Facultade de Química - quimica.uvigo.esquimica.uvigo.es/tl_files/quimica/Informacion...
Embed Size (px)
Transcript of Facultade de Química - quimica.uvigo.esquimica.uvigo.es/tl_files/quimica/Informacion...

Guia docente 2014 / 2015
Facultade de Química
Presentación
Os estudos para exercer a profesión de químico teñen ampla tradición na Universidade de Vigo. Dende os primeiros alboresdos campus universitarios de Vigo e Ourense, hai mais de 30 anos, a docencia da Química tivo un papel relevante coa ofertado primeiro ciclo da Licenciatura. A reordenación do Sistema Universitario de Galicia nos anos 90 e o actual proceso deimplantación do Espazo Europeo de Educación Superior (EEES) modificaron formalmente a oferta de titulacións, pero non oespírito pioneiro dos químicos na procura dun mellor servizo á sociedade.
Titulacións impartidas no centro
Grao en Química●
Másteres e Doutoramentos:●
Industria e Investigación Química (interuniversitario)❍
Química Teórica e Modelización Computacional (interuniversitario con Mención hacia la Excelencia)❍
Máster profesionalizante:●
Ciencia e Tecnoloxía de Conservación de Produtos da Pesca❍
Servizos do centro
O Decanato da Facultade de Química está situado no primeiro andar do bloque E e a Delegación de Alumnos de Químicaestá situada na planta baixa do mesmo bloque.
A Facultade dispón de Aula de Informática e Aula de Videoconferencia, situadas no bloque E, planta baixa.
Ademais, o edificio de Ciencias Experimentais conta cos seguintes servizos centralizados para os alumnos das tresfacultades que alberga:
- Secretaría de alumnos e conserxería (pavillón de servizos centrais)
- Cafetería e comedor
- Reprografía (pavillón E)Â
- Biblioteca (Edificio anexo)
Páxina web
http://quimica.uvigo.es
Páxina 1 de 50

Grao en Química
Materias
Curso 1
Código Nome Cuadrimestre Cr.totais
V11G200V01101 Bioloxía: Bioloxía 1c 6
V11G200V01102 Física: Física I 1c 6
V11G200V01103 Química, física e bioloxía: Laboratorio integrado I 1c 6
V11G200V01104 Matemáticas: Matemáticas I 1c 6
V11G200V01105 Química: Química I 1c 6
V11G200V01201 Física: Física II 2c 6
V11G200V01202 Química, física e xeoloxía: Laboratorio integrado II 2c 6
V11G200V01203 Matemáticas: Matemáticas II 2c 6
V11G200V01204 Química: Química II 2c 6
V11G200V01205 Xeoloxía: Xeoloxía 2c 6
Páxina 2 de 50

DATOS IDENTIFICATIVOS
Bioloxía: Bioloxía
Materia Bioloxía: Bioloxía
Código V11G200V01101
Titulacion Grao en Química
Descriptores Creditos ECTS Carácter Curso Cuadrimestre
6 FB 1 1c
Idioma Galego
Departamento Bioquímica, xenética e inmunoloxía
Coordinador/a Suarez Alonso, Maria del Pilar
Profesorado Suarez Alonso, Maria del Pilar
Correo-e [email protected]
Web http://faitic.uvigo.es
Descriciónxeral
A materia de Bioloxía ten como obxectivo a preparación do alumnado para comprender e explicar mellor osseres vivos, como están constituídos e como funcionan, como se estudan, como se contrastan as hipóteses eos feitos experimentais para elaborar as teorías biolóxicas.
Competencias de titulación
Código
A15 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: química dasmoléculas biolóxicas e os seus procesos
B1 Comunicarse de forma oral e escrita en polo menos unha das linguas oficiais da Universidade
B3 Aprender de forma autónoma
B4 Procurar e administrar información procedente de distintas fontes
B7 Aplicar os coñecementos teóricos á práctica
B8 Traballar en equipo
B9 Traballar de forma autónoma
B12 Planificar e administrar adecuadamente o tempo
B13 Tomar decisións
B14 Analizar e sintetizar información e obter conclusións
B15 Avaliar de modo crítico e construtivo o entorno e a si mesmo
Competencias de materia
Competencias de materia Tipoloxía Competencias
Entender a célula como unidade fundamental dos seres vivos. saber A15B1B3B4B7B8B9B12B13B14B15
Coñecer a estrutura celular en procariotas e eucariotas. saber A15B1B3B4B7B8B9B12B13B14B15
Páxina 3 de 50

Entender as propiedades e organización dos distintos orgánulos celulares. saber A15B1B3B4B7B8B9B12B13B14B15
Relacionar as estruturas celulares co metabolismo. saber A15B1B3B4B7B8B9B12B13B14B15
Entender as distintas vías metabólicas das distintas moléculas orgánicas. saber A15B1B3B4B7B8B9B12B13B14B15
Describir o material hereditario e coñecer os principios do dogma central. saber A15B1B3B4B7B8B9B12B13B14B15
Definir o proceso de mutación e a súa implicación nos procesos evolutivos. saber A15B1B3B4B7B8B9B12B13B14B15
Coñecer as técnicas de ADN recombinante. saber A15B1B3B4B7B8B9B12B13B14B15
Páxina 4 de 50

Comprender a importancia do sistema inmunitario. saber A15B1B3B4B7B8B9B12B13B14B15
Contidos
Tema
1. Estrutura celular dos seres vivos. A teoríacelular.
2. Biomembranas e sistemas de transportecelular.
3. O núcleo e os cromosomas. Os orgánuloscelulares.
4. División celular e ciclo celular.
5. Deseño xeral do metabolismo: catabolismo eanabolismo.
6. Fotosíntese.
7. O ADN: estrutura e función.
8. O ARN e a expresión da mensaxe xenética.
9. Mutación e evolución.
10. O sistema inmunitario. (*)Respuestas inmunitarias inespecíficas y específicas. Inmunidad celulary humoral. Alteraciones de la respuesta inmunitaria.
Planificación docente
Horas na aula Horas fóra da aula Horas totais
Sesión maxistral 26 48 74
Seminarios 13 26 39
Resolución de problemas e/ou exercicios 0 17 17
Traballos tutelados 2 13 15
Probas de resposta curta 1 4 5
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientador, considerando a heteroxeneidade do alumnado.
Metodoloxía docente
Descrición
Sesión maxistral Explicación de conceptos teóricos.
Seminarios Formúlanse, discútense e resólvense cuestións, exercicios e problemas relacionados coa materia.
Resolución deproblemas e/ouexercicios
Os alumnos realizarán diversos traballos relacionados con temas actuais e novedosos da bioloxia.Asemesmo realizarán diversos cadros sinópticos dos temas estudados nas clases magistrales, cofin de ter unha visión xeral do temario que lles facilitará a comprensión e posterior estudo.
Traballos tutelados Cada estudante, de xeito individual ou en grupo, elabora un documento sobre un tema ou preparaseminarios, investigacións, memorias, ensaios, resumos de lecturas, conferencias, etc. Trátasedunha actividade deseñada e levada a cabo polo equipo docente do curso para avaliar ascompetencias transversais.
Atención personalizada
Descrición
Traballos tutelados Formúlanse, discútense e resólvense cuestións, exercicios e problemas relacionados coa materia.
Cada estudante demandará ao profesorado as aclaracións que estime oportunas para comprendermellor a materia e desenvolver con éxito as tarefas que lle foron propostas. Estas consultasatenderanse en horario de titorías.
Páxina 5 de 50

Seminarios Formúlanse, discútense e resólvense cuestións, exercicios e problemas relacionados coa materia.
Cada estudante demandará ao profesorado as aclaracións que estime oportunas para comprendermellor a materia e desenvolver con éxito as tarefas que lle foron propostas. Estas consultasatenderanse en horario de titorías.
Resolución deproblemas e/ouexercicios
Formúlanse, discútense e resólvense cuestións, exercicios e problemas relacionados coa materia.
Cada estudante demandará ao profesorado as aclaracións que estime oportunas para comprendermellor a materia e desenvolver con éxito as tarefas que lle foron propostas. Estas consultasatenderanse en horario de titorías.
Avaliación
Descrición Cualificación
Traballos tutelados Valoración das competencias transversais: B1, B12 e B14.Estas competencias serán valoradas mediante trabajos tutelados en grupo, dalgún temarelacionado coa Bioloxía. Estes trabajos serán expostos na clase (seminarios) ao resto decompañeiros. A calificación final destes traballos será dun 10% da nota final.
10
Resolución deproblemas e/ouexercicios
A asistencia aos seminarios é obrigatoria. O alumno terá que resolver unha serie deexercicios ao final de cada seminario. A calificación final destes exercicios será dun 20% danota final.
20
Probas de respostacurta
O alumno terá que contestar a unha serie de cuestións que abarcarán os temasdesenrrolados nas sesións de teoría. Haberá unha proba parcial ao longo do cuadrimestre,que representará un 30% da nota final. Esta proba realizarase na data sinalada nocalendario escolar. Finalmente, haberá unha proba final de toda a materia, que será un40% da nota final.
70
Outros comentarios e segunda convocatoria
O alumno que realice calqueira das actividades de avaliación será considerado como presentado.
Aos alumnos gardaráselles a cualificación obtida en cada unha das probas curtas realizadas ao longo do curso que foransuperadas. A cualificación mínima para superar calquera das probas será de 5.0 puntos. A cualificación final mínima parasuperar a materia é de 5.0 puntos.
No periodo de avaliación da convocatoria extraordinaria, realizarase unha proba análoga a do final do cuatrimestre. Estaproba equivaldrá a un 45% da nota final, polo que para superar a materia será necesario a lo menos haber superado unhadas probas curtas.Â
Bibliografía. Fontes de información
John Kimball, http://biology-pages.info/, ,
Campbell N.A. y Reece J.B., Biología, Séptima Edición, 2007, Editorial Médica Panamericana
Mader S.S., Biología, Novena Edición, 2008, McGraw-Hill Interamericana
Solomon E.P. y otros, Biología, Octava Edición, 2008, McGraw-Hill Interamericana
Curtis H. y otros, Biología, Séptima Edición, 2008, Editorial Médica Panamericana
James D. Watson, Biología Molecular del gen, Quinta edición, 2006, Editorial Médica Panamericana
Recomendacións
Materias que continúan o temarioQuímica, física e bioloxía: Laboratorio integrado I/V11G200V01103
Materias que se recomenda cursar simultáneamenteFísica: Física I/V11G200V01102Matemáticas: Matemáticas I/V11G200V01104Química, física e bioloxía: Laboratorio integrado I/V11G200V01103Química: Química I/V11G200V01105
Outros comentariosRecoméndase ter cursada a materia Bioloxía que se imparte no 2º curso de Bacharelato tanto na modalidade de Ciencias daSaúde como na de Ciencias (dobre opción).
Páxina 6 de 50

Páxina 7 de 50

DATOS IDENTIFICATIVOS
Física: Física I
Materia Física: Física I
Código V11G200V01102
Titulacion Grao en Química
Descriptores Creditos ECTS Carácter Curso Cuadrimestre
6 FB 1 1c
Idioma Castelán
Departamento Física aplicada
Coordinador/a Pérez Iglesias, Mª Teresa
Profesorado Peón Fernández, Jaime FranciscoPérez Iglesias, Mª Teresa
Correo-e [email protected]
Web http://faitic.uvigo.es/
Descriciónxeral
En termos xerais, a Física constitúe a análise científica xeral da natureza e o seu obxectivo é entender comose comporta o universo. Esencialmente, trátase dunha ciencia experimental. As teorías que se desenvolvencompróbanse mediante observacións. Partindo dunha definición tan ampla, é posible adoptar diferentesperspectivas ou niveis de aplicación: de fenómenos microscópicos a outros macroscópicos. A Física é, polotanto, a base de innumerables aplicacións científicas e tecnolóxicas. En concreto, para o estudante deQuímica, constitúe unha ferramenta fundamental para comprender as teorías e métodos que pertencen aese dominio da ciencia.
Competencias de titulación
Código
A1 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: aspectos principais daterminoloxía química, nomenclatura, conversións e unidades
B1 Comunicarse de forma oral e escrita en polo menos unha das linguas oficiais da Universidade
B3 Aprender de forma autónoma
B4 Procurar e administrar información procedente de distintas fontes
B6 Manexar as matemáticas, incluíndo aspectos tales como análise de erros, estimacións de ordes de magnitude, usocorrecto de unidades e modos de presentación de datos
B7 Aplicar os coñecementos teóricos á práctica
B8 Traballar en equipo
B12 Planificar e administrar adecuadamente o tempo
B13 Tomar decisións
B14 Analizar e sintetizar información e obter conclusións
B15 Avaliar de modo crítico e construtivo o entorno e a si mesmo
Competencias de materia
Competencias de materia Tipoloxía Competencias
Describir o marco de validez da mecánica clásica e calcular para un sistema mecánicoos valores das súas diferentes magnitudes.
saber facer A1B1B3B4B6B8B12B13B14B15
Enunciar os postulados e principios en que se basea a termodinámica. sabersaber facer
A1B1B3B4B12B13B14B15
Páxina 8 de 50

Explicar o concepto de sistema termodinámico e a súa descrición utilizando ascorrespondentes variables e potenciais termodinámicos.
saber A1B1B3B4B12B13B14
Definir diferentes escalas de temperatura. Expresar e converter temperaturas nesasdiferentes escalas.
saber A1B3B6B7B12B13B14B15
Determinar o traballo realizado por un sistema termodinámico e a calor intercambiadacoa súa contorna, así como as súas variacións de enerxía interna, entalpía e entropíaen procesos cuasiestáticos.
sabersaber facer
A1B1B3B4B6B12B13B14
Distinguir entre procesos reversibles e irreversibles a partir do comportamento davariación da entropía.
saber A1B1B3B4B6B12B13B14
Contidos
Tema
1. DESCRICIÓN DA REALIDADE FÍSICA Introdución - Magnitudes e unidades físicas - Análise dimensional - Erros.
2. CINEMÁTICA DO PUNTO E CORPO RÍXIDO Punto material - Posición, velocidade e aceleración - Compoñente normale tanxencial da aceleración - Estudo dalgúns movementos: rectilíneo eplano - Corpo ríxido.
3. PRINCIPIOS DA DINÁMICA Concepto de forza - Leis de Newton - Teoría da gravitación de Newton.
4. DINÁMICA DA PARTÍCULA Ecuacións do movemento - Momento lineal e momento angular - Forzascentrais: conservación do momento angular - Traballo e potencia - Enerxíacinética - Conservación da enerxía mecánica - Forzas non conservadoras.A conservación da enerxía - Diagramas de enerxía.
5. MOVEMENTO DE OSCILACIÓN Movemento harmónico simple: cinemática, dinámica e enerxía.
6. DINÁMICA DOS SISTEMAS DE PARTÍCULAS Forzas internas e externas - Ecuación do movemento do centro de masa -Traballo de forzas internas e externas - Colisións.
7. O CORPO RÍXIDO Corpo ríxido: graos de liberdade, movemento de rotación: momento deinercia, momento angular, enerxía cinética.
8. FLUÍDOS Presión e densidade - Presión dun fluído en repouso - Medición da presión- Tensión superficial - Capilaridade - Lei de Jurin - Lei de Tate.
9. INTRODUCIÓN Á TERMODINÁMICA.TERMOMETRÍA
Descrición macroscópica e microscópica - Equilibrio térmico - Principiocero da termodinámica. Temperatura - Medición da temperatura.Termómetros - Gas ideal - Escala de temperatura do gas ideal.
10. CALOR E TRABALLO Equilibrio termodinámico - Ecuacións de estado - Procesos cuasiestáticos -Traballo termodinámico - Capacidade térmica e calor específica - Calorlatente.
11. PRIMEIRO PRINCIPIO DA TERMODINÁMICA Primeiro principio da termodinámica - Enerxía interna, entalpía ecapacidades térmicas dos gases ideais - Lei de Mayer - Cambiosadiabáticos dun gas ideal.
12. SEGUNDO PRINCIPIO DA TERMODINÁMICA Introdución-Segundo principio: enunciados de Clausius e Kelvin- Ciclo deCarnot. Teorema de Carnot- Escala termodinámica detemperaturas-Desigualdade de Clausius- Entropía.
Planificación docente
Páxina 9 de 50

Horas na aula Horas fóra da aula Horas totais
Seminarios 26 28.6 54.6
Sesión maxistral 26 28.6 54.6
Traballos tutelados 2 13 15
Resolución de problemas e/ou exercicios 4.5 15.3 19.8
Probas de resposta curta 1.5 4.5 6
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientador, considerando a heteroxeneidade do alumnado.
Metodoloxía docente
Descrición
Seminarios a) Os exercicios e problemas serán resoltos, fundamentalmente, polos estudantes. As follas deproblemas estarán dispoñibles coa suficiente antelación (ben sexa na páxina web ou imprimidas).b) As dúbidas e os conceptos difíciles trataranse e aclararanse.c) As distintas tarefas que os estudantes deben realizar estarán programadas. d) As distintas tarefas que os estudantes deban realizar serán obxecto de avaliación.
Sesión maxistral Os estudantes poderán obter información sobre as clases na plataforma web Tema. Durante osprimeiros meses do curso, este material tamén estará dispoñible de forma impresa.a) Analizaremos os obxectivos específicos de cada tema. Indicaranse as súas necesidades eposibles aplicacións.b) Indicarase a forma de alcanzar obxectivos. A énfase poñerase naqueles aspectos que resultenmáis problemáticos e difíciles. Resolveranse distintos exemplos.c) Propoñeranse unha serie de referencias bibliográficas.
Traballos tutelados a) As actividades guiadas realizaranse de forma individual ou en grupos. b) Para que os estudantes teñan unha idea clara de cales son os obxectivos que deben alcanzar ede que material dispoñen, a información sobre este tema proporcionarase coa antelación necesaria.
Atención personalizada
Descrición
Traballos tutelados As actividades guiadas e, nalgúns casos, aquelas que se realicen en seminarios precisarán atenciónpersonalizada.As titorías voluntarias permitirán aclarar dúbidas individuais.
Avaliación
Descrición Cualificación
Traballos tutelados Permitirán comprobar as competencias transversais. 10
Seminarios Resolver problemas e outras tarefas realizadas nos seminarios. 15
Probas de resposta curta Tres probas escritas: a) As cualificacións das dous primeiras manteranse ata o exame final de Febreiro.b) A tercera proba farase co exame final.c) En febreiro, os alumnos poderán repetir as probas que non superasen ouaquelas nas que desexen obter unha cualificación maior.
15
Resolución de problemase/ou exercicios
Tres probas escritas:a) As cualificacións das dous primeiras probas manteranse ata o exame final deFebreiro.b) A terceira proba realizarae co exame extraordinario de Febreiro.c) A calificación mínima para superar cada proba será de 5 sobre 10.d) En Febreiro, os alumnos poderán repetir as probas que non superasen ouaquelas nas que desexen obter unha cualificación maior.
60
Outros comentarios e segunda convocatoriaConvocatoria extraordinaria de Xullo: Os criterios de avaliación da convocatoria de Xullo serán os mesmos que na deFebreiro.
Bibliografía. Fontes de información
Tipler, P.A., Mosca G.,, Física para la ciencia y la tecnología (2 volumes), 2010, Reverté, Barcelona.
Gettys, E.; Kéller, F.J., Skove, M.J., Física Clásica y Moderna, 1991, McGraw-Hill, Madrid.
Serway, R.A., Física, 2009, Paraninfo
Zemansky, M.W. e Dittman, R.H., Calor y Termodinámica, 1990, McGraw-Hill, México.
José Mª de Juana, Física General (2 tomos), 2003, Alhambra.
Giambernardino, V., Teoría de errores, 1981, Reverté.
Páxina 10 de 50

Recomendacións
Materias que continúan o temarioFísica: Física II/V11G200V01201Química, física e xeoloxía: Laboratorio integrado II/V11G200V01202Física III/V11G200V01301
Materias que se recomenda cursar simultáneamenteQuímica, física e bioloxía: Laboratorio integrado I/V11G200V01103
Páxina 11 de 50

DATOS IDENTIFICATIVOS
Química, física e bioloxía: Laboratorio integrado I
Materia Química, física ebioloxía:Laboratoriointegrado I
Código V11G200V01103
Titulacion Grao en Química
Descriptores Creditos ECTS Carácter Curso Cuadrimestre
6 FB 1 1c
Idioma
Departamento Bioquímica, xenética e inmunoloxíaFísica aplicadaQuímica analítica e alimentariaQuímica inorgánicaQuímica orgánica
Coordinador/a Cisneros García, María del Carmen
Profesorado Cisneros García, María del CarmenGarcía Domínguez, PatriciaGarcía Martínez, EmiliaIglesias Antelo, María BeatrizSalgueiriño Maceira, VerónicaSuarez Alonso, Maria del Pilar
Correo-e [email protected]
Web
Descriciónxeral
Nesta materia preténdese que o alumno/a se inicie e aprenda os criterios e manipulacións imprescindiblespara traballar nun laboratorio químico de forma axeitada, segura e respectuosa co medio. O alumno/afamiliarizarase co material de vidro, a instrumentación e as operacións básicas, acadando un adestramentoque lle permitirá abordar outros laboratorios máis especializados. Farase tamén fincapé na observación e aelaboración dun caderno de laboratorio así como na realización dun informe final do traballo levado a cabo.
Competencias de titulación
Código
A19 Aplicar os coñecementos e a comprensión á resolución de problemas cuantitativos e cualitativos de natureza básica
A25 Manexar con seguridade sustancias químicas, considerando as súas propiedades físicas e químicas, incluíndo avaloración de calquera risco específico asociado co seu uso
A27 Monitorizar, mediante observación e medida de propiedades físicas e químicas, acontecementos ou cambios edocumentalos e rexistralos de xeito sistemático e fiable
A29 Demostrar habilidades para os cálculos numéricos e a interpretación dos datos experimentais, con especial énfasena precisión e a exactitude
B1 Comunicarse de forma oral e escrita en polo menos unha das linguas oficiais da Universidade
B4 Procurar e administrar información procedente de distintas fontes
B5 Utilizar as tecnoloxías da información e das comunicacións e manexar ferramentas informáticas básicas
B6 Manexar as matemáticas, incluíndo aspectos tales como análise de erros, estimacións de ordes de magnitude, usocorrecto de unidades e modos de presentación de datos
B7 Aplicar os coñecementos teóricos á práctica
B8 Traballar en equipo
B9 Traballar de forma autónoma
B12 Planificar e administrar adecuadamente o tempo
B14 Analizar e sintetizar información e obter conclusións
B15 Avaliar de modo crítico e construtivo o entorno e a si mesmo
Competencias de materia
Competencias de materia Tipoloxía Competencias
Interpretar os resultados do traballo de laboratorio e relacionalos coas teoríasaxeitadas.
saber facer B7B9B12B14
Páxina 12 de 50

Manexar correctamente o material común no laboratorio químico. saber facer B7B9
Calibrar os equipos experimentais e utilizar patróns cando sexa necesario. saber facer B7B8B9B15
Determinar algunhas propiedades das substancias químicas: punto de fusión, punto deebulición, viscosidade, densidade, tensión superficial, calor específica.
saber facer A27B6
Preparar disolucións. saber facer B7B9B12
Separar os compoñentes de mesturas, tanto homoxéneas coma heteroxéneas. saber facer A19B7B8B9B15
Predicir e comprobar como un equilibrio se altera por adición ou eliminación dereactivos, cambios de volume, presión ou temperatura.
sabersaber facer
B7B9
Realizar as operacións matemáticas necesarias para cuantificar os procesos levados acabo no laboratorio.
saber facer A29B6B7B9
Buscar información sobre as propiedades (físicas, químicas, perigosidade, etc.) dassubstancias químicas.
saber facer B4B5B9B12
Aplicar as normas de seguridade e hixiene no laboratorio químico. saber facer A25B7B9
Eliminar os residuos xerados no laboratorio de forma axeitada. saber facer A25B7
Manexar sólidos e líquidos de modo seguro a temperatura ambiente na atmosfera dolaboratorio.
saber facer A25B7
Interpretar os datos derivados das medidas realizadas no laboratorio. saber facer A29B8B14
Elaborar un caderno de laboratorio que rexistre de modo sistemático todos os sucesose cambios observados no desenvolvemento do traballo de laboratorio.
saber facer A27B1B9B12
Manexar as técnicas e a instrumentación científico-técnica da bioquímica e a bioloxíamolecular.
saber facer B7B8B9B12B15
Separar, illar, identificar e cuantificar as distintas biomoléculas. saber facer A19B7B9
Contidos
Tema
1) Normas de hixiene e seguridade no laboratorio(1 sesión).
2) Conceptos básicos do cálculo de erros nasmedidas: manexo do calibre e analise dedistribución de poboacións (1 sesión).
3) Recoñecemento e utilización do materialbásico de laboratorio. Deseño dun caderno delaboratorio (1 sesión).
4) Determinación de densidades de líquidos esólidos (1 sesión).
Páxina 13 de 50

5) Preparación de disolucións (2 sesións):a) A partir dun soluto sólido (concentraciónexacta e aproximada).b) A partir dun soluto líquido (Ex: HCl, H2SO4,etc.)c) Preparar disolucións diluídas das preparadasanteriormente.
(*)
6) Medida da tensión superficial (1 sesión).
7) Medida da viscosidade (1 sesión).
8) Establecemento dunha ecuación química:estequiometría (1 sesión).
9) Separación dos compoñentes dunha mesturamediante sublimación e filtración (1 sesión).
10) Reaccións de precipitación (1 sesión).
11) Purificación de líquidos: destilación (1sesión).
12) Illamento de compostos orgánicos:extracción líquido-líquido. (1 sesión).
13) Calor de reacción. (1 sesión).
14) Purificación de sólidos: cristalización. Medidade puntos de fusión. (1 sesión).
15) Estudo do equilibrio químico. Principio de LeChatelier (1 sesión):a) Efecto da temperatura.b) Efecto da concentración.
16) Calores específicas de líquidos e sólidos (1sesión).
17) Extracción de lípidos presentes na xema deovo. Métodos de extracción e identificación dosdistintos tipos de lípidos.Métodos decromatografía en capa fina de lípidos (CCF) (1sesión).
18) Volumetrías ácido-base (2 sesións):a) Valoración de hidróxido sódico con hidróxenoftalato de potasio.b) Valoración de ácido clorhídrico con hidróxidosódico preparado en (a).
19) Illamento de ácidos nucleicos. Método deextracción e identificación de ácidos nucleicos.Métodos de reacción colorimétricos (1 sesión).
20) Determinación da concentración de proteínasen fígado de rata. Realización dunha recta patrón(1 sesión).
21) Volumetrías redox (2 sesións):a) Valoración de oxalato sódico conpermanganato potásico.b) Determinación da concentración dunhadisolución de hipoclorito mediante valoración contiosulfato.
22) Illamento de glicóxeno. Extracción medianteprecipitación e extracción con alcohol (1 sesión).
23) Determinación da concentración de glicosa.Métodos enzimáticos específicos colorimétricos(1 sesión).
Planificación docente
Horas na aula Horas fóra da aula Horas totais
Prácticas de laboratorio 78 40 118
Sesión maxistral 0 0 0
Probas de resposta curta 2 6 8
Probas prácticas, de execución de tarefas reais e/ousimuladas.
3 6 9
Informes/memorias de prácticas 0 15 15
Páxina 14 de 50

*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientador, considerando a heteroxeneidade do alumnado.
Metodoloxía docente
Descrición
Prácticas de laboratorio Realizaranse experimentos de laboratorio, de forma individual, en sesións de 3 horas cada unha. Oalumno dispoñerá dos guións de prácticas e cuestionarios relacionados así como de material deapoio, na plataforma Tem@, co fin de que poida ter un coñecemento previo dos mesmos que llepermita preparar os experimentos a realizar. Durante o desenvolvemento das prácticas o alumnoelaborará un caderno de laboratorio no que deberá anotar todas as observacións relativas aoexperimento realizado. Deberá tamén elaborar un informe de prácticas e/ou cuestionario a peticióndo profesor que o requira.
Sesión maxistral Ao inicio de cada sesión de laboratorio o profesor fará unha exposición dos contidos a desenvolverpolos alumnos.
Atención personalizada
Descrición
Prácticas de laboratorioCada estudante demandará ao profesorado as aclaracións que estime oportunas para mellorcomprender a materia e desenvolver con éxito as tarefas que lle foron propostas. Estasconsultas atenderánse no horario de titorías.
Informes/memorias deprácticas Cada estudante demandará ao profesorado as aclaracións que estime oportunas para mellor
comprender a materia e desenvolver con éxito as tarefas que lle foron propostas. Estasconsultas atenderánse no horario de titorías.
Avaliación
Descrición Cualificación
Prácticas de laboratorio O profesor realizará un seguimento, a través de cuestionarios e do cadernoelaborado, do traballo experimental realizado polo alumno nas sesións delaboratorio. Dado que é unha materia de tipo experimental é obrigatoria aasistencia ás sesións de laboratorio. Se o número de ausencias (aínda sendoxustificadas) é superior a 6 supoñerá suspender a materia.
40
Probas de resposta curta Unha vez rematadas todas as sesións prácticas realizaráse unha proba escrita (deresposta breve) relativa a aspectos concretos das operacións realizadas nolaboratorio. A data da proba publicaráse con antelación.
20
Probas prácticas, deexecución de tarefas reaise/ou simuladas.
Realizaráse unha proba práctica (unha sesión de laboratorio) que permitiráavaliar as competencias e destrezas adquiridas polo alumno. A devandita probaserá realizada de forma independente para cada grupo de prácticas. Esta probalevaráse a cabo o día establecido no calendario oficial de avaliacións.
30
Informes/memorias deprácticas
Por requerimento do profesor ou profesores, o alumno elaborará informes deprácticas que reflictan o traballo desenvolvido no laboratorio.
10
Outros comentarios e segunda convocatoria
Á asistencia a máis de dúas sesións de laboratorio implica que o alumno xa está sendo avaliado, polo que, a súacualificación na acta non poderá ser non presentado.
É necesario obter unha nota mínima de 4 sobre 10 en cada un dos apartados da avaliación pra poder facer media; noapartado "informes" será necesario, asemesmo, obter unha nota mínima de 4 sobre 10 nos informes das materias de cadaunha das áreas que os avalíen; todo o anterior aplicaráse tamén a segunda convocatoria. No caso de non superar a materia,a cualificación na acta será a nota ponderada da proba práctica de laboratorio.
Na segunda convocatoria a avaliación levaráse a cabo do seguinte modo:
Conservaráse a puntuación acadada polo alumno durante o curso no apartado "prácticas de laboratorio" (40%), nonrecuperable.
No caso de non haber obtido a nota mínima esixida nalgún dos restantes apartados poderánse recuperar os seguintes:
1) "Proba de resposta curta" (20%); a data do examen será a que fixe o calendario oficial.
2) "Proba práctica" (30%); a data do examen será a que fixe o calendario oficial.
3) "Informes de prácticas" (10%); entregaránse con antelación a data oficial do examen dacordo cas indicacións do
Páxina 15 de 50

profesorado.
A cualificación final será a suma das notas de todos os apartados sempre que se superen os mínimos esixidos. De non ser ocaso, a cualificación que figurará na acta será a nota ponderada da proba práctica (dita nota non poderá ser inferior a daprimeira convocatoria).
Bibliografía. Fontes de información
Mathews-Van Holde, Bioquímica, McGraW-Hill, 10ª Ed. 2010,
R.D. Palleros, Experimental Organic Chemistry, John Wiley and Sons,2000,
M.A. Martinez Grau, A.G. Csasky , Técnicas Experimentales en Síntesis Orgánica , Síntesis, 1998,
P.A.Tipler, G. Mosca , Física para la Ciencia y la Tecnología (2 volúmenes) , Reverté, 6ª Ed. 2010,
Voet D., Voet J.G., Bioquímica, Editorial Médica Panamericana, 2006,
E. Gettys,F.J.Kéller, M.J. Skove , Física Clásica y Moderna, McGraw-Hill, 1991,
R. Chang, Química, McGraw-Hill, 10ª Ed, 2010,
R.H. Petrucci, W.S. Harwood, F.G. Herring , Química General, Prentice Hall, 10ª Ed. 2011,
J. Guiteras, R. Rubio, G. Fonrodona, Curso experimental en Química Analítica, Síntesis, 2003,
Recomendacións
Materias que continúan o temarioQuímica, física e xeoloxía: Laboratorio integrado II/V11G200V01202
Materias que se recomenda cursar simultáneamenteBioloxía: Bioloxía/V11G200V01101Física: Física I/V11G200V01102Matemáticas: Matemáticas I/V11G200V01104Química: Química I/V11G200V01105
Páxina 16 de 50

DATOS IDENTIFICATIVOS
Matemáticas: Matemáticas I
Materia Matemáticas:Matemáticas I
Código V11G200V01104
Titulacion Grao en Química
Descriptores Creditos ECTS Carácter Curso Cuadrimestre
6 FB 1 1c
Idioma Galego
Departamento Matemáticas
Coordinador/a Quinteiro Sandomingo, María del Carmen
Profesorado Quinteiro Sandomingo, María del Carmen
Correo-e [email protected]
Web http://faitic.uvigo.es/
Descriciónxeral
A materia recolle contidos, tanto teóricos como prácticos, de Álxebra Linear e Cálculo (nunha variable). Oseguimento da mesma mellorará a capacidade de compresión e emprego da linguaxe matemática. Permitiráao alumnado adquirir habilidades de cálculo e iniciarse no uso de aplicacións informáticas.
Competencias de titulación
Código
A22 Procesar datos e realizar cálculo computacional relativo a información e datos químicos
A23 Presentar material e argumentos científicos de xeito oral e escrita a unha audiencia especializada
A29 Demostrar habilidades para os cálculos numéricos e a interpretación dos datos experimentais, con especial énfasena precisión e a exactitude
B1 Comunicarse de forma oral e escrita en polo menos unha das linguas oficiais da Universidade
B3 Aprender de forma autónoma
B4 Procurar e administrar información procedente de distintas fontes
B5 Utilizar as tecnoloxías da información e das comunicacións e manexar ferramentas informáticas básicas
B6 Manexar as matemáticas, incluíndo aspectos tales como análise de erros, estimacións de ordes de magnitude, usocorrecto de unidades e modos de presentación de datos
B7 Aplicar os coñecementos teóricos á práctica
B8 Traballar en equipo
B9 Traballar de forma autónoma
B12 Planificar e administrar adecuadamente o tempo
B13 Tomar decisións
B14 Analizar e sintetizar información e obter conclusións
B15 Avaliar de modo crítico e construtivo o entorno e a si mesmo
Competencias de materia
Competencias de materia Tipoloxía Competencias
Operar con vectores, distancias e ángulos. sabersaber facer
A22A29B6B7B9
Formular modelos matriciais para abordar problemas de distintas ramas da Ciencia. sabersaber facer
A22A29B5B6B9
Dominar as propiedades das matrices e da súa aplicación para a formulación eresolución de sistemas de ecuacións lineais.
saber A29B7B9
Resolver sistemas de ecuacións lineais utilizando paquetes de cálculo simbólico enumérico.
sabersaber facer
A22A29B5B7
Páxina 17 de 50

Operar correctamente con números reais e complexos. saber facer A22A29B6B7
Realizar con soltura cálculos de límites, continuidade, derivadas e integrais de funciónsreais de variable real e de derivadas parciais de funcións de varias variables.
sabersaber facer
A22A29B7
Identificar problemas reais que poden ser abordados mediante o cálculo diferencial eintegral e resolvelos con estas técnicas.
sabersaber facer
A22A29B6B7B9B14
Analizar e representar funcións, sabendo deducir propiedades das mesmas a partir dassúas gráficas.
sabersaber facer
A29B7
Formular e resolver problemas de optimización. sabersaber facer
A29B7B9B14
Calcular integrais de liña de campos escalares e vectoriais e coñecer a súa conexióncon conceptos da Física.
sabersaber facer
A29B7
Manexar con soltura algún paquete informático de cálculo simbólico para resolverproblemas de cálculo diferencial e integral.
saber facer A22B5B7
Expresar con soltura, de forma oral e escrita, conceptos matemáticos. sabersaber facer
A23B1B3B4B5B8B12B13B14B15
Contidos
Tema
Introdución ás funcións reais de variable real Os números reais e a recta real. Operacións con números reais. Funciónsreais de variable real. Dominio e rango. Gráfica dunha función real devariable real. Funcións elementais.
Cálculo diferencial nunha variable Límites e continuidade de funcións reais de variable real. Derivada dunhafunción nun punto. Cálculo de derivadas. Consecuencias da derivación.Extremos relativos. Representación gráfica de funcións reais de variablereal.
Integración de funcións reais de variable real Integral de Riemann. Teorema fundamental do cálculo integral. Cálculo deprimitivas.
Espazos vectoriais reais Operacións con vectores no plano e no espazo. Produto escalar. Ánguloformado por dous vectores. Produto vectorial en R3 . Produto mixto.Espazos vectoriais. Subespazos. Bases.
Sistemas de ecuacións lineais Matrices. Determinantes. Operacións básicas con matrices edeterminantes. Discusión e resolución de sistemas de ecuacións lineais.Método de Gauss.
Funcións escalares e funcións vectoriais Funcións escalares e funcións vectoriais. Derivadas parciais de funciónsescalares. Vector gradiente. Camiños e integrais de liña. Camposconservativos.
Números complexos. Números complexos. Operacións con números complexos.
Planificación docente
Horas na aula Horas fóra da aula Horas totais
Sesión maxistral 20 30 50
Prácticas en aulas de informática 6 3 9
Presentacións/exposicións 1 8 9
Páxina 18 de 50

Resolución de problemas e/ou exercicios 26 36 62
Probas de resposta longa, de desenvolvemento 3 16 19
Probas prácticas, de execución de tarefas reais e/ousimuladas.
0 1 1
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientador, considerando a heteroxeneidade do alumnado.
Metodoloxía docente
Descrición
Sesión maxistral O profesorado exporá os fundamentos teóricos da materia; presentará posibles aplicacións;formulará problemas, cuestións e exercicios; proporá tarefas e actividades con orientacións sobreos métodos e técnicas a empregar para levalas a cabo.
Prácticas en aulas deinformática
Actividades orientadas á aprendizaxe e manexo de programas informáticos de Matemáticas, para ocálculo e a representación gráfica de funcións e datos.
Presentacións/exposicións Exposición por parte do alumnado ante a docente e un grupo de estudantes dun tema sobrecontidos da materia ou dos resultados dun traballo, exercicio, proxecto...
Resolución de problemase/ou exercicios
Nesta actividade, cada estudante, ben de xeito individual ou ben en grupo, deberá resolverproblemas e exercicios relacionados coa materia. Terá que ser capaz de formular o modelomatemático máis convinte, aplicar a técnica axeitada para resolver cada caso e interpretar epresentar os resultados.
Atención personalizada
Descrición
Resolución de problemas e/ouexercicios
Cada estudante demandará ao profesorado as aclaracións que estime oportunas paramellor comprender a materia e desenvolver con éxito as tarefas que lle foronpropostas. Estas consultas atenderanse no horario de titorías.
Prácticas en aulas de informática Cada estudante demandará ao profesorado as aclaracións que estime oportunas paramellor comprender a materia e desenvolver con éxito as tarefas que lle foronpropostas. Estas consultas atenderanse no horario de titorías.
Presentacións/exposicións Cada estudante demandará ao profesorado as aclaracións que estime oportunas paramellor comprender a materia e desenvolver con éxito as tarefas que lle foronpropostas. Estas consultas atenderanse no horario de titorías.
Avaliación
Descrición Cualificación
Resolución de problemas e/ouexercicios
Probas de avaliación continua mediante as que se avaliarán ascompetencias A29 e B6. Cada estudante deberá resolver unha serie deproblemas no prazo de tempo e baixo as condicións establecidas poloprofesorado. Os traballos, individuais ou en grupo, poderán ser dedistintos tipos: presentación dun documento escrito, saída ao encerado,exposición oral, puzle,...
45
Presentacións/exposicións Exposición por parte do alumnado ante o docente e un grupo deestudantes dun tema sobre contidos da materia ou dos resultados duntraballo, exercicio, proxecto...
10
Probas de resposta longa, dedesenvolvemento
Exame final. Proba para a avaliación das competencias adquiridas.Mediante esta proba, avaliaranse as competencias A29 e B6. Realizaraseao rematar o período lectivo e incluirá preguntas e exercicios aos que asalumnas e os alumnos responderán organizando e presentando, demaneira extensa, os coñecementos que teñen sobre a materia.
40
Probas prácticas, de execución detarefas reais e/ou simuladas.
Proba para avaliar a destreza no manexo e aplicación dos recursosinformáticos aprendidos durante as prácticas de laboratorio. Terá lugardurante as sesións de prácticas de informática
5
Outros comentarios e segunda convocatoria
Para superar a materia, a nota obtida deberá ser igual ou superior ao 50% da puntuación total.
As alumnas e os alumnos que non superen a materia en xaneiro, e pretendan facelo na convocatoria de xullo, deberánrepetir obrigatoriamente o exame final. A nota obtida durante o curso nas probas de avaliación continua (Resolución deproblemas e/ou exercicios) manterase para a convocatoria de xullo.
Calquera estudante que participe nunha das dúas probas de resposta longa realizadas ao rematar o período lectivo (enxaneiro ou, de ser o caso, en xullo) non poderá, en ningún caso, obter a cualificación de NON PRESENTADO.
Páxina 19 de 50

Bibliografía. Fontes de información
A.S. Ackleh, E.J. Allen, R.B. Kearfott e P. Seshaiyer, Classical and Modern Numerical Analysis, 2009, CRC Press
R. A. Adams, Cálculo, 2009, Pearson
S. A. Dianat, E. Saber, Advanced Linear Algebra for Engineers with Matlab, 2009, CRC Press
R. Larson, R. Hostetler e B. H. Edwards, Cálculo (volume 1), 2009, Editorial Pirámide
R. Larson, R. Hostetler, Precálculo, 2008, Editorial Reverté
R. Larson, B. H. Edwards e D.C. Falvo, Álgebra lineal, 2004, Editorial Pirámide
G. Pota, Mathematical Problems for Chemistry Students, 2006, Elsevier
E. Steiner, The Chemistry Maths Book , 2008, Oxford University Press
Centro virtual de divulgación de las Matemáticas, http://www.divulgamat.net/, , Real Sociedad Matemática Española
Dramatemática: Matemáticas a través do teatro, http://webs.uvigo.es/dramatematica, , Proxecto Innovación Educativa(UVigo)
Recomendacións
Materias que continúan o temarioMatemáticas: Matemáticas II/V11G200V01203Métodos numéricos en química/V11G200V01402
Materias que se recomenda cursar simultáneamenteBioloxía: Bioloxía/V11G200V01101Física: Física I/V11G200V01102Química, física e bioloxía: Laboratorio integrado I/V11G200V01103Química: Química I/V11G200V01105
Outros comentariosRecoméndase ter cursado a materia de Matemáticas do último curso de Bacharelato.
Páxina 20 de 50

DATOS IDENTIFICATIVOS
Química: Química I
Materia Química:Química I
Código V11G200V01105
Titulacion Grao en Química
Descriptores Creditos ECTS Carácter Curso Cuadrimestre
6 FB 1 1c
Idioma
Departamento Química FísicaQuímica inorgánica
Coordinador/a Tojo Suárez, María Concepción
Profesorado Bravo Bernárdez, JorgeTojo Suárez, María Concepción
Correo-e [email protected]
Web
Descriciónxeral
Materia na que se imparten contidos de Química Xeral.
Competencias de titulación
Código
A1 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: aspectos principais daterminoloxía química, nomenclatura, conversións e unidades
A2 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: tipos de reacciónquímica e as súas principais características asociadas
A19 Aplicar os coñecementos e a comprensión á resolución de problemas cuantitativos e cualitativos de natureza básica
B1 Comunicarse de forma oral e escrita en polo menos unha das linguas oficiais da Universidade
B3 Aprender de forma autónoma
B6 Manexar as matemáticas, incluíndo aspectos tales como análise de erros, estimacións de ordes de magnitude, usocorrecto de unidades e modos de presentación de datos
B7 Aplicar os coñecementos teóricos á práctica
B9 Traballar de forma autónoma
B12 Planificar e administrar adecuadamente o tempo
B13 Tomar decisións
B14 Analizar e sintetizar información e obter conclusións
B15 Avaliar de modo crítico e construtivo o entorno e a si mesmo
Competencias de materia
Competencias de materia Tipoloxía Competencias
Formular compostos químicos. Clasificar a materia e os cambios físicos que acontecennela. Caracterizar os tres estados da materia e apreciar as diferenzas entre eles.Explicar a diferenza entre mesturas homoxéneas e heteroxéneas. Entender a diferenzaentre un elemento e un composto. Relacionar cantidades de substancias co mol,número de Avogadro e masa molar. Realizar conversións masa-mol de elementos.Nomear os compostos binarios. Determinar a fórmula empírica dun composto .
saber A1A19B1B3B6B7B9B12B13B14B15
Páxina 21 de 50

Identificar os elementos na táboa periódica. Describir a estructura xeral do átomo e osmodelos principais. Usar a táboa periódica para escribir as configuracións electrónicasdos átomos. Describir as tendencias das principais propiedades periódicas.
saber facer A1A19B1B3B6B7B9B12B13B14B15
Recoñecer os distintos tipos de enlaces covalentes. Usar as estruturas de Lewis pararepresentar os diferentes tipos de enlaces covalentes. Predicir a polaridade dun enlacecon base nas tendencias de electronegatividade. Nomear e formular ións poliatómicos.Describir as propiedades dos compostos iónicos.
saber facer A1A19B1B3B6B7B9B12B13B14B15
Predicir a forma de moléculas usando o modelo da RPECV. Introduccion a TEV:Determinar a hibridación de orbitais dun átomo central e a xeometría molecularcorrespondente. Describir os enlaces covalentes entre dous átomos en termos deenlaces sigma e/ou pi. Predicir a polaridade das moléculas. Describir os diferentes tiposde interaccións no covalentes e utilizalos para explicar os puntos de fusión e/ouebullición.
saber facer A1A19B1B3B6B7B9B12B13B14B15
Axustar ecuacións químicas sinxelas. Usar factores estequiométricos para calcular onúmero de moles ou gramos dun produto ou reactivo a partir do número de moles ougramos doutro. Determinar entre dous reactivos cal é o limitante. Explicar e calcular orendemento real e porcentual dunha reacción. Recoñecer tipos de reaccións xerais:combinación, descomposición, desprazamento e intercambio. Recoñecer ácidos ebases comúns e entender as reaccións de neutralización. Recoñecer as reaccións deoxidación-redución e os axentes oxidantes e redutores comúns. Asignar números deoxidación a reactivos e produtos e identificar a especie que se oxidou e a que sereduciu nunha reacción redox.
saber facer A2A19B1B3B6B7B9B12B13B14B15
Explicar as propiedades dos gases. Describir os compoñentes da atmosfera. Expresaros conceptos fundamentais da teoría cinética-molecular e usalos para expresar ocomportamento dos gases. Resolver problemas matemáticos usando as leis dos gasesapropiadas. Calcular as cantidades de reactivos e produtos gasosos que interveñen enreaccións químicas. Aplicar a lei dos gases ideais para determinar densidades epresións parciais de gases. Describir as diferenzas entre os gases ideais e reais.
saber facer A1A19B1B3B6B7B9B12B13B14B15
Explicar as propiedades de tensión superficial, presión de vapor e punto de ebulicióndos líquidos, así como os procesos de vaporización, condensación, sublimación edeposición e describir como as forzas intermoleculares afectan a estas propiedades eprocesos. Calcular a enerxía asociada á vaporización e á fusión. Describir os cambiosde fase que acontecen entre sólidos, líquidos e gases. Utilizar diagramas de fase parapredicir que sucede cando se modifica a temperatura dunha mostra e a presión á queestá sometida. Realizar cálculos con base no coñecemento das celas unitarias simplese as dimensións dos átomos e ións que ocupan posicións nesas celas unitarias. Explicaros enlaces metálicos e como orixinan as propiedades dos metais e semicondutores.
saber facer A1A19B1B3B6B7B9B12B13B14B15
Páxina 22 de 50

Describir as diversas formas de enerxía. Coñecer as unidades de enerxía habituais e arelación entre elas. Recoñocer e usar a linguaxe da termodinámica: sistema, estado,reaccións exo- e endotérmicas e enunciar as leis da termodinámica. Aplicar a lei deHess. Calcular as variacións das diferentes magnitudes termodinámicas nunha reacciónquímica.
saber facer A1A2A19B1B3B6B7B9B12B13B14B15
Describir as propiedades dos sistemas en equilibrio. Escribir expresións de constantede equilibrio, dadas ecuacións químicas axustadas. Calcular o valor de K para unsistema en equilibrio a partir de datos de concentracións iniciais e concentracións noequilibrio. Calcular as concentracións de reactivos e produtos nun sistema en equilibriose se coñecen K e as concentracións iniciais. Usar o principio de Le Chatelier.
saber facer A1A2A19B1B3B6B7B9B12B13B14B15
Definir velocidade de reacción e calcular as velocidades medias. Describir o efecto dasconcentracións dos reactivos sobre a velocidade de reacción e determinar as leis econstantes de velocidade a partir de velocidades iniciais. Determinar a orde dunhareacción. Definir e dar exemplos de reaccións elementais, uni- e bimoleculares. Mostrar,con axuda dun perfil de enerxía, o que sucede cando dúas moléculas de reactivosinteractúan para formar moléculas de produtos. Definir enerxía de activación e factorde frecuencia, e usalos para calcular constantes e valores de velocidade en diferentescondicións de temperatura e concentración. Deducir leis de velocidade para reacciónelementais uni- e bimoleculares. Definir o que é mecanismo de reacción. Explicar comoun catalizador pode acelerar unha reacción.
saber facer A1A2A19B1B3B6B7B9B12B13B14B15
Resumir as propiedades da auga como disolvente e explicar a que se deben. Predicir asolubilidade coñecendo o soluto e o disolvente. Predicir os efectos da presión e datemperatura sobre a solubilidade dos gases nos líquidos. Describir como os compostosiónicos se disolven en auga. Predicir os cambios na solubilidade dos compostos iónicosao aumentar a temperatura. Usar o produto de solubilidade dun composto poucosoluble para predicir a súa solubilidade en auga e en presenza dun ión común.Describir a composición dunha disolución en termos de porcentaxe en peso, ppm e ppb.Describir o papel da auga na química ácido-base acuosa. Identificar a base conxugadadun ácido e o ácido conxugado dunha base. Calcular o pH. Estimar a concentración deácidos e bases a partir dos valores de Ka ou Kb. Calcular o pH a partir dos valores de Kaou Kb e a concentración da disolución. Describir a hidrólise dos sales en disoluciónacuosa. Explicar como os tampóns manteñen o pH, como calcular o seu pH, comopreparalos e como determinar a súa capacidade amortecedora. Identificar os axentesoxidantes e redutores nunha reacción redox. Escribir ecuacións para as semireacciónsde oxidación e redución e usalas para axustar a ecuación neta.
saber facer A1A2A19B1B3B6B7B9B12B13B14B15
Contidos
Tema
Tema 1. Natureza da Química. A materia e as súas propiedades. Clasificación da materia. Átomos eelementos. Concepto de mol. Compostos químicos. Formulación.Clasificación. Masa molecular e mol dun composto. Determinación defórmulas empíricas e moleculares.
Tema 2. Reaccións químicas. Clasificación. Ecuacións químicas. Cálculos estequiométricos. Reactivolimitante. Rendemento.
Tema 3. Os gases. Propiedades dos gases. A atmosfera. Lei dos gases ideais. Densidade emasa molar dos gases. Presións parciais. Gases reais.
Tema 4. Termoquímica e espontaneidade dosprocesos químicos.
Termoquímica e espontaneidade dos procesos químicos. Unidades deenerxía. Transferencia de enerxía e cambios de estado. Ecuaciónstermoquímicas. Lei de Hess. Entropía e 2ª lei da termodinámica. Enerxíade Gibbs.
Páxina 23 de 50

