GAIA: AUTORITATEA, MUGAK JARRIEZINIK • ESPERIENTZIA .... alea.pdf · Azaleko irudia: Reggio...

hik hasihh

G A I A : A U T O R I T A T E A , M U G A K J A R R IE Z I N I K • E S P E R I E N T Z I A : O R I E N T E -E R I N G A R T E A G A N • K ATA L U N I A R A K OH E Z K U N T Z A F O R O A • LEMOIZEKOESKOLA: HERRI TX IK IARENTZAT B IZ ITZA

974 euro • 2005eko APIRILA euskal heziketarako aldizkaria

ELKARRIZKETASandra Piccinini

Maddalena Tedeschi

97. zenbakia. 2005eko apirila ❘ hik hasi ❘ ‚‚‚3

Argitaratzailea:XANGORINErrekalde hiribidea, 59. Aguila eraikina, 1. solairua. 20018 DONOSTIA GIPUZKOA. Tel: 943/ 371 408

Fax: 943/ 372 154; www.hikhasi.com; Posta Elektronikoa: [email protected]; Lege Gordailua: SS-1001/95. ISSN: 1135-4690 Erredakzio burua:Ainhoa AzpirozErredakzioa: Joxe Mari Auzmendi, Ixiar Eizagirre Erredakzio batzordea: Mikel Estonba, Mari Karmen Irastorza, Kristina Mardaraz, Josi Oiarbide, Fito

Rodriguez, Maite Saenz, Xabier Sarasua eta Arantxa Urbe. Aholkulkariak: Jaione Apalategi, Abel Ariznabarreta, Bego a Bilbao, Mariam Bilbatua, Felix BasurkoAines Dufau, Xabier Isasi, Irene Lopez-Go i, Izaskun Madariaga, Kepa Perez Urraza, Lore Erriondo, Idoia Fernandez, Amaia Vazquez, Lontxo Oihartzabal, Juanjo

Ota o eta Pruden Sudupe. Administrazioa: Arantxa Goiburu. Diseinua: TRAM¥Graf!k Maketazio, aurreinpresioa: Xangorin.Inprimategia: ANtzA S.A.L.Azaleko irudia: Reggio Emiliako udal haur eskolak (0-6 urte) jardunaldiak (Hik Hasi). Aldizkari honek Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailarenegokitasun-aitormena du. Data: 2005-III-17. Kopurua: 3.500 alehik hasiko artikuluez edonon eta edonoiz balia zaitezke. Kasu horietan iturria aipatzea eskertuko genizuke.hik hasik ez ditu bere gain hartzen bertan plazaratutako iritziak ezta bat etorri ere derrigorki haiekin.

aurkibidea8

gaiaAUTORITATEA, MUGAK JARRI

EZINIKGuraso autoritarioak izatetik, mugarik jartzen ez duten

gurasoetara pasa gara. Horrek, uste baino eraginezkorragoak sortzen ditu seme-alabengan.

HEZKUNTZA, UNIBERTSITATE ETA IKERKETA SAILA

DEPARTAMENTO DE EDUCACION,UNIVERSIDADES E INVESTIGACION

16elkarrizketa

MADDALENA TEDESCHISANDRA PICCININI

Reggio Emiliako (Italia) udal haur eskoletakopedagogoa eta instituzioko lehendakaria.

5 editoriala

6 kronika

8 gaia

AUTORITATEA, MUGAK JARRIEZINIK

16 elkarrizketaMADDALENA TEDESCHI SANDRA PICCININI

24 esperientziaPlanoa eskuan eta ibili munduanOrienteering Arteagan zehar

José Luis Bardón eta Juanma Iturralde

29 ekarpenaKataluniako hezkuntzarako gizarte foroa

31 berriak

40 Muga guztien gainetik... euskaraz!Herri txikiarentzat bizitzaLemoizeko eskola

hik hasiren harpidedun izan nahi dut, urtean 10 ale eta atera daitezkeen ale bereziak etxean jasoaz

Izena..........................................1. Deitura................................

2. Deitura ...............................Tel.:............................................

Helbidea .....................................................Posta Kodea................

Herria....................................Herrialdea...........................

Ikastetxea...................................Herria......................................

IFZ-NAN ......................................................................................

Aurrezki Kutxa edo Bankua

Entitatea Sukurtsala K.D. Zenbakia

Sinadura

HARPIDETZA SARIAK

(BEZ barne)

40 euro

hik hasiEuskal

heziketarakoaldizkaria

Errekalde hiribidea, 59Aguila eraikina 1. solairua

20.018 DONOSTIA. GIPUZKOA

Tel: 943/ 37 14 08Faxa: 943/ 37 21 54

hik hasikzure parte-hartzea

ezinbestekoa duharpide zaitez!

40 eur40 euro uro urteantean10 aldizkari eta prezio bereziak topaketetan eta argitaratzen ditugun gainontzeko materialetan

www.hikhasi.com


editorialaapirila

Kataluniarako Hezkuntzarako Gi-zarte Foroa egin dute Bartzelonan. Han,hezkuntza denen ardura dela, eta jen-dartearen etorkizunerako funtsezkoadela aldarrikatu dute. Hezkuntza etor-kizunerako arma da: ideia horretanoinarritu da foroa.

Aldaketa handiak gertatzen ari direnaroan bizi gara, zalantzarik gabe. XV.-XVI.mendeetan feudalismotik modernitate-rako aldaketa gertatu zen. Geroztik ez dagertatu gaur egun bizitzen ari garen mo-duko aldaketarik. Modernitate garaiaagortu da, beste testuinguru batean gau-de, eta mundu berri bat sortzen ari da;testuinguru horretan hezkuntzan pen-tsatu behar dugu.

Frei Bettoren ustez, mundu berrihori ez da hegemonien mundua izango,ezta kontsentsuena ere. Dibertsitateenmundua izango da, pluralitateena, des-berdintasunena; horrek guztiak, aberas-tasuna ekarriko du; justizian eta maitasu-nean sorburua duen jende duineanoinarri bat eraikitzen dugun heinean.

Mundu globalizatuan bizi gara. Glo-

balizazioa dela-eta, AEBetako lau biz-tanlek 600 milioi biztanle dituzten 42herrialdek adina aberastasun dute. Ho-rrek ez dakar diru pilaketa soilik, baitahori baino aberastasun handiagoa denjakintzaren, zientziaren eta informazio-aren pilaketa ere.

Bizi dugun arazo behinena gizartedesberdintasunarena da. Egun, 11.000milioi pertsona elikatzeko adina janaridugu munduan. Oraindik ez gara jendekopuru horren erdira ere iritsi. Beraz,goseak sortzen dituen hainbeste herio-tzen arrazoia ez da elikagaien eskasia,ezta jende kopuru gehiegizkoa ere, bai-zik eta justizia gabezia.

Horrekin guztiarekin batera, koloni-zatutako mundu horretan hezkuntzazhitz egin behar dugu, mundu horrekhezkuntzan atzera egiteko aparatu han-dia baitu.

Kulturak pentsarazi egiten digu,jende duina izanarazten digu, guresubjektibitatea elikatzen du. Gaur egun,hezitzea atzeranzko heziketa zapaltzailehorri gerra egitea da.

BBeessttee mmuunndduu bbaatt ppoossiibbllee ddaa;;

hheezzkkuunnttzzaa eegguunneerraattuuzz eerraaiikkii ddeezzaagguunn

Hezkuntzaz hitz egiten badu-gu aniztasunaz hitz egin behardugu. Ez dago nor inor baino ja-kintsuagoa denik. Kultura des-berdinak eta sozialki osagarriakdirenak daude. Desberdintasu-nak onartu behar dira, eta desber-dintasun horiek ez ditugu diber-gentzia bilakatu behar.

Eskolaren merkantilizazioa bizi dugu,MMEk (Munduko Merkataritza Erakun-dea) proposatu zuen, jada, hezkuntza sal-gai jartzea. Ondorioz, hezkuntza ez litza-teke jendarteak bere seme-alabekikoduen betebehar bat, ez litzateke bere he-rriarekiko administrazioek izango luke-ten betebeharra, ordaindu ahal izango lu-keenarentzat izango litzateke, soilik.

Hezkuntzaz hitz egiten badugu di-bertsitateaz hitz egin behar dugu. Ez da-go nor inor baino jakintsuagoa denik.Kultura desberdinak eta sozialki osaga-rriak direnak daude. Desberdintasunakonartu behar dira, eta desberdintasunhoriek ez ditugu dibergentzia bilakatubehar.

Hezkuntza prozesu gisa pentsatubehar dugu: parte-hartzea eta ikuspun-tuak partekatzea eskatzen duena.

Jendartea hobetu nahi badugu, ezin-bestez hobetu behar dugu hezkuntza.

Informazioaren gizartean bizi garenhonetan, errealitatearen irakurketa kriti-koa egiteko prestatu behar ditugu geureburua eta datozenena!

6 ❘ hik hasi ❘97. zenbakia. 2005eko apirila

kronikaE u s k a r a d e l a - e t a , k e z k a g a r r i a

157 funtzionarien hizkun-tza eskakizunean ez daatzera egingo

Bilboko Bertendona ikastetxeanitxita dauden irakasle funtzionarioenauziak presio mediatikoa eta politikoaharrotu ditu martxoan zehar. EAEkoirakasleok euskarazko hizkuntz eska-kizuna lortu ez dutela-eta kexu dira.Batetik, Iralek “euskalduntzeko ez oo-men duelako balio” (datuen arabera,sare publikoan Iraleren bidez irakasle-en %80k lortu du eskakizuna betetzea).Bestetik, hizkuntza eskakizuna bete-tzeari baino ebaluazio iraunkorrari ga-rrantzia handiagoa emateko eskatu du-te (Iralek hizkuntzen irakaskuntzamunduan estandarizatuta dauden for-mulak erabiltzen ditu). Funtzionarioenlan baldintzei dagokienez, kexu diraegonkortasuna galduko dutelako(beste postu bat jarri zaie aukeran).

1993an onartu zen irakasleen lan-postuen hizkuntz eskakizunei eta de-rrigortasun datei buruzko dekretua.Ordutik, hizkuntz eskakizuna lortzekoepe muga bitan atzeratu da. Iaz, Hez-kuntza Saila sindikatuekin elkartu ze-nean, LABek epe muga hori berriro ezatzeratzeko eskatu zuen. Beraz, abuz-tuan amaitzen zen hizkuntza eskakizu-na betetzeko epea. Azterketa gaindi-tzea lortu ez dutenak (asko hiru urtez li-beratuta egon dira euskara ikasteko)157 irakasle dira. Horiei aukera emanzaie postu bat hartzeko eta Iralekotxandak agortu gabe zeuzkatenek be-rriro ere ahalegina egiteko. Gainerako-an, egonkortasuna galduko dute eta or-dezkapenen zerrendatan sartuko dira.

Anjeles Iztueta Eusko JaurlaritzakoHezkuntza sailburuak BERRIA egun-karian adierazi zuenez: “Zer egin beharduten esan zaie: ikasi, ikasi eta ikasi,beste edozein herritarrek funtzionarioizan nahi badu egin behar duen mo-duan. Administrazioan eredu izatekogaude”. Zerbitzu publikoak gizartea-ren eskaerari erantzun egin behar diolagehitu zuen: “B eta D eredua eskatzendute hamar gurasotatik 9,2k”. Hain jus-tu, ereduok berraztertzea da hurrengopausoa, Anjeles Iztuetaren esanetan:“A ereduak ez duelako euskalduntzen,eta B eta D ereduek tokian-tokiangehiago edo gutxiago euskalduntzendutelako”.

Nafarroako haurrek D ereduaneman dezaten izena, kanpaina

bateratua egin dute Sortzen-Ikasbatuazek eta NafarroakoIkastolen Elkarteak. Leloak

halaxe dio: “aukerarik onena,euskaraz”.

Egun, bi erakundeek 60zentrotik gora dituzte Nafarroan,

eta 16.000 neska-mutil biltzendituzte D ereduan.

Kanpainako agerraldian KristinaAndres Sortzen-Ikasbatuazeko

ordezkariak azpimarratu zuenez,D eredua da egun ikaslea

eleanitz egin dezakeen eredubakarra. Murgiltze metodoari zorzaio hori, hizkuntzen ikaskuntzan

emaitzarik onenak eskaintzenari baita. Ez Euskal Herrian

soilik, baita Europan eta munduosoan ere. Etorkinei dagokienez,

integraziorako tresnarik onenabertako hizkuntzan murgiltzea

dela gaineratu zuen.Pello Mariñelarena Nafarroako

Ikastolen Elkartekobozeramaleak euskara jakiteaketa erabiltzeak duen garrantzia

azpimarratu zuen, bai nafargizarteko errealitate bizia

delako, eta baita gure herriarenkultur ondarea delako ere.


e d o l a r r i a d a b a t z u e n j a r r e r a

Estatuari atxikimendua dion komunitate aka-demiko organikoak, beren batzar nazionale-tan, generoaren edo immigranteen, edo ijito-en edo delakoen gaiak erabiliko ditu, bainaez nazio menperatu bati dagozkionak: lin-guistikoak, kulturalak, politikoak eta abar.Hau guztia ventada da.Paulo Iztueta

Iparraldean kolektibobat osatu dute hizkun-tza politikan euren aho-tsa entzun dezaten

Eredu publikoko, pribatuko eta Se-askako irakasleek bat egin dute, Fran-tziar estatua hizkuntza politika zehaz-ten ari den honetan, benetan euskal-dunduko duen eskola eskatzeko. Ko-lektiboa bigarren mailako 62 irakaslekosatu dute.

“Hizkuntza neurgailu guztiek alar-ma gorria erakusten dute -jakinarazizuen Otxanda Larzabalek, eredu publi-koko irakasleak-, transmisioa eten daeta euskararen geroa zalantzan da La-purdin, Nafarroa Beherean eta Zubero-an”. Egoera larri horretan, eskolarenfuntzioa hil ala bizikoa da, eta aldiz ezomen da bere helburuak betetzera iris-ten. “Eskolak zenbat euskaldun sortzendituen jakin nahi dugu eta uko egiten

Haurreskolak sareko langileakgrebarako prest agertu dira, euren

baldintzak hobetu ezean.Haurreskolak sarea Hezkuntza

Sailak sortu zuen 2003koabenduan Lan Sailarekin eta

proiektuan sartzeko prest zeudenudalekin batera. ELA, LAB eta

EILAS sindikatuek salatu dutenez,oso “modu eskasean” sortu zuten,

eta “interes handiagoa jarri dutepropagandan, ikastetxeak hornitzen

baino”. Haur eskola horiek 11orduz daude egunero zabalik,

urtean 11 hilabetetan. Sindikatuenesanetan, “ez dute baldintza horiek

exijitzen dituzten baliabideak erabili nahi”.

Talde bakarreko eskoletanhezitzaileak bakar-bakarrik egoten

omen dira egun osoan, ordezkolankidea etorri arte, eta horietakozentro askotan telefonorik ere ezomen dago. Janariari dagokionez,zentro berrietan gurasoek eraman

behar dute haurraren jatekoa,bertan berotzeko; sarea sortu

aurretik zabalik zeuden eskoletansukaldariak prestatzen du bazkaria,baina sindikatuek adierazi dutenez,

“horien iraupena kolokan jarritadago”. Zerbitzua, gainera, ez dela

doan ematen salatu dute: zortziorduko zerbitzuagatik 180 euro

ordaindu behar dira, eta bostordukoagatik 135 euro.

Sindikatuen esanetan, dirulaguntzak jasotzeko baldintzakzorrotzegiak dira eta dirua urte

bukaeran jasotzen da, beraz,gurasoek aurretik dirua jarri behar

dute, gero laguntza izango oteduten edo ez jakin gabe.

diote funtsezko galdera hori erantzute-ari”, gaineratu zuen Larzabalek.

Hiru sareetako irakasleek errealita-tearen diagnosi bateratua osatu dute,zailtasunak zein diren azpimarratuz:gela elebidunak edo hautabideak ireki-tzeko trabak, egun dauden gelak atxiki-tzeko zailtasunak, ikastetxe teknikoe-tan eta profesionaletan ez egotea, edoazterketa eta agirietan euskarazko ira-kaskuntza ezagutua ez izatea.

Kolektiboak eskaera zehatzak luza-tu dizkie botere publikoei euskarazkoirakaskuntza eraginkorra izan dadin:euskararen ezagupen ofiziala, ikasleakzinez euskaldunduko dituen ereduagaratzea, oren kopuru berezia, eskain-tza orokortzea eskualde guztietan etagutxieneko kopururik gabe, euskaraz-ko ikasketen ezagupen berezia edotaazterketak euskaraz egiteko aukera di-ra, beste askoren artean, eskatzen di-tuzten neurri zehatzak.

