EUSKARA SUSTATZEKO EKINTZA PLANA 2015- · PDF fileherritarrek zekiten euskaraz hitz egiten,...

EUSKARA

SUSTATZEKO

EKINTZA PLANA

2015-2017

EUSKARAREN EGOERAREN

DIAGNOSTIKOA

ZEANURIKO UDALA

2015

EUSKARA SUSTATZEKO EKINTZA PLANA 2015-2017

1

AURKIBIDEA

1. Atarikoa

1.1. Testuingurua 2

1.2. Euskara Sustatzeko Ekintza Plana (ESEP) 2

1.3. ESEPen garapena 3

2. Datu orokorrak

2.1. Udalerria 4

2.2. Biztanleria 4

2.3. Hizkuntza-gaitasuna 6

2.3.1. Hizkuntza-gaitasunaren bilakaera 6

2.3.2. Hizkuntza-gaitasuna lurraldearen arabera 7

2.3.3. Euskaldunen tipologia 8

2.4. Euskararen erabilera 9

2.4.1. Erabilera sexuaren arabera 9

2.4.2. Erabilera adin-taldearen arabera 10

3. Diagnostikoa

3.1. Euskararen egoeraren azterketa esparruz esparru 12

3.1.1. Euskararen jabekuntza 13

3.1.2. Euskararen erabilera 19

3.1.3. Euskararen elikadura 26

3.1.4. Euskararen aldeko motibazioa 32

3.1.5. Euskararen zabalkundea 33

4. Plan Estrategikoa 2015-2017 34


2

1. ATARIKOA

1.1. Testuingurua

Azken urteotan, euskararen normalizazio-prozesuan aurrerapauso nabarmenak egin ditu

euskal gizarteak hainbat esparrutan, eta abian jarri diren ekimen ugariri esker,

euskararen presentzia sendotuz doa. Hala ere, aurrerapausoak aurrerapauso,

beharrezkoa da datozen urteetan ere lanean jarraitzea, euskararen erabilera sustatzeko

helburuz.

Helburu horri jarraiki, Zeanuriko Udalak udalerrian euskararen egoera normalizatzeko

plana abian jartzea onartu du. Izan ere, euskara plana ezinbesteko tresna da euskararen

normalizazio-prozesua antolatzeko eta bideratzeko. Hortaz, udalerrian euskararen

erabilera sustatzea, areagotzea eta bermatzea izango da planaren helburua, eta eragin-

esparrua Zeanuri eta bertako herritarrak izango dira.

1.2. Euskara Sustatzeko Ekintza Plana (ESEP)

Zeanuriko Euskara plana ESEPek, Euskara Sustatzeko Ekintza Planak, jasotzen dituen

helburu eta arloen arabera diseinatuko da. ESEPek datozen hamar urteetan garatuko den

hizkuntza-politikaren neurri eta proposamenak jasotzen ditu. Hizkuntza Politikarako

Sailburuordetzak eta Euskararen Aholku Batzordeak diseinatua, euskararen erabilera

areagotzea eta bermatzea eta euskara eta euskal kultura sustatzea du helburu, eta,

horretarako, hainbat oinarri eta gidalerroen aplikazio praktikoak proposatzen ditu.

ESEPen, hiru helburu estrategiko bereizten dira: euskararen jabekuntza, euskararen

erabilera eta euskararen elikadura. Helburu estrategiko bakoitzean, esparruak edo

arloak daude, hau da, eragin-eremuak. Hiru helburu estrategiko horiek lortzeko bi zehar-

lerro proposatzen ditu ESEPek: euskararen aldeko motibazioa eta euskararen

zabalkundea. Bi zehar-lerro horiek helburu estrategikoak elikatzeko jarduerak jasotzen

dituzte, eta horrez gain, bete-betean eragiten diote hizkuntzaren erabilerari.


3

1.3. ESEPen garapena

2015. urtean ekin diogu euskararen erabilera sustatzeko plana diseinatzeari. Horren

aurretik, ordea, behar-beharrezkoa izan da euskararen egoeraren diagnostikoa egitea,

alegia, egoera aztertzea non eragin dezakegun jakiteko eta gaur egungo egoera abiapuntu

harturik aurrerantzean zer egin daitekeen zehazteko. Ondoren, diagnostikoaren emaitzak

aintzat hartuta, hurrengo hiru urteetarako plana diseinatu dugu (2015-2016-2017). Plan

hori orokorra da, eta datozen urteetan egingo denaren ikuspegi orokorra eskaintzen du.

Hau da, helburuak eta landu eta garatuko diren esparruak eta neurriak jaso ditugu plan

horretan. Plan Estrategikoan zehaztutako ikuspegi orokorra zehaztu egin behar da, eta

hori kudeaketa planak diseinatuz egingo dugu, urtero. Kudeaketa planen bitartez, hortaz,

Plan Estrategikoan ezarritako helburuak lortzeko esparru eta neurri bakoitzean zein

ekintza zehatz gauzatuko den zehaztuko dugu.

Diagnostikoa•Egoeraren ezagutza

Plan estrategikoa

•Urte anitzetan landu beharreko esparruak eta

helburuak

Kudeaketa plana

•Plan estrategikoaren helburuak gauzatzeko

urtebeteko plana


4

2. DATU OROKORRAK1

2.1. Udalerria

Zeanuri Bizkaiko hego-ekialdean dagoen udalerria da, Arratia eskualdean, hain justu.

Iparraldean eta ekialdean, Dimarekin du muga; ipar-mendebaldean, Areatzarekin;

mendebaldean, Orozkorekin; eta hegoaldean, Ubide eta Zigoitiarekin (Araba). Hainbat

auzo dago herrian, besteak beste: Eleizondo, Orue, Asterria, Uribe, Ipiña, Undurraga,

Altzusta, Landreabe, Zuleibar, Otsemendi, Zubizabal, Altsuaga eta Ibarguen. Zeanurik

67,46 km2 ditu, hau da, Bizkaiko lurraldearen % 3,03 eta Arratiako eskualdearen % 16,97.

2.2. Biztanleria

2015. urteko udaleko errolda-datuen arabera, 1.277 biztanle daude Zeanurin. 2014.

urtean, 1.264 biztanle ziren; 2011. urtean, 1.316 biztanle; 2006an, 1.263; 2001ean, 1.143;

1996an, 1.135; 1991n, 1.161; eta 1986an, 1.244. Beraz, 2001. urtetik 2011. urtera

biztanleen kopuruak gora egin bazuen ere, badirudi hurrengo urteetako joera

beheranzkoa izan dela, nahiz eta azken urtean Zeanuriko biztanleen kopuruak gora egin

duen berriz ere. Gainera, oraindik ere, garai batean baino biztanle gehiago dago Zeanurin.

