2

175. zenb. 2013ko apirila

Eskola, burbuila izatetikherria eraldatzera

Haurren begietatik hiria birpentsatzeko beharra mahaigaineratu du FrancescoTonucci psikopedagogo italiarrak Haurren hiria liburuan. Etxetik eskolara

haurra bakarrik eta oinez joatea askorentzat pentsaezina den garaiotan, beharrezkoada umeen autonomia bultzatuko duen hirigintza. Haurrentzat proposatzen denhiriak guztientzat balio du, zaharrentzat, elbarrituentzat, etorkinentzat. Ikuspegi hauhezkuntza eragileen artean zabaltzen ari denez, herriaren eta eskolaren artekoelkarlanaren beharra lau arlotatik aztertu dugu. Euskarara itzuli berri duten Haurrenhiria liburuaren aurrerapena ekarri dugu batetik. Bestetik, haurrek eskolan arrakastaizan dezaten, herri osoaren inplikazioa nola gauzatu azaldu digu Maria Luisa JaussiIkas komunitate eskola ereduko adituak. Euskararen arloan, eskolak bermatzen duenezagutzari erabilerak jarrai diezaion herrian aisialdi ekintzak sustatzen dituenTxatxilipurdi elkarteko Eneko Barberena eta Aizpea Otxandianok Arrasatekoesperientzia kontatu digute. Azkenik, udalaren ikuspegitik umeak bere herrianbizimodua egiteko eskolak duen garrantzia aldarrikatu dute Pierre Pinque Barkoxekohautetsiak eta Naiara Sampedro Donostiako Hezkuntza zinegotziak.

� Testuak: Estitxu Eizagirre Kerejeta eta Mikel Garcia Idiakez

LARRUN pentsamendu aldizkaria ARGIArekin batera banatzen da. Zuzendaria: Xabier Letona. Jabea: Komunikazio Biziagoa S.A.L. Helbidea: Zirkuitu ibilbidea, 15. pabiloia 20160 Lasarte-Oria Posta elektronikoa: larrun@argia.com Telefonoa: (00 34) 943 37 15 45 Inprimategia: Antza Komunikazio Grafikoa (ARGIAren 2.366. zenbakiarekin banatua, 2013ko apirilaren 28an)

Azala: Garbine Ubeda Goikoetxea · Azaleko argazkia: Jagoba Manterola, Argazki Press · Maketazioa: Antza Komunikazio Grafikoa

Hirigintza / Iritzia

3

«Proiektuak helburuitxuraz txikia du:haurrek etxetikbakarrik irtetekoaukera izan dezatela»

Hona proposamena: hiritar arrunt heldu, gizo-nezko eta langilea haurrarekin ordezkatzea. Ezdatza ekimenak prestatzean, ezta aukerak eskain-tzean edo haurrentzat egitura gehiago sortzean,ezta gizarteko talde ahul baten eskubideak defen-datzean ere. (…) Administrazioaren eginbeharra,ordea, begirada haurren parera jaistea izanbeharko litzateke. Haurrak berezko duen anizta-suna onartzean dago gakoa, honek aniztasunguztien bermea baitakar. (…) Ustea da hiria hau-rrentzat egokiagoa bilakatzen denean, guztion-tzat egokiagoa bilakatuko dela. Haurren hiria1991. urtean Fanoko udalerrian hasitako espe-rientzia batetik sortzen den proposamen zehatzada, gaur egun, hainbat udalerri italiar eta atzerri-tarren interes eta atxikimendua jaso duena. (…)

Lehenik egin beharrekoa eta garrantzitsuenaden aukera, haurrei protagonistaren papera ema-tea da, beraiei ematea hitza, beraien iritziak par-tekatzeko aukerak eskaintzea eta guk nagusiok,

entzulearen jarrera hartzea, ulertzeko gogoz etahaurrek esaten dutena kontuan hartzeko boron-datez. Zer esanik ez, haurrentzat proposatzenden horrek hiritar guztientzat balio du, zaharren-tzat, elbarrituentzat, etorkinentzat. Hona berriz,haurra guztiontzat “bide zabaltzaile” eta berme-emaile bezala. Ezin ditu inork haurrak ordezka-tu, beraiei galdetzeaz, tartean sartzeaz edo entzu-teaz arduratu gabe. Haurrei hitza ematearekin, ezdiegu guk sortutako hiriko arazoak beraiek kon-pon ditzaten eskatzen, beraien ideiak eta propo-samenak kontuan hartzen ikasten dugu, ordea.(…)

Estereotipoez askatuz eta sormenari haizeemanez, haurrek aurrez aurre jartzen dituzteerrealitatea, beraien beharrak, nahiak eta balizkoirtenbideak. (…) Hau guztia posible izan dadin,haurrekin lan egiteko gai diren langile berriakhezi behar ditugu. (…) Haurrek hiriaren proiek-tuan parte hartzeko aukera baldin badaukate,

Francesco Tonucci

Psikopedagogoa

Francesco Tonucci psikopedagogo, pentsalari eta marrazkilari italiarrak haurrenneurrira egindako hiria aldarrikatzen du, haurrak eskoletan eta ludoteketan

sartuta izan beharrean kalean eroso egon daitezen. Tonucciren Haurren Hiria. Hiriapentsatzeko beste modu bat euskaratu du Maider Elkoro Gabilondok (eta Ester ZarrauaIsasi-Isasmendik zuzendu); hona hemen pasarte batzuk.

175. zenb. 2013ko apirila

4

seguru egon gaitezke, bai gaur eta bai biharnagusi direnean, hiria beraiena sentituko dutela,zaindu eta defendatu beharreko hiria, guztiokgure etxearekin sentitzen dugun moduan. (…)

