1

PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA PARA BACHARELATO

CURSO 2009/2010

DEPARTAMENTO DE LINGUA E LITERATURA

GALEGAS

2

PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA DE LINGUA E LITERATURA (1º e 2º

BACHARELATO)

ÍNDICE PÁXINA

1. INTRODUCIÓN 4

2. OBXECTIVOS XERAIS 4,5

3. SECUENCIACIÓN DE CONTIDOS. 6-10

4. CRITERIOS DE AVALIACIÓN.PROBAS DE

11-17

RECUPERACIÓN E REFORZO.PENDENTES…

5. TEMPORALIZACIÓN.MATERIAIS E RECURSOS 18,19

DIDÁCTICOS.

6. RELACIÓN DOS CONTIDOS COS TEMAS

TRANSVERSAIS

19,20

7. PRINCIPIOS METODOLÓXICOS.

ATENCIÓNÁ DIVERSIDADE. 21-23

8. CONTIDOS MÍNIMOS. 24-26

LIBROS DE LECTURA 2º 26,27

PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA DE LITERATURA GALEGA DO

SÉCULO XX( 2º BACHARELATO)

ÍNDICE PÁXINA

1. INTRODUCIÓN 29

2. OBXECTIVOS XERAIS 30

3. METODOLOXÍA 30,31

4. BLOQUES DE CONTIDOS.TEMPORALIZACIÓN 31-34

5. CRITERIOS DE AVALIACIÓN.CONTIDOS MÍNIMOS 35

6. LIBROS DE LECTURA RECOMENDADOS 36

3

PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA DE LINGUA ITALIANA (1º e 2º

BACHARELATO)

ÍNDICE PÁXINA

INTRODUCIÓN 38

OBXECTIVOS XERAIS 39

METODOLOXÍA 39

BLOQUES DE CONTIDOS 40-42

CRITERIOS DE AVALIACIÓN. 42,43

CONTIDOS MÍNIMOS

RECURSOS DIDÁCTICOS 44

PUBLICIDADE DA PROGRAMACIÓN 44

ORGANIZACIÓN DO DEPARTAMENTO 45

ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E

EXTRAESCOLARES 46

4

1. Introdución.

A área de lingua galega e literatura ten como obxectivo fundamental na etapa do ensino

postobrigatorio o enriquecemento da capacidade comunicativa do alumnado,

competencia que xa se vén traballando desde a ESO. Neste sentido, non se produce un

salto cualitativo considerable entre ambas as dúas etapas en canto que o obxectivo

fundamental é o mesmo: a adquisición e mellora da competencia comunicativa,

entendida esta como unha competencia

ampla que abrangue saberes lingüísticos, sociolingüísticos e discursivos e que lle debe

reportar ao alumnado a capacidade para usar a lingua (tanto no nivel produtivo coma

receptivo e interaccional) nas diversas esferas da actividade social e individual.

A diferenza deste currículo con respecto ao da etapa anterior radica fundamentalmente

na maior sistematización de coñecementos lingüísticos e literarios e na abordaxe de

situacións comunicativas e textos (nomeadamente dos ámbitos científico, académico e

dos medios de comunicación) cada vez máis complexos e acordes coa idade e a

madureza intelectual do noso alumnado, que debe entender esta etapa como unha

continuación dos seus estudos obrigatorios que o axudará a prepararse para retos

futuros, estean estes no mundo laboral ou no mundo académico.

Daquela, existe un enfoque pedagóxico e didáctico común aos dous currículos, ben que

é evidente que no de bacharelato debe haber unha progresión de contidos con respecto

ao da ESO, co fin de non convertelo en algo sinxelamente repetitivo. O criterio que se

segue, polo tanto, na confección deste currículo é o de atender a aqueles aspectos que na

etapa de ensino obrigatorio puidesen ter un menor tratamento e, ao tempo, afondar

noutros contidos que, por idade e madureza intelectual das alumnas e dos alumnos, se

visen dun xeito máis superficial daquela.

O nivel de coñecementos de lingua galega e literatura que se adquire ao rematar o

bacharelato corresponde ao dunha persoa capaz de comprender unha ampla variedade

de textos orais e escritos extensos e cun alto nivel de dificultade, expresarse de forma

fluída e espontánea en distintos contextos comunicativos, producir textos ben

estruturados sobre temas de certa complexidade e para distintos fins e mostrar un uso

correcto da norma ortográfica e morfosintáctica.

O currículo desta materia preséntase dividido en tres bloques de contidos: Lingua e

texto, A literatura e A situación sociolingüística. Esta división atende, por un lado, ao

criterio de ter en conta tanto o carácter sistemático da lingua coma a rendibilidade

comunicativa que as persoas usuarias deben extraer dela, e por outro á consecución

dunha formación literaria e dunha reflexión sobre a situación das linguas no mundo,

sobre todo na Europa occidental.

Preténdese, xa que logo, a adquisición dunha bagaxe tanto instrumental coma

sociocultural que lle permita ao alumnado participar en todas as funcións sociais da

lingua galega.

O bloque Lingua e texto está pensado para o tratamento de todos aqueles aspectos

relacionados co uso lingüístico en contextos diversificados. Recóllense aquí, polo tanto,

5

todos aqueles contidos de análise de texto, tipoloxía textual, variedades da lingua e

funcionalidade lingüística necesarios para reverter nunha mellor comprensión e

produción de textos orais e escritos, así como nun aumento da capacidade e calidade da

interacción. Neste bloque de Lingua e texto aténdese igualmente á lingua na súa

dimensión de código ou sistema.

O bloque A literatura está pensado para o tratamento desta en dúas dimensións: unha

máis centradano coñecemento da historia da literatura galega e outra que xira ao redor

do coñecemento, análise e valoración de obras significativas. Así pois, atenderase

non só a que o alumnado teña un coñecemento das principais etapas, autoras e autores,

xéneros e obras da nosa historia da literatura, senón tamén a mellorar o seu

coñecemento dos textos literarios a través da lectura e comentario. Non se debe perder

de vista, polo tanto, a concepción do texto literario como un modelo de texto

formalizado cunhas características moi definidas que contribúe, ademais, polo seu status

especial, non só á reflexión sobre o uso estético da lingua no seu aspecto creativo, senón

á creación dun imaxinario colectivo que nos define como pobo.

Por último, o bloque A situación sociolingüística está pensado para que o alumnado se

achegue, co rigor desexable neste nivel educativo, á nosa situación sociolingüística, coa

finalidade de ser quen de interpretala con perspectiva histórica e suficientes criterios

valorativos.

2. Obxectivos xerais

Os obxectivos fundamentais do ensino da materia de lingua galega e literatura son o

desenvolvemento das seguintes actividades e competencias comunicativas:

1. Comprender o contido global e particular, así como a intención e propósito dos

discursos orais, escritos e audiovisuais procedentes de diversos contextos comunicativos

da vida social e cultural; nomeadamente, dos ámbitos público, educativo, profesional

e dos medios de comunicación.

2. Expresar por escrito e oralmente o contido dunha mensaxe axustando o discurso a

diferentes situacións comunicativas (especialmente ás do ámbito académico) e

mantendo a coherencia, a corrección gramatical, a adecuada presentación e a utilización

dos principais elementos cohesivos.

3. Desenvolver as principais técnicas de comunicación e aprendizaxe relativas á

comprensión e á produción que se empregan durante a interacción oral, para lograr os

fins pretendidos e atendendo aos distintos contextos.

4. Identificar os diversos tipos de textos orais, escritos e audiovisuais e reflexionar sobre

a súa estrutura, así como recoñecer o seu tema e a organización da información.

5. Interpretar e valorar criticamente a información e as mensaxes que emanan dos

distintos discursos e utilizar con autonomía e espírito crítico as novas tecnoloxías

da información e da comunicación.

6

6. Planificar, realizar e corrixir as propias producións de xeito que a persoa usuaria da

lingua sexa axente social no seu ámbito, contribuíndo a consolidar as distintas funcións

sociais da lingua (de identidade, familiar, laboral, local, institucional, cultural

e internacional).

7. Coñecer a realidade multilingüe do mundo, de Europa e do estado español valorando

positivamente a riqueza que representa e fomentar o desenvolvemento da competencia

pluricultural e, en especial, o da plurilingüe.

8. Coñecer, analizar e reflexionar sobre a situación social da nosa lingua e factores e

procesos que ao longo da súa historia a levaron á situación actual.

9. Analizar os diferentes usos sociais da lingua, valorar as súas variedades, superar

estereotipos lingüísticos que supoñen xuízos de valor e prexuízos, en especial os

referidos ás mulleres, para evitalos.

10. Recoñecer e analizar as distintas unidades da lingua e o seu funcionamento a partir

dos distintos tipos de textos que se producen en contextos diferentes e cun achegamento

analítico que observe a lingua partindo da globalidade para chegar ás partes mínimas.

11. Apreciar e valorar a corrección e precisión formal como una condición para que a

comunicación funcione de maneira óptima.

12. Adquirir un corpus léxico importante, adecuado á intención e á situación

comunicativa, almacenable a longo prazo, de fácil acceso e formalmente correcto.

13. Coñecer as características das principais etapas da literatura galega así como as

correntes, xéneros, autoras e autores e obras máis representativas utilizando fontes

bibliográficas axeitadas para o seu estudo.

14. Ler, comprender, analizar e xulgar con criterio obras e fragmentos representativos

das diferentes épocas da literatura galega en tanto que expresión de determinas

circunstancias sociohistóricas.

15. Concienciarse de que unha lectura crítica e de calidade mellora a competencia

comunicativa, xa que posibilita a formación, a información e o pracer.

3. Contidos.

Primeiro curso

-Lectura comprensiva, análise e comentario de textos de natureza diversa e cun nivel de

dificultade adaptado aos obxectivos propios da etapa postobrigatoria.

-Produción de textos orais e escritos respectuosos coas regras de coherencia, cohesión,

adecuación, presentación e corrección ortográfica que facilitan a comunicación

lingüística.

7

-Elaboración de exposicións orais e composicións escritas realizadas de xeito

documentado e cun vocabulario rigoroso que lle proporcionen ao alumnado os

rudimentos do discurso científico.

-Aplicación e respecto polas normas básicas que rexen o intercambio e a interacción

comunicativa.

-Busca, obtención, selección e integración de información procedente de fontes

bibliográficas e audiovisuais proporcionadas polas bibliotecas e polas tecnoloxías da

información.

