ENPRESAKO INSTRUKTOREEN ESKULIBURUA

IKAS-EKINEZKO ERREGIMENEKO LANBIDE-HEZIKETA DUALA

Lankidetzan:

Aurkibidea

1. Aurkezpena ........................................................................................5

2. Zer da Heziketa Duala ......................................................................6

3. Gure Lanbide Heziketa .....................................................................83.1. Euskadiko Lanbide Heziketa: eredu propioa eta malgua .............................................. 83.2. Hezkuntza-sistema ............................................................................................................103.3. Nola egituratzen da LH? ...................................................................................................10

4. Euskadiko Lanbide Heziketa Duala ...............................................134.1. Aurrekariak eta gaur egungo ereduaren sorrera .........................................................134.2. Gure LH dualaren oinarrizko printzipioak .....................................................................144.3. LH Dualaren abantailak .....................................................................................................154.4. Modalitateak .......................................................................................................................174.5. Gure LH Dualaren datuak ..................................................................................................184.6. Eragile nagusiak .................................................................................................................19

5. LH Dualaren plan motak .................................................................235.1. 2 urterako planak ...............................................................................................................235.2. 2 urterako planak, errefortzu-planarekin ......................................................................235.3. 2 urterako planak, LP + HZ Duala ibilbidearekin..........................................................245.4. 3 urterako planak, espezializaziorik gabe .....................................................................245.5. 3 urterako planak, espezializazioarekin .........................................................................255.6. 4 urterako planak: Dual to World, nazioartekotzearekin ............................................25

6. Araudia ............................................................................................266.1. Estatuan ................................................................................................................................266.2. Euskadin ................................................................................................................................26

7. LH Dualean interesa duen enpresak egin beharreko urratsak ..27

8. Enpresan LH Duala antolatzea

eta garatzea .................................................................................298.1. Ikastegiaren eta enpresaren arteko lankidetzaren hasiera ......................................298.2. Parte hartzaileak hautatzea ..............................................................................................308.3. Plangintza ............................................................................................................................318.4. Harrera arretatsua .............................................................................................................328.5. Ikasleen prestakuntza ......................................................................................................338.6. Jardueraren gaineko jarraipena ......................................................................................338.7. Ebaluazioa ...........................................................................................................................34

9. Instruktorea: funtsezko rola ...........................................................359.1. Profila: oinarrizko gaitasunen mapa ................................................................................359.2. Instruktorearentzako tresnak ..........................................................................................469.3. Ikasten ikasteko metodologia. .........................................................................................47

10. Ohiko galderak .............................................................................49

11. Enpresan erabiltzeko tresnak eta dokumentuak .......................65

12. Bibliografia ....................................................................................66

5

1. Aurkezpena

Edozein gizartek, garatu ahal izateko, behar bezala trebatuta dauden per-tsonak behar ditu. Eta premisa hori bera ezinbestekoa da enpresak gara-tzeko eta hobetzeko; izan ere, enpresako gizon-emakumeek beharrezko ezagutza eta gaitasunak badituzte eta lan egiteko moduan badaude, ho-betu egiten dira gero eta urrunagokoak, konplexuagoak eta aldakorra-goak diren merkatuetan lehiatzeko –edota irauteko– aukerak.

Hori horrela, enpresek egunez egun apustu irmoagoa egin behar dute talentuaren eta ezagutzaren alde: etengabe ikasteko gaitasuna, jarrera proaktiboak eta inplikazio positiboa izango duten pertsonak behar dituz-te gero eta gehiago.

Besteak beste, Lantokiko Prestakuntza programak, Confebasken eta Eus-ko Jaurlaritzaren arteko lankidetzari esker, beti gogor lan egin izan du bi helburuak lortzeko: gure pertsonei enplegu-aukerak ematea eta gure enpresen artean lehiakortasuna sustatzea. Programa hori eredugarria eta arrakastatsua da, bere kalitateagatik eta emaitzengatik ez ezik, ondo jakin izan duelako elkarlana eta konpromisoa pizten alderdi inplikatu guztien artean: enpresak, enpresa-erakundeak, administrazioa, Lanbide Heziketa-ko zentroak eta, noski, tutoreak eta instruktoreak.

Orain, krisiak beste egoera batzuk ekarri ditu, eta merkatuek eboluzio-natu egin dute; horren ondorioz, enpresen eskaerak ere bestelakoak dira gaur egun. Aurretik aipatutako horien guztien konpromiso sendoarekin, txandakako prestakuntzarako programa berri bat diseinatu behar izan da, ikasleek lana eta ikasketak uztartu ahal izan ditzaten prestakuntza-zen-troan eta enpresan: Ikas-ekinezko Erregimeneko Heziketa Duala.

Eskuliburu hau, hain zuzen ere, Ikas-Ekinezko Erregimeneko Heziketa Duala garatzeko berebiziko zeregina betetzen duten instruktore horien-tzat prestatu da.

Eskuliburuaren bidez, egunero-egunero programa honi ematen dioten bultzada handi horri eusteko informazioa eta baliabideak eman nahi zaiz-kie. Izan ere, lan ordezkaezina egiten dute programa abian jartzeko eta etengabe hobetzeko.

Hori guztia lortzeko, Lanbide Heziketaren alde egingo dugu, Lanbide He-ziketa garatzeko proiektu eta egitasmo berriak landuko ditugu, eta enpre-sen eta gure gazteen beharrekin konprometituko gara. Horrela, errazago lortu ahal izango ditugu gure gizartea garatzeko aukera emango duten arrakastak.

2. Zer da Heziketa Duala

6

2. Zer da Heziketa Duala

Heziketa dualaren definizio asko daude, herrialdea zein den, erakundea zein den, …kontutan izanik. Dena dela, esan dezakegu heziketa duala prestakuntza-modalitate bat dela, non hala ikastetxea nola enpresa ikaslearen prestakuntzaz arduratzen baitira aldez aurretik bien ar-tean adostu, zehaztu eta garatutako heziketa-plan baten bidez.