Ez dira gutxi azkenaldian gobernufrantsesak euskarazko irakaskuntzariegindako mehatxuak: Fillon errefor-ma, zerbitzu gehigarriei buruzko de-kretua... 2005-2006 ikasturterako Piri-nio Atlantikoetako Departamenduan70 irakasle postu kenduko dituztela ereiragarri dute. Motibo bategatik ez ba-zen besteagatik, martxoan ere guraso-ek hainbat eskola okupatu dituzte(Atharratzen, Hazparnen, Kanbon, La-rrainen, Paun...).


GAIAAutoritateamugak jarri ezinik


G

Mugak jartzea, EZ esa-ten jakitea, horixe da egungurasoei gehien kostatzenzaien gauzetako bat. Ale-gia, beren autoritatearifobia dietela gaurko hel-duek. Kontsumoaren etalibertatearen gizartehonetan, izan ere, zaila damugak zerbait aurrerakoibezala aldarrikatzea. Gaurlibre izatea ardurarik ezhartzea baita, nahi duzu-nean alde egitea, nahiduzuna izatea ( izan etaeduki, aditz bera dirakontsumoaren gizartean).Mugarik ez, loturarik ez,erantzukizunik ez. EtxeakPeter Pannez beteta.

Autoritate hitza autoritarismoare-kin nahasten da gaur, larderiarekin, in-posizioarekin. Eta izatez, autoritatea-ren definizioa zera da: “Agintzeko etaobeditua izateko eskubide eta boterea.Norbaiti gai batean aitortzen zaion si-nesgarritasuna; pertsona hori bera” (El-huyar-en Hiztegi Entziklopedikoa).

Gizartean egun dagoen autoritatekrisia erregimen faxistaren pean 40 ur-tean bizitzeak ekarri duen ondorioa da,hein batean. Hala azaltzen du Javier El-zok, Deustuko Unibertsitateko Sozio-logia irakasleak: “Horri trantsizioa eginzuen belaunaldiak 68ko maiatzekomaxima ezarri zuela gehitu behar zaio,‘debekatzea debekatuta’ zioena. Ho-rrek eskubideen gizarte mota bat ekarridu, eskubideei dagozkien betebeha-rrik eta erantzukizunik gabea. Inork ezdu ezeren ardurarik hartzen, erantzuki-zun denak besteengan uzten dira. Fa-milian ere berdin, jakina. Ezer okertzendenean errua eskolarena da, telebista-rena, gizartearena, bestearena (aitare-na, esango du amak, eta alderantziz).Seme-alabak eskubideen subjektu soilbihurtu dituen klima batean hezi dira,eta arduren subjektu, berriz, apenas di-ren. Esne-mamitan ditugu... nahiz eta

Mugarik eza askata-sunarekin nahastean

oso denbora gutxi eskaini, egiak esatenhasita”.

Autoritarismoan erortzeko beldu-rrez beste muturrera joan gara: autorita-te izpiena ere debekatu, desagerrarazidugu. “Gaur inork ez du autoritaterikeduki nahi -baieztatzen du Polaino ira-kasleak-, inork ez du ezer pertsonaliza-tu nahi, hobe masa anonimo eta forma-rik gabea izan, hartara ez baikara eze-ren erantzule. Hori helduoi gertatzenbazaigu, nola eskatu gero haur bati ira-kaslea errespetatzeko, bere gurasoeksekula ez dutenean autoritaterik gauza-tu haur horrekiko?”.

Autoritaterik ez badago, haurrak ezdu erreferentziarik eta gobernua berakhartu behar du. Eta kaosa sortzen da.Autoritatea hartzea kostatzen zaien gu-rasoentzat, badirudi haurra pozik edu-ki behar dela beti, eta berehala, gainera.Haurra zapuzten den bakoitzean zer-bait egin behar da pozik egon dadin.Ondorioak, ordea, ez dira hain gozoakhaurrarengan, adituek diotenez: guti-ziak eta maniak izateko joera edukikodu, eta arazoak izango ditu frustrazioeiaurre egiteko, itxaroteko, ahaleginakegiteko, bere burua lasaitzeko eta hase-rrea kontrolatzeko.


Erreferente faltaSeme-alabek bizitzarako balioko

dieten erreferenteak behar dituzte, etaerreferente horiek eskaintzea gurasoenfuntzioa da, eskolarena baino gehiago.Horrek ez du esan nahi gurasoek autori-tarioak izan behar dutenik (benetakoautoritatea komunikaziotik eta ereduizatetik dator), baizik eta familiek be-rreskuratu egin behar dutela euren se-me-alaben heziketan duten paper na-gusia. “Nork hezitzen du egun? -JavierElzoren hitzak dira- Gurasoek ez, biekkanpoan lan egiten dute-eta. Eskolakere ez, eskolari notak eskatzen baitzaiz-kio, heziketaren gainetik. Gaurko so-zializazioan garrantzitsuenak lagunakdira, kalea. Telebista bera baino gehia-go. Baina lagunek ere behar dute errefe-rentzia helduago bat. Gaur gaztea izateaoso zaila da, norberak bere eredua eginbehar baitu erreferentziarik gabe. Tapa-rik gabe milaka piezako puzzle bat egi-tea bezala da. Zeuk asmatu behar duzuzeure proiektua, zeu bakarrik zara zeu-re buruaren erreferente, eta oso gogorrada hori. Etorkizuna oso irekia dago, ezdago mugarik, badirudi nahi duzunaizango zarela, eta ez, ez da hain erraza”.

Psikiatraren kontsultara jotzen du-ten nerabe asko eta askoren arazo itu-rria, gurasoen autoritate falta omen da.Bartzelonako Sant Joan de Déu Hospi-taleko psikiatria buruak, José A. Aldak,horixe azpimarratzen du: “Gurasoare-na egin beharrean koadrilakoarenaegiteko joera egon da, eta hori erosoada, baina ez da komeni dena. Gauza batda hurbilekoa izatea, eta beste bat dapaperak aldatzea. Nerabeak sekula ezdira gaur bezain galduta egon”. Frogamoduan bere ospitaleko datuak jartzenditu: sei urtean, psikiatriako larrialdizerbitzuetara jo dutenen kopurua hirualdiz biderkatu da. Horietatik % 30 ja-rrera nahasteek betetzen dute(agresibitatea, biolentzia pasarteak,nortasun gorabeherak). Kasuen % 23antsietate krisiengatik da. Eta gainera-ko % 15 suizidio saiakerek osatzen du-te. José A. Alda psikiatraren arabera,

suizidio saiakeren kopuruak gora egindu, eta kasu askotan, gaztea heriotzadesio izatera daramaten arazoak bestegarai batzuetan jasateko modukoakizango omen ziren. José A. Aldak haladio behintzat: “Gaurko nerabeak bestebelaunaldiak baino gutxiago daudeohituta esfortzura, eta frustrazioa onar-tzeko ezintasun larri baten aurreangaude”.

Frustrazioaren belaunaldia“Frustrazioaren belaunaldia da

gaurkoa. Egun ezinezkoa den kontsu-mo batera bultzatzen gaituzte etenga-be, eta nerabea gatazkan sartzen daberak desio duenaren, munduak de-sio behar duela esaten dion horren etabenetan lortu dezakeenaren artean.Orduan tentsio puntua azaltzen da, etabiolentzia”. Jaume Funes psikologoakesana da. Kontsumoaren gizarte ho-nek, indibidualismoaren gizarteak,sortzen dizkigun nahiak, desioak, jo-mugak ez datoz bat gure aukera errea-lekin, eta desoreka horrek etengabe-ko frustrazio egoera sortzen du. Pauli-no Castells-ek “depresiora kondena-tutako gazteria” izendatu du gaurkoa,eta halaxe du deskribatzen: “Bulka-dak kontrolatzeko kapaz ez diren gaz-teak, beren desioekiko frustrazioriktxikiena ere onartzen ez duten gazte-ak, egunetik egunerako berehalako-tasunean sartuta bizi diren gazteak.Hazteari eta gurasoen etxea uztearibeldurra. Homo ludens -bizitza jolasada- eta homo videns, pantailei itsatsita.Boterez gainezka dauden gero etagazte gehiago pasatzen dira kontsulta-tik, familiaren manipulatzaile direnak,gurasoak dardarka dituztenak. Muti-kook, ezagutzera iristen zarenean, zerizango eta ziurtasunik gabeak dira,erabat. Agintzaileak bai, baina barru-tik ziurtasun falta totala. Gajoak. Ze-ren, gainera, esan egiten baitizute: ‘nikez nuen hainbeste botererik nahi,eman egin didate gurasoek, nik mu-gak jarriko zizkidaten gurasoak nahinituen’. Eta hori egunero ikusten dutkontsultan”.

Autoritate okerra

- Mugak ez jartzea haurraez gogaitzeko.- Ezetz esaten ez jakitea.- Amore ematea ezetzesan ondoren.- Arau-haustearen neurrikozigorra barkatzea, haurrakbehin eta berriro eskatuduelako.- Elkarrizketarik edo nego-ziaziorik ez izatea, edo be-rriketa hutsean erortzea.- Asertzio, autoafirmaziojarrerak ez sustatzea.- Emozioekin ez enpatiza-tzea.- Aginduak ez betetzea.- Koherentziarik eza gura-soen artean: batak debe-katu egiten dio besteakegiteko esan diona.- Ez entzutea. Entzunaurretik errieta egitea.- Gero eta oihu ozenagoakegin behar izatea emai-tzak lortzeko.- Umilatzeko oihuak.- Etiketak jartzea (“alferhutsa zara”, “zeurekoiazara...”).- Hizkera abstraktua era-biltzea.- Ahalegina kontuanhartu gabe emaitzak exi-jitzea.- Konparazio gorrotaga-rriak egitea. - Haurrarekiko errespetuagaltzea, gurasoek euren-tzako espazioak izanditzaten.


G GAIAAutoritateamugak jarri ezinik

Gurasoen etxean bapoEgunero dirua poltsikoan, logelan

zure telebista, ordenagailua eta Inter-net... “Aukera gehiegi izateak, askotan,zera eragiten die nerabeei: benetan gal-duta sentitzea -dio Alejandra Vallejo-Nágera psikologoak-. Eta baita ere,konkistarako gogo hori galtzea. Hainerraz lortzen dituzte helburuak, ez du-tela ahalegina baloratzen. Ahaleginhandi batek zeu bakarrik moldatu iza-naren sentsazio indartsua ematen dizu,eta sentsazio gogor hori egun lanbrotuegin da, gure seme-alabek bitartekogehiegi dituztelako euren alde”.

Gurasoen etxetik gero eta beran-duago independizatzea da horren adi-bide. Akaso amaren gonapetik ez aldeegiteko motibo nagusiak etxebizitzenprezio neurrigabea eta lanaren egon-kortasunik eza izango dira. Baina gaur-ko mentalitateak ere ez du askorik la-

guntzen; INJUVEk (Gaztediaren Insti-tutuak) 2002an egindako iritzi sondeo-ak azaltzen duenez, Espainiako estatu-ko gazteen iritziz independizatzeko hi-lean 1.000 euro behar dira gutxienez.Gutxieneko kopuru hori, izatez, sub-jektiboa da, lotura zuzena baitu berekasa bizitzearen truke gaztea egunero-ko gastuetan egiteko prest dagoen mu-rrizketekin.

Gazteak hain berandu emanzipa-tzeak bere ondorioak ditu gizarte mai-lan ere. Javier Elzoren hitzetan, “jada ezdago gazte kulturarik. Gurasoen balo-reak eta gazteenak gutxi gorabeheraberdinak dira, beti elkarrekin baitau-de”. Hainbeste urtean elkarrekin bizita,ez dago belaunaldi hausturarik. Gaztebelaunaldiaren egitekoa aurrekoen es-kemak haustea da, baina Elzok dionez,“egun gurasoek pentsatzen duten an-tzera pentsatzen dute seme-alabek, bi-zitza ikusteko molde bera dute”.

Autoritatepositiboa

- Mugak jarri eta haurrarenhaserraldia jasatea.- Hitz egitea eta negoziatzea.Baina batzuetan, hitz egin etaentzun ondoren, gurasoak ego-kitzat jotzen duen arauari eutsibehar dio. Ez da egokia amaie-rarik gabe hitz egiten jardutea.- Salbuespenak kontuan har-tzea.- Haur bakoitza ezberdina delakontuan izatea.- Arau malguak, hazkuntzariegokitzen doazenak, gero etaautonomia gehiago emanez.- Entzutea.- Emozioekin enpatizatzea.- Haurrak amorratzen duenarau baten aurrean sufritzenbadu, bere onerako dela jaki-tea. Batzuetan “gogorra” iza-tea maitasun ekintza da.- Gurasoen artean ados jar-tzea, haurrei mezuetan kontra-esanik ez adierazteko.- Hizkera argia eta zehatza era-biltzea.- Eman denbora ikasteko. Ezexijitu gehiegi.- Etsenplua ematea norberarenjarrerekin.- Haurrari bere ekintzen ondo-rioak bizitzen uztea.- Mementoan zerbait eginbehar bada, sermoirik ez: ekin.- Baloratu haurrak hobetzekoegiten dituen ahaleginak.- Onartu zeure akatsak. Esanhaurrari zer sentitzen duzun,nahastu egin zarela zeure one-tik atera zarelako...- Baloratu haurrak autoafirma-tzeko dituen jokabideak.

*Iturria: Ernesto Maruri.“Agintea aginpidea da”. Seme-alabak aldizkaria, 7. alea,2004ko martxoa.


Familia eredua autoritario izatetikkaotiko izatera pasa da. Zergatik da-go gaur arauak jartzeko beldur hori?

Batetik, guraso bakoitzak bere bu-ruarengan soilik pentsatzen duelako:garrantzitsuena (edo kasik) une horre-tan bera nola sentitzen den da. Gaur in-portantea den arauak bihar ez dio axo-la, baina haserre badago hil ala bizikobihurtzen da. Neurria gurasoak egunhorretan duen umorea da. Beraz, hau-rrari gurasoaren aurpegia begira dezaneskatzen zaio, eta asma dezala norainoxaxatu. Gurasoak pena sentitzen duenunean, akabo: gertatutakoa ahaztu egi-ten du, “ez du axola”. Garrantzi gehiagoematen baitio berak sentitzen duenari,benetan guraso bezala egin behar luke-enari baino. Akaso kriterioak argi izateafalta zaigu, baita etika mailan ere, etaseme-alabak nora heltzea nahi genuke-en pentsatu.

Bestetik, seme-alabak neurriz kan-po babesteko dugun jarrera izugarria

Jose J. Girón: “Arauak jartzea kosta-tzen zaigu, geure buruarengan soilikpentsatzen dugulako eta neurrizkanpo babesten ditugulako haurrak”

da. Haurrak sufritu ere egin behar duikasteko, heltzeko, bere ekintzen ardu-radun egiteko, eta hori gurasook onar-tzen ez jakiteak bihurtzen ditu 17 urtekoseme-alabak pertsona dependiente, ar-duragabe eta ume hutsak. Hainbestekobeldurra diogu sufritzeari, etengabeerremedio merkeak jartzen ditugula ha-lakorik gerta ez dadin.

Mugak argi ez badaude, zer gerta-tzen da?

Seme-alabek mugaren ertzean jo-lasten dutela, batetik gurasoa tentatze-ko, eta bestetik botere sentsazioa ema-ten dielako (eta gainera, azkenean nahidutena lortzen dute). Egun osoa muganjolasten aritzeak sortzen duen tentsioaizugarria da. Mugak zenbat eta argiagoegon, orduan eta hobeak izaten dira ha-rremanak, bakoitzak badakielako jokoarauak zein diren.

Nola bihur daiteke arau sistemakaotiko hori sistema demokratiko?

Gizarteak berak erakusten du: araubakoitzak ondorio bat du. Zuk aurrezbadakizu (eta hori da, azkenean, norbere jarreren arduradun eginaraztenduena), autopistan 160an joanda isunarriskua duzula. Hortik aurrera, zero-rrek hautatzen duzu zer abiadan joan,baina ondorioa zeure gain hartuz.