-Valoración da nosa lingua como elemento de identidade colectiva e consideración

positiva do esforzo e o compromiso individual a prol da normalización lingüística.

-Interese pola literatura como manifestación artística do ser humano, como fonte de

formación permanente e de satisfacción persoal. Reflexión e análise de obras e

fragmentos de diversos períodos literarios.

Lingua e texto.

-Reflexión e comprensión dos principais conceptos de lingüística xeral que teñen que

ver coa comunicación e a linguaxe: comunicación, linguaxe, lingua, unidades

lingüísticas, signo lingüístico, funcionalidade lingüística e disciplinas lingüísticas.

-Reflexión sobre o concepto de rexistro lingüístico, os seus tipos e as súas

manifestacións lingüísticas. Aplicación ás producións propias dos coñecementos

adquiridos. Análise do rexistro en producións alleas.

-Recoñecemento da presentación e corrección ortográfica como dúas propiedades

textuais que deben aplicar ás producións propias. Repaso de casos de ortografía

dubidosa.

-Texto descritivo: intención comunicativa, estrutura formal e de contido e características

lingüísticas.

Substantivo e adxectivo: xénero e número, o grao do adxectivo, as conxuncións

comparativas.

-Texto expositivo: intención comunicativa, estrutura formal e de contido e

características lingüísticas.

Outras palabras adnominais (artigo, demostrativo, posesivo, cuantificadores e

identificadores). Caracterización e tipoloxía.

-Texto narrativo: intención comunicativa, estrutura formal e de contido e características

lingüísticas

O verbo: a conxugación verbal regular e irregular.

As perífrases verbais. O infinitivo conxugado. Descrición

8

e usos.

-Texto argumentativo: intención comunicativa, estrutura formal e de contido e

características lingüísticas.

Os conectores: preposicións e conxuncións.

Caracterización e tipoloxía. As locucións prepositivas.

O adverbio: caracterización e tipoloxía. As locucións adverbiais.

-Texto dialogado: intención comunicativa, estrutura formal e de contido, características

lingüísticas.

Os pronomes: caracterización e tipos. Funcións e usos.

A sociolingüística.

-A formación da lingua galega: substrato e superestrato. O estrato latino: principais

evolucións fonéticas do latín ao galego. Cultismos, semicultismos e

palabras patrimoniais. Familias léxicas irregulares.

-A lingua galega na Idade Media: características lingüísticas fundamentais. Contexto

histórico e situación sociolingüística.

-A lingua galega nos Séculos Escuros: características lingüísticas fundamentais.

Contexto histórico e situación sociolingüística.

-A lingua galega no Rexurdimento: características lingüísticas fundamentais. Contexto

histórico e situación sociolingüística.

-A diversidade lingüística no mundo e en Europa: unidade e diversidade lingüística.

Multilingüismo e plurilingüismo.

-A diversidade lingüística na Península Ibérica: linguas faladas na Península Ibérica.

Territorios, usos e situación legal. O caso galego.

A literatura.

-A literatura e o texto literario. Xéneros e recursos formais. Introdución á cronoloxía

xeral da historia da literatura galega.

-A literatura medieval: a lírica profana (cantiga de amor, de amigo e de escarnio) e a

lírica relixiosa (as cantigas de Santa María). Caracterización, lectura e comentario. A

prosa medieval.

-A literatura nos Séculos Escuros e na Ilustración: literatura popular e culta.

Caracterización, lectura e comentario.

9

-A literatura no século XIX: o Prerrexurdimento. O Rexurdimento. Rosalía de Castro,

Curros Enríquez e Eduardo Pondal. Outros autores coetáneos.

Segundo curso

-Lectura comprensiva, análise e comentario de textos de natureza diversa e cun nivel de

dificultade adaptado aos obxectivos propios da etapa postobrigatoria.

-Produción de textos orais e escritos respectuosos coas regras de coherencia, cohesión,

adecuación, presentación e corrección ortográfica que facilitan a comunicación

lingüística.

-Elaboración de exposicións orais e composicións escritas realizadas de xeito

documentado e cun vocabulario rigoroso que lle proporcionen ao alumnado

os rudimentos do discurso científico.

-Aplicación e respecto polas normas básicas que rexen o intercambio e a interacción

comunicativa.

-Busca, obtención, selección e integración de información procedente de fontes

bibliográficas e audiovisuais proporcionadas polas bibliotecas e polas tecnoloxías da

información.

-Valoración da nosa lingua como elemento de identidade colectiva e consideración

positiva do esforzo e o compromiso individual a prol da normalización lingüística.

-Interese pola literatura como manifestación artística do ser humano, como fonte de

formación permanente e de satisfacción persoal. Reflexión e análise de obras e

fragmentos de diversos períodos literarios.

Lingua e texto.

-Propiedades do texto: a coherencia e a cohesión. Análise de procedementos lingüísticos

básicos e aplicación ás propias producións. A progresión temática.

-A fonética e a fonoloxía. Descrición de fonemas.

-As variedades dialectais. Bloques e áreas dialectais. Principais trazos fonéticos,

morfolóxicos e sintácticos. O texto dialectal.

-Estrutura e formación de palabras. Tipos de morfemas e análise morfolóxica.

-Sintaxe: unidades e funcións sintácticas. Análise sintáctica.

10

-Semántica: campos semánticos. As relacións e os cambios semánticos. Definición de

palabras.

A sociolingüística.

-As funcións sociais da lingua. Conflito e diglosia. Estereotipos e prexuízos lingüísticos:

a súa repercusión nos usos.

-Historia da normativización: a construción da variedade estándar. Interferencias e

desviacións da norma.

-Linguas minorizadas e linguas minoritarias. O galego: lingua en vías de normalización.

-O galego no 1º terzo do século XX: características lingüísticas fundamentais. Contexto

histórico e situación sociolingüística.

-O galego de 1936 a 1975: características lingüísticas fundamentais. Contexto histórico

e situación sociolingüística.

-O galego de finais do século XX e comezos do XXI: características lingüísticas

fundamentais. Contexto histórico e situación sociolingüística.

A literatura.

-A literatura do primeiro terzo do século XX:

* A poesía das Irmandades e a poesía de vangarda.

* A prosa: as Irmandades e o Grupo Nós (narrativa, ensaio e xornalismo).

* O teatro: Irmandades, Vangardas e o Grupo Nós.

-A literatura entre 1936 e 1976:

* A poesía: a Xeración de 1936, a Promoción de Enlace e a Xeración das Festas

Minervais. A poesía do exilio.

* A prosa: os renovadores da prosa: Fole, Blanco Amor, Cunqueiro e Neira

Vilas. A Nova Narrativa Galega. A prosa do exilio.

* O teatro galego entre 1936 e 1976: a Xeración dos 50 e o Grupo de Ribadavia.

O teatro do exilio.

-A literatura de fins do século XX e comezos do XXI:

* Poesía: temas e autoras e autores dos 80 e dos 90. Poetas e tendencias actuais

máis relevantes.

* Prosa: temas e autoras e autores dos 80 e dos 90. Prosistas e tendencias actuais

máis relevantes.

11

* Teatro: o teatro dos 80 e dos 90. Dramaturgos, tendencias e compañías actuais

máis relevantes.

-Lectura, análise e comentario de textos significativos, polo menos dunha obra completa

de cada un dos períodos literarios referidos.

4. Criterios de avaliación

1. Interpretar diferentes tipos de discursos orais,escritos e audiovisuais e a situación en

que se desenvolven, captando o sentido global e a intención do discurso, a mensaxe e as

súas ideas principais e secundarias.

Con este criterio preténdese avaliar a capacidade do alumnado para comprender

e valorar na súa integridade textos de distinta natureza, recollendo as ideas

fundamentais en resumos, esquemas ou mapas conceptuais tras aplicar distintas

estratexias e coñecementos de carácter lingüístico, sociolingüístico e pragmático.

Ademais deben ser capaces de identificar a intención comunicativa dun texto

(información, opinión ou persuasión) sendo quen de emitir xuízos críticos sobre el.

2. Participar en interaccións orais de acordo coas normas establecidas e realizar

producións orais planificadas, relacionadas con algún contido do currículo ou tema de

actualidade e usando recursos audiovisuais, bibliográficos e das tecnoloxías da

información e comunicación.

Avaliarase a capacidade do alumnado para participar de forma activa, autónoma

e con eficacia comunicativa en interaccións orais. Así mesmo, comprobarase a

capacidade do alumnado para planificar e realizar exposicións orais sobre os temas

mencionados integrando a información obtida da consulta e selección de diversas fontes

de documentación e da utilización de diferentes recursos e estratexias. Valorarase a

pronuncia e a entoación axeitada, a corrección gramatical, a fluidez, a presentación, a

estrutura e o emprego do léxico adecuado á situación comunicativa, así como o uso dos

elementos paralingüísticos oportunos.

3. Compoñer producións escritas planificadas sobre temas de actualidade ou

curriculares, adecuadas á situación e á intención comunicativa desexada, con

coherencia, cohesión, corrección ortográfica amais dunha coidada presentación.

Trátase de verificar a capacidade do alumnado para comunicarse por escrito de

forma planificada, ben sobre papel ben en soporte dixital; valorarase a presentación

clara e ordenada, a corrección gramatical e o uso dun rexistro adecuado á situación

comunicativa, a selección e presentación do tema e das ideas de xeito lóxico, así como a

axeitada utilización de mecanismos de cohesión lingüística que doten estas producións

de certa entidade.

4. Caracterizar e identificar diferentes tipos de textos orais, escritos e audiovisuais

procedentes de diversos contextos comunicativos da vida social e cultural, sobre todo,

dos ámbitos científico e académico e dos medios de comunicación.

Este criterio refírese á valoración da capacidade para identificar o tema, estrutura

formal e informativa e nivel de adecuación de diversos tipos de textos pertencentes a

diferentes ámbitos de uso. Igualmente preténdese comprobar se o alumnado é quen de

manexar o tipo de texto máis oportuno para cada situación comunicativa que se lle

presente na súa vida cotiá.

12

5. Coñecer os conceptos teóricos, as normas de uso e os procedementos lingüísticos

(flexión, clasificación, análise, etc.) propios da gramática galega.

Trátase de verificar o coñecemento formal e a capacidade de reflexión sobre a

lingua que posúe o alumnado, a cal se observará a partir da súa capacidade de indución

sobre textos de distinta natureza.