1 Atal honetan aurkeztuko ditugun datu guztiak EUSTATen webgunetik lortu ditugu: http://eu.eustat.eus/estadisticas/idioma_e/censo.html#axzz3jv7qT12x

http://eu.eustat.eus/estadisticas/idioma_e/censo.html#axzz3jv7qT12x


5

Adin-taldeei erreparatuz gero, honela banatzen da biztanleria:

Guztira 0-19 20-64 65=<

2014 1.264 % 18,67 % 60,92 % 20,41

2011 1.316 % 17,71 % 62,99 % 19,30

2006 1.263 % 15,2 % 62,9 % 21,9

2001 1.143 % 14,4 % 57,7 % 27,8

1996 1.135 % 14,7 % 56,7 % 28,6

20-64 adin-taldeak biltzen du biztanle gehien: % 60,92, hain zuzen. Gainera, azken

hamarkadetan gora egin du talde honetan sailkatutako biztanleen kopuruak, igoera oso

nabaria izan ez den arren: % 56,7tik % 60,92ra. Biztanle gehien batzen duen bigarren

adin-taldea 65 urtetik gorakoa da, eta biztanleen % 20,41 biltzen da bertan. Bilakaerari

erreparatuta, behera egin du talde hau osatzen duen biztanleen kopuruak: % 28,6tik

% 20,41era. Azkenik, 0-19 adin-taldean biztanleen % 18,67 dago, eta lau puntu igo da

azken 18 urtean.

1000

1050

1100

1150

1200

1250

1300

1350

1986 1991 1996 2001 2006 2011 2014 2015

Biztanleriaren bilakaera


6

2.3. Hizkuntza-gaitasuna

2.3.1. Hizkuntza-gaitasunaren bilakaera

1996 2001 2006 2011

Euskaldunak 1.048 % 93,16 996 % 89,33 996 % 80,98 998 % 78,21

Ia

euskaldunak

46 % 4,09 71 % 6,37 141 % 11,46 138 % 10,82

Erdaldunak 31 % 2,76 48 % 4,30 93 % 7,56 140 % 10,97

Guztira 1.125 1.115 1.230 1.276

2011. urteko datuei erreparatuz gero, Zeanurin, 10 biztanletik 9 euskaldunak edo ia

euskaldunak dira (% 89,03), eta 10 biztanletik 1, erdaldun elebakarra (% 10,97).

Bilakaera kontuan hartuta, azken hamarkadan nabarmen egin du behera euskaldunen

kopuruak: 15 urtean % 93,16tik % 78,21era jaitsi da. Erdaldunen kopuruak, aldiz, gora

egin du: % 2,76tik % 10,97ra. Ia euskaldunak direnen kopurua ere hazi egin da, % 4,09tik

0

10

20

30

40

50

60

70

1996 2001 2006 2011 2014

Biztanleriaren bilakaera adin-taldeka (%)

0-19 20-64 >=65


7

% 10,82ra. Urteetan ia euskaldunen kopurua erdaldunena baino zertxobait altuagoa izan

bada ere, gaur egun, berdin antzekoak dira kopuruok.

2.3.2. Hizkuntza-gaitasuna lurraldearen arabera

2011 Guztira Euskaldunak Ia euskaldunak Erdaldunak

Bizkaia 1.123.190 350.380 % 31,20 304.356 % 27,10 468.454 % 41,71

Arratia

Nerbioi

15.110 10.445 % 69,13 2.401 % 15,89 2.264 % 14,98

Zeanuri 1.276 998 % 78,21 138 % 10,82 140 % 10,97

Eskualdeko eta Bizkaiko datuekin alderatuz gero, euskaldunen kopurua askoz ere

altuagoa da Zeanurin Bizkaian baino; bikoitza baino gehiago, alegia: % 78,21 eta % 31,20.

Era berean, eskualdekoa baino altuagoa da Zeanuriko euskaldunen kopurua: % 69,13

Arratian eta % 78,21 Zeanurin. Erdaldunei dagokienez, kopurua askoz baxuagoa da

Arratian Bizkaian baino (% 14,98 eta % 41,71, hurrenez hurren) eta are baxuagoa da

Zeanurin (% 10,97).

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

1996 2001 2006 2011

Hizkuntza-gaitasunaren bilakaera (%)

Euskaldunak Ia euskaldunak Erdaldunak


8

2.3.3. Euskaldunen tipologia

2011 Guztira Alfabetatuak Erdizka

alfabetatuak

Alfabetatu

gabeak

Pasiboak

Euskaldunak % 78,21 % 59,80 % 15,83 % 2,59

Ia euskaldunak % 10,82 % 6,58 % 2,27 % 1,96

2011ko datuei erreparatuz gero, Zeanuriko biztanleen % 78,21 euskalduna da eta

% 10,82, ia euskalduna. Euskaldunen % 59,80 alfabetatuta dago; % 15,83, erdizka

alfabetatuta; eta % 2,59 ez dago alfabetatuta. Ia euskaldunei dagokienez, % 6,58

alfabetatuta dago; % 2,27 ez dago alfabetatuta; eta % 1,96 euskaldun pasiboa da. Hau da,

bai euskaldunei, bai ia euskaldunei dagokienez, alfabetatuak dira nagusi.

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

Bizkaia Arratia Zeanuri

Hizkuntza-gaitasuna lurraldearen arabera (%)

Euskaldunak Ia euskaldunak Erdaldunak


9

2.4. Euskararen erabilera

2008. urtean, ALOZO Euskara Kultur Taldea sortu zen Zeanurin. Herritarren artean

euskararen erabilerak izandako beherakadaz kezkaturik, jakin nahi izan zuten zenbat

herritarrek zekiten euskaraz hitz egiten, baita zenbatek erabiltzen zuten ere. Horretarako,

euskararen egoera aztertu zuten azterketa soziolinguistikoetan erabili ohi den

metodologiaz baliatuta. Hona hemen erabilerari lotutako emaitzak:

2.4.1. Erabilera sexuaren arabera

Emakumezkoak Gizonezkoak

Euskaraz % 42 % 63

Gaztelaniaz % 58 % 37

0

10

20

30

40

50

60

70

Euskaldunak Ia euskaldunak

Euskaldunen tipologia (%)

Alfabetatuak Erdizka alfabetatuak Alfabetatu gabeak Pasiboak


10

Emaitzek erakusten dutenez, gaztelaniaz mintzatzen diren emakumezkoak gehiago dira

euskaraz hitz egiten dutenak baino. Gizonezkoen artean, berriz, nagusi dira euskaraz

mintzatzen direnak.

2.4.2. Erabilera adin-taldearen arabera

Umeak

(0-14)

Gazteak

(15-24)

Helduak

(25-64)

Adinekoak

(65<)

Euskaraz % 55 % 87 % 44 % 73

Gaztelaniaz % 45 % 13 % 56 % 27

Adinaren araberako erabilerari dagokionez, euskara da hizkuntza nagusia talde guztietan

helduen taldean izan ezik. Euskararen eta gaztelaniaren arteko aldea gazteen eta

adinekoen taldeetan da nabariena, 74 eta 46 puntuko aldeekin, hurrenez hurren. Halaber,

gazteek hitz egiten dute euskara gehien (% 87), eta euskaraz mintzatzen diren adinekoen

kopurua ere nahiko altua da (% 73). Umeen artean, euskararen eta gaztelaniaren

erabilera nahiko parekatuta dago (% 55 eta % 45). Helduen artean, gaztelaniaren

erabilera euskararena baino altuxeagoa da (12 puntu).