Familian berdin behar luke. Araubakoitzak aldez aurretik zehaztuta edu-ki behar du bere ondorioa, eta hori beteegin behar da, zuzenean. Ez da arauabost aldiz gogorarazi behar, horrekintxarrean esan arte ez dela ardura horibete beharrik ikasten baitute. Poliziabihurtzen gara, eta ez, gauzek gaineanegon gabe funtzionatu behar dute. Ho-rretarako, egin behar dudan lehenengogauza, gainean ez egotea da. Horrek,nahiz eta gauza asko egin gabe geldi-

Jose J. GIR NPsikologoa

AGIRIAN kolektiboko kidea


G

tzea ekarri epe motzera, prozesu zaba-lago baten parte dela ikusi behar da.

Beste arazo bat da familiako arausistema erotzekoa dela: arauak gutxieta argiak izan beharrean, asko eta osozirriborrotsuak dira.

Rolak nahastu ote ditugu? Gura-soek euren seme-alaben koadrilakoizan nahi al dute?

Laguntasuna beharrezkoa da harre-man denetan, baita guraso-haurren ar-tean ere. Gakoa da, laguntasun horrekez duela autoritate berdintasuna esannahi.

Haurra errespetatzen baduzu, mo-du positiboan hitz egiten badiozu, etasentitzen badu entzuten diozula, uler-tzen eta baloratzen duzula, horixe da la-guntasuna. Lagunarteko harremanekduten gauzarik onena, faltan dutenada: alegia, elkarbizitzako egunerokourratu hori. Eta horixe da familiak duenalde txarra. Baina familiak ezin du aldetxar horretan ito, onetik duena ahaztu-ta. Familiak landu egin behar du nor-maltasuna, eguneroko bizitza, eta gai-nera laguntasuna, elkar-entzutea ho-betzen saiatu behar du.

Arazoa ez da hainbeste seme-ala-ben lagun izan edo ez, baizik eta be-ren mailara jartzea. Hor jada ez baita-go autoritaterik, zure hitzak nereakadina balio du, dena ikuspegi kontuada. Eta ez horixe, familiako kontu ba-tzuetan, balio duena gurasoen hitzada, lehendik esperientzia dutelakoedota, besterik gabe, helburu oso ar-gia dutelako. Gauza bat da arauak ez-tabaidatzea, eta beste bat erabakiakhartzea. Erabaki batzuk adostasunezhartzen dira, beste batzuk demokrati-koki, eta beste batzuk norberak hartubeharrekoak dira.

Zein dira, zure iritziz, gurasoakhartu beharreko erabakiak?

Printzipioz, hartzen direnak bainogutxiago (“hemen nik erabakitzen dut”formulara sarriegi jotzen dugu). Ia betijustifikatuta daude bizia arriskuan jar-tzen duten egoerei lotuta daudenean,edo osasunarekin zerikusia dutenean.Gero familia bakoitzak bere printzipio-ak ditu, bere erreferente etiko, erlijiosoeta humanoak, eta horiek ere gurasoekmarkatzen dituzten mugak dira, finean.Parekoarekiko errespetua baduzu, as-kotan ez du hainbeste axola zeu zarenaraua jartzen duena. Arrakastaren erdiaazaltzeko modua da.

Gurasoak bi direnean, normaleanbat da arauak jartzen dituena.

Haurrekin harreman gehiena due-nak bete ohi du paper hori, eta estatisti-koki hori ama da (betiko rolekin jarrai-tzen dugu!). Sarri bere kexa da aita edobeste figura ez dela sartzen, onerakosoilik dagoela. Baina horren ardura, as-kotan, amarena da. Amak hitz egitenbadu, aitak ez baitu hitz egingo; amakjokabide bat zuzentzen badu, aitak ezdu zuzenduko. Askotan konponbideaaitari ekiteko exijitu beharrean amakberak ez ekitea litzateke; pertsona batfalta denean, bestea agertzen da.

Komeni al da bietan bat izateaarauak jartzen dituena, edo hobe darol hori txandatzea?

Egungo arazo nagusietako bat da(egia esan beti egon izan da, baina le-hen nolabait konponduta zegoen), fa-miliak heziketa proiekturik ez duela.Lehen bazen heziketa proiektu bat: es-tatuarena. Eta nola gizarte hartan denabat zetorren, bazenekien nola zirenkontuak. Egun, askotan andre-gizonek

benetan haurrak hezitzerakoan ezagu-tzen dute elkar. Sarri entzuna dut “niresenarra zer karka den! Sekula ez nuenpentsatu ere egin botatzen dituenakbotatzeko kapaz izango zenik”, sexua-litate gaietan, esaterako, eta agian 15 ur-te daramate elkarrekin bizitzen. Bainaez dira gai izan aurrez hitz egiteko eu-ren seme-alabekin nola landuko dutensexualitatea. Heziketa proiektu faltahorri hezitzerakoan dagoen kriterio fal-ta gehitzen zaio. Oinarrizko kriterio batzera da: seme-alaben aurrean gurasoekez dutela hasi behar batek baiezka etabesteak ezezka. Beraz, saia gaitezen el-karrekin. Ezin badugu, hitza aurrenahartzen duenak bideratu beharko dugatazka, eta hurrengoan egingo du bes-teak. Koordinazioa behar da.

Ez da arauabost aldiz gogo-

rarazi behar,horrekin txarre-an esan arte ezdela ardura hori

bete beharrikikasten baitute.Polizia bihurtzen

gara, eta ez,gauzek gainean

egon gabe funtzionatu behar dute.

GAIAAutoritateamugak jarri ezinik


Seme-alabek ikasten duten gau-zetako bat aita eta ama izateko ere-dua da, eta familian bizitzeko eredua.

Pentsatuko bagenu, egoera askotangure jokatzeko modua aldatu egingogenuke. Esaterako, haurrak oso ohitutadaude gurasoen arteko haserreak ikus-tera, eta aldiz, ia inoiz ez dute ikustennola adiskidetzen diren. Gatazkak kon-pontzeko eredurik ez diegu ematen.

Gurasoen beste jarrera oker batzukhauek dira: oihukatzea, mehatxu egi-tea, gehienbat alde txarrean errepara-tzea, edo euren arazoak konpontzea,konpondu behar ez dizkiegunean. Oi-narri-oinarrian, ez diegu entzuten, etaoso gutxi ezagutzen ditugu; eurek as-koz gehiago ezagutzen gaituzte.

Zergatik da neurriz kanpo babes-teko joera hori?

Neurriz kanpo babesteak duen hel-burua gurasoa bere buruarekin ondo

sentitzea da; dena kontrolpean dagoe-la sentitzen baitu. Horretarako, nahia-go du berak janztea haurra, azkarragobukatuko baitu.

Rol hori gehienetan amari dagokio.Ama, jada, gauza guztien erantzule da:bere bizitzaren erantzule da bai emaku-me gisa, bai bikote gisa, etxetik kanpo-ko langile gisa, etxeko langile gisa, amagisa. Senarraren ardura ere berak du.Beregain duen karga horrek denak in-guruko pertsonekiko oso harremantxarra sortzen du.

Seme-alabei dagokienez, berriz,neurrigabe babesteak justu heziketahelburuen kontrako ondorioak ditu;pertsona autonomoak eta arduratsuaksortu beharrean, pertsona dependien-teak eta arduragabeak sortzen ditu.

Guraso eskolatan zein da gehienazaltzen den kezka?

Euren arazo zehatzaren konponbi-dea nahi izaten dute, eta finean haurra-ren jokabidea aldatzea da bilatzen du-tena. Aldiz, arazo bakoitzak ez duelaerantzun bakar bat ikasten dute, milakaaukera daudela eta norberak jakin be-har duela horiek egokitzen. Benetanbehar dutenaz jabetzen dira, hau da, al-daketa pertsonalerako prozesua hasibehar dutela. Eta aldatu behar duenanor den konturatzen dira: ez etorri ezdiren pertsonak, baizik eta etorri denhori. Lehenengo shock-a horixe da.

Gurasoen kezka nagusia da eurenburua nola kontrolatu zerbait gertatueta lehen 15 segundo horietan. Burualaino, automatikoki erreakzionatzendute, modu agresiboan. Justu hori berada seme-alabek gehien gorroto dutenunea: gurasoak kontrola galdu duelaikusten dutenekoa.

Gurasoen kezkanagusia da

euren buruanola kontrolatuzerbait gertatu

eta lehen 15segundo horietan.

Automatikokierreakzionatzen

dute, moduagresiboan.

Justu hori berada seme-alabekgehien gorroto

duten unea. GGAIAAutoritateamugak jarri ezinik

Irailean berritua

GIDA liburuaz gain, aurten, euskarri digitalean izango duzu

V. Euskal Herriko

baliabide pedagogikoen

GIDA

2005-06 eta2006-07

ikasturtetarako

GIDA


maddalenatedeschisandrapiccinini

EUdal haur eskolak hiriarenak

dira, hiritar guztienak. Denok

sinesten dugu proiektuan eta hori

funtsezkoa da

Maddalena Tedeschi pedagogoa etaSandra Piccinini Reggio EmiliaInstituzioko lehendakaria


maddalena tedeschi sandra piccinini

E

Nola irudikatu behar ditugu Re-ggio Emilia herria eta bertako udalhaur eskolak?

Sandra.- Biak bat eginda. ReggioEmiliako ezaugarri nagusietako bat es-kolek hiriarekin duten lotura indartsuada. Haur eskolak udal haur eskolak di-ra, herrikoiak. Hiria harro dago berehaur eskolekin, eta hori zerbaitegatikda.

Maddalena.- Gure proiektu peda-gogikoaren giltzarrietako bat haurren,hezitzaileen, gurasoen, komunitatea-ren eta hiriaren arteko elkarrizketa da.Hori da oinarririk funtsezkoena ibilbi-de osoan zehar.

Eskolak sortu ziren unetik beretikegin dira ikusgarri hiriarentzat. Hau da,gure proiektu pedagogikoa ez da esko-la barruan giltzapeturik gelditu. Esko-lak kanporantz zabaldu nahi ziren hi-riari eskolak zer diren erakusteko. Etabaita haurrei eskolatik ateratzen lagun-tzeko ere. Hirira joan eta beren pentsa-mendua eta kultura ezagutzera emateaizan da xedetako bat. Beste modu bate-ra esanda, haurtzaroa ikusgarri bihur-tzea eta haren trebeziak eta haurrakdauzkan eskubideak bultzatzea izan daabiapuntua.

Udal haur eskolak izanik, udalarilotuta daude. Zentzu horretan, udalgobernu aldaketak proiektua aldatuizan al du? Politikoen joerak nabaritual dira?

Sandra.- Udaleko politikak baduzerikusia. Udaletxean beti ezkerraegon da, II. Mundu Gerraz geroztik.1995ean zentro-ezkerra jarri zen, kato-likoak eta ezkerrekoak. Horrek ez zuenekarri, ordea, inolako aldaketarik uda-lak haur eskolen gainean zuen jarreraridagokionez. Orain zentro-ezkerrak ja-rraitzen du boterean, baina alkatea zen-trokoa da, ez ezkerrekoa.

Aldaketa horien aurrean eskolakbatzuetan beldurtu egiten dira, udala-ren interesa jaits litekeela pentsatzendutelako. Eta zenbait mementotan horipentsatzeko arrazoia egon da. Mala-guzzi bizirik zela ere une zailak egon zi-ren. 90eko hamarkadaren hasieran ez-

Herriak berezitasunen ba-tengatik bihurtzen diren eza-gun munduan zehar. Ospe-tsuak dira Gernikako piperrak,Portugaleteko zubi zintzilika-ria, Lantzeko inauteriak, Idia-zabalgo gazta... Bada, ItaliakoReggio Emilia herrian bertakoudal haur eskolak dira fama-tuak.Herri osoa inplikatzea lortu

duen proiektua orain dela 31 ur-te sortu zen, eta erreferentziabilakatu da munduan zehar.Leku askotatik joaten da jen-dea Reggio Emiliako esperien-tzia bertatik bertara ezagutze-ra. Alderantziz ere gertatzenda; hango pedagogoak eta ar-duradunak ere ateratzen dirakanpora. Azken bidaia EuskalHerrira egin dute. Sandra Picci-nini Reggio Emilia Instituziokolehendakaria eta MaddalenaTedeschi pedagogoa gure arte-an izan ditugu, elkarrekin HikHasi jardunaldietan.Italiarrek berezko duten

graziarekin eta umorearekinaritu dira 300 lagunen aurreanazalpenak ematen eta ReggioEmiliako esperientziaren non-dik norakoak azaltzen. Argi gel-ditu da oinak lurrean dituztela,eta ez direla ideia teorikoetangalduta gelditzen. Egunero-egunero daude haurrak, fami-liak, hezitzaileak, garbitzai-leak eta sukaldariak elkarrekineta hor sortzen dira elkarrizke-ta eta elkarbizitza.

Familiakbaldin badira

eskoladefendatzen dutenlehenengoak, oso

zaila da udaladministrazioahiritarren aurkajoatea. Hori izanda gure indarraeta gure eskolak

defendatzekomodua


kerra zegoen alkatetzan eta eskolakestatalizatzeko saiakera bat egon zen,diru asko kostatzen zirelako.

Arazoa da zenbateko arreta lortzenden udal gobernuaren aldetik. Horibeti maila altuan eduki beharreko ten-tsioa da, bai udalarekin, bai familiekineta bai hiriarekin. Familiak baldin badi-ra eskola defendatzen duten lehenen-goak, oso zaila da udal administrazioahiritarren aurka joatea. Hori izan dagure indarra eta gure eskolak defenda-tzeko modua.

Bestalde, udal haur eskolak ReggioEmilia Instituzioaren barruan daude etahorrek ere berme bat ematen du.

Zer da Reggio Emilia Instituzioaeta zein da bere funtzioa?

Udalaren barruan dagoen instituziobat da eta 0-6 urteko udal haur eskolaguztiak bere baitan biltzen ditu. Udale-tik eratorri arren, erakunde autonomoada. Udaletik jasotzen duen dirua berakkudeatzen du eta administrazio kon-tseilu bat dauka.

Instituzioak udalari diru eskaeraedo proposamen bat egiten al dio alaudalak erabakitzen du zenbat eman?

Udalak aurrekontu finko bat ema-ten digu. 19 milioi euro ematen dizkioudalak instituzioari urtean (udalarenaurrekontu orokorraren % 17 inguru).Instituzioak 25 milioi euroko aurrekon-tua du. Beraz, horrekin iristen ez denabeste iturri batzuetatik lortu behar iza-ten du: familiak, instituzio probintzia-lak eta eskualdekoak, estatua, esku-men pribatuak... eta Reggio Childrenfundazioa. Elkarte publiko-pribatu gi-sako bat da, arlo pribatuan lan egitenduena, baina ateratzen duen dirua haureskoletan inbertitzen duena. Liburuaketa materialak salduz, ikastaroak anto-latuz eta abar ateratzen du dirua.

Ez al duzue pribatizatzeko arrisku-rik ikusten?

Ez, instituzio publikoa garelako,oso garbi daukagulako publikoakgarela eta herritarren babesa dauka-gulako.

Noladago antolatu-ta 0-6 etapa lege aldetik?

0-3 etaparen kasuan ez dago legeestatalik, eskualdekoak baino ez. Be-raz, Italia osoan egoera desberdina da,eskualdearen arabera aldatu egiten da.Estatuak ez du diru laguntzarik ematenhaur eskolak sortzeko. Salbuespenaenpresekin egiten du: bere langileenhaurrentzat 0-3 haur eskola eskaintzenbaldin badute, dirua jasotzen dute esta-tutik.

Gainontzean, udaleko 0-3 sare pu-blikoaren barruan eskolak kudeatzekomodu asko daude. Reggio Emilian zu-zenean udalak kudeatzen dituen 13haur eskola daude eta beste 10 koope-ratibak dira. Horiek denak Instituzioa-ren barruan daude.

3-6 urteko haur eskolei dagokie-nez, legeak hala dio: eskola ez da derri-gorrezkoa, baina doakoa da. Kasu ho-rretan, eskola estatalak eta ez estatalakdaude, baina bien artean parekotasunadago baldintza batzuk betetzen baldinbadira: konstituzioa onartzea, proiektupedagogiko bat aurkeztea eta espe-rientzia duzunaren frogagiria. Baldin-tza horiek betez gero, estatalek adinadiru jasotzen dute ez estatalek. Gero,udalek garraioa, jangela... ordaintzendituzte.

Familiek zenbateko kuotak or-daintzen dituzte?

0-3 etapan, lege estatalik ez dagoe-nez, dena udalek eta familiek ordain-tzen dute. Bost prezio daude: 90-400

euro arteanhilean, eta errenta aitorpenaren arabe-ra ordaintzen dute familiek. Batez bes-tekoa 300-310 euro da.