6. Utilizar sistematicamente os coñecementos lingüísticos para comprender e analizar

textos alleos de distintos ámbitos sociais e para producir, compoñer e revisar textos

propios e de temáticas diversas.

Con este criterio trátase de comprobar se o alumnado é quen de transferir e

aplicar de xeito reflexivo os coñecementos adquiridos sobre o sistema lingüístico

co fin de mellorar a recepción de textos e a revisión e composición das propias

producións.

7. Coñecer e utilizar un caudal léxico (palabras, frases feitas, combinacións, fórmulas

sociais ou elementos discursivos) apropiado e amplo que incremente non só o

vocabulario receptivo, senón, e sobre todo, o de tipo produtivo.

Este criterio servirá, por unha banda, para comprobar a adquisición dun léxico

receptivo que permita mellorar e ampliar a comprensión de textos de distinto tipo e grao

de complexidade; por outra, trátase de verificar se o novo caudal léxico que se vaia

adquirindo é comprendido, retido e reutilizado adecuadamente en producións propias

cada vez máis elaboradas.

8. Diferenciar as variedades internas da lingua e identificar as interferencias lingüísticas

e desviacións da norma.

Preténdese que o alumnado sexa quen de recoñecer nos textos a información que

determinadas marcas lingüísticas proporcionan sobre a súa cronoloxía, a procedencia

xeográfica do emisor, o grupo social a que pertence ou o contexto en que se producen.

Así mesmo, terase en conta a capacidade do alumnado para aplicar estes coñecementos

ás propias producións evitando, sobre todo, a utilización de interferencias de sistemas

lingüísticos alleos.

9. Valorar a lingua galega e ser quen de identificar os prexuízos e estereotipos que están

ligados a ela.

Con este criterio trátase de verificar se o alumnado é consciente da situación

lingüística actual e da súa problemática, así como se ten capacidade para manifestarse

de forma crítica e razoada sobre o tema. Valorarase se o alumnado é capaz de recoñecer

prexuízos e valoracións pexorativas presentes nos usos lingüísticos, así como a súa

capacidade para reflexionar sobre eles e evitalos de forma consciente nas súas propias

producións.

10. Coñecer as causas históricas da situación actual dos usos lingüísticos en Galicia e

valorala con espírito crítico e reflexivo, manexando de xeito preciso a terminoloxía

sociolingüística.

Este criterio pretende comprobar se o alumnado entende a lingua como un

fenómeno social e diacrónico que explica a problemática actual do galego.

11. Coñecer a historia da literatura galega: as principais etapas, movementos, autoras e

autores e obras.

13

Trátase de comprobar se o alumnado coñece as claves da nosa historia literaria e

se comprende a produción literaria como un produto cultural situado nun contexto

sociohistórico determinado.

12. Ler, analizar e comentar obras e fragmentos significativos da historia da literatura

galega, utilizando os coñecementos sobre as formas literarias (xéneros, recursos

literarios, versificación) e os distintos períodos, movementos e autores.

Preténdese que o alumnado sexa quen de ler, interpretar, analizar e valorar con

espírito crítico textos e obras literarias utilizando coñecementos históricos e de análise

de texto literario (xénero, estrutura, temática, recursos formais). Tamén se valorará a súa

capacidade para consultar e manexar de forma autónoma distintas fontes de información

que lle permitan interpretar textos e obras literarias.

1º BACHARELATO

O Departamento de Lingua e Literatura galegas acordou establecer as seguintes

porcentaxes na avaliación desta materia:

1. UN 10% : EXPRESIÓN ORAL :

- Actitude e uso da nosa lingua no contexto da aula.

- Terase en conta o grao de participación e evolución na expresión oral.

- Sintetizar oralmente o sentido global de textos escritos diversos, identificando as

ideas principais e secundarias.

- Exposicións e exames orais ( libro de lectura, etc…) así como a participación nos

debates feitos na clase.

NOTA: serán consideradas faltas graves na avaliación da lingua oral a utilización de

castelanismos e tempos compostos, ademais da mala colocación dos pronomes.

SERÁ AVALIADO NEGATIVAMENTE NON UTILIZAR A LINGUA GALEGA

NO CONTEXTO DA AULA.

LIBRO DE LECTURA, COMPORTAMENTO E ESFORZO COTIÁNS

- O exame do libro de lectura obrigatoria será oral polo menos nunha das avaliacións,

co cal neste apartado será valorada a correcta interpretación da obra literaria

escollida, quedando encadrada no apartado anterior a valoración do nivel de

corrección da lingua galega.

NOTA: será considerado requisito imprescindible para aprobar esta materia, a

lectura dunha obra por avaliación.

Por último, e en relación co listado de obras, dicir que este é aberto e poderá ser

ampliado segundo considere este seminario, tendo sempre presente as necesidades

educativas do alumnado

14

2. UN 90%.Realización de probas escritas, teóricas e prácticas.Na corrección das

probas terase en conta a expresión escrita (ortografía e redacción)

Realizaranse dúas probas teórico-prácticas en cada avaliación. O alumnado que

non acade o aprobado (5) realizará un exame final de toda a materia.

LIBROS DE LECTURA 1º BACHARELATO Curso 2009-10

(Lingua e Literatura)

Marina Mayoral: Querida amiga. Edicións. Xerais

Tristes armas

Suso de Toro: Conta saldada . Editorial Alfaguara

Xabier Queipo: Malaria sentimental. Sotelo Blanco

VVAA: Relato contemporáneo 1. Edicións.Xerais.

Xosé Fernández Ferreiro: Agosto do 36. Edicións Xerais

Carlos Casares: O sol de verán. Edicións. Xerais

Xosé Miranda: Morning star. Edicións Xerais

Agustín Fernández Paz: Aire negro. Edicións Xerais

Fina Casalderrey: Sobrevives?. Edicións Xerais

Darío Xohán Cabana: Galván en Saor. Edicións Xerais

Mª Victoria Moreno: Anagnórise. Editorial Galaxia

Teresa Moure: A xeira das árbores. Editorial Sotelo Blanco

Gonzalo Navaza: Erros e Tánatos. Edicións Xerais

Rosa Aneiros: Resistencia. Edicións Xerais

Anna Gavanna: Xuntos e máis nada. Editorial Galaxia

Marica Campo: Confusión e morte de María Balteira

Manuel Rivas: O lapis do carpinteiro

Riveiro Coello: As rulas de Bakunin

D. Álvarez Cáccamo: Xente de mala morte

Román Raña: O crime da rúa da moeda vella

Domingo Villar: Ollos de auga. Editorial Galaxia e

A praia dos afogados

X.A. Neira Cruz: O armiño dorme

Anxos Sumai: Anxos de garda

Xelís de Toro: Non hai misericordia

Méndez Ferrín: O crepúsculo e as formigas

Séchu Sende: Made in Galicia. Editorial Galaxia

Alfredo Conde: María das Batallas.Editorial Galaxia

Marina Mayoral: Case perfecto. Ed. Xerais

Sergie Pamies: Se comes un limón sen facer xestos. Ed. Xerais

Inma López Silva: Memoria das cidades sen luz

15

2º BACHARELATO

O Departamento de Lingua e Literatura galegas acordou establecer as seguintes

porcentaxes na avaliación desta materia:

1. UN 10%:

EXPRESIÓN ORAL

Actitude e uso da nosa lingua no contexto da aula.

Terase en conta o grao de participación e evolución na expresión oral.

Sintetizar oralmente o sentido global de textos escritos diversos, identificando as

ideas principais e secundarias.

Exposicións e exames orais ( libro de lectura, etc…) así como a participación

nos debates feitos na clase.

NOTA: serán consideradas faltas graves na avaliación da lingua oral a utilización

de castelanismos e tempos compostos, ademais da mala colocación dos pronomes.

NOTA:

En canto á listaxe de obras para a lectura é aberta e poderá ser ampliada segundo

considere este seminario, tendo sempre presente as necesidades educativas do

alumnado.

2. UN 90%

- Realización de probas escritas, teóricas e prácticas.

En canto ao programa de contidos MÍNIMOS , están sinalados nos apartados anteriores,

pero seguindo as pautas dadas polo Grupo de Traballo de Lingua e Literatura Galegas

das PAAU- LOXSE, sendo algunhas das probas escritas feitas ó longo das avaliacións,

similares ás probas de acceso á Universidade.

As probas constarán dun texto sobre o que se efectuarán breves preguntas referidas aos

tipos de textos: título, tema, resumo, estrutura textual, comentario crítico; contidos

gramaticais, léxico-semánticos, fonéticos e ortográficos, unha pregunta para o

16

desenvolvemento dun tema de Sociolingüística e outra sobre a parte de Literatura

explicados na avaliación.

As preguntas sobre sociolingüística e literatura formularanse tendo en conta a relación

de temas, e os seus contidos, enviados a este seminario polo Grupo de Traballo

anteriormente mencionado.

Valorarase a corrección lingüística, polo que a expresión deficiente, así como as faltas

de ortografía e puntuación, poderán supoñer na nota unha redución na mesma de ata

DOUS puntos, agás a pregunta 3 na que se valorará negativamente a incorrección

ortográfica e normativa seguindo este Departamento de Lingua Galega e Literatura o

inventario das faltas establecido polo Grupo de Traballo de Lingua Galega e Literatura

das PAAU- LOXSE, catalogándoas como faltas moi graves aquelas que atenten contra

o sistema lingüístico ( penalizadas con 0.2 puntos) , faltas graves, que serían as

solucións contrarias ás convencións ortográficas e á norma lingüística ( penalizadas

con 0.1 puntos) e as faltas leves , aquelas solucións discordantes co estándar vixente (

penalizadas con 0.05 puntos).

Sobre a cualificación do exame poderanse descontar ata un máximo de DOUS

PUNTOS pola acumulación de erros moi graves, graves e leves, agás a pregunta 3

como xa se indicou.

NOTA: os alumnos/as que obteñan como cualificación global unha nota igual ou

superior a cinco, poderán subir até un punto a súa nota coa lectura voluntaria de obras

incluídas na lista de lecturas, máximo 0,45 en cada avaliación, dependendo da

complexidade da obra escollida e da interpretación da mesma por parte da alumna/o.

IMPORTANTE: a avaliación será continua , valorándose o traballo diario do

alumnado. Nos exames de cada avaliación realizaranse unhas preguntas sobre

contidos dados anteriormente, de xeito que acaden os obxectivos previstos aqueles

alumnos/as que non o lograron. Ao final do curso realizarase unha proba de

recuperación de todo o programa para o alumnado que non supere a materia.