Tema 5. Fases condensadas. Estado Líquido. Orden nos líquidos. Estado sólido. Punto de fusión. Puntode ebullición. Equilibrio entre fases. Diagrama de fases.
Tema 6. Equilibrio químico. Constante de equilibrio: determinación e significado. Cálculo deconcentracións no equilibrio. Principio de Le Chatelier. Enerxía de Gibbs econstante de equilibrio.
Tema 7. A auga e a química das disolucións. A auga como disolvente. Como se disolven as substancias. Temperatura esolubilidade. Equilibrios de solubilidade. Concepto ácido-base de Brönsted.Autoionización da auga. Constantes de ionización. Reaccións ácido-base.Hidrólise. Disolucións tampón. Reaccións redox. Axuste de reacciónsredox.
Tema 8. Cinética química. Velocidade de reacción. Efecto da concentración. Lei de velocidade e ordede reacción. Mecanismos de reacción. Catalizadores. Estabilidadetermodinámica e cinética.
Tema 9. El átomo. Partículas subatómicas. Átomo nuclear. Elementos químicos. Isótopos.Estrutura electrónica dos átomos. Configuración electrónica. Táboaperiódica. Propiedades periódicas.
Tema 10. Enlace químico. Enlaces covalentes sinxelos e estruturas de Lewis. Enlaces covalentesmúltiples. Estruturas de Lewis e resonancia. Polaridade de enlace eelectronegatividade. Enlaces covalentes coordinados. Ións e compostosiónicos.
Tema 11. Estrutura molecular. Predición de formas moleculares: RPECV. Hibridación. Polaridademolecular. Formación de fases condensadas. Interacciónsintermoleculares.
Planificación docente
Horas na aula Horas fóra da aula Horas totais
Sesión maxistral 26 26 52
Seminarios 26 26 52
Resolución de problemas e/ou exercicios 0 13 13
Outros 1 1 2
Probas de resposta longa, de desenvolvemento 4 14 18
Probas de resposta curta 2 7 9
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientador, considerando a heteroxeneidade do alumnado.
Metodoloxía docente
Descrición
Sesión maxistral Nestas clases presentaranse os aspectos xerais do programa de forma estruturada, facendoespecial énfase nos fundamentos e aspectos máis importantes ou de difícil comprensión para oalumnado. O profesorado poderá a través da plataforma Tem@ o material necesario para o traballoque se realizará a semana seguinte. Neste caso, recoméndase ao alumnado que traballepreviamente o material entregado e consulte a bibliografía recomendada para completar ainformación, co fin de seguir as explicacións dos contidos do programa con maior aproveitamento.
Seminarios Cada semana dedicaranse dúas horas á resolución, por parte do alumnado, dalgúns dos problemasou exercicios propostos relacionados coa materia. Alguns destes exercicios ou algún outroproposto poderán ser entregados para a súa cualificación. Ademais da resolución correcta dosproblemas valorarase o adecuado uso da língua e o manexo das matemáticas, incluíndo a análisede erros, a correcta estimación de ordes de magnitude,o uso de unidades e os modos depresentación de datos.
Resolución deproblemas e/ouexercicios
Os boletíns de problemas deberán ser resoltos polos estudantes, coa axuda, no caso de ser precisa,do profesorado, ben nos seminarios, ben nas titorías personalizadas. Estes boletíns poderan serentregados nas datas fixadas ao efecto si o profesorado o solicitase. Ademais da resolucióncorrecta dos problemas valorarase o adecuado uso da língua e o manexo das matemáticas,incluíndo a análise de erros, a correcta estimación de ordes de magnitude,o uso de unidades e osmodos de presentación de datos.
Outros Nas diferentes actividades prestarase atención a competencias transversais como as B1, B7 ouB14 recollidas na memoria da titulación.
Atención personalizada
Descrición
Páxina 24 de 50

Resolución deproblemas e/ouexercicios
Cada estudante demandará ao profesorado as aclaracións que estime oportunas para unha mellorcomprensión da materia e desenvolver con éxito as tarefas que lle sexan propostas. Estas consultasatenderanse no horario de titorías que cada profesor poñerá a disposición dos estudantes.
Seminarios Cada estudante demandará ao profesorado as aclaracións que estime oportunas para unha mellorcomprensión da materia e desenvolver con éxito as tarefas que lle sexan propostas. Estas consultasatenderanse no horario de titorías que cada profesor poñerá a disposición dos estudantes.
Avaliación
Descrición Cualificación
Resolución de problemas e/ouexercicios Valorarase a asistencia (obrigatoria) aos seminarios, a participación nos mesmos
e a resolución por parte do alumnado dunha serie de problemas e/ou exercicioscomo seguimento do avance do alumno.
20
Outros Nas diferentes actividades prestarase atención a competencias transversaiscomo as B1, B7 ou B14 recollidas na memoria da titulación.
5
Probas de resposta longa, dedesenvolvemento
Probas para avaliación das competencias adquiridas na materia a desenvolvertras a impartición da mesma. É necesario un mínimo de 4 sobre 10 nesta probapara ter en conta o resto de notas da avaliación.
45
Probas de resposta curta Realizanse dúas probas ao longo do curso sobre a materia explicada nas sesiónsmaxistrales e seminarios
30
Outros comentarios e segunda convocatoria
A nota final da asignatura poderá ser a máis alta obtida ao comparar a nota do exame final e a nota do exame ponderadacoa evaluación continua.
Convocatoria de Xullo:
Mantense a puntuación acadada no curso en cada un dos apartados excepto os correspondentes as probas. ●
Realizarase unha proba final de toda a materia. Nesta proba será necesario obter unha puntuación mínima de 4,5 puntos●
sobre 10 para superar a materia.
Bibliografía. Fontes de información
R. Chang, Química, , McGraw-Hill
R. A. Petrucci, W. S. Harwood y F.G. Herring, Química General, , Prentice Hall
K.W. Whitten, R.E. Davis y M.L. Peck, Química General, , McGraw-Hill
P. Atkins y L. Jones, Principios de Química. Los caminos del descubrimiento, , Médica Panamericana
J.A. López Cancio, Problemas de Química. Cuestiones y ejercicios, , Pearson Education, S.A.
C.Orozco Barrenetxea, M.N. González Delgado y A. Pérez Serrano, Problemas Resueltos de Química Aplicada, , Paraninfo
Recomendacións
Materias que continúan o temarioQuímica: Química II/V11G200V01204
Materias que se recomenda cursar simultáneamenteBioloxía: Bioloxía/V11G200V01101Física: Física I/V11G200V01102Matemáticas: Matemáticas I/V11G200V01104Química, física e bioloxía: Laboratorio integrado I/V11G200V01103
Páxina 25 de 50

DATOS IDENTIFICATIVOS
Física: Física II
Materia Física: Física II
Código V11G200V01201
Titulacion Grao en Química
Descriptores Creditos ECTS Carácter Curso Cuadrimestre
6 FB 1 2c
Idioma CastelánGalego
Departamento Física aplicada
Coordinador/a Salgueiriño Maceira, Verónica
Profesorado Garcia Sanchez, JosefaSalgueiriño Maceira, Verónica
Correo-e [email protected]
Web http://faitic.uvigo.es
Descriciónxeral
A Física, como disciplina científica, ocúpase, en xeral, da descrición dos compoñentes das materias e dassúas interaccións mutuas, desenvolvendo teorías que, de xeito formal e consistente, teñan un acordo cocoñecemento empírico da realidade. Dende unha definición tan ampla, pódense adoptar distintasperspectivas ou niveis de aplicación, dende os fenómenos microscópicos (a escala atómica) aosmacroscópicos, que dan lugar ás súas distintas ramas. A Física, deste xeito, é base precursora deincontables aplicacións científicas e tecnolóxicas e, en particular para o estudante de Química, éindispensable como base e ferramenta para comprender posteriores desenvolvementos e teorías que setratarán especificamente noutras materias do plan de estudos da titulación.
Competencias de titulación
Código
B1 Comunicarse de forma oral e escrita en polo menos unha das linguas oficiais da Universidade
B3 Aprender de forma autónoma
B4 Procurar e administrar información procedente de distintas fontes
B5 Utilizar as tecnoloxías da información e das comunicacións e manexar ferramentas informáticas básicas
B6 Manexar as matemáticas, incluíndo aspectos tales como análise de erros, estimacións de ordes de magnitude, usocorrecto de unidades e modos de presentación de datos
B7 Aplicar os coñecementos teóricos á práctica
B8 Traballar en equipo
B9 Traballar de forma autónoma
B12 Planificar e administrar adecuadamente o tempo
B14 Analizar e sintetizar información e obter conclusións
B15 Avaliar de modo crítico e construtivo o entorno e a si mesmo
Competencias de materia
Competencias de materia Tipoloxía Competencias
1. Determinar o campo eléctrico producido por unha distribución de partículas cargadastanto discreta como continua e no caso de posuír alta simetría.
sabersaber facer
B1B3B4B5B6B9B12B14B15
2. Explicar a utilidade do potencial electrostático e calculalo para unha distribución departículas cargadas tanto discreta como continua.
sabersaber facer
B1B3B4B5B6B9B12B14B15
Páxina 26 de 50

3. Calcular a polarización e o momento dipolar en casos sinxelos. sabersaber facer
B1B3B5B6B12B14B15
4. Explicar as propiedades electrostáticas dun condutor. saber B1B3B4B5B6B7B12B14B15
5. Describir cualitativamente dende o punto de vista atómico o efecto dun campoeléctrico sobre un dieléctrico.
saber B1B3B4B5B6B12B14B15
6. Determinar os efectos físicos da corrente eléctrica. sabersaber facer
B1B3B4B5B6B7B12B14B15
7. Calcular as características e tipo de traxectoria de partículas cargadas nun campoeléctrico ou magnético.
sabersaber facer
B1B3B5B6B8B12B14B15
8. Distinguir os materiais polo seu comportamento nun campo magnético. saber B1B3B5B6B12B14B15
9. Calcular a magnetización e o momento magnético en casos sinxelos. sabersaber facer
B1B3B4B5B6B12B14B15
10. Explicar a diferenza entre campos eléctricos conservativos e non conservativos. saber B1B3B5B12B14B15
Páxina 27 de 50

11. Explicar de forma cualitativa aspectos básicos da interacción da radiaciónelectromagnética coa materia.
saber B1B3B5B12B14B15
12. Determinar o límite de resolución dunha rede de difracción. sabersaber facer
B1B3B4B5B6B12B14B15
Contidos
Tema
Tema 1. CAMPO ELECTROSTÁTICO Carga eléctrica. Condutores e illantes - Lei de Culombio - Estudo docampo eléctrico: potencial electrostático, Teorema de Gauss - Efecto duncampo eléctrico sobre: dipolo, condutor, dieléctrico.
Tema 2. CORRENTE CONTINUA Corrente eléctrica. Densidade volúmica de corrente – Lei de Ohm.Condutividade – Lei de Joule – Forza electromotriz – Leis de Kirchoff.
Tema 3. CAMPO MAGNÉTICO ESTACIONARIO Fontes do magnetismo. Estudo do campo magnético: forzas entrecorrentes, Lei de Biot e Savart, forza de Lorentz, circulación magnética.Comportamento da materia en campos magnéticos: substanciasparamagnéticas, diamagnéticas e ferromagnéticas.
Tema 4. INDUCIÓN ELECTROMAGNÉTICA Fenómenos de indución electromagnética: Experiencias de Faraday, Fluxomagnético, Leis de Faraday e de Lenz, Experiencia de Henry – Aplicacións:Xeradores e receptores eléctricos, Indución mutua e autoindución -Enerxía magnética. Circuítos de corrente alterna.
Tema 5. ONDAS Ondas en medios materiais - Ecuación de onda - Ondas harmónicas:Características. Enerxía.
Tema 6. PROPIEDADES COMÚNS ÁS DIFERENTESONDAS.
Principio de Huygens –Reflexión e Refracción –Superposición: Interferencia,Pulsacións, Ondas estacionarias – Difracción – Efecto Doppler.
Tema 7. ÓPTICA FÍSICA Natureza da luz: Ondas electromagnéticas, Raio luminoso, Velocidade dePropagación – Fenómenos ondulatorios: Dispersión, Interferencia,Difracción de Fraunhofer: por unha fenda, por un par de fendas paralelasiguais, Redes de Difracción - Polarización. Actividade óptica.
Planificación docente
Horas na aula Horas fóra da aula Horas totais
Sesión maxistral 24 43.2 67.2
Eventos docentes e/ou divulgativos 2 2 4
Seminarios 26 46.8 72.8
Probas de resposta curta 1.5 1.5 3
Resolución de problemas e/ou exercicios 1.5 1.5 3
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientador, considerando a heteroxeneidade do alumnado.
Metodoloxía docente
Descrición
Sesión maxistral Na plataforma Tema poñerase a disposición do alumnado distinta información sobre a sesiónmaxistral.
a) Analizaranse os obxectivos específicos que se perseguen en cada tema, indicando a súanecesidade e as súas posibles aplicacións.b) Mostrarase o xeito de acadar os obxectivos. Farase fincapé naqueles aspectos que resulten máisproblemáticos e dificultosos e resolveranse distintos exemplos. c) Propoñeranse distintas referencias bibliográficas.
Eventos docentes e/oudivulgativos
Cada estudiante, de xeito individual ou en grupo, e voluntariamente, elabora un documento sobreun tema ou prepara seminarios, investigacións, memorias, ensaios, resumos de lecturas,conferencias, etc. Trátase dunha actividade deseñada e levada a cabo polos profesores do curso.
Páxina 28 de 50

Seminarios a) Resolveranse exercicios e problemas que estarán previamente a disposición na páxina web.b) Aclararanse dúbidas e conceptos de difícil comprensión.c) Propoñeranse problemas dos boletíns e probas voluntarias (de eventos docentes e/oudivulgativos) que o alumno debe resolver por sí mesmo.
Atención personalizada
Descrición
Seminarios Cada estudante demandará ao profesorado as aclaracións que estime oportunas para mellorcomprender a materia e desenvolver con éxito as tarefas que lle foron propostas. Estas consultasatenderanse no horario de titorías.
Eventos docentese/ou divulgativos
Cada estudante demandará ao profesorado as aclaracións que estime oportunas para mellorcomprender a materia e desenvolver con éxito as tarefas que lle foron propostas. Estas consultasatenderanse no horario de titorías.
Avaliación
Descrición Cualificación
Seminarios Realización de exercicios de forma individual ou en grupo e/ou exposición pública(se procede) nos seminarios.Neste apartado avaliaranse as competencias B1, B4, B8 e B14.
25
Eventos docentes e/oudivulgativos
Realización de exercicios de forma individual ou en grupo e/ou exposición pública(se procede) nos seminarios.
5
Probas de resposta curta 1ª convocatoria: a) Tres probas escritas. Estas probas serán liberatorias de materia ata a 2ªconvocatoria.b) En Xuño realizarase un exame final para recuperar a materia que non foraliberada ou para subir a cualificación.Neste apartado avaliaranse as competencias A1, B7.
20
Resolución de problemase/ou exercicios
1ª convocatoria: a) Tres probas escritas. Estas probas serán liberatorias de materia ata a 2ªconvocatoria.b) En Xuño realizarase un exame final para recuperar a materia que non foraliberada ou para subir a cualificación.Neste apartado avaliaranse as competencias A1, B7.
50
Outros comentarios e segunda convocatoria
As competencias que se avaliarán son:●
-En seminarios: B1, B4, B8 e B14.
-Nas probas escritas: A1 e B7.
Se o alumno non ten nota algunha nos diferentes apartados considerarase Non Presentado, NP. ●
Convocatoria Extraordinaria. Avaliación da convocatoria extraordinaria. ●
a) Manterase a nota da primeira convocatoria correspondente aos seminarios e probas voluntarias se estos foron superados(30%). En caso contrario esta parte non poderá ser superada nesta convocatoria.b) Realizarase un examen final global para recuperar a materia (50% (corresponde a resolución de problemas e/ouexercicios) + 20% (corresponde a probas de resposta curta)).A asignatura superarase se o resultado final de todas as calificacións é igual ou superior a un 5.
Bibliografía. Fontes de información
Sears F.W., Zemansky M.W., Young H.D., Freedman R.A., Física universitaria, con física moderna, Vol.2, 2009, PearsonEducación
Tipler, P.A., Mosca G. , Física para la ciencia y la tecnología (Vol. 2) , 2005, Reverté, Barcelona
Serway, R.A; Beichner R. J., Física para Ciencias e Ingeniería, 2002, McGraw-Hill
Lea S.M.; Burke J.R., Física. La naturaleza de las cosas, 2001, Paraninfo
Gettys, E.; Kéller, F.J. y Skove, M.J., Física Clásica y Moderna. , 1991., McGraw-Hill, Madrid,
Fleisch, D., A student's guide to Maxwell's equations, 2008, Cambridge University Press
Páxina 29 de 50

Recomendacións
Materias que continúan o temarioQuímica, física e xeoloxía: Laboratorio integrado II/V11G200V01202Física III/V11G200V01301
Materias que se recomenda cursar simultáneamenteMatemáticas: Matemáticas II/V11G200V01203Química, física e xeoloxía: Laboratorio integrado II/V11G200V01202
Materias que se recomenda ter cursado previamenteFísica: Física I/V11G200V01102Matemáticas: Matemáticas I/V11G200V01104
Páxina 30 de 50

DATOS IDENTIFICATIVOS
Química, física e xeoloxía: Laboratorio integrado II
Materia Química, física exeoloxía:Laboratoriointegrado II
Código V11G200V01202
Titulacion Grao en Química
Descriptores Creditos ECTS Carácter Curso Cuadrimestre
6 FB 1 2c
Idioma
Departamento Física aplicadaQuímica FísicaQuímica inorgánicaQuímica orgánicaXeociencias mariñas e ordenación do territorio
Coordinador/a Cid Fernández, María Magdalena
Profesorado Cid Fernández, María MagdalenaFerro Costas, DavidGago Duport, Luís CarlosGarcía Fontán, María SoledadHermida Ramón, José ManuelLópez Puente, VanesaMartínez Piñeiro, ManuelMohamed Falcón, Kais JacobTerán Moldes, María del CarmenTojo Suárez, Emilia
Correo-e [email protected]
Web http://faitic.uvigo.es
Descriciónxeral
Nesta materia se pretende que o estudante aplique de manera máis específica os criterios e habilidadesprácticas aprendidas na materia Laboratorio Integrado I. O estudante levará a cabo diversos experimentosque lle permitirán un adestramento para abordar posteriormente outros laboratorios máis especializados.Farase tambén fincapé na observación e elaboración de un cuaderno de laboratorio así como na realizaciónde un informe final do traballo levado a cabo.
Competencias de titulación
Código
A25 Manexar con seguridade sustancias químicas, considerando as súas propiedades físicas e químicas, incluíndo avaloración de calquera risco específico asociado co seu uso
A26 Realizar procedementos habituais de laboratorio e utilizar a instrumentación en traballos sintéticos e analíticos
A27 Monitorizar, mediante observación e medida de propiedades físicas e químicas, acontecementos ou cambios edocumentalos e rexistralos de xeito sistemático e fiable
A28 Interpretar datos derivados das observacións e medicións do laboratorio en termos do seu significado e relacionaloscoa teoría adecuada
A29 Demostrar habilidades para os cálculos numéricos e a interpretación dos datos experimentais, con especial énfasena precisión e a exactitude
B1 Comunicarse de forma oral e escrita en polo menos unha das linguas oficiais da Universidade
B3 Aprender de forma autónoma
B4 Procurar e administrar información procedente de distintas fontes
B6 Manexar as matemáticas, incluíndo aspectos tales como análise de erros, estimacións de ordes de magnitude, usocorrecto de unidades e modos de presentación de datos
B7 Aplicar os coñecementos teóricos á práctica
B8 Traballar en equipo
B9 Traballar de forma autónoma
B12 Planificar e administrar adecuadamente o tempo
B13 Tomar decisións
B14 Analizar e sintetizar información e obter conclusións
Competencias de materia
Páxina 31 de 50

Competencias de materia Tipoloxía Competencias
Manexar con seguridade sustancias químicas, considerando as súas propiedades físicase químicas, incluíndo a valoración de calquera risco específico asociado co seu uso
saber facer A25B4B7B13B14
ealizar procedementos habituais de laboratorio e utilizar a instrumentación en traballossintéticos e analíticos
saber facer A26B1B4B7B9B12B13B14
- Reproducir experiencias básicas en física con obxetivo de demostrar o aplicar algunasdas suas leis básicas.
saber facer A27A28B4B7B8B9B13B14
- Manexar distinto equipamiento común a un laboratorio de Física e Química: polímetro,fontes de alimentación, osciloscopio, etc.
saber facer A28B1B3B4B6B7B8B14
Demostrar habilidades para os cálculos numéricos e a interpretación dos datosexperimentais, con especial énfase na precisión e a exactitude
saber facer A29B6B14
Contidos
Tema
Páxina 32 de 50

- Células galvánicas e electrolíticas. Utilización daecuación de Nernst. (2 sesións)- Técnicas de separación: extracciónsólido-líquido e cromatografía en capa fina. (1sesión) -Técnicas de separación: cromatografía en capafina e cromatografía en columna. (1 sesión)- Estudio Cinético da reacción entre bisulfítosódico e iodato potásico. (2 sesións)- Modelización de moléculas inorgánicas sinxelas.(1 sesión)- Representación de moléculas orgánicas:modelos moleculares. (1 sesión)- Estudio de un equilibrio de disociación pormétodos conductimétrico e potenciométrico. (1sesión)- Obtención de compostos inorgánicos sinxelos.(2 sesións)- Obtención de compuestos orgánicos sinxelos. (1sesións)- Obtención de polímeros orgánicos. (1 sesión)- Ecuación de estado dos gases ideais. (1.5sesións)-Obtención de Isotermas de adsorción. (1 sesión)- Introducción ao análisis de diagramas dedifracción de raios X: Análisiscualitativo, cuantitativo e microestructural. (2sesións)- Introducción á resolución de estructurascristalinas a partir de datosde difracción de raios-X (1 sesión)- Conversión energía eléctrica en calorífica. (1sesión)- Determinación da conductividade eléctrica desólidos. (1 sesión)- Calibración de un termistor. (1 sesión)- Fenómenos de inducción electromagnética:correntes inducidas, leyes de Faraday e Lenz.Tranformador. (1 sesión)- Difracción de Fraunhofer: por un pelo e medir oseu diámetro. (1 sesión)
(*)
Planificación docente
Horas na aula Horas fóra da aula Horas totais
Prácticas de laboratorio 72 40 112
Saídas de estudo/prácticas de campo 8 7 15
Probas de resposta curta 2 6 8
Probas prácticas, de execución de tarefas reais e/ousimuladas.
4 11 15
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientador, considerando a heteroxeneidade do alumnado.
Metodoloxía docente
Descrición
Prácticas de laboratorio Realizaranse prácticas de laboratorio en sesións de 3 horas cada unha. O alumno/a disporá dosguións de prácticas, así como do material de apoio na plataforma FAITIC, a fin de que poida tercoñecemento previo dos experimentos a realizar.
Saídas deestudo/prácticas decampo
Cada estudante de xeito individual elabora un documento sobre o tema da práctica de campo.
Atención personalizada
Descrición
Páxina 33 de 50

Prácticas de laboratorio Tempo dedicado polo profesor para atender todas las dudas e cuestións plantexadas poloalumno/a ao longo do curso.Cada estudante demandará ao profesorado as aclaracións que estime oportunas para mellorcomprender a materia e desenvolver con éxito as tarefas que lle foron propostas. Estasconsultas atenderanse no horario de titorías.
Saídas de estudo/prácticasde campo
Tempo dedicado polo profesor para atender todas las dudas e cuestións plantexadas poloalumno/a ao longo do curso.Cada estudante demandará ao profesorado as aclaracións que estime oportunas para mellorcomprender a materia e desenvolver con éxito as tarefas que lle foron propostas. Estasconsultas atenderanse no horario de titorías.
Avaliación
Descrición Cualificación
Prácticas de laboratorio O profesor realizará o seguimento do traballo experimental realizado polo alumno/anas sesións de laboratorio, así como do caderno elaborado. Dado que se trata dunhamateria de tipo experimental, é obligatoria a asistencia ás sesións de laboratorio. Éimportante indicar que a non asistencia será penalizada na nota final. Si o númerode ausencias sen xustificar é superior a 2, suporá suspender a materia. Se o númerode ausencias xustificadas, e debidas a causas de forza maior, é superior a 6 suporásuspender a materia. Os días que se falten computarán como ceros na nota delaboratorio.
Na puntuación de este apartado cobrará especial relevancia os seguintes puntos:
Como se desenvolve o alumno no laboratorio, incluíndo o seu grado de autonomía.
Como soluciona os problemas que se lle plantexan a hora de facer a práctica.
Cal é o seu dominio dos coñecementos previos necesarios para facer a práctica encuestión.
Limpeza e tratamento do material.
Dominio dos cálculos necesarios para realizar a práctica.Elaboración de caderno/informes de laboratorio.
A competencia A26 que atañe a "Realizar procedementos de laboratorio"avaliarase neste apartado a través do seguimento no laboratorio. Esteprocedementeo tamén se empregará para avaliar as competencias A27, A28.
40
Saídas deestudo/prácticas decampo
Realizarase unha memoria sobre o tema da práctica de campo. A asistencia éobligatoria para poder ser avaluado.
10
Probas de resposta curta Realizarase unha proba escrita (de resposta breve) relativa a aspectos concretos dasoperacións realizadas no laboratorio.
25
Probas prácticas, deexecución de tarefasreais e/ou simuladas.
Realizarase unha proba práctica (sesión de laboratorio) que permitirá avaliar ascompetencias e destrezas adquiridas polo alumno/a. Ditas probas serán realizadasde forma independente para cada grupo de prácticas.
25
Outros comentarios e segunda convocatoria
Para ser avaliado o alumno ten que obter unha nota mínima nalgúns dos distintos apartados que comprende a avaliación,esta nota mínima é de 3.5 nas probas teóricas e prácticas e na saída de campo, e de 4 na valoración das prácticas delaboratorio.
A asistencia a máis de dúas sesións prácticas implicará que o alumno xa está sendo avaliado, polo tanto, a súa cualificaciónnon poderá ser ¨Non Presentado¨.
Na segunda convocatoria a avaliación levarase a cabo do seguinte modo:
Páxina 34 de 50

 - Unha proba teórico-práctica na que se avaliarán os resultados da aprendizaxe do alumno: 50 %.
 - Conservarase a puntuación alcanzada polo alumno durante o curso nos seguintes apartados: seguimento do traballo delaboratorio (40%) e prácticas de campo (10%).
Bibliografía. Fontes de información
P. Atkins, L. Jones, Principios de Química, 3ª , Panamericana 2006
R.H. Petrucci, W.S. Harwood, F.G. Herring, Química General, 8ª, Prentice Hall 2003
C. Hammond, The Basic of Crystallography and Diffraction, 2ª, he Basic of Crystallography and Diffraction
I.N. Levine, Fisicoquímica, , McGraw-Hill 2004
M.A. Martínez grau, A.G. Csásky, Técnicas Experimentales en Síntesis Orgánica, , Sintesis 1998
C.W. Garland, J.W. Nibler, D.P. Shoemaker , Experiments in Physical Chemistry, 7ª, McGraw-Hill 2003
P.A. Tipler. G. Mosca, Física para la ciencia y la Tecnología, , Física para la ciencia y la Tecnología
L.G. Wade, Química Orgánica, 7ª, Pearson Educación
Recomendacións
Materias que se recomenda cursar simultáneamenteFísica: Física II/V11G200V01201Xeoloxía: Xeoloxía/V11G200V01205Matemáticas: Matemáticas II/V11G200V01203Química: Química II/V11G200V01204
Materias que se recomenda ter cursado previamenteBioloxía: Bioloxía/V11G200V01101Física: Física I/V11G200V01102Matemáticas: Matemáticas I/V11G200V01104Química, física e bioloxía: Laboratorio integrado I/V11G200V01103Química: Química I/V11G200V01105
Páxina 35 de 50

DATOS IDENTIFICATIVOS
Matemáticas: Matemáticas II
Materia Matemáticas:Matemáticas II
Código V11G200V01203
Titulacion Grao en Química
Descriptores Creditos ECTS Carácter Curso Cuadrimestre
6 FB 1 2c
Idioma CastelánGalego
Departamento Matemáticas
Coordinador/a Miras Calvo, Miguel ÁngelVerdejo Rodríguez, Amelia
Profesorado García Cutrin, Francisco JavierMiras Calvo, Miguel ÁngelVerdejo Rodríguez, Amelia
Correo-e [email protected]@uvigo.es
Web http://http://faitic.uvigo.es/
Descriciónxeral
A materia recolle contidos, tanto teóricos como prácticos, de cálculo (varias variables), optimización eestatística. O seguimento da mesma mellorará a capacidade de compresión e emprego da linguaxe matemática. Permitirá ao alumnado adquirir habilidades de cálculo e iniciarse no uso de aplicaciónsinformáticas.
Competencias de titulación
Código
A22 Procesar datos e realizar cálculo computacional relativo a información e datos químicos
A23 Presentar material e argumentos científicos de xeito oral e escrita a unha audiencia especializada
A29 Demostrar habilidades para os cálculos numéricos e a interpretación dos datos experimentais, con especial énfasena precisión e a exactitude
B1 Comunicarse de forma oral e escrita en polo menos unha das linguas oficiais da Universidade
B3 Aprender de forma autónoma
B4 Procurar e administrar información procedente de distintas fontes
B5 Utilizar as tecnoloxías da información e das comunicacións e manexar ferramentas informáticas básicas
B6 Manexar as matemáticas, incluíndo aspectos tales como análise de erros, estimacións de ordes de magnitude, usocorrecto de unidades e modos de presentación de datos
B7 Aplicar os coñecementos teóricos á práctica
B8 Traballar en equipo
B9 Traballar de forma autónoma
B12 Planificar e administrar adecuadamente o tempo
B13 Tomar decisións
B14 Analizar e sintetizar información e obter conclusións
B15 Avaliar de modo crítico e construtivo o entorno e a si mesmo
Competencias de materia
Competencias de materia Tipoloxía Competencias
Relacionar curvas e superficies con obxectos xeométricos e funcións de variasvariables reais.
sabersaber facer
A29B6B9
Calcular o volume de recintos tridimensionais e de integrais de superficiebásicos así como o uso de coordenadas polares, cilíndricas e esféricas.
saber facer A29B6
Aplicar as nocións básicas e as regras do cálculo diferencial de funcións de variasvariables.
saber facer A29B3B6B9
Páxina 36 de 50

Derivar implicitamente. saber facer A23B3B9
Formular e resolver problemas de optimización sen restricións. sabersaber facer
A23A29B1B3B4B6B7B14
Modelar e resolver problemas aplicados mediante as técnicas do cálculodiferencial e integral en varias variables.
saber facer A22A23A29B3B6B7B9B12B13B14
Manexar unha aplicación informática de cálculo simbólico, numérico e gráfico axeitadapara resolver problemas prácticos de cálculo de varias variables.
saber facer A22A29B4B5B6B7B13B14
Calcular autovalores e determinar se unha matriz é diagonalizable. saber facer A29B3B6B9
Clasificar formas cuadráticas atendendo ao seu signo. saber facer A29B3B6B9
Utilizar un paquete informático para o estudo práctico de problemas de álxebra lineal. saber facer A22A29B3B4B5B6B7B9B12B13B14
Sintetizar e analizar descritivamente conxuntos de datos. saber facer A22A29B4B5B6B7B9B12B13B14
Calcular probabilidades en distintos espazos e aplicar o concepto de variable aleatoriapara modelar fenómenos reais.
sabersaber facer
A23A29B3B6B9
Páxina 37 de 50

Utilizar paquetes informáticos de estatística básica. saber facer A22A23A29B1B4B5B6B7B14
Expresar con soltura, de forma oral e escrita, conceptos matemáticos. sabersaber facer
A23B1B3B4B5B8B12B13B14B15
Contidos
Tema
Tema 1: Integración en varias variables Integrais de funcións de dúas e tres variables en recintos acotados. Coordenadas polares, cilíndricas e esféricas.Integrais de superficie.
Tema 2: Autovalores e matrices simétricas Cálculo dos autovalores dunha matriz.Matrices diagonalizables.Signo dunha matriz simétrica.
Tema 3: Cálculo en varias variables Introdución ás funcións reais de varias variables.Funcións continuas e diferenciables.Derivadas de orde superior.Regra da cadea.Derivación implícita.Cálculo de extremos.
Tema 4: Estatística elemental Estatística descritiva.Introdución ao cálculo de probabilidades.
Planificación docente
Horas na aula Horas fóra da aula Horas totais
Sesión maxistral 20 30 50
Resolución de problemas e/ou exercicios 26 36 62
Presentacións/exposicións 1 8 9
Prácticas en aulas de informática 6 3 9
Probas de resposta longa, de desenvolvemento 3 16 19
Probas prácticas, de execución de tarefas reais e/ousimuladas.
0 1 1
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientador, considerando a heteroxeneidade do alumnado.
Metodoloxía docente
Descrición
Sesión maxistral Os profesores exporán os fundamentos teóricos da materia; presentarán posibles aplicacións;formularán problemas, cuestións e exercicios; proporán tarefas e actividades con orientaciónssobre os métodos e técnicas a empregar para levalas a cabo.
Resolución de problemase/ou exercicios
Nesta actividade os estudantes, ben de xeito individual ou ben en grupo, deberán resolverproblemas e exercicios relacionados coa materia. O alumno terá que ser capaz de formular omodelo matemático mais convinte, aplicar a técnica axeitada para resolver cada caso, einterpretar e presentar os resultados.
Presentacións/exposicións Exposición pública por parte do alumnado dun tema sobre contidos da materia ou de resultadosdun traballo, exercicio, proxecto,...
Prácticas en aulas deinformática
Actividades orientadoas a aprendizaxe e manexo de programas informáticos de matemáticas parao cálculo e a representación gráfica de funcións e datos.
Páxina 38 de 50

Atención personalizada
Descrición
Resolución de problemas e/ouexercicios
Cada estudante demandará ao profesorado as aclaracións que estime oportunas paramellor comprender a materia e desenvolver con éxito as tarefas que lle foronpropostas. Estas consultas atenderanse no horario de titorías.
Prácticas en aulas de informática Cada estudante demandará ao profesorado as aclaracións que estime oportunas paramellor comprender a materia e desenvolver con éxito as tarefas que lle foronpropostas. Estas consultas atenderanse no horario de titorías.
Presentacións/exposicións Cada estudante demandará ao profesorado as aclaracións que estime oportunas paramellor comprender a materia e desenvolver con éxito as tarefas que lle foronpropostas. Estas consultas atenderanse no horario de titorías.
Avaliación
Descrición Cualificación
Resolución de problemas e/ou exercicios Probas de avaliación continua mediante as que se avaliarán ascompetencias A29 eB6. Cada estudante deberá resolver unha serie de problemas noprazo de tempo ebaixo as condicións establecidas polo profesorado. Os traballos,individuais ou engrupo, poderán ser de distintos tipos: presentación dundocumento escrito, saídaao encerado, exposición oral, puzle,...
45
Presentacións/exposicións Exposición pública por parte do alumnado dun tema sobrecontidos da materia ou de resultados dun traballo, exercicio,proxecto,...
10
Probas de resposta longa, dedesenvolvemento
Exame final. Proba para a avaliación das competencias adquiridas.Mediante estaproba, avaliaranse as competencias A29 e B6. Realizarase aorematar o períodolectivo e incluirá preguntas e exercicios aos que as alumnas e osalumnosresponderán organizando e presentando, de maneira extensa, oscoñecementosque teñen sobre a materia.
40
Probas prácticas, de execución de tarefasreais e/ou simuladas.
Proba práctica para avaliar a destreza no manexo e aplicación dosrecursos informáticos aprendidos durante as prácticas delaboratorio. Terá lugar durante as sesións de prácticas deinformática.
5
Outros comentarios e segunda convocatoria
Para superar a materia, a nota obtida deberá ser igual ou superior ao 50% da puntuación 
total.
As alumnas e os alumnos que non superen a materia na primeira oportunidade, e pretendan facelo na convocatoria de xullo,deberán
repetir obrigatoriamente o exame final. A nota obtida durante o curso nas probas de avaliación continua(resolución de problemas e/ou exercicios) manterase para a convocatoria de xullo.
Calquera estudante que participe nalgunha das probas de resposta longa non poderá, en ningún 
caso, obter acualificación de NON PRESENTADO.
Bibliografía. Fontes de información
Robert G. Mortimer, Mathematics for physical chemestry, 2005, Elsevier Academic Press
Besada, M.; García, J.; Mirás, M.; Vázquez, C., Cálculo diferencial en varias variables, 2011, Garceta
E. Steiner, The Chemistry Maths Book, 2008, Oxford University Press
Besada, M.; García, J.; Mirás, M.; Quinteiro, C.; Vázquez, C. , Matemáticas para Química, 2008, Servicio de Publicacións.Universidade de Vigo
Centro virtual de divulgación de las Matemáticas, http://www.divulgamat.net/, , Real Sociedad Matemática Española
Matemáticas a través do teatro, http://webs.uvigo.es/dramatematica, , Proxecto Innovación Educativa. Universidade de Vig
R. Larson, R. Hostetler; B. H. Edwards, Cálculo I y II, 2000, MacGraw Hill
Robert A. Adams; Christopker Essex, Cálculus. A complete course, 2009, Pearson
William Bober, Chi-Tay Tsai; Oren Masory, Numerical and analytical methods with MATLAB, 2009, CRC Press
Páxina 39 de 50

Dingyu Xue; Yangquan Chen, Solving applied mathematical problems with MATLAB, 2009, CRC Press
Recomendacións
Materias que continúan o temarioMétodos numéricos en química/V11G200V01402
Materias que se recomenda cursar simultáneamenteFísica: Física II/V11G200V01201Xeoloxía: Xeoloxía/V11G200V01205Química, física e xeoloxía: Laboratorio integrado II/V11G200V01202Química: Química II/V11G200V01204
Materias que se recomenda ter cursado previamenteBioloxía: Bioloxía/V11G200V01101Física: Física I/V11G200V01102Matemáticas: Matemáticas I/V11G200V01104Química, física e bioloxía: Laboratorio integrado I/V11G200V01103Química: Química I/V11G200V01105
Páxina 40 de 50

DATOS IDENTIFICATIVOS
Química: Química II
Materia Química:Química II
Código V11G200V01204
Titulacion Grao en Química
Descriptores Creditos ECTS Carácter Curso Cuadrimestre
6 FB 1 2c
Idioma CastelánGalego
Departamento Química FísicaQuímica inorgánicaQuímica orgánica
Coordinador/a Peña Gallego, María de los Ángeles
Profesorado García Martínez, EmiliaPeña Gallego, María de los ÁngelesTeijeira Bautista, Marta
Correo-e [email protected]
Web http://faitic.uvigo.es
Descriciónxeral
A materia "Química II" pretende introducir ao alumnado na visión microscópica da materia,proporcionándolle a base necesaria para a comprensión de disciplinas máis específicas, que se impartirán encursos posteriores, e explicando a natureza da materia.
Competencias de titulación
Código
A1 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: aspectos principais daterminoloxía química, nomenclatura, conversións e unidades
A2 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: tipos de reacciónquímica e as súas principais características asociadas
A5 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: características dosdiferentes estados da materia e as teorías empregadas para describilos
A9 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: propiedadescaracterísticas dos elementos e os seus compostos, incluíndo as relacións entre grupos e as súas variacións na táboaperiódica
A12 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: trazos estruturais doselementos químicos e os seus compostos, incluíndo a estereoquímica
A19 Aplicar os coñecementos e a comprensión á resolución de problemas cuantitativos e cualitativos de natureza básica
B1 Comunicarse de forma oral e escrita en polo menos unha das linguas oficiais da Universidade
B3 Aprender de forma autónoma
B4 Procurar e administrar información procedente de distintas fontes
B6 Manexar as matemáticas, incluíndo aspectos tales como análise de erros, estimacións de ordes de magnitude, usocorrecto de unidades e modos de presentación de datos
B7 Aplicar os coñecementos teóricos á práctica
B8 Traballar en equipo
B9 Traballar de forma autónoma
B12 Planificar e administrar adecuadamente o tempo
B13 Tomar decisións
B14 Analizar e sintetizar información e obter conclusións
B15 Avaliar de modo crítico e construtivo o entorno e a si mesmo
Competencias de materia
Competencias de materia Tipoloxía Competencias
Páxina 41 de 50

Interpretar as funcións de distribución radial e as representacións angulares dosorbitais s, p, d e f. Describir a configuración no estado fundamental de átomos e ións.Xustificar as variacións de diferentes parámetros atómicos na TP. Interpretar aelectronegatividade e a polarizabilidade dun átomo.
sabersaber facer
A5A9A19B1B3B4B6B7B8B9B12B13B14B15
Recoñecer os orbitais atómicos implicados nun enlace. Construír diagramas de OM demoléculas diatómicas e deducir propiedades do enlace. Definir integral de solapamento.Aplicar o método de hibridación para explicar o enlace en moléculas sinxelas.
sabersaber facer
A5A19B1B3B4B7B8B9B12B13B14
Describir o estado de agregación dos elementos e o seu comportamento fronte aoosíxeno e á auga. Describir os recursos naturais dos elementos e algúns métodos deobtención.
sabersaber facer
A5A9B1B3B4B7B8B9B12B14
Utilizar os modelos de enlace para explicar a estrutura dos principais grupos funcionais.Representar e nomear compostos orgánicos sinxelos. Relacionar a súa estrutura coassúas propiedades macroscópicas.
sabersaber facer
A1A9B1B3B4B7B8B9B12B14
Identificar os protóns acídicos nun ácido de Brönsted. Clasificar os ácidos de Brönsted.Predicir a acidez e basicidade de compostos orgánicos. Identificar ácidos e bases deLewis e tipos de reaccións ácido-base. Identificar ácidos e bases como duros oubrandos e racionalizar a súa interacción.
sabersaber facer
A1A2A19B1B3B4B7B8B9B12B14
Representar a estrutura tridimensional de moléculas orgánicas. Aplicar os principios deestereoquímica para analizar os distintos estereoisómeros. Determinar a configuraciónabsoluta. Aplicar as nomenclaturas R/S e Z/E.
sabersaber facer
A1A12
Páxina 42 de 50

Explicar os enlaces de sólidos de rede. Relacionar estrutura e propiedades en sólidosamorfos. Describir a supercondutividade. Interpretar unha estrutura tipo. Predicir onúmero de coordinación probable en función da relación de radios iónicos. Usar o ciclode Born-Haber para determinar a entalpía de rede.
sabersaber facer
A5A19B1B3B4B7B8B9B12B14
Describir os tipos de polímeros. Describir os tipos de coloides e as súas propiedades.Explicar como funcionan os tensoactivos.
saber A9B1B3B4B7B8B9B12B14
Definir os potenciais estándar de redución. Calcular a variación de enerxía de Gibbsnunha reacción redox. Explicar o funcionamento dunha cela electroquímica. Predicir osprodutos e as súas cantidades nunha electrólise.
sabersaber facer
A1A19B1B3B4B7B8B9B12B14
Caracterizar os tipos de radiación presentes na desintegración radiactiva. Escribirreaccións nucleares. Calcular a enerxía de unión e a vida media dun isótopo. Describiras reaccións en cadea nucleares. Enumerar exemplos do uso de radioisótopos.
sabersaber facer
A1A19B1B3B4B7B8B9B12B14
Contidos
Tema
Tema 1: Estrutura atómica Estrutura dos átomos hidroxénicos: orbitais atómicos, función dedistribución radial, formas dos orbitais atómicos. Átomos polielectrónicos:Penetración e apantallamento, carga nuclear efectiva, "aufbau".Parámetros atómicos: radio atómico, iónico, covalente e de van der Waals.Contracción lantánida. Electronegatividade. Polarizabilidade.
Tema 2: Enlace químico Teoría de OM. Tipos de orbitais: sigma, pi, delta. Diagrama de enerxíaspara moléculas diatómicas homo- e heteronucleares. Enlace en alquenose alquinos.
Tema 3: Química nuclear Reaccións nucleares. Tipos de desintegración radiactiva. Estabilidade dosnúcleos. Cinética das desintegracións radiactivas. Transmutaciónsartificiais. Fisión nuclear. Fusión nuclear. Radiación nuclear: efectos eunidades. Aplicacións da radiactividade.
Tema 4: Estado sólido Estrutura dos sólidos sinxelos. Empaquetamento de esferas. Estrutura dosmetais. Aliaxes. Enlace metálico. Semicondutores. Sólidos iónicos.Aspectos enerxéticos.
Tema 5: Elementos dos grupos principais Elementos dos grupos principais. Propiedades físicas. Propiedadesquímicas. Recursos naturais. Algúns métodos de obtención significativos.
Tema 6: Ácido-base Teorías Ácido-Base. Ácidos e bases de Brönsted: Forza ácida. Concepto depKa. Relación entre estrutura e acidez. Ácidos e bases de Lewis:Definición, exemplos. Tipos fundamentais de reaccións ácido-base deLewis. Disolventes como ácidos e bases. Ácidos e bases duros e brandos:Clasificación, interpretación das interaccións entre ácidos e bases duros ebrandos.
Páxina 43 de 50

Tema 7: Electroquímica Eº y energía libre de Gibbs. Ecuación de Nerst. Células de concentración.Baterías. Células de combustible. Electrólise. Procesos electrolíticoscomerciais. Corrosión.
Tema 8: Compostos orgánicos e gruposfuncionais
Estrutura e xeometría. Formulación e nomenclatura de compostosorgánicos. Propiedades físicas.
Tema 9: Isomería Isomería xeométrica. Estereoisomería conformacional. Estereoisomeríaconfiguracional.
Tema 10: Polímeros Tipos de polímeros segundo a súa procedencia, composición, estrutura ecomportamento fronte á calor. Copolimerización. Mecanismos depolimerización. Estrutura molecular dos polímeros. Biopolímeros. Coloidese superficies. Tensión superficial e tensioactivos.
Planificación docente
Horas na aula Horas fóra da aula Horas totais
Sesión maxistral 26 40 66
Outros 0 0 0
Resolución de problemas e/ou exercicios 26 40 66
Probas de resposta longa, de desenvolvemento 2 10 12
Probas de resposta curta 2 4 6
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientador, considerando a heteroxeneidade do alumnado.
Metodoloxía docente
Descrición
Sesión maxistral Nestas clases presentaranse os aspectos xerais do programa de forma estruturada, facendoespecial énfase nos fundamentos e aspectos máis importantes ou de difícil comprensión para oalumnado.
Outros Nas diferentes actividades prestarase atención a competencias transversais como a B1, B7 ou B14recollidas na memoria da titulación.
Resolución deproblemas e/ouexercicios
Cada semana dedicaranse dúas horas á resolución dalgúns problemas ou exercicios propostosrelacionados coa materia. Estes exercicios serán entregados previamente ao alumno a través daplataforma Tem@ esperando que o alumno os traballe.Nestas clases poderanse recoller cuestións ou problemas curtos para realizar un seguimento doavance dos alumnos.
Atención personalizada
Descrición
Resolución de problemase/ou exercicios
Cada estudante demandará ao profesorado as aclaracións que estime oportunas paracomprender a materia e desenvolver con éxito as tarefas que lle foron propostas. Estas consultasatenderanse no horario de titorías.
Avaliación
Descrición Cualificación
Resolución de problemas e/ouexercicios
Nos seminarios poderase recoller cuestións ou problemas cortos comoseguimento do avence do alumno.
20
Outros Nas diferentes actividades prestarase atención a competencias transcersaiscomo as B1, B7 ou B14 recollidas na memoria da titulación.
5
Probas de resposta curta Realizanse dúas probas ao longo do curso sobre a materia explicada nassesións maxistrales e seminarios
30
Probas de resposta longa, dedesenvolvemento
Probas para avaliación das competencias adquiridas na materia a desenvolvertras a impartición da mesma. É necesario un mínimo de 4 sobre 10 nestaproba para ter en conta o resto de notas da avaliación.
45
Outros comentarios e segunda convocatoria
Débese asistir a todas as probas que se realizan ao longo do curso.
Indicar que a nota final da asignatura será a máis alta obtida ao comparar a nota do exame final e a nota do exameponderada coa evaluación continua.
Avaliación na convocatoria de xullo:
Páxina 44 de 50

A evaluación na convocatoria de xullo ríxese polo indicado anteriormente.
Bibliografía. Fontes de información
, , ,
Bibliografía básica
Química. R. Chang. 10ª Ed. McGraw-Hill, 2010.
Química General, 10ª Ed. R. A. Petrucci, W. S. Harwood e F.G. Herring. Ed. Prentice Hall, 2011.
Química General, 5ª Ed. K.W. Whitten, R.E. Davis e M.L. Peck. Ed. McGraw-Hill, 1998.
Química. Brown, LeMay, Bursten, Murphy. 11ª Ed., Pearson Educación, 2009.
Química. McMurry, Fay. 5ª Ed. Pearson Educación, 2009
Principios de Química, 3ª Ed. Atkins, Jones. Ed. médica panamericana, 2005.
Bibliografía complementaria
Chemical Bonding. M. J. Winter. Oxford : Oxford University Press, 1994. 1.Química General Superior. W.L. Masterton, E.J. Slowinski e C.L. Stanitski. Ed. McGraw-Hill Interamericana, 1987. 2.Química General. T.L. Brown, H.E. Lemay e B.E. Bursten. Ed. Prentice Hall, 1998. 3.Química General. P.W. Atkins. Ed. Omega, 1992. 4.Química Orgánica. L. G. Wade. Pearson Educación, 5ª ed. Madrid 2004.5.Química Inorgánica Descriptiva. G. Rayner-Canham. Pearson Educación, 2ª Ed. 2000. 6.
Recomendacións
Materias que continúan o temarioQuímica física I/V11G200V01303Química inorgánica I/V11G200V01404Química orgánica I/V11G200V01304
Materias que se recomenda cursar simultáneamenteFísica: Física II/V11G200V01201Xeoloxía: Xeoloxía/V11G200V01205Matemáticas: Matemáticas II/V11G200V01203Química, física e xeoloxía: Laboratorio integrado II/V11G200V01202
Materias que se recomenda ter cursado previamenteBioloxía: Bioloxía/V11G200V01101Física: Física I/V11G200V01102Matemáticas: Matemáticas I/V11G200V01104Química, física e bioloxía: Laboratorio integrado I/V11G200V01103Química: Química I/V11G200V01105
Páxina 45 de 50

DATOS IDENTIFICATIVOS
Geología: Geología
Materia Geología:Geología
Código V11G200V01205
Titulacion Grado enQuímica
Descriptores Creditos ECTS Carácter Curso Cuadrimestre
6 FB 1 2c
Idioma Castellano
Departamento Geociencias marinas y ordenación del territorio
Coordinador/a Gago Duport, Luís Carlos
Profesorado Gago Duport, Luís Carlos
Correo-e [email protected]
Web http://faitic.uvigo.es
Descriciónxeral
El estudio de la estructura de la materia en estado cristalino, objetivo de la Cristalografía, es de relevanciapara la comprensión de los fenómenos más diversos, en el ámbito de la Química. Consecuentemente, elplanteamiento de la Geología de primer curso del grado en Química está preferentemente orientado hacia elconocimiento y caracterización de las estructuras cristalinas y de los mecanismos de cristalización que seabordan desde el punto de vista de la Cristalografía, la Mineralogía y la Geoquímica. De manera particular,las técnicas de difracción se han convertido en las más difundidas entre los investigadores químicos para lacaracterización y determinación de estructuras de las más diversas sustancias: materiales superconductores,minerales, compuestos orgánicos, inorgánicos, productos farmacéuticos, macromoléculas biológicas, ymateriales cerámicos, entre otros, por ello en el curso se sientan, desde un punto de vista introductorio eintuitivo, las bases de la difracción y se muestran las principales técnicas experimentales asociadas alproceso de caracterización de sólidos cristalinos.
Competencias de titulación
Código
A1 Demostrar conocimiento y comprensión de hechos esenciales, conceptos, principios y teorías en: aspectosprincipales de la terminología química, nomenclatura, conversiones y unidades.
A14 Demostrar conocimiento y comprensión de hechos esenciales, conceptos, principios y teorías en: relación entrepropiedades macroscópicas y propiedades de átomos y moléculas individuales, incluyendo las macromoléculas
A27 Monitorizar, mediante observación y medida de propiedades físicas y químicas, sucesos o cambios y documentarlosy registrarlos de manera sistemática y fiable
B1 Comunicarse de forma oral y escrita en al menos una de las lenguas oficiales de la Universidad
B3 Aprender de forma autónoma
B4 Buscar y gestionar información procedente de distintas fuentes
B5 Utilizar las tecnologías de la información y de las comunicaciones y manejar herramientas informáticas básicas
B7 Aplicar los conocimientos teóricos a la práctica
B8 Trabajar en equipo
B9 Trabajar de forma autónoma
B12 Planificar y gestionar adecuadamente el tiempo
B13 Tomar decisiones
B14 Analizar y sintetizar información y obtener conclusiones
B15 Evaluar de modo crítico y constructivo su entorno y a sí mismo
Competencias de materia
Competencias de materia Tipoloxía Competencias
3. Comprender las bases de la cristalografía geométrica como medio para lacaracterización estructural de los sólidos cristalinos, incluyendo los conceptos básicoscomo periodicidad y simetría.
saber B1B3B5B9B12
Páxina 46 de 50