0

10

20

30

40

50

60

70

Gizonezkoak Emakumezkoak

Erabilera sexuaren arabera (%)

Euskaraz Gaztelaniaz


11

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Umeak Gazteak Helduak Adinekoak

Erabilera adin-taldearen arabera (%)

Euskaraz Gaztelaniaz


12

3. DIAGNOSTIKOA

3.1. Euskararen egoeraren azterketa esparruz esparru

Egoeraren diagnostikorako, kontuan izan ditugu ESEPek jasotzen dituen helburu

estrategiko eta esparruak (ik. atarikoa). Laburbilduz, honako hauek dira:

HELBURU ESTRATEGIKOAK

Euskararen jabekuntza

1. Familia bidezko transmisioa

2. Irakaskuntza

3. Euskalduntze-alfabetatzea

Euskararen erabilera

4. Administrazioa

5. Gune geografiko euskaldunenak

6. Arlo sozio-ekonomikoa

7. Aisia eta kirola

Euskararen elikadura

8. Liburugintza

9. Kulturgintza

10. Publizitatea

11. Corpus-plangintza eta euskararen kalitatea

12. Hedabideak

13. Informazioaren eta komunikazioaren teknologiak

HELBURUAK LORTZEKO ZEHAR-LERROAK

Euskararen aldeko motibazioa

14. Sentsibilizazioa eta motibazioa

Euskararen zabalkundea

15. Barruko proiekzioa

16. Kanpoko proiekzioa


13

3.1.1. Euskararen jabekuntza

1. FAMILIA BIDEZKO TRANSMISIOA2

Zeanuriko biztanleen ama-hizkuntzari buruzko datuak:

1996

1.135 bizt.

2001

1.143 bizt.

2006

1.263 bizt.

2011

1.316 bizt.

Euskara 1.040 % 91,63 987 % 86,35 908 % 71,89 859 % 65,27

Gaztelania 80 % 7,05 135 % 11,81 279 % 22,09 344 % 26,14

Biak 12 % 1,06 16 % 1,40 43 % 3,40 62 % 4,71

Beste bat 3 % 0,26 5 % 0,44 33 % 2,61 51 % 3,88

Duela 19 urte, Zeanuriko biztanleen % 91,63ren ama-hizkuntza euskara zen. 15 urtean,

26 puntu egin du behera eta 2011. urtean, euskara % 65,27ren ama-hizkuntza zen. Ama-

hizkuntza gaztelania duten biztanleen kopuruak, aldiz, nabarmen egin du gora azken 19

urteetan: % 7,05etik % 26,14ra, alegia, 19 puntu. Halaber, jatorrizko elebidunen kopurua

ere igo da (% 1,06tik % 4,71ra), baita ama-hizkuntza euskara eta gaztelania ez den beste

hizkuntza bat dutenen kopurua ere (% 0,26tik % 3,88).

2 Atal honetan aurkeztuko ditugun datu guztiak EUSTATen webgunetik lortu ditugu: http://eu.eustat.eus/estadisticas/idioma_e/censo.html#axzz3jv7qT12x

http://eu.eustat.eus/estadisticas/idioma_e/censo.html#axzz3jv7qT12x


14

Etxean erabiltzen den hizkuntzari buruzko datuak:

1996

1.135 bizt.

2001

1.143 bizt.

2006

1.263 bizt.

2011

1.316 bizt.

Euskara 979 % 86,26 913 % 79,88 625 % 49,49 775 % 58,89

Gaztelania 88 % 7,75 145 % 12,69 317 % 25,10 419 % 31,84

Biak 68 % 5,99 84 % 7,35 318 % 25,18 103 % 7,83

Beste bat 0 % 0,00 1 % 0,09 3 % 0,24 19 % 1,44

Euskara da etxean gehien erabiltzen den hizkuntza, baina duela 19 urteko datuekin

alderatuz gero, kopuruek 27 puntu egin dute behera: % 86,26tik % 58,89ra. Aipagarria

da jaitsierarik handiena 2001etik 2006ra izan zela, bost urte horietan 30 puntu jaitsi

baitzen euskararen erabilera etxean. 2006tik 2011ra, ordea, berriz ere egin du gora

euskararen erabilerak, 9,4 puntu, hain zuzen. Bestalde, gaztelaniak goranzko joera izan

du, eta 24 puntu igo da: % 7,75tik % 31,84ra. Antzeko joera izan dute bi hizkuntzetan edo

beste hizkuntzaren batean mintzatzen direnen kopuruek ere, baina neurri apalago

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

1996 2001 2006 2011

Ama-hizkuntzaren bilakaera (%)

Euskara Gaztelania Biak Beste bat


15

batean: % 5,99tik % 7,83ra bi hizkuntzak hitz egiten dituztenen kopurua, eta % 0,00tik

% 1,44ra beste hizkuntza bat hitz egiten dutenena.

_________________________________

Indargunea: duela urte batzuetako datuekin alderatuta euskarak behera egin badu ere

etxeko erabileran, etxean gehien erabiltzen den hizkuntza da oraindik ere. Gainera, hainbat

urtez behera egin arren, azken urteetan kopuruek gora egin dute berriro ere.

Ahulgunea: Zeanuri herri euskalduna bada ere, euskarak beheranzko joera izan du etxeko

erabileran. Gauza bera gertatu da ama-hizkuntzarekin ere: oraindik ere euskara da

gehienen ama-hizkuntza, baina kopuruek behera egin dute nabarmen.

__________________________________

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

1996 2001 2006 2011

Etxeko hizkuntzaren bilakaera (%)

Euskara Gaztelania Biak Beste bat


16

2. IRAKASKUNTZA

Hauek dira 2014/2015 ikasturteari dagozkion datuak:

Ikastetxea Sarea Eskaintza Ikasleak Eredua

A B D

Zeanuriko Herri

Ikastetxea Publikoa

Haur eta Lehen

Hezkuntza

120 __ __ % 100

Haurreskola Publikoa 7 __ __ __

Zeanurin Herri ikastetxea dago, eta herriko 120 umek ikasten dute bertan. Haur eta Lehen

Hezkuntza eskaintzen da, eta D eredua baino ez dago. Bigarren Hezkuntzako zein

Batxilergoko ikasketak egiteko, Arratia BHIra (Igorre) joan ohi dira ikasle gehienak, eta

gutxi batzuk, Lauaxeta Ikastolara (Amorebieta-Etxano). D ereduan eskaintzen dira

ikasketak bietan.

Zeanuriko eskolak Normalkuntza Plan orokorra du indarrean (2014-2018) eta urtez

urteko planen bitartez garatzen dute. Hainbat ekintza antolatzen dituzte euskararen

erabilera areagotzeko xedez, besteak beste: idazleak eskolan egitasmoa, Kultura Astea,

Euskararen Eguna, etab. Horiez gain, bestelako ekintzen bidez ere zeharka lantzen dute

euskara, hala nola Gabonetako jaietako kanta eta bertsoetan edota antzerkigintzako

emanaldietan. Halaber, Arratiako beste eskola batzuekin elkarlanean aritzen dira hainbat

proiektu martxan jartzeko: Arratiako eskolen agenda (Arratiako euskara eta istorioak

jasotzen dira bertan), Dunban (Begitu aldizkariko umeen atala), etab.