FALTAS MOI GRAVES

- Escribir en castelán.

- Non distinguir entre s/x, b/v, una/unha…

- Acento diacrítico.

- Usar formas compostas co verbo haber *he dito.

- Antepoñer o pronome átono nas oracións simples ou nas principais das compostas

*o vin, *se nos dixo.

- Non respectar as normas que impoñen os signos ortográficos ( uso de maiúsculas

despois de punto, separación incorrecta de sílabas…).

FALTAS GRAVES

- Confundir o xénero de certos substantivos.

- Usar as formas do demostrativo popular *estos *esos.

- Non usar os posesivos co artigo diante *nosas cousas.

- Empregar o plural *quenes.

17

- Usar as formas apocopadas *primer , *primeir.

- Escribir os numerais *cuarenta *ochenta , *quinientos.

- Vacilar no uso dos cardinais *deceseis, *dazaseis.

- Deformación de formas dos indefinidos *alguién , *ninguién.

- Apocopar a forma calquera *calquer, *calqueira.

- Usar algún/algunha nas frases negativas *non me produciu satisfacción algunha.

- Empregar indiscriminadamente os pronomes persoais te/che, le,lles/o,os *xa te

fixen o recado, *chameille por teléfono.

- Usar as formas do pronome suxeito como segundo termo da comparación *traballa

máis ca eu.

- Conxugar con erros *anduven/andiven, *podría, *estuvo, *iba, *salgo, *traigo,

*creer, *supen.

- Manter o grupo –zc- na 1ª persoa do presente de indicativo e no presente de

subxuntivo *conduzco, *obedezco, *conduzca, *obedezca.

- Escribir a preposición a na per´frase IR + INFINITIVO * vou a ir ó cine.

- Empregar verbos da 2ª conxugación como pertencentes á 3ª *batir, *ocurrir.

- Castelanizar certos adverbios e preposicións *ahora, * hasta , *sin, *según.

FALTAS LEVES

- Acentuación.

RECUPERACIÓNS E REFORZO PENDENTES

Realizaranse dúas probas teórico-prácticas en cada avaliación, agás na última que

pode ser unha, dependendo da materia e do tempo . O alumnado que non acade o

aprobado (5) realizará un exame final de toda a materia.

Ao alumnado que non supere a materia nunha avaliación ou a finais

de curso entregaráselle material didáctico complementario

(exercicios gramaticais, libros de lectura, páxinas web como

xente.mundo-r.com/anvi…) e durante o curso a xefa de departamento

fará un seguimento do alumnado con problemas.

Ao alumnado de 2º curso coa materia pendente entregaráselle material

de reforzo e faránselle dúas probas unha en novembro e outra en marzo.

Se non supera a materia terá dereito a unha proba final no mes de abril.

18

5. Temporalización. Materiais e recursos didácticos.

Primeiro curso

1ª AVALIACIÓN

Impartiranse seguindo o libro de texto de Lingua galega e literatura de

Edicións Xerais as 7 primeiras unidades de sociolingüística e lingua

(morfoloxía). Intentarase realizar dúas probas escritas.

2ª AVALIACIÓN

Impartiranse seguindo o libro de texto as unidades 8,9,10,11,13,14.

Intentarase realizar dúas probas escritas.

3ª. AVALIACIÓN

Impartiranse seguindo o libro de texto as 6 últimas unidades. Intentarase

realizar dúas probas escritas.

MATERIAIS E RECURSOS DIDÁCTICOS

Ademais do libro de texto Lingua e Literatura Galegas. 1º

Bacharelato , Xerais; empregaranse os recursos en rede de Lingua

Galega así coma outros materiais audiovisuais como películas de

cine, visualización de representacións teatrais…

Segundo curso.

1ª AVALIACIÓN

CONTIDOS: seguindo o libro de Lingua e literatura 2º Bacharelato de Xerais,

impartiranse as 10 primeiras unidades de reflexión sobre o texto, lingua e

sociedade, estudo da lingua e gramática do texto.

EXAMES: Intentarase realizar dúas probas escritas teóricas e prácticas.

19

2ª AVALIACIÓN

CONTIDOS: As unidades 11,12, 13 e 14 de Literatura, e Textos para comentar.

EXAMES: Intentarase realizar dúas probas escritas de teoría e práctica.

3ª AVALIACIÓN

CONTIDOS: As unidades 15,16,17, e 18 de Literatura e Textos para comentar

EXAMES: Intentarase realizar dúas probas escritas teóricas e prácticas.

6. Relación dos contidos cos temas transversais

Educación moral e cívica

A tipoloxía textual, sobre todo a argumentación e a exposición: propiciarán a

receptividade, o interese e o respecto polas opinións alleas expresadas a través

da lingua oral e escrita. Tomar conciencia da importancia da arte de convencer

para facilitar a convivencia.

Lingua e sociedade: estes contidos axudarán a valorar a lingua galega como a

propia de Galicia e valorar as linguas como produto das circunstancias

históricas, políticas e culturais. Preténdese unha valoración xusta e equilibrada

dos diversos pobos e culturas, evitando tópicos que atentan contra a dignidade

humana. Mediante o respecto e unha actitude positiva ante a diversidade

lingüística da Península acadaremos unha actitude de comprensión e tolerancia

cara ás opcións lingüísticas non coincidentes coa propia.

Bilingüismo: o dominio de varias linguas axuda a romper as barreiras sociais;

o seu descoñecemento empobrece a nosa vida e a relación cos demais.

A diglosia: unha actitude crítica fronte á identificación dunha lingua con

prexuízos sociais ou xuízos de valor.

As interferencias lingüísticas: unha conciencia e valoración crítica das

interferencias lingüísticas do castelán na lingua galega.

A normalización lingüística: a comprensión da situación lingüística de

Galicia e a valoración dos esforzos –individuais, colectivos e institucionais- a

favor da normalización lingüística.

Educación para a paz

A comunicación humana: a importancia fundamental que ten nas nosas vidas

poder comunicarnos cos demais e romper todo tipo de barreiras a través da

20

lingua.

A lírica medieval galego-portuguesa, pola convivencia lingüística entre

ambos territorios e porque neste período de progreso, riqueza e paz, os señores

feudais puideron esquecer a guerra e dedicarse a outros mesteres máis

relacionados co lecer e coa cultura.

Afonso X: permite tratar o tema da tolerancia, a convivencia pacífica e o

respecto ás ideas dos demais.

Educación para a igualdade entre os sexos

A poesía lírica, aquela que expresa os sentimentos e emocións do poeta,

ensínanos a valorar a dignidade persoal, a propia e a dos demais.

A Rosalía “feminista”: os artigos xornalísticos, o Conto gallego, o prólogo de

Follas Novas (e o apartado “As viudas dos vivos e as viudas dos mortos”)

serven para propiciar unha reflexión sobre a discriminación sexual.

Pondal: a análise da imaxe da muller nos poemas de Queixumes dos pinos.

Educación ambiental

A literatura de Rosalía, Pondal, Cabanillas... fainos amar e respectar a natureza

como un dos bens máis prezados da humanidade.

Educación sexual

Interpretando o compoñente erótico das cantigas ou doutros poemas de

temática amorosa.

Educación do consumidor/a

O estudo dos medios de comunicación dan pé para espertar o espírito crítico

ante as mensaxes que a publicidade emite.

Educación para o lecer

O apartado da lectura, e todos os temas de literatura, en xeral, propiciarán o

hábito da lectura como fonte de pracer e como actividade gratificante e

enriquecedora.

21

7. Principios metodolóxicos e atención á diversidade.

A sociedade actual, en que se insire o noso alumnado, require das súas cidadás e dos

seus cidadáns a capacidade de enfrontarse a unha gran cantidade de información. Por

este motivo o seu tratamento é un dos obxectivos do sistema educativo. Este reto

concrétase na necesidade de integrar o manexo de diversos soportes e fontes, utilizando

tanto medios audiovisuais coma informáticos, enfrontando o alumnado coa tarefa de

busca, selección, análise e interpretación da información, así como no desenvolvemento

da capacidade crítica con respecto a ela.

A biblioteca do centro móstrase así como un recurso cun alto valor dentro da

comunidade educativa que deberemos ter en conta á hora de programar as nosas

actividades docentes.

Débese ter en conta igualmente a necesidade de traballar coas catro destrezas básicas

dun xeito integrado, ben que é aconsellable nesta etapa darlles prioridade a aquelas que

se detecten como as máis deficitarias para o noso alumnado dependendo do

contexto.

As materias lingüísticas, en xeral, contribúen de forma importante ao desenvolvemento

e aprendizaxe do currículo por canto que son instrumentos de comunicación, soporte

básico do coñecemento, vehículo para as relacións sociais e para a expresión emocional.

Neste sentido, para desenvolver o currículo da materia de lingua galega e literatura,

propóñense as seguintes orientacións metodolóxicas:

-Adoptar un enfoque comunicativo no ensino e aprendizaxe da lingua, que faga do texto

a unidade comunicativa fundamental e que favoreza o emprego do idioma en distintas

funcións e contextos de uso.

Por tanto, as habilidades e estratexias lingüísticas deben ser obxecto de especial

atención sen por iso desdeñar a reflexión e o coñecemento do código lingüístico.

-Proporcionar e traballar con textos de distinta natureza, especialmente expositivos e

argumentantivos.

-Promover a utilización da diversidade de fontes e recursos para a obtención da

información. A busca guiada desta tanto na biblioteca coma na internet ou noutros

medios, así como a composición de textos utilizando distintos soportes.

-Propiciar, non só actividades individuais, senón tamén grupais, que favorezan o

intercambio respectuoso de ideas, o discurso argumentativo e o espírito

crítico e cooperativo.

-Lectura, interpretación e valoración de obras literarias.

-Creación de dinámicas que impliquen o alumnado e o leven á participación na

planificación e avaliación das súas actividades.

-Ofrecer actividades abertas que impliquen a busca, selección e tratamento da

información, a posibilidade de tomar decisións e emitir opinións sobre diferentes

cuestións de forma crítica.

22

¿Como aprenden as persoas?

A concepción da aprendizaxe como un proceso de transvase de coñecementos

do profesor aos estudantes, que serían considerados como recipientes baleiros,

é hoxe en día inaceptábel. De acordo con esa concepción, a tarefa do profesor/a

limitaríase a expoñer con detalle e claridade os coñecementos que desexa que

aprenda o seu alumnado, mentres que a deste sería atender as súas

explicacións.