5. Conocer los aspectos básicos de la notación cristalográfica y su aplicación a lacaracterización tanto de la simetría en las moléculas (Schoenflies) como a lacaracterización estructural de los cristales (Hermann-Mauguin).
saber hacer A1B1B7B8B13B14B15
6. Entender los principios básicos de la difracción como técnica para el análisisestructural y los conceptos cristalográficos asociados: Ley de Bragg, celda recíproca,problema de las fases.
saber A1A14B1B3B5B9B15
10. Entender los procesos de intercambio isotópico en sólidos cristalinos y conocer susaplicaciones para la medida del tiempo geológico y como marcadores de condicionestermodinámicas y cinéticas.
saber A1B1B4B5B15
7. Adquirir un conocimiento básico sobre los principios para la determinaciónestructural mediante diagramas de difracción de rayos.
saber B1B4B5B9B15
6. Entender los principios básicos de la difracción como técnica para el análisisestructural y los conceptos cristalográficos asociados: Ley de Bragg, celda recíproca,problema de las fases.
saber A1B1B5B7B15
5. Conocer los aspectos básicos de la notación cristalográfica y su aplicación a lacaracterización tanto de la simetría en las moléculas (Schoenflies) como a lacaracterización estructural de los cristales (Hermann-Mauguin).
saber A1B1B5B7B14B15
1. Conocer y comprender, la cristalización como un proceso de transición de fase,diferenciando las etapas de nucleación y crecimiento cristalino.
saber A1B1B3B9B14B15
8. Conocer de forma básica la información derivada de las distintas técnicas dedifracción : R-X, electrones, neutrones y sus principales aplicaciones en el ámbito de laciencia de materiales y de la caracterización molecular.
saber A1B14B15
9. Adquirir una experiencia práctica en el manejo de programas de difracción y en lainterpretación de imágenes de microscopía electrónica diferenciado la informaciónestructural (HREM, SAED) y morfológica (SEM).
saber A1A27B1B4B5B8B15
1. Conocer y comprender, el funcionamiento de la Tierra como sistema. saber A1B1B3B9B12B15
2. Ser capaz de caracterizar la interacción entre los diferentes reservorios, los procesosfísicos, químicos y biológicos involucrados así como las diferentes escalasespacio-temporales asociadas.
saber hacer A1B1B4B7B9B13B15
Páxina 47 de 50

(*) saber hacer A1B1B3B7B8B14B15
(*) saber A1B1B3B4B7B15
Contenidos
Tema
El proceso de cristalización Aspectos termodinámicos de la nucleación y crecimiento cristalino.Cinética del crecimiento cristalino. Factores estructurales asociados.
Los sólidos cristalinos Estructura cristalina. Aspectos microscópicos. Morfología cristalina:aspectos macroscópicos.
Conceptos básicos de cristalografía geométrica Periodicidad y simetría. Redes bidimensionales. Grupos de simetríapuntual. Notaciones de Schoenflies y Hermann-Mauguin.
Redes tridimensionales Grupos espaciales. Índices de Miller. Coordenadas fraccionarias y ejes dezona.
Cristalografía de rayos X La red recíproca. Transformada de Fourier y difracción en el espaciorecíproco.
Técnicas de difracción Métodos de monocristal y de polvo. Espectros de difracción de rayos X:Ley de Bragg. Esfera de Ewald. Factor de estructura. El problema de lafase.
Interpretación de espectros de difracción Análisis de diagramas de difracción de polvo. Determinación estructuralmediante microscopia electrónica de alta resolución (HREM). Métodos decaracterización de materiales no cristalinos.
Algunas aplicaciones de las técnicas dedifracción
Caracterización de materiales cerámicos y aleaciones. Determinación dela estructura de proteínas. Análisis textural de materiales amorfos ymuestras biológicas. Seguimiento en tiempo real de transiciones de fase.
Crecimiento de cristales en medios naturales Biomineralización. Ambientes evaporíticos. Modelos de predicción deprecipitación de fases cristalinas.
Geocronología Isótopos radiactivos. Estabilidad nuclear. Mecanismos de descomposición.Vida media. Sistemas de datación temporal: K-Ar, Rb-Sr, Sm-Nd, U-Th-Pb,14C. Otros métodos de datación: huellas de fisión.
Isótopos estables en Geología Relación isotópica. Factores que determinan el fraccionamiento isotópico.Aplicaciones como marcadores cinéticos y termodinámicos de procesosgeoquímicos.
Planificación
Horas na aula Horas fóra da aula Horas totais
Trabajos tutelados 2 13 15
Sesión magistral 26 52 78
Resolución de problemas y/o ejercicios 13 26 39
Otros 0 14 14
Pruebas de tipo test 4 0 4
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientador, considerando a heteroxeneidade do alumnado.
Metodologías
Descrición
Trabajos tutelados Son trabajos que realiza cada alumno de manera individual y consistirán en la caracterizacióncristalográfica de una sustancia cristalina en los aspectos estructurales, composicionales ymorfológicos. Adoptan el formato de un pequeño trabajo de investigación y llevan implícito elconocimiento y manejo de los conceptos y nomenclatura explicados en las clases teóricas yseminarios.
Páxina 48 de 50

Sesión magistral Se explican los principios básicos de la cristalización como proceso y de las estructuras de lossólidos cristalinos a partir de las ideas de periodicidad y simetría de las redes cristalinas. Seintroduce al alumno a las técnicas de difracción.
Resolución deproblemas y/o ejercicios
Se emplearán los seminarios para la preparación de trabajos prácticos asociados al proceso decrecimiento de cristales.
Otros Se realizarán presentaciones por grupos con para exponer los resultados y principlaes conclusionesde los trabajos desarrollados por grupos acerca de los procesos de crecimiento cristalino.
Atención personalizada
Descrición
Trabajostutelados
Se asigna a cada alumno un tema de trabajo y se le dan las herramientas, conceptuales, informáticas ybibliográficas para su realización, se realiza el seguimiento y se resuelven las dificultades surgidas a lolargo de la realización del trabajo, bien en las tutorías y/o bien mediante el empleo de recursos informáticos(correo electrónico, plataformas docentes, como la plataforma Tema).
Resolución deproblemas y/oejercicios
Se asigna a cada alumno un tema de trabajo y se le dan las herramientas, conceptuales, informáticas ybibliográficas para su realización, se realiza el seguimiento y se resuelven las dificultades surgidas a lolargo de la realización del trabajo, bien en las tutorías y/o bien mediante el empleo de recursos informáticos(correo electrónico, plataformas docentes, como la plataforma Tema).
Otros Se asigna a cada alumno un tema de trabajo y se le dan las herramientas, conceptuales, informáticas ybibliográficas para su realización, se realiza el seguimiento y se resuelven las dificultades surgidas a lolargo de la realización del trabajo, bien en las tutorías y/o bien mediante el empleo de recursos informáticos(correo electrónico, plataformas docentes, como la plataforma Tema).
Evaluación
Descrición Cualificación
Trabajos tutelados Se valorará que los conceptos explicados en la teoría sean empleados correctamente, asícomo la notación y nomenclatura cristalográfica. También aspectos como la coherencia enel desarrollo del trabajo y la precisión en las medidas y en la cuantificación de losresultados.
10
Resolución deproblemas y/oejercicios
Se valorará la realización de trabajos prácticos sobre crecimiento de cristales realizadospor grupos durante los seminarios
30
Otros Se valorará la exposición en grupos de las conclusiones obtenidas en los trabajosrealizados en los seminarios de crecimiento cristalino.
20
Pruebas de tipo test se evaluará el grado de comprensión de los conceptos y definiciones cristalográficos,asociados a la parte teórica.
40
Outros comentarios e segunda convocatoria
La evaluación en la segunda convocatoria consistirá en la realización de un ejercicio teórico acerca de los conceptos básicosde la Cristalografía y su aplicación a la resolución de estructuras, desarrollados durante las clases magistrales. Asimismo,será necesario realizar un ejercicio práctico en el manejo de las herramientas informáticas para el análisis de estructurascristalinas empleadas durante el curso.
Fuentes de información
Edward Tarbuck y FredericK Lutgens, Ciencias de la Tierra. Una introducción a la Geología Física, 8ª, 978-84-8322-665-0
Christofer Hammond , The Basic of Crystallography and Diffraction, 3ª, 978-0-19-954645-9
Andrew Putnis , Introduction to Mineral Sciences , 1ª, 0-521-41922-0
Jose Luis Amorós, El Cristal : morfología, estructura y propiedades físicas, 4ª, 84-363-1079-9
Rousseau, J.-J., Basic crystallography, , 0-471-97048-4
Vitalij K. Pecharsky, Peter Y. Zavalij, Fundamentals of powder diffraction and structural characterization of materials, ,0-387-24147-7
Douglas, Bodie E., Structure and chemistry of crystalline solids, 1ª, 978-0-387-26147-8
Robert A. Evarestov, V.P. Smirnov, Site symmetry in cristals : theory and applications, 2ª, 3-540-61466-4
Woolfson, M. M., An Introduction to X-ray crystallography, 2ª, 0-521-41271-4
Salvador Galí Medina, Cristalografía : teoría particular, grupos puntuales y grupos espaciales, 1ª, 8476659288
Recomendaciones
Páxina 49 de 50

Materias que continúan o temarioQuímica inorgánica I/V11G200V01404Determinación estructural/V11G200V01501
Materias que se recomenda cursar simultáneamenteFísica: Física II/V11G200V01201Matemáticas: Matemáticas II/V11G200V01203Química, física y geología: Laboratorio integrado II/V11G200V01202Química: Química II/V11G200V01204
Materias que se recomenda ter cursado previamenteBiología: Biología/V11G200V01101Física: Física I/V11G200V01102Matemáticas: Matemáticas I/V11G200V01104Química, física y biología: Laboratorio integrado I/V11G200V01103Química: Química I/V11G200V01105
Páxina 50 de 50

Guia docente 2014 / 2015
Facultade de Química
Presentación
Os estudos para exercer a profesión de químico teñen ampla tradición na Universidade de Vigo. Dende os primeiros alboresdos campus universitarios de Vigo e Ourense, hai mais de 30 anos, a docencia da Química tivo un papel relevante coa ofertado primeiro ciclo da Licenciatura. A reordenación do Sistema Universitario de Galicia nos anos 90 e o actual proceso deimplantación do Espazo Europeo de Educación Superior (EEES) modificaron formalmente a oferta de titulacións, pero non oespírito pioneiro dos químicos na procura dun mellor servizo á sociedade.
Titulacións impartidas no centro
Grao en Química●
Másteres e Doutoramentos:●
Industria e Investigación Química (interuniversitario)❍
Química Teórica e Modelización Computacional (interuniversitario con Mención hacia la Excelencia)❍
Máster profesionalizante:●
Ciencia e Tecnoloxía de Conservación de Produtos da Pesca❍
Servizos do centro
O Decanato da Facultade de Química está situado no primeiro andar do bloque E e a Delegación de Alumnos de Químicaestá situada na planta baixa do mesmo bloque.
A Facultade dispón de Aula de Informática e Aula de Videoconferencia, situadas no bloque E, planta baixa.
Ademais, o edificio de Ciencias Experimentais conta cos seguintes servizos centralizados para os alumnos das tresfacultades que alberga:
- Secretaría de alumnos e conserxería (pavillón de servizos centrais)
- Cafetería e comedor
- Reprografía (pavillón E)Â
- Biblioteca (Edificio anexo)
Páxina web
http://quimica.uvigo.es
Páxina 1 de 46

Grao en Química
Materias
Curso 2
Código Nome Cuadrimestre Cr.totais
V11G200V01301 Física III 1c 6
V11G200V01302 Química analítica I 1c 9
V11G200V01303 Química física I 1c 6
V11G200V01304 Química orgánica I 1c 9
V11G200V01401 Ferramentas informáticas e de comunicación en química 2c 6
V11G200V01402 Métodos numéricos en química 2c 6
V11G200V01403 Química física II 2c 9
V11G200V01404 Química inorgánica I 2c 9
Páxina 2 de 46

DATOS IDENTIFICATIVOS
Física III
Materia Física III
Código V11G200V01301
Titulacion Grao en Química
Descriptores Creditos ECTS Carácter Curso Cuadrimestre
6 OB 2 1c
Idioma
Departamento Física aplicadaQuímica Física
Coordinador/a Mosquera Castro, Ricardo Antonio
Profesorado Martínez Piñeiro, ManuelMosquera Castro, Ricardo Antonio
Correo-e [email protected]
Web
Descriciónxeral
A materia pretende ser unha introducción á Mecánica Cuántica e a Mecánica Estadística orientada as súasaplicacións en Química.
Competencias de titulación
Código
A3 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: principios daMecánica Cuántica e a súa aplicación na descrición da estrutura e as propiedades de átomos e moléculas
A14 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: relación entrepropiedades macroscópicas e propiedades de átomos e moléculas individuais, incluíndo as macromoléculas
A19 Aplicar os coñecementos e a comprensión á resolución de problemas cuantitativos e cualitativos de natureza básica
A20 Avaliar, interpretar e sintetizar datos e información química
A22 Procesar datos e realizar cálculo computacional relativo a información e datos químicos
A23 Presentar material e argumentos científicos de xeito oral e escrita a unha audiencia especializada
B1 Comunicarse de forma oral e escrita en polo menos unha das linguas oficiais da Universidade
B3 Aprender de forma autónoma
B4 Procurar e administrar información procedente de distintas fontes
B5 Utilizar as tecnoloxías da información e das comunicacións e manexar ferramentas informáticas básicas
B6 Manexar as matemáticas, incluíndo aspectos tales como análise de erros, estimacións de ordes de magnitude, usocorrecto de unidades e modos de presentación de datos
B7 Aplicar os coñecementos teóricos á práctica
B8 Traballar en equipo
B9 Traballar de forma autónoma
B12 Planificar e administrar adecuadamente o tempo
B13 Tomar decisións
B14 Analizar e sintetizar información e obter conclusións
B15 Avaliar de modo crítico e construtivo o entorno e a si mesmo
Competencias de materia
Competencias de materia Tipoloxía Competencias
Describir unificadamente el campo electromagnético mediante las leyes de Maxwell.Aplicar las condiciones básicas de frontera en el vacío o en presencia de mediosmateriales.
saber A3B1B12B14
Derivar la ecuación de propagación de una onda electromagnética, caracterizada através de sus principales características. Relacionar este concepto con el espectroelectromagnético.
saber A3B12B14
Enunciar los postulados de la Mecánica Cuántica y sus consecuencias en lareformulación de la teoría microscópica de la Física Clásica.
saber A3B1B12B14B15
Páxina 3 de 46

Explicar los fundamentos de la teoría de operadores matemáticos, incluyendo losconceptos de función y valor propio, espectro, linealidad y hermiticidad, espacio defunciones, etc.
sabersaber facer
A3A19B1B9B12B14
Escribir los operadores fundamentales de la Mecánica Cuántica (posición, momentolineal y angular, hamiltoniano de sistemas sencillos).
sabersaber facer
A3A19B3B9B12B14
Aplicar los conceptos previos al estudio mecánico-cuántico de sistemas sencillos, comouna partícula sometida a un potencial de pozo cuadrado infinito, o a un potencialarmónico, resolviendo la ecuación de Schrödinger independiente del tiempo.
sabersaber facer
A3A19B1B3B6B8B12B13B14
Calcular las funciones y valores propios del operador de momento angular. sabersaber facer
A3A19B6B12B14
Resolver las ecuaciones de onda del átomo de hidrógeno, calculando sus orbitales. sabersaber facer
A3A19B6B8B12B14
Resolver la ecuación de Schrödinger para átomos polielectrónicos mediante métodosaproximados.
sabersaber facer
A3A19A20B1B5B6B9B12B13B14
Explicar de forma sencilla las transiciones entre estados y los espectros de emisión oabsorción resultantes.
sabersaber facer
A3A19A20A22A23B1B6B8B9B12B14B15
Enunciar las leyes de la Mecánica Estadística que rigen el comportamiento de sistemasde partículas, particularizado a la estadística de Maxwell Boltzmann. Derivar la funciónde partición de un sistema y conocer en detalle su significado físico.
sabersaber facer
A14A20A22A23B1B6B12B13B14
Páxina 4 de 46

Aplicar la estadística de Maxwell Boltzmann al caso de los gases ideales mono ypoliatómicos para estimar propiedades termodinámicas a partir de propiedadesmicroscópicas como masa, geometría molecular y frecuencias de vibración.
sabersaber facer
A14A19B3B4B5B6B7B8B12B13
Contidos
Tema
Campo electromagnético: ecuaciones de Maxwell. Corriente de desplazamientoEcuaciones de Maxwell. EnergíaEcuación de ondas
Cuantización de la radiación. Dualidadonda-corpúsculo
Catástrofe ultravioletaEfecto fotoeléctricoRayos X. Condición de Bragg. Radiación de frenadoefecto ComptonDualidad onda-corpúsculo
Principios de Mecánica Cuántica IntroducciónRevisión de conceptos previosFundamentos matemáticosPostulados de la Mecánica CuánticaRelación de indeterminación de Heisenberg
Estudio mecano-cuántico de sistemas modelo Introducción.Partícula en una caja de potencial.Oscilador armónico.Momento angular.Rotor rígido.
Métodos aproximados Introducción.Método de variaciones.Método de perturbaciones.Comparación de ambos métodos.
Átomos hidrogénicos Introducción.Resolución de la parte radial de la ecuación de Schrödinger. Orbitaleshidrogénicos.Espín electrónico.Acoplamiento espín-órbita.Estructura hiperfina.Espectros atómicos.
Átomos polielectrónicos Aproximación de electrones independentes. Principio de antisimetría.Orbitales de Slater. Funciones base.Método SCF-HF.Términos y niveles electrónicos. Espectros atómicos
Mecánica Estadística Nomenclatura y postulados. Colectivo canónico. Función de partición canónica para un sistema de partículas nointeraccionantes. Ley de distribución de Boltzmann para partículas no interaccionantes. Términos de la función de partición de un gas ideal.Termodinámica estadística de gases ideales.Termodinámica estadística de sistemas reales: fuerzas intermoleculares eintegral de configuración.
Planificación docente
Horas na aula Horas fóra da aula Horas totais
Sesión maxistral 26 49.4 75.4
Resolución de problemas e/ou exercicios 26 39 65
Actividades introdutorias 1 0.6 1.6
Probas de resposta curta 4 0 4
Probas de resposta longa, de desenvolvemento 4 0 4
Páxina 5 de 46

*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientador, considerando a heteroxeneidade do alumnado.
Metodoloxía docente
Descrición
Sesión maxistral Presentación dos temas por parte do profesor.
Resolución deproblemas e/ouexercicios
Resolución indivudual ou en grupo de problemas e cuestións, tanto titorizado polo profesor na aulacomo traballo autónomo do alumno.
Actividadesintrodutorias
(*)Clase de presentación de la asignatura con exposición: de partes del temario, contenidos,reparto en pruebas cortas y examen final, normas generales de evaluación, etc.
Atención personalizada
Descrición
Sesión maxistral Respostas as preguntas relacionadas coa materia que plantexen os alumnos nas clases de resoluciónde problemas e nas titorías. Os alumnos coñecerán dende principio de curso os horarios de titorías detódolos profesores da materia.Nas titorías os alumnos poderán revisa-los seus exames.
Resolución deproblemas e/ouexercicios
Respostas as preguntas relacionadas coa materia que plantexen os alumnos nas clases de resoluciónde problemas e nas titorías. Os alumnos coñecerán dende principio de curso os horarios de titorías detódolos profesores da materia.Nas titorías os alumnos poderán revisa-los seus exames.
Avaliación
Descrición Cualificación
Resolución de problemas e/ouexercicios
Básicamente se centrará en la resolución de ejercicios en el aula. Noobstante, se podrá tambien pedir al alumno que entregue ejerciciospropuestos y que el resuelva de manera autónoma. En este caso el profesorpodrá pedir al alumno que le explique indivdualmente como ha resuelto elejercicio.<br><br><br>
10
Probas de resposta longa, dedesenvolvemento
O remata-lo curso celebrarase unha proba completa. 45
Probas de resposta curta Celebraranse probas de resposta curta polo total da asignatura 45
Outros comentarios e segunda convocatoria
Durante el curso se realizarán dos pruebas cortas que contendrán problemas y cuestiones. La primera sobre los temas 1-4 yla segunda sobre los temas 5-7. Además se realizará un examen de toda la asignatura, en el que todos los alumnosrealizarán la prueba corta del tema 8.
De manera voluntaria, los alumnos podrán obtener puntos adicionales participando en la resolución de ejercicios en losseminarios o de manera activa en las clases. También podrán presentarse al examen final, que incluirá toda la materia,que les permitirá aumentar la puntuación alcanzada en los parciales.
Todo alumno deberá alcanzar al menos una calificación de 4 sobre 10 en el global de sus pruebas escritas para poderacumular la puntuación correspondiente a resolución de ejercicios.
En la segunda convocatoria se mantendrá la puntuación alcanzada mediante la resolución de ejercicios. Este examen sevalorará de manera semejante al examen final.
El alumno que no se presente a ninguna prueba durante el curso será calificado en primera convocatoria como nopresentado.
Bibliografía. Fontes de información
J. Bertrán y otros, Química Cuántica, 2000, Síntesis
M. Alonso y E.J. Finn, Física, 1976, Fondo Educativo Interamericano
R. Eisberg, y R. Resnick, Fisica Cuantica, 1983, Limusa
I. N. Levine, Fisicoquímica, 2004, McGraw-Hill
Páxina 6 de 46

Recomendacións
Materias que continúan o temarioQuímica física II/V11G200V01403
Materias que se recomenda ter cursado previamenteFísica: Física I/V11G200V01102Física: Física II/V11G200V01201Matemáticas: Matemáticas I/V11G200V01104Matemáticas: Matemáticas II/V11G200V01203
Páxina 7 de 46

DATOS IDENTIFICATIVOS
Química analítica I
Materia Química analíticaI
Código V11G200V01302
Titulacion Grado enQuímica
Descriptores Creditos ECTS Carácter Curso Cuadrimestre
9 OB 2 1c
Idioma
Departamento Química analítica y alimentaria
Coordinador/a Pérez Cid, Benita
Profesorado Cisneros García, María del CarmenLavilla Beltrán, María IselaLeao Martins, Jose ManuelPérez Cid, Benita
Correo-e [email protected]
Web
Descriciónxeral
El principal objetivo de la materia Química Analítica (I) es que el alumno alcance una visión general delanálisis químico cualitativo y cuantitativo, tanto en el aspecto teórico como aplicado, lo que le servirá debase para el aprendizaje de otras materias que se impartirán en cursos posteriores, particularmente en loreferente al diseño y aplicación de métodos analíticos más complejos.
Competencias de titulación
Código
A1 Demostrar conocimiento y comprensión de hechos esenciales, conceptos, principios y teorías en: aspectosprincipales de la terminología química, nomenclatura, conversiones y unidades.
A2 Demostrar conocimiento y comprensión de hechos esenciales, conceptos, principios y teorías en: tipos de reacciónquímica y sus principales características asociadas
A4 Demostrar conocimiento y comprensión de hechos esenciales, conceptos, principios y teorías en: fundamentos yherramientas utilizadas en la resolución de problemas analíticos y en la caracterización de sustancias químicas
A17 Demostrar conocimiento y comprensión de hechos esenciales, conceptos, principios y teorías en: metrología de losprocesos químicos, incluyendo la gestión de la calidad
A18 Demostrar conocimiento y comprensión de hechos esenciales, conceptos, principios y teorías en: principios deelectroquímica
A19 Aplicar dicho conocimiento y comprensión a la resolución de problemas cuantitativos y cualitativos de naturalezabásica
A20 Evaluar, interpretar y sintetizar datos e información química
A21 Reconocer e implementar buenas prácticas científicas de medida y experimentación
A22 Procesar datos y realizar cálculo computacional relativo a información y datos químicos
A25 Manejar con seguridad sustancias químicas, considerando sus propiedades físicas y químicas, incluyendo lavaloración de cualquier riesgo específico asociado con su uso
A26 Realizar procedimientos habituales de laboratorio y utilizar la instrumentación en trabajo sintético y analítico
A27 Monitorizar, mediante observación y medida de propiedades físicas y químicas, sucesos o cambios y documentarlosy registrarlos de manera sistemática y fiable
A28 Interpretar datos derivados de las observaciones y mediciones del laboratorio en términos de su significado yrelacionarlos con la teoría adecuada
A29 (*)Demostrar habilidades para os cálculos numéricos e a interpretación dos datos experimentais, con especial énfasena precisión e a exactitude
B1 Comunicarse de forma oral y escrita en al menos una de las lenguas oficiales de la Universidad
B3 Aprender de forma autónoma
B4 Buscar y gestionar información procedente de distintas fuentes
B5 Utilizar las tecnologías de la información y de las comunicaciones y manejar herramientas informáticas básicas
B6 Manejar las matemáticas, incluyendo aspectos tales como análisis de errores, estimaciones de órdenes de magnitud,uso correcto de unidades y modos de presentación de datos
B7 Aplicar los conocimientos teóricos a la práctica
B8 Trabajar en equipo
B9 Trabajar de forma autónoma
Páxina 8 de 46

B12 Planificar y gestionar adecuadamente el tiempo
B13 Tomar decisiones
B14 Analizar y sintetizar información y obtener conclusiones
B15 Evaluar de modo crítico y constructivo su entorno y a sí mismo
B16 Desarrollar un compromiso ético
Competencias de materia
Competencias de materia Tipoloxía Competencias
Reconocer la importancia de la Química Analítica en función de sus objetivos. saber A4A19A20B1B4
Identificar las etapas fundamentales del proceso analítico como metodología para laresolución de problemas y seleccionar con criterio los distintos métodos de análisis.
sabersaber hacer
A4A19A20B1B4B14
Describir las propiedades analíticas básicas (exactitud, precisión, sensibilidad yselectividad) y los tipos de errores que pueden afectar a los resultados experimentales.
sabersaber hacer
A19A20B1B4B6B14
Describir los aspectos básicos del muestreo y preparación de la muestra para ladeterminación de sus componentes.
sabersaber hacer
A4A19A20B1B4B14
Manejar la calibración, uso y limpieza del material utilizado en el laboratorio analítico. sabersaber hacer
A21A26B7B9B12B15B16
Preparar disoluciones de concentración exacta (patrón primario) y aproximada (patrónsecundario y reactivos auxiliares) en función de su finalidad y manejar adecuadamentelas unidades de concentración.
sabersaber hacer
A1A17A21A25B6B7B9B12B13
Aplicar los conocimientos básicos de separación e identificación de especies químicasen disolución a la resolución de un problema analítico.
sabersaber hacer
A2A4A19A21A26B3B7B9B12B13B14
Describir los principios del análisis químico cuantitativo (volumétrico y gravimétrico) ysus limitaciones experimentales.
sabersaber hacer
A2A4A20B1
Páxina 9 de 46

Identificar y evaluar la posible interacción entre reacciones concurrentes ácido-base, decomplejación, precipitación y redox.
sabersaber hacer
A2A18A19A20B1B7B9B12B14
Elaborar e interpretar curvas de valoración ácido-base, de formación de complejos, deprecipitación y redox y saber seleccionar los indicadores más adecuados.
sabersaber hacer
A2A18A19A20B1B5B7B9B12B14
Describir los fundamentos del análisis gravimétrico y los factores que influyen en lapureza de los precipitados.
sabersaber hacer
A2A20B1B4B14
Llevar a cabo, en el laboratorio, la precipitación y la separación por filtración en lasdeterminaciones graviméticas.
sabersaber hacer
A2A17A19A21A25A26A28B7B8B9B12
Manejar correctamente las técnicas gravimétricas y volumétricas, incluyendo el usoadecuado del material necesario en cada caso.
sabersaber hacer
A17A19A20A21A26A27B7B9B12
Manejar el cálculo sistemático en el análisis volumétrico (valoraciones directas, porretroceso e indirectas) y gravimétrico y saber interpretar los resultados obtenidos.
sabersaber hacer
A20A22A28A29B6B7B14
Contenidos
Tema
Tema 1: Química Analítica y proceso analítico. Introducción a la Química Analítica. Clasificación de los métodos deanálisis. El proceso analítico como metodología para la resolución deproblemas analíticos.
Tema 2: Muestreo y preparación de la muestra. Muestra representativa. Preparación de la muestra para el análisis.Descomposición y disolución. Introducción a las separaciones analíticas.
Tema 3: Evaluación de los resultados analíticos. Propiedades analíticas. Errores en Química Analítica: clasificación.Estadística básica aplicada a la expresión de los resultados analíticos.Comparación y rechazo de resultados.
Tema 4: Análisis cuantitativo volumétrico ygravimétrico.
Reacciones volumétricas. Disoluciones patrón. Valoraciones directas, porretroceso e indirectas. Formación, propiedades y pureza de losprecipitados. Cálculos del análisis gravimétrico y volumétrico.
Páxina 10 de 46

Tema 5: Volumetrías ácido-base. Comportamiento de especies monopróticas, polipróticas y anfóteras.Curvas de valoración. Detección del punto final: indicadores ácido-base.Reactivos valorantes. Aplicaciones analíticas.
Tema 6: Volumetrías de formación de complejos. Estabilidad de los complejos. Reacciones de enmascaramiento. Curvas devaloración. Detección del punto final: indicadores metalocrómicos.Aplicaciones analíticas.
Tema 7: Volumetrías de precipitación. Factores que afectan a la solubilidad de los precipitados. Curvas devaloración. Detección del punto final: métodos de Mohr, Volhard y Fajans.Aplicaciones analíticas.
Tema 8: Volumetrías de oxidación-reducción. Factores que modifican el potencial redox. Curvas de valoración.Detección del punto final: indicadores redox e indicadores específicos.Aplicaciones analíticas.
Análisis cualitativo (Laboratorio) Separación e identificación de especies químicas. (3 sesiones)
Resolución de un problema analítico mediante una sistemática deseparación. (2 sesiones)
Análisis gravimétrico (Laboratorio) Determinación gravimétrica de níquel con dimetilglioxima. (1 sesión)
Volumetrías ácido-base (Laboratorio) Determinación de la acidez de una muestra de vinagre. (1 sesión)
Determinación de ácido acetilsalicílico en analgésicos. (1 sesión)
Volumetrías de formación de complejos(Laboratorio)
Estandarización de una disolución de Na2-AEDT con Zn (II). (1 sesión)
Determinación de la dureza de una muestra de agua. (1 sesión)
Volumetrías de precipitación (Laboratorio) Determinación de cloruros en una muestra de agua de mar por el métodode Mohr. (1 sesión)
Volumetrías de oxidación-reducció (Laboratorio) Determinación de la riqueza en oxígeno de una muestra de H2O2comercial. (1 sesión)
Determinación de cloro activo en una muestra de lejía. (1 sesión)
Planificación
Horas na aula Horas fóra da aula Horas totais
Sesión magistral 26 30 56
Resolución de problemas y/o ejercicios 26 29 55
Prácticas de laboratorio 45.5 4.5 50
Informes/memorias de prácticas 0 37 37
Pruebas de respuesta corta 3 6 9
Pruebas de respuesta larga, de desarrollo 3.5 8 11.5
Pruebas prácticas, de ejecución de tareas reales y/osimuladas.
3.5 3 6.5
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientador, considerando a heteroxeneidade do alumnado.
Metodologías
Descrición
Sesión magistral Son clases teóricas (dos horas a la semana) en las que el profesor ofrecerá una visión global decada uno de los temas del programa incidiendo, de forma especial, en los aspectos más relevantesy en aquellos que resulten de más difícil comprensión para el alumno. Las clases se desarrollaránde forma interactiva con los alumnos, comentando con ellos el material on-line (disponible en laplataforma Tem@) y la bibliografía más adecuada para la preparación, en profundidad, de cadatema.
Resolución deproblemas y/o ejercicios
Cada semana se dedicarán dos horas a la resolución de problemas y/o ejercicios propuestos(seminario) que servirán para reforzar los conocimientos adquiridos en las clases teóricas. En unassesiones el profesor explicará a los alumnos los problemas-tipo que le permitan llevar a cabo elplanteamiento y resolución de los mismos. En cambio, en otras sesiones, serán los propios alumnoslos que resolverán y explicarán en la pizarra los ejercicios propuestos en los boletines (materialon-line). Se podrá solicitar a los alumnos que entreguen, de forma individual, algunos de estosejercicios resueltos, que serán corregidos por el profesor.
Páxina 11 de 46

Prácticas de laboratorio Se realizarán experimentos de laboratorio, de forma individual, en sesiones de 3.5 h cada una. Elalumno dispondrá de los guiones de prácticas en la plataforma Tem@, a fin de que pueda tenerconocimiento previo de los experimentos a realizar. Durante el desarrollo de las prácticas elalumno elaborará un cuaderno de laboratorio en el que anotará todo lo relativo al experimentorealizado (reacciones, procedimientos, observaciones, resultados, etc.). Podrán quedar exentos derealizar las prácticas de laboratorio aquellos alumnos que las hayan aprobado en el cursoacadémico 2013-14, si así lo desean. En este caso, se mantendrá, en la parte de laboratorio, lacalificación alcanzada en su día.
Atención personalizada
Descrición
Prácticas de laboratorio Tiempo dedicado por el profesor para atender a todas las dudas y consultas realizadas sobrela materia, durante el curso. Los profesores informarán sobre el horario disponible para elloen la presentación de la materia.
Resolución de problemas y/oejercicios
Tiempo dedicado por el profesor para atender a todas las dudas y consultas realizadas sobrela materia, durante el curso. Los profesores informarán sobre el horario disponible para elloen la presentación de la materia.
Informes/memorias deprácticas
Tiempo dedicado por el profesor para atender a todas las dudas y consultas realizadas sobrela materia, durante el curso. Los profesores informarán sobre el horario disponible para elloen la presentación de la materia.
Evaluación
Descrición Cualificación
Prácticas de laboratorio El profesor realizará un seguimiento del trabajo experimental realizado por elalumno en las sesiones de laboratorio (competencias y destrezas adquiridas). Esimportante indicar que es OBLIGATORIA la asistencia a todas las sesiones delaboratorio. Si el número de ausencias es igual o superior al 25 % de las sesionesde laboratorio, supondrá suspender la asignatura.
15
Resolución de problemas y/oejercicios
Se valorará la resolución, por parte del alumno, de algunos de los problemas y/oejercicios propuestos en los boletines, que deben ser entregados al profesor.
8
Pruebas prácticas, deejecución de tareas realesy/o simuladas.
Al final de las sesiones de laboratorio, se realizará una prueba de laboratorio quepermitirá evaluar las competencias y destrezas adquiridas por el alumno. Esnecesario superar esta prueba para aprobar la parte práctica de la asignatura.
15
Pruebas de respuesta larga,de desarrollo
Se realizará una última prueba escrita correspondiente a los cuatro últimos temasdel programa. Los alumnos que no hayan superado la prueba correspondiente alos cuatro primeros temas tendrán que examinarse de toda la materia. Dichaprueba se realizará el día del examen final.
30
Informes/memorias deprácticas
Durante las sesiones de laboratorio, el alumno elaborará un cuaderno en el querefleje el trabajo experimental llevado a cabo (reacciones, procedimientos,observaciones, resultados, etc.). Dicho cuaderno será evaluado por el profesor.
5
Pruebas de respuesta corta Se realizará una primera prueba corta sobre formulación de productos químicos ycálculo de concentraciones que supondrá un 7 % de la calificación final.
Se realizará una segunda prueba corta correspondiente a los cuatro primerostemas del programa. Dicha prueba eliminará materia, en caso de ser aprobada ysupondrá un 20 % de la calificación final. Los alumnos que no la superen tendránque examinarse de esta parte de la materia en la prueba final.
27
Outros comentarios e segunda convocatoriaPrimera Convocatoria: Para superar la asignatura es obligatorio aprobar individualmente cada una de las partes: teoría yprácticas de laboratorio. Para ello es necesario aprobar las pruebas escritas propuestas y la prueba de laboratorio.
La puntuación correspondiente a la parte práctica de la materia (laboratorio) sólo se computará en la nota final una vezaprobada la teoría.
La participación del alumno en alguno de los actos de evaluación de la materia implicará la condición de no presentado y,por tanto, la asignación de una calificación. Para este efecto, se consideran actos de evaluación la asistencia a clasesprácticas de laboratorio (tres o más) y la realización de pruebas escritas.
Segunda Convocatoria: En la convocatoria extraordinaria el alumno podrá repetir aquellas pruebas (teoría y/o laboratorio)que no haya superado en la convocatoria ordinaria. Se conservarán las puntuaciones alcanzadas por el alumno, durante elcurso, en las demás actividades que figuran en el apartado de evaluación.
Páxina 12 de 46

Fuentes de información
J. Guiteras, R. Rubio, G. Fonrodona, Curso Experimental en Química Analítica, Síntesis, 2003.
D.A. Skoog, D.M. West, F.J. Holler, S.R. Crouch, Fundamentos de Química Analítica, 8ª Ed., Thompson, Madrid , 2005.
D.C. Harris, Análisis Químico Cuantitativo, 3ª Ed., Reverté, Barcelona, 2007.
Gary D. Christian, Química Analítica, 6ª Ed., McGraw-Hill, 2009.
Bibliografía complementariaÂ
1. D.A. Skoog, D.M. West , F.J. Holler, S.R. Crouch, Química Analítica, 7ª Ed., McGaw-Hill, Madrid, 2001.2. F. Burriel, S. Arribas, F. Lucena y J. Hernández, Química Analítica Cualitativa, 18ª Ed., Paraninfo, Madrid, 2001.3. D, Harvey, Química Analítica Moderna, McGraw-Hill, Madrid, 2002.4. J. A. López Cancio, Problemas Resueltos de Química Analítica, Thompson, 2005.5. P. Yañez-Sedeño Orive, J.M. Pingarrón Carrazón, F.J. Manuel de Villena Rueda, Problemas Resueltos de Química Analítica, Síntesis, 2003.6. J. N. Miller y J.C. Miller , Estadística y Quimiometría para Química Analítica, 4ª Ed., Prentice Hall , 2002.
Recomendaciones
Materias que continúan o temarioQuímica analítica II/V11G200V01503Química analítica III/V11G200V01601
Materias que se recomenda cursar simultáneamenteFísica III/V11G200V01301Química física I/V11G200V01303Química orgánica I/V11G200V01304
Materias que se recomenda ter cursado previamenteQuímica, física y biología: Laboratorio integrado I/V11G200V01103Química, física y geología: Laboratorio integrado II/V11G200V01202Química: Química I/V11G200V01105Química: Química II/V11G200V01204
Páxina 13 de 46

DATOS IDENTIFICATIVOS
Química física I
Materia Química física I
Código V11G200V01303
Titulacion Grao en Química
Descriptores Creditos ECTS Carácter Curso Cuadrimestre
6 OB 2 1c
Idioma Castelán
Departamento Química Física
Coordinador/a Pérez Juste, Ignacio
Profesorado Hervés Beloso, Juan PabloPérez Juste, Ignacio
Correo-e [email protected]
Web http://webs.uvigo.es/qf1_web/
Descriciónxeral
A materia Química Física I é un dos primeiros contactos dun estudante de Química coa Química Física. Estadisciplina estuda as propiedades e o comportamento dos sistemas químicos empregando os métodos daFísica. Nesta materia abórdase o tratamento macroscópico rigoroso de sistemas químicos en equilibrio,sistemas xa introducidos na materia Química I. Aproveitando o coñecemento básico dos principios daTermodinámica, aplicaranse a sistemas de interese químico para dispor dunha descrición cuantitativa dosmesmos. Para este tratamento cuantitativo é fundamental estar familiarizado co cálculo diferencial de máisdunha variable e o cálculo integral dunha variable, aspectos abordados na materia Matemáticas II. Os coñecementos sobre a descrición *macroscópica dos sistemas químicos que se alcanzarán nesta materiacompleméntanse cos contidos da Química Física *III do terceiro curso. A aplicación experimental destescoñecementos efectuarase na materia do segundo cuadrimestre Química Física II.
Competencias de titulación
Código
A6 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: principios deTermodinámica e as súas aplicacións en Química
A18 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: principios deElectroquímica
A19 Aplicar os coñecementos e a comprensión á resolución de problemas cuantitativos e cualitativos de natureza básica
A20 Avaliar, interpretar e sintetizar datos e información química
A23 Presentar material e argumentos científicos de xeito oral e escrita a unha audiencia especializada
B1 Comunicarse de forma oral e escrita en polo menos unha das linguas oficiais da Universidade
B3 Aprender de forma autónoma
B4 Procurar e administrar información procedente de distintas fontes
B5 Utilizar as tecnoloxías da información e das comunicacións e manexar ferramentas informáticas básicas
B6 Manexar as matemáticas, incluíndo aspectos tales como análise de erros, estimacións de ordes de magnitude, usocorrecto de unidades e modos de presentación de datos
B7 Aplicar os coñecementos teóricos á práctica
B8 Traballar en equipo
B9 Traballar de forma autónoma
B12 Planificar e administrar adecuadamente o tempo
B13 Tomar decisións
B14 Analizar e sintetizar información e obter conclusións
B15 Avaliar de modo crítico e construtivo o entorno e a si mesmo
Competencias de materia
Competencias de materia Tipoloxía Competencias
Páxina 14 de 46

Empregar o concepto de función de estado para calcular as variacións dasdistintas funcións de estado termodinámicas dunha sustancia pura.
saber A6A19A20A23B1B3B4B5B6B7B8B9B12B13B14B15
Obter a *entropía dunha sustancia a partir de medidas *calorimétricas saber A6A19A20A23B1B3B4B5B6B7B8B9B12B13B14B15
Establecer se un proceso que sofre unha sustancia pura é espontáneo ou non a partirdo cálculo das variacións das propiedades termodinámicas
saber A6A19A20A23B1B3B4B5B6B7B8B9B12B13B14B15
Manexar táboas termodinámicas para obter valores das distintas funciónsde estado termodinámicas de reacción e calcular as funcións termodinámicasde reacción a temperaturas distintas
saber A6A19A20A23B1B3B4B5B6B7B8B9B12B13B14B15
Páxina 15 de 46

Calcular a función fugacidade para un gas real a partir da súa ecuación de estadoou ben a partir de medidas experimentais
saber A6A19A20A23B1B3B4B5B6B7B8B9B12B13B14B15
Calcular a constante termodinámica de reaccións en disolución, a partir dasconcentracións das especies ou a partir das funciónstermodinámicas
saber A6A19A20A23B1B3B4B5B6B7B8B9B12B13B14B15
Calcular as características termodinámicas dun cambio de fase, e saber ointervalo de aplicabilidade das ecuacións empregadas
saber A6A19A20A23B1B3B4B5B6B7B8B9B12B13B14B15
Calcular as propiedades termodinámicas dunha disolución ideal a partir da súacomposición
saber A6A19A20A23B1B3B4B5B6B7B8B9B12B13B14B15
Páxina 16 de 46

Calcular as propiedades *coligativas dunha disolución a partir daconcentración do *soluto e as propiedades do disolvente. Establecer candoestes resultados se poden aplicar a un caso real
saber A6A19A20A23B1B3B4B5B6B7B8B9B12B13B14B15
Calcular as actividades e coeficientes de actividade de disolucións non*electrolíticas e empregar o modelo adecuado para o cálculo do coeficiente deactividade*iónico medio. Obter este coeficiente a partir de medidasexperimentais
saber A6A18A19A20A23B1B3B4B5B6B7B8B9B12B13B14B15
Empregar medidas experimentais procedentes das células *galvánicas paradeterminar funcións de estado de reacción
saber A6A18A19A20A23B1B3B4B5B6B7B8B9B12B13B14B15
Determinar a actividade e/ou o coeficiente de actividade *iónico medio dun*electrolito mediante medidas experimentais de *FEM de células *galvánicas
saber A6A18A19A20A23B1B3B4B5B6B7B8B9B12B13B14B15
Páxina 17 de 46

Analizar a importancia da interfase e dos distintos fenómenos asociados a elanos procesos termodinámicos dos sistemas materiais
saber A6A19A20A23B1B3B4B5B6B7B8B9B12B13B14B15
Establecer a importancia da tensión superficial e os distintos procesosasociados en función da natureza do sistema
saber A6A19A20A23B1B3B4B5B6B7B8B9B12B13B14B15
Diferenciar entre procesos de absorción física e química e describir osmodelos empregados para a súa descrición
saber A6A19A20A23B1B3B4B5B6B7B8B9B12B13B14B15
Contidos
Tema
Principios da termodinámica na química. Primeiro principio da Termodinámica. Enerxía interna. *Entalpía.Capacidades *caloríficas. *Termoquímica.Segundo principio da termodinámica. *Entropía. Interpretación molecularda *entropía. Terceiro principio da Termodinámica. Cálculo das variacións de *entropía.
Funcións termodinámicas Ecuacións de *Gibbs. Relacións de *Maxwell. Cálculo de variacións dasfuncións de estado. Sistemas abertos. Magnitudes molares parciais. Potencial químico.Potencial químico dun gas ideal. Potencial químico nunha mestura degases ideais. Potencial químico dos gases reais. Fugacidade.
Equilibrio químico entre gases. Condicións de equilibrio termodinámico. Grado de avance. Equilibrio enreaccións en fase gasosa. Constante de equilibrio termodinámica enreaccións en fase gasosa. Influencia da temperatura na constante deequilibrio. Factores que afectan á posición do equilibrio: principio de LeChâtelier.
Páxina 18 de 46

Equilibrio de fases en sistemas dun compoñente. Conceptos de compoñente, fase e grao de *liberdade. Condicións deequilibrio entre fases. Regra das fases. Cambios de fase de primeira orde.Ecuacións de *Clapeyron e *Clausius-*Clapeyron. Cambios de fase de ordesuperior.
Disolucións ideais. Volumes molares parciais. Ecuación de *Gibbs-*Duhem. Disolución ideal:Lei de *Raoult. *Diagramas *P-*x e *T-*x. Disolución *diluída ideal: Lei deHenry. Propiedades *coligativas.
Disolucións non ideais. Desviacións da lei de *Raoult. Actividade e coeficiente de actividade.Coeficientes de actividade nas escalas de *molalidad e *molaridad.Disolucións de *electrolitos. Teoría de *Debye-*Hückel.
Equilibrios químicos en disolución. Constante de equilibrio termodinámica en reaccións en disolución.Equilibrios acedo-base. Produto de *solubilidad. Efectos *salinos. Sistemas *electroquímicos. Células *galvánicas e *electrolíticas. Medidada forza *electromotriz dunha célula *galvánica. Ecuación de *Nernst.Potencial de eléctrodo.
Termodinámica de superficies. Superficies e interfases. Tensión superficial.Fenómenos derivados da tensión superficial. Absorción. *Fisisorción e*quimisorción. *Isotermas.
Planificación docente
Horas na aula Horas fóra da aula Horas totais
Sesión maxistral 26 31 57
Seminarios 26 38 64
Resolución de problemas e/ou exercicios 0 14 14
Probas de autoavaliación 0 10 10
Probas de resposta curta 2 0 2
Probas de resposta longa, de desenvolvemento 3 0 3
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientador, considerando a heteroxeneidade do alumnado.
Metodoloxía docente
Descrición
Sesión maxistral Consistirán na exposición breve por parte do profesor dos aspectos fundamentais de cada tema,tomando como base o material dispoñible na plataforma TEMA. Tamén se exporán problemasnuméricos que axuden a comprender e asentar conceptos.
Seminarios As clases de seminario dedicaranse á resolución de problemas e profundarase sobre os aspectosque presenten maiores dificultades aos alumnos. Estas clases serán principalmente labor *doalumno, baixo a supervisión do profesor.
Atención personalizada
Descrición
Probas de autoavaliación Os alumnos resolverán de forma autónoma problemas propostos e serán *tutorizadosindividualmente polo profesor.
Resolución de problemas e/ouexercicios
Os alumnos resolverán de forma autónoma problemas propostos e serán *tutorizadosindividualmente polo profesor.
Avaliación
Descrición Cualificación
Probas de autoavaliación Probas tipo test na plataforma TEMA. Hasta un 15
Resolución de problemas e/ou exercicios Problemas propostos para cada tema da materia. Hasta un 15
Probas de resposta longa, de desenvolvemento *Exámen escrito sobre toda a materia da materia. Mínimo un 65
Probas de resposta curta Probas escritas curtas sobre certas partes dá materia. Hasta un 20
Outros comentarios e segunda convocatoria
- O traballo voluntario do alumno (tests autoevaluables + problemas propostos) poderán constituír ata o 15% dacualificación final sempre que o alumno realice, polo menos, a metade das actividades que se propoñan ao longo do curso.
- Realizaranse dúas probas escritas curtas (ao redor dunha hora de duración) sobre certas partes dá materia. Estas probasnon eliminan materia para a proba final da materia. A realización de ambas as probas curtas é a condición mínima para quea materia sexa cualificada en acta. Estas probas curtas poderán supor ata un 20% da cualificación final, sempre que se
Páxina 19 de 46

obteñan 5 puntos sobre 10 en cada unha das probas.
- Realizarase unha proba escrita global ao final de cuadrimestre (ao redor de tres horas de duración) sobre a *totalidade doscontidos da materia. Esta proba global suporá polo menos un 65% da cualificación final.IMPORTANTE: Para superar a materia en acta é requisito imprescindible alcanzar na proba global unha nota mínima de 4puntos sobre 10.
- Nas seguintes convocatorias da materia respectaranse as porcentaxes anteriores e manteranse as cualificacións obtidas notraballo voluntario e nas probas curtas realizadas durante o curso, excepto no caso de cambio de profesor, quen será o queestableza novas normas.
Bibliografía. Fontes de información
Levine, Fisicoquímica, McGraw-Hill. 5ª Ed, 2004
Atkins, Química Física, Panamerica, 8ª Ed, 2008
Engel, Química Física, Pearson, 2006
Chang, Fisicoquimica, McGraw-Hill, 2008
Recomendacións
Materias que continúan o temarioQuímica física II/V11G200V01403
Materias que se recomenda ter cursado previamenteMatemáticas: Matemáticas II/V11G200V01203Química: Química I/V11G200V01105Química: Química II/V11G200V01204
Páxina 20 de 46

DATOS IDENTIFICATIVOS
Química orgánica I
Materia Química orgánicaI
Código V11G200V01304
Titulacion Grao en Química
Descriptores Creditos ECTS Carácter Curso Cuadrimestre
9 OB 2 1c
Idioma Galego
Departamento Química orgánica
Coordinador/a Iglesias Randulfe, María Teresa
Profesorado Besada Pereira, PedroCid Fernández, María MagdalenaDomínguez Seoane, MartaFall Diop, YagamareGarcía Domínguez, PatriciaGómez Pacios, María GenerosaIglesias Antelo, María BeatrizIglesias Randulfe, María TeresaMuñoz López, LuisSouto Salgado, José Antonio
Correo-e [email protected]
Web
Descriciónxeral
Nesta materia preténdese dar ao alumno unha formación sobre os principios fundamentais nos que se baseaa Química Orgánica facendo referencia á estrutura e reactividade dos compostos orgánicos. Logo de doustemas xerais comezarase polo estudo detallado da reactividade dos grupos funcionais con enlace múltiplecarbono-carbono, incluíndo os compostos aromáticos, e carbono-osíxeno.
Competencias de titulación
Código
A2 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: tipos de reacciónquímica e as súas principais características asociadas
A10 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: propiedades doscompostos alifáticos, aromáticos, heterocíclicos e organometálicos
A11 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: natureza ecomportamento dos grupos funcionais en moléculas orgánicas
A12 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: trazos estruturais doselementos químicos e os seus compostos, incluíndo a estereoquímica
A13 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: principais rutas desíntese en Química Orgánica, incluíndo as interconversións de grupos funcionais e a formación dos enlacescarbono-carbono e carbono-heteroátomo
A19 Aplicar os coñecementos e a comprensión á resolución de problemas cuantitativos e cualitativos de natureza básica
A20 Avaliar, interpretar e sintetizar datos e información química
A21 Recoñecer e implementar boas prácticas científicas de medida e experimentación
A23 Presentar material e argumentos científicos de xeito oral e escrita a unha audiencia especializada
A25 Manexar con seguridade sustancias químicas, considerando as súas propiedades físicas e químicas, incluíndo avaloración de calquera risco específico asociado co seu uso
A26 Realizar procedementos habituais de laboratorio e utilizar a instrumentación en traballos sintéticos e analíticos
A27 Monitorizar, mediante observación e medida de propiedades físicas e químicas, acontecementos ou cambios edocumentalos e rexistralos de xeito sistemático e fiable
A28 Interpretar datos derivados das observacións e medicións do laboratorio en termos do seu significado e relacionaloscoa teoría adecuada
B1 Comunicarse de forma oral e escrita en polo menos unha das linguas oficiais da Universidade
B3 Aprender de forma autónoma
B4 Procurar e administrar información procedente de distintas fontes
B5 Utilizar as tecnoloxías da información e das comunicacións e manexar ferramentas informáticas básicas
B7 Aplicar os coñecementos teóricos á práctica
B8 Traballar en equipo
B9 Traballar de forma autónoma
Páxina 21 de 46