• Prestakuntza txandaka ematen da ikastetxearen eta enpresaren ar-tean, modu partekatuan, eta ikasleek titulua lortzen dute ikasketak amaitzean.

• Eginez ikasi: pertsonak lanbide batean aritzeko trebatzen dira ahalik eta modurik eraginkorrenean: inguru erreal batean lan eginez.

• Prestakuntza praktiko ordaindua: herrialde gehienetan, enpresak eta ikasleak kontratu-harremana egiten dute enpresako prestakuntza jaso-tzeko, eta prestakuntza hori ordaindu egiten da.

• Enpresako tutoretza: enpresako instruktoreak funtsezko zeregina du heziketa dualean. Hark emango dio tutoretza eta laguntza ikasleari, en-presan ikasten ari den bitartean.

• Ikastegia (eskaintza) eta enpresa (eskaria), elkarrengandik hurbi-lago: zuzenean konektatzen ditu ikasleek jasotako prestakuntza eta en-presan egiten den lana.

“Heziketa edo prestakuntza ho-netan, ikastaldi batzuk ikastegian egiten dira, eta beste batzuk lan-tokian. Ikastaldiak astekoak, hile koak edo urtekoak izan daitezke. Herrialdearen eta aplikatzekoa den estatutuaren arabera, parte-har-tzaileek kontratu-harremana izan dezakete enplegatzailearekin, edo ordainsaria jaso”.

Cedefop 2008 (LH Garatzeko Europako Zentroa)

“Heziketa honek enpresako tre-bakuntza eta eskolako hezkuntza konbinatzen eta txandakatzen ditu; horri esker, estatu osoan onartzen den kualifikazio bat lor daiteke. Oro har, enplegatzaileak eta ikasleak kontratu-harremana izaten dute, eta ikasleari ordaindu egiten zaio bere lanaren truke”.

EAfA - European Alliance for Apprenticeships

Ikasleak enpresan prestatzen dira: “lanaren bidez ikasiz”

7

• Enpresa trebatzailea: enpresak zeregin aktiboagoa du etorkizuneko profesionalen prestakuntzan.

• Lehiakortasuna eta enplegagarritasuna: enpresen lehiakortasuna areagotzen da, ikasleak lan-merkatura sartzeko beharrezko konpeten-tzia eta gaitasun pertsonalak eskuratzen dituelako. Ikasleek konpe-tentzia teknikoak, zeharkakoak eta jokabidearekin lotutakoak (taldeko lana, erantzukizuna...) garatzen ditu eta enpresa baten eguneroko fun-tzionamendua deskubritzen du.

• Gazteen enpleguaren hobekuntza: gazteak lehenago sartu ahal dira lan-merkatura, eta haien jarduera-tasa hobetzen da; horrez gain, gehia-go bistaratzen da prestakuntzaren eta enpleguaren arteko lotura.

• Modalitate balioduna prestakuntza profesionalean, unibertsita-tean…: modalitatea duala batik bat heziketa profesionalari lotuta egon da; hala ere, unibertsitate-titulu bat lortzeko prestakuntza-modalitate baliagarria izan daiteke, eta, herrialde batzuetan, baita batxilergoa ate-ratzeko ere.

• Belaunaldi-aldaketari bide ematen dio: lan-merkatua uzten dutenek (enpresako instruktoreek) beren ezagutza transferi diezaiokete lan-mer-katura sartzen direnei (ikasleei).

Heziketa mota honek ibilbide luzea du, eta Europako herrialde ugaritan ematen da, hala nola Alemanian, Austrian, Suitzan eta Frantzian. Kasu ba-tzuetan, Suitzan esaterako, ikasleen % 90ek baino gehiagok ikasten dute Lanbide-Heziketa. Herrialdearen arabera, 2 eta 4 urte artean irauten du.

8

3. Gure Lanbide Heziketa

3.1. Euskadiko Lanbide Heziketa: eredu propioa eta malgua

Gaur egungo Euskadiko Lanbide Heziketak ezaugarri hauek ditu:

• Gaur egungo ereduak azken 20 urtetan garatu den LHan eraiki du bere oinarria.

• Enpresatik gertu egon nahi du, eta haren beharrei garaiz erantzun.

• Tartean dauden agente guztien arteko adostasunetik eta lankidetzatik sortu da; sareko lana egin da gobernantza, kudeaketa eta pertsonen mailan.

• Lankidetza publiko-pribatuaren emaitza da: administrazioen, zentroen eta enpresen artekoa.

• Enpresak konpromiso irmoa eta jarraitua du.

Hori guztia Lanbide Heziketako Planetan jaso da. Plan horiei esker, Eusko Jaurlaritzak gidatuta, hainbat neurri hartu dira gure ekonomia eta gure enpresak garatzeko, enplegua hobetzeko eta, azken batean, gure gizar-tearen ongizatea hobetzeko.

Euskadiko LHk gure enpresen beharrei eta bereziki ETEenei begiratzen die, eta gaur egun ardatz hauek ditu:

“Gure Lanbide Heziketaren indargunea: HURBILTASUNA eta IKASTEGIEN eta

ENPRESEN arteko LANKIDETZA”

9

PRESTAKUNTZA INTEGRATUA

• Heziketa Duala

• Irakasleen prestakuntza

• Ikasteko metodologia berriak: ETHAZI

• Espezializazioa

BERRIKUNTZA APLIKATUA

• Ingurune estrategikoak eta espezializazio-arloak

• ETEei eta mikro-ETEei laguntzeko proiektuak

• Sormena

EKINTZAILETZA

• Kultura ekintzailea

• Enpresak sortzea

NAZIOARTEKOTZEA

• Kanpoko enpresei laguntzea

• Ikasleen eta irakasleen mugikortasuna

• LHko Euskal Sistemari balioa ematea

10

3.2. Hezkuntza-sistema

Gaur egungo hezkuntza-sistema honela egituratuta dago:

3.3. Nola egituratzen da LH?

Hezkuntza-sistemako LH-a honela osatua dago:

Oinarrizko LHko zikloak (OHZ): ikasleek hezkuntza-sisteman errazago irauteko eta haiei garapen pertsonal eta profesionalerako aukera gehiago emateko neurri gisa sortu ziren.