Gurasoen artean euskararen erabilera areagotzeko eta gurasoak kontzientziatzeko ere

hainbat ekimen gauzatzen dituzte urterik urte. Horien artean, etxean euskararen

erabilera bultzatzeko dekalogoa eta Durangoko Azokan erosteko produktuen katalogoa.

Gurasoentzako jakinarazpen eta oharrak euskara hutsean edo ele bietan bidaltzen

dituzte, gurasoek eskatzen dutenaren arabera.


17

Zeanuriko eskolak Udalarekin eta administrazioarekin dituen harremanetan zaindu

egiten dute euskararen erabilera, eta harremanak euskaraz egiten dira ahal den neurrian,

behinik behin.

Herrian bertan Haurreskola ere badago, eta harremana dute Zeanuriko Herri

Ikastetxekoekin, Haurreskolako ikasle gehienak eskolara joan ohi direlako. Haurreskola

gune euskalduna da, eta euskara da haurrekin hitz egiteko langileek darabilten hizkuntza

bakarra. Gurasoentzako jakinarazpen eta oharrei dagokienez, euskaraz edo ele bietan

bidaltzen dituzte, gurasoek eskatu duten hizkuntzaren arabera.

_________________________________

Indargunea: Zeanuriko eskola gune euskalduna da, eta eskolako eragile eta arduradunak

kontzientziatuta daude. Ekimen ugari antolatzen dituzte euskararen erabilera sustatzeko

bai ikasleen artean, bai gurasoen artean.

Ahulgunea: euskararen erabilera bultzatzeko antolatutako ekintzok, askotan, ez dute

babes eta jarraipen nahikoa izaten etxean, ezta herrian ere. Zenbaitetan, parte-hartze eta

inplikazio falta dago.

_________________________________


18

3. EUSKALDUNTZE-ALFABETATZEA

Gorago aipatu dugun bezala —6. or.—, Zeanuriko biztanleen % 89,03 euskalduna eta ia

euskalduna da, eta alfabetatuak dira nagusi bi taldeei dagokienez: euskaldunen % 59,80

eta ia euskaldunen % 6,58.

Zeanurin ez dago euskaltegirik, beraz, euskalduntzeko edo alfabetatzeko interesa

dutenek inguruko herrietako euskaltegietara jotzen dute, besteak beste, Arratiako AEKra.

Duela urte batzuk, euskara eskolak eskaini ziren herrian bertan. Taldeak astean bizpahiru

orduz elkartzen ziren, eta, batez ere, hasiberrientzako eskolak izaten ziren. Dena dela,

eskolak antolatzeari utzi zitzaion bideragarriak ez zirelako; azken batean, izena ematen

zuen ikasleen kopurua ez zen oso altua, eta, gainera, maila desberdinetakoak izaten ziren.

2014. urtean, AEK-k euskalduntze-eskolak eskaini zituen herrian bertan, baina ez zen

talderik sortu.

Euskararen aldeko motibazioan eta erabileran eragiteko asmoz, duela hainbat urte

ALOZO Euskara Kultur Taldeak Berbalagun proiektua jarri zuen abian. Zeanuriko

euskararen erabilera eta ezagutza aztertu ostean, honakoa ondorioztatu zuten: batetik,

euskaldun berriek herriko hizkeran sakontzeko eta integratzeko beharra zutela, eta,

bestetik, gune sendoa sortu beharra zegoela euskaldun zaharrek batez ere aisialdian

euskaraz hitz egiteko. Horiek horrela, hiru Berbalagun talde eratu zituzten 2008. urtean,

eta bi urtez egon ziren jardunean. Gaur egun, aldiz, ez dago ildo horretako talderik.

_________________________________

Indargunea: euskaldunek eta ia euskaldunek Zeanuriko biztanleriaren zati handia osatzen

dute. Gainera, alfabetatuta daudenen kopurua handia da bai euskaldunei dagokienez, bai ia

euskaldunei dagokienez.

Ahulgunea: herritar batzuek herriko euskaran sakontzeko beharra dute, eta beste batzuek,

euskara ikasteko beharra, baina herrian bertan ez daukate horretarako aukerarik. Garai

batean eskainitako eskolak labur geratu ziren eta ez dute jarraipenik izan bideragarritasun

faltagatik.

_________________________________


19

3.1.2. Euskararen erabilera

4. ADMINISTRAZIOA

Zeanuriko Udalak Euskararen Erabilera Plana onartu egin zuen lehenengoz 2009. urtean.

2015ean berriz ere onartu du, eta 2017ko abendura arte egongo da indarrean. Erabilera

Planean zehaztutako neurrien bitartez, euskararen erabilera bermatzen da hainbat

esparrutan, besteak beste, langileen hizkuntza-gaitasunean, ahozko zein idatzizko

harremanetan, hizkuntza-paisaian... Halaber, lehenengo Erabilera Planari esker,

Hizkuntza Ofizialak Erabiltzeko Irizpideak onartu zituen Zeanuriko Udalak.

Guztira, bost langile daude Zeanuriko Udalean, eta guztiek egiaztatu dute lanpostuari

dagokion hizkuntza-eskakizuna. Euskara da udaleko hizkuntza nagusia, eta udal-langileek

hizkuntza-gaitasun nahikoa dute euskaraz lan egiteko eta zerbitzua emateko. Harrera, bai

telefonoz, bai leihatilan, euskara hutsean egiten da. Ahozko kanpo-harremanak euskaraz

gauzatzen dira % 90ean, eta ahozko barne-harremanak, euskara hutsean. Idatzizko

kanpo-harremanei dagokienez, euskara hutsean sortu eta igortzen dira komunikazio asko

(% 80, hain zuzen ere), eta idatzizko barne-harremanak euskara hutsean egiten dira.

Horren ildotik, aipagarriak dira ALOZO Euskara Kultur Taldeak 2008. urtean egindako

inkestetan jasotako emaitza hauek: euskaraz egiten duten herritarrak eroso sentitzen

dira udaleko langileekin euskaraz aritzean, hau da, ez dute ez ulertzeko beldurrik izaten

eta ez dira horretara behartuta sentitzen.

_________________________________

Indargunea: Zeanuriko Udala gune euskalduna da, eta euskara da zerbitzu- eta lan-

hizkuntza nagusia, langile guztiek horretarako gaitasuna eta prestutasuna baitaukate.

Ahulgunea: 2009an plana onartu bazen ere, ez da erabat inplementatu. Ez dago Euskara

Batzorderik. Onartu berri den planari etekin handiagoa atera beharko litzaioke, langile

guztien parte-hartzea bultzatuz.

_________________________________


20

5. GUNE GEOGRAFIKO EUSKALDUNENAK

Zeanurin, euskara da gehien erabiltzen den hizkuntza. Herritar gehienak euskaldunak

dira, eta euskara da herriko lehen hizkuntza eta hizkuntza naturala. Egoera horretaz

jakitun dira herritar ugari, eta egoera zaintzeko eta iraunarazteko hainbat ekimen egin

izan dituzte herriko elkarte eta eragileek azken urteotan, hala nola Kultura Astea,

Euskararen Eguna, kirola euskaraz, ludoteka eta gaztetxokoa, eta euskarari lotutako beste

hainbat ekintza. Euskaraz bizi nahi duten herritarrek horretarako aukera dute Zeanurin

ia-ia arlo guztietan, nahiz eta gabezia batzuk ere badiren, esate baterako, osasun-arloan.