B12 Planificar e administrar adecuadamente o tempo
B13 Tomar decisións
B14 Analizar e sintetizar información e obter conclusións
B15 Avaliar de modo crítico e construtivo o entorno e a si mesmo
Competencias de materia
Competencias de materia Tipoloxía Competencias
Distinguir as reaccións máis habituais en Química Orgánica. Relacionar o perfilenerxético cunha reacción determinada. Diferenciar os tipos de reactivos. Diferenciaros tipos de intermedios de reacción.
sabersaber facer
A2A19B1B3B4B7B8B9B12B14
Establecer a influencia da estrutura e as características químicas dos grupos funcionaispresentes nunha molécula na súa reactividade.
sabersaber facer
A2A11B1B3B4B7B8B9B12B14
Explicar a reactividade dos compostos carbonílicos mediante un mecanismo de adiciónnucleófila e dos ácidos carboxílicos e os seus derivados mediante un mecanismo deadición-eliminación
sabersaber facer
A2A10A11A13B1B3B4B7B8B9B12B14
Explicar a reactividade de compostos orgánicos con enlaces múltiples carbono-carbonomediante un mecanismo de adición electrófila.
sabersaber facer
A2A10A11A13B1B3B4B7B8B9B12B14
Explicar a reactividade dos compostos aromáticos a través dun mecanismo desubstitución electrófila.
sabersaber facer
A2A10A11A13B1B3B4B7B8B9B12B14
Páxina 22 de 46

Describir detalladamente para cada transformación o mecanismo de reacciónadecuado, indicando etapas de reacción, estados de transición, intermedios etc.
sabersaber facer
A2A11B1B3B4B7B8B9B12B14
Predicir o resultado da reacción dun substrato concreto cun reactivo dado nunhascondicións determinadas, no concernente á rexioselectividade e estereoselectividadeda reacción.
sabersaber facer
A11A12A13A19B1B3B4B7B8B9B12B14
Aplicar as normas de seguridade e hixiene no traballo de laboratorio e levar a cabo otratamento e a eliminación correcta dos residuos xerados.
sabersaber facer
A25B1B3B4B7B8B9B12B13B14B15
Realizar correctamente os procedementos experimentais habituais en preparaciónsorgánicas sinxelas.
sabersaber facer
A21A26B1B3B4B7B8B9B12B13B14
Levar a cabo a elaboración do produto dunha reacción, así como o seu illamento epurificación mediante técnicas habituais (extracción, destilación, recristalización ecromatografía).
sabersaber facer
A21A26A27B1B3B4B7B8B9B12B13B14
Páxina 23 de 46

Redactar e describir de forma axeitada os experimentos realizados no caderno delaboratorio, de modo que sexan reproducibles.
sabersaber facer
A23A27A28B1B3B4B7B8B9B12B13B14B15
Buscar e seleccionar información sobre os temas estudados. sabersaber facer
A20B4B5B14B15
Contidos
Tema
Tema 1. Reactividade dos compostos orgánicos Tipos de reaccións orgánicas: adición, eliminación, substitución,condensación, transposición. Mecanismos de reacción: reacciónsconcertadas e por pasos. Perfil enerxético dunha reacción. Controlcinético e control termodinámico. Ruptura homolítica e heterolítica:reaccións radicalarias e iónicas. Intermedios de reacción: radicais libres,carbocatións e carbanións.Estrutura e estabilidade. Tipos dereactivos:ácidos/bases, oxidantes/reductores e electrófilos/nucleófilos.
Tema 2. Estrutura e reactividade de gruposfuncionais
Estereoisomería configuracional. Alcanos e cicloalcanos. Compostosorgánicos que conteñen grupos funcionais con enlaces sencilloscarbono-heteroátomo (nitróxeno, osíxeno, halóxenos, metais, xofre).Acidez e basicidade de aminas e alcois.
Tema 3. Reaccións de adición a enlaces múltiplescarbono-carbono
Estrutura e reactividade xeral dos grupos funcionais con enlaces múltiplescarbono-carbono: alquenos, alquinos e dienos conxugados. Acidez dosalquinos terminais. Hidroxenación (calores de hidroxenación eestabilidade de alquenos e dienos). Reaccións de adición electrófila aalquenos: adición de HX: rexioselectividade; reaccións de hidratación,orientación e estereoquímica; adición de X2; reaccións de hidroxilación.Reaccións de adición a alquinos. Reaccións de adición electrófila a dienosconxugados.
Tema 4. Reaccións de substitución aromática Estrutura e reactividade xeral dos compostos aromáticosMecanismo xeral da substitución electrófila aromática. Reacciónsprincipais de substitución electrófila aromática: haloxenación, nitración,sulfonación, alquilación e acilación de Friedel-Crafts.Reaccións desubstitución electrófila aromática en sistemas aromáticos substituídos:orientación e reactividade. Reaccións de substitución electrófila aromáticaen fenois e aminas aromáticas. Sales de diazonio: reactividade. Reacciónsde substitución nucleófila aromática
Tema 5. Reaccións de adición nucleófila a gruposcarbonilo
Estrutura e reactividade xeral do grupo carbonilo (aldehídos e cetonas).Tautomería ceto-enólica.Mecanismo xeral da adición nucleófila. Adicións nucleófilas nonreversibles: adición de compostos organometálicos (alquinuros,organolíticos e magnesianos), adición de iluros de fósforo (reacción deWittig); adición de hidruro (reducción de compostos carbonílicos a alcois).Reaccións de adición nucleófila reversibles: adición de compostososixenados e de xofre (auga, alcois e tiois); adición de compostosnitroxenados (aminas e outros compostos nitroxenados); adición decianuro de hidróxeno.
Páxina 24 de 46

Tema 6. Reaccións de substitución nucleófilasobre grupos carbonilo
Estrutura e reactividade xeral dos ácidos carboxílicos e derivados de ácido.Acidez dos ácidos carboxílicos. Acidez e basicidade de amidas. Mecanismoxeral de adición-eliminación. Características estruturais e reactividaderelativa dos derivados de ácido. Reaccións de hidrólise. Reaccións deesterificación e transesterificación. Reaccións de amonólise. Reacciónscon organometálicos. Estrutura e reactividade dos nitrilos. Hidrólise denitrilos. Reaccións con organometálicos.
Práctica 1 Separación dunha mezcla de tres compostos (ácido acetilsalicílico,paracetamol e cafeína) utilizando dous métodos: A) Extracción ácido-basee B) Cromatografía en columna (dúas sesións).
Práctica 2 Adición electrófila a un dobre enlace: Bromación (unha sesión)
Práctica 3 Adición electrófila a un dobre enlace: hidratación (unha sesión)
Práctica 4 Substitución electrófila aromática: Nitración (unha sesión).
Práctica 5 Reducción dunha cetona (unha sesión)
Práctica 6 Adición nucleófila ao grupo carbonilo: Síntese de Wittig (unha sesión).
Práctica 7 Extración dun éster natural (trimiristina) e hidrólise básica do mesmo(dúas sesións)
Práctica 8 Síntese por pasos: Preparación de benzocaína a partir da para-toluidina(catro sesións)
Planificación docente
Horas na aula Horas fóra da aula Horas totais
Sesión maxistral 26 29 55
Resolución de problemas e/ou exercicios 26 49 75
Traballos tutelados 3 17 20
Prácticas de laboratorio 45.5 4.5 50
Probas de resposta curta 2 6 8
Probas de resposta longa, de desenvolvemento 3 8 11
Probas prácticas, de execución de tarefas reais e/ousimuladas.
4 2 6
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientador, considerando a heteroxeneidade do alumnado.
Metodoloxía docente
Descrición
Sesión maxistral Exposición por parte do profesor dos aspectos xerais do programa de forma estruturada, facendoespecial énfase nos fundamentos e aspectos máis importantes ou de difícil comprensión para oalumno. O profesor facilitará , a través da plataforma tem@, o material necesario para arealización do traballo da semana seguinte. O alumno deberá traballar previamente o materialentregado polo profesor e consultar a bibliografía recomendada para completar a información, cofin de seguir as explicacións dos contidos do programa con maior aproveitamento.Ao remate de cada tema o alumno deberá entregar cuberto un cuestionario con preguntasrelativas ao mesmo
Resolución deproblemas e/ouexercicios
Cada semana dedicaránse dúas horas a discutir os aspectos máis complicados do tema tratado, aresolver cuestións xurdidas no desenvolvemento dos temas e a resolución por parte do alumnadodos exercicios propostos nos boletíns
Traballos tutelados O estudante, de maneira individual ou en grupo, elabora un documento sobre a temática damateria ou prepara seminarios, investigacións, memorias, ensaios, resumos de lecturas,conferencias, etc. Xeralmente trátase dunha actividade autónoma do/s estudante/s que inclúe aprocura e recollida de información, lectura e manexo de bibliografía, redacción...
Prácticas de laboratorio Realizaranse experimentos de laboratorio de xeito individual, en sesións de 3,5 h. cada unha. Oalumno disporá dos guións das prácticas así como de material de apoio na plataforma tem@ co finde que poida preparar previamente os experimentos a realizar. Ao inicio de cada sesión o profesor fará unha exposición dos contidos a desenvolver polos alumnos.Durante a realización das prácticas o alumno elaborará un caderno de laboratorio no que deberáanotar todas as observacións relativas ao experimento realizado. Ao final deberá contestar acuestións relacionadas co traballo realizado
Atención personalizada
Descrición
Páxina 25 de 46

Resolución deproblemas e/ouexercicios
Tempo dedicado polo profesorado a atender as necesidades e consultas do alumnado relacionadas coestudo e/ou temas vinculados coa materia e coas actividades desenvolvidas. O profesorado informarásobre o horario dispoñible na presentación da materia
Traballos tutelados Tempo dedicado polo profesorado a atender as necesidades e consultas do alumnado relacionadas coestudo e/ou temas vinculados coa materia e coas actividades desenvolvidas. O profesorado informarásobre o horario dispoñible na presentación da materia
Avaliación
Descrición Cualificación
Resolución de problemase/ou exercicios
Valorarase a asistencia e participación nas clases de aula, a resolución por parte doalumno dunha serie de problemas e/ou exercicios propostos nun tempo/condiciónsestablecidas polo profesor así como a realización de traballos sobre temasconcretos propostos polo profesor.
A cualificación neste apartado só será considerada se o estudante participaalomenos na metade destas actividades e acada alomenos o 50% da puntuaciónmáxima para este apartado.
15
Traballos tutelados
Valoración do resultado obtido na elaboración dun documento ou presentaciónsobre a temática da materia, na preparación de seminarios, investigacións,memorias, ensaios, resumos de lecturas, conferencias, etc.
A participación neste apartado será obrigatoria e a cualificación só seráconsiderada se o estudante acada alomenos o 50% da puntuación máxima paraeste apartado
10
Prácticas de laboratorio A asistencia ás clases prácticas é obrigatoria.
O alumno para superar a materia deberá acadar alomenos o 50% da puntuaciónmáxima posible para este apartado.
Valorarase o seguinte:
- Os entregables correspondentes a cada práctica de laboratorio (caderno,cuestionarios, etc...). A cualificación neste apartado só será considerada se oestudante realiza un mínimo do 80% das entregas (18%)
- Proba práctica (na que tamén figurarán cuestións teóricas sobre a prácticarealizada no exame) que permitirá avaliar as competencias e destrezas adquiridaspolo alumno. Dita proba realizarase de xeito independiente para cada grupo deprácticas e terá lugar ao remate das sesións de laboratorio (12%).
30
Probas de resposta curta Realizaranse dúas probas breves, unha ao rematar o tema 2 e outra o tema 4, queabarcarán o temario explicado
20
Probas de resposta longa,de desenvolvemento
Unha proba global para a avaliación das competencias adquiridas na materia,realizarase tras a impartición da mesma.
Para a superación da materia o alumno deberá acadar un mínimo dun 50% natotalidade das probas escritas (probas de resposta curta e probas de respostalonga).
A cualificación final será a suma de todos os apartados sempre que se superen osmínimos esixidos. De non ser o caso, a cualificación que figurará na acta será a daproba global de fin de cuadrimestre ponderada
25
Outros comentarios e segunda convocatoria
A participación do estudante nalgún dos actos de avaliación da materia implicará a condición de “presentado/a” e, polotanto, a asignación dunha cualificación. Considéranse actos de avaliación a asistencia ás clases prácticas de laboratorio (tres
Páxina 26 de 46

ou mais), a realización de probas, a realización dos traballos tutelados e a entrega dun mínimo do 25% dos traballos ouexercicios encargados polo profesor.
Avaliación da convocatoria de xullo
Os alumnos que non superen a materia na convocatoria de fin de cuadrimestre só poderán recuperar os seguintes apartadosna convocatoria de xullo:
a) Resolución de problemas e/ou exercicios (máx. 1,5 puntos): Unha vez rematado o proceso de avaliación de fin decuadrimestre, o profesorado proporá aos alumnos que non superen a materia a realización de boletíns de exercicios que llespermitan acadar as competencias das que serán avaliados na convocatoria de xullo. Este traballo terá que ser entregadoantes do exame oficial desta convocatoria.
Esta cualificación substituirá á acadada durante o período lectivo neste apartado.
b) Probas escritas (de resposta curta e longa) (máximo 4,5 puntos): Os alumnos farán unha proba escrita na que seavaliarán as competencias adquiridas na materia. Para superar a materia o alumno deberá acadar alomenos o 50% dapuntuación máxima para este apartado.
Esta cualificación substituirá a acadada no conxunto das probas escritas durante o período lectivo.
c) Ademais, poderán recuperar a proba práctica de laboratorio aqueles estudantes que teñan superada a parte teóricada materia.
Esta cualificación substituirá a acadada na proba práctica de fin de cuadrimestre.
O resto das cualificacións (prácticas de laboratorio e traballos tutelados) serán os obtidos na avaliación de fin decuadrimestre.
A cualificación final será a suma de todos os apartados sempre que se superen os mínimos esixidos. De non ser o caso, acualificación que figurará na acta será a da proba escrita ponderada.
No caso de que esta cualificación sexa inferior á obtida na avaliación de fin de cuadrimestre, a cualificación que figurará naacta será esta última
Bibliografía. Fontes de información
KLEIN, D., “Química Orgánica”, 1ª edición en castelán, Editorial Médica Panamericana, Madrid (2013)
VOLLHARDT, K.P.C. e SCHORE, N.E, “Química Orgánica”, 5ª edición en castelán, Edicións Omega, Barcelona (2007)
WADE, L.G., Jr, “Química Orgánica”, 7ª edición en castelán, Editorial Pearson-Educación de México (2012)
Bibliografía complementaria
- CAREY, F. "Química Orgánica", 6ª edición en castelán, McGraw-Hill Interamericana, 2006.
- CLAYDEN, J. GREEVES, N. WARREN, S. e WOTHERS, P. "Organic Chemistry", Oxford University Press, 2001.
- YURKANIS BRUICE, P. "Química Orgánica", 5ª edición en castelán, Editorial Pearson-Prentice-Hall (2008)
- DOBADO, J.A., GARCÍA-CALVO,F., GARCÍA,J.I. "Química Orgánica: Ejercicios comentados", Garceta, 2012
- PALLEROS, D.R. "Experimental Organic Chemistry", John Wiley and Sons, 2000.
- QUIÑOÁ, E. e RIGUERA, R. "Cuestiones y ejercicios de Química Orgánica", 2ª edición, McGraw-Hill Interamericana, Madrid(2004).
- QUIÑOÁ, E. e RIGUERA, R. "Nomenclatura y representación de los compuestos orgánicos", 2ª edición, McGraw-HillInteramericana, Madrid (2005).
Recomendacións
Materias que se recomenda cursar simultáneamenteFísica III/V11G200V01301Química analítica I/V11G200V01302Química física I/V11G200V01303
Páxina 27 de 46

Materias que se recomenda ter cursado previamenteBioloxía: Bioloxía/V11G200V01101Química, física e bioloxía: Laboratorio integrado I/V11G200V01103Química, física e xeoloxía: Laboratorio integrado II/V11G200V01202Química: Química I/V11G200V01105Química: Química II/V11G200V01204 Outros comentariosMaterias que continúan o temario:
Química Orgánica II e Química Orgánica III
Páxina 28 de 46

DATOS IDENTIFICATIVOS
Ferramentas informáticas e de comunicación en química
Materia Ferramentasinformáticas e decomunicación enquímica
Código V11G200V01401
Titulacion Grao en Química
Descriptores Creditos ECTS Carácter Curso Cuadrimestre
6 OB 2 2c
Idioma Inglés
Departamento Química FísicaQuímica orgánica
Coordinador/a Correa Duarte, Miguel Ángel
Profesorado Correa Duarte, Miguel ÁngelPérez Juste, JorgeSilva López, Carlos
Correo-e [email protected]
Web
Descriciónxeral
Competencias de titulación
Código
A22 Procesar datos e realizar cálculo computacional relativo a información e datos químicos
A23 Presentar material e argumentos científicos de xeito oral e escrita a unha audiencia especializada
B1 Comunicarse de forma oral e escrita en polo menos unha das linguas oficiais da Universidade
B2 Comunicarse a nivel básico en inglés no ámbito da Química
B3 Aprender de forma autónoma
B4 Procurar e administrar información procedente de distintas fontes
B5 Utilizar as tecnoloxías da información e das comunicacións e manexar ferramentas informáticas básicas
B6 Manexar as matemáticas, incluíndo aspectos tales como análise de erros, estimacións de ordes de magnitude, usocorrecto de unidades e modos de presentación de datos
B7 Aplicar os coñecementos teóricos á práctica
B8 Traballar en equipo
B9 Traballar de forma autónoma
B10 Traballar nun contexto tanto nacional como internacional
B14 Analizar e sintetizar información e obter conclusións
B15 Avaliar de modo crítico e construtivo o entorno e a si mesmo
B16 Desenvolver un compromiso ético
B18 Xerar novas ideas e demostrar iniciativa
Competencias de materia
Competencias de materia Tipoloxía Competencias
(*)To know the different sources of scientific and technical information saber A23B1B2B4B5B9B14B16
(*)To understand the basics of running a science library and know how to perform anadvanced use of its services
saber facer B2B4B5B8B9B14
Páxina 29 de 46

(*)To classify scientific journals based on their theme or objective saber A23B1B2B3B5B8B9B10B15B18
(*)To know the basic characteristics of other sources: technical reports, conferenceproceedings, patents, dissertations, government publications, standards, videos,dictionaries, encyclopedias, directories, databases and "handbooks".
saber A23B1B2B5B8B10B16
(*)To know the basic characteristics of other sources: technical reports, conferenceproceedings, patents, dissertations, government publications, standards, videos,dictionaries, encyclopedias, directories, databases and "handbooks".
saber A23B1B2B5B8B10B16
(*)To know the structure and function of an abstracting or indexing service saber A23B1B2B5B8B10B16
(*)To know how to use statistical program packages to perform data fitting, graphicaland other kinds of statistical analysis
saber facer A22B3B5B6B7B9B14B16
Contidos
Tema
(*)The scientific literature: sources of information (*)Structure and classification of the literature.General rules of a literature searchFunction, organization and use of a scientific library
(*)Information Sources (*)Books JournalsTechnical reports Conference ProceedingsPatents Thesis Government Publications Standards Videos Dictionaries Directories Encyclopaedias Databases
(*)Using Internet (*)Basic services offered by the Internet Remote connection and file transfer Search enginesElectronic lists and subscription services Other services. Structure, function and design of web pages
Páxina 30 de 46

(*)Indexing and abstracting services (*)Identification of a scientific paper The ISI Web of Knowledge (WOK) The Chemical Abstract Service (CAS) and the Scifinder. Other abstracting services Handbooks
(*)Bibliographic Managers (*)Classification References Use of popular software packages: Refworks, Mendeley and Endnote asexamples.
(*)Preparation of a scientific, technical oracademic document
(*)Parts of a scientific documentReferences, tables and figures : general principles.Use of computer templates.
Planificación docente
Horas na aula Horas fóra da aula Horas totais
Sesión maxistral 14 28 42
Prácticas en aulas de informática 26 52 78
Resolución de problemas e/ou exercicios 2 22 24
Probas de resposta longa, de desenvolvemento 1.5 4.5 6
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientador, considerando a heteroxeneidade do alumnado.
Metodoloxía docente
Descrición
Sesión maxistral Explicación dos contidos correspondentes ao tema.
Prácticas en aulas deinformática
Practicas consistentes en: realizacion de búsquedas bibliográficas, uso de gestores bibliográficos,uso de paquetes estadísticos.
Resolución deproblemas e/ouexercicios
Aplicación dos coñecementos adquiridos nas prácticas realizadas.
Atención personalizada
Descrición
Prácticas en aulas deinformática
Á parte das horas presenciais, os alumnos poderán consultarlles aos profesores ao travésda plataforma web e do correo electrónico.
Resolución de problemas e/ouexercicios
Á parte das horas presenciais, os alumnos poderán consultarlles aos profesores ao travésda plataforma web e do correo electrónico.
Avaliación
Descrición Cualificación
Prácticas en aulas de informática Aplicación práctica dos conceptos aprendidos nas sesiónsmaxistrais.
20
Resolución de problemas e/ou exercicios Posta en práctica dos coñecementos adquiridos mediante aresolución de exercicios.
40
Probas de resposta longa, de desenvolvemento Proba escrita 40
Outros comentarios e segunda convocatoria
Attendance at practical lectures (seminars) is compulsory. The student will be given a rating (0-10) as long as he/she hasattended 3 or more seminar sessions, has delivered at least two reports on the exercises or practices proposed by theteacher or has done a written exam.If the student fails in the first call he/she will be asked to improve some of the exercises or perform new ones provided bythe teacher. In addition he/she will have to undergo a more thorough exam, which will weight 50% of the final grade.
Bibliografía. Fontes de información
Douville, J.A. , The literature of chemistry, 1st, American Library Association
Kaplan, S.M. , The English-Spanish Spanish-English dictionary of chemistry, 1st, Wiley, 1998
Maizell, R.E. , How to find chemical information: a guide for practising chemists, educators and students, 3d, John Wiley,1998
Day, R.A.; Gastel, B. , How to write and publish a scientific paper, 6th, Cambridge Univ. Press
Páxina 31 de 46

Recomendacións
Materias que se recomenda cursar simultáneamenteMétodos numéricos en química/V11G200V01402Química física II/V11G200V01403Química inorgánica I/V11G200V01404
Materias que se recomenda ter cursado previamenteFísica: Física I/V11G200V01102Física: Física II/V11G200V01201Química: Química I/V11G200V01105Química: Química II/V11G200V01204
Páxina 32 de 46

DATOS IDENTIFICATIVOS
Métodos numéricos en química
Materia Métodosnuméricos enquímica
Código V11G200V01402
Titulacion Grao en Química
Descriptores Creditos ECTS Carácter Curso Cuadrimestre
6 OB 2 2c
Idioma
Departamento MatemáticasQuímica analítica e alimentariaQuímica Física
Coordinador/a Besada Morais, Manuel
Profesorado Besada Morais, ManuelPeña Gallego, María de los ÁngelesRomero Rivas, Vanesa
Correo-e [email protected]
Web
Descriciónxeral
Esta materia é a versión práctica matemática de aplicación a datos observados e de solución numérica denumerosos problemas que teñen difícil, ou imposible, solución analítica. Permitirá ó alumno adquirirhabilidades sobre o manexo de gran cantidade de información numérica e consolidar o manexo dunhacalculadora científica de gran potencia.
Competencias de titulación
Código
A19 Aplicar os coñecementos e a comprensión á resolución de problemas cuantitativos e cualitativos de natureza básica
A20 Avaliar, interpretar e sintetizar datos e información química
A22 Procesar datos e realizar cálculo computacional relativo a información e datos químicos
A23 Presentar material e argumentos científicos de xeito oral e escrita a unha audiencia especializada
A29 Demostrar habilidades para os cálculos numéricos e a interpretación dos datos experimentais, con especial énfasena precisión e a exactitude
B1 Comunicarse de forma oral e escrita en polo menos unha das linguas oficiais da Universidade
B3 Aprender de forma autónoma
B4 Procurar e administrar información procedente de distintas fontes
B5 Utilizar as tecnoloxías da información e das comunicacións e manexar ferramentas informáticas básicas
B6 Manexar as matemáticas, incluíndo aspectos tales como análise de erros, estimacións de ordes de magnitude, usocorrecto de unidades e modos de presentación de datos
B7 Aplicar os coñecementos teóricos á práctica
B8 Traballar en equipo
B9 Traballar de forma autónoma
B12 Planificar e administrar adecuadamente o tempo
B13 Tomar decisións
B14 Analizar e sintetizar información e obter conclusións
B15 Avaliar de modo crítico e construtivo o entorno e a si mesmo
Competencias de materia
Competencias de materia Tipoloxía Competencias
Utilizar os paquetes numéricos e simbólicos de MATLAB. saber A22B5B9
Controlar distintas bases de numeración e decatarse da existencia de errorescometidos nas aproximacións
saber A29B6B9
Páxina 33 de 46

Buscar aproximacións de raíces de ecuacións dunha variable e sistemas de ecuacións. sabersaber facer
A19A22A29B5B6B7
Utilizar polinomios que se axustan a varios puntos do plano. sabersaber facer
A19A20A22A29B5B6B7
Derivar e integrar numericamente, relacionar estes conceptos numéricos e analíticos eentender o porque da súa necesidade.
saber A19A20A22A29B5B6B7
Manexar axustes de datos a distintos tipos de curvas de elección previa mediantepaquetes informáticos.
sabersaber facer
A19A20A22A29B4B5B6B14
Expresar con soltura, de forma oral e escrita, conceptos numéricos. sabersaber facer
A23B1B3B4B5B8B12B13B14B15
Contidos
Tema
Tema 1. Introducción a análise numerica. Sistemas de numeración Necesidade dos métodos numéricos. Fontes eanálise do error. Software disponible.
Tema 2. Aproximación de raíces de ecuaciónsdunha variable.
Condicionamento do cálculo de raíces. Métodos de separación de raíces-Método da bisección. Método de Newton-Raphson. Teorema do punto fixo.
Tema 3. Interpolación numérica. O problema xeral de interpolación. Interpolación de Lagrange. Error deinterpolación e elección óptima de nodos. Interpolación polinomial.
Tema 4. Axuste de curvas. Axuste de datos. Rectas de regresión por mínimos cadrados.Aproximación de funcións por mínimos cadrados. Interpolación polinomiala trozos.
Tema 5. Derivación e integración numérica. Esquemas de derivación numérica basados en interpolación. Fórmulas dederivación finitas. Error de derivación. Fórmulas de integración coninterpolación polinómica. Error de integración. Fórmulas de cuadraturas.
Tema 6. Resolución numérica de sistemas deecuacións.
Métodos directos de resolución de sistemas lineais: Gauss. Métodositerativos clásicos. Métodos de descenso: Máximo descendo e gradienteconxugado. Resolución de sistemas non lineais.
Planificación docente
Horas na aula Horas fóra da aula Horas totais
Sesión maxistral 13 26 39
Prácticas en aulas de informática 26 52 78
Probas de tipo test 4 12 16
Resolución de problemas e/ou exercicios 2 8 10
Traballos e proxectos 0 7 7
Páxina 34 de 46

*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientador, considerando a heteroxeneidade do alumnado.
Metodoloxía docente
Descrición
Sesión maxistral Exposición das bases teóricas e orientación por parte do profesorado sobre os contidos da materia
Prácticas en aulas deinformática
Desenvolvemento nas aulas de informática dos exercicios que se propoñan nas aulas teóricasutilizando a calculadora científica MATLAB.
Atención personalizada
Descrición
Prácticas en aulas deinformática
Cada estudante demandará ó profesorado as aclaracións que estime oportunas para mellorar acomprensión da materia e desenvolver con éxito as tarefas que lle foron propostas. Estas consultasatenderanse no horario de titorías ou mediante petición previa.
Avaliación
Descrición Cualificación
Prácticas en aulas deinformática
Ó final das sesións nas aulas de informática, o alumno resolverá algúns exercicios domesmo tipo que os dos realizados na aula.
25
Probas de tipo test Durante o curso realizaranse alomenos tres probas parciais curtas tipo test e tipopráctico que contarán un 25 por cen na cualificación final. Ademais, nunha proba final,realizarase outra proba tipo test de tódala materia que contabilizará outro 10 por cenna cualificación final.
35
Resolución deproblemas e/ouexercicios
Ó finalizar o curso realizaráse unha proba práctica resolvendo algúns exerciciosprácticos na aula de informática
30
Traballos e proxectos Participacion con aproveitamento en todas as actividades propostas polo profesorado,sexan estas para realizar dentro ou fóra da aula.
10
Outros comentarios e segunda convocatoria
Os alumnos que non superen a materia na convocatoria ordinaria e pretendan facelo na convocatoria extraordinaria,manterán as cualificacións obtidas durante o curso en cada un dos apartados anteriores, salvo as cualificacións das probasprácticas de informática, que poderán ser recuperadas, e as dúas probas realizadas ó final de curso que serán avaliadas noexame correspondente. Neste caso, o alumno ten que poñerse en contacto co profesor con suficiente antelación paraacordar o traballo a realizar antes das probas finais.
A participación do estudante nalgún dos actos de avaliación da materia implicará a condición de “presentado” e, polo tanto,a asignación dunha cualificación. Considéranse actos de avaliación a asistencia ás prácticas de informática (catro ou mais),a realización de probas ou a entrega dun mínimo do 25% dos problemas ou exercicios encargados polo profesor.
Bibliografía. Fontes de información
Chapra, S.C.; Canale, R.P., Métodos numéricos para ingenieros, 2010, McGraw-Hill
Besada, M., MATLAB: todo un mundo, 2007, Servizo de publicacións da Universidade de Vigo
Mathews, J.H.; Fink, K.D., Métodos numéricos con MATLAB, 2000, Prentice Hall
Nakamura, S., Análisis numérico y visualización gráfica con MATLAB, 1997, Pearson Educación
Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamenteMatemáticas: Matemáticas I/V11G200V01104Matemáticas: Matemáticas II/V11G200V01203
Páxina 35 de 46

DATOS IDENTIFICATIVOS
Química física II
Materia Química física II
Código V11G200V01403
Titulacion Grao en Química
Descriptores Creditos ECTS Carácter Curso Cuadrimestre
9 OB 2 2c
Idioma CastelánGalego
Departamento Química Física
Coordinador/a Fernández Nóvoa, Alejandro
Profesorado Fernández Nóvoa, AlejandroFerro Costas, DavidHermida Ramón, José ManuelPastoriza Santos, IsabelPeña Gallego, María de los Ángeles
Correo-e [email protected]
Web
Descriciónxeral
Aplicación dos principios e métodos da Mecánica Cuántica ao estudo da estrutura molecular e aespectroscopia.
Competencias de titulación
Código
A3 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: principios daMecánica Cuántica e a súa aplicación na descrición da estrutura e as propiedades de átomos e moléculas
A6 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: principios deTermodinámica e as súas aplicacións en Química
A8 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: principais técnicas deinvestigación estrutural, incluíndo a Espectroscopía
A19 Aplicar os coñecementos e a comprensión á resolución de problemas cuantitativos e cualitativos de natureza básica
A20 Avaliar, interpretar e sintetizar datos e información química
A21 Recoñecer e implementar boas prácticas científicas de medida e experimentación
A22 Procesar datos e realizar cálculo computacional relativo a información e datos químicos
A23 Presentar material e argumentos científicos de xeito oral e escrita a unha audiencia especializada
A27 Monitorizar, mediante observación e medida de propiedades físicas e químicas, acontecementos ou cambios edocumentalos e rexistralos de xeito sistemático e fiable
A28 Interpretar datos derivados das observacións e medicións do laboratorio en termos do seu significado e relacionaloscoa teoría adecuada
A29 Demostrar habilidades para os cálculos numéricos e a interpretación dos datos experimentais, con especial énfasena precisión e a exactitude
B1 Comunicarse de forma oral e escrita en polo menos unha das linguas oficiais da Universidade
B3 Aprender de forma autónoma
B4 Procurar e administrar información procedente de distintas fontes
B5 Utilizar as tecnoloxías da información e das comunicacións e manexar ferramentas informáticas básicas
B6 Manexar as matemáticas, incluíndo aspectos tales como análise de erros, estimacións de ordes de magnitude, usocorrecto de unidades e modos de presentación de datos
B7 Aplicar os coñecementos teóricos á práctica
B8 Traballar en equipo
B9 Traballar de forma autónoma
B12 Planificar e administrar adecuadamente o tempo
B13 Tomar decisións
B14 Analizar e sintetizar información e obter conclusións
B15 Avaliar de modo crítico e construtivo o entorno e a si mesmo
Competencias de materia
Competencias de materia Tipoloxía Competencias
Páxina 36 de 46

Formular hamiltonianos moleculares, utilizar sobre eles a aproximación deBorn-Oppenheimer e discutir as súas consecuencias.
sabersaber facer
A3A19B1B3B4B6B9
Manexar superficies e perfís de enerxía potencial e os conceptos relativos a elas. sabersaber facer
A3A19A20A22A28A29B1B3B4B5B6B7B9B12B13B14
Aplicar os métodos OM e EV para a descrición do enlace químico en sistemas simples ecoñecer (coa súa orixe) as limitacións destes métodos.
sabersaber facer
A19B1B3B4B6B7B9
Describir as técnicas de localización orbital e o fundamento da hibridación de orbitaisatómicos.
saber A3B1B3B4B6B9
Aplicar (coñecendo fundamentos e limitacións) os principais métodos de cálculo para oestudo de estruturas moleculares (HF, post-HF, DFT...).
sabersaber facer
A3A19A20A22A23A28A29B1B3B4B5B6B7B9B12B13B14
Describir as formas de interacción radiación-materia e formular regras de selección dedipolo eléctrico.
saber A8B1B3B4B6B9
Vincular a frecuencia da radiación co movemento molecular responsable dunhatransición espectroscópica.
saber A8B1B3B4B6B7B9
Páxina 37 de 46

Xustificar o ensanchamento das liñas espectrais e o efecto do medio sobre os espectros. saber A8B1B3B4B6B9
Interpretar espectros de rotación e vibración-rotación para obter información estrutural,facendo uso dos modelos cuánticos simples (rotor ríxido e elástico e osciladoresharmónico e anharmónico), regras de selección e técnicas de asignación de liñas.
sabersaber facer
A3A8A19A20A22A23A27A28A29B1B3B4B5B6B7B9B12B13B14
Discutir o principio de Franck-Condon e as súas consecuencias. saber A3A8B1B3B4B6B9
Interpretar espectros electrónicos, determinando información estrutural a partir deles,e coñecer os seus fundamentos.
sabersaber facer
A3A8A19A22B1B3B4B5B6B7B9
Describir os diferentes procesos de desactivación de estados electrónicos excitados. sabersaber facer
A8A19B1B3B4B6B9
Describir os fundamentos das espectroscopias de resonancia magnética e interpretar aorixe física do desprazamento químico e dos acoplamentos presentes nos espectros deRMN.
sabersaber facer
A8A19A22B1B3B4B6B9
Describir as peculiaridades instrumentais das técnicas espectroscópicas nas diferentesrexións espectrais.
saber A8B1B3B4B6B9
Páxina 38 de 46

Aplicar os coñecementos teóricos adquiridos en Química Física I para determinarexperimentalmente constantes de equilibrio químico, coeficientes de actividade emagnitudes termoquímicas.
saber facer A6A19A20A21A23A27A28A29B1B3B4B5B6B7B8B9B12B13B14B15
Contidos
Tema
Estrutura Electrónica das Moléculas Diatómicas. - Aproximación de Born-Oppenheimer.- Molécula H2+. Método OM.- Molécula H2. Métodos OM e EV.- Método OM para moléculas diatómicas homo e heteronucleares.- Método de Hartree-Fock. Conxuntos base.
Estrutura Electrónica das Moléculas Poliatómicas. - Método OM en moléculas poliatómicas.- Métodos semiempíricos. Método de Hückel.- Cálculo de propiedades moleculares- Outros métodos en Química Computacional.
Introdución á Espectroscopia Molecular. - Interacción radiación-materia. Plantexamento xeral.- Integral momento dipolar de transición. Regras de selección.- Intensidade e posición das transicións espectrais.
Espectroscopia de Rotación. - Espectros de rotación pura de moléculas diatómicas. Modelos do rotorríxido e elástico.- Espectros de rotación pura de moléculas poliatómicas.
Espectroscopia de Vibración. - Espectros de vibración de moléculas diatómicas. Modelos do osciladorharmónico e anharmónico.- Espectros de vibración-rotación de moléculas diatómicas.- Espectros de vibración de moléculas poliatómicas.- Espectroscopia Raman.
Espectroscopia Electrónica. - Espectros electrónicos de moléculas diatómicas.- Estrutura de vibración. Principio de Franck-Condon.- Estrutura fina de rotación.- Espectros electrónicos de moléculas poliatómicas.
Espectroscopias de Resonancia. - Introdución á resonancia magnética.- Desprazamento químico.- Interacción espín-espín. Constante de acoplamento.- Espectroscopia de resonancia de espín electrónico.
Prácticas de Termodinámica Química (seissesións)
- Determinación experimental de constantes de equilibrio empregandotécnicas espectrofotométricas ou potenciométricas.- Determinación experimental de entalpías de combustión, disolución,neutralización, fusión ou vaporización.- Propiedades coligativas.- Determinación experimental de coeficientes de actividade empregandounha técnica potenciométrica.
Prácticas de Química Cuántica e Espectroscopia(sete sesións).
- Estudo teórico da estrutura molecular das moléculas H2 y H2+.- Estudo teórico da estrutura molecular de outras moléculas diatómicas.- Isomería conformacional e rotación interna no n-butano.- Predicción, interpretación teórica e resolución do espectro devibración-rotación do HCl en fase gas.- Espectroscopia electrónica: Espectro da molécula de I2 en fase gas.
Páxina 39 de 46

Planificación docente
Horas na aula Horas fóra da aula Horas totais
Sesión maxistral 26 39 65
Seminarios 26 39 65
Prácticas de laboratorio 45.5 4.5 50
Resolución de problemas e/ou exercicios de formaautónoma
0 10 10
Probas de resposta longa, de desenvolvemento 4 8 12
Informes/memorias de prácticas 0 9 9
Probas de resposta curta 2 5 7
Probas de tipo test 0 4 4
Probas prácticas, de execución de tarefas reais e/ousimuladas.
1 2 3
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientador, considerando a heteroxeneidade do alumnado.
Metodoloxía docente
Descrición
Sesión maxistral Consistirán na exposición dos aspectos fundamentais de cada tema por parte do profesor,tomando como base o material dispoñible na plataforma TEM@ (esquemas, boletíns de problemas,...). Ademais da exposición de temas, tamén se formularán problemas numéricos que axuden acomprender e asentar os conceptos.
Seminarios As clases de seminario serán principalmente labor do alumno, baixo a supervisión do profesor, eempregaranse fundamentalmente para:- Resolución de problemas, tanto de xeito individual como en grupo.- Incidir, unha vez o alumno traballe os aspectos básicos, sobre aqueles contidos de cada tema quepoidan presentar unha maior complexidade.
Prácticas de laboratorio Realización baixo a supervisión do profesor pero de xeito autónomo, de prácticas de laboratorio oude química computacional.As devanditas prácticas realizaranse por parellas e en sesións de 3,5 horas.Coa antelación suficiente, os alumnos disporán na plataforma TEM@ dos guións das prácticas arealizar xunto con todo o material adicional necesario. O guión presentará os elementos esenciaispara realizar a práctica a nivel experimental ou computacional, así como os puntos básicos do seufundamento teórico e do tratamento dos datosÓ rematar as prácticas, e dentro do prazo que fixe o profesor, será necesario entregar ocorrespondente informe, elaborado seguindo as directrices dadas polo profesor.
Resolución deproblemas e/ouexercicios de formaautónoma
Para cada un dos temas, propoñeranse determinados "Problemas Avaliables" ou outros traballosque o alumno deberá resolver ou realizar para entregar ao profesor no prazo que se fixe.
Atención personalizada
Descrición
Sesión maxistral No horario de titorias do profesor resolveranse de forma individualizada e máis persoal aquelasdúbidas dos alumnos que poidan xurdir ó longo do curso en calquera dos seus aspectos (clasesde teoría ou seminario, clases de laboratorio e os distintos tipos de actividades autónomas arealizar).
Seminarios No horario de titorias do profesor resolveranse de forma individualizada e máis persoal aquelasdúbidas dos alumnos que poidan xurdir ó longo do curso en calquera dos seus aspectos (clasesde teoría ou seminario, clases de laboratorio e os distintos tipos de actividades autónomas arealizar).
Prácticas de laboratorio No horario de titorias do profesor resolveranse de forma individualizada e máis persoal aquelasdúbidas dos alumnos que poidan xurdir ó longo do curso en calquera dos seus aspectos (clasesde teoría ou seminario, clases de laboratorio e os distintos tipos de actividades autónomas arealizar).
Resolución de problemase/ou exercicios de formaautónoma
No horario de titorias do profesor resolveranse de forma individualizada e máis persoal aquelasdúbidas dos alumnos que poidan xurdir ó longo do curso en calquera dos seus aspectos (clasesde teoría ou seminario, clases de laboratorio e os distintos tipos de actividades autónomas arealizar).
Probas de resposta longa,de desenvolvemento
No horario de titorias do profesor resolveranse de forma individualizada e máis persoal aquelasdúbidas dos alumnos que poidan xurdir ó longo do curso en calquera dos seus aspectos (clasesde teoría ou seminario, clases de laboratorio e os distintos tipos de actividades autónomas arealizar).
Páxina 40 de 46

Informes/memorias deprácticas
No horario de titorias do profesor resolveranse de forma individualizada e máis persoal aquelasdúbidas dos alumnos que poidan xurdir ó longo do curso en calquera dos seus aspectos (clasesde teoría ou seminario, clases de laboratorio e os distintos tipos de actividades autónomas arealizar).
Probas de resposta curta No horario de titorias do profesor resolveranse de forma individualizada e máis persoal aquelasdúbidas dos alumnos que poidan xurdir ó longo do curso en calquera dos seus aspectos (clasesde teoría ou seminario, clases de laboratorio e os distintos tipos de actividades autónomas arealizar).
Probas de tipo test No horario de titorias do profesor resolveranse de forma individualizada e máis persoal aquelasdúbidas dos alumnos que poidan xurdir ó longo do curso en calquera dos seus aspectos (clasesde teoría ou seminario, clases de laboratorio e os distintos tipos de actividades autónomas arealizar).
Probas prácticas, deexecución de tarefas reaise/ou simuladas.
No horario de titorias do profesor resolveranse de forma individualizada e máis persoal aquelasdúbidas dos alumnos que poidan xurdir ó longo do curso en calquera dos seus aspectos (clasesde teoría ou seminario, clases de laboratorio e os distintos tipos de actividades autónomas arealizar).
Avaliación
Descrición Cualificación
Prácticas de laboratorio Puntúanse aquí xunto co esforzo e a actitude, as destrezas e as competenciasdesenvolvidas polo alumno durante a realización das distintas prácticas.
ata 12,0
Resolución de problemas e/ouexercicios de forma autónoma
Para cada un dos temas, propoñeranse determinados "Problemas Avaliables"ou outros traballos que o alumno deberá resolver ou realizar.
ata 7,0
Probas de resposta longa, dedesenvolvemento
Realización dunha proba escrita global (3,5 horas de duración) ao final docuadrimestre, na data fixada pola Xunta de Facultade.
ata 42
Informes/memorias deprácticas
Teranse en conta os aspectos formais relativos á organización, uso correcto dasunidades, confección correcta das gráficas e exposición dos resultados.Valorarase tamén a análise crítica destes e a obtención de conclusións.
ata 6,0
Probas de resposta curta Realización ao longo do cuadrimestre, nas datas fixadas pola Xunta deFacultade, de dúas probas curtas (aproximadamente 1,5 horas de duración) decarácter non liberatorio.
ata 14
Probas de tipo test Ao rematar cada tema ou grupo de temas o alumno terá, a través daplataforma TEM@, a posibilidade de respostar un "test de autoavaliación"autocorrixible.
ata 7,0
Probas prácticas, de execuciónde tarefas reais e/ousimuladas.
Esta proba escrita realizarase na data fixada pola Xunta de Facultade e versarásobre os coñecementos e destrezas que o alumno debe ter adquirido durante odesenvolvemento das sesións de prácticas. As preguntas situaranse, nalgúnscasos, no contexto dalgunhas das experiencias realizadas polo alumno e,noutros, terán un ámbito máis xeral. A través das devanditas preguntasavaliarase a súa capacidade para resolver os problemas presentados.
ata 12,0
Outros comentarios e segunda convocatoria
A avaliación do curso realizarase fundamentalmente dun xeito continuado tendo en conta os aspectos mencionados maisarriba, e distinguindo entre a parte teórica e a parte práctica da asignatura.
Parte Teórica:
A avaliación da parte teórica contribuirá, no seu conxunto (probas curtas (20%), proba longa (60%), resolución deproblemas/traballos (10%), test de autoavaliación (10%)), un 70% á cualificación final da materia. E requisitoimprescindible para superar a materia obter na proba longa unha cualificación mínima de 4,0 sobre 10,0 puntos.No caso de non acadar dita puntuación a cualificación que se reflectirá na acta será únicamente a cualificación desteexame, non contabilizándose ningún dos demais apartados.
Parte Práctica:
A avaliación da parte práctica contribuirá, no seu conxunto (prácticas de laboratorio (40%), informes (20%) e probaescrita de prácticas (40%)), un 30% á cualificación final da materia. E requisito imprescindible para superar amateria obter, na parte práctica, unha cualificación mínima de 5,0 sobre 10 puntos. No caso de non acadar ditapuntuación a cualificación que se reflectirá na acta será unicamente a do 75% desta parte práctica (no caso de tersesuperada a cualificación mínima de 4,0 puntos na proba longa).
A asistencia ás sesións prácticas é obrigatoria e, polo tanto, non é posible aprobar a materia no caso de non terserealizado.
Páxina 41 de 46

A realización das duas probas curtas, ou da proba escrita de prácticas, ou da proba longa ou a asistencia a mais de cinco sesións de laboratorio, implicará a condición de “presentado/a” e, polo tanto, a asignación dunha cualificación.
Segunda Oportunidade:
Para a avaliación na segunda oportunidade, manteranse as cualificacións e as porcentaxes das probas curtas, dosproblemas/traballos propostos, das prácticas de laboratorio e os correspondentes informes e dos test de autoavaliación. Nocaso de ter unha cualificación igual ou superior a 5,0 puntos na proba global (longa) ou igual ou superior a 4,0 na probaescrita de prácticas, manterase dita cualificación (e a porcentaxe) e só será necesario realizar a outra.
Bibliografía. Fontes de información
LEVINE, I. N., "Fisicoquímica" (vol. II), 5ª edición, Editorial McGraw-Hill Interamericana (2004)
ENGEL, T.; REID, P., "Química Física", 1ª edición, Pearson. Adison-Wesley (2006)
BERTRÁN, J.; BRACHANDELL, V.; MORENO, M.; SODUPE, M., "Química Cuántica", 2ª edición, Editorial Síntesis (2002).
BERTRÁN RUSCA, J.; NÚÑEZ DELGADO, J., "Química Física" (vol. I), 1ª edicion, Editorial Ariel (2002)
Bibliografía Complementaria:
• ATKINS P. W., DE PAULA J., "Química Física" (8ª Edición). Editorial Médica Panamericana. (2008).
• DÍAZ PEÑA M., ROIG MUNTANER A., "Química Física" (vol. I), Editorial Alhambra (1980).
• LEVINE I.N., "Química Cuántica" (5ª ed.), Editorial Prentice Hall (2001).
• REQUENA A., ZÚÑIGA J., "Espectroscopía", Editorial Pearson Prentice Hall (2004).
• BANWELL C.N., Mc CASH E., "Fundamentals of Molecular Spectroscopy", Editorial McGraw-Hill (1994).
• CARBALLEIRA OCAÑA L., PÉREZ JUSTE I., "Problemas de Espectroscopía Molecular", Editorial Netbiblo (2008).
• LABOWITZ L.C., ARENTS J.S., "Fisicoquímica: Problemas y Soluciones", Editorial AC (1974).
• GARLAND C.W., NIBLER J.W., SHOEMAKER D.P., "Experiments in Physical Chemistry" (7ª ed.), McGraw-Hill (2003)
• FORESMAN J.B., FRISH A., "Exploring Chemistry with Electronic Structure Methods: a guide to using Gaussian" (2ª ed.),
Gaussian Inc (1996).
Â
Recomendacións
Materias que se recomenda cursar simultáneamenteFerramentas informáticas e de comunicación en química/V11G200V01401Métodos numéricos en química/V11G200V01402Química inorgánica I/V11G200V01404
Materias que se recomenda ter cursado previamenteMatemáticas: Matemáticas I/V11G200V01104Matemáticas: Matemáticas II/V11G200V01203Física III/V11G200V01301Química física I/V11G200V01303
Páxina 42 de 46

DATOS IDENTIFICATIVOS
Química inorgánica I
Materia Químicainorgánica I
Código V11G200V01404
Titulacion Grado enQuímica
Descriptores Creditos ECTS Carácter Curso Cuadrimestre
9 OB 2 2c
Idioma
Departamento Química inorgánica
Coordinador/a García Bugarín, Mercedes
Profesorado Castro Fojo, Jesús AntonioGarcía Bugarín, MercedesGarcía Martínez, EmiliaPérez Lourido, Paulo AntonioRodríguez Arguelles, María Carmen
Correo-e [email protected]
Web
Descriciónxeral
En esta asignatura se estudia la química de los elementos de los grupos principales y sus compuestos. Sepretende dar una visión general de los diferentes tipos de comportamiento químico y de los compuestosexistentes
Competencias de titulación
Código
A1 Demostrar conocimiento y comprensión de hechos esenciales, conceptos, principios y teorías en: aspectosprincipales de la terminología química, nomenclatura, conversiones y unidades.
A2 Demostrar conocimiento y comprensión de hechos esenciales, conceptos, principios y teorías en: tipos de reacciónquímica y sus principales características asociadas
A9 Demostrar conocimiento y comprensión de hechos esenciales, conceptos, principios y teorías en: propiedadescaracterísticas de los elementos y sus compuestos, incluyendo las relaciones entre grupos y sus variaciones en latabla periódica
A12 Demostrar conocimiento y comprensión de hechos esenciales, conceptos, principios y teorías en: rasgosestructurales de los elementos químicos y sus compuestos, incluyendo la estereoquímica
A14 Demostrar conocimiento y comprensión de hechos esenciales, conceptos, principios y teorías en: relación entrepropiedades macroscópicas y propiedades de átomos y moléculas individuales, incluyendo las macromoléculas
A20 Evaluar, interpretar y sintetizar datos e información química
A23 Presentar material y argumentos científicos de manera oral y escrita a una audiencia especializada
A25 Manejar con seguridad sustancias químicas, considerando sus propiedades físicas y químicas, incluyendo lavaloración de cualquier riesgo específico asociado con su uso
A26 Realizar procedimientos habituales de laboratorio y utilizar la instrumentación en trabajo sintético y analítico
A27 Monitorizar, mediante observación y medida de propiedades físicas y químicas, sucesos o cambios y documentarlosy registrarlos de manera sistemática y fiable
A28 Interpretar datos derivados de las observaciones y mediciones del laboratorio en términos de su significado yrelacionarlos con la teoría adecuada
B1 Comunicarse de forma oral y escrita en al menos una de las lenguas oficiales de la Universidad
B3 Aprender de forma autónoma
B4 Buscar y gestionar información procedente de distintas fuentes
B5 Utilizar las tecnologías de la información y de las comunicaciones y manejar herramientas informáticas básicas
B6 Manejar las matemáticas, incluyendo aspectos tales como análisis de errores, estimaciones de órdenes de magnitud,uso correcto de unidades y modos de presentación de datos
B7 Aplicar los conocimientos teóricos a la práctica
B8 Trabajar en equipo
B9 Trabajar de forma autónoma
B12 Planificar y gestionar adecuadamente el tiempo
B13 Tomar decisiones
B14 Analizar y sintetizar información y obtener conclusiones
B15 Evaluar de modo crítico y constructivo su entorno y a sí mismo
Páxina 43 de 46