Oinarrizko lanbide-tituluaren bidez, hezkuntza-sistemako Lanbide Hezi-ketako erdi mailako prestakuntza-zikloetara sar daiteke.

Oinarrizko lanbide-titulua duten ikasleek Derrigorrezko Bigarren Hezkun-tzako graduatuaren titulua eskuratu ahal izango dute Derrigorrezko Biga-rren Hezkuntzako amaierako ebaluazioa gaindituz gero.

UNIBERTSITATEA

BATXILERGOAK 2 urte

DBH 4 ikasturte

LEHEN HEZKUNTZA (6 ikasturte) 6 – 12 urte

HAUR HEZKUNTZA (3 ikasturte) 3 – 6 urte

OINARRIZKO LANBIDE HEZIKETA

HEZIKETA ZIKLOAK / ERDI MAILAKO LH

Unibertsitatera sartzeko proba

LAN-MUNDUA

HEZIKETA ZIKLOAK / GOI MAILAKO LH

NA

HIT

AEZ

KO

A

11

Erdi Mailako Heziketa Zikloak (EMHZ): ziklo hauek amaitzean, teknika-ri-titulua lortzen da, eta hala DBHtik sar daiteke zikloetara.

Goi Mailako Heziketa Zikloak (GMHZ): batxilergotik sar daiteke ziklo hauetara, eta batzuetan zuzenean, beste GMHZ bat bukatu ostean. Ziklo hauek amaitzean, goi-mailako teknikariaren titulua lortzen da.

Sistemak, ikus daitekeenez, ibilbide desberdinak eskaintzen ditu, heziketa mota desberdinetatik mugitzeko aukera ematen dituztenak eta ikasleei trebatzen jarraitzeko ateak ixten ez dizkietenak.

Lanbide Heziketako sistemak 26 lanbide-familiatako 150 bat titulazio es-kaintzen ditu. Titulazio horiek ikasleek jarduera ekonomikoaren sektore eta adarretan egingo dituzten lanbideetara egokituta daude.

Hauek dira 26 lanbide-familiak:

• JARDUERA FISIKOAK ETA KIROLAK

• ADMINISTRAZIOA ETA KUDEAKETA

• NEKAZARITZA

• ARTE ETA ARTISAUTZA

• ARTE GRAFIKOAK

• MERKATARITZA ETA MARKETINA

• ERAIKUNTZA ETA OBRA ZIBILAK

• ELEKTRIZITATEA ETA ELEKTRONIKA

• ENERGIA ETA URA

• FABRIKAZIO MEKANIKOA

• OSTALARITZA ETA TURISMOA

• IRUDI PERTSONALA

• IRUDIA ETA SOINUA

• ELIKAGAIEN INDUSTRIAK

• ERAUZKETAREN INDUSTRIAK

• INFORMATIKA ETA KOMUNIKAZIOA

• INSTALAZIOAK ETA MANTENIMENDUA

• ZURGINTZA, ALTZARIGINTZA ETA KORTXOA

• ITSASOA ETA ARRANTZA

• KIMIKA

12

• OSASUNGINTZA

• SEGURTASUNA ETA INGURUMENA

• GIZARTE- ETA KULTURA-ZERBITZUAK

• EHUNGINTZA, JANTZIGINTZA ETA LARRUGINTZA

• GARRAIOA ETA IBILGAILUEN MANTENTZE LANAK

• BEIRA ETA ZERAMIKA

Heziketa-zikloen kopurua aldatu daiteke; izan ere, LHren eskaintza egune-ratu egin ohi da enpresetan sortzen diren kualifikazio-beharretara molda-tzeko. 26 lanbide-familia horietatik 3 gaur egun ez dira ematen Eus-kal Autonomia Erkidegoan: Beira eta Zeramika, Arte eta Artisautza eta Erauzketaren Industriak.

LH (LPrekin)

Ikasturtea

1 IKASTEGIA

Ikasturtea

2IKASTEGIA

ENPRESA

Enpresako orduak: 360-400Guztizko orduak: 2.000

LHko ZIKLOA

LP: curriculum-praktiken nahitaezko modulua

13

4. Euskadiko Lanbide Heziketa Duala

4.1. Aurrekariak eta gaur egungo ereduaren sorrera

Hasierako Lanbide Heziketaren helburuetako bat da ikasleak esparru profesional batean jarduteko prestatzea, haien garapen pertsonala susta-tzeko asmoz, eta ondasun eta zerbitzuak ekoizten dituzten sektoreetako kualifikazio-beharrei erantzutea.

Europar Batasuneko herrialdeek hainbat ekintza jarri dituzte martxan gaz-teen arteko langabezia handia gutxitzeko eta gazteen kualifikazio profe-sionala eta espezializazioa sustatzeko neurriak abiarazteko. Ildo horreta-tik, Ikas-ekinezko Erregimeneko Lanbide Heziketaren bitartez, ikastegiko irakaskuntza-ikaskuntza prozesua eta enpresako ikaskuntza eta lana kon-binatu nahi dira.

Ikasleen eskoletatik, Ikasi eta Lanera

Euskadiko Lanbide Heziketa Dualak historia luzea du, eta beti egon izan da estuki lotuta bertako ekonomiari dagokion eskulangintzaren idiosin-krasiari eta ondorengo idiosinkrasia industrialari:

Euskadin, 1771. urtean sortu zen lanbideak irakasteko prestakuntza espe-zifikoko lehenengo zentroa: Gasteizko Arte eta Lanbideen Eskola.