3-6 etapan gehienez 180-200 euroartean ordaintzen dute eta prezioa fin-koa da, ez errentaren araberakoa. Denadela, zailtasunak dituztenek erdia or-daintzen dute.

Kexurik izan al duzue kuotak al-tuak direlako?

Ez, kuotagatik ez. Beharbada altuakizango dira kasu batzuetan, baina ezdugu erresistentzia handirik topatu.Zerbitzurik ez baldin badago kexatzendira, ez diruagatik. Kalitatezko zerbi-tzuak eskaintzen baldin badira, nola-baiteko itun bat egiten da hiritarrekin.

Sandrarekin haur eskolei kanpo-tik begiratu ondoren, zurekin barrurasartuko gara, Maddalena. Nolakoakdira udal haur eskolak?

Maddalena.- Eskola guztiek dutesarrera handi bat eta helburua harreraegitea da. Sarreran bertan ikusten da es-kolen nortasuna.

Gero erdiko plaza bat egoten dahaurren eta helduen topagunerako. Le-ku zabala, abegitsua, eskolaren biho-tza. Familiak ere bertan elkartu ohi diraeskola orduz kanpo elkarrekin hitz egi-teko eta eztabaidatzeko.

Eskola ataletan banatzen da, hauda, gelatan. Atal bakoitzak hiru zati di-tu: erdigunea jolaserako, beste zati battalde txikitan lan egiteko, eta hirugarre-na tailerra. Honek horma gardenak di-tu. Horrela, haurrek ekintza eta egoera


handiak dituena.Horrez gain, pertsona guztiak, jaio-

tzen diren unetik beretik, harremane-tan jartzen dira besteekin, inguruandaukaten munduarekin, baina oso mo-du aktiboan eta eraikitzailean. Topake-ta eta elkarrizketa horiek oso-oso ga-rrantzitsuak dira guretzat. Gutako ba-koitzak besteari segur aski modurikonenean begiratzen dio. Horregatik,gutako bakoitzak bestearengan halakobegirada baikor bat jartzen du. Hori gu-retzat funtsezkoa da, alegia, halakoenergia bat, potentzialitate bat dago,kognitiboa eta emotiboa dena aldi be-rean, eta beste pertsonari balioa ema-ten diona. Eta hori guretzat funtsezkoada.

Malaguzzik hala zioen: gutako ba-koitza oso loturik dago bizitzarekiko,gutako bakoitzak elkarrekintzarakopotentzialitate handia dauka bizitzarenaurrean, eta prozesu hori egoerarik txi-kienetik abiatzen da. Horregatik, bihaurren arteko edo talde handi batenarteko harremana ikusten dugunean,hasierako pentsamendua berdina dabietan.

Nola begiratzen diozue haurrari?Nola lantzen duzue potentzialitatehori?

Haurrari begiratzen diogunean ain-tzat hartzen dugu ez dela zaindu beha-rreko pertsona bat, baizik eta etengabebilaketan dabilena, jakin-mina duena,aktiboa dena, ahalmen handiak ditue-

E

Pedagogiareneta arkitekturarenarteko erlazioarigarrantzi handiaematen diogu.Esperientzia

pedagogiko onbatek harremanona behar du

arkitekturarekin,eta beraz,

ingurunearekin

desberdinak ikusteko aukera dute. Es-kola berrietan atal bakoitzak atsedera-ko lekutxo bat du. Hor haur talde txi-kiak biltzen dira une lasaiak pasatzekohezitzaileekin.

Lorategia ere izaten dute eskolek,erdian, eta argitasuna ematen dute.

Sukaldea eta jantokia ere toki ga-rrantzitsuak dira. Bazkariak eta aska-riak bertan egiten dira. Nolabaiteko la-borategitzat hartzen dira, familiei su-kaldaritza lantzeko aukera ematen bai-tzaie.

Helduentzako lanerako espazioakere badaude: dokumentazioa egiteko,prestakuntzarako, artxiboa edukitze-ko eta erabiltzeko...

Gutxi gorabehera 800-1.300 m2

artekoak izaten dira.Pedagogiaren eta arkitekturaren

arteko erlazioari garrantzi handia ema-ten diogu. Esperientzia pedagogiko onbatek harreman ona behar du arkitek-turarekin, eta beraz, ingurunearekin.

Non dago zuen esperientzia prak-tikoaren abiapuntua? Zein da zuenoinarri teorikoa?

Reggio Emiliako udal haur eskolenproiektua hainbat oinarri teorikotansostengaturik dago, eta horregatik, osoesperientzia konplexua da.

Lehendabizi, gogoeta filosofiko-pedagogiko bat dago: pentsatzea edo-zein pertsona jaiotzen dela adimentsu,eta beraz, edozein pertsona dela sub-jektu adimentsu eta ikasteko ahalmen



na. Haurrek jakin egin nahi dute, ikusiegin nahi dute. Eta noski, haurraren iru-dikapen horrek eskola mota bat behardu: eskola adimentsua, eskola ahal-mentsua, trebea.

0-3 urteko haurrekin ikusten dugunortasun subjektiboa eraikitzeko bes-teen beharra dutela. Hazteko eta be-raien ideiak heltzeko besteekin harre-manetan jarri behar dute.

Eztabaidatzea funtsezkoa da Re-ggio Emiliako eskoletan.

Bai, ezinbestekoa, esango nuke.Gauza guztietaz eztabaidatzen da. Etahorrekin batera, entzun, noski. Garran-tzitsua da ikuspegi positibotik entzuteabesteek esaten dutena, inolako epairikegin gabe besteei buruz. Eztabaidatzendutenean, norberarena ez den besteikuspegi bat bilatzen saiatzen dira; ho-rretarako eztabaidatzen dute, besteikuspegi bat ezagutzeko. Ez dugu bes-tea konbentzitu behar, baizik eta harkesaten duena eta nirearengandik des-berdina den ikuspegia ulertu behar di-tugu. Ariketa dialektikoa da, tesien au-rrez aurreko ariketa bat. Bestearenikuspegia ezagutu eta guk hari buruzuste genuena berrantolatzea.

Gure eskoletan denek eztabaida-tzen dute: haurrek haurrekin, haurrekhelduekin, helduek helduekin... Mala-guzziren esperimentu filosofikoareneta psikologikoaren ezaugarri garran-tzitsu bat da eztabaida kognitiboa, pen-tsamenduarena. Ideien eta kontzep-tuen eztabaida aberatsean sinestenzuen.

Zergatik da hain garrantzitsua ez-tabaidatzea?

Ni pedagogo lana egiten ari nintzen0-3 haur eskola batean sartu zen Mala-guzzi eta oso gustura gelditu zen giroa-rekin, harremanekin... Gero 3-6 urte-

koen haur eskola batean sartu ginen e-ta ez zituen bost minutu ere egin. ‘Zukeztabaidatzen al duzu hezitzaileekin?Eztabaidarazten al diezu?’ galdetu zi-dan. Hori zen bere kezka.

Zuk zerbait esplikatu behar badu-zu, zure pentsamendua antolatu beharduzu, eta hori egitean lan intelektual etakognitibo bat egiten ari zara. Nik ahale-gin hori egiten badut nire buruarekin,zuk zurearekin eta gero biok mintza-tzen bagara, biderkatu egiten den efek-tua lortzen da.

Eskola batean hori gertatzen ez ba-da, ez bada eztabaidatzen, hezitzaileakutzikerian erorita daudelako da, ezzaielako axola, ez dutelako eztabaida-tzen.

Eztabaidatzeak ezaugarri genetikobat sorrarazten dizu barruan: jakin-mi-na, egonezina... badirudi inoiz ez zare-la helmugara iristen eta beti ibili eginbehar duzula. Gauzak beste modu ba-tera ikustera iritsi behar duzu. Zure ba-lio eta sinesmen propioak zalantzan jardaitezela. Galderaren, zalantzaren kul-tura. Hori da egungo filosofiaren oina-rrietako bat.

Programa zehatzak egiteko par-tez, proiektuak edo esperientziak era-maten dituzue aurrera. Adibide batjarriko al diguzu?

5 urteko haurrekin egindako pro-iektu bat azalduko dizuet urratsezurrats:

Bat) Beti arazoak planteatzen ditu-gu egoera, testuinguru edo esperien-tzia modura, eta haur bakoitzak bereikuspegia ematen du. Hori normaleanhelduek egiten dute, baina gurean hau-rrek ere bai. Adibide honetan, hezitzai-leak erronka edo esperientzia berri batplanteatzen die: Erromako zubi bategin behar dute. Ataleko haur guztiek(26 dira) hezitzailearekin batera ezta-baidatzen dute: zer da Erromako zubia,non sortzen da, noiz ikusten da... Haurbakoitza Erromako zubia zer den uler-tzen saiatzen da. Gero, eskua altxa etabakoitzak bere ikuspegia azaltzen du,bakoitzak Erromako zubiari buruz da-kiena komentatzen du. Beraz, guztiek

daukate ezagutza. Helduek badakitehaurrek badakitela, eta haurrek bada-kite helduak adi daudela. Beraz, entzu-tearen pedagogia hor dago.

Bi) Esperientzia hasten da. Hezi-tzaileak esaten die: ‘gauza asko esan di-tuzue Erromako zubiari buruz eta ho-rrekin guztiarekin Erromako zubi bategiten saiatzeko eskatzen dizuet’. Bidehorretan, hezitzaileak galderak egitendizkie haurrek ezagutza berria sor de-zaten. Kasu honetan, haurrei behar di-ren osagaiak ematen dizkie. ‘Zuen us-tez, posible al da gauza hauekin Erro-mako zubia egitea?’ galdetzen die. Gal-derak inoiz ez dira alferrikakoak izaten,laguntzeko izaten dira, baliodunak.Helduak haurrei konfiantza eman be-har die, lortuko dutenaren lasaitasunaeman behar die. Galderek ezin dituztehaurrak engainatu, traizionatu. Alde-rantziz, ezagutza azpimarratu eta Erro-mako zubia lortzen lagundu behar die.Galde-erantzunekin teoria guztiakerrepasatzen dituzte eta talde guztiarenoroimena lantzen dute.

Hiru) Haurren talde handitik saioaegin behar duen talde txikira pasatzendira. Haurrek probatu egiten dute.Denbora ematen zaie probatzeko etaberriz probatzeko. Horrela, beraienpentsamenduak esperientziarekin ha-rremanetan jartzen dituzte. Haur guz-tien pentsamenduak dira baliagarriak.Batek esandakoa probatzen dute, gerobesteak esandakoa... Saioak egiten di-tuzte.

Lau) Azkenik, esperientzia egin,burutu, egiaztatu eta faltsifikatu ondo-ren, esperientzia horren puntu garran-


tzitsuenak hartzen dituzte eta zer eginduten kontatzen dute. Dokumentaziolana izango litzateke.

Esperientziei helbururik jartzen aldiezue?

Gure esperientzien barruan badirahelburuak, baina ez dira helburu kurri-kular itxiak edo zurrunak, baizik etaikasketa pedagogikoko helburuak.Haurraren 100 hizkuntzen teoriarekinlotuta daudenak dira, eta beraz, argi da-go askatasun handia dagoela, bainabaita erantzukizun handia ere hezitzai-learen aldetik. Izan ere, esperientzia ar-lo eta hizkera anitzetan eta ikasketa as-kori begira planteatu behar da.

Parte-hartzea ere funtsezkoa dazuen eskoletan. Nola lortzen da de-nek parte hartzea?

Malaguzzirentzat parte hartzea zenkudeaketa soziala, partaidetza demo-kratikoa, erantzukizun partekatua etaarazoetan sakontzea biltzen dituen for-ma eratzailea eta kulturala. Eta hori de-na familien, langileen, administrazio-en eta politikoen ideiak batuta.

Gure eskoletan urrunez dagoen zerbaiten za-ti izatearen senti-mendua dago. Zer-baiten kide izatea-ren emozioa edopasioa.

Denek ezta-baidatzen duteproiektu pedago-gikoari buruz: fami-liek, haurrek, hezi-tzaileek, pedagogoek,sukaldariek, garbitzaile-ek... Eztabaidatu eta akordiota-ra iristen dira proiektu pedagogikoa al-datzen joan dadin. Izan ere, balioak al-datu egiten dira familiak eta haurrak al-datu ahala, eta hori egokitzen joan be-har da. Familiek dokumentazioa irakurdezakete, hezitzaileekin hitz egin, hau-rrekin hitz egin... Bilerak familiei ondodatorkien orduan egiten dira, haurrakoheratuta daudenean eta afaldu ondo-ren (iluntzeko 9:00etan).

EEztabaida

funtsezkoa da. Zukzerbait esplikatu

behar baduzu, zurepentsamendua

antolatu behar duzu,eta hori egitean lan

intelektual etakognitibo bat egiten

ari zara. Nikahalegin hori egiten

badut nireburuarekin, zuk

zurearekin eta gerobiok mintzatzenbagara, biderkatuegiten den efektualortzen da

Gure ustez beharrezkoa da familia-rekin egoteko denbora hartzea. Osobaliotsua da arratsaldean familiarekinelkartzea haurrak egindakoaz hitz egi-teko eta dokumentazio guztia erakus-teko: irudiak, oharrak... Haurrek egin-dako guztia erakusten zaie eta komen-tatu egiten da. Familiarekin interpreta-tzen da.

Hezitzaileek zenbat denbora duteprestatzeko?

Haurrekin egoten diren denborazaparte, gogoeta egiteko denbora dau-kate. Oharrak, gogoetak, pentsamen-duak... antolatzen dira eta agenda egin.Zer da agenda? Eskolako atal bakoitza-ren kanpoaldean dokumentazioa ego-ten da haurrek egunean zehar egin du-tena jartzeko, eta astean zehar halakonarrazio txiki bat egiten da. Familiekhori irakurtzeko aukera dute.

Hezitzaileek egiten duten lanari bu-ruz hitz egiteko premia daukate, eta ho-ri egiten dute sukaldariekin, garbitzai-leekin, pedagogoarekin... Haurrekin e-

goteaz gain, aste-an zehar

bestebi

or-du eta

erdi dituztegogoeta eta doku-

mentazioa egiteko eta egindako espe-rientziara itzultzeko. Normalean hezi-tzaile bakoitzak astean goiz bat hartzendu horretarako, eta urtean zehar besteordu batzuk eguneratzeak egiteko. He-zitzaileek beraiek aukeratzen dutenoiz, zer eta zertarako egin eskolakogauzetan sakontzeko.

Zein da pedagogoen lana?



Pedagogo bakoitzak haur eskolabatzuk ditu bere ardurapean. Asteanbehin pedagogo guztiak biltzen dirabilera batean, batez ere proiektuankalitateari buruz eztabaidatzeko edoteoriari buruzko edo sakontze tekniko-ak egiteko. Baita ere eskola bakoitza-ren bizitzari buruzko informazioa el-karri pasatzeko: dauden arazoak, eki-menak...

Beste zenbait unetan sakontze teo-rikoak egiten ditugu gai bereziei buruz.Pedagogo bakoitzak gai berezi batzuklandu eta sakontzen ditu, materiala bil-du, pertsona adituekin egon... Horrekgai espezifikoei buruzko ikuspegi be-rriak izateko aukera ematen digu.

Lan hori prestakuntzaren espa-rruan egiten da, lankideekin eta bestepedagogoekin harremanetan egonez.Baina, bereziki, eskolekin harremane-tan egonez. Zeren, prestakuntza batezere ekintza konkretuei buruzko gogoe-ta eginez lortu behar dela pentsatzendugu. Teorietan eta azterketetan oina-rritzen diren gogoeta pedagogikoakbaino nahiago dugu esperientzia prak-tikoa. Eguneroko behaketaz baliatzengara teoriak eta interpretazioakateratzeko. Gero, gure teoria horiekbeste filosofo, psikologo eta diziplinaanitzeko adituekin konparatzen etalantzen ditugu.

Zer gertatzen da 6 urtetik aurre-ra? Jarraipenik ba al dago?

6 urtetik aurrera eskola estatalakdaude Italian. Eta hor elkartzen dira gu-re eskolako haurrak, haur eskola esta-talekoak, haur eskola erlijiosoetakoaketa eskolatu gabekoak. Derrigorrezkoeskolak denak homogeneizatzekoahaleginak egiten ditu; irakaskuntzabakarra emanez beraien ikasketak ba-teratzen saiatzen da. Hala ere, ez da gaihaur guztiak berdin tratatzeko, gero etadesberdinagoak baitira haurrak. Lehenere desberdinak ziren, baina oraingehiago nabaritzen da. Gure eskolakohaurren % 10 inguru beste herrialde ba-tetik etorritako familietakoa da, ohituraeta kultura desberdinekin.