Proiektuak helburu zehatz eta itxuraz txiki etaarrunt bat ezartzen dio bere buruari: Haurreketxetik bakarrik irteteko aukera izan dezatela.(…) Gure haurrak gaur egun hazten direnmodua guztiz ezezaguna, berria da, gure haurtza-roarekin alderaezina. Ez dira modu berriak auzo-kidetza, elkartasun eta segurtasun zentzua galdudirelako, harreman sozialak oso konplexuakbihurtu direlako eta distantziak handitu direlakobaizik. Elkar ezagutzea zaila da, solairu altuetakoapartamentuetatik jaistea zaila da, kalea zeharka-tzea arriskutsua da, eta abar. Hiria, dena dela,aberatsagoa, artikulatuagoa eta nahi bada, lilura-garriagoa ere bihurtu da. Bestalde, etxetik irtetea,kaleetan bakarrik ibiltzea eta bere ingurua ezagu-tzea exijentzia garrantzitsua da haurraren haz-kunde sozial eta kognitiborako. Oinez ibiltzea,paseatzea, helduontzako plazera da, noizeanbehin geure buruari egiten diogun oparia, bainahaurrentzat beharrezkoa da. Gure mugimenduakgero eta gehiago lekualdaketak dira, puntu bate-tik besterako igarobideak, helburu bat xede dute-nak eta funtzio bati guztiz lotuta daudenak.Ardura hauek buruan, axolagabeki gabiltza etaahalik eta denbora gutxienean gure helmugarairisten saiatzen gara. Haurrek modu oso bestela-koan jokatzen dute. Haurrentzat leku batetikbestera joatea, oraineko momentuen segida batda, momentu oro da berez garrantzitsua, geraldi,mirari edo kontaktu bat izateko duin. Orduan,denborak luzatu egiten dira, haurren poltsikoakharri, hosto eta paperez betetzen dira eta buruairudi, galdera eta aurkikuntza berriez. Eta guztiabateratzen da, ederra, berria, orokorra eta bere-zia dena. Honek askotan sortzen ditu nagusieki-ko gaizki-ulertuak eta “ez zaitez aldiro gelditu!”edo “ezazu denborarik galdu!” bezalako tontake-riak esaten dituzte, galdutako denborari eskerbihurtzen dela norbanakoa handi konturatugabe. Haurrek irteteko daukaten aukera eta auto-

nomia gurearekiko alderantziz proportzionalada: helduok zenbat eta gehiago mugitzen garenkotxez, are eta gure mugimendu eremua gehiagozabaltzen dugu, arrisku gehiago sortzen ditugu,espazioak oztopatu eta airea kutsatzen dugu,gure haurren autonomia-zailtasunak handituz.Haurrak mugitzen direnean, gero eta maizagogurekin mugitzen dira, gure kotxean, atzeko jar-lekuan. Modu honetan, haurrak ez du hiria ikus-ten, ez ditu bere ezaugarriak bereizten, agudopasatzen da, ezinezkoa zaio orainaren, jakin-minaren eta geraldien etengabeko beharrei eran-tzutea. Mugitzeko modu arraro honetan ez duezer finkatzen, ez du bere espazioa antolatzeriklortzen, ezin du bere hiria eraiki. (…)

Egun haurren denbora librea desagertu eginda. Etxeko atetik kanpo dauden arrisku ugariekhaurrak etxetik bakarrik irten ez daitezen aholka-tzen dute eta egoera ekonomiko onenek arratsal-deko hainbat eskolatan izena emateko bermeaematen dute: igerilekua, gitarra eskolak, ingelesa,dantza, gimnasioa. (…) Garrantzitsua da, haurratxikia denetik bakarrik irten ahal izatea, etxekosegurtasuna uzteko arrisku eta plazerak bere gainhartzea. Kalera jaitsi, lagun bat bilatu, jokoa etaarauak adostu eta ondoren jolastu, edo naturaaztertuz, objektuei begiratu, helduen jarrereninguruan kontuak atera; beraien indarren parekoarriskuak hartu eta oztopoak gaindituz, gatazkeiaurre egin eta konponduz; etxera nekatuta buel-tatzea, beharbada zikin-zikin, asaldatuta, guraso-ek jakin ezin ditzaketen kontuak kontatzeko irri-kaz. Haurrek hiruzpalau urtetik aurrera bizibehar zuketen esperientzia hau, eta edonondikbegiratzen diogula ere, bere konplexutasunakihesik egin ezin digun bizipen honi, gaur egun,mutilak hamar urtetik aurrera ekingo dio eta nes-kak, beharbada, beranduago, garapen kognitiboeta sozialaren aroa aspaldi burutu denean. Zeinondorio izango ditu berandutze honek haurra-rengan? (…)

Hiriaren osasuna edo degradazioa neurtzekoingurumen-adierazle sentikorra izan daiteke hau-

Hirigintza / Iritzia

5

rra: jolasten duten haurrak, paseoan dabiltzanaketa bakarrik dabiltzan haurrak baldin badaudehirian, hiria osasuntsua denaren seinale da.Hirian ez bada haurrik ikusten, hiria gaixotuadagoen seinale, ordea. Haurrak kalean dabiltzanhiria, hiri segurua da, ez haurrentzat bakarrik,zaharrentzat, elbarrituentzat eta hiritar guztien-tzat baizik. (…) Baina haurrentzat etxetik baka-rrik irteteko aukera egon dadin, hiria aldatubeharra dago, guztiz, apurka-apurka bada ere.Defentsaren hautuan modu basatian garatu denhiriak, hautu aldizkakoak egiteko gai izan behardu, bizitzari eta etorkizunari ateakzabaltzeko gai. Horrenbestez,maila anitzetan eta norabideanitzetan lan egin beharradago. (…)

Lasaitasunez oinezibili ahal izatea eta espa-zio publikoak erabili ahalizatea hiritar guztion esku-bideak dira. Guztioi askata-sunez oinez mugitzeko aukeraitzultzea administrazioaren lehenta-sunezko betebeharra da eta hiriaren etorkizu-na prestatzeko modu zuzen eta serioa. Autoenboterea, oinezkoena hasten den tokian bukatukoden etorkizuna, hiria garbiagoa eta gutxiago“okupatua” izango duen etorkizuna, mugitzeaposible izango den hiria, elkartu eta elkarrekinegon daitekeen hiria, hau da, hobeto bizi daiteke-en hiria, haurra bere lagunekin bakarrik irtenahal izango den hiria. Beraz, plaza berehala buel-tatu behar zaie hiritarrei eta gero saiatuko gara,aukera dagoen neurrian, aparkalekuen arazoakonpontzen. (…)

Helduei ulertarazi behar zaie, guraso ona ezdela, haurrek guztia izan dezaten edo toki guztie-tara lagunduak izan daitezen bere bizitza aldebatera uzten duena. “Guraso onaren” ezaugarrinagusia, egunak pasa ahala, haurrak gurasoarengero eta premia gutxiago izatea izan beharkolitzateke. (...)