Este modelo “estático” entra en contradición cos obxectivos do novo

Bacharelato, no que procedementos e actitudes teñen un importante papel.

Debemos, polo tanto, buscar un novo modelo de aprendizaxe, baseado nos

seguintes principios:

A memoria do alumno/a e as súas estratexias de procesamento interaccionan

cos estímulos que recibe do contorno, e fano seleccionando uns datos e

ignorando outros, deste modo, o alumnado entende aquilo que selecciona

cando atende determinados aspectos do que ve e oe.

O dato seleccionado polo alumno/a non posúe, por si mesmo, significado. O

significado que o profesor/a lle atribúe non se transfire ao alumno/a porque

escoite as súas palabras.

O que aprende:

Xera vínculos entre esa información e aquelas partes da súa memoria que son

consideradas relevantes para el.

Extrae información da súa memoria e úsaa para construír activamente

significados a partir dos datos.

Pode contrastar os significados construídos coa memoria e a experiencia

sensorial e gravar as súas construcións na memoria.

É importante que os alumnos e as alumnas sexan capaces de relacionar as ideas

que elaboran coas que teñen, coas experiencias e situacións que viven no

mundo que os arrodea e coas persoas que teñen unhas ideas que valoran.

O estudo da Lingua Galega e Literatura permite profundar e reestruturar os

coñecementos que sobre a materia posúe xa o alumnado.

A aprendizaxe é algo dinámico: os estudantes pasan do seu estado actual de

coñecemento a outro máis amplo, coherente e profundo dos coñecementos

lingüísticos e literarios. Para conseguilo, a figura do profesor/a é de especial

relevancia.

O papel do profesorado é o dun verdadeiro condutor e dinamizador do traballo

23

e da investigación do alumnado. Debe deseñar e propoñer as actividades coas

que o alumno/a poderá superar os obstáculos que se lle presenten na

adquisición dos seus coñecementos.

O currículo é unha proposta educativa que debe elaborar o profesorado tendo

en conta as diferenzas entre os centros escolares e as condicións persoais,

materiais e técnicas que apoian a súa realización. Polo tanto, é un recurso para

tratar asuntos, enfocar problemas prácticos e actuar con criterio na solución

destes.

Atención á diversidade

O currículo que se propón neste proxecto é un currículo aberto, e como tal

permite responder á diversidade. Esta diversidade maniféstase nos centros

educativos en tres ámbitos interrelacionados: capacidade para aprender,

motivación e intereses.

A capacidade para aprender non pode considerarse como sinónimo de

capacidade intelectual: tamén a motivación e os intereses son aspectos

fundamentais para que a axuda pedagóxica que o profesorado debe ofrecer

sexa o máis axustada posíbel, de modo que incida positivamente no

desenvolvemento das persoas.

Isto non supón negar a existencia de estudantes que manifesten dificultades e,

ás veces, limitacións da súa capacidade para aprender, e doutros que progresan

con maior rapidez que os seus compañeiros/as e que, de igual maneira,

necesitan unha resposta educativa que lles permita progresar segundo as súas

posibilidades. Nestes casos, as axudas pedagóxicas e as adaptacións

curriculares constitúen as medidas adecuadas para garantir a atención educativa

en cada caso.

A atención á diversidade abórdase a través de:

Exercicios complementarios de gramática. Son exercicios, na súa

maioría relacionados coa morfoloxía, que inciden nas habituais

carencias que presenta o alumnado nesta etapa educativa e axudan a

reforzar os coñecementos xa adquiridos en cursos anteriores. O

profesor/a poderá elixir entre eles os máis adecuados aos seus

alumnos/as e o número que haberán de realizar. A partir dos exercicios

o profesorado poderá analizar tamén os usos e expresións máis

frecuentes do seu alumnado na súa lingua oral.

Exercicios de acentuación, léxico, morfosintaxe e semántica para que o

alumno/a puntúe correctamente os seus exercicios; analice elementos

lingüísticos tales como lexemas, prefixos, sufixos, etc. ; atope erros

léxicos e semánticos; busque significados no dicionario, etc. O

profesorado terá que decidir os máis convenientes para eles en función

do grao de dificultade que estes presentan.

Lecturas significativas da obra dos autores máis salientábeis, coas

24

anotacións oportunas.

Son un complemento da teoría literaria e axudan a comprender ao

autor, a súa obra e a época na que escribe. Estas lecturas poden

utilizarse tamén para que o alumno ou a alumna lea en voz alta, recite

ou dramatice textos, ou para que estableza relacións, faga resumos,

sínteses, argumente a súa opinión sobre os temas expostos, etc. Tamén

poden servir como pretexto para que o profesor/a lle pida que complete

esta información a través doutros libros da biblioteca e expoña despois,

oralmente, na clase, o resultado da súa investigación.

Comentarios de texto guiados mediante unha serie de preguntas que

inciden nos aspectos e características máis relevantes destes.

Propostas para debates, mesas redondas, etc.

Invitación a manexar Internet como axuda complementaria ao exposto

en determinadas unidades.

Non debemos esquecer que a finalidade do Bacharelato, como a de toda

educación en xeral, é axudar a formar persoas capaces de desenvolverse con

total autonomía, tanto no ámbito público como no privado e facilitarlles o

camiño cara á vida profesional ou cara estudos superiores moito máis

complexos. Isto supón contribuír ao desenvolvemento integral da persoa para,

desde o seu equilibrio persoal e afectivo, fomentar a integración social dunha

maneira crítica e creativa. Esta gran meta require unha intervención

planificada.

8. Contidos mínimos

1º. Bacharelato

Tipoloxía textual. Formas elocutivas básicas. Tipos de textos.

Fonética.

Análise morfolóxica.

Ortografía

Sociolingüística: Evolución da lingua galega desde as orixes ao século

XX.

Literatura: Idade Media. Xéneros. Recursos. Cronoloxía Séculos

Escuros. Características xerais. Rexurdimento: autores/as e obras máis

representativas.

2º. Bacharelato

Tipos de textos. Comentario textual: análise do contido, estrutura,

léxico e gramática.

Fonética.

Análise morfolóxica.

25

Ortografía

Análise sintáctica. Oración simple e composta.

Sociolingüística: Evolución da lingua galega desde principios do século

XX á actualidade.

Literatura: Século XX: Preguerra: tendencias, autores/as e obras máis

relevantes. A literatura no exilio. A posguerra: tendencias, autoras e

autores e obra. A literatura actual: tendencias e xeracións.

Expresión oral e escrita axeitadas.

Actitudes, valores e normas.

Respecto polas normas básicas de conduta que rexen o

intercambio comunicativo.

Respecto polas regras de coherencia, propiedade e corrección

que facilitan a comunicación lingüística.

Respecto pola lingua do interlocutor e rexeitamento crítico de

expresións que supoñan prexuízos lingüísticos.

Valoración da lingua galega como manifestación cultural

colectiva e consideración positiva dos esforzos individuais,

colectivos e institucionais a favor da normalización

lingüística.

Valoración crítica dos factores políticos, económicos e

sociolingüísticos que condicionaron a evolución da lingua e

da literatura galegas.

Valoración dos medios de comunicación de masas na

sociedade actual a partir do coñecemento progresivo das súas

linguaxes específicas.

Interese pola propiedade expresiva, oral e escrita, e polo

emprego de locucións, léxico e frases características da lingua

galega.

Interese pola lectura de obras literarias de diferentes xéneros e

épocas, utilizando criterios fundamentados de selección.

Interese por expresar as propias ideas, sentimentos e fantasías

mediante as distintas formas literarias.

26

LIBROS DE LECTURA: 2º BACHARELATO LITERATURA

GALEGA DO SÉCULO XX E LINGUA E LITERATURA.Curso 2008-09

1ª AVALIACIÓN

NARRATIVA

Otero Pedrayo, Os camiños da vida/ O mesón dos ermos/ O fidalgo e outras narracións/

Entre a vendima e a castañeira/

POESÍA

Cabanillas, R. Da terra asoballada/ Vento mareiro/ Na noite estrelecida.

2ª AVALIACIÓN

NARRATIVA

Blanco-Amor, A esmorga/ Xente ao lonxe

Cunqueiro, A. Xente de aquí e acolá/ Escola de menciñeiros

Fole, A. Terra brava

De Valenzuela, Ramón, Era tempo de apandar

Méndez Ferrín. O crepúsculo e as formigas/ Percival e outras historias/ Crónica de nós.

POESÍA

Seoane, Luís, Fardel de eisilado

Ferreiro, Celso Emilio, O soño sulagado/ Longa noite de pedra/Onde o mundo se chama

Celanova.

3ª AVALIACIÓN

NARRATIVA

Casares, Carlos, O sol do verán

Fernández Ferreiro, Morrer en Castrelo de Miño

Murado, Miguel Anxo, Mércores de cinza

De Toro, Suso, Tic-tac/ Non volvas

Alonso,Fran, Males de cabeza

Seixas, Manuel, Bailarina

Queipo, Xavier, Papaventos

Rivas, Manuel, ¿ Que me queres, amor?

Aneiros, Rosa, Resistencia

Marina Mayoral: Querida amiga. Tristes armas Edicións. Xerais

Suso de Toro: Conta saldada . Editorial Alfaguara

Xabier Queipo: Malaria sentimental. Sotelo Blanco

VVAA: Relato contemporáneo 1. Edicións.Xerais.