Horregatik, derrigorrezko eskolari

esperientzia berriak egitea interesatzenzaio, beste esperientzia batekin etahaurrek dituzten desberdintasunakkontuan hartuz.

Bide horretan bi esperientzia berrihasi ditugu. Bata, haur eskolen eta oina-rrizko eskolen arteko jarraikortasunproiektua. Haur eskoletako taileristakderrigorrezko eskola batzuetara joatendira astean bi egunez, eta astean behingure pedagogoek eta lantoki arduradu-nek gaurkotze lan bat egiten dute oina-rrizko eskolako irakasleekin. Oraindikesperientzia berria da, irailean hasita-koa, baina interesgarria dirudi eskolaknola antolatuta dauden eztabaidatzeko.

Bigarren proiektua irakasleen pres-takuntzari buruzko eztabaida da. Espe-rientziaren eta ikasketaren arteko lotu-ran sakontzen ari gara ikusiz teoria,praktika, haurrek egiten dituzten espe-rientziak eta horren inguruko kontzep-tualizazioa. Horren inguruko doku-mentazioa prestatzen ari gara.

Zuek haurraren heltze prozesua-ren erritmoa errespetatzen duzue.Baina derrigorrezko eskolan, bestehaurrekin homogeneizatuko direla ja-kinda, ez al duzue irakurketa-idazketalantzeko presiorik sentitzen?

Guk uste dugu derrigorrezko esko-lak haurrari kode formalak eraikitzenlaguntzen diola. Horregatik, derrigo-rrezko eskolak irakurketa eta idazketa“zuzena” irakasten du. Denok ezagu-tzen ditugun hizkuntzaren kode ida-

tzia, alfabetoa, zenbakiak... derrigo-rrezko eskolaren lana dela pentsatzendugu.

Haur eskolak planteatzen dituenhelburuak bestelakoak dira: haurrarikodeen ezagutza erraztea, eta ez idaz-ten jakitea, edo hitz bat nola irakurri,edo zenbatzen jakin. Hori ez da haur es-kolaren helburua. Baizik eta haurrekhorretaz egiten dituzten galderak en-tzutea. Zeren haurrak oso azkar hastendira kodeei buruzko galderak egiten.Oso zaila da haurrek jakin-minik ezagertzea aukera horiei buruz.

Orduan, kontua da zein estrategiaeta material erabiltzen diren kode ho-riek ezagutzeko. Adibidez, harritxoakkontatuz edo antolatuz, posta txokoanmezuak aurkituz, ordenagailua erabi-liz... Haur bakoitzak topatu behar dubere hurbilketa modua ezagutzara iris-teko. Horregatik, ezagutza ez da nozio-en batuketa hutsa, baizik eta topaketaberezi bat halako arazo batekin, lan-tzen eta bilakatzen den arazo batekineta ezagutza ematen duena.

Hori da kontua. Errealitatean, gurehaur eskoletatik ateratzen diren haurbatzuek badakite idazten, eta beste ba-tzuek ez. Baina denek planteatzen dutearazo hori eta jakin-mina daukate, etahorrek lagunduko die derrigorrezkoeskolara idazten eta irakurtzen ikaste-ko gogoz joaten. Hau da, motibatutadaude horiekin topatzeko, eta hori daguk daukagun helburua.

Esperientzia

Planoa eskuan eta ibili munduanOrienteering Arteagan zehar

Historia pixka batOrientazioaren inguruko kirolek

Eskandinavian dute jatorria. Hango in-guruak elurrez estalita egoten dira urte-aren zati handi batean, eta ondorioz,orientazioa zaildu egiten da eta errazada galtzea. Horregatik, gaztetatik orien-tazio ezaguerak edukitzea oso baliaga-rria da eguneroko bizitzarako.

Aukera hori luzatu nahi genien gureikasleei, eta aldi berean, Ingurumen

Heziketa landu. Jakina, Ingurumen He-ziketaren barruan arlo ugari landu dai-tezke, eta guk orienteering-arena auk-eratu genuen. Lehen Hezkuntzako 2.eta 3. mailetako ikasleekin esperientziainteresgarria landu dugu.

Gautegiz-Arteagako gure eskolatxikia da eta adin ezberdinetako ikasle-ak daude gela berean. Hori ez da ozto-po horrelako esperientziak aurrera era-mateko; aitzitik, aberasgarria da.

Orienteering-a gela barruan zeinkanpoan landu dugu eta aitzakia politada diziplinarteko praktika didaktikobat abian jartzeko. Izan ere, joko edoekintza honek diziplinarteko lana es-katzen du, hainbat arlo ukitzen baitira:Euskara eta Gaztelania, Matematika,Ingurunearen Ezaguera, Plastika…

Jos Luis BARD NGautegiz-Arteagako Montorre ikastetxeko

irakaslea

Juanma ITURRALDEGernikako Berritzeguneko aholkularia

Bidez bide noaharri koxkorrak botazitzulbidea gogoan(Juan Kruz Igerabide)

Harri koxkorrak botaz ez,baina datuak bilduz eta begiakederki zabaldurik ibili zirenGautegiz-Arteagako haurrakiaz egin zuten ibilbide batean.Orientatzeko sena landunahian, irakasleek ibilbide batprestatu zuten Lehen Hezkun-tzako 2. eta 3. mailetako gazte-txoentzat. Erne ibiltzen ez ezik,inguruaz gozatzen ere ikasi zu-ten. Eta aurten ere berriz ate-rako dira; oraingoan bizikletahartuta. Iazkoa, orrialde haue-tan kontatuko digutena, espe-rientzia ona izan zen seinale.


Irten aurretikHasteko, ikasleei inguruko herrie-

tako planoak erakutsi genizkien. Pla-noen erabilgarritasunaz eta erabiltzekomoduaz eztabaidatu genuen. Ondo-ren, orienteering-aren jatorriaz etaezaugarriez aritu ginen, eta gure he-rrian ibilbide bat egiteko aukera aztertugenuen.

Gernikatik Lekeitiorako errepide-ak bitan banatzen du gure herria, etaberau gurutzatzea arazo bihurtzen da.Horregatik, errepidearen alde bateanburutu genuen gure ibilbidea, arazoaksaihestearren.

Ibilbidearen hasiera eta bukaera es-kolan kokatu genituen. Beraz, ibilbi-dea zirkularra zen. Planoan interes his-torikoa, monumentala, naturala etaafektiboa duten guneak seinalatu geni-tuen.

Ibilbidea egiten hasi aurretik, hain-bat kontzeptu landu genituen gelan:

1- Eskala1- Hainbat eskala eredu ezagutu ge-

nituen, 1/1 eskalarekin hasiz. Ariketabat honako hau izan zen: lehendabizimargo kaxa bat orri batean marraztuneurri errealetan, eta gero, orri txikiagobatera pasa proportzioak mantenduz.Eskalaz aldatzeko beharra ikusi zuten.

2- Gelako objektuak hainbat eska-latan marraztu zituzten taldeka.

3- Taldeen artean trukatu zituztenegindako eskalak eta, eskala ikusirik,objektuen neurri errealak kalkulatu zi-tuzten eta benetakoekin konparatu.

2- Planoa4- Inguruko eraikinei begiratu ge-

nien goiko pisuko leihotik, eta hegaztibatek goitik nola ikusiko lituzkeen iru-dikatu zuten.

5- Gelaren planoa egin zuten.6- Talde txikitan banatuta, gelan ze-

har ibilbide batzuk prestatu zituzten.Lanak trukatu eta ibilbide horiek eginzituzten.

7- Aurrekoaren kontrako ariketabat egin genuen: batek ibilbide bat egi-ten zuen, eta besteek plano batean mar-katu behar zuten hark egindako ibil-bidea.

Ingurumen HeziketaGizakia betidanik egon da ingurunearekin harremanetan, eta gutxiago edo

gehiago, aldatu egin du. Ingurumen arazoak ez dira berriak, lehen ere egon izan di-ra, baina orain askoz ere azkarrago gertatzen dira aldaketak, modu masiboan, etaeraginak mundu osoan jasaten dira.

Horri lorturik, eskolan garrantzia hartu du ingurumen heziketak. Hezkuntzakoberrikuntzetako bat dela esan liteke. Ingurumen Heziketaren abiapuntua inguru-ne batean murgilduta dagoen haurra da. Haurra ingurunearekin elkarreragineandago, bai alderdi kognitibotik begiratuta, bai prozedurazkotik eta bai afektibotikbegiratuta.

Edonola ere, ingurumen heziketa ez da gauza berria, lehendik ere bazeudenhorrelako planteamenduak, nahiz eta beste modu batera deitu. Esate baterako, in-guruneari irekitako mugimendu pedagogikoetan betidanik eman zaio garrantziaarlo horri: Irakaskuntza Libreko Instituzioan, Eskola Berriaren mugimenduetan,Freineten eskola modernoan eta haren mugimendu kooperatiboetan, Paulo Frei-reren pedagogian…

1960ko hamarkadatik aurrera humanitatearen garapen ereduak noiz arteiraungo ote duen galdetzen hasi ziren gizarteko hainbat sektore. Pentsamendu be-rri horretatik jaio zen Ingurumen Heziketa deituriko mugimendua. Hala ere, hasie-ran ez zitzaion garrantzi handirik eman, harik eta Unescok Ingurumen Heziketarenoinarrizko printzipioak bere egin zituen arte eta berau sartzeko plan bat egin zuenarte. Geroztik hainbat mugarri izan dira Ingurumen Heziketaren garapenean: GizaIngurumenari buruzko Nazio Batuen Biltzarra (Stocholm, 1972), Ingurumen Hezi-ketaren Nazioarteko Mintegia (Belgrad, 1975) eta Tbilisiko Konferentzia (1977).Azken honetan Ingurumen Heziketa ezartzen jarraitzeko jarraibideak eta estrate-giak ezarri ziren. Konferentzia honetan zera azpimarratu zen: Ingurumen Heziketagizarte osoari zuzendu behar zaiola, eta zentzu horretan, eskola funtsezko guneadela.



tatu genuen gainetik.13- Busturialdeko eta Bizkaiko ma-

pak landu genituen teledetekzioa lan-tzeko, hau da, istripu geografikoakurrutitik behatzeko.

14- Herriko mugak markatu geni-tuen Gautegiz-Arteagako mapan.

4- Iparrorratza15- Iparrorratza puntu kardinalak

seinalatzeko erabili genuen.16- Honako orientazio joko hauek

egin genituen:1. Jokoaren gidariak lau puntu kar-

dinalak seinalatzen ditu, eta gainerako-ak gelan zirkuluan mugitzen dira. Gida-riak “geldi” esaten duenean, bakoitzakzein aldetara begira dagoen esan behardu.

2. Jokoaren gidariak puntu kardina-lak seinalatzen ditu eta parte-hartzaile-ek seinalatutako puntuari begiratzendiote. Asmatzen ez dutenak kanporatuegiten dira. Jolasak aurrera egin ahala,abiadura handitu egiten da.

3. Objektu bat jartzen da taldearenerdian. Kartulina batean puntu kardi-nalak marrazten dira. Parte-hartzaileekzirkuluan mugituz jarraitzen dute, etaerdiko objektua erreferentziatzat har-turik, zein egoeratan dauden esan be-

har dute.17- Azkenik, inter-pretazioa landu ge-

nuen, hau da, pai-saia bat zergatikden modu bate-koa eta ez bes-tekoa. Horrelafenosistemaeta kriptosiste-

ma kontzep-tuak ezagutu zi-

tuzten. Fenosiste-ma hautematen dena

da, hots, biotopoak (bizi-tzarik gabeko euskarriak) eta

biozenosiak (paisaian dagoen landare-tza eta animaliak). Eta kriptosistema az-pian dauden arrazoiak eta prozesuakdira, batez ere fisikoak, kimikoak, bio-logikoak, geologikoak eta abar. Ez diraikusten, baina ikusten den paisaiariazalpena eta koherentzia ematen diote.

8- Arteagako planoan ikasleentzaterreferentzia diren puntuak markatugenituen: norberaren etxea, plaza, es-kola…

9- Distantziak kalkulatu genituenArteagako planoan eskala kontuanharturik. Planoan kalkulatutako distan-tzia eta errealitatekoa bat ote zetozenegiaztatu genuen.

3- Mapa10- Interneten sartu ginen,

www.bizkaia.net helbidean, eta ondo-ren: kartografia eta estatistika, Bizkaikokartografia, 038, 03861/03862.Azken bi zenbaki ho-riek Arteagari da-gozkionak diraeta gure herriabi modutaraikusteko au-kera ematendigute: mapabatean eta or-tofoto batean(airetikegindako argaz-kia). Bata zein bes-tea 1/5.000 eskalan dau-de. Mapa topografikoa landunahi bada, saguarekin landu nahi denzatiaren gainean klikatzen da.

11- Euskal Autonomia Erkidegokokartografiari buruzko CD-ROMa erabi-li genuen.

12- Mapa tematiko bat (geologikoa,klimatikoa, landaretzakoa…) komen-

Orienteering-agela barruan zeinkanpoan landudugu eta aitzakiapolita izan dadiziplinartekopraktika didakti-ko bat abian jartzeko.

Gure behaketa beti ez da berdina,hainbat faktorek aldatu egiten baitute.Adibidez:

- Behatzailearen kokalekua: ez dagauza bera bailara baten barruan ego-tea eta 500, 1.000, 2.000, 3.000 m-komendi baten gailurrean egotea, hegaz-kin batean, lautada baten erdian, itsa-sertzean, itsaslabar baten gainean…

- Uneko baldintza metereologiko-ek ere eragina dute: euria, lainoa, ho-deiak…

- Urte garaiaren arabera, eguzkiagorago edo beherago egongo da.

- Ordua: egunsentia, eguerdia edoilunabarra izan, desberdina da.

Edozein modutan, beti egin litekehalako sailkapen orokor bat haute-mandako paisaia sailkatzeko. Hirumaila bereiz daitezke:

1- Makroa: alderdi orokorrak etaurrunekoak. Paisaia eta geoforma han-dien interpretazioa. Teledetekzioare-kin (prismatikoak, teleskopioak…) xe-hetasunak ikus litezke. Esate baterako,Gorbeiako gailurretik leku zabalakikus daitezke.

2- Mesoa: lautadak.3- Mikroa:gertukoa, paisaiaren xe-

hetasun asko ikusten direnean: arrokabaten kolorea eta ehundura, faunareneta landaretzaren xehetasunak, itsasla-bar baten oinarria…

18- Maketa: bisitatu behar genuenlekuaren maketa egin genuen.

Irteera prestatzenIkasleekin ibilbidea egitera atera

aurretik, irakasleak egitea komeni da,interesgarriak diren lekuak atzemate-ko eta denbora kalkulatzeko.

Irakasleak ibilbideko seinaleak etapistak jartzeko xaflak prestatu behar di-tu. Guk 21x14 cm-ko eta 4 mm-ko lo-dierako xaflak egin genituen. Atzekoaldean honako hau idatzi genuen:“Kartel hau eskolakoa da. Geuk kendu-ko dugu. Eskerrik asko”. Aurreko alde-an ikasleek kopiatu beharreko esaldiaedo esaera zaharra idazten genuen.

Ibilbidean zehar aukeratu genituentokietan pistak jarri genituen. Ikasleekpista horiek bilatu behar zituzten pla-


noaren laguntzaz, eta pista horietakobakoitzean zegoen esaldia edo esaerazaharra idatzi behar zuten.

IrteeraIkasleak bi taldetan banatu geni-

tuen eta talde bakoitzean adin desber-dinetako haurrak zeuden. Talde bakoi-tzarekin irakasle bat joan zen. Irteeraordua desberdina izan zen. Pista bate-tik bestera pasatzen zuten denboraapuntatu egin genuen, eta puntu ba-koitzean bi taldeak bilduta, denok elka-rrekin ekintza batzuk egiten genituen.

Puntu batean pultsazioak neurtugenituen; hasieran atsedenaldian zeu-denean eta gero korrika saiotxo bategin ostean. Ateratako datuekin grafi-ko bat egin zuten gelan hainbat gauzainterpretatzeko: pultsazio maximoak,errekuperazio denbora eta abar.

Eguraldiaren iragarpena ere eginzuten, ibilbidean zehar fitxa batean ten-peratura, hezetasuna, hodeiak, sentsa-zio termikoa eta antzeko datuak bilduz.