_________________________________

Indargunea: Zeanuri herri euskalduna da, eta herritar gehienak elebidunak dira. Beraz,

euskararen arnasgunetzat jo dezakegu, eta hori nahiko barneratuta dute herritar askok,

baita herriko erakunde nagusiek ere, Udalak berak barne.

Ahulgunea: Zeanurin euskaraz bizi daitekeen arren, arnasgunea ez da erabatekoa, eta

euskararen erabilera ez da eremu guzti-guztietan bermatzen. Halaber, herritar gehienek

euskararen aldeko jarrera aktiboa badute ere, datuek erakusten dute euskararen erabilerak

behera egin duela azken urteotan.

_________________________________


21

6. ARLO SOZIO-EKONOMIKOA

Lan-munduko eta ostalaritzako datuak jasotzeko, honako hauekin izan ditugu

elkarrizketak edota behaketa-lanak egin ditugu: Beintxa Eraikuntzak, Lolileire,

Eskapolota, Farmazia, Ellauri Hotela, Goikoetxe Landetxea, Etxegana Hotela, Altzuste

Landetxea, Txoko Sagarna eta Ibarreta Jatetxea. Horietariko batek ere ez dauka BIKAIN

Ziurtagiria, ezta euskara planik ere.

Enpresei eta ostalaritza zein merkataritzako establezimenduei dagokienez, langile

gehien-gehienak euskaldunak dira, eta euskara erabiltzen dute bezeroekiko ahozko

harremanetan. Batez ere, Zeanuriko biztanleei ematen diete zerbitzua, eta, beraz,

harreman zuzena dute herritarrekin. Idatzizko harreman askotan ere euskara erabiltzen

dute; euskarri asko ele bietan egiten dituzte, baina ez guztiak, eta batzuk gaztelaniaz baino

ez daude.

Landetxe eta hotelei dagokienez, langile euskaldunen kopurua baxuagoa da, eta,

horrenbestez, guztietan ez da beti bermatzen euskarazko ahozko zerbitzua, nahiz eta

batzuek ele bietan dituzten idatzizko zenbait euskarri. Landetxe eta hoteletako bezeroak

ez dira Zeanurikoak izaten, eta, oro har, herrian ez dute eragin handirik euskararen

erabileran.

_________________________________

Indargunea: salbuespenak salbuespen, zerbitzua nahiko euskalduna da, eta euskara

erabiltzen dute ahozko nahiz idatzizko harremanetan. Harreman zuzena dute Zeanuriko

herritarrekin, eta horrek eragin handia dauka hizkuntza-ohituretan.

Ahulgunea: arlo honetan beste batzuetan baino ahulagoa da euskararen presentzia, eta

euskarazko ahozko zerbitzua ez da beti bermatzen.

_________________________________


22

7. AISIA ETA KIROLA

Aisialdi- eta kirol-jardueren eskaintza anitza da Zeanurin. Elkarte ugari dago herrian, eta

ekintzak, ikastaroak eta hitzaldiak antolatzen dituzte ume, gazte zein helduentzat.

Aisia

0-17 urte bitarteko ume eta gazteentzako Ludoteka eta Gaztetxokoa antolatzen dira.

Ekintzak adinaren arabera antolatzen dira:

O-5 urte bitarteko umeak Txikigelan egoten dira, eta gurasoak dira bertako

arduradunak.

6-11 urte bitarteko umeek Ludotekan hartzen dute parte. Begiralea euskalduna da,

eta euskara hutsean aritzen da umeekin. Hainbat joko eta eskulan egiten dute

egunero, eta ekintza bereziak ere antolatzen dituzte, kasurako Euskararen

Egunean eta inauterietan. Ekintza eta jarduera oro euskara hutsean egiten da.

12-17 urteko gazteek Gaztetxokoan parte hartzeko aukera dute. Asteburuetan egin

ohi da, eta begiralea euskalduna da.

Aisialdiko elkarte ugari dago Zeanurin: Zeanuriko abesbatza, Musika eskola, Txistulari

Elkartea, Zeani Antzerki Taldea, Mazala Andra Taldea eta “Gorbeia” Zeanuriko Jubilatu eta

Pentsionisten Elkartea. Datu-bilketa egiteko, talde hauekin egon gara harremanetan:

Zeanuriko abesbatza: 25 kidek osatzen dute abesbatza, eta euskaldunak dira

gehien-gehienak (erdaldun bat dago). Kontzertuak antolatzen dituzte urtean hiru

aldiz Zeanurin eta beste bi herritan. Elkarteak euskara hutsean funtzionatzen du,

bai harrerari, bai argitalpen eta publizitateari dagokionez, baita kanpo- eta barne-

harremanei dagokienez ere, ahoz zein idatziz.

Musika eskola: 60 inguru ikasle daude. Hainbat ekitaldi antolatzen dituzte urtean,

eta euskaraz egiten dira guztiak: kontzertuak, entzunaldi indibidualak, kantu-

poteoa txistulariekin eta trikitilari eta pandero-jotzaileen kalejira. Zazpi irakaslek

ematen dituzte eskolak, eta denek dakite euskaraz, batek salbu. Euskaraz egiten


23

dira eskolak, euskaraz ez dakien irakaslearenak izan ezik. Zuzendaritzako eta

idazkaritzako zeregin guztiak ere euskaraz egiten dituzte, eta ikasleen

gurasoentzako informazioa eta dokumentazioa, oro har, ele bietan igortzen dute,

guraso guztiak ez baitira euskaldunak.

Zeani Antzerki Taldea: bost kidek osatzen dute taldea. Antzezlan bat idatzi eta

prestatzen dute urtero ume, gazte zein helduentzat, eta herririk herri antzezten

dute, gutxi gorabehera zortzi edo bederatzi herritan. Kide guztiak euskaldunak

dira, eta euskara erabiltzen dute kanpo- eta barne-harremanetan. Euskara hutsean

egiten dituzte antzezlanak; bizkaieraz, hain zuzen, eta herriko hizkera erabiltzen

dute, bertoko esaerak, hitzak etab. Izan ere, hori da euren helburuetako bat:

Zeanuriko euskara zaintzea eta iraunaraztea.

Mazala Andra Taldea: lau kidek osatzen dute taldea, eta 11 bazkide dituzte.

Euskaldunak dira gehien-gehienak, eta, oro har, euskara erabiltzen dute kanpo- eta

barne-harremanetan. Batez ere, emakume helduentzako ekintzak eta ikastaroak

antolatzen dituzte. Euskaraz eskaini ohi dituzte bai ekintzak, bai ikastaroak, hala

ere, zenbaitetan, gaztelaniaz egiten dituzte, hizlaria dela eta.

Hortaz, aisialdi-eskaintza zabala dago Zeanurin. Elkarte horiek antolatutako ekintza eta

hitzaldiez gain, bestelako ikastaro batzuetan ere parte hartzeko aukera dute herritarrek,

adibidez, pinturan, sukaldaritzan, filosofian, etab. Dena den, aisialdiko eskaintza horretan

euskararen erabilera eta presentzia ez dira erabat bermatzen: ikastaroa emango

duenaren hizkuntza-gaitasunak baldintzatu egiten du ikastaroaren hizkuntza, eta,

askotan, ikastaroak gaztelaniaz egiteko aukera besterik ez dago. Nolanahi ere, ikastaroen

berri emateko euskarriak euskara hutsean zabaltzen dituzte.