Garai batean, hamarkada gutxi batzuk direla,haurrak guztienak ziren. Kontrol sozial funtziohandia betetzen zuten auzotarrek. Etxetik kanpojolasean ari zen haur batek zerbaiten beharrikizaten zuenean, auzotarren ikusmina eta arretaeta kezka aurkitzen zituen. (...) Haurrarekikoerantzukizun sozialaren barneratze irizpideakhaurra ezagutu edo bere bizilagun izatetik hara-tago zihoazen: etxetik kanpo bakarrik zebilenhaurra, topatzen zituen heldu guztiek kontrola-tzen zuten. Auzokideak baino, “haurraren lagu-nak” zirela esan genezake. (...) Badirudi, elkarta-

sun sozial hori desagertu dela.Defentsaren hautuak besteekiko

interesa desagerrarazi du edoezkutatu, edo mozorrotu

egin du, behintzat. (.. .)Derrigorra da beraz,lehenbailehen haurrenaliatu berriak identifikatueta heztea. (...) Haurrari

berari erakutsi behar dioguheldu oro beraren lagun bat

izan daitekeela. Gomendioterroristak ere alde batera utzi behar-

ko ditugu: “Ez zaitez inorekin gelditu”. (...)

Eskolak, gurasoekin batera eta lehen hezkun-tzatik hasita, haurrak eskolara bakarrik joateabultzatu beharko luke, oinez joan daitezela, esko-lakide nagusiagoekin adostuta, autonomia pixkabat biziz eta oinezko moduan beraien eskubideeta betebeharrez jabetuz. Esperientzia honeninguruan eztabaidatu daiteke eta ekintzak antola-tu. Ibilbide desberdinak egiaztatzeko azterketakegin daitezke, arrisku handieneko ibilbideakidentifikatu eta elkarrekin, arrisku hauek saihes-teko irtenbide onenak bilatzeko. (...)

Hiria birpentsatzea, beste modu batekoa iza-tea desiatzea, guztion neurrikoa izatea, beharlarria da (…) hiri arinagoan, xumea-goan pentsatu behar dugu, hiritarguztiek pisu handiagoa izango dutenhirian. �

175. zenb. 2013ko apirila

6

«Ikasleen partaidetzabultzatzen duenedozein ekintza egitenari zarenean, herria eskolan sartzenda, berez»

Zergatik da garrantzitsua ikaskuntzarako, herria etaeskolaren arteko elkarlana?

Gaur egun errealitatea oso konplexua da. Ezin dapentsatu ikasleen garapena eskolan bakarrik lor-tzen denik. Familian, auzoan, herrian garatzen da.Prozesu arrakastatsua lortu nahi badugu, inguruguztiak lotuta egon behar du, eskolako lanak jarrai-pena izan behar du familian eta herrian. Horrega-tik, ikas komunitateen proiektuan guztien partai-detza bultzatzen dugu: familiena, elkarteena,udalena... Guztiok batera indarrak lorpenetan ipin-tzeko.

Jendeak dena eskolari delegatzen dio ala aukeraematean parte hartzen du?

Gai konplexua da. Alde batetik, eskoletan ez dau-kagu parte-hartze zabalerako ohiturarik. Horrega-tik, nahiz eta proposamena hori izan, leku askotan

gauzatzea zaila da. Nahi gabe, irakasleek eurekbakarrik ulertzen duten hizkera erabil dezakete etagurasoek ez dute zentzurik ikusten... Orain artekojarrerak aldatzea kosta egiten da. Gurasoei erekostatzen zaie eraginkortasuna eta benetan partehartzeko aukera dutela sinestea. Eta batzuetanuste dute ez dutela gaitasunik, edo ez dira ohar-tzen gaiaz badakitenik. Martxan jartzeko prozesukonplexua da. Baina pixkanaka lortzen da eta par-taidetza benetakoa bada eta partaideek ikustenbadute euren proposamenak kontuan hartzendirela eta erabakiak hartzen dituztela, parte-har-tzea hobetuz joaten da.

Zertan gauzatzen da herriaren eta eskolaren artekoelkarlan hori?

Gure eskola ereduan, komunitate osoak, alegiaparte hartzen duten guztien artean, erabakitzendute zein diren eskolaren lehentasunak eta horiek

Maria Luisa Jaussi

Ikas Komunitateak,TxurdinagakoBerritzegunea

EST

ITX

UE

IZA

GIR

RE

Hobeto ikasten dela frogatuta dagoelako antolatzen dira ikas komunitateak(eredu horretako 33 ikastetxe daude EAEn eta 2 Nafarroan) herriko elkarte eta

eragileen parte-hartzean oinarrituta. Baina parte-hartzeak benetakoa izan behar du.Elkarlan honek herri osoaren eraldaketa ekarri duen adibidea ere eman digu MariaLuisa Jaussik.

Ikas komunitatea / Elkarrizketa

7

aurrera eramateko batzorde mistoak antolatzendira. Batzorde mistoetan parte hartzen dute ikasle-ek, irakasleek, gurasoek eta herriko eragileek. Gaiaskotan udaleko norbaitek edo elkarteren batekonorbaitek. Denen artean jartzen dituzte ahalegi-nak helburuak lortzeko. Beraz, ikas komunitatee-tan erakundea bera herriko eragileen partaidetza-rekin dago antolatua.

Partaidetza hori zabalagoa bada, eskolak eraginhandiagoa izango du herrian. Baina eskolabarruan partaidetza bultzatzen denean, hor eraiki-tzen diren harremanak herriko beste esparruetarazabaltzen dira.

Nola bermatzen da benetako parte-hartzea?

Berdintasunezko elkarrizketa da benetako parte-hartzearen oinarria. Ikas komunitateetan eraba-kiak denon artean hartzen dira, baina argudioenarabera. Ez pertsonaren arabera. Ikastetxekozuzendaria izateagatik ez dauka argudio gehiago.Kultura hori zabaldu egin behar da, eginez lortzenda, ez lehenengo unetik.

Benetako parte hartzea praktikan bideratzenzaila da baina jendeak desberdintzen du noiz egi-ten den hori aurrera eramateko ahalegina. Gurasobatek kontatzen zuen funtzionamendu hau ezagu-tu baino lehen, eskola kontseilura kontrolatzerajoaten zirela: “Irakasle bat beti berandu heltzenda, eta matematiketan herren dabiltza”... Eurekere parte hartzen zutela ikusi zutenean, jabetuziren ardurak denonak direla, eta euren jarreraaldatu zen, arazo bat dagoenean ea denon arteannola konpondu pentsatzen jarri baitziren. Etabakoitzak bere lekutik zer ekarpen egin dezakeenpentsatzen. Hori denontzat da zaila, baina landuegiten da.

Bestalde, argudioen arabera erabakitzeak esannahi du, ez duela balio norberari bururatutakoak,hori arrakastatsua dela frogatuta egon behar du.Bai eskola barruan eta bai herri mailan egin behardiren aldaketak ebidentzietan oinarritu behar dira.

Non dago frogatuta proposamen hori ongi doala?Irizpide hori zabaldu behar da, eskola barruan etaeskolatik kanpo.