Competencias de materia
Competencias de materia Tipoloxía Competencias
Elegir el método general más adecuado para la obtención de los elementos de losgrupos principales a partir de sus compuestos presentes en la naturaleza.
saber A1A2A9B1B3B4B9
Distinguir dentro de cada grupo el diferente comportamiento químico de los elementosde los grupos principales.
saber A1A2A9A14B1B3B4B9
Seleccionar en cada grupo los compuestos de especial importancia por su estructura,su reactividad o sus aplicaciones.
saber A1A2A9A12A14B1B3B4B9
Deducir las propiedades físicas de un compuesto a partir del tipo de enlace y suestructura.
saber A9A12A14A20B1B3B4B9
Relacionar las propiedades físicas y químicas de los elementos y de sus compuestoscon sus aplicaciones.
saber A2A9A12A14B1B3B4B9
Llevar a cabo en el laboratorio la preparación de algunos elementos y compuestos, yrealizar el estudio de sus propiedades físicas y químicas.
saber hacer A23A25A26A27A28B4B5B6B7B8B9B12B13B14B15
Contenidos
Tema
1. Hidrógeno Obtención. Propiedades físicas y químicas. Hidruros: clasificación yestudio general de los mismos. El agua.
2. Gases nobles Características generales. Propiedades y usos. Fluoruros de xenón.Combinaciones de xenón con oxígeno.
Páxina 44 de 46

3. Halógenos Características generales. Obtención, propiedades y reactividad. Haluros.Óxidos, oxoácidos y oxosales. Compuestos interhalógenos e ionespolihalogenuro. Pseudohalógenos. Fluorocarbonos.
4. Elementos del grupo 16 Características generales. Estudio específico del oxígeno. Obtención,propiedades y reactividad. Peróxido de hidrógeno. Azufre. Obtención,propiedades y reactividad. Combinaciones hidrogenadas y halogenadasdel azufre. Óxidos y oxácidos de azufre.
5. Elementos del grupo 15 Características generales. Obtención, propiedades y reactividad.Combinaciones hidrogenadas y halogenadas. Óxidos y oxoácidos denitrógeno y fósforo.
6. Elementos del grupo 14 Características generales. Compuestos de carbono. Compuestos de silicio.Compuestos más importantes de germanio, estaño y plomo.
7. Elementos del grupo 13 Características generales. Características generales. Compuestos de boro.Compuestos de aluminio. Compuestos más importantes de galio, indio ytalio.
8. Elementos del grupo 1 Propiedades físicas y químicas. Reactividad. Obtención. Compuestos másimportantes.
9. Elementos del grupo 2 Propiedades físicas y químicas. Reactividad. Obtención. Compuestos másimportantes.
Práctica 1-2-3 Estudio de las propiedades químicas de los óxidos y peróxidos.
Práctica 4 Obtención y comportamiento químico de los halógenos.
Práctica 5 Obtención y reactividad de compuestos de azufre.
Práctica 6-7-8 Obtención y reactividad de compuestos del grupo 15.
Práctica 9-10-11 Obtención y reactividad de compuestos del grupo 14.
Práctica 12-13 Obtención y reactividad de compuestos del grupo 13.
Planificación
Horas na aula Horas fóra da aula Horas totais
Sesión magistral 26 19 45
Resolución de problemas y/o ejercicios 26 22 48
Prácticas de laboratorio 45.5 5.5 51
Pruebas de respuesta corta 3 30 33
Pruebas de respuesta larga, de desarrollo 3 40 43
Pruebas prácticas, de ejecución de tareas reales y/osimuladas.
2 3 5
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientador, considerando a heteroxeneidade do alumnado.
Metodologías
Descrición
Sesión magistral Exposición por parte del profesor sobre el tema a desarrollar, haciendo especial enfásis en losaspectos más importantes o de difícil comprensión para el alumno. El profesor/a utilizará laplataforma Tem@ para dar información sobre la materia o sobre su desarrollo.
Resolución deproblemas y/o ejercicios
Se dedicarán dos horas semanales para discutir y resolver cuestiones sobre la materia quepreviamente el alumno tendrá que trabajar.
Prácticas de laboratorio Los experimentos se realizarán a lo largo de 13 sesiones de 3,5 horas cada una. El alumnodispondrá de los guiones de prácticas así como del material de apoyo en la plataforma tem@ conel fin de que pueda tener conocimiento previo de los experimentos a realizar. El alumno deberátraer bata de laboratorio, gafas de seguridad y el cuaderno de laboratorio que elaborará durante larealización de las prácticas.
Atención personalizada
Descrición
Resolución de problemas y/o ejercicios Se atenderán las consultas del alumnado en el horario de tutorías.
Evaluación
Descrición Cualificación
Resolución deproblemas y/oejercicios
Se valorará la resolución por parte del alumno de una serie de problemas y/o ejerciciospropuestos en el tiempo/condiciones establecido/as por el profesor.La puntuación será considerada si en la prueba larga se alcanza un calificación igual osuperior a 5 puntos sobre 10.
15
Páxina 45 de 46

Prácticas delaboratorio
Es obligatoria la asistencia a las sesiones de laboratorio. El profesor realizará unseguimiento del trabajo experimental realizado por el alumno en las sesiones delaboratorio, así como del cuaderno elaborado ( 15%).Se realizará una prueba que permitirá evaluar las competencias y destrezas adquiridaspor el alumno (10%). La puntuación será considerada si en la prueba larga se alcanzaun calificación igual o superior a 5 puntos sobre 10.
25
Pruebas de respuestacorta
Pruebas cortas sobre aspectos concretos de los contenidos explicados en clase. Lapuntuación será considerada si en la prueba larga se alcanza un calificación igual osuperior a 5 puntos sobre 10.
20
Pruebas de respuestalarga, de desarrollo
Prueba final para evaluación de las competencias adquiridas en la asignatura adesarrollar tras la impartición de la misma. Será de carácter obligatorio. Para aprobar la materia, el alumno deberá alcanzar enesta prueba una calificación mínima de 5 puntos sobre 10.
40
Outros comentarios e segunda convocatoria
La asistencia a las clases teóricas, prácticas de laboratorio y seminarios es obligatoria.
La participación del alumno en alguno de los actos de evaluación de la materia implicará la condición de “presentado/a” y,por lo tanto, la asignación de una calificación. Se consideran actos de evaluación la asistencia a las clases prácticas delaboratorio (tres o más) y la realización de pruebas.
Convocatoria de Julio. Los alumnos que no superen la materia al final del cuatrimestre deberán hacer una prueba escritaen el periodo de cierre de evaluación en el mes de julio. Dicha prueba tendrá un valor del 40% de la nota que sustituirá losresultados de la prueba final del cuatrimestre. La calificación de resolución de problemas, prácticas de laboratorio y pruebascortas se mantiene.
Fuentes de información
ATKINS, P.; OVERTON, T.; ROURKE, J.; WELLER, M. Y ARMSTRONG, F. , Inorganic Chemistry, Fifth Edition, Oxford, UniversityPress, 2010
HOUSE, J. E. , Inorganic Chemistry, 2ª Ed, Elsevier. Burlinfton, 2013
HOUSECROFT, C.E. Y SHARPE, A. G. , Inorganic Chemistry, 3ª Ed, Pearson. Harlow, 2013
HOUSECROFT, C. E. ; A. G. SHARPE., Química Inorgánica, 2.ª Ed (español), Pearson- Prentice Hall, 2006
RAYNER–CANHAM, G., OVERTON, T. , Descriptive Inorganic Chemistry, 5ª Ed, W.H. Freeman, 2010.
RAYNER-CANHAM, G. , Química Inorgánica Descriptiva, 2.ª Ed, Pearson Education, 2000
SHRIVER & ATKINS, Química Inorgánica, 4º ed., McGraw-Hill, 2008
, , ,
Recomendaciones
Materias que se recomenda cursar simultáneamenteHerramientas informáticas y de comunicación en química/V11G200V01401Métodos numéricos en química/V11G200V01402Química física II/V11G200V01403
Materias que se recomenda ter cursado previamenteQuímica, física y biología: Laboratorio integrado I/V11G200V01103Química, física y geología: Laboratorio integrado II/V11G200V01202Química: Química I/V11G200V01105Química: Química II/V11G200V01204
Páxina 46 de 46

Guia docente 2014 / 2015
Facultade de Química
Presentación
Os estudos para exercer a profesión de químico teñen ampla tradición na Universidade de Vigo. Dende os primeiros alboresdos campus universitarios de Vigo e Ourense, hai mais de 30 anos, a docencia da Química tivo un papel relevante coa ofertado primeiro ciclo da Licenciatura. A reordenación do Sistema Universitario de Galicia nos anos 90 e o actual proceso deimplantación do Espazo Europeo de Educación Superior (EEES) modificaron formalmente a oferta de titulacións, pero non oespírito pioneiro dos químicos na procura dun mellor servizo á sociedade.
Titulacións impartidas no centro
Grao en Química●
Másteres e Doutoramentos:●
Industria e Investigación Química (interuniversitario)❍
Química Teórica e Modelización Computacional (interuniversitario con Mención hacia la Excelencia)❍
Máster profesionalizante:●
Ciencia e Tecnoloxía de Conservación de Produtos da Pesca❍
Servizos do centro
O Decanato da Facultade de Química está situado no primeiro andar do bloque E e a Delegación de Alumnos de Químicaestá situada na planta baixa do mesmo bloque.
A Facultade dispón de Aula de Informática e Aula de Videoconferencia, situadas no bloque E, planta baixa.
Ademais, o edificio de Ciencias Experimentais conta cos seguintes servizos centralizados para os alumnos das tresfacultades que alberga:
- Secretaría de alumnos e conserxería (pavillón de servizos centrais)
- Cafetería e comedor
- Reprografía (pavillón E)Â
- Biblioteca (Edificio anexo)
Páxina web
http://quimica.uvigo.es
Páxina 1 de 47

Grao en Química
Materias
Curso 3
Código Nome Cuadrimestre Cr.totais
V11G200V01501 Determinación estrutural 1c 6
V11G200V01502 Enxeñaría química 1c 9
V11G200V01503 Química analítica II 1c 9
V11G200V01504 Química orgánica II 1c 6
V11G200V01601 Química analítica III 2c 6
V11G200V01602 Química biolóxica 2c 9
V11G200V01603 Química física III 2c 9
V11G200V01604 Química inorgánica II 2c 6
Páxina 2 de 47

DATOS IDENTIFICATIVOS
Determinación estrutural
Materia Determinaciónestrutural
Código V11G200V01501
Titulacion Grao en Química
Descriptores Creditos ECTS Carácter Curso Cuadrimestre
6 OB 3 1c
Idioma
Departamento Química inorgánicaQuímica orgánica
Coordinador/a Muñoz López, Luis
Profesorado Muñoz López, LuisVázquez López, Ezequiel Manuel
Correo-e [email protected]
Web
Descriciónxeral
A materia adícase á aprendizaxe da aplicación dos métodos mais utilizados na determinación estrutural desubstancias químicas
Competencias de titulación
Código
A4 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: fundamentos eferramentas utilizadas na resolución de problemas analíticos e na caracterización de sustancias químicas
A8 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: principais técnicas deinvestigación estrutural, incluíndo a Espectroscopía
A12 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: trazos estruturais doselementos químicos e os seus compostos, incluíndo a estereoquímica
A19 Aplicar os coñecementos e a comprensión á resolución de problemas cuantitativos e cualitativos de natureza básica
A20 Avaliar, interpretar e sintetizar datos e información química
A24 Recoñecer e analizar novos problemas e propor estratexias para solucionalos
B1 Comunicarse de forma oral e escrita en polo menos unha das linguas oficiais da Universidade
B3 Aprender de forma autónoma
B4 Procurar e administrar información procedente de distintas fontes
B5 Utilizar as tecnoloxías da información e das comunicacións e manexar ferramentas informáticas básicas
B7 Aplicar os coñecementos teóricos á práctica
B8 Traballar en equipo
B9 Traballar de forma autónoma
B12 Planificar e administrar adecuadamente o tempo
B13 Tomar decisións
B14 Analizar e sintetizar información e obter conclusións
B15 Avaliar de modo crítico e construtivo o entorno e a si mesmo
B16 Desenvolver un compromiso ético
Competencias de materia
Competencias de materia Tipoloxía Competencias
Describir os conceptos fundamentais dos métodos de determinación estrutural saber A4A8A12
Analizar a información que, sobre a estrutura molecular, proporcionan os distintosmétodos e discernir as limitacións básicas que teñen.
saber facer A8A12A20B3B4B7B8B9B14
Páxina 3 de 47

Predicir as características básicas dun determinado espectro para unha sustanciadeterminada
saber facer A4A8A12A20B3B4B7B9B14
Deseñar o proceso básico para obter unha determinada información estrutural dunhasustancia química.
saber facer A4A8A24B3B4B7B9B13B14
Resolver a estrutura molecular dun composto sinxelo a partir dos seus espectros (IR,MS, RMN, etc.).
saber facer A4A8A12A19A20B1B3B4B5B7B9B12B14B16
Describir a información que fornecen os distintos métodos de difracción de raios X. sabersaber facer
A4A12B3B4B9B13B14B15B16
Contidos
Tema
Tema 1. Obtención de datos xerais dunhasustancia.
Análise de combustión: fórmula empírica. Análise cualitativa. Propiedades ópticas.
Tema 2. Espectroscopía electrónica efotoelectrónica.
Determinación de grupos cromóforos. Efecto da conxugación. Estudo dos OM da capa de valencia.
Tema3. Métodos de difracción. Aplicacións e limitacións na determinación estrutural. Determinación tridimensional de estrutura molecular.
Tema 4. Espectroscopía vibracional. Determinación dalgúns grupos funcionais característicos. Absorcións características. Outras aplicacións en determinación estrutural.
Tema 5. Espectrometría de masas. Determinación da masa molecular. Métodos de ionización. Métodos de detección. Reaccións de fragmentación. Patróns isotópicos. Interpretación do espectro de masas.
Páxina 4 de 47

Tema 6. Espectroscopía de RMN. Experimentos monodimensionales. Información estrutural a partir do desprazamento químico. Experimentos de dobre irradiación. RMN dinámica: equilibrios en disolución.Experimentos bidimensionales. Correlacións homonucleares e heteronucleares.
Planificación docente
Horas na aula Horas fóra da aula Horas totais
Sesión maxistral 13 26 39
Prácticas en aulas de informática 2 4 6
Resolución de problemas e/ou exercicios 24 48 72
Probas prácticas, de execución de tarefas reais e/ousimuladas.
3 12 15
Traballos e proxectos 1 17 18
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientador, considerando a heteroxeneidade do alumnado.
Metodoloxía docente
Descrición
Sesión maxistral As clases teóricas adicaranse a presentar aqueles fundamentos das técnicas que son relevantespara a interprtación das medicións dende o punto de vista estrutural (relacións entre os espectrose as estruturas).
Prácticas en aulas deinformática
Os alumnos en grupo mediano utilizarán datos experimentais de difracción de raios X demonocristal para a determinación da estrutura molecular.
Resolución deproblemas e/ouexercicios
As clases de grupo mediano adicaranse a resolver exercicios ou problemas que permitan ao finalde cada tema a obtención de informacións relevantes das correspondentes técnicas.
Atención personalizada
Descrición
Resolución deproblemas e/ouexercicios
Durante todo o periodo docente os alumnos poderán consultar todo tipo de dudas e cuestións cosprofesores da materia nos horarios de titoría. Ademais, os alumnos poderán ser convocadosindividualmente ou en pequenos grupos para a titorización dos traballos propostos.
Prácticas en aulas deinformática
Durante todo o periodo docente os alumnos poderán consultar todo tipo de dudas e cuestións cosprofesores da materia nos horarios de titoría. Ademais, os alumnos poderán ser convocadosindividualmente ou en pequenos grupos para a titorización dos traballos propostos.
Traballos e proxectos Durante todo o periodo docente os alumnos poderán consultar todo tipo de dudas e cuestións cosprofesores da materia nos horarios de titoría. Ademais, os alumnos poderán ser convocadosindividualmente ou en pequenos grupos para a titorización dos traballos propostos.
Avaliación
Descrición Cualificación
Resolución deproblemas e/ouexercicios
Nas clases presenciais (maxistrais, seminarios, aula de informática) pediráselles aosalumnos entregables coa resolución de problemas e/ou exercicios que servirán para aavaliación dos alumnos
30
Probas prácticas, deexecución de tarefasreais e/ou simuladas.
Haberá tres probas curtas ao longo do periodo lectivo de 1 hora de duración nas que sepedirá a obtención de información estrutural a partires de datos experimentais(espectros, etc). A primeira proba abarca os temas 1-3, a segunda proba abarcará ostemas 4 e 5 e a terceira proba abarcará o tema 6 xunto cos anteriores. As probascontarán, respectivamente, o 20%, 10% e 15% da cualificación final.
45
Traballos eproxectos
Os alumnos terán que realizar un pequeno proxecto proposto polos profesores de tipomultidisciplinar. Os resultados terán que ser presentados nunha memoria escrita conformato de artigo científico. Ademais, poderase pedir que fagan unha exposición oral dosresultados.
25
Outros comentarios e segunda convocatoria
Para superar a materia o profesor debe dispoñer en tempo e forma de:
Un mínimo do 80% dos entregables propostos nas distintas actividades presenciais.●
Todas as probas curtas.●
Páxina 5 de 47

A memoria do traballo final.●
Para superar a materia ao final do cuadrimestre é necesario acadar 5 puntos (sobre 10) na cualificación final. Ademais, éimprescindible obter na avaliación das diferentes partes da materia os seguintes mínimos:
Un 30% do valor total en cada unha das probas curtas.●
Un 40% do valor total no conxunto dos entregables.●
Un 40% do valor total no traballo final.●
No caso de non acadar algún dos mínimos, en acta figurará o resultado ponderado das probas curtas.
Un alumno que realice mais do 20% do traballo total planificado será cualificado de acordo coa lexislación vixente e, polotanto, non poderá figurar na acta a mención NON PRESENTADO. En calquera caso, a realización dunha das probas curtas,suporá a cualificación da materia.
Os alumnos que non superen a materia ao final do cuadrimestre deberán facer unha proba global escrita no período depeche de avaliación definitivo no mes de xullo. Dita proba terá un valor do 45% da cualificación final e substituirá aosresultados das probas curtas realizadas durante o periodo lectivo. Será necesario acadar un mínimo dun 30% do valor totalda proba para poder superar a materia. A cuallificación dos entregables (das actividades presenciais) e o traballo/proxectonon son recuperables. No caso de non ter acadado nalgún deles os mínimos establecidos, a cualificación será de suspenso.Unha vez superados os mínimos será necesario unha cualifiación global maior ou igual a 5.0 (sobre 10) para aprobar amateria.
A cualificación final dos alumnos aprobados poderá ser normalizada de xeito que a cualificación mais alta poda ser de ata 10puntos.
A partir dos resultados dos diferentes problemas, exercicios e traballos propostos avaliaranse as competencias específicasda titulación A8, A19, A20, e A24 de maneira explícita e as competencias específicas A4 e A12 de maneira implícita.
A partir do traballo final do curso xunto con outro material escrito entregado avaliaranse explícitamente as competencias B1,B4, B5, B9, B12, B14 e B16. Acompañando á documentación do curso na plataforma Tem@, poñerase a disposición dosalumnos un documento cos criterios que se utilizarán para avaliar as devanditas competencias.
Bibliografía. Fontes de información
Vollhardt, K.P.C., Schore, N.E., Química Orgánica, 5ª, 2008
Williams, D.H., Fleming, I., Spectroscopic Methods in Organic Chemistry, 6ª, 2007
Hammond, Christopher, The Basics of crystallography and diffraction, , 2009
Pavia, D.L., Lampman, G.M., Kriz, G.S., Vyvyan, J.R., Introduction to Spectroscopy, 4ª, 2009
Páxina web: www.spectroscopynow.com
Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamenteXeoloxía: Xeoloxía/V11G200V01205Química: Química I/V11G200V01105Química: Química II/V11G200V01204Métodos numéricos en química/V11G200V01402Química física I/V11G200V01303Química física II/V11G200V01403Química inorgánica I/V11G200V01404Química orgánica I/V11G200V01304 Outros comentariosOs alumnos deben lembrar que para acadar as competencias da materia é imprescindible ter adquiridos previamente osseguintes resultados de aprendizaxe:• Determinación do estado formal de oxidación dun átomo dentro dun composto• Estrutura dos principais grupos funcionais en química orgánica• Representación mediante estruturas de Lewis de sustancias orgánicas• Estrutura tridimensional das sustancias orgánicas de acordo co modelo de orbitais híbridos• Representación de reaccións mediante diagramas de frechas
Páxina 6 de 47

• Conceptos básicos de espectroscopía• Simetría de redes• Grupos espaciais• Fundamentos da cristalografía de raios X
Páxina 7 de 47

DATOS IDENTIFICATIVOS
Enxeñaría química
Materia Enxeñaríaquímica
Código V11G200V01502
Titulacion Grao en Química
Descriptores Creditos ECTS Carácter Curso Cuadrimestre
9 OB 3 1c
Idioma
Departamento Enxeñaría química
Coordinador/a Domínguez Santiago, Angeles
Profesorado Canosa Saa, José ManuelDomínguez Santiago, Angeles
Correo-e [email protected]
Web
Descriciónxeral
(*)Esta asignatura, de 3er curso del grado en Química, es una introducción a Ingeniería Química en la que serelaciona los conocimientos adquiridos en el grado de química con los procesos realizados en la industriaquímica. El objetivo primordial es que el alumno adquiera los conocimientos básicos en balances de materiay energía y aplique sus conocimientos al diseño de operaciones de separación como la destilación o laextracción líquido-líquido. Esta materia sirve de base para comprender los contenidos de otras asignaturas como Química Ambiental,Química Alimentaria y Química Industrial.
Competencias de titulación
Código
A1 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: aspectos principais daterminoloxía química, nomenclatura, conversións e unidades
A16 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: principios eprocedementos en Enxeñaría Química
A19 Aplicar os coñecementos e a comprensión á resolución de problemas cuantitativos e cualitativos de natureza básica
A20 Avaliar, interpretar e sintetizar datos e información química
A21 Recoñecer e implementar boas prácticas científicas de medida e experimentación
A22 Procesar datos e realizar cálculo computacional relativo a información e datos químicos
A23 Presentar material e argumentos científicos de xeito oral e escrita a unha audiencia especializada
A25 Manexar con seguridade sustancias químicas, considerando as súas propiedades físicas e químicas, incluíndo avaloración de calquera risco específico asociado co seu uso
A27 Monitorizar, mediante observación e medida de propiedades físicas e químicas, acontecementos ou cambios edocumentalos e rexistralos de xeito sistemático e fiable
A28 Interpretar datos derivados das observacións e medicións do laboratorio en termos do seu significado e relacionaloscoa teoría adecuada
A29 Demostrar habilidades para os cálculos numéricos e a interpretación dos datos experimentais, con especial énfasena precisión e a exactitude
B1 Comunicarse de forma oral e escrita en polo menos unha das linguas oficiais da Universidade
B3 Aprender de forma autónoma
B4 Procurar e administrar información procedente de distintas fontes
B5 Utilizar as tecnoloxías da información e das comunicacións e manexar ferramentas informáticas básicas
B6 Manexar as matemáticas, incluíndo aspectos tales como análise de erros, estimacións de ordes de magnitude, usocorrecto de unidades e modos de presentación de datos
B7 Aplicar os coñecementos teóricos á práctica
B8 Traballar en equipo
B9 Traballar de forma autónoma
B10 Traballar nun contexto tanto nacional como internacional
B12 Planificar e administrar adecuadamente o tempo
B13 Tomar decisións
B14 Analizar e sintetizar información e obter conclusións
B15 Avaliar de modo crítico e construtivo o entorno e a si mesmo
Páxina 8 de 47

Competencias de materia
Competencias de materia Tipoloxía Competencias
(*)Saber interpretar os *diagramas de fluxo de procesos químicos, distinguir os tipos deoperación e réxime e coñecer os distintos sistemas de unidades.
sabersaber facer
A1A16B1B3B4
(*)Identificar os distintos tipos de operacións básicas de separación e os principios deconservación da materia, enerxía e cantidade de movemento nos que se basean.
saber A16B1B3
(*)Suscitar e resolver balances de materia en estado *estacionario e non *estacionario,con e sen reacción química e con correntes de *recirculación, *purga ou *bypass.
saber facer A16A19B1B3
(*)Suscitar e resolver balances de enerxía en estado *estacionario e non *estacionario,con e sen reacción química.
saber facer A16A19A20B1B3
(*)Aplicar o balance de materia ao deseño de *reactores químicos ideais: *reactor*discontinuo de mestura completa, *reactor continuo de mestura completa e *reactorcontinuo de mestura en *pistón.
saber facer A16A19A20B3
(*)Suscitar e resolver a transmisión de calor a través de paredes de distintas*geometrías.
saber facer A16A19A20B1B3B4B5B9
(*)Elaborar e interpretar *diagramas de equilibrio entre fases. saber facer A16B1B3
(*)Identificar os distintos procesos de destilación (*diferencial aberta, pechada ou deequilibrio e *rectificación)e suscitar e resolver os balances de materia para cada caso.
sabersaber facer
A16A19A20B4
(*)Suscitar e resolver problemas de *extracción líquido-líquido. saber facer A16A19A20B4
(*)Determinar *experimentalmente propiedades de interese desde o punto de vista dodeseño de operacións básicas: *viscosidad, *coeficientes de *convección, *densidad.
saber facer A20A21A22A23A25A27A28A29B4B6B7B8B12B13B15
Páxina 9 de 47

(*)Determinar *cinéticas de reacción e operar con *reactores químicos continuos e*discontinuos a escala de laboratorio.
saber facer A20A21A22A23A25A27A28A29B4B6B7B8B12B13B14B15
(*)Determinar *experimentalmente curvas de equilibrio entre fases. saber facer A20A21A23A25A28B5B6B7B8B10B12B15
(*)Analizar a capacidade de *extracción de disolventes nun proceso de *extracciónsólido-líquido.
saber facer A20A21A23A25A28B6B8B12B14
Contidos
Tema
Tema 1. Introdución á química Orixe, concepto e evolución da Ingeniería Química. Operación discontinua,continua e semicontinua. Réxime estacionario e non estacionario.Operación en corrente directa, contracorriente e corrente cruzada.Clasificación das operacións unitarias. Sistemas de unidades.
Tema 2. Balances de materia e enerxía Ecuación xeral de balance. Balances de materia en sistemas sen reacciónquímica en réxime estacionario e non estacionario. Recirculación, purga ebypass. Balances de materia en sistemas con reacción química en réximeestacionario e non estacionario. Balances de enerxía. Balances de enerxíasen reacción química en sistemas pechados e abertos. Balances deenerxía en sistemas con reacción química en réxime estacionario.
Tema 3. Deseño de reactores ideais Velocidade de reacción. Reactores ideais: reactor descontinuo de mesturacompleta. Reactor continuo de mestura completa. Reactor contínuo defluxo en pistón.
Tema 4. Transmisión de calor Mecanismos de transmisión de calor. Condución de calor a través deparedes planas, cilíndricas e esféricas. Intercambiadores de calor.
Tema 5. Destilación Equilibrio líquido-vapor. Diagramas de fases para mesturas binarias.Destilación simple: destilación flash e destilación diferencial. Rectificación.
Tema 6. Extracción líquido-líquido Equilibrio líquido-líquido de sistemas binarios e ternarios: curva binodal erectas de reparto. Extracción líquido-líquido en contacto directo.Extracción líquido-líquido en contracorriente. Equipos de extracciónlíquido-líquido.
Páxina 10 de 47

Prácticas de laboratorio Determinación experimental de propiedades de interese desde o punto devista do deseño de operacións básicas: viscosidad, coeficientes deconvección, densidad.Determinación de cinéticas de reacción e operacióncon reactores químicos a escala de laboratorio. Determinaciónexperimental de curvas de equilibrio entre fases. Ánálisis da capacidadede extracción de varios disolventes nun proceso de extracciónsólido-líquido.
Planificación docente
Horas na aula Horas fóra da aula Horas totais
Sesión maxistral 13 30 43
Resolución de problemas e/ou exercicios 25 50 75
Prácticas de laboratorio 40 3 43
Resolución de problemas e/ou exercicios de formaautónoma
0 10 10
Presentacións/exposicións 5 5 10
Traballos tutelados 1 10 11
Probas de resposta curta 2 8 10
Probas de resposta longa, de desenvolvemento 3 20 23
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientador, considerando a heteroxeneidade do alumnado.
Metodoloxía docente
Descrición
Sesión maxistral Son clases teóricas (unha hora semanal) nas que o profesor exporá os aspectos máis relevantes decada tema tomando como base a documentación dispoñible na plataforma Tem@.
Resolución de problemase/ou exercicios
Para cada tema porase a disposición dos alumnos un boletín de problemas. Algúns destesproblemas resolveranse en clase e outros os terán que resolver os alumnos de forma individual eentregalos para que sexan corrixidos polo profesor.
Prácticas de laboratorio Realizaranse prácticas de laboratorio en sesións de 3,5 h cada unha. Os alumnos disporán dosguións das prácticas e deberán elaborar un caderno de laboratorio no que anotarán asobservacións relativas a cada práctica realizada.
Resolución de problemase/ou exercicios de formaautónoma
Daránselle aos alumnos unha serie de problemas ou cuestións que deben resolver e entregar aoprofesor no prazo sinalado.
Presentacións/exposicións Os alumnos deberán expor a base teórica, o procedemento experimental, os resultados obtidos, adiscusión de resultados e as conclusións dalgunhas das prácticas de laboratorio realizadas.
Traballos tutelados Os alumnos realizarán un traballo individual dun tema da materia. Aos alumnos forneceráselles unguión cos puntos principais que teñen que desenvolver e a bibliografía recomendada.
Atención personalizada
Descrición
Resolución de problemase/ou exercicios
Os alumnos coñecerán desde o principio de curso os horarios de tutorías nos que se resolveránas dúbidas que expoñan con respecto á teoría, problemas, prácticas de laboratorio ou traballostutelados.
Resolución de problemase/ou exercicios de formaautónoma
Os alumnos coñecerán desde o principio de curso os horarios de tutorías nos que se resolveránas dúbidas que expoñan con respecto á teoría, problemas, prácticas de laboratorio ou traballostutelados.
Traballos tutelados Os alumnos coñecerán desde o principio de curso os horarios de tutorías nos que se resolveránas dúbidas que expoñan con respecto á teoría, problemas, prácticas de laboratorio ou traballostutelados.
Avaliación
Descrición Cualificación
Prácticas de laboratorio O profesor realizará un seguimento do traballo experimentaldesenvolvido polo alumno, así como da memoria de prácticasrealizada.As prácticas de laboratorio son obrigatorias.
10
Presentacións/exposicións Os alumnos realizarán unha exposición sobre as prácticas delaboratorio realizadas
10
Resolución de problemas e/ou exercicios deforma autónoma
Os alumnos deberán entregar, nos prazos indicados, osproblemas propostos de cada tema.
10
Páxina 11 de 47

Traballos tutelados Os alumnos realizarán, e entregarán na data indicada, un traballoindividual sobre un tema proposto ao comezo de curso.
5
Probas de resposta curta Realizaranse dúas probas curtas, unha dos temas 1 e 2 e outrados temas 3 e 4.
20
Probas de resposta longa, dedesenvolvemento
Realizarase unha proba longa de toda a materia da materia. 45
Outros comentarios e segunda convocatoria
Probas curtas e longa. Realizaranse dúas probas escritas curtas ao longo do cuadrimestre que non eliminan materia para o aproba longa. Na proba longa final avaliarase a totalidade da materia e é necesario alcanzar un mínimo de 3 sobre 10puntos para ter en conta os demais elementos de avaliación. En caso de non alcanzar a nota mínima, será a nota da probafinal a que conste como cualificación da materia.
Prácticas de laboratorio. As prácticas de laboratorio (realización das prácticas, informe de prácticas) e a presentación oraldas mesmas son obrigatorias e  supoñen no seu conxunto o 20% da nota final. Para superar a materia é imprescindibleter unha nota mínima de 5 sobre 10 puntos neste apartado. A non asistencia ao 50% ou máis das sesións de laboratoriosupón o suspenso da asignatura, independentemente dos resultados obtidos nos demais elementos de avaliación. Narealización e exposición das prácticas avaliaranse as competencias B1, B5, B7, B13 e B14.
A realización do traballo individual permitirá a avaliación das competencias B1,B3,B4,B5 e B9.
A cualificación final poderá ser normalizada de maneira que a cualificación máis alta sexa 10 puntos.
A participación do estudante nalgunha das probas de avaliación (probas curtas e proba longa), a asistencia a dúas ou maissesións de laboratorio ou a entrega do 20% ou máis dos traballos encargados polo profesor, implica a condición depresentado/a e "" a asignación dunha cualificación.
Convocatoria extraordinaria. Realizarase unha proba longa de toda a materia que suporá o 45% da nota. Manteranse asnotas correspondentes aos demais apartados avaliables obtidos ao longo do curso.
Bibliografía. Fontes de información
Calleja y otros, Introducción a la Ingeniería Química, 1999, Síntesis
R.M. Felder, Principios elementales de los procesos químicos, 2003 , Limusa Wiley
C.J. Geankoplis, Procesos de transporte y principios de procesos de separación, 2007, Grupo editorial patria. México
W.L. McCabe, J.C. Smith y P. Harriot, Operaciones unitarias en Ingeniería Química, 2007, McGraw-Hill
Recomendacións
Páxina 12 de 47

DATOS IDENTIFICATIVOS
Química analítica II
Materia Química analíticaII
Código V11G200V01503
Titulacion Grao en Química
Descriptores Creditos ECTS Carácter Curso Cuadrimestre
9 OB 3 1c
Idioma
Departamento Química analítica e alimentaria
Coordinador/a Leao Martins, Jose Manuel
Profesorado González Romero, ElisaLeao Martins, Jose Manuel
Correo-e [email protected]
Web http://quimica.uvigo.es/decanatoquimica/guias-docentes.html
Descriciónxeral
Coñecemento global das principais Técnicas *Instrumentales *Analíticas e os seus campos de aplicación.
Competencias de titulación
Código
A4 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: fundamentos eferramentas utilizadas na resolución de problemas analíticos e na caracterización de sustancias químicas
A8 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: principais técnicas deinvestigación estrutural, incluíndo a Espectroscopía
A17 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: metroloxía dosprocesos químicos, incluíndo a xestión da calidade
A18 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: principios deElectroquímica
A19 Aplicar os coñecementos e a comprensión á resolución de problemas cuantitativos e cualitativos de natureza básica
A20 Avaliar, interpretar e sintetizar datos e información química
A21 Recoñecer e implementar boas prácticas científicas de medida e experimentación
A22 Procesar datos e realizar cálculo computacional relativo a información e datos químicos
A23 Presentar material e argumentos científicos de xeito oral e escrita a unha audiencia especializada
A25 Manexar con seguridade sustancias químicas, considerando as súas propiedades físicas e químicas, incluíndo avaloración de calquera risco específico asociado co seu uso
A26 Realizar procedementos habituais de laboratorio e utilizar a instrumentación en traballos sintéticos e analíticos
A27 Monitorizar, mediante observación e medida de propiedades físicas e químicas, acontecementos ou cambios edocumentalos e rexistralos de xeito sistemático e fiable
A28 Interpretar datos derivados das observacións e medicións do laboratorio en termos do seu significado e relacionaloscoa teoría adecuada
A29 Demostrar habilidades para os cálculos numéricos e a interpretación dos datos experimentais, con especial énfasena precisión e a exactitude
B1 Comunicarse de forma oral e escrita en polo menos unha das linguas oficiais da Universidade
B3 Aprender de forma autónoma
B4 Procurar e administrar información procedente de distintas fontes
B5 Utilizar as tecnoloxías da información e das comunicacións e manexar ferramentas informáticas básicas
B6 Manexar as matemáticas, incluíndo aspectos tales como análise de erros, estimacións de ordes de magnitude, usocorrecto de unidades e modos de presentación de datos
B7 Aplicar os coñecementos teóricos á práctica
B8 Traballar en equipo
B9 Traballar de forma autónoma
B12 Planificar e administrar adecuadamente o tempo
B13 Tomar decisións
B14 Analizar e sintetizar información e obter conclusións
B15 Avaliar de modo crítico e construtivo o entorno e a si mesmo
B17 Desenvolver preocupación polos aspectos ambientais e de xestión da calidade
Páxina 13 de 47

Competencias de materia
Competencias de materia Tipoloxía Competencias
(*)Xustificar os principios básicos da análise *instrumental e o seu campo de aplicaciónen base ás características do *analito e de aplicación
sabersaber facer
A4B1B3B6B9B12
(*)Elixir a técnica *instrumental máis adecuada en función do tipo de *analito adeterminar
sabersaber facer
A4A19A20A22B1B4B6B9B12B13
(*)Explicar os principais *parámetros de calidade dun método *analítico sabersaber facer
A4A17A19A29B1B3B4B5B6B9
(*)Suscitar as bases experimentais, preparación e utilización de patróns (*adición*estándar, patrón interno) para levar a cabo a *calibración dos *distinctos instrumentos
sabersaber facer
A19A21A25A26A27A28A29B1B3B4B5B6B7B8B12B13B14
(*)Calcular e interpretar o significado dos distintos *parámetros de *calibración dunmétodo *instrumental
sabersaber facer
A17A19A20A21A26A28A29B3B4B5B6B7B8B9B12B13B14
Páxina 14 de 47

(*)Explicar os fundamentos e o campo de aplicación das técnicas *espectroscópicas,*electroquímicas e de separación (*cromatogra´*ficas e *electroforéticas)
sabersaber facer
A4A8A18A19B1B3B4B7B8B9B14
(*)Describir os distintos instrumentos, os seus compoñentes básicos e función de cadaun deles para levar a cabo medidas *espectroscópicas e *electroquímicas así como noseu caso xustificar o tipo de separación empregada
sabersaber facer
A4A8A18A21A26A27B1B3B4B7B8B9B12B13
(*)Distinguir e suscitar posibles campos de aplicación das técnicas *espectroscópicas,*electroquímicas e de separación
sabersaber facer
A4A8A18A19A23B1B3B4B7B8B9B13B14
(*)Poñer en marcha e aplicar técnicas *espectroscópicas e *electroquímicas para levara cabo a *determinación de *analitos diversos
sabersaber facerSaber estar / ser
A4A18A19A21A23A25A26A27A28A29B1B4B5B6B7B8B12B13B14B15B17
Páxina 15 de 47

(*)Poñer en marcha e aplicar técnicas *cromatogra´*ficas con distintos modos de*detección para a separación, identificación e *cuantificación de *analitos diversos
sabersaber facerSaber estar / ser
A4A21A23A25A26A27A28A29B1B4B5B6B7B8B12B13B14B15B17
Contidos
Tema
(*) (*)
(*)1-Introdución ás técnicas *instrumentales (*)*IntroduccionClasificación das técnicas *instrumentalesCaracterísticasde *calidadMetodología da *determinación*instrumentalCalibraciónEspectrofotometría de *absorción *molecular*UV-*VIS: Principios básicos, *Instrumentación Aplicacións.
(*)2- Técnicas *Luminiscentes (*)Principios *básicosRelación entre intensidade de *fluorescencia e*ConcentraciónInstrumentaciónAplicaciones
(*)3- *Espectrometría de *Absorción Atómica (*)Principios *básicosInstrumentaciónAplicaciones
(*)4- *Espectrometría de Emisión Atómica (*)Principios *básicosFuentes de emisión de chama, arco, faísca e*plasmaAplicaciones
(*)5- Técnicas *Electroanalíticas (*)Principios *básicosClasificaciónPotenciometría: *Electrodo *selectivo de*ionesVoltamperometríaConductimetríaCulombimetríaAplicaciones
(*)Métodos *Cromatográficos (*)Principios *básicosTipos de *cromatografíaCromatografía de*gasesInstrumentaciónAplicaciones
(*)7- *Cromatografía de Líquidos (*)*Cromatografía de líquidos: Fase normal, fase *inversa e*iónicaInstrumentaciónAplicaciones
(*)8- Técnicas *Electroforéticas (*)*FundamentosElectroforesis *capilar de alta *resoluciónPrincipios*básicosClasificación das técnicas*electroforéticasInstrumentaciónAplicaciones
Planificación docente
Horas na aula Horas fóra da aula Horas totais
Resolución de problemas e/ou exercicios 26 26 52
Prácticas de laboratorio 45.5 7 52.5
Sesión maxistral 26 26 52
Informes/memorias de prácticas 0 38 38
Probas de resposta curta 2 4 6
Probas de resposta longa, de desenvolvemento 3.5 10.5 14
Probas prácticas, de execución de tarefas reais e/ousimuladas.
3.5 7 10.5
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientador, considerando a heteroxeneidade do alumnado.
Metodoloxía docente
Descrición
Páxina 16 de 47

Resolución deproblemas e/ouexercicios
Tras las sesiones magistrales en las que se construye el conocimiento necesario de cada tema, se dedicará en los seminarios a la resolución deproblemas/ejercicios y se pretende constatar el nivel de los/as alumnos/alumnas en el desarrollolos temas trabajados. Estos problemas/ ejercicios, en principio, se trabajan en clase en pequeños grupos, luego hay un debate general sobre los mismos y más tarde el alumno/a tendrá que resolver estosmismos a nivel individual. Los seminarios tienen como objetivo reforzar los conocimientos adquiridos en las clases teóricas.
Prácticas de laboratorio Las clases prácticas de laboratorio tienen un papel fundamental en la docencia de la asignatura.De hecho, un gran porcentaje de los contenidos de la signatura son créditos prácticos. Por unaparte, las clases de laboratorio son imprescindibles para la comprensión de teorías y conceptos.Por otra parte, entre los objetivos generales de la materia se incluye en la docencia prática delaboratorio el dominio de la metodología analítica, así como las normas y reglas de trabajocientífico, tanto a nivel de grupo como individual: incluyendo la redacción de informes. Se trata, endefinitiva de objetivos de carácter procedimental.
Sesión maxistral A lo largo del curso se desarrollarán sesiones magistrales de clases teóricas, de 60 minutos deduración, en las que se expondrán los principales contenidos de cada tema.Se trata del tipo de actividad más característico de la docencia universitaria y consideramos que esposible concebir las clases magistrales como situaciones comunicativas en las que se produce auténtico aprendizaje. El profesor ofrecerá una vision globalde cada uno de los temas del programa. Las clases se desarrollarán de forma interactivo con losalumnos, utilizando para desarrollo de la misma material didáctivo em online (plataforma tema),así como bibliografía adecuada).
Atención personalizada
Descrición
Resolución de problemas e/ou exercicios El profesor resolverá las dudas de los alumnos para el buen desarrollo de lasactividadespropuestas
Prácticas de laboratorio El profesor resolverá las dudas de los alumnos para el buen desarrollo de lasactividadespropuestas
Informes/memorias de prácticas El profesor resolverá las dudas de los alumnos para el buen desarrollo de lasactividadespropuestas
Avaliación
Descrición Cualificación
Resolución de problemas e/ouexercicios
Se hará un seguimiento continuo por parte del profesor en la resolución deproblemas por parte de los alumnos.En clase de seminarios, también se discutirán trabajos y casos prácticospreviamente propuestos por el profesor
10
Prácticas de laboratorio El profesor realizará un seguimiento del trabajo experimental realizado por elalumno en las sesiones de laboratorio, así como del cuaderno elaborado. Esimportante indicar que es OBLIGATORIA E IMPRESCINDIBLE la asistencia a lassesiones de prácticas de laboratorio para poder superar la asignatura.Los alumnos que no realizan prácticas de laboratorio o suspendan esta actividadse consideran suspensos en todo el ciclo de evaluación de la asignatura.
O profesor realizará un seguimento do traballo experimental realizado poloalumno nas sesións de laboratorio, así como do caderno elaborado. É importanteindicar que é OBRIGATORIA E IMPRESCINDIBLE a asistencia ás sesións deprácticas de laboratorio para poder superar a materia.Os alumnos que non realizan prácticas de laboratorio ou suspendan estaactividade considéranse suspensos en todo o ciclo de avaliación da materia.
Teachers will supervise the experimental work and notebook Lab develop ??bystudents in lab sessions. Laboratory clases attendance is ABSOLUTLYOBLIGATORY to pass the course. Students who not perfomed GPL will considered FAIL in assessment of thesubject.
10
Informes/memorias deprácticas
Por indicación del profesor, el alumno elaborará informes de las practicas, en losque refleje el trabajo desarrollado en el laboratorio. Dichos informes de han deentregarse en el plazo establecido y serán corregidos por el profesor.
15
Páxina 17 de 47

Probas de resposta curta Se realizarán dos pruebas cortas que pueden incluir preguntas teórico-prácticas.Dichas pruebas no son eliminatorias, cada una supondrá un 10% en lacalificación final de la asignatura.
20
Probas de resposta longa, dedesenvolvemento
Corresponde a la prueba final de cuatrimestre y esta constituida por una parteteórica y otra teórico-práctico (desarrollo de un procedimiento analítico y/oresolución de ejercicios). Para compensación deberá, al menos alcanzarse unacalificación final total de 4. (nota mínima de 4 en cada parte de la prueba).
35
Probas prácticas, deexecución de tarefas reaise/ou simuladas.
Se realizará un supuesto práctico a nivel individual que permitirá evaluar lascompetencias y destrezas adquiridas por el alumno durante las sesiones delaboratorio. Dicha prueba se realizará al final de las sesiones de laboratorio.
10
Outros comentarios e segunda convocatoria
La realización de cualquier actividad de evaluación propuesta en la asignatura (pruebas cortas, resolución de ejercicios,practicas, etc) aportarán su correspondiente porcentaje a la nota final.  El mero hecho del alumno realizar cualquier unade las actividades descriptas para evaluación conlleva a obtener calificación final en actas.
La NO realización de TODAS actividades propuestas para la evaluación de la asignatura (pruebas cortas, pruebas largas,actividad de laboratorio y actividad propuesta de seminarios) será considerado como NO PRESENTADO.
La asistencia a prácticas de laboratorio es OBLIGATORIO y de CARACTER ELIMINATORIO, una asistencia inferior al 80% de lasprácticas, o NO SUPERAR la evaluación global correspondiente a la parte práctica supone la calificación de suspenso en lamateria, en acta solo se computará la nota alcanzado por el alumno en la componente práctica.
En la evaluación de examen Ordinario, se mantendrá la calificación obtenida en Seminarios y Prácticas de laboratorio,siempre y cuando se cumplan las condiciones exigidas para superar estas secciones de evaluación de la asignatura descriptas en la tabla de evaluación presentada en este apartado.
En la evaluación de examen Extraordinario, se mantendrá la calificación obtenida en Seminarios y Prácticas delaboratorio, siempre y cuando se cumplan las condiciones exigidas para superar estas secciones de evaluación de laasignatura descriptas en la tabla de evaluación presentada en este apartado.
Â
Bibliografía. Fontes de información
Douglas A. Skoog, F. James Holler, Stanley R. Crouch, Principios de análisis instrumental, 6ª, Cengage Learning
Lucas Hernández Hernández, Claudio González Pérez, Introducción al análisis instrumental, 1ª, Editorial Ariel
Satinder Ahuja,Neil D. Jespersen, Modern instrumental analysis , 1ª, Elsevier
James W. Robinson, Eileen M. Skelly Frame, George M. Frame, Undergraduate instrumental analysis, 6ª, Marcel Dekker
Donald T. Sawyer; William R. Heineman; Janice M. Beebe, Chemistry Experiments for Instrumental Methods , 1ª, Wiley
Rouessac, Annick Rouessac, Chemical Analysis: Modern Instrumentation Methods and Techniques , 6ª, Wiley
, , ,
Recomendacións
Materias que continúan o temarioQuímica analítica III/V11G200V01601
Materias que se recomenda cursar simultáneamenteDeterminación estrutural/V11G200V01501Enxeñaría química/V11G200V01502Química orgánica II/V11G200V01504
Materias que se recomenda ter cursado previamenteQuímica, física e bioloxía: Laboratorio integrado I/V11G200V01103Química, física e xeoloxía: Laboratorio integrado II/V11G200V01202Química: Química I/V11G200V01105Química: Química II/V11G200V01204Métodos numéricos en química/V11G200V01402Química analítica I/V11G200V01302
Páxina 18 de 47

DATOS IDENTIFICATIVOS
Química orgánica II
Materia Química orgánicaII
Código V11G200V01504
Titulacion Grado enQuímica
Descriptores Creditos ECTS Carácter Curso Cuadrimestre
6 OB 3 1c
Idioma Gallego
Departamento Química orgánica
Coordinador/a Tojo Suárez, Emilia
Profesorado Gómez Pacios, María GenerosaTojo Suárez, Emilia
Correo-e [email protected]
Web http://webs.uvigo.es/etojo/
Descriciónxeral
En la materia Química Orgánica II se pretende profundizar en el conocimiento de las propiedades y lareactividad de los grupos funcionales. Después de un estudio detallado sobre las reacciones de sustituciónnucleófila y de eliminación, se abordará la reactividad de los compuestos carbonílicos bifuncionales.Finalmente se tratarán las reacciones radicalarias y pericíclicas.
Competencias de titulación
Código
A2 Demostrar conocimiento y comprensión de hechos esenciales, conceptos, principios y teorías en: tipos de reacciónquímica y sus principales características asociadas
A8 Demostrar conocimiento y comprensión de hechos esenciales, conceptos, principios y teorías en: principalestécnicas de investigación estructural, incluyendo la espectroscopia
A10 Demostrar conocimiento y comprensión de hechos esenciales, conceptos, principios y teorías en: propiedades de loscompuestos alifáticos, aromáticos, heterocíclicos y organometálicos
A11 Demostrar conocimiento y comprensión de hechos esenciales, conceptos, principios y teorías en: naturaleza ycomportamiento de los grupos funcionales en moléculas orgánicas
A12 Demostrar conocimiento y comprensión de hechos esenciales, conceptos, principios y teorías en: rasgosestructurales de los elementos químicos y sus compuestos, incluyendo la estereoquímica
A13 Demostrar conocimiento y comprensión de hechos esenciales, conceptos, principios y teorías en: principales rutasde síntesis en Química Orgánica, incluyendo las interconversiones de grupos funcionales y la formación de losenlaces carbono-carbono y carbono-heteroátomo
A19 Aplicar dicho conocimiento y comprensión a la resolución de problemas cuantitativos y cualitativos de naturalezabásica
A20 Evaluar, interpretar y sintetizar datos e información química
A23 Presentar material y argumentos científicos de manera oral y escrita a una audiencia especializada
B1 Comunicarse de forma oral y escrita en al menos una de las lenguas oficiales de la Universidad
B3 Aprender de forma autónoma
B4 Buscar y gestionar información procedente de distintas fuentes
B5 Utilizar las tecnologías de la información y de las comunicaciones y manejar herramientas informáticas básicas
B7 Aplicar los conocimientos teóricos a la práctica
B8 Trabajar en equipo
B9 Trabajar de forma autónoma
B12 Planificar y gestionar adecuadamente el tiempo
B13 Tomar decisiones
B14 Analizar y sintetizar información y obtener conclusiones
B15 Evaluar de modo crítico y constructivo su entorno y a sí mismo
Competencias de materia
Competencias de materia Tipoloxía Competencias
Páxina 19 de 47