Ordutik aurrera, eta batez ere gerra zibilaren ondoren, ikastunen beste hainbat eskola sortuz joan ziren, enpresa handien finantzaketarekin. Es-kola haiek euskal industria-sektorearen harrobi prestigiotsua izan ziren.

2006an, batik bat makina-erremintaren sektorean profesionalak falta zi-rela eta, eta enpresek gazteak prestakuntza-aldiaren hasieratik hartzeko modua emango zuen eredu bat eskatzen zutela ikusirik (LPren aldean enpresa-ordu gehiagoko esperientzia praktikoa ezarri nahi zen), Confe-baskek eta Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza eta Enplegu sailek martxan jarri zuten heziketa “dual edo partekatuaren” programa pilotu berri bat, “Ikasi ta Lan” deiturikoa.

14

Heziketa horrek, zeina prestakuntza-zikloetan oinarrituta baitzegoen, 3 ikasturte irauten zuen eta banaketa hau zeukan: % 50 prestakuntza-zen-troan eta % 50 enpresan. Ikasleek lanaldi partzialeko kontratu mugagabea zuten (astean 20 lanordu), hitzarmenaren araberako soldata eta Gizarte Segurantzako kotizazioa.

Confebaskek programa pilotu horren gaineko jarraipena egin zuen, hura aztertzeko eta ebaluatzeko asmoz, harik eta, zoritxarrez, krisi ekonomikoa iritsi eta programa desagertuz joan zen arte.

Lehen urratsak: HEZIBI programa

2011ko udaberrian, eta enpresek orduan zuten egoera ekonomiko zaila izanik ere, zenbait enpresak Confebaskera jo zuten, ikastegiaren eta en-presaren arteko txandakako heziketari bide emango zion programa bat berriro martxan jarri behar zela planteatzera.

Horrela, 2011ko udan, Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailarekin koordina-tuta, txandakako heziketarako programa berri bat diseinatu zen, ikasleei ikastegiaren eta enpresaren artean lana eta ikasketak uztartzeko aukera emango ziena.

Hezibi sortzeko, aintzat hartu zen txandakako Lanbide Heziketaren eredu berriko eragile nagusien iritzia, eta batik bat enpresena. Hala, Confebas-kek 600 enpresaren baino gehiagoren iritzia jasotzeko azterketa bat egin zuen, Ikas-ekinezko Lanbide Heziketaren euskal eredu berria osatzeko xe-dez.

Hezibi, gainera, Lanbide Heziketaz arduratzen diren Eusko Jaurlaritzako bi sailen –Hezkuntza Saila eta Enplegu Saila– eta gizarte-eragileen arte-ko elkarlanaren eta adostasunaren harira sortu zen, Hezkuntza Sailak eta Confebaskek Lanbide Heziketaren alorrean aspalditik egiten duten elkar-lanaren barruan. Horren ondorioz, gaur egungo Euskadiko LH dualaren sistema abiarazi zuen araua argitaratu zen: AGINDU bateratua, 2012ko urriaren 3koa, Hezkuntza eta Enplegu sailburuena, gazteek prestakuntza lanarekin txandakatzeko HEZIBI programaren oinarri arautzaileak ezar-tzen dituena.

4.2. Gure LH dualaren oinarrizko printzipioak

Euskal Herriko Ikas-ekinezko LH Dualaren ereduak ezaugarri hauek ditu:

• Gure sareari egokitutako eredu propio bat da, Confebasken, Eusko Jaur-laritzaren eta ikastegien artean adostutakoa eta euskal ekoizpen-sarea-ren arteko lankidetza estuaren ondorioz sortutakoa.

15

• Etengabe egokitzen da sortzen diren behar berrietara: beste iraupen batzuk, espezializazio handiagoa, etab.

• Malgua eta kasu bakoitzari egokitua: ikastegiek zuzentzen dute, baina enpresaren eskariari egokituz.

• Ikasleek zeharkako prestakuntza jasoko dutela bermatzen du: balio ani-tzeko profesionalak prestatzen ditu ekoizpen-sektore bereko enpresen artean edota enpresa bereko lanpostuen artean mugitu ahal izateko gaitasunak izan ditzaten.

• Sektore/familia profesional guztiei irekita dago.

• Trebakuntza ordaindu egiten da kasu guzti-guztietan.

• Prestakuntza eta Ikaskuntza Kontratuan oinarritzen da, edo, salbuespen gisa, beka ordainduan.

4.3. LH Dualaren abantailak

4.3.1. Enpresentzat

• Langile potentzialak ezagutzeko eta trebatzeko modua da; ezagutza teorikoak dituzte aurrez ikasiak, eta enpresan praktikan jar ditzakete, eta trebatzen jarraitu.

• Langile kualifikatuak enpresaren behar zehatzetara egokitzeko eta ho-rien inguruan prestatzeko denboraldia laburragoa da beste bide ba-tzuetan baino (praktikak, lan-poltsak...).

• Lagungarria da epe ertainerako eta luzerako plangintza egiteko eta, beraz, langile berriak hartzeko estrategia hobea gauzatzeko; batez ere, belaunaldiz aldatzeko premia handia duten enpresetan.

• Ikasleak euren berezitasunen eta behar errealen arabera prestatzen ditu.

• Aukera ematen du prestakuntzaren edukiak etengabe aldatzen ari den lan-merkatu baten beharretara moldatzeko.

• Kontratazioaren hutsegiteak eta langileak hautatzearen ondoriozko kostuak gutxitzen ditu: inbertsio errentagarria da.

• Ikasleari enpresarekin, haren balioekin eta hango lan egiteko moduare-kin identifikatzeko bide ematen dio.