Badago esperientzia bat Albaceten [Gaztela-Mantxa, Espainia], eta bertan ebidentzia zientifi-kotan oinarritutako esperientziak ari dira aurreraeramaten herrian eta eskolan. Gurasoen parte-har-tzea bultzatzen dute eskolan, asteburutan aisialdi-rako eskaintza sortu dute, enplegua, etxebizitza...Mondragon Kooperatibaren esperientzia arrakas-tatsutzat hartu dute eta hara eraman dute eurenadibidea. Eraldaketa handia egiten ari dira, elkarla-nean.

Herrian lehendik dauden harremanak txarrak dire-nean zer lan egiten du eskolak?

Euren arteko harremana errazten du. Eskolanelkarrizketen arreta-gunea umeen arrakasta da.Proiektu honetan iritzi desberdin guztiak onar-tzen dira, baina denon adostasunean oinarritzenda. Gauza batzuetan denok gaude ados, eta elka-rrizketa hor oinarritzen da, ez gure diferentzietan.Bat euskararen alde egon daiteke eta bestea ez,baina umeen arrakastarako beharrezkoa da? Badanola landuko dugu?

Noski, horretarako prest egon behar gara.Batzuetan diferentziak mugatzen du parte-hartzea(alegia, batzuek parte hartzeari uko egiten diote)eta eskolak horren eragina jasotzen du.

Krisiak elkarlana bultzatu du?

Orain guraso gehiagok du denbora gehiago partehartzeko. Espainiako Estatuan ikas komunitatebatzuk egoera txarrean dauden familientzakolaguntzak bultzatzen ari dira alokairurako eta abar.Aukera hor daukagu, baina EAEn oraindik ezdugu ezer martxan jarri.

Helduen formakuntza bultzatzen duzue, eraldaketa-rako tresna garrantzitsua baita. Baina lantzenduzuena ez da haurrak nola hezi.

175. zenb. 2013ko apirila

8

Horretarako ere eskolak eta udalak dituzten zer-bitzuak bateratzen baditugu baliabide gehiagolortzen dira. Batez ere ikaskuntza instrumentalagaratzen da: Oinarrizko titulua duenak hurren-goa lortu dezan, matematika, hizkuntza... Pertso-nak bere formaziorako behar duena, lan aukeragehiago izateko. Ikusi baita hori dela umeeneskola arrakastan eragin handiena duena.

Ikerketek ondorioztatu dute ikasleen arrakas-tak lotura duela gurasoen ikasketa mailarekin.Baina sakonago aztertuta, ikusten da gurasoenikasketa mailarekin baino gehiago dagoela lotuaformakuntzan parte hartzearekin. Formakun-tzan parte hartzeak eragina du zure seme eta ala-bengan, nahiz eta ez loturarik izan eurak ikastenari direnarekin. Jarrera bat ikusten du, irakurtzendela, ikasten dela... Giro akademiko bat sortzenda etxean. Baina normalean nork hartzen duparte horrelako formakuntzetan? Lehendikmaila bat daukanak. Ikasketa maila baxua dute-nak normalean ez dira animatzen. Denen parte-hartzea bultzatu behar dugu ume guztientzakogiro akademikoa lortu nahi badugu.

Herria eta eskolarekin elkarlana ez da erraza hez-kuntza publikoan irakasleen mugikortasuna hainhandia denean.

Aldaketa beti oztopo da horrelako harremanaketa proiektuak aurrera eramateko. Baina eskolakegiturak sortzen baditu, horrek emango dioegonkortasuna proiektuari. Esaterako, orainLea-Artibaiko haur-eskolako proiektua lantzenari gara, eta arazoa da bai hezitzaileak eta baigurasoak asko aldatzen direla, soilik bi urtezegoten baitira umeak haur-eskolan. Baina finko-tasuna proiektuak eta egiturak ematen dute,batzordeek eta abar.

Gauzak ez dira hainbeste aldatzen, guk lehenta-sun batzuk jartzen baditugu, horiek lortzeanbeste batzuk jarriko dira, eta guk ez baditugulortu hurrengoak saiatuko dira horiek lortzen.

Herriko gaiak eta errealitatea eskolan ikasgai dira?Curriculumak ematen du horretarako aukerarik?

Ikastetxe bakoitzak erabakitzen du zer eta nolalandu. Partaidetza handia denean, berez sortzenda. Eskola tradizionalean, irakasleak liburutikazaltzen duenean, liburuan ez bada herria ager-tzen ez da deus azaltzen. Baina taldeka lan egitendenean, edo liburu tertuliak egiten direnean,ikasleen partaidetza bultzatzen duen edozeinekintza egiten ari zarenean, herria eskolan sar-tzen da, berez. Edozein gai azaltzen denean,ikasleek euren esperientzia hartzen dute errefe-rentziatzat, beren herriko errealitatea, eta denetikhitz egiten da. Edo gurasoek parte hartzen dute-nean eta euren esperientzia kontatzen dutene-an... Teoria praktikarekin elkartzen da horrela,eta abstrakzioa norberaren kulturarekin. Horioso ongi ikusten da tertulia literarioekin. Eralda-keta lortzen da norberaren esperientzia testuare-kin lotzen denean. Eskolako parte-hartzea zabal-tzen duzunean berez gertatzen da: nekazaritzalantzen ari bazara, guraso bat etortzen da etabere baserrira gonbidatzen du gela, edo ikaslebatek proposatuko du bisita egitera joatea...

Egungo eskolak eragile aktiboak dira herrian alaburbuila?

Herriak eta herriak daude. Herriak aukera ema-ten badu, bai. Hau da, parte-hartzea bultzatzekoegiturak baldin baditu, bai. Hirietan zailagoa da,auzo mailan egiten da. Gertutik ezagutu nuenSan Antonio de Txabarri ikas komunitatea, etabertako elkarbizitza batzordean apaiza eta guztielkartzen ziren! Auzo mailan oso antolatuta zeu-den, asteburutan egiten zena ere lotuta zegoen...Hurbiltasun handia zegoen. Lekeition esaterakoeskolatik oso hurbil dago EHNE nekazaritzasindikatua, eta beste hainbat elkarte ere bai etaondorioz eskolan lehentasun bihur-tzen da elikadura lantzea, ingurukobaserrietako produktuak erostensaiatzen dira... �

Jardunaldiak / Egitaraua

9

HERRI HEZITZAILEA, ESKOLA HERRITARRA JARDUNALDIAK

Hik Hasi hezkuntza elkarteak antolatuta, “Herrihezitzailea, eskola herritarra” jardunaldiak egingodira maiatzaren 10 eta 11n, Donostiako Kursaaljauregian.