Explicar la reactividad de los compuestos orgánicos a través de los diferentesmecanismos de reacción: sustitución, eliminación, adición y adición-eliminación.
sabersaber hacer
A2A11A19A20A23B1B3B5B7B8B9B12B13B14B15
Describir detalladamente los mecanismos de transformación de los compuestosorgánicos utilizando el formalismo de flechas.
sabersaber hacer
A2A11B1B3B4B5B8B9B12B13B14
Completar esquemas de reacción de compuestos orgánicos añadiendo reactivos y/o lascondiciones de reacción.
sabersaber hacer
A2A13B1B3B4B5B8B9B12B13B14
Proponer secuencias de reacción sencillas. sabersaber hacer
A12A13B1B3B4B5B8B9B12B13B14
Diferenciar, según las condiciones de reacción y los sustratos utilizados, losmecanismos de sustitución nucleófila SN1 y SN2.
sabersaber hacer
A2A11A12A13B1B3B4B5B8B9B12B13B14
Páxina 20 de 47

Aplicar los procesos de sustitución nucleófila sobre carbonos sp3 en la obtención decompuestos orgánicos con enlaces sencillos.
sabersaber hacer
A2A11A12A13B1B3B4B5B8B9B12B13B14
Predecir la posible competencia entre los procesos de sustitución nucleófila yeliminación para un sustrato dado.
sabersaber hacer
A11A12A13B1B3B4B5B8B9B12B13B14
Aplicar la reactividad de enoles y enolatos. sabersaber hacer
A11A12A13B1B3B4B5B8B9B12B13B14
Aplicar los procesos de eliminación en la preparación de compuestos orgánicos conenlaces múltiples.
sabersaber hacer
A11A12A13B1B3B4B5B8B9B12B13B14
Aplicar la reactividad de los compuestos alfa-dicarbonílicos (enolización, acidez,alquilación en alfa, alquilación en beta, descarboxilación) en síntesis orgánica.
sabersaber hacer
A10A11A12A13B1B3B4B5B8B9B12B13B14
Páxina 21 de 47

Diseñar la síntesis de compuestos bifuncionales utilizando la reacción de condensaciónaldólica, la reacción de Reformatsky y la condensación de Claisen.
sabersaber hacer
A11A12A13B1B3B4B5B8B9B12B13B14
Aplicar la reacción de Knoevenagel y los procedimientos de síntesis acetilacética ysíntesis malónica.
sabersaber hacer
A11A13B1B3B4B5B8B9B12B13B14
Diseñar la síntesis de derivados de los compuestos carbonílicos alfa,beta-insaturadosmediante reacciones de adición 1,2 y 1,4.
sabersaber hacer
A11A13B1B3B4B5B8B9B12B13B14
Aplicar la reactividad básica de los radicales orgánicos. sabersaber hacer
A2A11A13B1B3B4B5B8B9B12B13B14
Aplicar las reacciones pericíclicas a la síntesis orgánica. sabersaber hacer
A2A11A13B1B3B4B5B8B9B12B13B14
Caracterizar compuestos orgánicos sencillos a partir de sus datos espectroscópicos. sabersaber hacer
A8A11B1B3B4B5B8B12B13B14
Páxina 22 de 47

Contenidos
Tema
TEMA 1. Reacciones de sustitución nucleófilasobre carbonos sp3
Sustitución nucleófila bimolecular (SN2). Sustitución nucleófilaunimolecular (SN1). Cinética, mecanismos, aspectos estereoquímicos.Competición entre SN2 y SN1.Transformaciones de grupos funcionales através de procesos SN2 y SN1: Síntesis de Williamson, preparación detioles y tioéteres, preparación de aminas, reacciones de alcoholes y éteres,apertura de epóxidos, conversión de ácidos carboxílicos en éteresmetílicos por reacción con diazometano.
TEMA 2. Reacciones de Eliminación. Reacciones de eliminación. Eliminación bimolecular (E2). Eliminaciónunimolecular (E1). ). Mecanismos. Competición entre sustitución yeliminación.Aplicaciones de las reacciones de eliminación en síntesisorgánica: eliminación de Hofmann, eliminación de Cope, dehidratación dealcoholes, transposición pinacolínica.
TEMA 3. Reacciones de oxidación-reducción Reacciones de oxidación de alcoholes. Reacciones de oxidación decompuestos carbonílicos. Ruptura oxidativa de alquenos y alquinos.Reducción de aldehidos y cetonas. Reducción de ácidos carboxílicos ,ésteres y nitrilos.
TEMA 4. Reactividad de la posición alfa al grupocarbonilo.
Reactividad de la posición alfa al grupo carbonilo. Enoles y enolatos:reactividad general. Reacciones de aniones enolato de cetonas y ésteres:alquilación de cetonas, alquilación de ésteres. Halogenación de cetonas.Reacciones de los aniones enolato con compuestos carbonílicos: reacciónaldólica, condensación de Claisen, condensación de Dieckmann, Reacciónde Reformatsky.
TEMA 5. Compuestos bifuncionales: adicionesconjugadas.
Reacciones de compuestos alfa-dicarbolílicos: transposición del ácidobencílico, enolización. Reacciones de compuestos beta-dicarbonílicos:enolización, alquilación, descarboxilación, síntesis malónica, síntesisacetilacética, reacción de Knoevenagel, alquilación de dianiones.Reacciones de compuestos carbonílicos alfa,beta-insaturados: reaccionescon eletrófilos, reacciónes con nucleófilos, adición de compuestosorganometálicos, adición de carbaniones (reacción de Michael), anelaciónde Robinson. Reducción de cetoésteres y ácidos carboxílicos insaturados.
TEMA 6. Reacciones radicalarias. Estructura, estabilidad y reactividad de radicales. Halogenación dealcanos. Adición radicalaria de HBr a alquenos. Halogenación radicalariade sistemas alílicos y bencílicos. Polimerización radicalaria de alquenos.
TEMA 7. Reacciones pericíclicas. Características generales. Clasificación. Reacciones electrocíclicas.Reacciones de cicloadición. Reacciones sigmatrópicas. Reacción deDiels-Alder. Cicloadiciones 1,3-dipolares.
Planificación
Horas na aula Horas fóra da aula Horas totais
Trabajos tutelados 2 2 4
Sesión magistral 26 31 57
Seminarios 24 45 69
Pruebas de respuesta corta 3 6 9
Pruebas de respuesta larga, de desarrollo 3 8 11
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientador, considerando a heteroxeneidade do alumnado.
Metodologías
Descrición
Trabajos tutelados El alumno, de forma individual o en grupo, preparará una exposición corta sobre un temarealacionado con la materia. Esta actividad incluye la búsqueda de información, redacción ypresentación del trabajo.
Sesión magistral Las sesiones magistrales consistirán en la exposición por parte del profesor de los aspectosfundamentales de cada tema. Antes de cada sesión, el alumno deberá trabajar el material que elprofesor le facilitará a través de la plataforma TEMA, relacionado con el contenido que se trataráen cada sesión.
Seminarios Los alumnos, con el apoyo del profesor, resolverán ejercicios y cuestiones previamente propuestosen Boletines, relacionados con los contenidos teóricos. Un selección de los ejercicios seráentregada regularmente al profesor para su evaluación.
Atención personalizada
Páxina 23 de 47

Descrición
Seminarios Tiempo dedicado por el profesor a atender las necesidades y consultas del alumno relacionadas con elestudio de la materia y las actividades desarrolladas. El profesor informará a los alumnos sobre su horario de tutorías.
Trabajos tutelados Tiempo dedicado por el profesor a atender las necesidades y consultas del alumno relacionadas con elestudio de la materia y las actividades desarrolladas. El profesor informará a los alumnos sobre su horario de tutorías.
Evaluación
Descrición Cualificación
Seminarios En las clases de seminario se valorará la participación y la resolución de los problemaspreviamente propuestos por el profesor. Una selección de los ejercicios será resueltaindividualmente en el aula y entregada regularmente al profesor para su evaluación.
10
Trabajos tutelados Se valorará la elaboración y presentación de un trabajo sobre un tema propuesto por elprofesor relacionado con el contenido teórico de la asignatura.
5
Pruebas derespuesta corta
Se realizarán dos pruebas de respuesta corta: la primera al finalizar el Tema II y lasegunda al finalizar el Tema IV. La primera constituirá un 20% de la calificación total, y lasegunda un 15%.
40
Pruebas derespuesta larga, dedesarrollo
Consistirá en una prueba global sobre todos los contenidos de la materia. Será necesarioalcanzar un mínimo de 4 puntos sobre 10 en esta prueba para superar la materia y paratener en cuenta el resto de los elementos de evaluación.Se realizará al finalizar él cuatrimestre.
45
Outros comentarios e segunda convocatoria<p><strong>NOTAS IMPORTANTES</strong>: </p><p>1.- En la prueba larga final se evaluará la totalidad de la asignatura.Será necesario alcanzar en esta prueba un mínimo de 4 puntos sobre 10 para superar la materia y para tener en cuenta elresto de los elementos de evaluación.</p><p>2.- Una selección de los ejercicios de los boletines será resueltaindividualmente en el aula y entregada regularmente al profesor para su evaluación. Aquellos alumnos que por faltade asistencia a clase, no entreguen un mínimo de un 80 % de estos ejercicios, no podrán presentarse a la pruebalarga final.</p><p>3.- Las competencias transversales B1, B2, B4, B5, B8, B12 y B14 serán evaluables en las pruebasescritas, seminarios y/o en los trabajos tutelados.</p><p><strong>CONDICIÓN DE PRESENTADO/A</strong>: La participación del alumno en cualquiera de las pruebas escritas implicará la condición de presentado/a y porlo tanto la asignación de una calificación. </p><p><strong>EVALUACIÓN EN LA CONVOCATORIA DE JULIO</strong>:</p><p>1.- Puntuación obtenida por el alumno durante el curso: máximo 5.5 puntos.</p><p>Se mantendrá la calificaciónobtenida porel alumno durante el curso en trabajos tutelados (máximo 0.5 ptos), seminarios (máximo 1.5ptos) y pruebas de respuesta corta (máximo 3.5 ptos). </p><p>2.- Prueba escrita: máximo 4.5puntos.</p><p>Se realizará una prueba de respuesta larga sobre todos los contenidos de la materia a la que se le asignaráun máximo de 4.5 puntos sobre 10. </p><p> </p>
Fuentes de información
Vollhardt, K.P.C. y Schore, N.E., Química Orgánica, 5ª, Ed. Omega
Wade, L.G., Química Orgánica, 5ª, Ed. Pearson-Prentice-Hall
Yurkanis Bruice, P., Química Orgánica, 5ª, Ed. Perason-Prentice-Hall
Ege, S., Organic Chemistry: Structure and reactivity, 5ª, Ed. Houghton Mifflin Company
, , ,
Biliografía Complementaria:
WARD, R.S. "Bifunctional Compounds", Oxford University Press, 2º edición, Oxford Science Publi8cations, 1996.
CAREY, F. “Química Orgánica”, 6ª edición en castelán, McGraw-Hill Interamericana, 2006.
CLAYDEN, J. GREEVES, N.; WARREN, S. e WOTHERS, P. “Organic Chemistry”, Oxford University Press, 2001.
QUÍÑOÁ, E. y RIGUERA, R. “Cuestiones y ejercicios de Química Orgánica”, 2ª edición, McGraw-Hill Interamericana, Madrid,2004.
QUÍÑOÁ, E. y RIGUERA, R. “Nomenclatura y representación de los compuestos orgánicos”, 2ª edición, McGraw-HillInteramericana, Madrid, 2005.
Recomendaciones
Páxina 24 de 47

Materias que continúan o temarioQuímica orgánica III/V11G200V01704
Materias que se recomenda cursar simultáneamenteDeterminación estructural/V11G200V01501Ingeniería química/V11G200V01502Química analítica II/V11G200V01503
Materias que se recomenda ter cursado previamenteQuímica: Química I/V11G200V01105Química: Química II/V11G200V01204Química orgánica I/V11G200V01304 Outros comentariosPara superar esta materia es de suma importancia el estudio regular desde el primer día. El curso es muy acumulativo, losconceptos que se introducen al principio serán utilizados posteriormente para comprender otros. Algunos contenidos no sonfáciles de asimilar, será necesario dedicarles tiempo.Una vez comprendida la teoría es imprescindible resolver muchos ejercicios, dibujando siempre los mecanismos con detalle.Escuchar las sesiones teóricas y leer los apuntes no será suficiente, es necesario que el alumno de forma individual dibujeuna y otra vez los mecanismos que le llevarán a la resolución de los problemas.
Páxina 25 de 47

DATOS IDENTIFICATIVOS
Química analítica III
Materia Química analíticaIII
Código V11G200V01601
Titulacion Grao en Química
Descriptores Creditos ECTS Carácter Curso Cuadrimestre
6 OB 3 2c
Idioma
Departamento Química analítica e alimentaria
Coordinador/a Lavilla Beltrán, María Isela
Profesorado Lavilla Beltrán, María IselaLeao Martins, Jose Manuel
Correo-e [email protected]
Web http://faitic.uvigo.es
Descriciónxeral
Esta materia proporciona al alumnado conocimientos sobre aspectos importantes y actuales de la QuímicaAnalítica (Quimiometría; Análisis de Trazas; Automatismo y sensores), especialmente en lo que respecta aestrategias que han permitido la evolución de las metodologías convencionales para mejorar la calidad de lainformación analítica.Los estudiantes podrán complementar su formación mediante la integración de los conocimientos deQuímica Analítica adquiridos con anterioridad, especialmente los proporcionados por la materia QuímicaAnalítica II (introducción al análisis instrumental). Esto les permitirá poder abordar la resolución deproblemas analíticos en diferentes áreas de interés (medio ambiente, alimentación, industria, clínica etc.).
Competencias de titulación
Código
A4 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: fundamentos eferramentas utilizadas na resolución de problemas analíticos e na caracterización de sustancias químicas
A8 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: principais técnicas deinvestigación estrutural, incluíndo a Espectroscopía
A17 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: metroloxía dosprocesos químicos, incluíndo a xestión da calidade
A18 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: principios deElectroquímica
A19 Aplicar os coñecementos e a comprensión á resolución de problemas cuantitativos e cualitativos de natureza básica
A20 Avaliar, interpretar e sintetizar datos e información química
A22 Procesar datos e realizar cálculo computacional relativo a información e datos químicos
A24 Recoñecer e analizar novos problemas e propor estratexias para solucionalos
B1 Comunicarse de forma oral e escrita en polo menos unha das linguas oficiais da Universidade
B3 Aprender de forma autónoma
B4 Procurar e administrar información procedente de distintas fontes
B5 Utilizar as tecnoloxías da información e das comunicacións e manexar ferramentas informáticas básicas
B6 Manexar as matemáticas, incluíndo aspectos tales como análise de erros, estimacións de ordes de magnitude, usocorrecto de unidades e modos de presentación de datos
B7 Aplicar os coñecementos teóricos á práctica
B8 Traballar en equipo
B9 Traballar de forma autónoma
B12 Planificar e administrar adecuadamente o tempo
B13 Tomar decisións
B14 Analizar e sintetizar información e obter conclusións
B15 Avaliar de modo crítico e construtivo o entorno e a si mesmo
B17 Desenvolver preocupación polos aspectos ambientais e de xestión da calidade
Competencias de materia
Competencias de materia Tipoloxía Competencias
Páxina 26 de 47

1. Seleccionar y aplicar distintas técnicas quimiométricas a la resolución de numerososcasos prácticos y justificar la utilización de las mismas.
sabersaber facer
A4A17A19A20A22B1B3B4B5B6B7B8B9B13B14B15
2. Utilizar el diseño experimental como herramienta para la optimización de un métodoanalítico.
sabersaber facer
A4A17A19A22B1B3B5B6B7B8B9B13B14
3. Evaluar e interpretar los resultados analíticos de sistemas multicomponentes ymultivariables.
sabersaber facer
A4A17A20A22B1B3B5B6B7B8B9B13B17
4. Justificar la utilización de la Quimiometría en la calidad de los resultados. Describircómo se implementa un sistema de calidad en un laboratorio de control de analítico.
sabersaber facer
A4A17A19A20B1B3B5B7B8B9B14B17
5. Describir la planificación del muestreo y los factores que intervienen en él para elanálisis de trazas.
sabersaber facer
A4A17A24B1B3B4B7B8B9B17
Páxina 27 de 47

6. Reconocer los diferentes métodos de tratamiento de muestra así como evaluar susposibilidades en la resolución de distintos problemas analíticos en análisis de trazas.
sabersaber facer
A4A19A20B1B3B4B8B9B12B13B14B17
7. Comparar y valorar los diferentes métodos de extracción sólido-líquido utilizados enla actualidad, como la extracción con fluidos supercríticos o la microextracción en fasesólida.
sabersaber facer
A4A19A20B1B3B8B9B12B14B17
8. Describir la metodología analítica e instrumentación así como conocer lasaplicaciones de técnicas de uso general en análisis de trazas como la voltamperometría,la espectrometría atómica con atomización electrotérmica, la espectrometría de masascon fuente de plasma y los acoplamientos entre cromatografía y espectrometría demasas.
sabersaber facer
A4A8A18A19B1B3B4B8B9
9. Clasificar los diferentes tipos de sistemas automáticos y miniaturizados,estableciendo sus ventajas e inconvenientes, modalidades y aplicaciones másrelevantes y de futuro inmediato. Justificar la automatización en las diferentes etapasdel proceso analítico.
sabersaber facer
A4A17A20B1B3B4B5B8B9B17
10. Explicar los fundamentos de los sensores y biosensores químicos, así como susaplicaciones más importantes. Explicar y valorar la importancia de la utilización de lossensores para la obtención rápida y fiable de información analítica. Valorar susposibilidades en "screening" analítico.
sabersaber facer
A4A17A20B1B3B4B8B9B12
11. Describir las características de los analizadores automáticos continuos,discontinuos y robotizados. Conocer los fenómenos de dispersión en analizadorescontinuos de inyección en flujo y de inyección secuencial, así como la forma decaracterizarlos.
sabersaber facer
A4A17A19A20B1B3B4B5B8B9B14B17
Páxina 28 de 47

12. Explicar la construcción de herramientas analíticas en miniatura. sabersaber facer
A4A17A19B1B3B4B5B8B9B12B14
Contidos
Tema
1. Introducción a la Quimiometría Definición y evolución histórica de la Quimiometría.La Quimiometría en las diferentes etapas del proceso analítico.Conceptos estadísticos básicos.Parámetros que estiman el valor central y la dispersión: paramétricos y noparamétricos.Propiedades de la varianza y la media. Forma final de expresar losresultados.
2. Quimiometría básica: comparación deresultados analíticos
Test de significación o pruebas de hipótesis: estructura de las pruebas dehipótesis. Errores tipo I y II. Probabilidad.Rechazo de resultados anómalos. Pruebas paramétricas de comparaciónde dos varianzas.Pruebas paramétricas de comparación de dos medias.Comparación de varias medias muestrales mediante ANOVA de una víaControl de la exactitud y precisión con el tiempo: gráficos de control.Pruebas no paramétricas.
3. La calidad en los laboratorios analíticos:cualimetría
Introducción a la cualimetría: calidad y quimiometría.Calidad y propiedades analíticas: validación de métodos analíticos.Trazabilidad.Aproximación genérica a la calidad.Sistemas de calidad: Normas ISO.Acreditación y certificación de los laboratorios.
4. Análisis de trazas Concepto e importancia del análisis de trazas. Fuentes de contaminación en el laboratorio. Métodos experimentales en análisis de trazas. Toma de muestra. Métodos de descomposición en análisis de trazas inorgánicas. Digestion por microondas y ultrasonidos.Métodos de extracción para análisis de trazas orgánicas. Extracción líquido-líquido. Extracción y microextracción en fase sólida. Métodos modernos de extracción sólido-líquido.Técnicas analíticas en análisis de trazas.
5. Automatización Automatización en el laboratorio: generalidades. Analizadores automáticos. Analizadores discontinuos, continuos y robotizados. Analizadores de inyección en flujo y flujo segmentado: características.Fenómenos de dispersión. Características de las señal de inyección enflujo. Técnicas de gradiente. Analizadores de inyección secuencial. Instrumentación y aplicaciones.
6. Sensores químicos Concepto de sensor. Componentes de un sensor químico. Clasificación. Sensores y biosensores. Elementos de reconocimiento. Tipos de transductores. (Bio)sensores electroquímicos y ópticos. Aplicaciones de interés. Miniaturización de sistemas analíticos.
Planificación docente
Horas na aula Horas fóra da aula Horas totais
Seminarios 13 39 52
Páxina 29 de 47

Traballos tutelados 0 11 11
Sesión maxistral 24 48 72
Probas de resposta curta 1.5 3 4.5
Probas de resposta curta 1.5 3 4.5
Probas de resposta curta 2 4 6
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientador, considerando a heteroxeneidade do alumnado.
Metodoloxía docente
Descrición
Seminarios En estas clases (1 h a la semana) se resolverán problemas y/o cuestiones en los que se contemplela aplicación de los fundamentos tratados en las clases de teoría. La información y el materialnecesarios para el seguimiento de estas clases estará disponible en la plataforma didácticaTema(material on-line).
Traballos tutelados Los alumnos elaborarán un trabajo bibliográfico o llevarán a cabo estudios de casos sobre lostemas estudiados en la materia, donde se plantearán aplicaciones analíticas de interésmedioambiental, alimentario, industrial, clínico, biotecnológico, etc.
Sesión maxistral Serán clases (2 h a la semana) donde el profesor presentará los aspectos fundamentales de cadatema. La s clases se desarrollarán de forma interactiva con los alumnos. La informaciónsubministrada por el profesor para el seguimiento de estas clases estará disponible en laplataforma didáctica Tema (material on-line). El alumno completará dicha información mediante labibliografía recomendada.
Atención personalizada
Descrición
Seminarios El profesor resolverá dudas de manera personalizada sobre cualquiera de las actividades propuestas (clasamagistrales, seminarios, trabajos tutelados, prácticas en aula de informática y pruebas). A tal fin, elprofesor informará sobre el horario disponible para ello en la presentación de la materia.
Traballostutelados
El profesor resolverá dudas de manera personalizada sobre cualquiera de las actividades propuestas (clasamagistrales, seminarios, trabajos tutelados, prácticas en aula de informática y pruebas). A tal fin, elprofesor informará sobre el horario disponible para ello en la presentación de la materia.
Avaliación
Descrición Cualificación
Traballostutelados
En el trabajo bibliográfico o en el estudio de casos se evaluará la calidad de los mismosteniendo en cuenta la profundización en las temáticas explicadas en las clases teóricas, asícomo su estructura, claridad, y presentación. Es necesario obtener 3 puntos sobre 10 para queen la calificación final pueda promediarse con el resto de elementos de evaluación. Estaactividad es de carácter obligatorio para todos los alumnos matriculados en la materia.
10
Probas deresposta curta
Prueba escrita sobre los temas 1, 2 y 3 que podrá constar de cuestiones cortas, problemas ypreguntas tipo test. Se realizará a mitad del cuatrimestre. La presentación a esta pruebaimpide obtener la calificación de no presentado.
25
Probas deresposta curta
Prueba escrita sobre los temas 4, 5 y 6 que podrá constar de cuestiones cortas, problemas ypreguntas tipo test. Se realizará al final del cuatrimestre. La presentación a esta pruebaimpide obtener la calificación de no presentado.
25
Probas deresposta curta
Examen final de carácter obligatorio. Constará de cuestiones cortas, problemas y preguntas detipo test. Será necesario sacar 3 puntos sobre 10 para que en la calificación final se considerenel resto de elementos de evaluación.
40
Outros comentarios e segunda convocatoria
Convocatoria de Junio:
Se llevarán a cabo dos pruebas cortas (25 % de la nota final cada una) y un examen final obligatorio que incluirá toda lamateria (40 % de la nota final). Consistirán principalmente en problemas, cuestiones cortas y preguntas tipo test. El trabajobibliográfico y la realización de estudios de casos, de carácter obligatorio, supondrá un 10 % de la nota final. Tanto en elexamen final como en el trabajo/estudio de casos es necesario sacar 3 puntos sobre 10 para poder superar la asignatura.Para obtener la calificación de No Presentado, el alumno no debe realizar ninguna de las dos pruebas cortas ni al examenfinal.
Convocatoria de Julio:
Se mantendrán las calificaciones obtenidas en las dos pruebas cortas (en total 50% de la nota) y en el trabajo (10 % de la
Páxina 30 de 47

nota). Se realizará una prueba escrita de toda la materia (40 % de la nota). Será necesario sacar 3 puntos sobre 10 en esteexamen para poder superar la asignatura. Para obtener la calificación de No Presentado, el alumno no debe realizar esteexamen.
Competencias a evaluar:
A4, A17, A19, A20, A24, B4, B5, B6, B7, B8, B13, B14Â
Estas competencias se evaluarán mediante las pruebas cortas, prueba final y trabajo bibliográfico/estudio de casos.
Â
Bibliografía. Fontes de información
G. Ramis Ramos; M.C. Álvarez Coque, Quimiometría, Síntesis, 2001
J.C. Miller; J.N. Miller, Estadística y Quimiometría para Química Analítica, Prentice-Hall, 2002
R. Compañó Beltrán; R. Ríos Castro, Garantía de calidad en los laboratorios analíticos, Síntesis, 2002
C. Cámara , Toma y tratamiento de muestras, Síntesis, 2002
R. Cela, Técnicas de separación en Química Analítica, Síntesis, 2002
S. Mitra, Sample preparation techniques in analytical chemistry, Wiley, 2003
B.R. Eggins, Chemical sensors and biosensors, Wiley, 2002
C. Cámara , Análisis químico de trazas, Síntesis, 2011
L. Hernández, Introducción al análisis instrumental, Ariel, 2002
K.A. Rubinson, Análisis Instrumental, Prentice-Hall, 2000
Skoog, Principios de Análisis Instrumental, McGraw-Hill, 2001
Kellner, Analytical Chemistry, Wiley-VCH, 2004
Valcárcel, Automatización y miniaturización en Química Analítica, Springer, 2000
Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamenteQuímica analítica I/V11G200V01302Química analítica II/V11G200V01503
Páxina 31 de 47

DATOS IDENTIFICATIVOS
Química biolóxica
Materia Químicabiolóxica
Código V11G200V01602
Titulacion Grao en Química
Descriptores Creditos ECTS Carácter Curso Cuadrimestre
9 OB 3 2c
Idioma Galego
Departamento Bioquímica, xenética e inmunoloxíaQuímica analítica e alimentariaQuímica orgánica
Coordinador/a Valverde Pérez, Diana
Profesorado Pastrana Castro, Lorenzo MiguelSilva López, CarlosValverde Pérez, Diana
Correo-e [email protected]
Web
Descriciónxeral
Curso de introducción a la Bioquímica, conocimiento global e integrado de los mecanismos molecularesresponsables de los procesos biológicos.
Competencias de titulación
Código
A4 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: fundamentos eferramentas utilizadas na resolución de problemas analíticos e na caracterización de sustancias químicas
A15 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: química dasmoléculas biolóxicas e os seus procesos
A19 Aplicar os coñecementos e a comprensión á resolución de problemas cuantitativos e cualitativos de natureza básica
A21 Recoñecer e implementar boas prácticas científicas de medida e experimentación
A23 Presentar material e argumentos científicos de xeito oral e escrita a unha audiencia especializada
A25 Manexar con seguridade sustancias químicas, considerando as súas propiedades físicas e químicas, incluíndo avaloración de calquera risco específico asociado co seu uso
A26 Realizar procedementos habituais de laboratorio e utilizar a instrumentación en traballos sintéticos e analíticos
A27 Monitorizar, mediante observación e medida de propiedades físicas e químicas, acontecementos ou cambios edocumentalos e rexistralos de xeito sistemático e fiable
A28 Interpretar datos derivados das observacións e medicións do laboratorio en termos do seu significado e relacionaloscoa teoría adecuada
B1 Comunicarse de forma oral e escrita en polo menos unha das linguas oficiais da Universidade
B3 Aprender de forma autónoma
B4 Procurar e administrar información procedente de distintas fontes
B5 Utilizar as tecnoloxías da información e das comunicacións e manexar ferramentas informáticas básicas
B7 Aplicar os coñecementos teóricos á práctica
B8 Traballar en equipo
B9 Traballar de forma autónoma
B12 Planificar e administrar adecuadamente o tempo
B13 Tomar decisións
B14 Analizar e sintetizar información e obter conclusións
B15 Avaliar de modo crítico e construtivo o entorno e a si mesmo
Competencias de materia
Competencias de materia Tipoloxía Competencias
Páxina 32 de 47

Identificar y reconocer la estructura de los distintos tipos de biomoléculas yrepresentarlos correctamente
saber A15B1B3B4B5B7B8B9B12B13B14B15
Identificar y reconocer las propiedades y reactividad química de los diversos tipos debiomoléculas
saber A15B1B3B4B5B7B8B9B12B13B14B15
Reconocer las distintas actividades biológicas de los diversos tipos de biomoléculas saber A15B1B3B4B5B7B8B9B12B13B14B15
Definir la cinética enzimática de reacciones catalizadas por enzimas así como susmecanismos generales
saber A15B1B3B4B5B7B8B9B12B13B14B15
Reconocer los distintos tipos de inhibición de la actividad enzimática y su cuantificación saber A15B1B3B4B5B7B8B9B12B13B14B15
Páxina 33 de 47

Relacionar las vitaminas con los correspondientes coenzimas de reaccionesenzimáticas
saber A15B1B3B4B5B7B8B9B12B13B14B15
Explicar el concepto de Bioenergética. Razonar conceptualmente la importancia delacoplamiento de los procesos endergónicos y exergónicos en los sistemas biológicos
saber A15B1B3B4B5B7B8B9B12B13B14B15
Enumerar los principales aspectos estructurales del ATP que determinan su papel en latransferencia de energía. Describir el ciclo del ATP.
saber A15B1B3B4B5B7B8B9B12B13B14B15
Distinguir las vías metabólicas de las biomoléculas, así como sus interrelaciones yregulación
saber A15B1B3B4B5B7B8B9B12B13B14B15
Explicar los fundamentos de las técnicas actuales de proteómica y biología molecularen relación con el aislamiento, separación, purificación, determinación, identificación ymanipulación de proteínas y ácidos nucleicos
saber A15B1B3B4B5B7B8B9B12B13B14B15
Páxina 34 de 47

Aplicar experimentalmente algunas técnicas básicas en Bioquímica sabersaber facer
A15A19A21A23A25A26A27A28B1B3B4B5B7B8B9B12B13B14B15
Distinguir las operaciones principales implicadas en la producción comercial debiomoléculas, así como sus fundamentos
sabersaber facer
A15A21A23A25A26A27A28B1B3B4B5B7B8B9B12B13B14B15
Reconocer las posibles aplicaciones prácticas de biomoléculas, con especial énfasis enlas condiciones operacionales características
sabersaber facer
A15A19A21A23A25A26A27A28B1B3B4B5B7B8B9B12B13B14B15
Páxina 35 de 47

Justificar la aplicación de las distintas técnicas instrumentales en el análisis debiomoléculas
sabersaber facer
A4A15A19A21A23A25A26A27A28B1B3B4B5B7B8B9B12B13B14B15
Distinguir y plantear protocolos analíticos de aplicación de las técnicas anteriormentemencionadas al análisis de biomoléculas en áreas diversas (clínica, farmacéutica,biomédica, etc.)
sabersaber facer
A4A15A19A21A23A25A26A27A28B1B3B4B5B7B8B9B12B13B14B15
Contidos
Tema
1.Biomoléculas Carbohidratos: Clasificación y estructura. Lípidos:Clasificación y estructura. Funciones Biológicas de los lípidos.Proteínas: Estructura , configuracion y conformación de las proteínas.Relación estructura -funcion.Acidos nucleicos: Estructura y conformación.
2. Biocatalisis Nomenclatura y clasificación de las enzimasCinética enzimáticaMecanismos de las reacciones enzimáticasEfecto de la temperaturaInhibición enzimáticaCuantificación de la actividad enzimaEnzimas alostéricos
3.Vitaminas y coenzimas Estructura y papel en las reacciones metabólicas
4.Metabolismo de glúcidos Metabolismo degradativo de glúcidos: glicólisis. Encrucijada metabólica del piruvato. Oxidación degradativa del acetil-CoA.Cadena respiratoria y fosforilación oxidativa. Ruta oxidativa de laspentosas fosfato. Gluconeogénesis. Metabolismo del glucógeno.
5. Metabolismo de lípidos Degradación de los lípidos: oxidación de los ácidos grasos.Biosíntesis de los ácidos grasos.
6. Metabolsimo de proteínas Proteólisis.Degradación de los aminoácidos. Destino del ión amonio. Biosíntesis de aminoácidos.
Páxina 36 de 47

7.Metabolismo de nucleotidos Degradación de ácidos nucleicos y nucleótidos.Biosíntesis de nucleótidos.
8.Métodos experimentales en Bioquímica Técnicas de sintesis y aislamiento de biomoléculasSeparación, determinación e identificación de proteinas Determinación y cuantificación de lípidosDeterminación y cuantificación de glucógenoValoracion de la actividad enzimatica. Efecto de la temperatura einhibidoresReaccion en cadena de la polimerasaUtilización de enzimas de restricción
Planificación docente
Horas na aula Horas fóra da aula Horas totais
Seminarios 13 19.5 32.5
Prácticas de laboratorio 45.5 68.25 113.75
Resolución de problemas e/ou exercicios 3 3 6
Sesión maxistral 26 26 52
Probas de resposta curta 6 9 15
Probas prácticas, de execución de tarefas reais e/ousimuladas.
2.3 3.45 5.75
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientador, considerando a heteroxeneidade do alumnado.
Metodoloxía docente
Descrición
Seminarios Formúlanse, discútense e resólvense cuestións, relacionados coa materia.
Prácticas de laboratorio Se propondran cuestiones practicas, para resolver en el laboratorio
Resolución deproblemas e/ouexercicios
Actividade na que se formulan problemas e/ou exercicios relacionados coa materia. O alumno debedesenvolver as solucións adecuadas ou correctas mediante a exercitación de rutinas, a aplicaciónde fórmulas ou algoritmos, a aplicación de procedementos de transformación da informacióndispoñible e a interpretación dos resultados. Adóitase empregar como complemento da lecciónmaxistral.
Sesión maxistral Exposición por parte do profesor dos contidos sobre a materia obxecto de estudo, bases teóricase/ou directrices dun traballo, exercicio ou proxecto a desenvolver polo estudante.
Atención personalizada
Descrición
Seminarios El profesor resolverá las dudas de los alumnos para el buen desarrollo de las actividadespropuestas
Prácticas de laboratorio El profesor resolverá las dudas de los alumnos para el buen desarrollo de las actividadespropuestas
Resolución de problemas e/ouexercicios
El profesor resolverá las dudas de los alumnos para el buen desarrollo de las actividadespropuestas
Avaliación
Descrición Cualificación
Seminarios Se valorara la participación en los semninarios y en las discusiones que sepropongan en él
20
Prácticas de laboratorio Se valorará la asistencia a las practicas, el desarrollo de las mismas, laentrega de una memoria de practicas.
15
Probas de resposta curta Se realizaran 2 controles con un valor de 15% cada una de las pruebas y unexamen final .
45
Probas prácticas, de execuciónde tarefas reais e/ou simuladas.
se valoraran los conocimientos aprendidos durante las sesiones practicas 20
Outros comentarios e segunda convocatoria
La nota de los controles tendrá caracter eliminatorio, siempre y cuando alcance el valor mínino de 5.
Para superar la materia el profesor debe de disponer en tiempo y forma de un mínimo del 80% del trabajo solicitado alalumno. Será necesario sacar un 5 en las pruebas teóricas de la materia para poder tener en cuenta el resto de los
Páxina 37 de 47

elementos de evaluación en la materia. En caso de no alcanzar el mínimo necesario, la nota final será la nota que apareceen el examen final.
La no realizacion de ningun control a lo largo del curso y la no asistencia al examen final será considerado como nopresentado.
La cualificación final de los alumnos aprobados podrá ser normalizada de manera que la cualificación mas alta será dehasta 10 puntos.
El profesor realizara un seguimiento del trabajo experimental realizado por el alumno en las sesiones de laboratorio; asícomo del cuaderno/ informe elaborado. La asistencia a prácticas es obligatoria. Una asistencia inferior al 75% de lassesiones prácticas supone la cualificación de suspenso en la materia.
Dentro del proceso de evaluación se contemplará la adquisición de las competencias B1, B3-5, B7-9 y B12-15.
Para la evaluacion de Julio se realizará una prueba escrita que será el 45% de la evaluacion de la materia, se mantendrá lacualificación obtenida tanto en prácticas como en seminarios.
Bibliografía. Fontes de información
Stryer L., Berg J. M. & Tymoczko J. L. , Bioquímica, Editorial Reverté 7ª edicion, 2012
Lehninger, Nelson D. L. & Cox M. M., Principios de Bioquímica, Editorial Omega 4ª edición, 2009
McKee and McKee , Bioquímica, Ediciones McGraw Hill 4ª edicion, 2009
Vollhardt, K.P.C., Schore, N.E., Química Orgánica, 5ª, 2008
Andreas Manz, Nicole Pamme, Dimitri Lossifidis, Bioanalytical Chemistry, Imperial College Press, 2004
Victor A. Gault and Neville H. McClenaghan, Bioanalytical Chemistry (principles and Applications) , Wiley Blackwell, 2009
Feduchi, Blasco, Romero, Yañez, Bioquímica, Panamericana, 2010
John Kuriyan, Boyana Konforti, David Wemmer, The Molecules of Life, Garland Science, 2012
Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamenteQuímica analítica I/V11G200V01302Química orgánica I/V11G200V01304Química orgánica II/V11G200V01504
Páxina 38 de 47

DATOS IDENTIFICATIVOS
Química física III
Materia Química física III
Código V11G200V01603
Titulacion Grao en Química
Descriptores Creditos ECTS Carácter Curso Cuadrimestre
9 OB 3 2c
Idioma Castelán
Departamento Química Física
Coordinador/a Flores Rodríguez, Jesús Ramón
Profesorado Bravo Díaz, Carlos DanielFlores Rodríguez, Jesús Ramón
Correo-e [email protected]
Web http://faitic.uvigo.es/
Descriciónxeral
(*)La materia proporciona formación en aspectos de aplicación de la Química Física de gran importancia,como la Cinética Química, incluyendo la Catálisis, los Fenómenos Superficiales, las Macromoléculas y losColoides así como algunos fundamentos de Electroquímica.
Competencias de titulación
Código
A7 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: cinética do cambio,incluíndo a catálise e os mecanismos de reacción
A14 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: relación entrepropiedades macroscópicas e propiedades de átomos e moléculas individuais, incluíndo as macromoléculas
A18 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: principios deElectroquímica
A19 Aplicar os coñecementos e a comprensión á resolución de problemas cuantitativos e cualitativos de natureza básica
A20 Avaliar, interpretar e sintetizar datos e información química
A21 Recoñecer e implementar boas prácticas científicas de medida e experimentación
A22 Procesar datos e realizar cálculo computacional relativo a información e datos químicos
A23 Presentar material e argumentos científicos de xeito oral e escrita a unha audiencia especializada
A26 Realizar procedementos habituais de laboratorio e utilizar a instrumentación en traballos sintéticos e analíticos
A27 Monitorizar, mediante observación e medida de propiedades físicas e químicas, acontecementos ou cambios edocumentalos e rexistralos de xeito sistemático e fiable
A28 Interpretar datos derivados das observacións e medicións do laboratorio en termos do seu significado e relacionaloscoa teoría adecuada
A29 Demostrar habilidades para os cálculos numéricos e a interpretación dos datos experimentais, con especial énfasena precisión e a exactitude
B1 Comunicarse de forma oral e escrita en polo menos unha das linguas oficiais da Universidade
B3 Aprender de forma autónoma
B4 Procurar e administrar información procedente de distintas fontes
B5 Utilizar as tecnoloxías da información e das comunicacións e manexar ferramentas informáticas básicas
B6 Manexar as matemáticas, incluíndo aspectos tales como análise de erros, estimacións de ordes de magnitude, usocorrecto de unidades e modos de presentación de datos
B7 Aplicar os coñecementos teóricos á práctica
B8 Traballar en equipo
B9 Traballar de forma autónoma
B12 Planificar e administrar adecuadamente o tempo
B13 Tomar decisións
B14 Analizar e sintetizar información e obter conclusións
B15 Avaliar de modo crítico e construtivo o entorno e a si mesmo
Competencias de materia
Competencias de materia Tipoloxía Competencias
(*)Coñecer os resultados básicos da Teoría *Cinética dos gases e saber aplicalos áanálise do movemento de moléculas e outras partículas.
sabersaber facer
A7A14
Páxina 39 de 47

(*)*Concer os fenómenos de transporte e as distintas propiedades de transporte. sabersaber facer
A7A14A19
(*)Comprender a orixe da *conductividad *iónica. Saber aplicar este coñecemento á*determinación de *parámetros *termodinámicos como constantes de equilibrio,*coeficientes de actividade ou outros como *conductividades *molares límite.
sabersaber facer
A7A14A18A19A27
(*)Definir os conceptos básicos en *Cinética Formal saber A7
(*)Coñecer e no seu caso, saber utilizar, as principais técnicas experimentais en*Cinética Química.
sabersaber facer
A27
(*)Ser capaz de levar a cabo a análise de datos *cinéticos, incluíndo os de *reacciionescomplexas e relacionar os mesmos cos mecanismos de reacción.
sabersaber facer
A7A27
(*)Coñecer algúns elementos básicos para a interpretación teórica da velocidade dareacción química (Teoría de Colisións e Teoría do Estado de Transición) e saberaplicalos como ferramenta na análise de resultados *cinéticos.
sabersaber facer
A7A14
(*)Coñecer a estrutura básica da *interfase *electrizada e as súas aplicacións ao estudoda estabilidade dos *coloides e dos procesos nas *interfases *electródicas.
sabersaber facer
A7A14
(*) sabersaber facer
A27
(*)Explicar os principios que rexen os fenómenos de *adsorción sobre superficiessólidas e distinguir os tipos. Comprender a orixe das distintas *isotermas de *adsorcióne saber aplicalas a problemas concretos.
sabersaber facer
A14
(*)Describir os aspectos *estructurales básicos das *macromoléculas e comprender osfundamentos do tratamento *mecano-estatístico das mesmas.
saber A14
(*)Comprender os aspectos básicos do tratamento *termodinámico das *disoluciiones*macromoleculares.
saber A14
(*)Coñecer e, no seu caso, saber aplicar os métodos experimentais básicos para oestudo de *macromoléculas.
sabersaber facer
A14A27
(*)Describir a estrutura e explicar as causas da estabilidade dos sistemas *coloidalesasí como recoñecer a súa importancia química.
saber A14
(*)Distinguir os distintos tipos de *catálisis e coñecer, dun modo xeral, a súaimportancia química.
saber A7
(*) saber A7
(*) sabersaber facer
A7
(*)Coñecer os aspectos básicos da estrutura da *interfase *electródica e a orixe dosdistintos tipos de *sobrepotencial, así como o fundamento de distintas técnicas*electroquímicas.
saber A7A14A18
(*)Coñecer os principios básicos da *experimentación *químicofísica en ramas como a*Cinética Química, os Fenómenos Superficiais, as *Macromoléculas e algúns aspectosda *Electroquímica.
sabersaber facer
A19A20A21A22A23A26A27A28A29B1B3B4B5B6B7B8B9B12B13B14B15
Contidos
Tema
Páxina 40 de 47

(*)Fenómenos de transporte (*)Teoría *Cinética dos gases. Fenómenos de transporte non eléctrico.Fenómenos de transporte eléctrico: *conductividad
(*)Fenómenos de superficie (*)Tensión superficial. Estrutura das superficies sólidas. *Adsorción sobresuperficies sólidas. *Fisisorción e *quimisorción: modelos. A *interfase*electrizada.
(*)*Cinética formal (*)Velocidade de reacción e *ecuaciones de velocidade. Análise de datos.Análise *cinético de reaccións complexas. Mecanismos. Influencia datemperatura na velocidade de reacción.
(*)Métodos experimentais en *Cinética Química (*)Transformación das *ecuaciones de velocidade. Técnicas convencionais.Técnicas experimentais para o estudo de reaccións rápidas.
(*)Interpretación teórica da velocidade dereacción.
(*)Teoría de colisións para reaccións *bimoleculares. Teoría do estado detransición.
(*)*Macromoléculas. (*)Estrutura das *macromoléculas. Modelos *estructurales.*Caracterización de *macromoléculas.
(*)*Coloides. (*)Clasificación dos sistemas *coloidales. Síntese e *caracterización de*coloides. Estabilidade de sistemas *coloidales.
(*)*Catálisis. (*)Mecanismo xeral da *catálisis. *Catálisis *homogénea. *Catálisis*heterogénea.
(*)*Cinética *electródica. (*)Etapas dun proceso *electródico. *Sobrepotenciales. *Sobrepotencial de*transferencia de carga. *Sobrepotencial de difusión. *Sobrepotencialesde reacción e *cristalización. Técnicas experimentais.
(*)Prácticas. (*)Experiencias de *Cinética Química incluíndo *Catálisi, Fenómenos deTransporte, *Electroquímica *Macromoléculas e *Coloides.
Planificación docente
Horas na aula Horas fóra da aula Horas totais
Sesión maxistral 26 0 26
Seminarios 13 65 78
Prácticas de laboratorio 45.5 32.5 78
Probas de resposta curta 1 5 6
Probas de resposta curta 1 5 6
Probas de resposta longa, de desenvolvemento 3 15 18
Informes/memorias de prácticas 0 6 6
Traballos e proxectos 0 7 7
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientador, considerando a heteroxeneidade do alumnado.
Metodoloxía docente
Descrición
Sesión maxistral Lección por el método expositivo desarrolada en un aula
Seminarios Planteamiento y discusión de problemas y cuestiones.
Prácticas de laboratorio Prácticas de laboratorio en el formato habitual.
Atención personalizada
Descrición
Prácticas de laboratorio Se atienden las dudas y cuetsiones que los alumnos/as plantean de forma individualizada
Avaliación
Descrición Cualificación
Seminarios Se valora presentación y discusión de ejercicios entregables 10
Prácticas de laboratorio Se valora la realización de prácticas de laboratorio en lo que serefiere a la obteción de resultados
10
Probas de resposta curta Calificación de prueba corta 8
Probas de resposta curta calificación de prueba corta 12
Probas de resposta longa, dedesenvolvemento
Examen final 40
Informes/memorias de prácticas Calificación del informe de prácticas, cálculos, presentación ydiscusión de resultados.
10
Traballos e proxectos Calificación de entregables y proyectos 10
Páxina 41 de 47

Outros comentarios e segunda convocatoria
La entrega del segundo trabajo ("entregable") supone la existencia de una calificación (no puede otorgarse ya un "nopresentado" tras la misma).
En la segunda convocatoria se ha de realizar una nueva prueba larga y, eventualmente, podrá requerirse la elaboración de"entregables" o informes de prácticas para mejorar la calificación obtenida durante la primera evaluación.
La nota mínima de la prueba larga ha de ser de 3.8 (en escala 0-10, 1.52 en escala 0-4) para que pueda darse la asignaturapor superada. No existen puntuaciones mínimas en los otros apartados. La puntuación media global ha de ser naturalmenteigual o superior a 5.
Las calificaciones finales de los alumnos que hayan superado la materia podrán normalizarse al alza tomando las notas másaltas como referencia.
Â
Por decisión de la Facultad de Química:
- La asistencia a clases magistrales, seminarios y prácticas es obligatoria.
- La realización de las prácticas y la entrega de los correspondientes informes es obligatoria.
Â
Bibliografía. Fontes de información
I.N. LEVINE, Physical Chemistry, 6ª, 2009
P.W. ATKINS y J. DE PAULA, Physical Chemistry, 9ª, 2010
T. ENGEL y P.J. REID, Physical Chemistry, 2ª, 2009
K. J. LAIDLER, Chemical Kinetics, 3ª, 1987
A. HORTA, Macromoléculas (2 vols), 2ª, 1984
S. SENENT, Química Física II, 3ª, 2000
J. Bertrán y J. Núñez (coords.), Química Física (2 vols), 1ª, 2002
Recomendacións
Materias que se recomenda cursar simultáneamenteQuímica analítica III/V11G200V01601Química inorgánica II/V11G200V01604
Materias que se recomenda ter cursado previamenteQuímica física I/V11G200V01303Química física II/V11G200V01403
Páxina 42 de 47

DATOS IDENTIFICATIVOS
Química inorgánica II
Materia Químicainorgánica II
Código V11G200V01604
Titulacion Grao en Química
Descriptores Creditos ECTS Carácter Curso Cuadrimestre
6 OB 3 2c
Idioma
Departamento Química inorgánica
Coordinador/a Vázquez López, Ezequiel Manuel
Profesorado Vázquez López, Ezequiel Manuel
Correo-e [email protected]
Web http://faitic.uvigo.es
Descriciónxeral
Nesta materia abórdase os aspectos mais relevantes da Química dos Metais de transición así como unhaimportante clase dos seus derivados como son os compostos de coordinación
Competencias de titulación
Código
A2 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: tipos de reacciónquímica e as súas principais características asociadas
A7 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: cinética do cambio,incluíndo a catálise e os mecanismos de reacción
A8 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: principais técnicas deinvestigación estrutural, incluíndo a Espectroscopía
A9 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: propiedadescaracterísticas dos elementos e os seus compostos, incluíndo as relacións entre grupos e as súas variacións na táboaperiódica
A12 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: trazos estruturais doselementos químicos e os seus compostos, incluíndo a estereoquímica
A14 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: relación entrepropiedades macroscópicas e propiedades de átomos e moléculas individuais, incluíndo as macromoléculas
A15 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: química dasmoléculas biolóxicas e os seus procesos
A20 Avaliar, interpretar e sintetizar datos e información química
A23 Presentar material e argumentos científicos de xeito oral e escrita a unha audiencia especializada
B1 Comunicarse de forma oral e escrita en polo menos unha das linguas oficiais da Universidade
B3 Aprender de forma autónoma
B4 Procurar e administrar información procedente de distintas fontes
B5 Utilizar as tecnoloxías da información e das comunicacións e manexar ferramentas informáticas básicas
B7 Aplicar os coñecementos teóricos á práctica
B8 Traballar en equipo
B9 Traballar de forma autónoma
B12 Planificar e administrar adecuadamente o tempo
B13 Tomar decisións
B14 Analizar e sintetizar información e obter conclusións
B15 Avaliar de modo crítico e construtivo o entorno e a si mesmo
Competencias de materia
Competencias de materia Tipoloxía Competencias
Clasificar os ligandos e os compostos de coordinación, así como recoñecer apresenza de isomería.
sabersaber facer
A12B1B3B4
Páxina 43 de 47

Definir as constantes de estabilidade termodinámica e formación por etapas duncomplexo e describir os efectos quelato, macrociclo e criptato.
saber A2A14A15A23B1B4B7B14
Deducir o término espectroscópico máis estable para a configuración electrónica dometal nun composto de coordinación.
saber facer A9B4B9
Construir e interpretar un diagrama cualitativo de enerxías de orbitáismoleculares para complexos octaédricos.
saber facer A12A14B3B4
Interpretar os espectros electrónicos dos complexos octaédricos eplanocuadrados dos metais de transición e racionalizar o seú comportamentomagnético.
saber facer A8A14B1B4B5B7B8B9B12B13B14
Describir os distintos tipos de mecanismos de sustitución e racionalizar osdistintos productos obtidos en reaccións de sustitución de complexosoctaédricos e planocuadrados.
sabersaber facer
A7A20
Describir os mecanismos de esfera interna e esfera externa nos procesos detransferencia electrónica en complexos.
sabersaber facer
A7
Describir como se poden obter os metais a partires dos seús recursosnaturais
saber A9B15
Ser quen de diferenciar o comportamiento entre os elementos da primeiraserie de transición e os da segunda e terceira.
sabersaber facer
A9
Predecir a reactividade dos óxidos metálicos, dos haluros e dos compostos decoordinación baseándose no enlace e no estado deoxidación do metal.
sabersaber facer
A9
Racionalizar a estabilidade termodinámica dos compostos de coordinación en funcióndo estado de oxidación do metal e do tipo de ligando.
saber facer A9A12A14
Contidos
Tema
Tema 1: Introducción á Química dos metais detransición..
Propiedades físicas. Configuración electrónica.Sistemas multielectrónicos.Microestados e términos espectroscópicos.Reactividade e propiedades características
Tema 2: Química de coordinación. Números e xeometría de coordinación.Tipos de ligandos. Isomería nos complejos.Nomenclatura.
Tema 3: O enlace en compuestos decoordinación (I):
Teoría de campo cristalino. Complexos de campo débil e campo fuerte. Complexos tetraédricos eplano-cuadrados
Tema 4: O enlace en compuestos decoordinación (II).
Teoría de orbital molecular en complexos octaédricos.Interacción metal-ligando
Tema 5: Propiedades espectroscópicas emagnéticas nos complexos.
Estados enerxéticos. Regras de selección. Características xerais dos espectros electrónicos. Comportamento magnético
Tema 6: Propiedades termodinámicas doscompostos de coordinación.
Constantes de estabilidade e factores que a afectan. Efecto quelato,macrociclo e criptato
Páxina 44 de 47