Materialari dagokionez, ikasle ba-koitzak honako tresna hauek eramanzituen: karpeta (barruan planoa, pistenazalpena, Busturialdeko eta Bizkaikomapa bana eta pistetako mezuak idaz-teko orri bat), iparrorratza, prismatiko-ak, metroa, arkatza eta ezabagoma. Ira-kasleok kamera digitala, termometroa,altimetroa eta naturako gida bat era-man genituen.

IbilbideaIbilbidean zehar bederatzi pista

zeuden. Artikulu honetan lau baino ezditugu jarriko, zer motatako lana buru-tu genuen jakiteko nahikoak direlako-an.

Ikastetxetik irten eta hegoalderantz150 m ibili ondoren elizaraino iritsi gi-nen. Han, hegoaldeko atearen aurrean,lehenengo pista aurkitu zuten.

1. pista:- Elizaren zenbait ezaugarri aipatu

ziren.- Elizaren mendebaldean dagoen

eraikinaren historia ezagutu genuen.- Elizako atetik gertu, hegoaldera

dauden zuhaitzei behatu genien: zerzuhaitz mota ziren, ezaugarriak, adina,sinbologia…

- Zin egiteko mahaiaren inguruanjarri eta haren funtzioaz hitz egin ge-nuen.

- Argazkiak atera genituen.- Teledetekzioa egin genuen: Bus-

turialdeko eta Bizkaiko mapak erabiliz,zenbait leku ezagutu behar zituzten:Ereñozar, Oiz, Gorbeia eta Sollube.Mendi bakoitzaren norabide zuzena(I/H/E/M) kalkulatu zuten gradutan.

Elizaren iparraldeko aurpegira itzu-li eta ekialderantz abiatzen zen bideahartu genuen. Ipar-ekialdera maldanbehera jaitsi eta Oleta baserrira iritsi gi-nen. Zubitxo baten gainean zegoen bi-garren pista.

2. pista:- Errotaren argazkiak atera geni-

tuen.- Ba al dakigu nola funtzionatzen

duen errota batek? Beheko errotarriaikustera hurbildu ginen, urak mugitzenduena.

- Energia hidraulikoari buruzkoazaleko azalpen bat eman zitzaien ikas-leei, urak bitarteko hidrauliko gisaraduen funtzioaz jabetzeko.

Gero, hegoalderantz jo genuen.Oleta ibaiaren ezkerraldeko bidezidor

batetik jarraitu genuen asfaltatutako bi-de batera iritsi arte. Zutoin elektriko ba-tean zegoen hirugarren pista.

3. pista:- Energia elektrikoaz mintzatu gi-

nen.- Paisaiaren kalitatea aztertu ge-

nuen. Ikusmen eta entzumen pertzep-zioak landu genituen, eta baita ekosis-tema motak, eragin ekologikoak etaelementu artifizialak ere.

Hirugarren leku horretatik ekialde-ra jarraitu genuen Jaunsolo baserrira iri-tsi arte. Haren ezkerraldetik metro ba-tzuk ibili ostean, pago baten ondoangelditu ginen, laugarren pista zegoenlekuan.

4. pista:- Pagoaren azterketa txiki bat egin

genuen: enborra, hostoak, fruituak,forma orokorra…

- Ur andela bat dago handik gertu,eta ikerketa txiki bat egin genuen: le-hen iturririk ba al zegoen leku horretan?Nondik dator ur hori? Zein altueratandago? Norentzat da ura?

Ekintza batzuk ibilbidean bertanburutu genituen, baina beste batzukgelara itzulitakoan. Horrez gain, bestebatzuk ibilbidean bertan sortzen dira,eta hortik abiatuta, beste ekintza ba-tzuk egiten genituen ondoren.


HelburuakProiektu honekin lortu ditugun

hainbat helburu eta eduki irakasleoketa ikasleek elkarrekin definitu ditugu,ekintza garatu ahala. Hasteko, karto-grafiaren munduan murgildurik, eska-lak, magnitudeen aldaketak, orienta-tzeko moduak, orientatzeko tresnaketa abar erabiltzen ikasi dute. Zenbaitunetan egoerei edo arazoei aurre eginbehar izan diete, eta modu naturaleanhurbildu gara Lurraren Zientziara, Ma-tematikara, Historiara, Geografiara etaabar.

Irakasleok beste zenbait helburuere lortu nahi izan ditugu: mapa motaketa sestra kurbak ezagutzea, herri on-dasuna baloratzea…

Esperientzia hau Ingurumen Hezi-ketari lotuta dagoenez, beste zenbaithelburu ere ukitu ditugu:

- Ikasleak beraiek izan dira protago-nista beren ikasketa, globalizazio etadiziplinarteko prozesuan.

- Ingurunera hurbildu gara, gertuta-sun afektiboa eta konpromiso etikoagaratuz.

- Ingurunean dauden arazoez jabe-tu dira haurrak, eta garapen jasangarrialortzeko erantzun parte-hartzailea, ar-duratsua eta solidarioa eman litekeelaikusi dute. •

Irteeraren ondorenHasteko, ibilbidean zehar atera ge-

nituen argazkiak ikusi genituen. Ho-rrek, ibilbidea eta egindako orientee-ring-a gogoratzeko balio digu. Memen-to hori oso egokia da ibilbidean zeharsortutako ekintzak gelan aurrera era-mateko.

Ibilbidean zehar taldeek hitz be-rriak edo ezezagunak apuntatu zituz-ten: zundaketa lekua, marmola, fosi-la… Interesatzen zitzaizkigun hitzenesanahia bilatu genuen taldeka jarrita.

Aldi berean, ibilbidean zehar egin-dako ahaleginari buruzko grafikoak

egin genituen, bihotzaren pultsazio al-daketak ikusteko.

Egindako ibilbidearen luzera ereneurtu genuen.

Ikasle bakoitzak egindako aktibita-tearen laburpen txiki bat egin zuen iru-di batekin eta norberaren bizipenenebaluazio txiki batekin.

Azkenik, bi edo hiru kideko taldetxikitan banatuta, ibilbide osoa pistazpista laburtu genuen Power Point pro-gramarekin.

EbaluazioaAktibitate hau progresiboa da, hau

da, aurreratu ahal izateko aurreko edu-kiak barneratuta eduki behar dira. Ba-teratze lanean egindako ibilbidea erre-pasatzen dugu eta horrek ebaluazioaegiteko eta aurrera begirakoa birbide-ratzeko balio du.

Bukaeran eskolako beste ikasleeiaurkezten zaie Power Point-en bitartez;pista bakoitza irudi batekin eta azalpentxiki batekin. Modu horretara, prozesuosoa errepasatzen da.

Esperientzia honetan parte hartugenuen guztiok positiboki baloratu ge-nuen. Bukaeran askoz ere gehiago ge-nekien: bai tresnei buruz eta bai ikus-pegi kulturalari buruz, eta sentsibiliza-tuago geunden. Gainera, ibilbideaz go-zatuz lortu genuen hori guztia.

Aurten Urdaibairen eskuinaldeanegingo dugu ibilbide bat bizikletaz.

Esperientzia posi-tiboki baloratudugu parte hartu-tako guztiok.Orain askoz eregehiago dakigu:bai tresnei buruz,bai ikuspegi kul-turalari buruz,eta sentsibiliza-tuago gaude.


Ekarpena

Kataluniako HezkuntzarakoGizarte foroa

Otsailaren 25, 26 eta 27an Bartzelonako Unibertsitatean Kataluniako Hezkuntza-rako Gizarte Foroa burutu zen. Bertan, hezkuntzari buruzko hainbat hitzaldi, ma-hainguru, eztabaidagune, tailer eta aurkezpen plazaratu ziren. Guztira 1.400 kidekhartu zuten parte.

Maria Nalva Rodrigues deAraujo, Brasilgo Bahia Unibertsitate-ko Soziologia irakaslea eta MSTko hez-kuntza ordezkaria: “Kultura ezberdi-nen errespetutik etorri behar du mun-du berriak.”

Claudia Korol, Argentinako Ma-dres de la Plaza de Mayo Unibertsitate-ko irakaslea: “Gurea, herri unibertsita-tea da, eta administraziotik aparteegoteak zentzu herritarra mantentzenlaguntzen digu.”

Frei Betto, Brasilgo idazlea eta hez-kuntzan aditua:”Hezkuntzaren helbu-rua ez da gaitasunak dituzten profe-sionalak sortzea, gizon eta emakumezoriontsuak egitea baizik.”

Brasil, Venezuela eta Kuba: Hez-kuntza eraldatzeko ekarpenakzeri-tzan mahainguruan: “Neoliberalismoa-ri aurrean jarri behar dizkiogu elkar-tasuna eta denontzako hezkuntza.”


Azken agiriaren laburpena: Hezkuntza eskubide unibertsala da, eta ondasun publikoa. Herritar guztiei dagokien eskubideaizanik administrazioek kalitate eta berdintasun baldintzetan bete beharko lukete. Gure gizartean, hezkuntza behar bat izateaz gainezinbestekoa da gizarte kohesionatua eta justua lortzeko bidean. Ildo horri helduz, hauek dira oinarrizko aldarrikapenak:

1. Gizarte osoa inplikatuko duen hezkuntza askatzailea nahi dugu.2. Kataluniako hezkuntzak gure gizartean ematen ari diren aldaketa sakonei erantzun behar diela, eta, gainera, hezkuntza

pribatizatzeko daraman ildoa kontrolatu behar da.3. Hezkuntza eredua aldatu beharra dago, eta horretan, irakaskuntza publikoak ardatz bertebratzailea izan behar du.Horretarako guztirako, egungo % 4,5aren ordez, BPGaren % 6 zuzendu beharra dago hezkuntzara.

Xabier Bonal, Rosa Cañadel,Mercé Chacón, Josep Menéndezeta Joan Jordi.

“Hezkuntzarako eskubidea: esko-la publikoa/eskola kontzertatua” zeri-tzan mahaingurua.

Zerbitzu publikoaren inguruanzentratu zen eztabaida nagusia.

Roberta Roberti italiarrak Italiakoeskola publikoaren egoera aurkeztuzuen. Eskola publikoak ikasleen % 95jasotzen du Italian. Gaur egun, pribati-zazio prozesua dela-eta, hango eskaki-zunak irakurri zituen.

Gai horri buruz, azken agurreanKataluniako hezkuntza kontseilariakzera adierazi zuen: Kataluniako Go-

Atzean Jaume Carbonell “Cua-dernos de Pedagogia” aldizkariko

zuzendaria.

Hasiera bezala, amaiera ere Creart antzerki tal-deak eman zion “Ambcoscapalcap” obra aurkeztuz.

Creart taldea behar bereziak dituzten pertsonek osatzen dute.

bernuaren asmoa diru publikoa jaso-tzen duten ikastetxe guztiekin sare ba-karra egitea dela.

Bide eginean jarraitzen

dugu zuen ekarpenekin

eta parte-hartze

handiagoarekin aberastu

nahi dugularik.

Hik Hasi proiektua irekia

den heinean, interesa

duen edonoren parte-

hartzea gustu handiz

hartzen dugu.

Jar ezazu zure aletxoa

euskal hezkuntzaren

aldeko ekimen honetan.

Berriakapirila


Berriak

Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sai-lak eta Euskal Herri osoko hezkuntzaarloko 22 eragilek “Eskolaldirako Eus-kal Curriculumaren” proposamenaaurkeztu dute. Urrats berri horren xe-hetasunak azaldu zituzten prentsaurre-an eta hona hemen eragileek zabaldu-tako testua:

“Eskolaldirako Euskal Curriculu-maren” proposamena Euskal Herrikolurraldeetan ordezkapen zabala duteneragileei bideratua dago, unibertsitatezkanpoko hezkuntza sistemako sekto-reei. Ekimen hitzartua da eta Hezkun-tza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailarendiru laguntza du.

Euskal Curriculumaren proposa-menak elkarren osagarri diren bi hel-buru ditu:

- Batetik, proposamena izenpetzenduten erakundeek eta hezkuntza zen-troek konpromisoa hartu dute EuskalCurriculum oinarrizko eta komunaridagozkion edukiak beren hezkuntzaproiektuetan sartzeko, bai eta derrigo-rrezko hezkuntza bukatutakoan haiekebaluatzeko ere.

- Beste alde batetik, hezkuntzaproiektuaren planteamendua hobe-

tzeko plataforma izan behar du, euskalgizartearen (gizarte europarra eta uni-bertsala) beharretara egokitzeko etaikasleek emaitza onak izatea susta-tzeko.

Proposamena gizarte erakundeenesku jarriko da, batez ere hezkuntzakoerakundeen esku, proposamena eza-gutu, alderatu eta balioetsi ahal izatekoeuskal hezkuntza sistema osora zabal-du aurretik.

“Euskal Curriculumaren” proiek-tuak elkarren osagarri diren bi behar etahelburu nagusiri erantzuten die:

- Batetik, proiektuak euskal kultu-raren transmisioa ziurtatzeko beharrarierantzun behar dio eta hortaz, euskalkultura espezifikoaren transmisioa etaEuropako eta mundu osoko ondareariegin beharreko ekarpenaren bermealortzeko planteamendua du;

- eta bestetik, euskaldun gisa biziahal izateko beharrezkoak diren kon-petentziak izateari Europan integratu-tako gizartean eta globalizazioaren ga-raian.

Baina, erreferentzia komunen be-harraz gain, garrantzi bera du euskalcurriculumean eleaniztasun eta kultu-

Eskolaldirako

KronologiaIaz “Euskal Currikuluma: ibilbide

kulturala” liburua aurkeztu ondoren,aurten Euskal Herriko IkastolenElkarteak, Sortzen-Ikasbatuazek etaUdalbiltzak ituna izenpetu dute curri-culuma garatzeko eta eskola komuni-tatearen eta herritarren parte-hartzeabermatuko duen prozesua abiatzeko.

Martxoaren 18an, Bilbon, AnjelesIztueta Hezkuntza sailburuak EuskalHerri osoko 22 eragilerekin batera au-rrera begira duten erronka aurkeztuzuen:

1. Maiatzean proposamen tekni-koa aurkeztuko da.

2. 2005-2006 ikasturtean, hainbatzentrotan Euskal Curriculum oina-rrizko eta komunari dagozkion edu-kiak beren hezkuntza proiektuetansartuko dituzte.

3. Egindakoa ebaluatu eta eginbeharreko egokitzapenak egin ondo-ren, 2006-2007 ikasturtean ikastetxe-etan ezarriko litzateke.

Ikusmin handia sortu zuen prentsaurrekoak.Hona hemen eragileek zabaldutako testua.


rartekotasun planteamenduak sartzea,are gehiago euskal gizartea eleanitzaeta kulturanitza izanik. Bi helburu ho-riek, batasuna eta aniztasuna, elkarrenosagarri dira.

Euskal Curriculumaren proposa-menaren helburua, batetik, XXI. men-dean euskal herritar unibertsal gisarabizi ahal izateko ezinbesteko eta oina-rrizko gaitasun komunak ziurtatzea da.Gure ikuspegitik, proposamenak ire-kia izan behar du, curriculum dibertsifi-kazioak tokia izan dezan eta gizabana-koen desberdintasunak eta inguru ba-koitzaren kultur elementuak kontuanhartzeko.

Proiektuaren faseakGaur egun lantzen ari garena, “Es-

kolaldirako Euskal Curriculumaren”definizio eta konkrezioa da. Hona he-men erantzun beharreko galdera:

Euskal kultura espezifikoari etaunibertsalari dagokienez, zein diraEuskal Herrian bizi diren ikasleek de-rrigorrezko eskolatze aldia bukatuta-koan partekatu beharreko curriculu-ma edo oinarrizko gaitasun komu-nak, hau da, ezagutu beharreko ger-taerak eta kontzeptuak, garatu beha-rreko prozedurak eta trebetasunak, e-ta barneratu beharreko jarrerak etabalioak?

Luze gabe (maiatza aldera segur as-ki) proposamenaren aurkezpena egin-go da, ondoren haren balorazioa egineta indarrean jartzeko euskal hezkun-tza sistemaren sektore eta eragile ez-berdinen konpromisoa definitu.

Geroari dagokio, Euskal Curriculu-ma zabaldu, ebaluatu eta berritzeko la-nak egitea.

Egitasmo honetan parte hartzen du-tenak Hezkuntza eremuan lan egitenduten Euskal Herri osoko eragileak di-ra, eta zabalik dago eragile berrietara.

Laburbilduz:1) Euskal Curriculumaren proposa-

mena gaitasunen arabera dago formu-latuta, eta derrigorrezko eskolatze aldi-rako, Lanbide Heziketarako eta uniber-tsitateko goi ikasketetarako Europakoherrialde gehienen curriculumen ildoberetik doa.