Maiatzaren 10ean: Heziketa ardatz duen HERRIA

– Umeen parte hartzea: Euskal Herritik begiradabat. Lorea Agirre MUko Sorguneak.

– Haurren hiria: Francesco Tonucci, Haurrenhiria proiektuaren sortzailea.

– Herrietako esperientziak:• Ordizia “Herri Hezitzailea” lantzen.• “Irrien Lagunak” Oarsoaldean.• Haurtzaroaren lurraldeak: Alfredo Hoyuelos

NUPeko irakaslea eta Txusma LizarrakoArieta Haur Eskolako zuzendaria.

• “Berramesten egitasmoa” eta “Plaza berres-kuratzen” Arrasaten: Txatxilipurdi aisialdieta euskara elkartea eta Etxegorri elkartea.

• Herrigune Leioa. Ikas-komunitatea etaheziketaren erantzukizuna: Piter Blanco etaEukene Fernandez (Solasgune).

Maiatzaren 11n: Herrira begiratzen duen ESKOLA

– Lurralde antolamenduak duen garrantzia hezi-ketan: Koldo Telleria EHUko irakaslea (Hiriakolektiboa).

– Guztientzako eskola: Francesco Tonuccipedagogo italiarra.

– Hainbat eskolatako esperientziak:• Antzuolako herri eskola.• Ikastola berriak sortzen. Hur Gorostiaga

SEASKAko zuzendaria.• Eskola txikiak: Zizurkil, Olaberria eta

Zeraingo eskola komunitateetako kideak: ikas-leak, irakasleak, gurasoak, udal ordezkariak...

• Ikasle euskaldun eleaniztunak sortzen:Dimako eskola eta Donostiako Aitor ikas-tola (Sortzen-Ikasbatuaz).

Jardunaldi hauen harira, Haurren Hiria. Hiria pen-tsatzeko beste modu bat liburua euskarara itzuli da.Txatxilipurdi Arrasateko aisialdi elkartea izan daeuskaratzearen bultzatzailea. Aisialdiko begiraleekia gida-liburu gisa erabili izan dute TonuccirenCittá dei bambini liburua, eta lan tresna oso baliaga-rria eta irakurterraza izanik, euskarara ekartzeaerabaki dute. Maider Elkoro bergararrak egin duitzulpena.

175. zenb. 2013ko apirila

10

«Irakasleeneskaerarierantzuteko sortuziren udalekuak»

Zer garrantzia du herria eta eskola elkarlanean ari-tzeak euskara erabilera bultzatzeko?

ENEKO BARBERENA. Arrue ikerketa aurkez-tu da duela gutxi, eta bertako ondorioetako bat daeskola kasu askotan irla soziolinguistikoa dela. Etabeste hainbat baloretan ere irla da, hezkidetzan etaabar. Irla bat baldin bada eta kalean beste norabi-de batean baldin badoa euskararen egoera, eskolaoso tresna ahaltsua da, baina berak bakarrik ezindu euskaldundu. Kalean dauden euskalgintzakoeragileak eta eskola harremanetan jarri behar ditu-gu, norabide batzuetan elkarrekin lan egiteko, edobestela irla izaten jarraituko du. Gainera umeek,adinean gora doazen heinean, kontraesan hauantzematen dute, Arrue ikerketan ikusi den beza-la: espazio gidatuetan eta hezitzailea gaineandagoenean erabilera bat da, eta euren artean dabil-tzanean beste bat.

AIZPEA OTXANDIANO. Ume askok euskaraeremu zehatz batzuekin lotzen dute. Eragileezberdinok elkarlanean erabilera kalera, auzoetara,

herrira zabaldu genezake, egunerokotasunekoesparru ahalik eta zabalenean euskararen erabilerabultzatzeko.

Elkarlan hori zer da praktikan?

E. BARBERENA. Herrian konfiantza dagoene-an, hainbat elkarlan sortzen dira. Adibidez, batxi-lergoko irakasleek ikusi dutenean ikasle taldeindartsu bat dagoela, euskaldunak eta eragileakdirenak, esan izan digute: “Egin jarraipena gaztehauei, ze gu eskolan konturatu gara gazte hauekbadutela ekintzailetasuna, grina... Aisialdirakobegirale izateko egokiak izan daitezke”. Eta alde-rantziz, gu euskara elkartean ohartu gaitezke esko-lan lantzea merezi duten zer gai edo alor ikustenditugun gazteengan. Herrietan harremantzekogune naturalak egoten dira. Batzuk irakasleenseme garelako, beste batzuk euskara elkartekobazkide direlako, euskara elkarteko bazkideenseme-alabak eskolan lanean dabiltzalako... Egune-rokoan mila harreman sare daude, zaindu beha-rrekoak.

Aizpea Otxandiano eta Eneko Barberena

Txatxilipurdi elkarteko kideak

EST

ITX

UE

IZA

GIR

RE

Arrasateko Txatxilipurdi aisialdi elkartea Arrasate Euskaldundu Dezagun euskaraelkartetik sortu zen. Ludoteka, Gazte Txoko, Udaleku eta gainerako ekintzen 0-

18 urte arteko ehunka haur eta gazterekin lan egiten dute urte osoan. Euskaraespazio itxietatik kalera ateratzea dute orain erronka, eskolan egiten den lanakherriko egunerokotasunean jarraipena izan dezan.

Euskara / Elkarrizketa

11

Arrasaten 90eko hamarkadan, irakasleek eus-kara elkarteari eskatu zioten irailean udalekuakegiteko, ume askok udan euskara hitz egiteko tre-betasuna galtzen baitzuten. Geroztik urtetanantolatu ziren. Natural egin zuten Arrasate Eus-kaldun Dezagun elkartera joan eta euren beharraagertzea.

A. OTXANDIANO. Arrasateko uztaileko udale-kuak ere irakasleek eskatuta sortu ziren, neurribatean. Etxean euskara jasotzen ez zuten ikasleekerraztasuna galtzen baitzuten bi hilabete etaerdian.

E. BARBERENA. Horretarako garrantzitsua dairakasleek herria ezagutzea, jakin dezaten zerantolakuntza sare dauden herrian, behar izanezgero nork lagundu ditzakeen jakiteko. Kanpotiketa bolada motzerako datorren irakasleak zailaizango du.

Arrasateko Udalaren bueltan Transmisio Mahaiasortu da. Nortzuk eta zertarako elkartu zarete?