Auzoko jaiei dagokienez, oro har, euskaraz egiten dira. Jai batzordea arduratzen da

antolaketaz, eta Udalak diruz laguntzen du. Ekintzen berri emateko erabiltzen diren

egitarau eta kartelak euskaraz egiten dituzte, eta jaietako programazioan euskara da

hizkuntza nagusia bai antzezlan eta musika-emanaldietan, bai ume zein gazteentzako

ekintzetan.


24

Kirola

Guztira, hiru kirol-elkarte dago Zeanurin: Suzien Mendi Kluba, Joko Alai Kirol Elkartea eta

Basurde Ehiza Taldea. Datu-bilketa egiteko, talde hauekin egon gara harremanetan:

Suzien Mendi Kluba: 12 kidek osatzen dute taldea, eta 40 bazkide dituzte. Gorbeia

Suzien mendi-lasterketa antolatzen dute. Euskara da euren lan-hizkuntza, eta, oro

har, herriko elkarteekin eta Udalarekin dituzten harremanak euskara hutsezkoak

dira, ahoz zein idatziz. Lasterketan, euskararen erabilera zaindu egiten dute, eta

euskaraz ere ematen dituzte ahozko eta idatzizko azalpenak. Dena dela, antolatzen

duten jarduerak Euskal Herritik kanporako zabalkundea ere baduenez,

gaztelaniaz eta ingelesez ere eskaintzen dute informazioa.

Basurde Ehiza Taldea: Kazarien Eguna antolatzen dute, eta denentzat den arren,

batez ere hasiberrientzako ekintzak egiten dira. Horrez gain, hainbat hitzaldi ere

antolatzen dituzte. Bazkide ugari ditu talde honek, baina guztiak ez dira

Zeanurikoak. Euskaldunak ez direnen kopurua % 40 inguru da; horren ondorioz,

gaztelaniaz egin ohi dituzte batzarrak eta ekintza gehienak.

Elkarte horiek antolatutako ekintzez gain, bestelako ikastaro batzuetan ere parte

hartzeko aukera dute herritarrek, adibidez, txikung-en, pilatesen, GAPen, gimnasian, etab.

Beraz, Zeanuriko kirol-eskaintza nahiko zabala da. Dena den, aisialdiko ikastaro

batzuetan ere gertatzen den moduan, kirol-ikastaro guztietan ez dira erabat bermatzen

euskararen erabilera eta presentzia: ikastaroa emango duenaren hizkuntza-gaitasunak

baldintzatu egiten du ikastaroa zein hizkuntzatan egingo den, eta, askotan, ikastaroak

gaztelaniaz egiteko aukera besterik ez dago. Nolanahi ere, ikastaroen berri emateko

euskarriak euskara hutsean zabaltzen dituzte.

Albakoa Guraso Elkarteak ere haurrentzako hainbat ekintza antolatzen ditu eskolaz

kanpoko jarduera gisa, hala nola futbol 7, marrazketa eta multikirola. Begiraleak

euskaldunak dira, eta euskara hutsean aritzen dira umeekin. Horrez gain, gurasoentzako

formazio-saioak ere antolatu ohi dituzte, eta, oro har, euskaraz izaten dira.


25

Antolatutako ekintza batzuek Udalaren diru-laguntza jasotzen dute, baina diru-laguntzak

esleitzeko ez da kontuan hartzen hizkuntzaren erabilera, diru-laguntzei buruzko araudiak

ez baitu horrelakorik zehazten.

_________________________________

Indargunea: elkarteei dagokienez, mugimendu handia dago eta eragile asko dago herrian.

Gainera, euskararekiko jarrera positiboa dute, eta, oro har, euskararen erabilera bultzatu

eta zaintzen dute euren jardueretan.

Ahulgunea: aisialdi- eta kirol-eskaintzan, helduek batik bat aukera gutxiago dute euskaraz

aritzeko, eurentzako zenbait jarduera gaztelaniaz baino ez baita eskaintzen.

_________________________________


26

3.1.3. Euskararen elikadura

8. LIBURUGINTZA

Zeanurin udal-liburutegia dago. Arduraduna euskalduna da, eta euskaraz ematen du

zerbitzua. Idatzizko agiri gutxi sortzen badu ere, bete behar izaten dituen fitxak

(Maileguen fitxa eta Irakurleen fitxa) euskara hutsean betetzen ditu. Liburutegiko

hizkuntza-paisaia euskara hutsean dago.

Maileguei dagokienez, umeek eta gazteek hartzen dute mailegu gehien. Umeentzako

liburu gehienak euskaraz daude; helduentzako liburuen artean, euskarazkoak dira nagusi,

nahiz eta gaztelaniazkoak ere badiren.

Ez da ekimen berezi edo jarraiturik egiten irakurzaletasuna eta euskal literaturgintza

bultzatzeko. Helburu horrekin bat datorren urteko ekintza berezi bakarra Liburuaren

Egunean egiten dute, eta Guraso Elkartearen laguntzaz antolatu ohi da.

_________________________________

Indargunea: herriko liburutegia gune euskalduna da, eta euskaraz irakurtzeko aukera

zabala eskaintzen die haur, gazte nahiz helduei.

Ahulgunea: herritarrak irakurketara eta euskal literaturara hurbiltzeko ekimenak falta

dira.

_________________________________


27

9. KULTURGINTZA

Zeanurin, bi kultura-elkarte dago: Ipizki Taldea eta Txorokil Kultur Elkartea.

Ipizki Taldea: kide bik osatzen dute taldea, eta euskaldunak dira biak. Taldearen

helburua Gorbeialdeko ondare naturala eta historiko-kulturala balioestea,

ezagutzea eta gozatzea da, baita Zeanuriko eta Gorbeialdeko herrien garapenean

laguntzea ere. Honako ekintza hauek egiten dituzte: San Justoko karobia

berreskuratzea, zaharberritzea eta urtero karea egitea; Zeanuriko Erroten

Ibilaldia antolatzea; ardien eta behorren larre-aldaketa ibilbideak antolatzea;

Ubide-Zeanuri Larreen Mankomunitatearen Zeharkaldia antolatzea; Ubiden egur-

ikatza egitea, etab. Ekintza horiek euskaraz egin ohi dituzte, baina euskara ez

dakien norbaitek parte hartuz gero gaztelaniaz ere azaltzen dute. Kanpo- eta

barne-harremanetan ere euskara da hizkuntza nagusia.

Txorokil Kultur Elkartea: hiru kidek osatzen dute taldea, eta euskaldunak dira

hirurak. Elkartearen helburu nagusia ume eta gazteei euskal kulturako herri-

kirolak, jokoak eta antzinako ogibideak ezagutzera ematea eta erakustea da.

Helburu horri jarraiki, hainbat jarduera egiten dituzte, hala nola erakustaldiak

herriko eta auzoetako jaietan, ekintzak aste kulturaletan, eskolan… eta euskaraz

egiten dituzte beti. Halaber, euskara erabiltzen dute kanpo- zein barne-

harremanetan.