Tema 7:Mecanismos de reacción en compostosde coordinación.
Reaccións de sustitución en complexos plano-cuadrados e octaédricos. Procesos de transferencia electrónica
Tema 8: Química dos metais de transición Xeralidades. Diagramas de Frost. Métodos xerais de obtención e purificación dos metáis.
Tema 9: Química dos metáis dos grupos 3 e 4. Obtención e usos.Estados de oxidación máis frecuentes.Compostos representativos do titanio: haloxenuros, óxidos e óxidosmixtos.Compostos de coordinación.
Tema 10: Química dos metáis do grupo 5. Obtención e usos.Estados de oxidación máis frecuentes.Compostos representativos do vanadio: haloxenuros, óxidos e oxoanións.Compostos de coordinación.
Tema 11: Química dos metáis do grupo 6. Obtención e usos.Estados de oxidación máis frecuentes.Compostos representativos do cromo: haloxenuros, óxidos e oxoanións.Compostos de coordinación.
Tema 12: Química dos metáis do grupo 7. Obtención e usos.Estados de oxidación máis frecuentes.Compostos representativos do manganeso: haloxenuros, óxidos eoxoanións.Compostos de coordinación. Bioinorgánica do manganeso e tecnecio
Tema 13: Química dos metáis do grupo 8. Obtención e usos.Estados de oxidación máis frecuentes.Compostos representativos do ferro: óxidos e óxidos mixtos.Compostos de coordinación. Bioinorgánica do ferro.
Tema 14: Química dos metáis do grupo 9. Obtención e usos.Estados de oxidación máis frecuentes.Compostos representativos do cobalto: haloxenuros e óxidos.Compostos de coordinación.Bioinorgánica do cobalto.
Tema 15: Química dos metáis do grupo 10. Obtención e usos.Estados de oxidación máis frecuentes.Compostos representativos do níquel: haloxenuros e óxidos e compostosde coordinación.Bioinorgánica do platino.
Tema 16: Química dos metáis do grupo 11. Obtención e usos.Estados de oxidación máis frecuentes.Compostos representativos do cobre: haloxenuros e óxidos e compostosde coordinación.Bioinorgánica do cobre e ouro.
Tema 17: Química dos metáis do grupo 12. Obtención e usos.Estados de oxidación máis frecuentes.Compostos representativos do cobre: haloxenuros e óxidos e compostosde coordinación.Bioinorgánica dos elementos do grupo.
Planificación docente
Horas na aula Horas fóra da aula Horas totais
Seminarios 26 26 52
Sesión maxistral 26 39 65
Probas de resposta curta 2 2 4
Resolución de problemas e/ou exercicios 0 21 21
Probas de resposta longa, de desenvolvemento 4 4 8
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientador, considerando a heteroxeneidade do alumnado.
Metodoloxía docente
Descrición
Páxina 45 de 47

Seminarios As clases de seminario adicaranse á resolución de casos prácticos relacionados coa materia asícomo á resolución de dudas ou cuestións que surxan no desarrollo de cada tema. Contemplase tamén realizar seminarios nos que se abordarán aspectos non impartidos en materiasanteriores pero necesarios para a marcha do curso.
Sesión maxistral As clases teóricas adicaránse a presentar os aspectos fundamentáis dos temas.
Atención personalizada
Descrición
Sesión maxistral Durante todo o período docente os alumnos poderán consultar todo tipo de dudas da materia en horario detitorias ou previa cita.
Seminarios Durante todo o período docente os alumnos poderán consultar todo tipo de dudas da materia en horario detitorias ou previa cita.
Avaliación
Descrición Cualificación
Sesión maxistral Nas sesións maxistrais se lles poderá pedir ós alumnos a resolución de cuestiónssinxelas que deberán entregar nese momento e que servirán para a súa evaluación.A puntuación soamente será considerada se na proba longa se acada unhacalificación igual ou superior a 3 puntos sobre 10.
5
Seminarios Nas sesións maxistrais se lles poderá pedir ós alumnos a resolución de cuestiónssinxelas que deberán entregar nese momento e que servirán para a súa evaluación .A puntuación soamente será considerada se na proba longa se acada unhacalificación igual ou superior a 3 puntos sobre 10.
10
Probas de resposta curta Haberá dúas probas curtas ó longo do período lectivo de 1 hora de duración cadaunha. A puntuación soamente será considerada se na proba longa se acada unhacalificación igual ou superior a 3 puntos sobre 10.
30
Resolución de problemase/ou exercicios
Ó longo do curso se lles pedirá ós alumnos a resolución de exercicios a realizar comotraballo autónomo. As solucións deberán entregarse en tempo e forma previamenteestablecida. É posible que o profesor solicite do alumno a defensa da súa respuestaentregada antes de proceder coa evaluación. A puntuación soamente seráconsiderada se na proba longa se acada unha calificación igual ou superior a 3puntos sobre 10.
15
Probas de resposta longa,de desenvolvemento
Haberá unha proba ó final do cuatrimestre onde o alumno deberá resolver cuestiónsrelacionadas con todo o temario impartido.
40
Outros comentarios e segunda convocatoria
A asistencia a clase e seminarios é obrigatoria.
As competencias da materia relacionadas coas competencias da titulacións (A1-A3, A5-A10, A12 y A20) se avaliarán deforma explícita en exercicios en aula e probas escritas. As competencias transversais serán avaliadas de forma implícita nacalificación dos exercicios (B2, B3 e B4).
Para superar a materia o profesor debe dispor en tempo e forma dun mínimo do 80% dos entregables propostos nasdistintas actividades presenciais. É tamén obrigatorio que o alumno se presente a todas as probas escritas planificadas parasuperar a materia.
Será necesario unha puntuación superior ou igual ó 30% do valor total en cada unha das probas escritas (curtas e final) paraque na calificación final se teña en conta o resto dos elementos de evaluación (entregables e probas curtas). No caso de nonacadar algún dos mínimos, na acta figurará o resultado ponderado das probar curtas (nos que se acadou o criterio) eexercicios calificados.
Un alumno que realice máis do 20% do traballo total planificado ou se presente a calquera das probas será cualificado, deacuerdo coa normativa vixente e, polo tanto, non poderá ter no acta a calificación de NON PRESENTADO.
Os alumnos que non superen a materia ó final do cuadrimestre deberán facer unha proba escrita no periodo de feche deevaluación definitivo no mes de xullo. Dita proba terá un valor do 40% da nota e substituirá os resultados da prueba do finaldo cuadrimestre. A calificación dos entregables (das actividades presenciais) e probas curtas non son recuperables.
A calificación final dos alumnos, de ser superior a 7 puntos, poderá ser normalizada de forma que a calificación máis altapoda ser ata 10 puntos.
Páxina 46 de 47

Bibliografía. Fontes de información
Housecroft, C.E. e Sharpe, A.G., Inorganic chemistry, 3º Ed.,
Winter, Mark J., D-block chemistry , Oxford : Oxford University Press, 1994 ,
Housecroft, Catherine E., The Heavier d-block metals : aspects of inorganic and coordination chemistry , Oxford : OxfordUniversity Press, 1999 ,
Atkins, Peter, Inorganic Chemistry, Oxford : Oxford University Press, 2010,
Housecroft, C.E. e Sharpe, A. G., Inorganic chemistry , 4º ed.,
Recomendacións
Materias que continúan o temarioQuímica de materiais/V11G200V01702Química inorgánica III/V11G200V01703
Materias que se recomenda ter cursado previamenteQuímica: Química I/V11G200V01105Química: Química II/V11G200V01204Química física I/V11G200V01303Química física II/V11G200V01403Química inorgánica I/V11G200V01404
Páxina 47 de 47

Guia docente 2014 / 2015
Facultade de Química
Presentación
Os estudos para exercer a profesión de químico teñen ampla tradición na Universidade de Vigo. Dende os primeiros alboresdos campus universitarios de Vigo e Ourense, hai mais de 30 anos, a docencia da Química tivo un papel relevante coa ofertado primeiro ciclo da Licenciatura. A reordenación do Sistema Universitario de Galicia nos anos 90 e o actual proceso deimplantación do Espazo Europeo de Educación Superior (EEES) modificaron formalmente a oferta de titulacións, pero non oespírito pioneiro dos químicos na procura dun mellor servizo á sociedade.
Titulacións impartidas no centro
Grao en Química●
Másteres e Doutoramentos:●
Industria e Investigación Química (interuniversitario)❍
Química Teórica e Modelización Computacional (interuniversitario con Mención hacia la Excelencia)❍
Máster profesionalizante:●
Ciencia e Tecnoloxía de Conservación de Produtos da Pesca❍
Servizos do centro
O Decanato da Facultade de Química está situado no primeiro andar do bloque E e a Delegación de Alumnos de Químicaestá situada na planta baixa do mesmo bloque.
A Facultade dispón de Aula de Informática e Aula de Videoconferencia, situadas no bloque E, planta baixa.
Ademais, o edificio de Ciencias Experimentais conta cos seguintes servizos centralizados para os alumnos das tresfacultades que alberga:
- Secretaría de alumnos e conserxería (pavillón de servizos centrais)
- Cafetería e comedor
- Reprografía (pavillón E)Â
- Biblioteca (Edificio anexo)
Páxina web
http://quimica.uvigo.es
Páxina 1 de 48

Grao en Química
Materias
Curso 4
Código Nome Cuadrimestre Cr.totais
V11G200V01701 Proxecto 1c 6
V11G200V01702 Química de materiais 1c 6
V11G200V01703 Química inorgánica III 1c 9
V11G200V01704 Química orgánica III 1c 9
V11G200V01902 Química ambiental 2c 6
V11G200V01903 Química de fármacos 2c 6
V11G200V01904 Química industrial 2c 6
V11G200V01991 Traballo de Fin de Grao 2c 18
Páxina 2 de 48

DATOS IDENTIFICATIVOS
Proyecto
Materia Proyecto
Código V11G200V01701
Titulacion Grado enQuímica
Descriptores Creditos ECTS Carácter Curso Cuadrimestre
6 OB 4 1c
Idioma Castellano
Departamento Ingeniería química
Coordinador/a González de Prado, Begoña
Profesorado González de Prado, Begoña
Correo-e [email protected]
Web
Descriciónxeral
Esta asignatura, de cuarto del Grado de Química, tiene como objetivo principal dar a conocer al alumno lametodología, dirección, gestión y organización de proyectos en el ámbito de la Química. Con losconocimientos adquiridos en Química, Ingeniería Química y otras materias afines el alumno debe ser capazde desarrollar un Proyecto en Química. Al final del curso el alumno debe ser capaz de redactar, planificar,ejecutar y dirigir proyectos industriales en el ámbito de la Química
Competencias de titulación
Código
A19 Aplicar dicho conocimiento y comprensión a la resolución de problemas cuantitativos y cualitativos de naturalezabásica
A20 Evaluar, interpretar y sintetizar datos e información química
A22 Procesar datos y realizar cálculo computacional relativo a información y datos químicos
A23 Presentar material y argumentos científicos de manera oral y escrita a una audiencia especializada
A24 Reconocer y analizar nuevos problemas y planear estrategias para solucionarlos
B1 Comunicarse de forma oral y escrita en al menos una de las lenguas oficiales de la Universidad
B3 Aprender de forma autónoma
B4 Buscar y gestionar información procedente de distintas fuentes
B5 Utilizar las tecnologías de la información y de las comunicaciones y manejar herramientas informáticas básicas
B6 Manejar las matemáticas, incluyendo aspectos tales como análisis de errores, estimaciones de órdenes de magnitud,uso correcto de unidades y modos de presentación de datos
B7 Aplicar los conocimientos teóricos a la práctica
B8 Trabajar en equipo
B9 Trabajar de forma autónoma
B12 Planificar y gestionar adecuadamente el tiempo
B13 Tomar decisiones
B14 Analizar y sintetizar información y obtener conclusiones
B15 Evaluar de modo crítico y constructivo su entorno y a sí mismo
B16 Desarrollar un compromiso ético
B17 Desarrollar preocupación por los aspectos medioambientales y de gestión de la calidad
B18 Generar nuevas ideas y demostrar iniciativa
Competencias de materia
Competencias de materia Tipoloxía Competencias
Páxina 3 de 48

Evaluar la viabilidad de la realización de un proyecto relacionado con las competenciasde un químico
sabersaber hacer
A20A23A24B1B4B5B7B8B9B12B13B14B15B16
Recopilar y analizar la información necesaria para la realización del proyecto enQuímica, incluyendo aspectos normativos y de mercado
sabersaber hacer
A20A22A23A24B4B5B8B9B12B13B14B15B16
Organizar y gestionar las diversas etapas de realización de un proyecto en Química saber hacerSaber estar /ser
A20A23A24B3B5B7B8B9B12B13B14B15B16B17B18
Definir el alcance adecuado de un proyecto, teniendo en cuenta aspectos técnicos,económicos, geográficos y medioambientales
sabersaber hacer
A19A20A22A23A24B1B3B4B6B7B8B9B13B14B17B18
Realizar los cálculos asociados al desarrollo de un proyecto sabersaber hacer
A19A20A22B3B7B8B9B12B14
Páxina 4 de 48

Estimar los costes y potencial rentabilidad de un proyecto sabersaber hacer
A19A20A22B3B6B7B9B14B15
Analizar las implicaciones medioambientales de un proyecto, y proponer medidaspreventivas y de mejora si fuese necesario
sabersaber hacerSaber estar /ser
A19A20A22A24B1B7B8B9B12B14B16B17
Evaluar el impacto potencial (medioambiental, socioeconómico) de un proyecto sabersaber hacerSaber estar /ser
A19A20A23A24B1B3B4B5B7B8B9B12B13B15B16B17B18
Elaborar informes técnicos bien estructurados y redactados y presentar los mismosutilizando los medios audiovisuales más adecuados
saber hacerSaber estar /ser
A20A23A24B1B3B4B5B7B8B9B12B13B14B18
Contenidos
Tema
Tema 1. Los proyectos en química Competencias profesionales de los químicos.Definición y objetivos de un Proyecto. Caracteristicas.Etapas y clasificación de un Proyecto.Organización.Normas, reglamentos y legislación
Tema 2. Diseño de un proyecto Analisis preliminar de viabilidad y alternativasEstudio de mercadoTamaño del proyectoLocalizaciónPlanteamiento de un proyecto
Tema 3. Ingeniería del proyecto Desarrollo de un proyecto, etapas, cálculos, diagramas de flujo y balances.Equipos
Páxina 5 de 48

Tema 4. Evaluación económica de un proyecto Inversión.Costes de producción y gestiónRentabilidadesAnálisis de riesgo
Tema 5. Evaluación medioambiental de unproyecto
ContaminaciónMedidas preventivas y/o de correcciónResiduosCiclo de Vida
Tema 6. Documentación de un proyecto MemoriaMétodosNormas
Planificación
Horas na aula Horas fóra da aula Horas totais
Sesión magistral 13 22 35
Seminarios 22 58 80
Resolución de problemas y/o ejercicios 2 7 9
Presentaciones/exposiciones 2 5 7
Pruebas de tipo test 0 4 4
Pruebas de respuesta larga, de desarrollo 3 8 11
Trabajos y proyectos 0 4 4
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientador, considerando a heteroxeneidade do alumnado.
Metodologías Descrición
Sesión magistral Las sesiones magistrales son clases teóricas a todo el grupo en 13 semanas y de una hora deduración (13 x 1 h/sem). Consistirán en la exposición por parte del profesor de los aspectos másfundamentales de cada tema, tomando como base la documentación disponible en la plataformaTEMA. Los alumnos deberán trabajar, antes de cada sesión, el material que le proporciona elprofesor relacionado con el contenido que se tratará en cada tema.
Seminarios Se impartirán a grupos reducidos, en 13 semanas (13 x 2 h/sem). Los alumnos, con el apoyo delprofesor, realizarán proyectos concretos (totales o parciales) de instalaciones industriales,aplicando los conocimientos adquiridos en la carrera. Se utilizarán programas informáticos desimulación para construir y diseñar los proyectos realizados. Se realizará en el aula de informática.
Resolución de problemas y/oejercicios
En cada tema, que sea necesario, se pondrá a disposición de los alumnos un boletín de problemas.Algunos de esos problemas se resolverán en clase y otros tendrán que ser resueltos por losalumnos de forma individual y entregarlos para que sean corregidos por el profesor.
Presentaciones/exposiciones Los alumnos de forma individual o en grupo, deberá realizar una exposición corta sobre losresultados obtenidos, una discusión de los resultados junto con las conclusiones del proyectodesarrollado a lo largo del curso
Atención personalizada
Descrición
Sesión magistral Se les dará a conocer a los alumnos, a principio de curso, los horarios de tutorías enlos que se resolverán las dudas que existan con respecto a la teoría, problemas ytrabajos.
Resolución de problemas y/o ejercicios Se les dará a conocer a los alumnos, a principio de curso, los horarios de tutorías enlos que se resolverán las dudas que existan con respecto a la teoría, problemas ytrabajos.
Seminarios Se les dará a conocer a los alumnos, a principio de curso, los horarios de tutorías enlos que se resolverán las dudas que existan con respecto a la teoría, problemas ytrabajos.
Presentaciones/exposiciones Se les dará a conocer a los alumnos, a principio de curso, los horarios de tutorías enlos que se resolverán las dudas que existan con respecto a la teoría, problemas ytrabajos.
Pruebas de tipo test Se les dará a conocer a los alumnos, a principio de curso, los horarios de tutorías enlos que se resolverán las dudas que existan con respecto a la teoría, problemas ytrabajos.
Pruebas de respuesta larga, dedesarrollo
Se les dará a conocer a los alumnos, a principio de curso, los horarios de tutorías enlos que se resolverán las dudas que existan con respecto a la teoría, problemas ytrabajos.
Páxina 6 de 48

Trabajos y proyectos Se les dará a conocer a los alumnos, a principio de curso, los horarios de tutorías enlos que se resolverán las dudas que existan con respecto a la teoría, problemas ytrabajos.
Evaluación
Descrición Cualificación
Resolución de problemas y/o ejercicios Los alumnos deberán entregar, en los plazos indicados, losproblemas propuestos
5
Presentaciones/exposiciones Los alumnos realizarán una exposición del proyecto realizado 10
Pruebas de tipo test Se realizarán dos pruebas tipo test a lo largo del curso. Una alfinalizar los dos primeros temas y la otra al finalizar el tema 3. Laduración de las mismas será entre 20 minutos y 1 hora
10
Pruebas de respuesta larga, de desarrollo Se realizará una prueba larga de toda la materia de la asignatura 45
Trabajos y proyectos Los alumnos realizarán y entregarán en las fechas indicadas, todaslas partes del proyecto que se le propone a principio de curso
30
Outros comentarios e segunda convocatoria
PRIMERA CONVOCATORIA
 Para superar la asignatura es obligatorio obtener, como mínimo un 50% de la calificación asignada a la realización totaldel proyecto (seminarios y presentación/exposición), siendo necesario, además alcanzar como mínimo un 3 sobre 10 puntosen la prueba final para tener en cuenta los demás elementos de evaluación.
 Aquellos alumnos que no entreguen un mínimo del 80% de los trabajos solicitados, no podrán presentarse a la prueba final.
CONDICIÓN DE PRESENTADO: La participación del alumno en cualquiera de las pruebas escritas, la entrega de algún trabajo,o la asistencia a dos o más sesiones de seminario  implicará la condición de presentado y por lo tanto la asignación deuna calificaciónÂ
SEGUNDA CONVOCATORIA
 En esta convocatoria los alumnos tendrán que realizar la prueba larga de toda la materia que supondrá el 45% de la nota.Se mantendrán las cualificaciones, correspondientes a los demás apartados evaluables, obtenidas a lo largo del curso(máximo un 55%).
Fuentes de información
J. Frank Valle-Riestra, Project evaluation in the chemical process industries, 1983, McGraw-Hill
Manuel de Cos Castillo, Teoría General del Proyecto, 1997, Editorial Síntesis
H.F. Rase y M.H. Barrow, Ingeniería de proyectos para plantas de procesos, 1977, CECSA
BIBLIOGRAFÍA COMPLEMENTARIA
Luis Cabra, Antonio de Lucas, Fernando Ruiz y María Jesús Ramos. Metodologías del diseño aplicado y gestíon de proyectospara ingenierios químicos. 2010. Ediciones de la Universidad de Castilla-La Mancha.Arturo Jimenez Gutiérrez. Diseño de procesos en ingeniería química. 2003. Editorial Reverté.Nassir Sapag Chain, Reinaldo Sapag Chain. Preparación y evaluación de proyectos. 2000. Mc-Graw-Hill.J.M. Smith, H.C. Van Ness, M.M. Abbott. Introducción a la termodinámica en Ingeniería Química. 2007. Mc Graw-Hill.A. Vian. El pronóstico económico en química industrial. 1975. Alhambra.Eliseo Gómez, Domingo Gómez, Pablo Aragonés, Miguel Angel Sanchez, Domingo López. Cuadernos de Ingeniería deProyectos I. 1997. Universidad Politécnica de Valencia.
Recomendaciones
Materias que continúan o temarioQuímica industrial/V11G200V01904
Materias que se recomenda ter cursado previamenteIngeniería química/V11G200V01502
Páxina 7 de 48

Páxina 8 de 48

DATOS IDENTIFICATIVOS
Química de materiais
Materia Química demateriais
Código V11G200V01702
Titulacion Grao en Química
Descriptores Creditos ECTS Carácter Curso Cuadrimestre
6 OB 4 1c
Idioma
Departamento Química FísicaQuímica inorgánica
Coordinador/a Valencia Matarranz, Laura Maria
Profesorado Pastoriza Santos, IsabelValencia Matarranz, Laura Maria
Correo-e [email protected]
Web
Descriciónxeral
(*)En esta asignatura se presentan los fundamentos de la Química de Materiales, de forma que el alumnoadquirirá una formación básica en la estructura, propiedades físicas y químicas y aplicaciones de los cuatrograndes tipos de materiales: metálicos, cerámicos, polímeros y compuestos.También se tratarán técnicas decaracterización de materiales así como los procesos de corrosión y degradación.
Competencias de titulación
Código
A8 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: principais técnicas deinvestigación estrutural, incluíndo a Espectroscopía
A18 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: principios deElectroquímica
A19 Aplicar os coñecementos e a comprensión á resolución de problemas cuantitativos e cualitativos de natureza básica
A20 Avaliar, interpretar e sintetizar datos e información química
A23 Presentar material e argumentos científicos de xeito oral e escrita a unha audiencia especializada
B1 Comunicarse de forma oral e escrita en polo menos unha das linguas oficiais da Universidade
B3 Aprender de forma autónoma
B4 Procurar e administrar información procedente de distintas fontes
B5 Utilizar as tecnoloxías da información e das comunicacións e manexar ferramentas informáticas básicas
B7 Aplicar os coñecementos teóricos á práctica
B9 Traballar de forma autónoma
B12 Planificar e administrar adecuadamente o tempo
B13 Tomar decisións
B14 Analizar e sintetizar información e obter conclusións
B15 Avaliar de modo crítico e construtivo o entorno e a si mesmo
Competencias de materia
Competencias de materia Tipoloxía Competencias
Recoñecer as diferenzas entre a deformación plástica e elástica saber A19A20A23B1B4B7
Analizar as características de metais e alixes a través de ensaios de tracción ecompresión.
saber A8A19A20A23B1B4B5B7B12B15
Páxina 9 de 48

Diferenciar entre conductividade eléctrica e iónica. Distinguir ossemiconductoresintrínsecos dos extrínsecos.
saber A8A19A20A23B1B4B7
Diferenciar entre omagnetismo cooperativo e o no cooperativo. saber A8A20A23B1B4B7B14
Recoñecer materiais magnéticos duros e blandos a partires do seu ciclo de histéresis saber A8A19A20A23B1B4B7
Recoñecer os tipos de superconductividade e a sua relación coa naturaleza do material. saber A8A20A23B1B4B7B14
Describir as propiedades ópticas dos metais e no metais saber A8A19A20A23B1B4B7
Describirlas aplicacions dos fenómenos ópticos mais importantes. saber A8A19A20A23B1B4B7B9
Explicar as propiedades térmicas mais importantes dos materiais. saber A20A23B1B4B7
Analizar e describi-las características dos alixes en función dos seus diagramas defases
saber A8A19A20A23B7B13B14B15
Describir os procesos básicos para a obtención dos materiais. saber A19A20A23B1B3B4B7B13B14
Páxina 10 de 48

Describir as propiedades dos diferentes materiais cerámicos e polímeros. saber A20A23B1B4B7
Describir as características xerais dos materiais compostos. saber A19A20B3B14
Justificar e introducir a necesidade de novos materiais y nanomateriais. saber A19A20B3B14
Abordar as técnicas básicas de estudo das superficies dos materiais. saber A8A19B3B14
Analizar a corrosión de metais e cerámicas e a degradación de polímeros. saber A18A19B1B14
Contidos
Tema
Tema 1. Perspectiva histórica dodesenvolvemento dos materiais
Perspectiva histórica do desenvolvemento dos materiais. Relación entreestrutura e propiedades. Clasificación dos materiais. Necesidade de novosmateriais.
Tema 2. Propiedades dos materiais: mecánicas,eléctricas, magnéticas, ópticas e térmicas.
Propiedades mecánicas: Deformación elástica e plástica. Ductilidade,resilencia e tenacidade. Dureza. Mecanismos de dislocación. Sistemas dedeslizamiento. Fractura e fatiga. Propiedades eléctricas: Condución eléctrica. Semiconductores. Conduciónen cerámicas e polímeros. Condutividade en sólidos de baixadimensionalidade. Condutividade iónica. Comportamento dieléctrico dosmateriais. Ferroelectricidade e piezoelectricidade.Propiedades magnéticas: Conceptos básicos. Magnetismo cooperativo:Ferromagnetismo. Dominios ferromagnéticos. Ciclos de histéresis.Antiferromagnetismo e ferrimagnetismo. Superconductividad. Propiedades ópticas: Interacción da luz coa materia. Luminiscencia.Láseres. Fibras ópticas.Propiedades térmicas. Capacidade calorífica. Dilatación térmica.Condutividade térmica. Tensións térmicas.
Tema 3. Materiais metálicos e aliaxes. Diagramas de fases. Tratamento térmico das aliaxes metálicas. Aliaxesférreas. Aceiros. Aliaxes non férreas. Aliaxes con memoria de forma.
Tema 4. Materiais cerámicos. Estruturas habituais. Silicatos. Carbono. Imperfeccións. Propiedadesmecánicas. Vidros. Arxilas. Refractarios
Tema 5. Materiais polímeros Estruturas dos polímeros. Características mecánicas e termomecánicas.Polímeros termoplásticos e termoestables. Aplicacións e conformación dospolímeros.
Tema 6. Materiais compostos, novos materiais enanomateriais.
Características xerais. Clasificación. Materiais reforzados con: partículas,fibras e compostos estruturais. Novos materiais.
Tema 7. Caracterización de materiais Difracción de RAIOS X, microscopías de proximidade e electrónicas,espectroscopías (fotoelectrónica, masas, etc..).
Tema 8. Corrosión e degradación de materiais. Sistemas electroquímicos. Ecuación Nerst. Aplicacións. Cinéticaelectroquímica. Velocidade de corrosión. Ecuacións Butler-Volmer e Tafel.Características xerais da corrosión metálica. Formas de corrosión.Oxidación metálica e pasivación. Métodos de protección contra acorrosión. Corrosión de materiais cerámicos e polímeros.
Planificación docente
Horas na aula Horas fóra da aula Horas totais
Sesión maxistral 26 45 71
Seminarios 13 32 45
Probas de resposta curta 4 30 34
Páxina 11 de 48

*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientador, considerando a heteroxeneidade do alumnado.
Metodoloxía docente
Descrición
Sesión maxistral Os alumnos nun único grupo recibirán 26 horas de clases expositivas que se dedicarán ápresentación dos aspectos fundamentais do tema. A plataforma de *teledocencia poderá utilizarsepara proporcionar material suplementario relacionado co exposto en clase.
Seminarios Dedicaranse á resolución de dúbidas ou cuestións que xurdan no desenvolvemento de cada tema,á exposición de temas relacionados coa materia por parte dos alumnos, así como á resolución decuestións, exercicios e problemas expostos polo profesor.
Atención personalizada
Descrición
Seminarios Durante todo o período docente os alumnos poderán consultar todo tipo de dúbidas relacionadas coa materia.
Avaliación
Descrición Cualificación
Seminarios Ademais de resolver exercicios prácticos que permitan aos alumnos asentar os coñecementossobre os temas desenvolvidos nas clases de teoría, e de resolver todas as dúbidas expostas,as clases de seminario utilizaranse para levar a cabo a avaliación contínua dos alumnos. Este proceso de avaliación contínua realizarase a través da resolución de exercicios e/ouproblemas relacionados cos contidos da materia así como a resolución de cuestións curtasexpostas polo profesor que os alumnos deberán entregar para a súa avaliación. Tamén levarase a cabo mediante a preparación e exposición por parte dos alumnos de temasrelacionados coa materia.
40
Probas deresposta curta
Ao longo do cuadrimestre realizaranse dúas probas curtas para a avaliación das competenciasadquiridas na materia. A primeira delas abarcará o tema 1-5 e suporá o 36% da nota final. Asegunda abarcará os temas 6-8 e suporá o 24% da nota final. Para superar a materia énecesario alcanzar un mínimo dun 40% en cada unha das probas curtas.
60
Outros comentarios e segunda convocatoria
Observacións: É obrigatoria a asistencia a todas as actividades previstas que leven avaliación. A participación no 20% dasactividades de avaliación dos seminarios ao longo do cuadrimestre ou nalgunha das probas curtas de avaliación previstasimplicará a condición de presentado e por iso a cualificación na acta da materia.
Será necesario superar as dúas probas curtas (obter un mínimo do 40% da nota en cada unha) para que póidanse ter enconta os restantes elementos de avaliación.
Segunda convocatoria: Os alumnos que non superen unha ou as dúas probas curtas que se realizarán durante ocuadrimestre deberán presentarse á parte correspondente na convocatoria de Xullo. Esta proba substituirá os resultadosobtidos na/s proba/s curta/s realizadas ao longo do cuatrimetre. Os restantes elementos de avaliación non son recuperables.
Bibliografía. Fontes de información
William D. Callister, Ciencia e Ingeniería de los Materiales, Reverté, 1995
L. Smart y E. Moore, Química del Estado Sólido, Addison-Wesley Ib., 1995
I. N. Levine, Fisicoquímica, McGraw-Hill / Interamericana de España, S. A. , 1989
J. Bertran, J. Núñez, Química Física, Ariel, 2002
M. Antonietti, Colloid chemistry, Springer, Berlin, 2003
Recomendacións
Materias que se recomenda cursar simultáneamenteQuímica inorgánica III/V11G200V01703
Materias que se recomenda ter cursado previamenteQuímica física III/V11G200V01603
Páxina 12 de 48

DATOS IDENTIFICATIVOS
Química inorgánica III
Materia Químicainorgánica III
Código V11G200V01703
Titulacion Grado enQuímica
Descriptores Creditos ECTS Carácter Curso Cuadrimestre
9 OB 4 1c
Idioma Castellano
Departamento Química inorgánica
Coordinador/a Carballo Rial, Rosa
Profesorado Bravo Bernárdez, JorgeCarballo Rial, RosaGarcía Fontán, María Soledad
Correo-e [email protected]
Web
Descriciónxeral
Una parte de la materia se centra en el estudio estructural y la relación estructura/propiedad así como losprincipales métodos de preparación de sólidos inorgánicos que representan una importante contribución alcampo de los materiales. Otra parte de esta materia se dedica al estudio de los aspectos más relevantes dela química organometálica, es decir, de los compuestos que presentan al menos un enlace metal-carbono.Dado el enorme desarrollo de la química organometálica en los últimos tiempos, se discutirán los aspectosbásicos referidos a la síntesis, descripción del enlace, propiedades espectroscópicas y reactividad general.En el laboratorio se realizarán experiencias de síntesis y caracterización de compuestos organometálicos demetales de los grupos principales y de transición y de sólidos inorgánicos.
Competencias de titulación
Código
A2 Demostrar conocimiento y comprensión de hechos esenciales, conceptos, principios y teorías en: tipos de reacciónquímica y sus principales características asociadas
A10 Demostrar conocimiento y comprensión de hechos esenciales, conceptos, principios y teorías en: propiedades de loscompuestos alifáticos, aromáticos, heterocíclicos y organometálicos
A12 Demostrar conocimiento y comprensión de hechos esenciales, conceptos, principios y teorías en: rasgosestructurales de los elementos químicos y sus compuestos, incluyendo la estereoquímica
A14 Demostrar conocimiento y comprensión de hechos esenciales, conceptos, principios y teorías en: relación entrepropiedades macroscópicas y propiedades de átomos y moléculas individuales, incluyendo las macromoléculas
A20 Evaluar, interpretar y sintetizar datos e información química
A23 Presentar material y argumentos científicos de manera oral y escrita a una audiencia especializada
A25 Manejar con seguridad sustancias químicas, considerando sus propiedades físicas y químicas, incluyendo lavaloración de cualquier riesgo específico asociado con su uso
A26 Realizar procedimientos habituales de laboratorio y utilizar la instrumentación en trabajo sintético y analítico
A27 Monitorizar, mediante observación y medida de propiedades físicas y químicas, sucesos o cambios y documentarlosy registrarlos de manera sistemática y fiable
A28 Interpretar datos derivados de las observaciones y mediciones del laboratorio en términos de su significado yrelacionarlos con la teoría adecuada
B1 Comunicarse de forma oral y escrita en al menos una de las lenguas oficiales de la Universidad
B3 Aprender de forma autónoma
B4 Buscar y gestionar información procedente de distintas fuentes
B5 Utilizar las tecnologías de la información y de las comunicaciones y manejar herramientas informáticas básicas
B6 Manejar las matemáticas, incluyendo aspectos tales como análisis de errores, estimaciones de órdenes de magnitud,uso correcto de unidades y modos de presentación de datos
B7 Aplicar los conocimientos teóricos a la práctica
B8 Trabajar en equipo
B9 Trabajar de forma autónoma
B12 Planificar y gestionar adecuadamente el tiempo
B13 Tomar decisiones
B14 Analizar y sintetizar información y obtener conclusiones
B15 Evaluar de modo crítico y constructivo su entorno y a sí mismo
Páxina 13 de 48

Competencias de materia
Competencias de materia Tipoloxía Competencias
Reconocer y predecir los principales tipos estructurales de sólidos y susimplicaciones en las propiedades químicas y físicas.
saber A12A14B1B3B4B5B9B14
Enumerar y reconocer los tipos de defectos en cristales y su efecto sobre laspropiedades del sólido.
saber A12A14B1B3B4B5B9B14
Definir electrolitos sólidos, reconociendo sus características generales y susaplicaciones.
saber A2A12A14B1B3B4B14
Identificar los compuestos no-estequiométricos. saber A2A12A20B1B3B4B9B14
Reconocer el efecto de la adición de impurezas sobre el color y laspropiedades ópticas de algunos sólidos inorgánicos.
saber A2A12A14A20B1B3B4B9B14
Identificar los principales métodos de preparación de sólidos inorgánicos. saber A2A14A20B1B3B4B14
Describir metodologías para cristalogénesis. saber A2B1B3B4
Definir compuesto organometálico. Describir el enlace entre un metal detransición y los diferentes tipos de ligandos comunes.
saber A10A12A14A23B1B3B4B5B9B14
Páxina 14 de 48

Racionalizar la información característica que proporcionan las técnicasespectroscópicas habituales para la caracterización de los diferentes tipos decompuestos organometálicos.
saber A10A12A14A20A23B1B3B4B5B9B14
Identificar los principales tipos de reacciones organometálicas. saber A2A10A23B1B3B4B5B14
Describir los productos de las reacciones más relevantes de carbonilos,complejos de olefina, carbenos y ciclopentadienos.
saber A2A10A14A20A23B1B3B4B5B9B14
Describir las bases de la analogía isolobular. Aplicar las reglas de Wade paraclústeres metálicos.
saber A10A12A14A20A23B1B3B4B5B9B14
Describir algunos ciclos catalíticos importantes. saber A2A10A14A20A23B1B3B4B5B9B14
Páxina 15 de 48

Llevar a cabo en el laboratorio la preparación, caracterización y el estudio dealgunas propiedades físicas y químicas de los metales de transición y de suscompuestos.
sabersaber hacer
A2A10A14A20A25A26A27A28B4B5B6B7B8B9B12B13B14B15
Contenidos
Tema
Tema 1. Introducción y fundamentos. Importancia tecnológica de los sólidos inorgánicos. Clasificación de sólidos. Formulación de sólidos inorgánicos incorporandoinformación estructural. Polimorfismo, pseudomorfismo, politipismo.
Tema 2. Racionalización estructural. Empaquetamiento de esferas. Representaciones poliédricas. Reglas dePauling. Regla de la conectividad.
Tema 3. Estructura de los sólidos. Principales tipos estruturales y su implicación en la generación depropiedades útiles de los sólidos.
Tema 4. Cristales perfectos e imperfectos y suspropiedades.
Tipos de defectos Defectos puntuales. Consecuencias de la presencia dedefectos en las propiedades de los sólidos. Conductividad. Propiedadesópticas. Disoluciones sólidas.
Tema 5. Métodos de preparación de sólidos. Método cerámico. Ruta del precursor. Química blanda. Síntesis en altaspresiones. Formación de sólidos a partir de gases y a partir de líquidos.Cristalogénesis.
Tema 6. Química organometálica de loselementos de los grupos principales
Introducción. Síntesis, propiedades y aplicaciones de los compuestosorganometálicos de Li, Mg, B y Al.
Tema 7. Química organometálica de los metalesde transición (I).
Introducción. Tipos de ligandos. Enlace. Caracterización.
Tema 8. Química organometálica de los metalesde transición (II).
Tipos de reacciones organometálicas: sustitución, adición oxidante,eliminación reductora, inserción, abstracción, reacciones de ligandoscoordinados, etc.
Tema 9. Química organometálica de los metalesde transición (III).
Reactividad de compuestos organometálicos: carbonilos, complejos deolefina, carbenos, complejos de ciclopentadienilo.
Tema 10. Clústeres de átomos metálicos. Introducción. Tipos. Estructura. Propiedades.
Tema 11. Catálisis organometálica Introducción. Metátesis de olefinas. Hidrogenación de alquenos.Carbonilación de metanol. Hidroformilación de alquenos.
Prácticas de Química de los metales de transición(5 sesiones).
Preparación y estudio de las propiedades de algunos compuestos demetales de transición.
Prácticas de sólidos inorgánicos (4 sesiones). Preparación y estudio de las propiedades de algunos sólidos inorgánicos.
Prácticas de química organometálica (4sesiones).
Introducción a las técnicas de trabajo en atmósfera inerte. Preparación yestudio de las propiedades de algunos compuestos organometálicos.
Planificación
Horas na aula Horas fóra da aula Horas totais
Seminarios 13 42 55
Prácticas de laboratorio 45.5 20.5 66
Sesión magistral 26 50 76
Pruebas de respuesta corta 4 24 28
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientador, considerando a heteroxeneidade do alumnado.
Metodologías
Descrición
Páxina 16 de 48

Seminarios En los seminarios se plantearán y resolverán cuestiones y problemas que permitan entender yprofundizar en los aspectos teóricos presentados en las lecciones magistrales.
Prácticas de laboratorio Se realizarán prácticas de laboratorio en las que se aplicarán los conocimientos teóricos adquiridos.Las prácticas se realizarán en 13 sesiones de 3,5 horas y los alumnos deberán reflejar e interpretarlo observado en el correspondiente cuaderno de laboratorio.
Sesión magistral Los alumnos, en un único grupo, recibirán 26 horas de clases expositivas en las que el profesordará a conocer los aspectos más relevantes de cada tema. La plataforma de teledocencia podráutilizarse para proporcionar material suplementario relacionado con lo expuesto en clase.
Atención personalizada
Descrición
Seminarios Durante todo el período docente los alumnos podrán consultar todo tipo de dudas relacionadas con lamateria en horario de tutorías o mediante cita previa.
Prácticas delaboratorio
Durante todo el período docente los alumnos podrán consultar todo tipo de dudas relacionadas con lamateria en horario de tutorías o mediante cita previa.
Evaluación
Descrición Cualificación
Seminarios Se valorará la presentación, realización y discusión de ejercicios planteados por elprofesor.
25
Prácticas delaboratorio
Se valorará la realización de las prácticas de laboratorio en lo que se refiere tanto alcumplimiento del objetivo experimental previsto como a la interpretación de loobservado y a la correcta cumplimentación del cuaderno de laboratorio.
30
Pruebas de respuestacorta
Se realizarán dos pruebas escritas de 2 horas de duración c/u. 45
Outros comentarios e segunda convocatoria
Observaciones: La asistencia a todas las actividades presenciales previstas que conlleven evaluación es obligatoria.Ausencias no justificadas debidamente serán penalizadas en la calificación final.La participación en alguna de las pruebas de evaluación previstas, la asistencia a dos o más sesiones de laboratorio o laentrega del 20% de los entregables solicitados por el profesor, implicará la condición de "presentado" y, por ello, laasignación de una calificación en el acta de la materia.Será necesario obtener 5 puntos sobre 10 en la calificación de las dos pruebas cortas previstas para poder tener en cuenta,en la calificación final, los restantes elementos de evaluación.
Competencias transversales de la materia que serán evaluables: B1, B4, B5, B7 (Seminarios, Prácticas de Laboratorio yPruebas de respuesta corta); B12, B13, B14 (Prácticas de Laboratorio); B1,B3, B7 (Pruebas prácticas).
La calificación final de los alumnos podrá ser normalizada de forma que la calificación más alta sea de 10 puntos.
Segunda convocatoria: Los alumnos que no superen la materia al final del cuatrimestre deberán hacer una prueba escritaen el período de cierre de evaluación definitivo al final del curso. Esta prueba constará de dos partes que se corresponderáncon lo evaluado en las dos pruebas cortas realizadas durante el curso. No será necesario realizar la parte de la prueba quehaya sido superada en la correspondiente prueba corta (calificación igual o superior a 5 sobre 10), manteniéndose lacalificación obtenida. Esta prueba tendrá un valor del 45% de la calificación y sustituirá a los resultados de las pruebascortas. Los restantes elementos de evaluación no son recuperables y las calificaciones obtenidas se sumarán a la de lacitada prueba siempre y cuando la calificación obtenida sea igual o superior a 4 sobre 10. En caso de obtener unacalificación menor, será ésta la que figure como calificación final de la materia.
Fuentes de información
C. E. Housecroft y A. G. Sharpe., Inorganic Chemistry, 4th ed., Pearson, 2012
Smart, L. y E. Moore, Solid State Chemistry. An introduction, 4th ed., CRC, 2012
A. R. West, Solid State Chemistry and its applications, 2º ed., Wiley, 2014
Robert H. Cabtree , The organometallic chemistry of the transition metals , 5th Ed., Wiley, 2009
Complementaria
Organometallics, C. Elschenbroich. Wiley-VCH. 3ª Ed. 2006.
Páxina 17 de 48

Recomendaciones
Materias que se recomenda ter cursado previamenteQuímica inorgánica I/V11G200V01404Química orgánica I/V11G200V01304Química inorgánica II/V11G200V01604Química orgánica II/V11G200V01504
Páxina 18 de 48

DATOS IDENTIFICATIVOS
Química orgánica III
Materia Químicaorgánica III
Código V11G200V01704
Titulacion Grao en Química
Descriptores Creditos ECTS Carácter Curso Cuadrimestre
9 OB 4 1c
Idioma
Departamento Química orgánica
Coordinador/a Rodríguez de Lera, Angel
Profesorado Álvarez Rodríguez, RosanaFall Diop, YagamareRodríguez de Lera, AngelTerán Moldes, María del CarmenTojo Suárez, Emilia
Correo-e [email protected]
Web
Descriciónxeral
Nesta materia integraranse todos os coñecementos previos de materias de Química Orgánica, en particularno que se refire á síntese orgánica e as súas consecuencias na creación de novos elementos *estereogénicos.Para iso, farase uso das ferramentas da análise *retrosintético, cunha atención especial á análise depropostas sintéticas que transcorren con selectividade (*quimio, rexio e *estereoselectividad).
Competencias de titulación
Código
A2 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: tipos de reacciónquímica e as súas principais características asociadas
A10 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: propiedades doscompostos alifáticos, aromáticos, heterocíclicos e organometálicos
A11 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: natureza ecomportamento dos grupos funcionais en moléculas orgánicas
A12 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: trazos estruturais doselementos químicos e os seus compostos, incluíndo a estereoquímica
A13 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: principais rutas desíntese en Química Orgánica, incluíndo as interconversións de grupos funcionais e a formación dos enlacescarbono-carbono e carbono-heteroátomo
A19 Aplicar os coñecementos e a comprensión á resolución de problemas cuantitativos e cualitativos de natureza básica
A20 Avaliar, interpretar e sintetizar datos e información química
A23 Presentar material e argumentos científicos de xeito oral e escrita a unha audiencia especializada
A24 Recoñecer e analizar novos problemas e propor estratexias para solucionalos
A25 Manexar con seguridade sustancias químicas, considerando as súas propiedades físicas e químicas, incluíndo avaloración de calquera risco específico asociado co seu uso
A26 Realizar procedementos habituais de laboratorio e utilizar a instrumentación en traballos sintéticos e analíticos
A27 Monitorizar, mediante observación e medida de propiedades físicas e químicas, acontecementos ou cambios edocumentalos e rexistralos de xeito sistemático e fiable
A28 Interpretar datos derivados das observacións e medicións do laboratorio en termos do seu significado e relacionaloscoa teoría adecuada
B1 Comunicarse de forma oral e escrita en polo menos unha das linguas oficiais da Universidade
B3 Aprender de forma autónoma
B4 Procurar e administrar información procedente de distintas fontes
B5 Utilizar as tecnoloxías da información e das comunicacións e manexar ferramentas informáticas básicas
B7 Aplicar os coñecementos teóricos á práctica
B8 Traballar en equipo
B9 Traballar de forma autónoma
B13 Tomar decisións
B14 Analizar e sintetizar información e obter conclusións
B18 Xerar novas ideas e demostrar iniciativa
Páxina 19 de 48

Competencias de materia
Competencias de materia Tipoloxía Competencias
(*)1. Reconocer elementos estructurales en las moléculas orgánicas. sabersaber facer
A2A11A12A13A23A24B1B3B7B9B13B14B18
(*)2. Proponer secuencias retrosintéticas de moléculas objetivo. sabersaber facer
A2A11A12A13A24B1B3B4B5B7B9B13B18
(*)3. Analizar propuestas retrosintéticas alternativas. sabersaber facer
A2A10A11A12A13A20A24B1B3B4B5B7B9B13B18
(*)4. Diseñar secuencias sintéticas de moléculas objetivo. sabersaber facer
A2A10A11A12A13A20B1B3B4B5B7B9B13B18
Páxina 20 de 48

(*)5. Valorar el empleo de reacciones de simplificación estructural. sabersaber facer
A2A10A11A12A13A20A24B1B3B4B7B9B13B14B18
(*)6. Reconocer relaciones entre grupos funcionales de moléculas objetivo. sabersaber facer
A2A10A11A12A13A20A24B1B3B4B7B9B13B18
(*)7. Manejar adecuadamente las interconversiones entre grupos funcionales sabersaber facer
A2A10A11A12A13A20A24B1B3B4B5B7B9B13B14B18
(*)8. Proponer síntesis de compuestos carbocíclicos y heterocíclicos. sabersaber facer
A2A10A11A12A13A20A24A25A26A27A28B1B3B4B7B9B13B14B18
Páxina 21 de 48

(*)9. Conocer la reactividad de los compuestos heterocíclicos. sabersaber facer
A2A10A11A12A13A20A24A26A27A28B1B3B4B7B9B13B14B18
(*)10. Conocer las reacciones que pueden proporcionar selectividad (quimio, regio yestereoselectividad) en las transformaciones químicas.
sabersaber facer
A2A10A11A12A13A19A20A24B1B3B4B5B7B8B9B13B14B18
(*)Manejar apropiadamente las desconexiones de enlaces entre fragmentosinsaturados.
sabersaber facer
A2A10A11A12A13A20A24B1B3B4B5B7B9B13B14B18
(*)12. Evaluar y proponer el empleo de grupos protectores en síntesis orgánica. sabersaber facer
A2A10A11A12A13A20A24B1B3B4B7B9B13B14B18
Páxina 22 de 48

Contidos
Tema
1. O DESEÑO DA SÍNTESE ORGÁNICA. ANÁLISE*RETROSINTÉTICO
1.1. Introdución á síntese orientada ao obxectivo.1.2. Análise*retrosintético. A *aproximación do *sintón. Transformas e *retrones.Enlaces estratéxicos. A árbore de síntese.i. Avaliación *preliminar.*ii.Transformas *simplificadoras.*iii. Transformas poderosas.*iv.*Interconversión, *adición e *supresión de grupos *funcionales.1.3.Estratexias sintéticas suxeridas polo ordenador.
2. CRITERIOS DE SELECCIÓN DE DESCONEXIÓNS 2.1. Desconexións *C-*X dun grupo e de dous grupos (1,*n).i. *Sintones eequivalentes sintéticos.*ii. *Polaridades *alternantes.*iii. Investimento da*polaridad.*iv. *Interconversiones de grupos *funcionales.*v. *Adición e*supresión de grupos *funcionales.2.2. Desconexións *C-*C dun grupo ede dous grupos (1,*n).i. Desconexións *C-*C dun grupo.*ii. Desconexións*C-*C (1,*n) de compostos *difuncionalizados.2.3. Tácticas detransformación de *esqueleto. *Reordenamientos e *fragmentaciones.
3. *INTERCONVERSIONES DE GRUPOS*FUNCIONALES
3.1. Procesos de *interconversión de grupos *funcionales por *sustitución,*adición e *eliminación.3.2. Reaccións de *oxidación.i. Metais detransición (*Cr e *Mn).*ii. Métodos baseados na xeración de *DMSOactivado.*iii. *Reactivos de *yodo *hipervalentes.*iv. *Epoxidación e*dihidroxilación de *olefinas.3.3. Reaccións de redución.
4. *QUIMIOSELECTIVIDAD. GRUPOSPROTECTORES EN SÍNTESE ORGÁNICA
4.1. Estratexias para a selección dos grupos protectores: *ortogonales oude sensibilidade *modulada. 4.2. Descrición dos grupos protectores.i.Sensibles ao medio ácido ou básico.*ii. Sensibles a *fluoruro.*iii. Sensiblesa axentes *reductores e *oxidantes.*iv. Outros grupos protectores.
5. ESTRATEXIAS *ESTEREOQUÍMICAS.*ESTEREOSELECTIVIDAD
5.1. Descrición da *Estereoquímica.i. *Simetría e *quiralidad. Unidades*estereogénicas.*ii. *Topicidad.*iii. Configuración relativa.*Descriptores.5.2. *Estereoquímica en reaccións químicas.i. *Selectividadde produto.*ii. *Diastereoselectividad simple e inducida.5.3. Desconexiónsbaseadas en fragmentos *quirales.
6. DESCONEXIÓNS DE COMPOSTOS*INSATURADOS
6.1. Síntese *estereoselectiva de *olefinas.i. *Carbaniones *estabilizadospor fósforo: reacción de *Wittig e *HWE.*ii. *Carbaniones *estabilizadospor silicio: reacción de *Peterson.*iii. *Carbaniones *estabilizados por*azufre: reacción de *Julia.*iv. *Transposición de *Claisen.*v. *Metátesisde *olefinas.6.2. Reaccións *catalizadas por *paladio.i. Reacción de*Heck.*ii. *Acoplamiento de *Stille, *Negishi e *Suzuki.
7. FORMACIÓN E *REACTIVIDAD DE COMPOSTOSCÍCLICOS. ESTRATEXIAS *TOPOLÓGICAS
7.1. Formación de compostos *carbocíclicos e *heterocíclicos saturados.i.Reaccións de *ciclación. Efecto *Thorpe-*Ingold.*ii. Regras de *Baldwin.*iii.Procesos de formación de compostos *carbocíclicos.7.2. Formación decompostos *heterocíclicos *aromáticos. i. Reaccións de *cicloadición(3+2).*ii. *Condensación de compostos *dicarbonílicos.7.3. Propiedades e*reactividad de compostos *heterocíclicos *aromáticos.7.4. Estratexias*topológicas na Análise *Retrosintético.
(*)PRACTICA 1. Preparación del pentaacetato dea-D-glucopiranosa
(*)Una sesión
(*)PRACTICA 2. Preparación del pentaacetato deb-D-glucopiranosa
(*)Dos sesiones
(*)PRACTICA 3. Reactividad del metiluro dedimetilsulfoxonio con compuestos carbonílicosconjugados y no conjugados: síntesis deepóxidos y ciclopropanos
(*)Una sesión
(*)PRACTICA 4. Reacción de Diels-Alder medianteradiación de microondas
(*)Una sesión
(*)PRACTICA 5. Preparación de un Líquido Iónico.Aplicación en la síntesis de cumarinas
(*)Dos sesiones
(*)PRACTICA 6. Reacción de Suzuki en agua (*)Una sesión
(*)PRACTICA 7. Click Chemistry: síntesisregioselectiva de triazoles 1,4 disustituidos
(*)Una sesión
(*)PRACTICA 8. Síntesis total de un productonatural: fenetil éster del ácido cafeico (CAPE)
(*)Cuatro sesiones
Planificación docente
Horas na aula Horas fóra da aula Horas totais
Seminarios 26 49 75
Páxina 23 de 48