E. BARBERENA. Hamairu-hamalau eragile bil-tzen gara, eta abenduan izenpetu genuen hitzar-mena: helduen alfabetatzeaz arduratzen direnak,herri eskola eta ikastola, eta euskarazko aisialdialantzen dugunak. Helburua da transmisioaren gaiafaktore ezberdinetatik lantzea: eskolan lantzendenak jarraipena izan dezan aisialdian, eta alfabe-tatzen ari diren guraso eta ikasleekin hori denaosatu dadin.

A. OTXANDIANO. Lehen lana izan da herrimailako hutsuneak ikustea. Transmisioa ematekozer behar ikusten genituen definitzea. Eta batera-tzea ikastetxeetako errealitatea, helduak alfabeta-tzeko errealitatea, eta Txatxilipurdikoona. Bakoi-tzak bere ikuspegitik, baina bat egin duguerrealitatearen irakurketarekin, eta ikusi dugu zer-bait egin beharra dagoela. Eta elkarrekin egitenbadugu eraginkorragoa izango dela. Ikastetxeeta-koak arduratuta zeuden, esaten zuten “duela urtebatzuk pasilloetan irakaslea pasatzen zenean lotsa-

gatik euskaraz egiten zuten ikasleek. Gaur egunhori ere ez, euskara klase barrura mugatu da”.

E. BARBERENA. Begira zer motibo ahula zego-en oinarrian, lotsa da euskaraz eginarazten ziguna?

A. OTXANDIANO. Ez dakit lotsa edo errespe-tua zen, baina bai aldatzen zela hizkuntzaz irakas-learen autoritatearen aurrean. Eta gaur egun horiez da ematen. Gela barrura mugatzen da, eta ikas-le batzuek irakasleari ere ez diote euskaraz egiten.

E. BARBERENA. Arrasaten urteak dira dena Deredua dela. Noraino euskaldundu dira erdaldu-nak eta erdaldundu euskaldunak? Hizkuntza gai-tasunarekin ere oso lotuta dago gaia, irakaslearenaurrean euskaraz argumentatzeko behar bada ezdute gaitasunik. Hori guraso askori ere gertatzenzaie, euren burua euskalduntzat duten arren. Haurbatekin gai dira, baina nekez ikusten ditut euska-raz argudiatzen nerabe batekin zer ordutan etxera-tu behar diren. Eta euren burua euskalduntzatdute, sekula ez lirateke alfabetatzera joango.

Eremuak galdu dira eta kaleko erreflexua gai-lendu da. Hizkuntza mailan kalea sartu da eskolan.Gure zalantza da ea gaurko gurasoek lehengoenmentalitatea duten, alegia, “gu erdaldunak garabaina saiatuko gara gure seme eta alabak euskal-duntzen”. Zure gaitasun ezaren kontzientziabaduzu, sekulako ahalegina jartzen duzu ondoren-goak euskalduntzen. Baina bere burua euskaldun-tzat duten guraso asko transmititzeko eta zertransmititzeko gai diren ikusi beharko litzateke.Ordea, planteatzeko ere oso gai delikatua da.

A. OTXANDIANO. Transmisio Mahaian diag-nostiko hori guztia mahai gainean jarri, eta hiruhelburu finkatu ditugu: ikastetxeetan gazte etahaurrekin zer lanketa egin dezakegun ikustea, bes-talde AEK eta udal euskaltegiaren inguruan gura-soekin batera transmisioa bultzatzeko zer egindezakegun ikustea, eta azkenik herri mailako trans-misio kanpaina egitea, helduak kontzientziatzekonolako eragina duten euren ondorengoengan.

175. zenb. 2013ko apirila

12

Aisialdiak lan handia egiten du eskolaz kanpo eus-kararen erabilera bultzatuz. Bestalde, aisialdieskaintza zabal horrek ez al du haurren denbora era-bat librea murriztea ekarri, haurra etengabe tutore-en begiradapean jarriz?

A. OTXANDIANO. Gakoa da aisialdi taldehorrek bere ekintzak aurrera nola eramatendituen. Hezitzaileak egunero berak nahi dituenekintzak antolatzen baditu, umeentzat oso gidatu-tako jarduerak dira eta haurra eskolatik atera etabeste ordu pare batez beste eskola moduko bateradarama. Hori egin beharrean umeekin adostenbada zer nahi duten eta zer ez, eurekin batera sor-tzen badituzu ekintzak eta gainera hori guztia eus-karaz egiten laguntzen badiozu, haurra edo gazteagustura sentituko da, eta euskaraz.

E. BARBERENA. Aisialdiak zituen erremintabatzuk azken urteetan eskolak bere egin ditu, etahori positiboa da. Eskola ez da guk umetan ezagu-tu genuen bezalakoa, Arrasaten herri eskolangelak txokoka antolatuta daude eta umeak aukeradezake goizez zer jarduera egin nahi duen, hasie-rako urteetan behintzat. Ikastolan ere Rafael Cris-tobalen proiektuaren harira espazioaren hausnar-keta egin dute. Hori zen garai bateko aisialdiarenbandera, askatasuna, gozamena... Eskolak bereegin ditu eta testuliburuetatik apartatu da. Horrekeraman du aisialdia bere buruari galdetzera: zeinda gure funtzioa? Noraino ari gara guk nahidugun aisialdia eskaintzen eta noraino haurreknahi dutena? Bizpahiru urteotan geure buruazalantzan jartzen ari gara ia astero. Gure galderada nola egin ludoteka koloretako kartzela izan ezdadin, jakinda Euskal Herriko klimarekin uneaskotan espazio itxiak beharrezkoak direla. Etaumeak espazio itxi eta hesituetara bideratu ditugu-nez, hortik nola atera. Gure helburua auzo osoajolas espazio bihurtzea da. Horrekin zeharka lortunahi duguna da lehen eremu itxi batekin lotzenzen hizkuntza erabilera auzo oso bateko hizkun-tza erabilerarekin lotzea. Lortzen ari gara umeakludotekara joan aurretik plazan geratzea jolasten.

Ea gai garen plazako jolas hori euskaraz izandadin. Ez dezatela euskara espazio jakin batzuekinbakarrik lotu.

Eskolan irakasleak eta aisialdian begiraleak, gazte-ek euskara transgresioarekin ere lotzen dute alaarauekin bakarrik?

E. BARBERENA. Luis Azpiazuk transgresioariburuzko lana egin zuen eta Soziolinguistika Klus-terreko Hausnartu saria irabazi. Nerabe askorenhizkuntza ohiturak eta musika aztertu zituen iker-ketan, eta hori zen ondorioetako bat. Nerabezaro-an, transgresioaren garaian zeren kontra errebela-tzen dira gazteak? Gurasoen eta eskolaren kontra,justu euskararen indargune direnak. Guztiz natura-la da, nerabetasunaren transgresioaren barruan sar-tzen da hori. Arrasateko datuetan hori igartzen da,nerabezaroan utzi duten batzuk helduaroan itzul-tzen dira euskarara. Beste batzuk ez.