2) Garrantzi handia eman zaio “hez-kuntza gaitasun orokorrak” barnera-tzeari; izan ere, barneratzea hezkuntza-ren helburuekin eta pertsona bat ere-mu guztietan (gizabanakoa, soziala etanaturarekikoa) garatzearekin estuki lo-tuta dago, eta transferitzeko, funtziougari izateko eta asko irauteko aukeraematen du.

3) Curriculumean aipatutako hez-kuntzaren helburuen eta hezkuntzakogaitasun orokorren gaineko ikuspegialdaketak hezkuntzaren jarduneangauzatzeko baldintza batzuk behar di-ra. Baldintza horien artean garrantzi-tsuenak hauek dira: irakasleen hasiera-ko eta etengabeko prestakuntza egiteaeta curriculumaren planteamenduare-kin koherentea den material kurrikula-rra lantzea.

Euskal Curriculuma

22 hezkuntza eragileren ba-besa jaso du oraingoz

Euskal Herri osoko 22 hezkuntzaeragile hauek eman diote babesa eki-menari: Eusko Jaurlaritzako Hezkun-tza, Unibertsitate eta Ikerketa Saila,Euskal Herri osoko Ikastolen Elkarte-ak, Euskal Herriko Ikastolen Konfede-razioa, Sortzen-Ikasbatuaz, SortzenGurasoak, Kristau eskola, Biga Bai, Es-kola Giristinoak, Euskal Haziak; Eus-ko Ikastolen Batza, Ikastetxe libreenElkartea, Elizbarrutiko ikastetxeak,Bilboko Elizbarrutiko ikastetxeetakoGuraso Elkartea, Arabako Ikastetxe ezestataletako Guraso Elkartea, Bizkai-ko Ikasleen Gurasoen Elkarte Katoli-koa, Gipuzkoako Guraso ElkarteenFederazio Librea, Ikasge GurasoenFederazioa, eta Euskadiko Irakaskun-tza Libreko Ikasleen Guraso ElkarteenBatasuna.


Berriak

Alderdi politikoen hezkuntza proposamenak

Sarean Elkarteak alderdi politikoakbildu zituen mahai ingurua antolatuzuen martxoaren 9an Eibarren. EAEkohauteskundeak direla-eta, alderdi ba-koitzak zein hezkuntza proiektu dueneta hezkuntzarekiko zein ikuspegiduen azaltzea izan zen helburua.

PSE-EE eta EBko ordezkariek partehartuko zutela hitz eman arren, ez zirenbertan izan. Horrenbestez, lau mahai-kide izan ziren: EAko Martin Aranburu,Aralarreko Xabier Sarasua, BatasunakoEli Zubiaga eta EAJko Mikel Agirregabi-ria.

Alderdi bakoitzak bere ikuspegiaeduki arren, bildutako denek azpima-rratu zuten euskal curriculuma garatze-ak duen garrantzia. Orain arte eginda-ko lana aprobetxatuz hori ikastetxee-tan zabaldu behar dela ikusten dute.

Batasunako Eli Zubiagak hartuzuen hitza lehendabizi, eta edozeinplanteamendu egiteko ardatza edomarkoa euskal hezkuntza sistema delaesan zuen. Horri loturik, euskaraz ikas-teko eskubidea Euskal Herri osoan ber-matu behar dela gogorarazi zuen. Hiz-kuntz ereduen sistema errotik birplan-teatu beharra azpimarratu zuen.

Ideia horrekin ados agertu zen Ara-lerreko Xabier Sarasua. Hizkuntza ere-

duak aldatzeaz gain, hizkuntzaren ar-dura ikasgai guztietara hedatu behardela esan zuen. EHBEren aldarrikape-nekin bat egiten dute: eskola herritarra,euskalduna, euskal curriculumean oi-narritua, euskal unibertsitatea eta Lan-bide Heziketaren euskalduna. Horre-kin batera, balioetan oinarrituta hez-kuntzari ematen diote garrantzia.

Martin Aranburuk 0-3 etapan dago-en eredua ontzat hartzen dutela esanzuen. Helburua eskaintza handitzeada. Ez da doakotasunik planteatzen,herri honek ezin duelako kostu hori be-re gain hartu. Kuotak jaistea da xedee-tako bat, baina ez doakoa izatea.

Mikel Agirregabiriak ere diru kon-tuak aipagai izan zituen. Finantziazioaldetik, EAJren helburua bi legegintzal-ditan hezkuntzara bideratzen den diruaBPGren % 7-9,5era igotzea da.Horreta-rako, dirua bide askotatik jarri behar da,ez administrazio publikotik soilik. Bes-teak beste, aportazio sozialak, priba-tuak eta abar planteatzen dituzte. Sarepublikoaren arazo handiena antolake-ta dela azpimarratu zuen. Hori konpon-tzeko Osakidetzaren antzeko antola-keta bat behar da alderdi jeltzaleareniritziz. Kudeaketa pertsonala etaekonomikoaz arduratuko litzateke.

Eli Zubiaga (Batasuna):“Euskaraz ikasteko eskubideabermatu behar da Euskal Herriosoan, eta horretarako, ikaste-txeek euskaldunak izan behardute”

Xabier Sarasua (Aralar): “Le-hen eta Bigarren Hezkuntzarenarteko etena kendu behar da.Lehen Hezkuntzan metodologiaaurrerakoia erabiltzen da, etahori da DBHra pasa behar dena”

Martin Aranburu (EA): “Hez-kuntza sistema arautzeko legebat behar da. Horretarako, gu-txiengo-gehiengoak ez du balio,denen arteko adostasuna be-har da”

Mikel Agirregabiria (EAJ):”Sare publikoa berrantolatu be-har da. Osakidetzaren ereduabaliagarria izan daiteke hezkun-tzarako”


Kristau Eskolak hezkuntzan duen konpromisoaberretsi eta helburu estrategikoak aurkeztu ditu

Euskal Autonomia Erkidegokoikastetxe erlijiosoak biltzen dituen era-kunde berria aurkeztu da berriki: Kris-tau Eskola. Erakunde horren barruankristau proiektua duten 150 ikastetxe,83.767 ikasle, 7.000 langile eta hezitzai-le, 75 familia eta hezkuntzan dihardu-ten zortzi erakunde daude. Ez dira sor-tu berriak, urteak daramatzate laneaneta ongi errotuta daude euskal gizarte-an. Baina erakundeak bere irudia egu-neratu du, eta hori gizarteari aurkezte-ko ekitaldia egin zuen Gasteizen mar-txoaren 16an. Bide batez, ikastetxe ho-riek gizartearekiko duten konpromi-soa azpimarratzeko baliatu zuten eki-taldia.

Isabel Ardanza Kristau Eskolako le-hendakariak adierazi zuenez, beraienhezkuntza eskaintza eta proiektua gi-zarteratu nahi dituzte. Ebanjelioan oi-narritutako beraien hezkuntza proiek-tuaren bereizgarriak azpimarratu zituz-ten, elementu bateratzaile izateko as-moz. Egungo munduan gizakiaren di-mentsio etikoa, dimentsio naturala etahainbat balio kolokan jar daitezkeelasomatzen dute, eta horren aurrean kris-tau balioak berpizteko saiakera eginnahi dute; besteak beste, sen ona, egia,besteekiko errespetua eta denon ongiabilatu nahia. Isabel Ardanzak azpima-rratu zuenez, “gure proiektuak, oraininoiz baino gehiago, gure haur eta gaz-teei kristau morala eta gizakiaren bene-tako balioak helarazi behar dizkie, egu-neraturik, ilusioz eta konplexurik ga-be”.

Kristau Eskolaren atzean hezkun-tza ebanjelizatzaile bat dago eta euskalhezkuntza sistemaren barruan etorki-zuneko erreferentzia izango dela ustedute haren bultzatzaileek.

Zentzu horretan, Aitor Bilbao Kris-tau Eskolako zuzendari orokorrak era-kundearen bost helburu estrategikoakaipatu zituen: ikastetxeetako hezkun-

tza kalitatea sustatzea, helburu ebanje-lizatzailea indartzea, kudeaketaren ka-litatean aurrera egitea, teknologien etakomunikazioaren teknologien erabile-ra normalizatzea eta finantziazioa.

Juan Jose Ibarretxe Eusko Jaurlari-tzako lehendakariak eta Anjeles IztuetaHezkuntza sailburuak eskerrak emanzizkien ikastetxe erlijiosoei egiten du-ten lanagatik eta eskaintzen duten zer-bitzuagatik.

Ondoren, Lovainako Unibertsitate-ko Ignace Verback doktoreak hitzaldibat eskaini zuen: “Kalitatezko hezkun-tzaren erronkak XXI. mendeko Euro-pan”. Europako herrialdeen arteko ba-tasuna lortzeko ekonomiak baino ga-rrantzi handiago du ondasun historiko-ak, oroimenak eta oinarri espiritualak,bere ustez. “Kide sentitzeko errespeta-tuak sentitu behar dugu, eta hori da Eu-roparen akatsa: ez da joan herritarrenarimara, sentimenduetara, kulturara”.

Egoera horretan, erlijioak eta hez-kuntza erlijiosoak ekarpen garrantzi-tsua egin dezaketela esan zuen, eta es-kola katolikoen hezkuntza proiektua-ren oinarrian hiru ezaugarri nagusi dau-dela:

- Besteengana irekitzea: etorkinak,behar bereziak dituztenak...

- Ekologia zaintzea, justizia sozialaeskatzea, bazterketen aurka agertzea,eta kalitate morala eta errespetua bul-tzatzea.

- Elkarrizketa eta berradiskidetzea.Hezkuntzaren alorrean gizakiok

humanizatzeari eman behar zaio ga-rrantzia Verhack doktorearen iritziz.

Gasteizen egin zen Euskal Kristau Eskolaren aurkezpen ekitaldia.

Ignace Verback Lovainako Unibertsitatekodoktorea hitzaldia ematen.

Argitalpenak

Ibiltzen aldizkaria Udaberriko alea, 38. zenbakia

BIGE“Eskola laikoa: guztion eskola”,

horixe da Ibiltzen aldizkariaren gai na-gusia bere azken alean. PSOEren pro-posamena 2006/07 ikasturtetik aurre-ra Geografia eta Historiaren barneanerlijioen historia eta kultura ematea da.Eztabaida piztua da. Euskal Herrianere, eskola, gizarte eta herri laikoarenaldeko plataforma bat sortu berri da,–eta bertako partaide da BIGE ere•

Garmendia erregeKirmen Uribe

Mikel ValverdeELKAR

XIX. mendearen bukaeran Gar-mendia esaten zioten ondarrutar batjoan zen Ipar Amerikara, artzain laneta-ra hain zuzen, garai hartan beste eus-kaldun asko bezalaxe. Pistolari famahartu zuen Garmendiak, nahiz eta se-kula tiro bakar bat bera ere bota ez. Etaabentura asko bizi izan zituen, liburua-ren orriek jaso dituztenak•

Egiptoarrak espazioanSAURE

Komiki honek Egiptoko Inperioagaur egun Unibertsoko hamaika lurral-detan zehar hedatua irudikatzen du.Damon eta Jeronimo bi lurtar dira, Pa-truila Inperial ezagunenetako bat osa-tzen dutenak. Patruila horiek operaziosekretuak burutu behar izaten dituzte,askotan Egiptoko mugetatik kanpo.Damon eta Jeronimok misioa lortzekometodo bitxiak dituzte: indarra beha-rrean sormena erabiliko dute, trikimai-lu dibertigarrietara joz•

Bidaia munduaren amaieraraHenning Mankell

EREINJoelek 15 urte bete ditu. Ama eza-

gutuko du, oso ume zelarik aitarekinutziz etxetik alde egin zuena. Amarekintopo egitera joatean iraganeko pasadi-zoak argitu nahi ditu semeak aitarekin,gaixo jarri zen aitarekin, alegia. Aitamarinela izana zen, eta aspaldidanikagindua zion semeari biak itzuliko zire-la egunen batean itsasora eta amaiera-rik gabeko bidaia batean abiatuko zi-rela•

Euskal GaiakEuskal Herriko Historiaurrea

Xabier PeñalverMaría José Noain

IBAIZABALLiburuak honek giza taldeek ohitu-

rak eta garabidean ziren teknologiakfinkatzeko aukeratu zituzten guneenazterketa egiten du. Baina, batez ere,gizakiak ehunka mila urtean zehar no-lako bilakaera izan duen aztertzendu;tresnak egiteko uharriak lantzen hasieta antolaketa zorrotzeko herriak erai-kitzera nola iritsi ziren ikus daiteke•

Lanbideak karta-jokoaIKASTOLEN ELKARTEA

Karta-joko honetan sei lanbideagertzen dira, eta nork lanbide taldegehien pilatu, horrek irabaziko du (“fa-miliatara” aritzeko mahai jokoa da).Lanbide talde bakoitzaren barruan, ba-da karta berezi bat: Argitxorena. Kartahori lortzeko, esaera zahar baten hasie-rari bukaera eman behar zaio. Joko ho-nen bidez, karta eskatzerakoan edotaematerakoan erabil daitezkeen esakeraberezi eta errimatuak lantzen dira•


Ikusmin handia zegoen ReggioEmiliako udal haur eskolen inguruan,eta horren isla da Elkarrekin Hik Hasijardunaldietan ia 300 lagunek partehartu izana. EHUko Ibaetako campu-seko I. M. Barriolako auditorioa lepobete zen martxoaren 11 eta 12an.

Lehendabiziko egunean bideo batekarri zuten Reggio Emiliakoek eta he-rria eta haren historia ezagutzera ema-teko baliatu zuten. Italia iparraldeandagoen hiri horrek 150.000 biztanle di-tu. Udal haur eskolen historia orain de-la 31 urte abiatu zen, Loris Malaguzzipedagogoa gidari zela.

Bigarren eguna emankorragoa etainteresgarriagoa izan zen. Sandra Picci-nini Reggio Emilia Instituzioko lehen-dakariak antolaketaren inguruko gorabeherak izan zituen aipagai bereziki.Udalaren barnean dago aipatutako ins-tituzioa, baina autonomoa da, aldi be-

Ezagutu ditugu ReggioEmiliako (Italia)0-6 udal haur eskolak

rean. Udal haur eskolen inguruko guz-tiaren antolaketaz arduratzen da. San-drak udalaren, eskolan eta hiritarren ar-teko harreman estua azpimarratu zuen.Hori da, bere ustez, ezaugarri garrantzi-

tsuenetako bat. Hiritarrek eskolak bereegin dituzte, eta halaxe sentitzen dute.Hezkuntza proiektua, herriko proiek-tua, proiektu politikoa eta proiektu kul-turala bat eginda daude.

Maddalena Tedeschi pedagogoaeskola barruko zereginetaz aritu zen.Beraien udal haur eskolak bitan bana-tuta daude: 0-3koei habiak deitzen die-te, eta 3-6koei haur eskolak. Haur taldebakoitzarekin bi hezitzaile egoten diraeta uneoro haurrek egiten dutena be-hatu eta apuntatzen dute. Garrantzihandia ematen diote dokumentazio la-nari, hori baita gero euren prestakun-

Ezkerretik eskuinera: Maite Saenz Hik Hasiko kidea eta Alfredo Hoyuelos, Sandra Piccininieta Maddalena Tedeschi hizlariak.

Berriak


tzaren oinarri. Haurrekiko harremanarieta eurekin lantzen duten pedagogiamotari dagokionez, laburbilduz, ezau-garri hauetan oinarritzen dela esan dai-teke: haurra subjektu adimentsu etagaitutzat hartzen dute, eta hitz eginara-zi egiten diote. Izugarrizko garrantziaematen diote eztabaidari, pertsona be-zala aberasteko bide baita. Hezitzailee-kin batera parte hartzen dute garbitzai-leek eta sukaldariek, eta baita taileristakere. Pertsona horrek beste ikasketa ba-tzuk ditu eta beste ikuspegi bat emate-ko dago, hezitzaileenarengandik des-berdina den ikuspegia. Irakasleen lana“izorratzeko” dago, harridura sortzeko.

Hirugarren hizlaria Alfredo Hoyue-los izan zen, Iruñeko udal haur eskole-tako adierazpen tailerretako koordina-

2006ko udazkenerakobidaia bat antolatuko du Hik Hasik Reggio Emiliara

tzailea. Iruñean Reggio Emiliako ere-dua jarraitzen dute, nahiz eta udalarenaldetik italiarrek adinako babesik ezizan azken urteotan, esku pribatuetanuzteko ahaleginak gero eta handiago-ak baitira. Iruñeko udal haur eskoleta-ko esperientzien berri eman zuen iru-diz lagundurik. Reggio Emiliako espe-rientzia beste lekuetan ere praktikan jarlitekeela erakutsi zuen, ez dela utopia,alegia.