• Enpresari erantzukizun soziala ematen dio, prestatzaile bihurtzen da-eta; dinamismoa, modernitatea eta gizartearenganako konpromisoa transmititzen ditu, eta gizartean duen irudia hobetu dezake.

16

• Lanbide Heziketako zentroen eta enpresaren arteko elkarlana indartzen du.

• Ikasleak motibatuago egoten dira eta enpresako kide direla sentitzen dute.

• Ikasleek inplikazio handiagoa dute, gehiago ekoizten dute eta enpresari leialtasun handiagoa diote.

• Langileak hartzeko eta aukeratzeko kostuak aurrezten dira.

• Kostuen zati handi bat berreskura daiteke, ikasleek balioa ematen du-telako.

4.3.2. Ikasleentzat

• Pentsamoldea aldatzen zaie, lan-munduan goiz hasten direlako.

• Beren jardunari dagozkien ardurak hartzen dituzte, sozialki eta laboralki inplikatuta daudela ikusten dutelako.

• Motibazioa handitzen zaie.

• Lan-esperientzia handia eskuratzen dute.

• Lantoki batean aritzeko beharrezko gaitasun eta konpetentziak lortzen dituzte, zeharkakoak barne (komunikazioa, taldeko lana, arazoen ebaz-pena…).

• Teoriaren eta praktikaren arteko lotura bideragarria eta zuzenekoa dela ikusten dute. Modu praktikoan egiaztatzen dute ea ikastegian ikastitako hori bat datorren beren profilarekin, interesekin eta gaitasunekin.

• Motibazio eta beren buruarenganako konfiantza handiagoa hartzen dute enpresek eskatzen dituzten lanbideetan kualifikatzean eta errea-litate praktikoari begirako hezkuntza jasotzean.

• Lanerako aukerei buruzko informazio hobea izaten dute.

• Ibilbide profesionala kudeaketarako gaitasunak garatzen dituzte.

• Lan-merkatuan sartzen lagunduko dien lehen lan-esperientzia izaten dute.

• Ordainsaria jaso dezakete, eta Gizarte Segurantzan kotizatu.

17

4.3.3. Ikastegientzat

• Ikastegi eta enpresen arten sinergiak sortu nahi dira.

• Enpresetan erabiltzen dituzten teknika eta lan-modu berriak deskubri ditzakete, eta ondoren ikasgelan ikasleei transmititu.

• Irakasleek eskura izaten dituzte enpresen instalazioak, makinak eta tek-nologia berriak, ikastegiek nekez eskura ditzaketenak; hau da, irakasleei birziklatzeko eta/edo trebatzeko aukera ematen die.

• Prestakuntza-eskaintza zabaltzen edo arautzen du, eta, horrekin, baita prestigio soziala ere.

4.3.4. Gizartearentzat

• Kalitatezko enplegua sortzen du.

• Gazteak etorkizuneko lanbideetarako trebatzen ditu.

• Gazteak progresiboki hasten dira lanean, eta kalitatezko enplegua sor-tzen da.

• Lan-mundura sartzeko adina aurreratzen du.

• Garapen ekonomikoa eta enpresa-lehiakortasuna sustatzen ditu.

• Bilakaera demografikoak aurreratzen ditu eta belaunaldi-aldaketari bide ematen dio.

• Jakintza eta ezagutza etengabe eguneratzen ditu.

• LHren esparruan Heziketa Duala garatuz gero, Lanbide Heziketaren siste-maren gaineko ikuspegi orokorra hobetuko da.

4.4. Modalitateak

Gaur egun, Ikas-ekinezko Erregimeneko LH Dualaren bi modalitate nagusi daude Euskadin: 2 urtekoa eta 3 urtekoa.

2 urteko modalitatearen helburua da ikasleak prestakuntza-zikloan esku-ratzen dituen gaitasunak indartzea. Bestalde, 3 urteko modalitatean, ho-rrez gain, ikasleek enpresaren ekoizpen-prozesu konplexuei aurre egiteko espezializazioa lortzen dute hirugarren urtean.

Espezializazio-programak zikloen ondoren egiten dira, eskariz, sektoreen nahiz enpresen beharren arabera. Enpresen eta ikastegien artean defini-tzen eta egiten dira, EEI Ezagutzaren Euskal Institutuaren laguntzarekin.

700 ordu inguru irauten dute, eta hirugarren ikasturtean ematen dira ikas-tegiaren eta enpresaren artean partekatuta; hala ere, lan-zentroan ordu

18

gehiago ematen dira.

Ikasturtea FP Dual (2 urte) FP Dual (3 urte)

1 IKASTEGIA

2 ENPRESA & IKASTEGIA ENPRESA & IKASTEGIA

3ENPRESA & IKASTEGIA

ESPEZIALIZAZIOAEnpresako orduak: 800-1.200Guztizko orduak: 2.400-2-800

LH ZIKLO “indartua”

KONTRATUArekin edo beka ordainduarekin

Enpresako orduak: 1.800-3.100Guztizko orduak: 3.400-4.700

LH ZIKLO “indartua” + espezializazio-programa

BEKA ordainduarekin

4.5. Gure LH Dualaren datuak

Honako koadro honetan ikus daiteke LH Dualak erkidegoan izan duen bi-lakaera kuantitatiboa:

BANAKETA IKASTEGIAK IKASLEAK ENPRESAK

12-13 IKASTAROA 28 124 95

13-14 IKASTAROA 44 238 176

14-15 IKASTAROA 58 402 311

15-16 IKASTAROA 71 759 475

16-17 IKASTAROA 85 1.283 790

17-18 IKASTAROA 97 1.913 1.122

19

Balorazioak: ebaluazioa

Ikasleek prestakuntza-egonaldia amaitutakoan, inkesta batzuk egiten dira enpresen, ikastegietako tutoreen eta ikasleen iritzia aztertzeko eta, hala badagokio, bidezkotzat jotzen diren zuzenketak egiteko.