Prácticas de laboratorio 45.5 32.5 78
Sesión maxistral 13 17 30
Probas de resposta curta 3 27 30
Probas de resposta longa, de desenvolvemento 2 10 12
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientador, considerando a heteroxeneidade do alumnado.
Metodoloxía docente
Descrición
Seminarios Nesta actividade, que terá lugar durante dúas horas á semana, discutiranse aqueles aspectos demaior complexidade da materia, e resolveranse exercicios e problemas *previamente elaborados epropostos polo *profesorado.
Prácticas de laboratorio Planificaranse e executaránse experimentos de laboratorio de forma individual, en sesións de 3.5horas. Para iso, os alumnos dispoñerán con *antelación da descrición dos experimentos, que seránexplicados antes de cada sesión, polo *profesorado da materia.Todas as observacións, cálculos, eanotacións de cada experimento serán recollidas nun caderno de laboratorio, que conterá tamén adiscusión das cuestións suscitadas nos experimentos e a *caracterización *estructural de todos oscompostos *sintetizados.
Sesión maxistral O *profesorado expoñerá, de forma *estructurada, aqueles aspectos xerais da materia con especialatención aos de maior *relevancia do programa e de maior dificultade de *asimilación polosestudantes. Na plataforma TEMA estará dispoñible, coa *antelación necesaria, o material de cadatema, que contén o traballo dos estudantes e a *programación do mesmo.
Atención personalizada
Descrición
Sesión maxistral Resolución de problemas e/ou *exercicios. O *profesorado dedicará o tempo necesario paraatender as necesidades e consultas dos estudantes relacionadas co desenvolvemento da materiado curso, informando con *antelación do seu disponibilidade.
Seminarios Resolución de problemas e/ou *exercicios. O *profesorado dedicará o tempo necesario paraatender as necesidades e consultas dos estudantes relacionadas co desenvolvemento da materiado curso, informando con *antelación do seu disponibilidade.
Prácticas de laboratorio Resolución de problemas e/ou *exercicios. O *profesorado dedicará o tempo necesario paraatender as necesidades e consultas dos estudantes relacionadas co desenvolvemento da materiado curso, informando con *antelación do seu disponibilidade.
Probas de resposta curta Resolución de problemas e/ou *exercicios. O *profesorado dedicará o tempo necesario paraatender as necesidades e consultas dos estudantes relacionadas co desenvolvemento da materiado curso, informando con *antelación do seu disponibilidade.
Probas de resposta longa,de desenvolvemento
Resolución de problemas e/ou *exercicios. O *profesorado dedicará o tempo necesario paraatender as necesidades e consultas dos estudantes relacionadas co desenvolvemento da materiado curso, informando con *antelación do seu disponibilidade.
Avaliación
Descrición Cualificación
Seminarios(*)
Se valorará tanto la resolución de problemas y cuestiones planteadas en las clasesde seminario, como el trabajo personal realizado por los estudantes en aquellastareas de trabajo personal encomendadas por el profesorado.
20
Páxina 24 de 48

Prácticas de laboratorio
(*)
Se valorarán:
a) Prueba escrita (12%).
b) El seguimiento del trabajo experimental realizado por cada estudiante en lassesiones de laboratorio (10%).
c) La elaboración honesta, clara y precisa, de la libreta de laboratorio (8%).
Para superar las prácticas de laboratorio el estudiante deberá obtener, comomínimo, la mitad de la puntuación máxima en cada apartado.
30
Probas de resposta curta Levaranse a cabo dúas probas de resposta curta con igual valor (10% cada unha). 10
Probas de resposta longa,de desenvolvemento
Unha proba global para a avaliación das competencias adquiridas na materia.Para a*superación da materia os estudantes deberán obter un mínimo dun 50% natotalidade das probas escritas (probas de resposta curta e proba de resposta longa).Xa que logo, a cualificación dos restantes apartados soamente sumarase cando a*puntuación obtida na suma das probas escritas sexa igual ou superior a douspuntos.
40
Outros comentarios e segunda convocatoria
A participación dos estudantes nalgún dos actos de avaliación da materia implicará que adquiren a condición depresentado/a e, "" polo tanto, terán asignada unha cualificación. Considéranse actos de avaliación a asistencia ás clases delaboratorio (tres ou mais sesións), a realización das probas e a entrega dun mínimo do 25% dos traballos asignados polo*profesorado.
Avaliación da convocatoria de Xullo:
1) *Puntuación obtida polos estudantes durante o curso: máximo de 4 puntos
Conservarase a *puntuación obtida polos estudantes durante o curso na resolución dos problemas, traballos, *etc (máximode 2 puntos) e a realización das prácticas de laboratorio (máximo de 2 puntos).
2) Traballo realizado polos alumnos: máximo de 1,5 puntos
Valorarase o traballo de resolución e presentación dos exercicios proporcionados polo *profesorado trala avaliación deXaneiro, que estará orientado á *adquisición das competencias necesarias para superar a materia. Este traballo entregarasecon *antelación á realización da proba oficial desta convocatoria.
3) Proba escrita: máximo de 4,5 puntos
Se *evaluarán as competencias da materia.
Bibliografía. Fontes de información
Warren, S.; Wyatt, P. , Organic Synthesis: The Disconnection Approach, , : Chichester, 2008.
Wyatt, P.; Warren, S. , Organic Synthesis: Strategy and Control, , John Wiley and Sons: Chichester, 2008
Zweifel, G. S.; Nantz, M. H. , Modern Organic Synthesis: An Introduction, , W. H. Freeman and Co.: New York, 2007
Clayden, J.; Greeves, N.; Warren, S., Organic Chemistry, 2nd ed., , Oxford University Press: New York, 2012
Starkey, L. S., Introduction to strategies for organic synthesis, , Wiley, 2012
Páxina 25 de 48

Recomendacións
Materias que continúan o temarioQuímica de fármacos/V11G200V01903
Materias que se recomenda ter cursado previamenteQuímica, física e bioloxía: Laboratorio integrado I/V11G200V01103Química, física e xeoloxía: Laboratorio integrado II/V11G200V01202Química orgánica I/V11G200V01304Determinación estrutural/V11G200V01501Química orgánica II/V11G200V01504
Páxina 26 de 48

DATOS IDENTIFICATIVOS
Química ambiental
Materia Químicaambiental
Código V11G200V01902
Titulacion Grao en Química
Descriptores Creditos ECTS Carácter Curso Cuadrimestre
6 OP 4 2c
Idioma
Departamento Química analítica e alimentariaQuímica Física
Coordinador/a González Romero, Elisa
Profesorado González Romero, ElisaPérez Juste, Jorge
Correo-e [email protected]
Web
Descriciónxeral
Conocimiento global de los procesos químicos implicados en el medioambiente, análisis de contaminantes,control de calidad, tratamiento y gestión de la contaminación. Evaluación del impacto ambiental
Competencias de titulación
Código
A2 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: tipos de reacciónquímica e as súas principais características asociadas
A4 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: fundamentos eferramentas utilizadas na resolución de problemas analíticos e na caracterización de sustancias químicas
A16 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: principios eprocedementos en Enxeñaría Química
A17 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: metroloxía dosprocesos químicos, incluíndo a xestión da calidade
B1 Comunicarse de forma oral e escrita en polo menos unha das linguas oficiais da Universidade
B3 Aprender de forma autónoma
B4 Procurar e administrar información procedente de distintas fontes
B5 Utilizar as tecnoloxías da información e das comunicacións e manexar ferramentas informáticas básicas
B6 Manexar as matemáticas, incluíndo aspectos tales como análise de erros, estimacións de ordes de magnitude, usocorrecto de unidades e modos de presentación de datos
B7 Aplicar os coñecementos teóricos á práctica
B8 Traballar en equipo
B9 Traballar de forma autónoma
B10 Traballar nun contexto tanto nacional como internacional
B12 Planificar e administrar adecuadamente o tempo
B13 Tomar decisións
B14 Analizar e sintetizar información e obter conclusións
B15 Avaliar de modo crítico e construtivo o entorno e a si mesmo
B17 Desenvolver preocupación polos aspectos ambientais e de xestión da calidade
Competencias de materia
Competencias de materia Tipoloxía Competencias
Páxina 27 de 48

(*)A2, A3, A16, A17 sabersaber facer
A2A17B1B3B4B5B6B7B8B9B10B12B13B14B15B17
(*)Describir los principales procesos químicos que ocurren en cada capa de laatmósfera. Describir los mecanismos de producción y destrucción de ozono.Explicar el efecto invernadero
sabersaber facer
A2A17B1B3B4B5B6B7B8B9B10B12B13B14B15B17
(*)Describir la composición y propiedades de las aguas naturales sabersaber facer
A2A17B1B3B4B5B6B7B8B9B10B12B13B14B15B17
(*)Explicar el intercambio de materia entre los distintos compartimentosmedioambientales. Tiempos de residencia
sabersaber facer
A2A17B1B3B4B5B6B7B8B9B10B12B13B14B15B17
Páxina 28 de 48

(*)Explicar las principales causas de la corrosión y cómo minimizarla sabersaber facer
A2A17B3B4B5B6B7B9B10B14B17
(*)Identificar los principales contaminantes presentes en el medio natural y loscontaminantes prioritarios según las diferentes normativas medioambientales
sabersaber facer
A2A4A17B3B4B5B6B7B9B10B13B14B17
(*)Reconocer y predecir los diferentes tipos de reacciones químicasque experimentan los contaminantes en los medios naturales
sabersaber facer
A2A4A17B3B4B5B6B7B10B14B17
(*)Estimar los efectos nocivos para el medio ambiente de los diversos tipos decontaminantes
sabersaber facer
A2A4A17B3B4B5B6B7B8B9B10B13B14B17
(*)Describir el muestreo, pretratamiento y preparación de muestra para elanálisis de contaminantes ambientales
sabersaber facer
A4A17B3B4B5B6B7B8B10B13B14B17
Páxina 29 de 48

(*)Seleccionar las técnicas analíticas apropiadas y los métodos concretos parasu determinación en la atmósfera, aguas, suelos, sedimentos y biota
sabersaber facerSaber estar / ser
A4A17B3B4B5B6B7B8B10B13B14B15B17
(*)Describir las principales tecnologías disponibles para el tratamiento de lacontaminación y evaluar su aplicabilidad en casos diversos
sabersaber facer
A4A16B1B4B5B6B7B8B10B12B13B14B15B17
(*)Conocer las metodologías fundamentales para la evaluación del impactoambiental y la normativa relacionada
sabersaber facerSaber estar / ser
A4A17B1B4B5B6B7B8B10B12B13B14B15B17
Contidos
Tema
(*)1.- La materia y sus ciclos (*)Generalidades
(*)2.- Procesos químicos en la atmósfera (*)Procesos fotoquímicos. Química de lacapa de ozono. Efecto invernadero.
(*)3.- Procesos químicos en la hidrosfera (*)Salinidad y alcalinidad. Transferencia demateria entre compartimentos medioambientales. Interfaseatmósfera-agua. Intercambio de gases. Interfase sedimento-agua
(*)4.- Procesos electroquímicos en elmedioambiente
(*)Corrosión
(*)5.- Contaminantes medioambientales (*)Clasificación. Transformaciones naturalesde los contaminantes.
(*)6.- Análisis de contaminantes (*)Metodología Analítica: muestreo y tratamiento de muestra, técnicas ymétodos en la determinación de contaminantes. Aplicaciones enatmósfera, aguas, suelos, sedimentos y biota
(*)7.- Control de calidad en los laboratorios deanálisis medioambiental
(*)Generalidades
(*)8.- Tratamiento y gestión de la contaminación (*)Generalidades
(*)9.- Evaluación del impacto ambiental (*)Sistemas de gestión medioambiental
Planificación docente
Horas na aula Horas fóra da aula Horas totais
Páxina 30 de 48

Seminarios 10 25 35
Presentacións/exposicións 4 14 18
Eventos docentes e/ou divulgativos 3 4.5 7.5
Obradoiros 0 12 12
Sesión maxistral 22 33 55
Probas de resposta curta 2 9 11
Probas de resposta longa, de desenvolvemento 2 9.5 11.5
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientador, considerando a heteroxeneidade do alumnado.
Metodoloxía docente
Descrición
Seminarios (*) El objetivo que se persigue en los seminarios es asentar los conocimientos y ampliar lascompetencias adquiridas en las clases magistrales, dando ejemplos prácticos y representativos delos conceptos fundamentales que se recogen en cada tema.
Presentacións/exposicións (*) Cada alumno elegirá, al inicio del curso, un tema de los que se sugieren, u otro si es de interéspara él, pero siempre relacionado con el programa de la materia Química Ambiental, y realizará unesquema y síntesis del trabajo para ser expuesto en un tiempo máximo de 10 min, en el que seincluirá un ejemplo práctico extraído de uno o varios artículos científicos. Los objetivos a cubrir son:introducción y/o práctica en la búsqueda bibliográfica, elaboración y presentación del trabajocientífico, comparación de resultados entre diferentes técnicas, evaluación del impacto ambiental,etc... Previo a la exposición, el alumno/a entregará, en un dossier con su nombre y título de laexposición, una copia de todos los artículos consultados y de la presentación de la misma. Laasistencia a las exposiciones es obligatoria y alguna de las cuestiones formuladas durante sudesarrollo puede caer en los exámenes
Eventos docentes e/oudivulgativos
(*) Se incluyen otras actividades menos convencionales dentro del programa de la asignatura,como la asistencia a conferencias, webinars de la ACS, “workshops” o congresos que se celebrenen la propia Universidad, lo que permitirá al alumno ampliar sus horizontes y empezar a entrar encontacto con otras realidades más allá de la facultad, obteniendo información de primera mano através de representantes de empresas, de profesores de otras universidades -e, incluso, de otrospaíses - que les orientarán sobre otras oportunidades y promoverán la movilidad de estosestudiantes una vez egresados. De esta forma, se pretende transmitir al alumno las múltiplesposibilidades que se le pueden presentar en el futuro, mostrándole un abanico de posibilidadeslaborales. Estos eventos están sujetos a las programaciones extraacadémicas de los diferentescentros en la propia Universidad, pero en ningún momento se solaparán con actividadesprogramadas con anterioridad y, en su caso, se buscarían otras alternativas.
Obradoiros (*) Formarían parte de los seminarios en los que los alumnos deberán resolver por sí mismos, bajola supervisión del profesor pero con una mayor autonomía, supuestos prácticos reales de procesosquímicos, detección de posibles contaminantes en los que derivan, el impacto medioambiental queproducen y diseñar estrategias para su control
Sesión maxistral (*) Las clases magistrales (55 min) pretenden dar una visión global y real de los procesos químicosque se producen en el medio ambiente, la interacción entre los diferentes medioscompartimentados, los contaminantes presentes y los que se generan, la metodología másapropiada para su análisis y su control medioambiental. Cada uno de los temas irá documentadocon artículos científicos, cuyos contenidos servirán para asentar y ampliar los conocimientosadquiridos en las clases teóricas, y de ejemplos representativos de los conceptos fundamentalesque recogen cada tema. La metodología enseñanza-aprendizaje estará centrada en el alumno, porlo que las clases estarán dirigidas a motivar/incentivar una participación elevada por parte de éstosen el aula. La plataforma Tem@ será el recurso que permita al alumno la comunicación con elprofesor y sus compañeros, a través de una aplicación virtual, al mismo tiempo de ser la fuente deinformación de acceso inmediato para ellos. En ella podrán encontrar la información básica ydocumentación sobre la materia que se imparte, la agenda de actividades, los ejercicios a realizary las calificaciones.
Atención personalizada
Descrición
Seminarios
Obradoiros
Avaliación
Descrición Cualificación
Presentacións/exposicións (*)Las presentaciones y otras actividades asociadas hasta llegar a ladefensa del trabajo
20
Páxina 31 de 48

Probas de resposta curta (*)Se realizarán dos pruebas cortas de una o dos horas de duración, C1y C2, a lo largo del cuatrimestre en el que se imparte la materia y cuyasfechas estarán fijadas en el cronograma al inicio del curso. Soneliminatorias.
30
Probas de resposta longa, dedesenvolvemento
(*)La prueba larga tendrá una duracción de hasta tres horas y en ellaentrarán todos los temas impartidos de la materia y las actividadesasociadas a ellos.
50
Outros comentarios e segunda convocatoria
Bibliografía. Fontes de información
P.W. ATKINS, Química Física, , Omega
I.N. LEVINE, Fisicoquímica, , Mc Graw Hill Interamericana
Stanley E. Manahan, Environmental Chemistry, 9, CRC Press
Roger N. Reeve, Introduction to Environmental Analysis , , Wiley
F. W. Fifield y P. J. Haines (Editores) , Environmental Analytical Chemistry, 2, Wiley-Blackwell
Frank M. Dunnivant , Environmental Laboratory Exercises for Instrumental Analysis and Environmental Chemistry, , Wiley
Chunlong Zhang, Fundamentals of Environmental Sampling and Analysis, , Wiley
J. P. RILEY y G. SKIRROW, Chemical Oceanography, , Academic Press
, ISI WEB OF KNOWLEDGE, , Thomson Reuters
, Scifinder, , CAS-ACS
, Environmental Sciences Category, , RSC, ACS y otras
Colin Baird y Michael Cann, QUIMICA AMBIENTAL , 2ª edición, REVERTÉ ISBN: 978-84-291-7915-6
Recomendacións
Materias que continúan o temarioTraballo de Fin de Grao/V11G200V01991
Materias que se recomenda cursar simultáneamenteQuímica industrial/V11G200V01904Traballo de Fin de Grao/V11G200V01991
Materias que se recomenda ter cursado previamenteQuímica analítica I/V11G200V01302Química física I/V11G200V01303Química física II/V11G200V01403Química analítica II/V11G200V01503Química analítica III/V11G200V01601Química física III/V11G200V01603
Páxina 32 de 48

DATOS IDENTIFICATIVOS
Química de fármacos
Materia Química defármacos
Código V11G200V01903
Titulacion Grado enQuímica
Descriptores Creditos ECTS Carácter Curso Cuadrimestre
6 OP 4 2c
Idioma
Departamento Ingeniería químicaQuímica orgánica
Coordinador/a Terán Moldes, María del CarmenMoldes Moreira, Diego
Profesorado Moldes Moreira, DiegoTerán Moldes, María del Carmen
Correo-e [email protected]@uvigo.es
Web
Descriciónxeral
La materia está destinada a aportar a los estudiantes conocimientos básicos de Química Farmacéutica, unaciencia interdisciplinar a caballo entre distintas disciplinas de contenido químico y de contenido biológico,cuyo objetivo es el estudio de los compuestos bioactivos y en particular su descubrimiento, desarrollo,identificación y mecanismo de acción a nivel molecular.
Competencias de titulación
Código
A19 Aplicar dicho conocimiento y comprensión a la resolución de problemas cuantitativos y cualitativos de naturalezabásica
A20 Evaluar, interpretar y sintetizar datos e información química
A22 Procesar datos y realizar cálculo computacional relativo a información y datos químicos
A23 Presentar material y argumentos científicos de manera oral y escrita a una audiencia especializada
B1 Comunicarse de forma oral y escrita en al menos una de las lenguas oficiales de la Universidad
B3 Aprender de forma autónoma
B4 Buscar y gestionar información procedente de distintas fuentes
B5 Utilizar las tecnologías de la información y de las comunicaciones y manejar herramientas informáticas básicas
B7 Aplicar los conocimientos teóricos a la práctica
B8 Trabajar en equipo
B9 Trabajar de forma autónoma
B10 Trabajar en un contexto tanto nacional como internacional
B12 Planificar y gestionar adecuadamente el tiempo
B13 Tomar decisiones
B14 Analizar y sintetizar información y obtener conclusiones
B15 Evaluar de modo crítico y constructivo su entorno y a sí mismo
B16 Desarrollar un compromiso ético
B17 Desarrollar preocupación por los aspectos medioambientales y de gestión de la calidad
Competencias de materia
Competencias de materia Tipoloxía Competencias
Diferenciar conceptos generales de Química Farmacéutica como: droga,fármaco, medicamento, diana farmacológica.
sabersaber hacer
A19A20A23B1B3B4B5B9B14
Páxina 33 de 48

Diferenciar los tipos de receptores, así como un fármaco agonista de unantagonista.
sabersaber hacer
A19A20A23B1B3B4B5B7B9B13B14
Relacionar las propiedades físico-químicas de los fármacos con suspropiedades farmacocinéticas.
sabersaber hacer
A19A20A22A23B1B3B5B7B8B14
Diferenciar las técnicas de farmacomodulación. sabersaber hacer
A19A20A22A23B1B4B5B7B8
Diferenciar un agente quimioterápico de un agente farmacodinámico sabersaber hacer
A19A20A23B1B3B4B7B9
Familiarizarse con las más recientes herramientas en el diseño de fármacos:química combinatoria y diseño asistido por ordenador (métodos QSAR yDocking)
sabersaber hacerSaber estar /ser
A19A20A22A23B1B3B4B5B8B12B13B15B16
Describir los métodos de análisis estructural involucrados en el diseño defármacos y diferenciar el tipo de información que proporcionan
sabersaber hacer
A19A20A22A23B1B3B9B14B15
Páxina 34 de 48

Identificar las diferentes formas de vehiculización de fármacos y sufundamento
sabersaber hacer
A19A20A23B1B3B4B9B14
Identificar las variables de formulación y de composición en la preparación desuspensiones y emulsiones, y describir sus propiedades características y losfenómenos que provocan su inestabilidad
sabersaber hacer
A19A20A23B1B3B9B13B14
Reconocer las etapas principales de los procesos fermentativos y enzimáticosaplicados a la producción de fármacos, incluyendo tanto las fases deproducción como de purificación
sabersaber hacer
A19A20A22A23B1B3B4B7B8B12B14B15
Aplicar los principios básicos de seguridad y control de la contaminación enoperaciones y procesos orientados a la producción de fármacos
sabersaber hacerSaber estar /ser
A19A20A23B1B3B5B8B10B13B16B17
Explicar el muestreo, pretratamiento y preparación de muestra, así como lastécnicas instrumentales apropiadas para el análisis de materias primas,formulaciones farmacéuticas y compuestos bioactivos en medios biológicos
sabersaber hacer
A19A20A22A23B1B3B8B13B14
Contenidos
Tema
Tema 1. Introducción: aspectos generales deQuímica Farmacéutica
Definiciones, objetivos y alcance de la Química Farmacéutica.Nomeclatura de fármacos y sistemas de clasificación. Agentesquimioterápicos y agentes farmacodinámicos
Tema 2. Dianas farmacológicas Tipos de dianas farmacológicas. Interacciones fármaco-diana. Ácidosnucéicos, enzimas y proteinas como dianas de fármacos.
Tema 3. Receptores como dianas de fármacos Tipos de receptores. Fármacos agonistas, antagonistas y agonistasinversos. Medida y expresión del efecto farmacológico. Taquifilaxia ytolerancia
Tema 4. Farmacocinética y aspectosrelacionados
Absorción y transporte a través de membranas biológicas, reglas deLipinski, biodisponibilidad. Metabolismo, profármacos. Excreción. Vías deadministración y formas farmacéuticas.
Tema 5. Descubrimiento, diseño y desarrollo defármacos
Estrategias de búsqueda de cabezas de serie, serendipia, cribadosistemático, diseño racional. Farmacomodulación. Patentes. Ensayospreclinicos y clínicos. Desarrollo químico.
Páxina 35 de 48

Tema 6. Estrategias de diseño de fármacos Modelado molecular, métodos indirectos (QSAR, diseño de fármacóforo),métodos directos (docking).
Tema 7. Preparación, análisis y purificación defármacos
Producción en la industria farmacéutica. Procesos fermentativos.Procesado de fármacos.
Planificación
Horas na aula Horas fóra da aula Horas totais
Sesión magistral 26 52 78
Seminarios 13 39 52
Salidas de estudio/prácticas de campo 3 3 6
Pruebas de respuesta corta 1 3 4
Pruebas de respuesta larga, de desarrollo 2 8 10
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientador, considerando a heteroxeneidade do alumnado.
Metodologías
Descrición
Sesión magistral En estas clases el profesor/a presentará de forma estructurada los contenidos generales delprograma, haciendo énfasis en los aspectos mas importantes o de mas difícil comprensión. Además, el profesor/apondrá a disposición del alumnado, con antelación y a través de la plataforma Tem@, el materialque se utilizará en dichas sesiones. Se recomienda alalumnado que trabaje previamente este material y que consulte la bibliografía recomendada paracompletar la información.Con el fin de realizar un seguimento del proceso de estudio y comprensión de la materia,se realizarán controles periódicos durante algunas sesiones magistrales, que estarán determinadas de antemano
Seminarios Se dedicarán a discutir los aspectos más complicados de los temas tratados, a utilizar programasde modelado molecular que permitirán trabajar con diversas biomoléculas cocristalizadas condistintos ligandos, y también a la presentación de trabajos, investigaciones, resúmenes etc.,realizados por los alumnos/as y relacionados con el contenido de la materia
Salidas deestudio/prácticas decampo
Se visitará una empresa del sector farmaceútico en la que se podrá apreciar el proceso deproducción en todas sus fases.Tras la visita los alumnos deberán responder, en horario de clase, a un cuestionario relacionadocon la misma.
Atención personalizada
Descrición
Seminarios Tiempo dedicado por el profesorado a atender las necesidades yconsultas del alumnado relacionadas con el estudio de la materia y con las actividades desarrolladas. Elprofesorado informará en la presentación de la materia sobre el horario disponible.
Evaluación
Descrición Cualificación
Sesión magistral
Se evaluarán los contenidos desarrollados en el temario (temas 1-6 ) mediantecuestiones que se plantearán verbalmente o por escrito en el aula. Las preguntasque se formulen por escrito serán referentes a los contenidos tratados en las dos otres semanas previas.
7
Páxina 36 de 48

Seminarios
Se valorará la asistencia y la participación en las clases, la resolución de ejercicios ycuestiones, la presentación y exposición de informes, de resúmenes y de trabajos
23
Salidas deestudio/prácticas decampo Se valorará la asistencia y participación activa en la visita, y el resultado obtenido
en la realización de un cuestionario sobre la misma.
10
Pruebas de respuestacorta
Se relizarán 2 pruebas cortas, de 1 h de duración. La primera en la semana 6 y enella entrará el contendido del temario explicado hasta ese momento. La segunda alfinalizar el tema 7 y en ella entrará exclusivamente el contendido del tema 7.
30
Pruebas de respuestalarga, de desarrollo
Finalizados los 6 primeros temas se realizará una prueba global para evaluar lascompetencias adquiridas. Es requisito imprescindible para superar la materiaalcanzar un mínimo de un 50% en las pruebas escritas.
30
Outros comentarios e segunda convocatoria
La participación del alumnado en alguno de los actos de evluación de la materia implicará la condición de presentado y porconsiguiente la asignación de una calificación. Se consideran actos de evaluación la asistencia a seminarios (4 o mas), asícomo la realización alguna de las 3 pruebas escritas. En caso de no haber alcanzado un mínimo de un 50% en las pruebasescritas, o si se desea subir la nota obtenida en ellas, es posible realizar un examen global de la materia en la fecha fijadapara el examen final .
Evaluación de la convocatoria de julio
1. Puntuación obtenida por los alumnos/as durante el curso: máximo 4 puntos
Se conservará la puntuación obtendida en las cuestiones plantedas en las sesiones magistrales (máximo 0,7 puntos), enlas actividades relacionadas con la visita (máximo 1 punto), y en participación en los seminarios (máximo 2,3 puntos).
2. Trabajo realizado por los alumnos: máximo 2 puntos
Terminado el proceso de evaluación de junio, el profesorado propondrá a los alumnos/as que no hayan superado la materiala realización de un trabajo individual que les permita adquirir las competencias de las que serán evaluados en julio. Estetrabajo tendrá que ser entregado y defendido por los alumnos antes del examen oficial de esta convocatoria.Â
Prueba escrita
Los alumnos/as realizarán una prueba escrita similar a la de junio en la que podrán obtener un máximo de 4 puntos
Fuentes de información
A. Delgado C. Minguillón y J. Juglar, Introducción a la Química Terapéutica , 2ª Edición 2003, Diaz de Santos
G. L. Patrick, An introduction to Medicinal Chemistry, 5th Edition 2013, Oxford University Press
C. G. Wermuth, 4. The Practice of Medicinal Chemistry, 3rd Edition 2008, Academic Press Elsevier
R. Renneberg, Biotecnología para principiantes, 2004, Reverté
Bibliografía Complementaria
1. C. Avendaño, Introducción a la Química Farmacéutica 2ª edición, McGraw-Hill Interamericana, Madrid 2001.
2. T. Nogrady and D. F. Weaver, Medicinal Chemistry a: Molecular and Biochemical Approach 3rd Edition, Oxford UniversityPress, Nueva York 2005.
3. E. Raviña, Medicamentos: un viaje a lo largo de la evolución histórica del descubrimiento de fármacos (tomos I y II),Universidad de Santiago de Compostela, Santiago de Compostela 2008.
4. M. F. Ali, B. M. El Ali, J. G. Speight, Handbook of Industrial Chemistry, McGraw-Hill Professional, New York 2005.
5. C. Ratledge, B. Kristiansen, Biotecnología Básica 2ª edición, Editorial Acribia, Zaragoza 2006.
Recomendaciones
Páxina 37 de 48

Materias que se recomenda ter cursado previamenteBiología: Biología/V11G200V01101Herramientas informáticas y de comunicación en química/V11G200V01401Química física I/V11G200V01303Química física II/V11G200V01403Química orgánica I/V11G200V01304Determinación estructural/V11G200V01501Ingeniería química/V11G200V01502Química analítica II/V11G200V01503Química biológica/V11G200V01602Química orgánica II/V11G200V01504Química orgánica III/V11G200V01704
Páxina 38 de 48

DATOS IDENTIFICATIVOS
Química industrial
Materia Químicaindustrial
Código V11G200V01904
Titulacion Grao en Química
Descriptores Creditos ECTS Carácter Curso Cuadrimestre
6 OP 4 2c
Idioma
Departamento Enxeñaría químicaQuímica analítica e alimentaria
Coordinador/a Deive Herva, Francisco JavierGago Martínez, Ana
Profesorado Deive Herva, Francisco JavierFernández Requejo, PatriciaGago Martínez, Ana
Correo-e [email protected]@uvigo.es
Web
Descriciónxeral
(*)La industria química representa uno de los sectores más pujantes en las economías de muchos países,sirviendo de base para otras industrias como la siderúrgica, petrolera, alimenticia y electrónica.Análogamente, los avances recientes en materiales de alto rendimiento, dispositivos electrónicos, médicos,conjuntamente con las nuevas tecnologías para remediar daños ambientales e incrementar la productividadagrícola, surgen a partir de innovaciones y mejoras continuas desarrolladas en cada una de las etapas de losprocesos químicos. Por lo tanto, en esta materia se pretende proporcionar al alumno una visión global de laQuímica Industrial, abarcando desde la elaboración y comprensión de diagramas de flujo de procesosquímicos de gran relevancia económico-social hasta los principios de calidad que los rigen.
Competencias de titulación
Código
A16 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: principios eprocedementos en Enxeñaría Química
A19 Aplicar os coñecementos e a comprensión á resolución de problemas cuantitativos e cualitativos de natureza básica
A20 Avaliar, interpretar e sintetizar datos e información química
A22 Procesar datos e realizar cálculo computacional relativo a información e datos químicos
A23 Presentar material e argumentos científicos de xeito oral e escrita a unha audiencia especializada
B1 Comunicarse de forma oral e escrita en polo menos unha das linguas oficiais da Universidade
B3 Aprender de forma autónoma
B4 Procurar e administrar información procedente de distintas fontes
B5 Utilizar as tecnoloxías da información e das comunicacións e manexar ferramentas informáticas básicas
B6 Manexar as matemáticas, incluíndo aspectos tales como análise de erros, estimacións de ordes de magnitude, usocorrecto de unidades e modos de presentación de datos
B7 Aplicar os coñecementos teóricos á práctica
B8 Traballar en equipo
B9 Traballar de forma autónoma
B10 Traballar nun contexto tanto nacional como internacional
B12 Planificar e administrar adecuadamente o tempo
B13 Tomar decisións
B14 Analizar e sintetizar información e obter conclusións
B15 Avaliar de modo crítico e construtivo o entorno e a si mesmo
Competencias de materia
Competencias de materia Tipoloxía Competencias
Páxina 39 de 48

(*)Conocer los principales procesos de tratamiento de materias primas para laobtenciónde productos y su valorización
sabersaber facerSaber estar / ser
A16A19A20A22A23B1B3B4B5B6B7B8B9B10B12B13B14B15
(*)Conocer las diferentes técnicas para minimizar la cantidad de subproductos yresiduos
sabersaber facer
A16A19B1B3B4B5B6B7B8B9B10B12B13B14B15
(*)Adquirir habilidades de interpretar y diseñar diagramas de flujo de procesosindustriales en base a procesos reales
sabersaber facerSaber estar / ser
A16A20A23B1B3B4B5B6B7B8B9B10B12B13B14B15
(*)Reconocer los sistemas genéricos de gestión de la calidad en laboratorios eidentificar la documentación básica requerida.
sabersaber facer
A16A19A20A23B1B3B4B5B6B7B8B9B10B12B13B14B15
Páxina 40 de 48

(*)Establecer la metodología analítica adecuada para garantizar la calidad de lasmaterias primas y los productos elaborados en un proceso industrial, así como para elanálisis químico de la contaminación
sabersaber facerSaber estar / ser
A16A19A20A22A23B1B3B4B5B6B7B8B9B10B12B13B14B15
(*)Integrar los sistemas automatizados y miniaturizados de análisis para el control delos procesos industriales.
sabersaber facer
A16A19A22A23B1B3B4B5B6B7B8B9B10B12B13B14B15
(*)Evaluar las mejores técnicas disponibles para dos procesos de transformación dematerias primas del entorno socioeconómico gallego: industria del papel y del cemento
saber A16A19A20B1B3B4B5B7B8B9B10B12B14B15
(*)Adquirir la habilidad de diseñar un proceso de producción de un biocombustible o unbiocatalizador a escala laboratorio, basándose en el diagrama de flujo diseñado
sabersaber facerSaber estar / ser
A16A19A20A22A23B1B3B4B5B6B7B8B9B10B12B13B14B15
Páxina 41 de 48

(*)Comprender el papel de la bioingeniería como alternativa medioambientalmentesostenible para la obtención de productos de interés comercial (producción de cerveza,vino, antibióticos)
sabersaber facerSaber estar / ser
A16A19A20B1B3B4B5B6B7B8B9B10B12B13B14B15
(*)Evaluar la viabilidad económica de proyectos industriales mediante la utilización deherramientas como el valor actual neto, el tir o el tiempo de retorno
saber A20A22A23B1B3B4B5B6B7B8B14B15
Contidos
Tema
(*)Tema 1.- Introducción a los procesos de laIndustria Química.
(*)Aspectos generales de los procesos químicos. Características yestructura sectorial de la industria química. Situación de la industriaquímica española en el contexto europeo y mundial. Introducción a losdiagramas de flujo.
(*)Tema 2.- Economía de procesos industriales. (*)Elaboración de presupuesto. Análisis de costes y beneficios. Criterios deviabilidad económica: Valor Actual Neto, Tasa Interna de Rendimiento,Tiempo de retorno.
(*)Tema 3.- Procesos biotecnológicos. (*) Etapas fundamentales de los procesos biotecnológicos.Acondicionamiento de materias primas. Tipos de fermentadores.Recuperación de productos. Proceso de producción de cerveza y vino.Obtención de antibióticos mediante cultivo de microorganismos.
(*)Tema 4.- Introducción a la industriapetroquímica.
(*)Reservas, tipos y constitución del petróleo. La industria del refino. Tiposde refinerías: estructura básica.
(*)Tema 5.- Petroquímica. (*)Diagrama de flujo general de una refinería petroquímica.Fraccionamiento del crudo. Craqueo térmico: coquización. Craqueocatalítico: catalizadores, reactores, etc. Reformado catalítico.Hidrotratamiento. Desulfuración.
(*)Tema 6.- Productos petroquímicos. (*)Producción y caracterización de los productos obtenidos en unarefinería petroquímica en relación con sus aplicaciones. Nuevoscombustibles.
(*)Tema 7.- Carboquímica. (*)Reservas, tipos y constitución del carbón. Producción de coquesiderúrgico. Valorización de los subproductos de la coquería. Vías deaprovechamiento químico-industrial del carbón. La refinería carboquímica.
(*)Tema 8.- La industria del cemento. (*)Materias primas y dosificación. Fabricación del clínquer. Control deemisiones. La energía en el sector cementero. Valorización de residuos encementeras. Evaluación de las mejores técnicas disponibles.
(*)Tema 9.- La industria papel. (*)Métodos de fabricación de pasta: Proceso Kraft, proceso del sulfito.Blanqueo de la pasta. Fabricación del papel. Problemática medioambientalde las emisiones gaseosas y los efluentes líquidos. Reciclado del papel.Análisis de las mejores técnicas disponibles.
(*)Tema 10.- La industria del Aluminio. (*)Fuentes de obtención. Proceso de producción de alúmina. Proceso deproducción de aluminio.
Páxina 42 de 48

(*)Tema 11.- Elementos básicos y principios degarantía de calidad.
(*)Introducción al control de calidad. Implementación de sistemas decalidad. Herramientas de calidad. Normas ISO. Manual de calidad. Controlde calidad de procesos (Materias primas, transformación y producto final)
Planificación docente
Horas na aula Horas fóra da aula Horas totais
Sesión maxistral 26 52 78
Resolución de problemas e/ou exercicios 5 13 18
Traballos tutelados 5 10 15
Presentacións/exposicións 3 6 9
Saídas de estudo/prácticas de campo 3 6 9
Probas de resposta curta 1 4 5
Probas de resposta longa, de desenvolvemento 2 14 16
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientador, considerando a heteroxeneidade do alumnado.
Metodoloxía docente
Descrición
Sesión maxistral (*)Exposición por parte del profesor de los aspectos generales del programa de forma estructurada,haciendo especial hincapié en los fundamentos y aspectos más importantes o de difícilcomprensión para el alumno. El profesor facilitará, a través de la plataforma tem@, el materialnecesario para un correcto seguimiento de la materia. El alumno deberá trabajar previamente elmaterial entregado por el profesor y consultar la bibliografía recomendada para completar lainformación.
Resolución de problemase/ou exercicios
(*)Después de cada tema se discutirán los aspectos más relevantes mediante resolución decuestiones y problemas
Traballos tutelados (*) A lo largo del curso, los alumnos desarrollarán, en clase y en casa, un trabajo sobre un procesode obtención de un producto a partir de una materia prima, en base a las tecnologías impartidasen las clases magistrales. El resultado final del trabajo tendrá que ser presentado por escrito
Presentacións/exposicións (*)Los alumnos realizarán una presentación en público sobre el proyecto realizado en los trabajostutelados, y serán evaluados por un tribunal compuesto por profesores del departamento deingeniería química y/o profesionales del sector privado del ámbito de la ingeniería química
Saídas deestudo/prácticas decampo
(*)A lo largo del curso se realizarán diversas visitas relacionadas con los procesos químicos vistosdurante las sesiones magistrales, en los casos prácticos y en los trabajos tutelados.
Atención personalizada
Descrición
Sesión maxistral Durante as horas de tutoría os alumnos, individualmente ou en grupos, poden consultar cosprofesores calquera dúbida sobre a materia. Do mesmo xeito, os alumnos tamén poderánfacer consultas ós profesores ben a través da plataforma tem@ ou do correo electrónico. Oprofesorado informará sobre o horario disponible na presentación da materia y naplataforma tem@
Resolución de problemas e/ouexercicios
Durante as horas de tutoría os alumnos, individualmente ou en grupos, poden consultar cosprofesores calquera dúbida sobre a materia. Do mesmo xeito, os alumnos tamén poderánfacer consultas ós profesores ben a través da plataforma tem@ ou do correo electrónico. Oprofesorado informará sobre o horario disponible na presentación da materia y naplataforma tem@
Traballos tutelados Durante as horas de tutoría os alumnos, individualmente ou en grupos, poden consultar cosprofesores calquera dúbida sobre a materia. Do mesmo xeito, os alumnos tamén poderánfacer consultas ós profesores ben a través da plataforma tem@ ou do correo electrónico. Oprofesorado informará sobre o horario disponible na presentación da materia y naplataforma tem@
Presentacións/exposicións Durante as horas de tutoría os alumnos, individualmente ou en grupos, poden consultar cosprofesores calquera dúbida sobre a materia. Do mesmo xeito, os alumnos tamén poderánfacer consultas ós profesores ben a través da plataforma tem@ ou do correo electrónico. Oprofesorado informará sobre o horario disponible na presentación da materia y naplataforma tem@
Saídas de estudo/prácticas decampo
Durante as horas de tutoría os alumnos, individualmente ou en grupos, poden consultar cosprofesores calquera dúbida sobre a materia. Do mesmo xeito, os alumnos tamén poderánfacer consultas ós profesores ben a través da plataforma tem@ ou do correo electrónico. Oprofesorado informará sobre o horario disponible na presentación da materia y naplataforma tem@
Páxina 43 de 48

Avaliación
Descrición Cualificación
Resolución de problemas e/ouexercicios
(*)Durante la realización del trabajo tutelado los alumnos se enfrentarán acasos prácticos que deberán resolver.
10
Traballos tutelados (*)Durante el transcurso del cuatrimestre, los alumnos desarrollarán untrabajo sobre un proceso en concreto de química industrial. El trabajo seráexpuesto públicamente ante un tribunal, que lo evaluarán de acuerdo aunos criterios de calidad establecidos
10
Presentacións/exposicións (*)La exposición del proyecto realizado durante los trabajos tutelados seráevaluada por un tribunal compuesto por profesores del departamento deingeniería química y química analítica y/o profesionales del sector privadodel ámbito de la ingeniería química y la química analítica
15
Saídas de estudo/prácticas decampo
(*)Los alumnos realizarán unas salidas de estudio sobre transformación dematerias primas para obtener productos de valor añadido. Al finalizar lasesión deberán realizar un cuestionario sobre los procesos y diagramas deflujo correspondientes
10
Probas de resposta curta (*)Se realizará un examen escrito con preguntas que deberán sercontestadas con brevedad. Se evaluará la capacidad de síntesis a la hora derelacionar conceptos, de un modo sencillo y comprensible
10
Probas de resposta longa, dedesenvolvemento
(*)Una prueba global para la evaluación de las competencias adquiridas enla materia, que se realizará tras la impartición de la misma. Para lasuperación de la materia el alumno deberá superar un mínimo de un 50%en la totalidad de las pruebas escritas, presentaciones, trabajos y salidas deestudio.
45
Outros comentarios e segunda convocatoria
Bibliografía. Fontes de información
Recomendacións
Materias que se recomenda ter cursado previamenteEnxeñaría química/V11G200V01502
Páxina 44 de 48

DATOS IDENTIFICATIVOS
Traballo de Fin de Grao
Materia Traballo de Finde Grao
Código V11G200V01991
Titulacion Grao en Química
Descriptores Creditos ECTS Carácter Curso Cuadrimestre
18 OB 4 2c
Idioma CastelánGalegoInglés
Departamento Química Física
Coordinador/a Pérez Juste, Ignacio
Profesorado Pérez Juste, Ignacio
Correo-e [email protected]
Web http://quimica.uvigo.es/decanatoquimica/traballo-fin-de-grao.html
Descriciónxeral
De acordo coa memoria do Grao en Química da Universidade de Vigo, o Traballo Fin de Grao é unha materiaobrigatoria de 18 créditos ECTS incluida no segundo cuadrimestre do cuarto curso da titulación e constitúeun requisito indispensable para a obtención do título. O obxectivo da materia Traballo Fin de Grao é ofreceraos estudantes a oportunidade de aplicar de forma integrada os coñecementos, as habilidades e ascompetencias adquiridas durante os estudos do título de Grao.O TFG é un traballo orixinal que cada estudante realizará de forma autónoma e individual baixo a supervisióndun ou dous titores. O contido do TFG corresponderá a traballos experimentais e/ou teóricos e/ou de revisiónbibliográfica sobre temas relacionados cos contidos do Grao en Química. A fase final do traballo consistirá naelaboración e presentación dunha memoria escrita e a exposición e defensa pública diante dun tribunal dosresultados obtidos.
Competencias de titulación
Código
A1 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: aspectos principais daterminoloxía química, nomenclatura, conversións e unidades
A2 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: tipos de reacciónquímica e as súas principais características asociadas
A3 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: principios daMecánica Cuántica e a súa aplicación na descrición da estrutura e as propiedades de átomos e moléculas
A4 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: fundamentos eferramentas utilizadas na resolución de problemas analíticos e na caracterización de sustancias químicas
A5 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: características dosdiferentes estados da materia e as teorías empregadas para describilos
A6 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: principios deTermodinámica e as súas aplicacións en Química
A7 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: cinética do cambio,incluíndo a catálise e os mecanismos de reacción
A8 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: principais técnicas deinvestigación estrutural, incluíndo a Espectroscopía
A9 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: propiedadescaracterísticas dos elementos e os seus compostos, incluíndo as relacións entre grupos e as súas variacións na táboaperiódica
A10 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: propiedades doscompostos alifáticos, aromáticos, heterocíclicos e organometálicos
A11 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: natureza ecomportamento dos grupos funcionais en moléculas orgánicas
A12 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: trazos estruturais doselementos químicos e os seus compostos, incluíndo a estereoquímica
A13 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: principais rutas desíntese en Química Orgánica, incluíndo as interconversións de grupos funcionais e a formación dos enlacescarbono-carbono e carbono-heteroátomo
A14 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: relación entrepropiedades macroscópicas e propiedades de átomos e moléculas individuais, incluíndo as macromoléculas
Páxina 45 de 48

A15 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: química dasmoléculas biolóxicas e os seus procesos
A16 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: principios eprocedementos en Enxeñaría Química
A17 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: metroloxía dosprocesos químicos, incluíndo a xestión da calidade
A18 Demostrar coñecemento e comprensión de feitos esenciais, conceptos, principios e teorías en: principios deElectroquímica
A19 Aplicar os coñecementos e a comprensión á resolución de problemas cuantitativos e cualitativos de natureza básica
A20 Avaliar, interpretar e sintetizar datos e información química
A21 Recoñecer e implementar boas prácticas científicas de medida e experimentación
A22 Procesar datos e realizar cálculo computacional relativo a información e datos químicos
A23 Presentar material e argumentos científicos de xeito oral e escrita a unha audiencia especializada
A24 Recoñecer e analizar novos problemas e propor estratexias para solucionalos
A25 Manexar con seguridade sustancias químicas, considerando as súas propiedades físicas e químicas, incluíndo avaloración de calquera risco específico asociado co seu uso
A26 Realizar procedementos habituais de laboratorio e utilizar a instrumentación en traballos sintéticos e analíticos
A27 Monitorizar, mediante observación e medida de propiedades físicas e químicas, acontecementos ou cambios edocumentalos e rexistralos de xeito sistemático e fiable
A28 Interpretar datos derivados das observacións e medicións do laboratorio en termos do seu significado e relacionaloscoa teoría adecuada
A29 Demostrar habilidades para os cálculos numéricos e a interpretación dos datos experimentais, con especial énfasena precisión e a exactitude
B1 Comunicarse de forma oral e escrita en polo menos unha das linguas oficiais da Universidade
B2 Comunicarse a nivel básico en inglés no ámbito da Química
B3 Aprender de forma autónoma
B4 Procurar e administrar información procedente de distintas fontes
B5 Utilizar as tecnoloxías da información e das comunicacións e manexar ferramentas informáticas básicas
B6 Manexar as matemáticas, incluíndo aspectos tales como análise de erros, estimacións de ordes de magnitude, usocorrecto de unidades e modos de presentación de datos
B7 Aplicar os coñecementos teóricos á práctica
B8 Traballar en equipo
B9 Traballar de forma autónoma
B10 Traballar nun contexto tanto nacional como internacional
B11 Adaptarse a novas situacións
B12 Planificar e administrar adecuadamente o tempo
B13 Tomar decisións
B14 Analizar e sintetizar información e obter conclusións
B15 Avaliar de modo crítico e construtivo o entorno e a si mesmo
B16 Desenvolver un compromiso ético
B17 Desenvolver preocupación polos aspectos ambientais e de xestión da calidade
B18 Xerar novas ideas e demostrar iniciativa
Competencias de materia
Competencias de materia Tipoloxía Competencias
Páxina 46 de 48

Todas as da titulación sabersaber facerSaber estar / ser
A1A2A3A4A5A6A7A8A9A10A11A12A13A14A15A16A17A18A19A20A21A22A23A24A25A26A27A28A29B1B2B3B4B5B6B7B8B9B10B11B12B13B14B15B16B17B18
Contidos
Tema
Dado o seu carácter especial, a materia non tencontidos propios.
Planificación docente
Horas na aula Horas fóra da aula Horas totais
Proxectos 160 256 416
Traballos e proxectos 0.5 33.5 34
*Os datos que aparecen na táboa de planificación son de carácter orientador, considerando a heteroxeneidade do alumnado.
Metodoloxía docente
Descrición
Proxectos Traballo individual que cada estudante realizará de forma autónoma baixo a supervisión dun oudous tutores. A asignación do tema de traballo farase dacordo coa Normativa do TFG da Facultadede Química.
Páxina 47 de 48

Atención personalizada
Descrición
Proxectos Titorización individualizada do traballo do alumno.
Avaliación
Descrición Cualificación
Proxectos Avaliación por parte do titor das competencias desenvolvidas polo alumno durante arealización do traballo asignado, de acordo cos criterios establecidos e publicadospreviamente.
30
Traballos eproxectos
Avaliación por parte dun tribunal das competencias do alumno a través da exposición públicado traballo realizado e a súa posterior defensa, de acordo con criterios establecidos epublicados previamente.
70
Outros comentarios e segunda convocatoria
O Traballo Fin de Grao ríxese pola Normativa do TFG aprobada na Xunta de Facultade e publicada na páxina web do centro.A Comisión do Traballo Fin de Grao fará públicos, con suficiente antelación, os criterios de avaliación que utilizarán tanto otitor para emitir o seu informe como o tribunal para avaliar a memoria do traballo e a súa defensa.A Comisión do Traballo Fin de Grao fará públicos, con suficiente antelación, todos os prazos que atinxen a presentación dasmemorias, as defensas, a presentación dos informes polos titores, etc.Toda a información xerada pola Comisión do Traballo Fin de Grao estará a disposición dos alumnos na plataforma [email protected]/ou na páxina web do centro.No caso de que un alumno non supere o Traballo Fin de Grado, o tribunal de avaliación emitirá un informe razoado coscriterios que motivaron a cualificación e coas recomendacións oportunas para mellorar o traballo e a súa posterior avaliación.Unha vez atendidas as recomendacións do informe, o alumno poderá volver a presentar o Traballo Fin de Grado no seguinteperiodo de avaliación.
Bibliografía. Fontes de información
Recomendacións
Materias que se recomenda cursar simultáneamenteQuímica ambiental/V11G200V01902Química de fármacos/V11G200V01903Química industrial/V11G200V01904
Páxina 48 de 48