Xosé Fernández Ferreiro: Agosto do 36. Edicións Xerais

Carlos Casares: O sol de verán. Edicións. Xerais

27

Xosé Miranda: Morning star. Edicións Xerais

Agustín Fernández Paz: Aire negro. Edicións Xerais

Fina Casalderrey: Sobrevives?. Edicións Xerais

Darío Xohán Cabana: Galván en Saor. Edicións Xerais

Mª Victoria Moreno: Anagnórise. Editorial Galaxia

Teresa Moure: A xeira das árbores. Editorial Sotelo Blanco

Gonzalo Navaza: Erros e Tánatos. Edicións Xerais

Rosa Aneiros: Resistencia. Edicións Xerais

Anna Gavanna: Xuntos e máis nada. Editorial Galaxia

Marica Campo: Confusión e morte de María Balteira

Manuel Rivas: O lapis do carpinteiro

Riveiro Coello: As rulas de Bakunin

D. Álvarez Cáccamo: Xente de mala morte

Román Raña: O crime da rúa da moeda vella

Domingo Villar: Ollos de auga. Editorial Galaxia

X.A. Neira Cruz: O armiño dorme

Anxos Sumai: Anxos de garda

Xelís de Toro: Non hai misericordia

Méndez Ferrín: O crepúsculo e as formigas

Séchu Sende: Made in Galicia. Editorial Galaxia

Alfredo Conde: María das Batallas.Editorial Galaxia

Marina Mayoral: Case perfecto. Ed. Xerais

Sergie Pamies: Se comes un limón sen facer xestos. Ed. Xerais

POESÍA

Méndez Ferrín, Con pólvora e magnolias

López Casanova, A. Mesteres

García Bodaño, Salvador, Antoloxía poética

Graña, Bernardino, Profecía do mar

Avilés de Taramancos, Antón, As moradías do vento / Cantos caucanos

Pereiro. Lois, Poesía última de amor e enfermidade

Pallarés, Pilar, Livro das devoracións

Romaní, Ana, Das últimas mareas

De Carlos, Helena, Alta casa

Villar, Miro, Equinoccio de primavera

Dacosta, Marta, Setembro

Alonso, Fran, Subversións

Castaño, Yolanda, Edénica ( antoloxía )

González, Helena, A tribo das baleas ( antoloxía da poesía dos 90)

Letras de Cal, Defecto 2000 ( antoloxía dos 90)

Rivas, Manuel, O pobo da noite

ENSAIO

1. Gondar , Marcial, Romeiros do alén

2. Pennac, Daniel, Como unha novela

3. Rivas, Manuel, Unha espía no reino de Galicia

TEATRO

Salgueiro, Roberto, Eliana en ardentía ou Bernardo destemplado

Vidal Bolaño, Roberto, Rastros

Dans, Raúl, Lugar

28

PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA DA MATERIA OPTATIVA

LITERATURA GALEGA DO SÉCULO XX

2º curso de bacharelato

29

LITERATURA GALEGA DO SÉCULO XX

1. INTRODUCIÓN

A literatura constitúe un feito cultural e social que debe impregnar todos os

ámbitos da vida do alumnado, e facilitar a súa inserción na tradición cultural.

Esta materia optativa, Literatura Galega do Século XX, servirá como

complemento á Lingua Galega e Literatura, materia común nas tres

modalidades de Bacharelato, e axudaralle ao alumnado a sentirse membro da

comunidade cultural da que forma parte, a aumentar o seu coñecemento do

mundo e a analizar de forma crítica a realidade, así como a ampliar as súas

posibilidades comunicativas e estéticas.

Preséntanse contidos referentes á Literatura Galega do XX por estaren

próximos á sensibilidade da xuventude, proximidade que facilitará a relación

coa obra literaria a nivel contextual, textual e estético.

Será necesario ter en conta a materia común, de forma que non se produza

unha redundancia de contidos e se favoreza o afondamento na formación

literaria do alumnado.Así mesmo, a relación con outras materias do currículo,

a interdisciplinariedade, pode favorecer a funcionalidade dos contidos.

Nesta materia tratarase de mellorar a utilización de procedementos, técnicas,

habilidades e estratexias que lles axuden ao alumnado na análise, na

investigación, no desenvolvemento do xuízo crítico, na reutilización da

información...

Un procedemento fundamental en literatura é a lectura, entendida como

actividade complexa que implica comprender, explicar, analizar, interpretar e

valorar a obra literaria, de forma que se perciba como algo vivo,creativo e

lúdico. Así mesmo, a lectura permite achegarse á realidade cunha actitude

aberta a múltiples puntos de vista.

O desenvolvemento da materia será enfocado desde distintos puntos de vista (

monográfico, historicista, comparado...), e articularanse actividades nas que se

estimule a lectura, comprensión de textos,e a creatividade escritora.

Será fundamental, tamén, desenvolver na aula actitudes que consigan que o

alumnado afonde nos seus coñecementos literarios e ademais que completen a

súa personalidade, como individuos responsábeis, críticos e tolerantes, e que

sexan quen de expoñer as súas opinións de forma argumentada e de captar e

aceptar as opinións dos/as demais.

30

2. OBXECTIVOS XERAIS

A través desta materia, como resultado do proceso de ensinanza-aprendizaxe, o

alumnado desenvolverá as seguintes capacidades:

Coñecer a creación literaria do século XX e utilizar de forma crítica as fontes

bibliográficas e documentais adecuadas para o seu estudo, apreciando a obra

literaria como fonte de enriquecemento cultural e de pracer persoal.

Ler obras literarias, identificar nelas os aspectos formais e temáticos que as

individualizan e valoralas como expresión da sensibilidade do ser humano e

da identidade cultural de Galicia.

Comprender a relación entre a obra literaria e o contexto sociocultural no que

foi creada e recoñecer nela as influencias literarias e non literarias.

Valorar a riqueza temática da creación literaria do s. XX a través da análise

do seu tratamento por diversos autores/as e mostrar interese pola actividade

cultural desenvolvida polos mesmos/as.

Establecer relacións entre textos da Literatura Galega do XX e textos doutras

literaturas, explicando as conexións formais e temáticas existentes entre eles.

Elaborar sinxelos traballos de investigación sobre algunha obra ou aspecto

salientábel da mesma, utilizando as fontes de documentación necesarias, e

emitir unha opinión persoal argumentada.

3. METODOLOXÍA

A metodoloxía procede do concepto e dos obxectivos do propio proceso de

ensino-aprendizaxe. Nós buscamos acadar unha aprendizaxe significativa, para

iso cómpre partir dos conceptos e coñecementos previos do alumnado, así

como das súas experiencias e relacionalos axeitadamente coas novas

aprendizaxes.

Temos que ter sempre presente que alumnado aprende antes aquilo ao que ven

finalidade práctica que os conceptos puramente abstractos.

Con respecto ao método, Freinet opinaba: " A esencia do método consiste en

partir, non do desexo, do pensamento ou da orde dos adultos, senón dos

verdadeiros intereses dos rapaces."

Os métodos dependen dos obxectivos, e xa dixemos que o noso é aumentar a

capacidade comunicativa do alumnado, tanto a nivel escrito como falado, e a

súa capacidade de análise e comparación.

31

Para acadar estes obxectivos tentaremos facer:

Diálogos para desenvolver a comunicación oral.

Debates sobre lecturas de distintos/as autores/as para aprender a

escoitar opinións alleas e rebatelas expresando a propia opinión de xeito

coherente e intelixíbel.

Redacción ou imitación de textos con posterior comentario colectivo.

Traballos colectivos e individuais sobre distintos autores/as ou

correntes literarias

4. BLOQUES DE CONTIDOS

Os contidos desta materia aparecen distribuídos ao longo de tres bloques

referentes á literatura galega do S. XX cos que se pretende que o alumnado

afonde no coñecemento e na análise da creación literaria.

En cada bloque preséntanse os tres tipos de contidos, de tipo conceptual,

procedemental e actitudinal, cos que se pretende analizar a complexidade

temática, técnica e contextual da creación literaria, na que se contemple a

relación intertextual entre os distintos autores/as, entre formas literarias

diversas e entre literatura e ciencia e outras artes.

1. A prosa

Neste bloque preséntanse contidos referentes á riqueza que ofrece a narrativa

ao longo do S. XX a nivel temático e técnico. A orixinalidade, as innovacións

procedentes da literatura universal, oral e escrita, e as influencias non literarias

tanto do contexto histórico como doutras artes serán aspectos a tratar a partir de

exemplos significativos.

A lectura de textos representativos será o procedemento adecuado para analizar

estes distintos aspectos e para que o alumnado poida emitir unha opinión

persoal crítica.

1.1. Contidos conceptuais

- A prosa de ficción:

1. Relato curto e novela. A súa presenza ao longo do S. XX.

2. Estrutura e técnica narrativa.

3. Temática.

- A prosa de non ficción.

1. Compromiso cultural.

2. A crítica literaria.

32

3. Artigo de opinión.

1.2. Contidos procedementais

Lectura de obras representativas da prosa do S. XX.

Reflexión sobre o significado e a importancia de determinadas formas

literarias na actividade cultural do S. XX.

Análise, en textos diversos, da temática e das estruturas formais máis

representativas, establecendo relacións entre o tratamento dado por

distintos autores/as.

Utilización de textos de crítica literaria coa finalidade de observar as

diferentes interpretacións que pode ofrecer un mesmo texto.

Análise crítica dalgún artigo de opinión tendo en conta a canle de

transmisión.

Elaboración dunha exposición oral ou escrita sobre algunha obra ou

aspecto significativo da mesma emitindo unha opinión persoal

argumentada e documentada.

1.3. Contidos actitudinais.

Valoración da lectura como medio para o coñecemento da realidade e

como fonte de pracer.

Respecto pola obra literaria como transmisora dos trazos característicos

da cultura galega.

Interese por compartir as opinións persoais sobre as lecturas e respecto

e valoración das opinións dos/as demais.

2. O mundo poético

Os contidos deste bloque fan referencia ás transformacións que sofre a creación

poética no S.XX, que abranguen desde un novo enfoque dos temas ata a

incorporación de novos obxectos poéticos, así como aos cambios que afectan á

linguaxe e á estrutura poéticas.

A través dos contidos procedementais aténdese á preparación de lectoras/es

atentas/os, críticas/os e cómplices, capaces de compartir os referentes da

creación poética do século pasado.

33

2.1. Contidos conceptuais

- A creación poética. A súa importancia ao longo do S. XX.

1. A temática.

2. paisaxismo.

3. A poesía existencial.

4. A poesía social.

5. A poesía amorosa.

- Forma e linguaxe poética.

- Relacións intertextuais.

2.2. Contidos procedementais.

Lectura de textos representativos da poesía do século XX.

Análise da temática e do seu tratamento en autoras/es diferentes.

Observación das características formais e temáticas comúns a distintos

autores/as que permiten consideralos/as membros dun mesmo grupo.

Análise da estrutura e da linguaxe poética en textos significativos.

Busca de información sobre as influencias literarias na creación poética.

2.3. Contidos actitudinais

Sensibilidade para comprender o contido da obra literaria e para

apreciar as innovacións formais da mesma.

Valoración da lectura como medio para o coñecemento da realidade e

como fonte de enriquecemento cultural.

Respecto polos sentimentos transmitidos na creación.