Enpresen kasuan, programaren gaineko gogobetetasunaren ehunekoa oso handia da; eta esanguratsua da % 90etik gorakoa izan arren ere ur-terik urte handituz doala. Horren erakusgarri, enpresa gehien-gehienak prest leudeke hurrengo ikasturtean beste ikasle batzuk hartzeko.

Ikastegietako tutoreen ustez ere, programak bilakaera ona izan du; dena dela, programan parte hartuko duten lanbide-familia berrietako enpresa gehiago eta ikastegiaren, enpresaren eta ikasleen arteko harremana ho-betuko duten tresna gehiago lortu nahi dituzte.

Ikasleak ere oso gustura daude, trebakuntza honen bitartez bai profesio-nalki bai pertsonalki haz baitaitezke.

4.6. Eragile nagusiak

4.6.1. Enpresa / instruktorea

Instruktorea da Lanbide Heziketa Dualaren giltzarria. Instruktorea ezin-bestekoa da prestakuntzaren bidez ikasleak akademikoki, profesionalki eta pertsonalki modu integralean gara daitezen.

Instruktoreak bere ezagutza ikasleari transferitzen dio. Horrenbestez, ikas-leentzako eredua da, aholkularia, hobetzeko akuilua eta inspirazioa. Ins-truktoreak ikasleen garapen orokorra sustatu behar du, eta haiengandik gertu egon behar du euren ahalmen osoa garatzen laguntzeko. Hori dela eta, instruktoreak bat egin behar du misioarekin, eta aintzat hartu behar dira haren ezaugarri pertsonalak, profesionalak eta pedagogikoak.

Behar-beharrezkoa da funtzio hori betetzeko gogoa izatea eta nola bete jakitea, ezagutza, motibazioa eta esperientziak egoki transmititzen direla bermatzeko.

4.6.2. Ikastegia / tutorea

Ikastegia da ikasleek Heziketa Duala jasotzen duten bi lekuetako bat. Ikas-leek han egiten dute Heziketa Zikloa, eta eskakizunak betetzen badituzte, prestakuntzaren zati bat Heziketa Dualaren modalitatean egiteko aukera izango dute.

LH Dualean, ikastegiak besoz beso lan egiten du enpresarekin, bai bien onurarako bai ikasleen onurarako.

20

Ikastegiak, lehen eskutik izaten badu bere inguruko enpresen kualifikazio-beharren berri, errazago definitu ahal izango ditu emango dituen Hezike-ta Zikloak, edota enpresen berehalako beharrei erantzuteko espezializa-zio-ikastaroak ere antola ditzake.

Ikastegian, irakasleetako bat tutore izendatzen da, eta hura arduratuko da, instruktorearekin batera, prestakuntza programatzeaz eta enpresaren ba-rruan jarraipena egiteaz.

Tutore hori beste irakasle guztiekin eta enpresako instruktorearekin koor-dinatzen da, eta ikasleek Heziketa Zikloan ezarritako eduki guztiak jaso-tzen dituztela ziurtatzen saiatzen da.

Tutoreak, beraz, zeregin hauek bete behar ditu:

• Ondo ezagutu behar ditu ikasleak, ikuspegi akademikotik eta pertsona-letik, enpresak eskatzen duen profilari ahalik eta ondoena egokitzeko.

• Ondo ezagutu behar du ikastegiaren eremuko enpresa-sarea, eta au-kera berriak zabaldu. Kasu horretan, gaitasun “komertzialak” izan behar ditu enpresekin harremanetan jartzeko, haiek bisitatzeko, plangintza egiteko eta enpresekin harreman estua izateko.

• Ikastegiaren eta enpresen arteko bitartekari izateko gogoa izan behar du, eta ikasleak nahiz instruktoreak babestu.

• Irekia izan behar du, eta sor daitezkeen gorabeherei edo arazoei aurre egiten jakin.

• Ondo ezagutu behar ditu bere heziketa-zikloaren edukiak eta beste zi-kloetakoak.

• Gaurkotzeko prest egon behar du, baita enpresen eskutik ezagutza tek-niko berrien inguruko trebakuntza jasotzeko ere.

4.6.3. Ikasleak

Exijentzia bikoitza dute: alde batetik ikastegiko prestakuntzari dagokiona eta bestetik enpresako lanari dagokiona (hori ere prestakuntzarekin lo-tua). Ikasleek heziketa-zikloa egiteko jarrera egokia eta gaitasun, helduta-sun eta motibazio nahikoa izan behar dute.

Horregatik, ikasle guztiak ez dira gai LH Dualaren bidez ikasketak aurrera ateratzeko.

4.6.4. Eusko Jaurlaritza

Eusko Jaurlaritzaren Lanbide Heziketako Sailburuordetza bere araudia ga-

21

ratuz joan da, eduki hezigarriak osatuz, ikastegiak sortuz eta baimenduz, irakaskuntza programatuz eta antolatuz…

Ikas-ekinezko Erregimeneko Heziketa Dualaren kasuan, sailburuordetza horrek ardura hauek ditu:

a. Hezkuntza-sistemako Lanbide Heziketa Dualaren nondik norakoak an-tolatu eta arautuko dituzten arau-proposamenak egitea.

b. Hezkuntza-sistemako Lanbide Heziketako zentroen kudeaketa antola-tzeko eta berritzeko neurriak zuzentzea.

c. Lanbide Heziketako unitate eta ikastegi publiko eta pribatuak sortzeko, eraldatzeko eta kentzeko prozedurak hastea eta izapidetzea.

d. Hezkuntza eta ekoizpen-sektoreak Lanbide Heziketako ikastegien bizi-tzan parte hartzera bultzatzea.

e. Lanbide Heziketako titulu bakoitzerako behar diren guneen, instala-zioen eta ekipamenduen oinarrizko moduluak definitzea.

f. Prestakuntza-eskaintza ingurune produktiboaren eta sozialaren kualifi-kazio-behar aldakorretara etengabe hobetzeko aukera emango duten baliabideak jartzea.

g. Gizarte-eragileen erantzunkidetasuna sustatzea, euren lantokietan Ikas-ekinezko Erregimeneko Heziketa Dualaren eskaintza bat ezartzen lagun dezaten, Lanbide Heziketan hezkuntza-sistema eta ekoizpen-sis-tema lotuko dituen lankidetzako kultura bat sortuz.

h. Lantokietan emango den prestakuntzaren gaineko jarraipena eta eba-luazioa egiteko sistema egituratzea.