Reggio Emiliara bidaia2006ko udazkenean Hik Hasik bi-

daia bat antolatuko du Reggio Emiliara,udal haur eskolak bertatik bertara eza-gutzeko. Aukera paregabea izango damunduan erreferente den ereduaikusteko.

Ipuin kontagintza lan-tzeko ikastaroa Iurretan

Iurretako Herri Bibliotekakipuinak kontatzen ikasteko ikasta-roa antolatu du guraso eta hezitzai-leentzat.

Noiz: apirilak 12 eta 26 eta mai-tzak 3 eta 10

Ordua: 18:30Izena-emateko epea: apirilak 15

Informazio gehiagorako:Iurretako Herri BibliotekaTel.: 94 681 27 26E-posta: [email protected]

Hezkuntza praktikak, esperien-tzia berritzaileak eta hezkuntza ko-munitateko eta zientzia komunita-eragileen ekarpenak emango diraezagutzera.

Noiz: apirilak 28 eta 29Lekua: Donostiako Miramar

jauregiaIzena-emateko epea: apirilak 21

Informazio gehiagorako:www.elkarrekin.org


Ikastaroak

Eskola kirol hezitzaileareninguruko jardunaldiak

Jardunaldi hauetan medikuak, psi-kologoak, pedagogoak, entrenatzaile-ak eta, oro har, kirolarekin lotura dutenpertsonak bilduko dira. Jardunaldienxedea kirol hezitzaileak hainbat ere-mutan dituen onurak azpimarratzeada. Eztabaida eta mahai inguruak sortu-ko dira errendimenduaren aldekoapustua egiten dutenen eta alderdi he-zitzaileari garrantzi gehiago ematendiotenen artean. Beraz, ikuspegi asko-tarikoak izango dira, beti ere euskarrizientifiko eta akademikoan oinarrituz.

Noiz: maiatzaren 26 eta 27an.Maiatzaren 26an 9:00- 20:30Maiatzaren 27an 9:00- 18:30

Non: Donostiako Miramar jaure-gian.

Hizlariak: Euskal Herriko adituak,eskola kirolaren inguruan doktoregotesiak eta ikerketak egindakoak: SHEE-IVEF, EHU-UPV, Ikastolen Elkartea...

Ikastolen Elkartearenjardunaldi pedagogikoakMiarritzen

Aurten Ikastolen Elkartearenjardunaldi pedagogikoak Miarri-tzen egingo dira apirilaren 14, 15eta 16an. Seaska ari da antolatzenISLRF Frantziako Hizkuntzen GoiMailako Institutuarekin batera.ABCM, Alsazia, Diwan, Bretainia,Calandreta, Okzitania, Bressola,Katalunia eta Euskal Herria dirahizkuntzen institutu hori osatzendutenak eta bi urtetik behin anto-latzen dituzte jardunaldiak. Aur-ten, Seaska arduratu da antolake-taz, eta Ikastolen Elkartearen urte-roko jardunaldi pedagogikoekinbatu ditu. Biekin bat egin dute.

Murgiltze ereduaren ekarpe-na europar hiritartasunaren erai-kuntzan izena dute jardunaldiek.

Apirilaren 14ko, osteguna,hi-tzaldiak gai honen inguruan zen-tratuko dira: Europako hizkun-tzen berreskurapena. Zertanda?

Apirilaren 15ean, ostirala, No-la indartu gure hizkuntzen erabi-lera? galderari erantzuten saiatu-ko dira hizlariak.

Eta apirilaren 16an, larunba-ta, Europako hizkuntzen berres-kurapena eta hizkuntz eskubide-akgaia landuko da.

Informazio gehiagorako:Seaska (Irene Sainte Marie)Tel.: 0033 (5) 59 52 49 24E-posta: [email protected]

Euskal Herriko Ikastolen Kon-federazioa (Olatz Argatxa)

Tel.: 0034 94 630 05 69E-posta: [email protected]

www. ikastola.net

Gipuzkoako Berrizta-pen Proiektuen IV. jardu-naldiak

Bizikidetzarako eta Ba-kerako Hezkuntzari bu-ruzko jardunbide egokiaktrukatzeko I. jardunaldiak

Noiz: apirilak 11 eta 12Lekua: Gasteizko Europa bil-

tzar jauregiaInformazio gehiagorako: Fidelza- Grupo XabideTel.: 945 121 403E-posta: [email protected]


Herri txikiarentzat bizitzaLemoizeko eskola

genituelako kanpoan utzi. Arreta jar-tzen dute eta gustura aritzen dira, txi-kienak izanagatik. Adin ezberdinetakohaurrak elkartzeak aprendizaia proze-sua aberasten du, gainera; ikasleakbihurtzen dira sarri txikiagoen tutore.Elkarrengandik ikasten dute. “Ikaslenagusiek autoestimua izugarri lantzendute -gaineratzen du Bego Iturgaitz In-geleseko irakasleak-, ikusten dutelakoberen burua txikiei laguntzeko gai. Txi-kien espektatibak ere zabaldu egitendira; nagusiek egiten dutena ikusita,‘handitan nik ere hori egingo dut’diote”.

Irakasleen artean, berriz, taldea as-ko indartzen da; beharko!, denetik eginbehar baita, eta denen artean egin bestemodurik ez baitago. Lan administrati-

Muga guztien gainetik...euskaraz!

Iaz ireki zituen ateak Le-moizeko eskola txikiak 13 haureta Maite Landa eta ItsasneAtutxa andere oarekin. Aurtenikasle kopuru bikoitza dute (24haur), eta irakasle taldea erebitik laura pasa da. Hurrengourterako, Lehen Hezkuntza erebertan eskaini ahal izatea daeuren erronka. Pauso erral-doiak ematen ari den eskola txi-kia da Lemoizekoa.Herriari arnas berria eman

dio eskolak; auzotarren harre-manak sendotu ditu, bizitzapropioa hartu du herriak, ezbaita axaleko kontua egunero-ko bizitza bertan egitea, herrihandira begira bizi beharrean.Eta Lemoizentzat muina deneskola komunitate horrek, eus-karaz funtzionatzen du. Maite Landa zuzendariak

eta Bego Iturgaitz idazkari etaIngeleseko irakasleak azaldudigute zein gogorra izan zensorrera, eta zenbat merezi izanduen.

Txiki izateak abantaila handiak di-tu. Eskolan dena da oso gertuko, oso fa-miliarra, eta gurasoek hori da estima-tzen dutena: haur guztiak ezagutzen di-tuzte, eta eskolako bizitzan zuzeneanhartzen dute parte. Beren eskola da, he-rrikoa bertakoa. Alde ederra hori edogoizero haurra autobusean utzi beha-rra, egun osoa kanpoan pasatzeko txi-kiegia denean!

Herriko haurren artean sortzen denharremana ere bestelakoa da. Hasi 2 ur-tetik eta 5 urtera, denek elkarrekin ikas-ten dute, memento oso puntualetansoilik banatzen baitira adinaren arabe-ra. Ingeleseko saioetan, esaterako, 3urtekoek ere halabeharrez hasi beharizan dute 4 eta 5 urteko lagunekin bate-ra, gela berdinean zeudelako eta ezin


boa, eskola txikian edo handian, ber-din egin behar da. Baina eskola handie-tan pertsona bat izaten da horretara ja-rria, eskola txikian, aldiz, denen ardurada. Horrek eskolaren ikuspegia zabal-du egiten die irakasleei: “kezkatzen zai-tuena ez da zure ikasgela eta kito -dioMaite Landa zuzendariak-, eskola osoabaizik. Zer da eskolak behar duena?Haurrek orokorrean zer behar dute?”.Irakasleak talde bateko partaide dira,elkarri laguntzen diote, eta horrek lanpertsonala ere asko aberasten du.

Harremanak estuagoak, pertsona-lagoak dira, beraz, bai haurrekiko, baiirakasleekiko bai gurasoekiko, eta bai-ta udalarekiko ere. Udalak sekulako la-guntza eman diela azpimarratzen dute,sortzeko ahaleginetan hasi zirenetikbertatik. Herriko haurrak sakabanatutazeudela ikusten zuen udalak (Gorlize-ra, Plentziara edo ikastetxe pribatueta-ra joan behar izaten baitzuten), eta eu-ren artean harremanak sortzea nahizuen. Ludoteka bat jarri zuten, asteanbehin herriko haurrak elkartzeko, etakultur etxean ere hainbat ekintza anto-latzen dituzte haurrak batu daitezen.

Sortzeko urtea: gogorra etapolita

Iaz lortu zuten Lemoizeko eskolairekitzea, 3-4 urte eman ondoren sor-tzeko borrokan. Herriari bizitza emate-ko beharrezkoa zitzaien eskola. Hiruauzunek osatzen dute Lemoizko he-rria: Andraka, Urizar eta Armintza. Ba-serriak sakabanatuta daude. Baziren 13urte lehengo eskola zaharra itxita zego-ela, eta huraxe da berritu dutena. Iaz 13haurrekin hasi ziren (2, 3 eta 4 urteko-

Bego Iturgaitz: “Es-kola txikia sortzea

lan gogorra izan dai-teke, baina polita;barruan zaudelarik

hasieratik nahi duzuneskola diseinatzekoaukera ematen dizu-

lako. Hori profesionalbatentzat opari bat

da, bizitzan behin iza-ten da halako aukera bat”.

ak), eta irakasleak bi ziren. Aurten 11haur gehiago ditu eskolak (2 urtetik 5urtera artekoak). Kopurua bikoiztuegin da beraz, eta lau irakasle dira orain.Jantokia ere badu, eta ikasle bat ez bes-te denek bazkaltzen dute bertan. Ira-kasleek diotenez, nabari da herriak ba-duela zerbitzuen beharra.

Sortzeko esperientziaz galdetuta,Maitek garbi dio: “oso- oso gogorra izanzen”. Hasierako bi irakasleak, orduraarte ordezkapenetan aritu izan ziren la-nean, eta zuzendaritzako lanik sekulaegin gabeak ziren. Eskolan ez zegoenezer: ez jostailurik, ez libururik... 2 urte-koen gela Hezkuntza Sailak jarri zuen,berri-berria. Baina 3-4 urtekoa eurekegin behar goitik behera; dena etxetikekarri behar, edo beste eskolek utzita-kotik. Getxoko Berritzeguneak asko la-gundu zien materiala lortzen, zenbaitgurasok ere bai (batzuk irakasleak bai-tira). Hezkuntza Ordezkaritzako bilte-gietan ere arakatu zuten jostailu zaha-rrak ekartzeko. Begoren hitzetan, “go-gorra baina polita izan da prozesua, ba-rruan zaudelarik hasieratik nahi duzuneskola diseinatzeko aukera ematen di-zulako. Gu bezalako profesionalentzatopari bat da hori. Bizitzan behin izatenduzu halako aukera bat”. Maiterentzatere ez dago konparatzerik ordezko iza-tearekin: “eskola batera joan eta zeregin behar nuen zehazten zidaten. He-men, urte horietan pilatu dudan espe-rientziatik niri gehien gustatzen zaida-na hartzeko aukera dut, eta nik egokienikusten dudan bezala lantzen dut. Ho-rrek beste balio bat du. Lan gehiago es-katzen du, noski, dena zeuk egin beharduzulako, baina zeure ekarpen horiegiten duzu”.


Lemoiz•

Beste eskolekiko harrema-nak

Lemoizko eskolako guraso bat ira-kasle da inguruko eskola batean. Bes-talde, Berritzeguneko hainbat mintegi-tan parte hartzen dute eta bertan ingu-ruko eskola txikiekin elkartzen dira,euren antzeko egoeran daudenekin.Eskola txikietako zuzendarien artekomintegi bat egongo da aurten, eta be-raientzat oso aberatsa izatea espero du-gu. Batzarrak ere egiten dituzte. Nolegaproiektuan sartuta gaude, beste bi es-kola txikirekin harremanetan jarrita.

Arazo larriena: irakasleakegonkorrak ez izatea

Eskola txikietan irakasle finko gutxiizaten dira, eta ordezkoak asko. Izanere, ikasle kopuruak asko aldatzen diraurte gutxiren buruan, eta gaur lau ira-kasle dauden eskolan, bihar agian bibeharko dira. Hori da irakasle finkorikez izatearen arrazoia. Alabaina, norbe-raren teilatuari harrika egitea bihurtzenda azkenean, eskolaren kontrako era-gina baitu: gurasoak ikusten badu ira-kasleak etengabe aldatzen ari direla,nahiago izaten du haurra beste eskolabatera bidaltzea. Gainera, Lemoizekokasuan, aurten Hezkuntza Proiektuadiseinatuko dute, zer eskola eredu nahiduten zehaztuz. “Gure kasuan oso ga-rrantzizkotzat jotzen dugu, jarraipenaemango baitio orain arte egindako la-nari”.

Egun Lemoizko eskolan ez dagoirakasle finkorik, bat bera ere ez. Baina,denek nahi dute bertan jarraitu, eta

Eskola txikietanirakasle finkoak gu-

txi dira, eta ordezko-ak asko. Hori da es-kola horien arazo la-rriena. Gurasoek, al-

diro irakaslez alda-tzekotan, nahiago

izaten baitute besteeskola batera bidali

haurra.

proiektuan urratsak emateko ez daudekanpora begira, bihar bertan jarraitze-rik izango ote duten pentsatzen. “Bes-tela ez zara sartzen Hezkuntza Proiektubat egiteko erronkan”, dio Maitek. Lauirakasleetatik bi, zerbitzu eginkizune-tan lortutako plazetan daude. “Zerbitzueginkizuna” plaza berezi bat da,proiektu bereziak dituzten eskoletara-ko eskaintzen dena, egonkortasunaeman nahian. Bost urterako ematendute zerbitzu eginkizuna, baina urteroberritu behar da.

Lehen Hezkuntza helburuLehen Hezkuntza herrian bertan es-

kaintzea, hori da datorren urterako es-katzen diotena Hezkuntza Sailari. 5 ur-teko haurrei segida ematea da euren le-hentasuna, oraindik txikiak direlakokanpora joateko eta sakabanatu egiten

direlako, harremanak etenaz. Guraso-ak gustura daude eskolarekin, eta ber-tan jarraitu nahi dute. Geroari begira ereikuspegi ona dago: etxe berriak egitenari dira eta haurrik ez da faltako. Irakas-leek 0-3 zikloa integratzea ere proposa-tu nahi diote herriari, haur eskolarik ezbaitago Lemoizen. Baina lehentasunaLehen Hezkuntza lortzea da. Bistan de-nez, urtetik urtera pauso erraldoiakematen ari den eskola da Lemoizekoa.Oinarriak ondo jarri diren seinale. •

Ale monografikoak

4) Atxikimendua5) Vigotski

14) Jorge Oteitza13) Jerome Seymour Bruner12) Heriotza heziketan

6) Afektibitatea eta SexuHezkuntza7) Kohlberg

8) Hizkuntza idatzia eta ikasleenaniztasuna9) Etorkinak gure eskolan

10) Antzuola herri ikastetxearen proiektua11) Howard Gardner

2) Marrazki ekoizpenarenbilakaera3) Baloreak irakaskuntzan

1) Irakurketa etaidazketa konstrukti-bismoaren ikuspegi-tik (agortuta)

ErakusketaIkasle etorkinei

euskara irakasteko proiektu eta

material didaktikoen

erakus-truke topaketaren II. SAIOA

Maiatzaren 6an

BilbonMaiatzaren 7an

DonostianEuskadin, Gironan,Bartzelonan, Valen-tzian, Galizian...etorkinei euskara, katalana, gailegoa...irakasteko erabiltzen direnmaterial nahiz proiektuak erakusgai!

Eta... material didaktiko nahizproiektu horiek sortzen aridiren Euskadiko, Gironako,Bartzelonako...zenbait irakaslegonbidatuk eskainitako mate-rialgintza tailerrak!

Informazio gehiago:[email protected]

[email protected]

GAIA: AUTORITATEA, MUGAK JARRIEZINIK • ESPERIENTZIA .... alea.pdf · Azaleko irudia: Reggio...

Documents

Transcript of GAIA: AUTORITATEA, MUGAK JARRIEZINIK • ESPERIENTZIA .... alea.pdf · Azaleko irudia: Reggio...