3. A literatura e outras artes.

Nos contidos deste bloque tratarase a interrelación entre o texto literario e

outras manifestacións culturais, entre a arte literaria e as outras artes, posto que

a comunicación non se establece unicamente a través do texto escrito senón

que a imaxe, o debuxo, a música, a expresión corporal, é dicir, os referentes

contextuais son elementos imprescindíbeis para a súa comprensión.

34

3.1. Contidos conceptuais.

Texto literario e espectáculo teatral. A súa presenza no S. XX.

Temática e técnica teatral.

Literatura e cine. Influencias.

Debuxo e simbolismo. O texto, a imaxe e o contexto.

3.2. Contidos procedementais.

Interpretación de obras nas que se integre texto e imaxe dentro dun

determinado contexto.

Análise, en exemplos concretos, dos elementos que converten o texto

literario en espectáculo teatral.

Identificación , a través da comparación de textos, da diversa temática e

da técnica teatral ao longo da creación do S. XX.

Creación de textos nos que se conxugue o texto literario con outros

elementos non literarios.

Observación das influencias da técnica cinematográfica na obra

literaria.

Análise do texto e do contexto para comprender a crítica social presente

en textos icónico-verbais.

3.3. Contidos actitudinais.

Respecto e valoración das opinións dos demais.

Interese por coñecer a actividade literaria e cultural.

Sensibilidade para comprender o contido da obra literaria e para

apreciar as innovacións da mesma.

35

5.CRITERIOS DE AVALIACIÓN. CONTIDOS MÍNIMOS

Lectura de textos representativos da creación literaria do S. XX e

interpretación dentro do contexto sociocultural.

Con este criterio trátase de comprobar se o alumnado é quen de comprender e

interpretar un texto literario como un feito cultural situado nun determinado

marco histórico, social e ideolóxico.

Análise de textos, reflexionando sobre a súa técnica, sobre os recursos

estilísticos e técnicos, e sobre a interrelación do contido coa forma.

Avaliarase a capacidade do alumnado para facer un comentario comprensivo

dun texto, captando aqueles aspectos máis innovadores, os recursos estilísticos

e os distintos elementos da mensaxe literaria.

Elaboración de traballos individuais e en grupo sobre obras de creación,

explicando as características principais, aportando unha opinión e

utilizando de forma crítica as fontes bibliográficas e documentais

adecuadas.

Este criterio pretende avaliar a capacidade do alumnado para elaborar sinxelos

traballos nos que amosen a súa competencia para a utilización das fontes

bibliográficas; para planificar, con certo rigor científico, os seus traballos, e

para expresar, a través dunha estrutura correcta e dunha linguaxe adecuada e

rica, as súas ideas e xuízos.

Valoración da creación literaria en lingua galega como expresión dos

sentimentos, ideas e ideoloxía.

Avaliarase a actitude crítica do alumnado, de interese e respecto cara á

creación literaria. Esta actitude poderase observar a través de determinados

indicadores: o seu hábito lector, o interese pola creación literaria, as súas

opinións e xuízos, o respecto polas opinións alleas...

36

LIBROS DE LECTURA RECOMENDADOS PARA A

MATERIA DE LITERATURA GALEGA DO XX ademais dos

incluídos na listaxe de Lingua e Literatura (2º curso)

1ª. AVALIACIÓN

BLANCO AMOR: A esmorga. Ed. Galaxia.

CASTELAO: Daniel: Obra completa.Os dous de sempre.Ed. arealonga

CASTELAO: Daniel: Os vellos non deben namorarse. Ed. arealonga

RIVAS, Manolo: O lapis do carpinteiro. Ed. Xerais

2ª. AVALIACIÓN

ALONSO, Fran: Territorio ocupado. Ed.Xerais

FERNÁNDEZ FERREIRO,Xosé: O atentado. Ed.Galaxia

MORENO, Victoria: Anagnórise .Ed. Galaxia

MANUEL DE PEDROLO: Traxecto final. Ed. Galaxia

3ª. AVALIACIÓN

ANEIROS, Rosa: Resistencia. Ed. Xerais

CASALDERREY, Fina: ¿Sobrevives?. Ed. Xerais

MAYORAL, Marina: Ao pé do magnolio. Ed. Galaxia

MORTEIRO, Roque: Seis cordas e un corazón, Ed. Xerais

TORO, Suso de: Ambulancia. Ed. Xerais

37

PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA DE LINGUA ITALIANA

1º e 2º curso de bacharelato

Profesora: Montserrat Fernández Castro

38

INTRODUCIÓN

As linguas son un instrumento de comunicación intimamente relacionadas coas

estruturas e valores das sociedades que as utilizan como medio de expresión. Polo

tanto, o estudo de Lingua Italiana permitirá tanto a aproximación a novas realidades

culturais coma as relacións entre diferentes culturas en ámbitos académicos, científicos,

humanísticos e da vida cotiá. A aprendizaxe dunha nova lingua ha de proporcionar ao

alumnado un instrumento de comunicación útil para participar en situacións cotiás, e ha

de facilitarlle o achegamento a distintos contidos informativos.

O alumnado deberá desenvolver unha competencia comunicativa básica que lle permita

participar en situacións de comunicación, orais e escritas, propias da vida cotiá e

acordes coa súa idade, necesidades e intereses. O seu desenvolvemento supón

facilitarlles o progreso en todas as competencias que a integran: a competencia

lingüística permitirá o recoñecemento e emprego do léxico, da fonética e das regras

gramaticais, valorando a súa importancia na comunicación; a competencia

sociolingüística axudará a utilizar aqueles hábitos e condutas propios da lingua

estranxeira para participar con adecuación e idoneidade nas distintas situacións de

comunicación; a competencia discursiva contribuirá a unha mellor utilización dos

elementos que dan cohesión ao discurso; e por último, a competencia estratéxica

axudará a resolver os problemas de comunicación de maneira cada vez máis espontánea.

1. Obxectivos xerais

A Lingua Italiana ha de contribuír a que as alumnas e os alumnos desenvolvan as

seguintes capacidades:

Comprender a información global e aquelas específicas previamente

requiridas en textos orais, relativos ás situacións habituais de comunicación

ou relacionados cos ámbitos específicos de estudo, procedentes dos medios

de comunicación audiovisual ou emitidos cara a cara, apoiándose en claves

lingüísticas e non lingüísticas.

Comprender as informacións de textos escritos que presenten distintas

estruturas organizativas.

Participar en situacións habituais de comunicación utilizando, de forma oral

e escrita, a lingua italiana co fin de satisfacer necesidades básicas, atendendo

ás normas de comunicación interpersoal e mostrando interese por

comprender e facerse comprender.

Ler de maneira autónoma e extensiva libros curtos e sinxelos que traten

temas próximos ás súas necesidades e nos que se reflictan temas transversais

(educación para a paz, coeducación...).

39

Recoñecer o valor das convencións socioculturais, lingüísticas e non

lingüísticas, propias da lingua italiana para a comprensión das mensaxes e

utilizalas para facer que a comunicación sexa máis eficaz.

Utilizar estratexias que axuden a mellorar a comunicación e controlar a

propia aprendizaxe, aplicando á aprendizaxe do italiano as estratexias

adquiridas nas outras linguas do currículo.

2. Metodoloxía

A experiencia didáctica na aprendizaxe das linguas estranxeiras mostra que as

actividades de clase deben formar un continuo que ha de ir desde aquelas que serven

para facilitar a toma de contacto con novos contidos ata as que permiten o emprego

máis creativo da linguaxe.

Para conseguir isto deseñaranse actividades variadas que sirvan á diversidade de estilos

de aprendizaxe do alumnado e que faciliten a progresión na aprendizaxe de todos eles

segundo os seus ritmos e capacidades e que aumentaran a súa dificultade no 2º curso,

tendo en conta que na selección de actividades será o grao de complexidade da tarefa e

non a complexidade da lingua o que haberá de adecuarse ao nivel do alumnado.

A duración das actividades, a organización da clase en canto a agrupamentos e

distribución de espazo serán variábeis, dinámicas e flexíbeis de acordo co tipo de

contido e coas características do alumnado.

Das catro horas semanais, dúas impartiranse na aula de idiomas co fin de que as

alumnas e alumnos teñan acceso a outros campos de información (películas, música,

cultura italiana e métodos de aprendizaxe participativos).

3. Bloques de contidos

Os contidos xerais da materia preséntanse en catro bloques nos que se relacionan os tres

tipos de contidos: conceptuais, procedementais e actitudinais. Terán un tratamento

integrado xa que existe unha evidente interrelación entre eles que deberá manifestarse

no desenvolvemento curricular da materia.

Os dous primeiros bloques tratan aspectos relacionados coa comprensión e o uso da

lingua oral e escrita e comparten contidos que se deben abordar conxuntamente. O

terceiro está relacionado co estudio da lingua como sistema e o seu valor na produción e

comprensión de discursos así como coa regulación do propio proceso de aprendizaxe. O

último bloque trata os contidos relacionados coa realidade transmitida pola lingua

estranxeira.

Os contidos serán repartidos ao longo dos dous cursos, seguindo o libro de texto: para o

1º curso Luciana Ziglio. Giovanna Rizzo: Espresso. Corso di italiano 1. Libro dello

studente ed esercizi. Ed. Alma Edizioni. Firenze

Para 2º Bacharelato: Luciana Ziglio. Giovanna Rizzo: Espresso. Corso di italiano 1.

Libro dello studente ed esercizi. Ed. Alma Edizioni. Firenze.

40

Lectura do libro Favole al telefono de Rodari e método empregado no laboratorio de

idiomas.

3.1. Comunicación oral

Os contidos presentados neste bloque pretenden que o alumnado alcance unha

certa fluidez no uso da lingua oral que lle permita manter intercambios comunicativos

en situacións habituais; igualmente pretenden fomentar a capacidade de aplicar os

coñecementos e habilidades adquiridas a novas situacións sendo capaces de facer fronte

ao imprevisto.

3.1.1. Contidos conceptuais

Situacións de comunicación oral propias da vida cotiá e académica e as

derivadas das actividades de aprendizaxe.

Léxico, activo e pasivo, relativo a situacións básicas de comunicación e a

temas relacionados con outras áreas do currículo.

Aspectos funcionais (intención comunicativa): interacción social cotiá,

informar, describir, narrar, explicar, etc.

Intercambios orais planificados e non planificados. Características.

Normas que rexen a comprensión de textos orais de carácter narrativo,

descritivo, instrucional e expositivo.