Kontuan hartu behar da, halaber, Enpleguko eta Gizarte Politiketako Sailak duen zeregina: hainbat diru-laguntza ditu enpresari instruktoreak ikaslea eta langilea prestatzeko egin behar duen lanarekin laguntzeko. Zehazki, 2.000 euro ematen ditu kontratuko eta urteko, betiere urteko deialdiak ezartzen dituen eskakizunak betetzen badira.

Era berean, enpresak Prestakuntza eta Ikaskuntza Kontraturako ezarritako onura propioak eskuratu ahal izango ditu; besteak beste, Gizarte Seguran-tzako kotizazioa kendu edo murriztu ahal izango du, enpresaren tamaina-ren arabera.

4.6.5. Confebask

Confebaskek eta hiru erakunde bazkideek (ADEGI, CEBEK eta SEA Arabako Enpresak) funtzio hauek betetzen dituzte:

22

• Sistema gidatzen dute Eusko Jaurlaritzarekin batera: programaren disei-nua, jarraipena eta ebaluazioa.

• Sistema Dualeko enpresen artean informazioa zabaltzen eta hedatzen dute: jardunaldiak, newsletter-ak, bisitak, etab.

• Aholkularitza tekniko-juridikoa eta orientabidea ematen diete enpresei.

• Ikastegiei laguntzen diete enpresako instruktoreak kontzientziatzen eta trebatzen: metodologia, edukiak, materialak, etab.

• Ziurtagiriak ematen dizkiete programan parte hartzen dutenei.

• Bitartekari-lanak egiten dituzte ikastegien eta enpresen artean.

23

5. LH Dualaren plan motak

Heziketa Dualak hainbat eredu ditu enpresen eta ikastegien behar des-berdinei erantzuteko. Hala, iraupena, kontratu- edo beka-harremana eta espezializazioa kontuan hartuta, modalitate hauek ditugu:

2 URTEKOA

5.1. 2 urterako planak

HELBURUA: ikasleek zikloan bereganatzen dituzten gaitasunak indartzea

MODUA: kontratua edo beka

HASIERA: ekaina, iraila

IRAUPENA: normalean bi ikasturte irauten du

Lehen ikasturtea, soil-soilik Lanbide Heziketako zentroan

Bigarren ikasturtea, ikastegiaren eta enpresaren artean txandatuz

5.2. 2 urterako planak, errefortzu-planarekin

LPak egin aurretik gehienez ere 2 modulu egin gabe dituzten ikasleak.

2 urteko ereduan oinarrituta diseinatu da, LPko modulua egin aurretik modulu guztiak gainditu ez dituzten ikasleei laguntzeko eta haien ikaske-ta-prozesua hobetzeko.

MODUA: beka

HASIERA: martxoa

AMAIERA: enpresan gutxienez 800 ordu egindakoan

Ikasleek, MARTXOTIK EKAINERA BITARTEAN (tarte horretan enpresara ere joango dira), ikastegian errefortzurako prestakuntza jaso ahal izango dute titulua eskuratzeko falta zaizkien moduluetan.

IRAUPENA: normalean bi ikasturte irauten du

Lehen ikasturtea, soil-soilik Lanbide Heziketako zentroan.

Bigarren ikasturtea, irailetik martxora, soilik prestakuntza, LHko zentroan.

24

Martxotik aurrera, ikasleak enpresan trebatuko dira gutxienez 800 ordu egin arte (gutxi gorabehera urrian amaituko dute).

5.3. 2 urterako planak, LP + HZ Duala ibilbidearekin

Zerbitzuen sektoreko zikloentzat, nagusiki

2 urteko ereduan oinarrituta diseinatu dira, LH Duala LH Dualean parte hartzeko zailtasun bereziak dituzten sektoreetan egin ahal izateko.

MODUA: beka

HASIERA: ekainean, LPak egin ondoren

AMAIERA: LH Dualeko enpresan gutxienez 800 ordu egindakoan

Ikasleek, LPtako aldia amaitu ondoren, titulua eska dezakete, edo LH Dua-leko programa batean trebatzen jarraitu, prestakuntza indartzeko. Behin LH Duala bukatzen dutenean, ikasleek titulua lortuko dute.

LHko zentroan ematen den prestakuntza osatzeko, gutxi gorabehera LPko 360 ordu gehi LH Dualeko 800 ordu (gutxienez) egingo dira.

3 URTEKOA

5.4. 3 urterako planak, espezializaziorik gabe

Plan hauek 2 urteko ereduan oinarrituta diseinatu dira, ikasleek ikastean erritmo malguagoan jaso dezaten prestakuntza ikastegian eta enpresan.

MODUA: kontratua edo beka

HASIERA: ekaina, iraila

AMAIERA: hirugarren urteko ekaina

IRAUPENA: normalean hiru ikasturte irauten du

Lehen ikasturtea, soil-soilik Lanbide Heziketako zentroan.

Bigarren eta hirugarren ikasturtea, ikastegiaren eta enpresaren artean txandatuz.

Heziketa honekin, bigarren urteko moduluak bi urtean sekuentziatu dai-tezke (bigarren eta hirugarren ikasturtean), eta modulu guztiak gainditu ondoren lortuko da titulua, hirugarren urteko ekainean.