A. OTXANDIANO. Horren aurrean makilatxomagikorik ez dago. Herriko errealitatea eta gaztehorien errealitatea zein den aztertu eta probakegin behar dira.

E. BARBERENA. Ez da samurra. Pilotalekurazoaz umeekin jolastera, eta palaz ari direnak gaz-teleraz ari badira akabo! Semaforoekin gertatzenden bezalaxe da. Semaforo gorriaren aurreanumeak eta gurasoak geratzen dira eta gainerakojende dena korrika pasatzen da. Umeak zer pen-tsatzen du? “Heldua naizenean, ni ere pasakonaiz”. Eta zer pentsatzen du gurasoak? “Ume txarhau ez baneuka eskutik helduta, zera egongo nin-tzen hemen ni zain!”. Hor besteok ari gara gura-soaren lana saboteatzen. Denok geldituko bagina,bide heziketa bestelakoa litzateke. Palaz ari dire-nak euskaraz ariko balira umeek jasoko lukete“kontxo, neska hauek euskaraz ari dira”. Eta zen-bat adierazmolde jasoko lituzketen, irain, komen-tario... Aisialdi taldean txantxetan esa-ten dugu, Hollywoodekoen moduanestrak kontratatu behar ditugu! �

Udala / Erreportajea

13

«Auzogune naturalean heztekoeskubidea bermatu behar duguinstituzioetatik»

Aurretik beste herri batzuetan gertatu moduan,Hendaiako Udalak bertako ikastolari dirua ema-tea debekatu nahi izan zuen duela hilabete gutxiBaionako suprefetak, Falloux Legea aitzakia har-tuta. Aferak honakoa ere utzi zuen agerian: sarriezinbestekoa dela udalen inplikazioa, herrikoeskolak bizirauteko. Barkoxek 700 biztanle ingu-ru ditu; antzina herriko hiru auzoetan eta erdial-dean eskola bana zituen, baina egun herrigune-koa baino ez dago zutik. IkasBi eredua jarraitzendu eta herriko haur gehienak bertara doaz: 23guztira. Gainontzekoak, 10 bat, Seaskak Sohütanduen ikastolan ari dira.

Pierre Pinque herriko hautetsiak azaldu digu-nez, desagertzeko arriskupean dago Barkoxekoeskola: “Arrangura handiak ditugu, haur saldoaoso ttikia denez hemendik guttira, erran dezagunbost urteren buruan, eskola itxi daitekeelako.Frantziako Gobernamendua da irakasle postuakezartzen dituena eta irakasle gabe utzi gaitzake”.Gero eta zaharragoa da Barkoxeko biztanleria,2012an hiruzpalau haur sortu ziren eta herrikoaurreikuspenen arabera, 2013an ez da haur-sor-tzerik izanen. Eta ume gutxi izatea, Estatukoadministrazioaren erabaki markoan, arriskua daherriko eskola mantendu ahal izateko.

Herrian eskola izatearen garrantziaz ez duzalantzarik Pierre Pinquek: “Herri batek eskolabehar du, eskolan daudelako haurrak eta haurrakdira herri baten geroa, haur horiek izango diraherriko gazteak eta gazteria da herriaren odola,herria aurrera ateratzeko indarra egiten dutenak.

Handia da eskolak herriari eta herriak eskolari egiten dion ekarpena, baina herritxikietan beti ez da erraza ikastetxea bertan mantentzea, traba administratiboak

tarteko. Udal batek bere herrian ikastetxea izateko duen interesaz eta erantzukizunazmintzatzeko, eskola galtzeko arriskua duen Barkoxeko Herriko Etxera eta eskolatxikien aldeko apustua egin duen Donostiako Udalera jo dugu.

Barkoxek 700 biztanle inguru ditu; antzina herriko hiruauzoetan eta erdialdean eskola bana zituen, bainaegun herrigunekoa baino ez dago zutik etadesagertzeko arriskupean dago. “Herri batek eskolabehar du, eskolan daudelako haurrak eta haurrak diraherri baten geroa”, dio Pierre Pinquek.

PIN

QU

EK

UT

ZIA

175. zenb. 2013ko apirila

14

Herriaren bihotza da eskola”. Ez hori bakarrik,herriko ekonomia mantentzeko ere, beharrezkoada haurrak bertan eskolatu eta etorkizuna Barko-xen bertan irudikatzea. “Herri ttikia da Barkoxe,laborariak dira gehienak, baina laborari gazteensaldoa guttitzen ari da. Hemen ondoan, 20 kilo-metrotan, badira industriak, Maulen edo Oloro-nen, inguruko hirietan ari diren langileek haraeskolatzen dituzte haurrak, eta eskolarik gabe aregehiago guttituko lirateke ondorengo belaunal-dietan bertan geratzeko prest leudekeen labora-riak. Zaila da laborantzatik bizitzea, lanak etabizimoldeak erraztu beharko lirateke laborarilanari heltzeko eta haur saldoa herrian eta herri-ko eskolan mantentzeko. Garrantzitsua da baitaere, laborantzaz gain, dauden beste lan anitzetanaritzea gazteak, hori ona izango litzatekeelakohaurrak herrian geratzeko”.

HAMAR ESKOLA ZUBEROAN

Herriko kultur ondarea eta funtsean nortasunatransmititzeko eskola bertan izatea oinarrizkoadela deritzo hautetsiak. “Baina gaiari ikuspegizabalagotik heldu behar zaio seguruenik, Xibe-roa osoaren ikuspegitik, eginik diren ikerketenarabera hemendik hamar urtera edo guttiagohamar eskola izango baitira Xiberoan eta horien

bidez Xiberoaren nortasuna mantendu beharkodugu”. Horrek, gainera, beste ondorio bat ereekarriko luke: xiberotar guraso anitzek beharkodutela beren haurrak harat honat autoetan mugi-tu, herri txiki ugariko eremu zabala baita Zube-roa. Mugikortasun aldetik, alegia, ez dela batereonuragarria eskola herritik ateratzea.