_________________________________

Indargunea: elkarteen artean harremana dago eta ekintza batzuk elkarlanean antolatzen

dituzte. Euskararen aldeko jarrera aktiboa dute, eta euskaraz egiten dituzte ekintza

gehienak, baita horien berri emateko euskarriak ere.

Ahulgunea: kultura-ondarea zaintzeko eta zabaltzeko jarduerak egiten diren arren, ez da

bestelako kultura-produktu edo ekintzen zabalkunderik egiten.

_________________________________


28

10. PUBLIZITATEA

Elkarteek, oro har, euskaraz egiten dituzte ekitaldien berri emateko kartelak, egitarauak

eta bestelako publizitate-euskarriak. Dena den, kasu batzuetan, ele bietan ere igortzen

dituzte, hartzaileak ez direlako beti euskaldunak bakarrik izaten.

Establezimendu eta enpresen publizitateari dagokionez, kartel eta publizitate-euskarri

gehienak euskaraz dituzte, baina bi hizkuntzak ere erabiltzen dituzte maiz, eta,

zenbaitetan, gaztelaniaz baino ez dituzte egiten.

Udalari dagokionez, ele bietan igortzen du publizitate ofiziala. Herriko paneletan jartzen

duten informazioa emateko, aldiz, euskara baino ez darabilte.

Orain arte, ez da ekimen berezirik egin herriko elkarte, enpresa eta establezimenduek

publizitatea euskaraz sortu eta egin dezaten bultzatzeko, eta ez zaie horretarako laguntza

ekonomikorik edota aholkularitzarik ematen. Elkarte, establezimendu eta enpresetako

kideek, oro har, ez dute hizkuntza-aholkularitzarik edo bestelako laguntzarik behar izaten

publizitatea euskaraz sortzeko, nahiz eta onartzen duten batzuetan zalantzaren bat edo

beste izan ohi dutela hizkuntza-alderdi batzuekin.

_________________________________

Indargunea: elkarte, establezimendu eta enpresa gehienek euskara erabiltzen dute euren

jardueren berri emateko, baita Udalak berak ere. Gainera, oro har, ondo moldatzen dira

publizitatea euskaraz egiteko.

Ahulgunea: ez denez berariazko laguntza eskaintzen hizkuntza-zalantzak argitzeko, izan

ohi dituzten zalantzei emaniko irtenbidea, batzuetan, ez da zuzena izaten, eta akatsak

egiten dituzte.

_________________________________


29

11. CORPUS-PLANGINTZA ETA EUSKARAREN KALITATEA

Mendebaleko euskararen edo bizkaieraren aldaera bat da Zeanuriko euskalkia eta

sartaldeko azpieuskalkian sailkatuta dago, Arratiako hizkeraren barruan. Euskal Herriko

ahozko ondarea eta herri hizkerak jaso eta hedatzeko helburuz sortutako Ahotsak

proiektuaren bitartez hainbat elkarrizketa egin izan zaizkie Zeanuriko adineko batzuei,

eta horrek ahalbidetu du bertako euskalkia jaso eta zabaldu ahal izatea. Hain zuzen, 14

hizlariri egin zaizkie elkarrizketak, eta 42 bideo daude guztira3.

Horrez gain, herriko toponimia-azterketa ere egin zen Labayru Fundazioaren laguntzaz,

eta azterketa hori aintzat hartuta zehazten dira herriko kale-izendegia eta bestelakoak.

Oro har, herriko elkarte eta establezimenduek bizkaiera erabili ohi dute ahozko zein

idatzizko komunikazioetarako. Elkarte batzuek, gainera, ahalegin berezia egiten dute

Zeanuriko hizkerak bizirik iraun dezan, eta bertoko euskalkia, hitzak eta esaerak

erabiltzen dituzte euren emanaldietan. Udaleko jardunbidean ere bizkaierak presentzia

handia dauka, batez ere ahozko harremanetan.

_________________________________

Indargunea: herriko hizkera jasotzeko hainbat azterlan egin izan da, eta horiei esker,

herriko hizkera zaindu eta iraunarazteko aukera dago. Herritar askok era aktiboan

bultzatzen dute Zeanuriko hizkera.

Ahulgunea: azterlanak azterlan eta ahaleginak ahalegin, Zeanurira etorri diren batzuek

ez dute bertoko euskara eurenganatu, eta ez da horretarako ekimen berezirik egin.

_________________________________

3 Proiektu honen inguruko informazio gehiago nahi izanez gero, euren webgunera jo: http://www.ahotsak.eus/zeanuri/

http://www.ahotsak.eus/zeanuri/


30

12. HEDABIDEAK

Idatzizko hedabideei dagokienez, Begitu aldizkaria jasotzen dute zeanuritarrek.

Eskualde-mailakoa da, eta euskara hutsean argitaratzen da. Bestalde, ahozko hedabideei

dagokienez, Gorbeialde irratia entzun daiteke Zeanurin, eta Arratiako udalerriekin

zerikusia duten hainbat gairen berri ematen dute bertan, euskara hutsean.

Zeanurin ez dago herri-mailako hedabiderik, ez ahozkoa ez idatzizkoa.

_________________________________

Indargunea: euskara hutsezko hedabideek presentzia handia dute herrian.

Ahulgunea: ez dago herri-mailako hedabiderik herriko albiste edota jardueren berri

euskara hutsean emateko.

_________________________________


31

13. INFORMAZIOAREN ETA KOMUNIKAZIOAREN TEKNOLOGIAK

Zeanuriko Udalaren webgunea bi hizkuntzatan ikus daiteke: euskaraz eta gaztelaniaz,

baina euskarazko bertsioa lehenesten da. Udalak ez du oraindik .eus domeinua eskuratu.

Zeanuriko elkarteei dagokienez, webgunea dutenek euskararen erabilera zaintzen dute,

eta guneak euskara hutsean edo ele bietan daude. Gainera, kirol-elkarte batzuek Facebook

eta Twitter ere badarabilte, eta horietan euskararen presentzia nabaria da.

Zeanuriko bi enpresa nagusiek ere webgunea dute; batak, ele bietan eskaintzen du

informazioa; besteak, aldiz, gaztelania hutsean. Zeanuriko landetxe eta hotel batzuek

hainbat hizkuntzatan eskaintzen dute informazioa euren webguneetan, eta euskara

horietariko bat da. Beste batzuek, berriz, gaztelania hutsean baino ez dute webguneko

informazioa.

Orain arte, ez da ekimen berezirik egin herriko elkarte, enpresa eta establezimenduek

euskaraz gara ditzaten euren webguneak. Halaber, sare sozialetan eta Interneten

euskararen erabilera sustatzeko helburua duen ekintzarik ere ez da egin.

_________________________________

Indargunea: oro har, euskararen erabilera zaindu egiten da Zeanuriko Udalaren, elkarteen

eta bestelako zerbitzuen webgune eta sare sozialetan. Gainera, euskara da lehenetsitako

hizkuntza zenbait webgunetan.

Ahulgunea: alor honetan, euskararen presentzia ez dago beste eremu batzuetan bezain

indartsu, behar beste landu ez delako, beharbada.