3.1.2. Contidos procedementais.

Comprensión global e específica de textos orais procedentes de diversas

fontes ( profesor/a, compañeiros/as, radio, televisión,etc.).

Identificación da información relevante en mensaxes orais procedentes dos

medios de comunicación como forma de acceder a unha mellor comprensión

e interpretación.

Participación activa en intercambios de comunicación producindo mensaxes

comprensibles e adecuadas á situación.

Utilización de estratexias lingüísticas e non lingüísticas que facilitan a

interacción e que axudan a participar na conversación e a manter a

comunicación.

Emprego de estratexias que axudan á comprensión dos textos.

41

3.1.3. Contidos actitudinais

Valoración da capacidade de expresarse oralmente na lingua estranxeira para

satisfacer necesidades de comunicación e como medio de entendemento

entre as persoas.

Interese polo enriquecemento persoal e profesional que supón o acceso á

información na lingua estranxeira.

Valoración da capacidade de comprender un texto oral sen ter que

comprender todos os seus elementos.

3.2.Comunicación escrita

Neste bloque abórdanse contidos relacionados coa comprensión e o uso da lingua

escrita. Os contidos deste bloque tratan de potenciar o desenvolvemento da capacidade

lectora do alumnado. Con respecto á expresión, trátase de que o alumnado se familiarice

coa elaboración de textos sinxelos que lle permitan participar en situacións cotiás;

deberase prestar atención ao aprecio e rigor na corrección formal como maneira de

mellorar a comprensibilidade dos textos.

3.2.1. Contidos conceptuais

Situacións da comunicación escrita máis habituais na lingua estranxeira e

outras relacionadas con actividades de aprendizaxe.

Léxico activo e pasivo relativo ás diversas situacións de comunicación e a

estudios específicos.

Aspectos funcionais (intención comunicativa): describir, narrar, resumir,

comentar, explicar etc.

Principios e características máis relevantes do discurso escrito. Elementos de

cohesión e coherencia.

Normas que facilitan a comprensión de textos escritos de distinto tipo.

3.2.2. Contidos procedementais.

Comprensión global de textos escritos de utilidade na vida cotiá (cartas,

folletos, notas etc.) ou relacionados coas actividades de clase.

Comprensión global de textos dos medios de comunicación de carácter xeral

ou relacionados cos estudos específicos, coa axuda do dicionario.

Produción de mensaxes escritas sinxelas e comprensíbeis co fin de satisfacer

necesidades persoais de comunicación.

42

Lectura extensiva de textos de carácter xeral ou específico distinguindo entre

datos e opinións.

3.2.3. Contidos actitudinais.

Interese por coñecer o funcionamento da lingua estranxeira na comunicación

valorando a súa utilidade en todos os aspectos.

Valoración da utilidade de aplicar instrumentos de control e autocorrección

para mellorar a comunicación propia.

Interese por coñecer e mellorar as técnicas que favorecen a autonomía na

aprendizaxe da lingua.

Actitude positiva cara á superación dos problemas que poidan xurdir no

proceso de aprendizaxe.

3.4. Aspectos socioculturais.

As regras e hábitos que interveñen nas relacións entre falantes da lingua italiana

e outros elementos de civilización necesarios para unha mellor interpretación da

realidade do país constitúen os contidos deste bloque. Preténdese que o coñecemento

das convencións socioculturais permita que o alumnado se adecúe con maior eficacia a

outros contextos comunicativos e que a comprensión de aspectos propios da cultura lle

permita analizar outras manifestacións socioculturais e ampliar e mellorar a súa

formación.

3.4.1. Contidos conceptuais.

Aspectos socioculturais de Italia relacionándoos coa nosa cultura e con

outras próximas.

Elementos culturais relevantes presentes nos textos.

3.4.2. Contidos procedementais.

Emprego contextualizado das convencións socioculturais propias de Italia.

Procura e localización dos elementos de civilización e culturais, presentes

nos textos, que contribúen a estruturar o mundo de referencias.

3.4.3. Contidos actitudinais.

Interese, respecto e valoración crítica das formas de vida, e doutros aspectos

da vida social e cultural de Italia.

43

Valoración da importancia da lingua italiana como vehículo de

comunicación nas relacións internacionais e como medio de relación e

entendemento entre as persoas e as culturas.

4. Criterios de avaliación. Contidos mínimos

1. Extraer a información global e específica en textos orais, emitidos en situacións

de comunicación cara a cara sobre temas relacionados coa vida cotiá dos

alumnos e das alumnas, sobre aspectos socioculturais e sobre temas de carácter

xeral referidos aos seus intereses e estudos.

Con este criterio preténdese avaliar a capacidade do alumnado para comprender as

informacións dos interlocutores nas condicións máis idóneas no transcurso de

intercambios comunicativos.

2. Extraer informacións globais e específicas en textos orais que presenten apoio

visual, procedentes dos medios de comunicación sobre temas de carácter xeral

ou relacionados cos seus estudos específicos.

Con isto preténdese avaliar a capacidade para comprender o esencial, aínda que non se

comprenda a totalidade das mensaxes, en textos gravados nos medios de comunicación

audiovisual, así como comprobar a comprensión de informacións específicas relevantes

sinaladas previamente.

3. Participar en intercambios comunicativos orais que respondan a situacións

habituais producindo un discurso comprensíbel e adecuado á situación e

utilizando as estratexias necesarias para iniciar, manter e facer progresar a

comunicación.

Con este criterio avaliarase a capacidade do alumnado para desenvolverse en

interaccións onde satisfagan necesidades habituais de comunicación facendo uso das

estratexias necesarias para asegurar a comprensión e a realización das mensaxes.

4. Extraer a información contida en textos escritos de diferente tipo (narrativos,

descritivos e expositivos) e procedentes de diversas fontes (xornais, revistas,

libros, etc.) con axuda do dicionario e outros recursos.

Avaliarase a capacidade do alumnado para acceder ao contido de textos de carácter

xeral e específico utilizando aquelas estratexias persoais que lle axude na comprensión.

5. Ler de maneira autónoma textos sinxelos con sentido completo sobre temas

relacionados cos seus intereses facendo uso do dicionario e doutros materiais de

consulta e demostrar a comprensión por medio da realización dunha tarefa.

Trátase de avaliar a comprensión e non a expresión para o que servirá a realización da

tarefa.

6. Redactar textos escritos sinxelos e comprensíbeis atendendo a diferentes

situacións habituais, respectando as convencións da lingua escrita e utilizando os

recursos necesarios para facelos cohesivos e coherentes.

44

Preténdese avaliar a capacidade para elaborar textos, así coma a capacidade para

manexar os materiais de consulta necesarios ( dicionarios, gramáticas,internet...) que

lles axuden a producir textos ordenados e coherentes.

7. Recoñecer os factores socioculturais de Italia e analizalos desde unha

perspectiva máis ampla, enriquecida polo contacto do alumnado con outras

linguas e culturas.

Avaliarase con este criterio a capacidade para identificar e analizar con rigor aqueles

trazos que pertencen ao contexto sociocultural italiano relacionándoos coas outras

culturas que xa coñecen.

Os contidos mínimos correspóndense cos sete apartados da materia obxecto de

avaliación (baseados na comprensión oral e escrita e tamén de recoñecemento

dalgúns trazos culturais). Realizaranse tres probas escritas individuais e tres

probas orais, como mínimo, e outras que serán en grupo, nas que se valorará a

evolución da alumna/o ao longo do curso.

5. Recursos didácticos

LIBROS DE TEXTO:

1º Bacharelato: Luciana Ziglio. Giovanna Rizzo: Espresso. Corso di italiano 1. Libro

dello studente ed esercizi. Ed. Alma Edizioni. Firenze

2º Bacharelato: Luciana Ziglio. Giovanna Rizzo: Espresso. Corso di italiano 1. Libro

dello studente ed esercizi. Ed. Alma Edizioni. Firenze

LIBRO DE LECTURA para 2º curso de bacharelato:

Neste curso traballarase na aula co libro FAVOLE AL TELEFONO de Rodari.

Editorial Enaudi.

MÉTODO DIDÁCTICO NO LABORATORIO:

Idiomas sin fronteras (gramática,vocabulario, cultura italiana...),Digital Publish e

Dialang

Esta programación estará exposta na páxina web do instituto e os

criterios de avaliación nos taboleiros das aulas do alumnado. No

departamento haberá unha copia impresa á que terá acceso aquel pai ou

nai que a solicite.

45

ORGANIZACIÓN DO DEPARTAMENTO

O Departamento de Lingua e Literatura Galega está integrado polo seguinte

profesorado:

Xefa do Departamento: Montserrat Fernández Castro

Profesora: Ana Castro Pardo

O reparto de grupos deste curso 2009/10 é o seguinte:

Ana Castro Pardo: grupos de 1º de bacharelato, o grupo 2º B e a

optativa Literatura Galega do S.XX.

Montserrat Fernández Castro: grupos de 2º A e C de bacharelato e as

optativas Lingua italiana I e II.

Compostela, 17 de setembro de 2009

SINATURAS:

Montserrat Fernández Ana Castro

46

ACTIVIDADES EXTRAESCOLARES LINGUA E LITERATURA

Participarase en actividades programadas polo concello (teatro, recitais

poéticos) ou por outros organismos que consideremos de relevancia para o

noso alumnado.

Colaboraremos tamén en actividades para a normalización da lingua ou que

fagan referencia a algún aspecto transversal, desenvolvidas polo Departamento

de Normalización Lingüística ou outros departamentos ( Departamento de

Inglés: conta contos Inglés-Galego; Departamento de Lingua e Literatura

Española: asistencia a representacións teatrais que consideremos de interese

etc.

Para o alumnado de 1º de bacharelato está programada a asistencia ao centro

de autoras e autores para falar da súa obra, asistir á representación dalgunha

obra teatral e en colaboración cos Departamento de Lingua e Literatura

Española , Economía… realizarase unha viaxe a Vigo á Casa das Palabras.

Este departamento continuará colaborando cos Departamentos de Francés e

Inglés no programa europeo Eurocatering ou outros programas que

consideremos de interese para o alumnado ou para o centro.

Para o alumnado de 1º e 2º de Lingua Italiana e en colaboración cos anteriores

departamentos e co Bureau des Echanges Linguistiques (Sion), que se encarga

de contactar con Institutos e familias, está previsto participar en intercambios

(individuais ou grupais) do alumnado con Italia.

47

48