Eta zer egin dezake Herriko Etxeak ikaste-txea Barkoxen sostengatzeko? “Herriko Etxeanegiten ditugu herriko etxe batek egiten ahaldituenak: eskolan ikasteko, irakasteko eta txikie-nak zaintzeko baliabideak ezarri, jende gazteahemen geratzeko eta etxea eraikitzeko baldintzakerraztu… baina ezin ditugu herritarrak behartuhaurrak egitera. Egun batez eskola ixten baldinbada, guttienez bada dantza taldea, kirol taldea,gazteen elkarteak… Horiek segituko dute”. Halaere, ez dute etsiko: “Ahal dela eskola herrianmantentzeko borrokan jarraituko dugu, prefosta,baina Frantziako Estatuak deliberatzen badu ezdadila eskolarik egon, zaila izango da horri aurreegitea”.

LEHEN ALDIZ, DIRU-LAGUNTZA

ESKOLA TXIKIEI

23 ikastetxe publiko ditu Donostiak, eta horiezgain, Gipuzkoan dauden 28 eskola txikietatik bihiriburuan dira: Igeldon eta Zubietan. Iaz, Uda-lak lehenengo aldiz eskola txiki horiek diruzlagundu zituela-eta, ikastetxea herrian bertanmantentzeko udalek duten arduraz eta egin deza-ketenaz galdetu diogu Naiara Sampedro Donos-tiako Hezkuntza zinegotziari. “Eskola txikiak etaikastetxe publikoak Eusko Jaurlaritzaren esku-mena dira EAEn, eta une honetan, Udalareneskumena eraikinen mantenua da, ez dugu besteeskumenik, baina diruz lagundu ditzakegu adibi-dez, eta hala egin dugu. Izan ere, landa eremuan

“Eskola txikiak eta ikastetxe publikoak Eusko Jaurlaritzaren esku-mena dira EAEn, eta une honetan, Udalaren eskumena eraikinenmantenua da, baina diruz lagundu ditzakegu adibidez, eta hala egindugu”, adierazi du Naiara Sampedrok.

DO

NO

STIA

KO

UD

ALA

Udala / Erreportajea

15

aurkitzen diren eskola txikiek gabezia handiago-ak izan ohi dituzte, hiri batekin konparatutabaliabide eta zerbitzu gutxiago dituztelako, etaespresuki lagundu behar ditugu administraziotik,baina orain arteko politikek globalizaziorantz etaneutraltasunerantz jo dute, herri eta auzo txikiakdiskriminatuz. Horri aurre egiteko, lehen aldizDonostiaren historian iaz Udalak diru-laguntzazuzena eman zien Zubieta eta Igeldoko eskolatxikietako guraso elkarteei, guraso elkarteak dire-lako eskola txikien benetako bultzatzaileak.Aipatu baliabide eta zerbitzuak betetzen lagun-tzen du horrek, zaintza zerbitzua bermatzeko etaeskolaz kanpoko jarduerak babesteko, adibidez.Helburua da ikasle guztiek aukera berak izateaeta politika orekatzaileak bideratu behar dira,auzogune naturalean hezteko eskubidea bermatubehar dugulako instituzioetatik. Igeldon 61 haurdaude une honetan eta Zubietan 47. Iaz, baitaaurten ere, Igeldok 3.691 euroko diru-laguntzajaso du eta Zubietan zertxobait gutxiago, Usur-bilgo Udalak ere babesten duelako. Ordainetan,Udaletik eskolari eskatzen zaiena da komunitateosoa kontuan hartzea eta eskola politika integra-tzailea burutzea”.

AUZOGUNE NATURALEAN HEZTEKO

ESKUBIDEA

Argi du Sampedrok, ikasleek beren ingurumennaturalean hezteko aukera izan behar dute, etaeskubide hori bermatu behar die administraziopublikoak. “Eskola txikiek berezko ezaugarriakdituzte –gehienbat euskaldunak eta kalitatezkoeskolak izaten dira– eta gizarte ikuspegi zeharogarrantzitsua dute: herriarekiko eta naturarekikoharreman estua garatzen laguntzen dute eta herri-ko eta auzoguneko dinamiketan inplikatzen lagun-tzen dute. Herriari eta auzoari bizipoza ematendiote. Asko gustatzen zaidan esaldiarekin laburbil-duko nuke: herri baten altxorra, bertan bizi direnpertsonak dira eta horien artean altxor handienaumeak dira”. Azken finean, bi norabidetakohartu-emana da eta eskolak dinamiko bihurtzen

du herria, baita ekonomikoki ere, haurrak bertanizateak sortzen duen jarduerak eraginda. Guraso-ak beraiek errazago inplikatzen dira eskolan, ber-tan egonik. “Auzo-komunitateaz mintzo garenean–dio Hezkuntza zinegotziak– epizentroan eskoladago. Azken batean eskolak, ikasleak hartzearekinbatera haien familiak ere hartzen ditu, izan gura-soak, aitona-amonak, izeba-osabak, lagunak…”.Eta noski, eskola epizentroa bada, administrazio-ak ezinbestekoa du harekin harremana: “Donos-tiako Udala organo gorenetako kide da eta saia-tzen gara zuzendaritzatik eta eskoletatik jasotzendugun ahalik eta informazio eta behar gehienkontuan hartzen; gure eskumena bada betetzeko,eta Eusko Jaurlaritzaren eskumena bada, haieihelarazi eta eskaera egiteko”.

Pierre Pinquek zioen moduan, umeak aldebatetik bestera ez ibili beharraren abantaila ereazpimarratu du Naiara Sampedrok: “Hirian ber-tan ia-ia auzo guztietan daude eskolak, eta landaeremuetan, gure kasuan Zubietan eta Igeldon,eskerrak eskola txikiak bermatuta dauden, beste-la kilometro pila bat egin beharko lituzketelakohaur txiki hauek egunero, eskolara joan-etorriaegiteko”.

Donostiako Udalak eskola txikiekiko erantzu-kizuna eta konpromisoa duela dio Sampedrok,bereziki Zubietakoaren egoera larria ikusita.2005ean jaiotze-tasa asko hazten hasi zen Zubie-tan, eta 2010ean bi eraikin aurrefabrikatu jarrizituzten (horietako bat jangela da), baina eskolahanditzeko beharra agertu dute zuzendaritzaketa guraso elkarteak. “Pentsa, egun 16 haurdaude aurrefabrikatu txiki-txiki batean sartuta,obretan erabiltzen diren modukoan, eta hurren-go urterako 20 haur aurreikusten dira. EuskoJaurlaritzak esku hartzea beharrezkoa da, nahizeta badakigun ematen ari den murrizketa politi-karekin ez direla prest egongo eraikina zabaltze-ko. Horregatik, eskoletara bideratzendiren inbertsioetan aurten Zubietakoeskola txikiari lehentasuna ematea dagure asmoa”. �