_________________________________


32

3.1.4. Euskararen aldeko motibazioa

14. SENTSIBILIZAZIOA ETA MOTIBAZIOA

Zeanurin, euskararen aldeko sentsibilizazioa eta motibazioa ez dira beren-beregi lantzen

gaur egun, nahiz eta hainbat ekimen egiten den euskararen erabileran eragiteko asmoz,

besteak beste, kirol- eta aisialdi-esparruetan.

Lehenago aipatu dugun moduan, ALOZO Euskara Kultur Taldeak Berbalagun proiektua

jarri zuen abian 2008. urtean, euskararen aldeko motibazioan eta erabileran eragite

aldera. Bi urteko jardunaren ostean, Berbalagun taldeek batzeari utzi zioten, eta handik

gutxira, ALOZO taldea bera ere desegin zen. Harrezkero, ez da mota horretako ekimenik

antolatu, eta ez da sortu euskara elkarterik.

_________________________________

Indargunea: euskararen aldeko erabilerari dagokionez herria aktiboa eta parte-hartzailea

da, eta, oro har, kontzientziazio-maila nahiko altua da.

Ahulgunea: hainbat jardueren bitartez euskararen aldeko jarreretan eragiten den arren,

sentsibilizazioa eta motibazioa ez dira beren-beregi lantzen, eta komenigarria litzateke

horietan gehiago sakontzea, behinik behin, esparru batzuetan.

_________________________________


33

3.1.5. Euskararen zabalkundea

15. BARRUKO PROIEKZIOA

Euskara berezko hizkuntzatzat dute Zeanuriko biztanle askok, eta egunerokoan

normaltasunez erabili ohi dute. Dena dela, euskararen erakargarritasuna ez da berariaz

lantzen, eta, horrenbestez, ez da lortu izan hiztunak euskarara erakartzea eta

hizkuntzaren erabilera areagotzea.

_________________________________

Indargunea: oro har, euskarak irudi ona dauka Zeanurin, eta euskararekiko jarrera

positiboa eta aktiboa da nagusi.

Ahulgunea: azken urteetan gora egin du gaztelaniaren erabilerak, eta behera, euskararen

ezagutzak. Horretan eragiteko ez da ekimen berezirik egiten.

_________________________________

16. KANPOKO PROIEKZIOA

Nahiz eta ez den ekimen berezirik egin euskara eta euskal kultura ezagutarazteko eta

euskararen irudiari prestigioa emateko, nazioartean entzutetsuak diren zenbait

jardueratan (kasurako, Gorbeia Suzien mendi-lasterketa) zaindu egiten da euskararen

erabilera.

_________________________________

Indargunea: zeharka bada ere, jarduera batzuen bitartez bermatu egiten da euskararen

presentzia, euskara ezagutaraziz eta balioa emanez.

Ahulgunea: kanpoko proiekzio handia duten ekimenetan euskararen presentzia

bermatzeko irizpide bateratuak finkatu eta horien jarraipena egin beharko litzateke.

_________________________________


34

4. PLAN ESTRATEGIKOA 2015-2017

Diagnostikoaren bidez aztertutako euskararen egoera abiapuntu hartuta, 2015-2017

urteetan landuko diren esparru eta neurriak zehaztu ditugu, hots, datozen urteetan lortu

nahiko genituzkeen helburu orokorrak. Honako hauek dira:

ESPARRUA 1. Familia bidezko transmisioa

NEURRIA 1.1. Sentsibilizazioa eta motibazioa etengabe lantzea

1.3. Familia barruan euskararen erabilera sustatzea

ESPARRUA 2. Irakaskuntza

NEURRIA 2.5. Ikastetxearen eta haren ingurune hurbilaren arteko

euskarazko harremanak sustatzea

ESPARRUA 3. Euskalduntze-alfabetatzea

NEURRIA

3.8. Gelaz kanpoko egitasmoak sustatzea, erabilera eta

praktika uztartuko dituztenak

3.9. Etorkinak euskarara hurbiltzeko programak diseinatu

eta garatzea

ESPARRUA 5. Gune geografiko euskaldunenak

NEURRIA

5.1. Herritarren gehiengo nabarmena elebidun izanik

euskaldunenak diren gune geografikoetan euskara

lehen hizkuntza funtzionala izan dadin neurriak hartzea

5.2. Euskara herritarren lehen hizkuntza gisa eta hizkuntza

natural gisa sendotzeko lagungarri izango diren ekimenak

garatzea


35

ESPARRUA 6. Arlo sozio-ekonomikoa

NEURRIA 6.8. Euskara enpresa munduan erabiltzeari prestigioa ematea

ESPARRUA 7. Aisia eta kirola

NEURRIA

7.1. Aisialdiko jardueretan euskararen presentzia eta

erabilera indartzea

7.3. Aisialdiko ekimenetan erabiltzen den euskararen

kalitatea zaintzea

7.4. Euskararen erabilera bultzatuko duten ekimenak

antolatu eta baliabideak optimizatzea

7.8. Kirolaren esparruko jardueretan euskararen presentzia

eta erabilera sendotzea

ESPARRUA 8. Liburugintza

NEURRIA 8.1. Irakurzaletasuna bultzatzea

ESPARRUA 9. Kulturgintza

NEURRIA

9.1. Euskarazko kulturaren kontsumoa bultzatzea

9.4. Euskarazko kultura produktuen zabalkunde egokia

egitea

ESPARRUA 10. Publizitatea

NEURRIA

10.1. Euskarazko publizitatearen sorkuntza sustatzea,

horretarako estrategia original, bereizgarri eta

berritzaileak bultzatuz

10.2. Herri-administrazioen euskarazko publizitatea

hedabideetan argitaratzea


36

ESPARRUA 11. Corpus-plangintza eta euskararen kalitatea

NEURRIA

11.5. Adierazkortasuna zaindu eta indartzeko neurriak

hartzea

11.6. Euskararen kalitatea zaintzea

ESPARRUA 13. Informazioaren eta komunikazioaren teknologiak

NEURRIA 13.1. Euskarazko baliabide teknologikoen gaineko

informazioa bateratu eta zabaltzea

ESPARRUA 14. Sentsibilizazioa eta motibazioa

NEURRIA

14.1. Euskara balio positiboekin eta modernitatearekin

lotzeko ekimenak garatzea

14.2. Familia transmisioa

14.4. Euskalduntze-alfabetatzea

14.6. Arlo sozioekonomikoa

14.7. Aisia eta kirola

14.8. Liburugintza

14.9. Kulturgintza

14.10. Hedabideak eta publizitatea

14.11. Teknologia berriak

ESPARRUA 15. Barruko proiekzioa

NEURRIA 15.1. Euskararen irudi positiboa indartzea

15.6. Elebitasun pasiboa areagotzea eta prestigiatzea

ESPARRUA 16. Kanpoko proiekzioa

NEURRIA 16.7. Kanpoko proiekzio handia duten ekimenetan hizkuntza

irizpideak kontuan hartzea

EUSKARA SUSTATZEKO EKINTZA PLANA 2015- · PDF fileherritarrek zekiten euskaraz hitz egiten,...

Documents

Transcript of EUSKARA SUSTATZEKO EKINTZA PLANA 2015- · PDF fileherritarrek zekiten euskaraz hitz egiten,...