25

5.5. 3 urterako planak, espezializazioarekin

HELBURUA: ekoizpen-ingurune konplexuen kualifikazio-beharrei eran-tzungo dien lanbide-espezializazioa lortzea.

MODUA: beka

HASIERA: ekaina, iraila edo martxoa

AMAIERA: hirugarren urteko ekaina

IRAUPENA: normalean hiru ikasturte irauten du

Lehen ikasturtea, soil-soilik Lanbide Heziketako zentroan.

Bigarren eta hirugarren ikasturtea, ikastegiaren eta enpresaren artean txandatuz. Amaitzean, ikasleak titulua eta espezializazio-programaren ziurtagiria lortuko ditu.

Esparru profesional jakin batzuetara egokitutako lanbide-espezializazioa behar duten kasuetarako pentsatuta dago aukera hau. Ekoizpen-sekto-reen beharren arabera diseinatutako espezializazio-programa propioetan oinarrituta dago. Lanbide-espezializazioko programa hauen bitartez, per-tsonen kualifikazio bereziekin lotutako beharrei erantzun nahi zaie, ikas-leak gai izan daitezen Euskadiko enpresa eta ekoizpen-sektore desberdi-nen behar zehatzak dituzten lanpostuetan aritzeko, industria-esparruan bereziki.

5.6. 4 urterako planak: Dual to World, nazioartekotzearekin

Espezializazioa duten 3 planetan oinarrituta diseinatu dira. Laugarren ikasturtea atzerriko herrialde batean egiten da.

MODUA: espezializazioa duen hiru urteko planaren berbera, eta lauga-rren urtea, berriz, nazioartekotze BEKA batekin edo enpresako kontratu batekin.

HASIERA: espezializazio-programa bat amaitzean.

AMAIERA: beka edota enpresak ezarritako programa.

Eredu honek atzerriko prestakuntzaren abantaila guztiak gehitzen dizkie 3 urteko espezializazio-planei.

26

6. Araudia

Arau hauek daude indarrean Lanbide Heziketaren esparruan, estatuan eta autonomia erkidegoetan:

6.1. Estatuan

1529/2012 Errege Dekretua, prestakuntza eta ikaskuntza-kontratua ga-ratu eta Lanbide Heziketa dualeko oinarrizko alderdiak arautzen dituena.

ESS/2518/2013 Agindua, prestakuntza eta ikaskuntza-kontratuaren prestakuntza-alderdiak arautzen dituena.

ESS/41/2015 Agindua, urtarrilaren 12koa, prestakuntza eta ikaskuntza-kontratuaren prestakuntza-alderdiak arautzen dituen ESS/2518/2013 Agindua aldatzen duena.

6.2. Euskadin

Agindu bateratua, 2012ko urriaren 3koa, Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketako eta Enplegu eta Gizarte Gaietako sailburuena, gazteek presta-kuntza lanarekin txandakatzeko HEZIBI programaren oinarri arautzaileak ezartzen dituena.

Agindua, 2014ko abenduaren 10ekoa, Enplegu eta Gizarte Politiketako sailburuarena eta Hezkuntza, Hizkuntza Politika eta Kulturako sailburua-rena, gazteek prestakuntza eta lana txandakatzeko HEZIBI programaren oinarri arautzaileak ezartzen dituen Agindu bateratua aldatzen duena.

83/2015 dekretua, Ikas-ekinezko Erregimeneko Lanbide Heziketa Duala Euskal Autonomia Erkidegoan ezartzen duena.

Agindua, 2016ko uztailaren 27koa, lanbide-espezializazioko progra-mak arautzen dituena eta horietako 7 ezartzen dituena.

Agindua, 2016ko abenduaren 23koa, lanbide-espezializazioko bost programa ezartzen dituena.

27

7. LH Dualean interesa duen enpresak egin beharreko urratsak

Laburbilduz, esan dezakegu enpresa batek helburu hauek bete behar di-tuela Heziketa Dualean parte hartzeko:

1. BETE BEHAR DIREN PRESTAKUNTZA-PROFILAK IDENTIFIKATU: ho-rretarako, enpresak bere beharrak aztertu behar ditu, plantillaren egi-tura, kualifikazio maila, lanpostu kritikoak, belaunaldi aldaketa eta abar aintzat hartuta.

2. PRESTAKUNTZA-ZIKLOAK ETA IKASLE KOPURUA HAUTATU: behar diren profilak identifikatu ondoren, profil horiei ondoen erantzuten die-ten LHko titulazioak zehaztu behar dira, baita plaza kopurua ere.

3. ESKOLAK EMATEN DITUZTEN LH ZENTROAK ZEHAZTU: intereseko ziklo horiek identifikatu eta gero, enpresaren ingurune hurbilenean ti-tulazio horiek non ematen diren jakin behar da.

4. LANPOSTUA ETA ZIKLOA BAT DATOZEN KONTRASTATU LH ZEN-TROAREKIN: LHko zentroarekin batera, enpresak eskatzen duen lan-postuaren behar konpetentzialak eta tituluaren konpetentziak kontras-tatu behar dira. Horren emaitza gisa, hautaturiko LH Dualaren planak zenbat iraungo duen zehazten da: 2 urteko modalitatea edo 3 urtekoa, espezializazioarekin. Enpresak zehaztu behar du nor izango den ikas-learen tutore edo gidaria enpresako ikastaldian. Funtsezko zeregina du: esku hartu behar du, rol aktiboa izan, ikasleari lagundu, ikaslearen gaineko jarraipena egin… Tutoreok motibatzeko gaitasuna, lanaren gaineko ezagutza eta enpresarekiko konpromisoa izan beharko dituzte gutxienez.

5. HARREMANA: KONTRATUA EDO BEKA. 2 urteko modalitatea edo 3 urtekoa den eta ikaslea enpresan noiz hasiko den jakin ondoren, en-presaren eta ikaslearen arteko harreman posibleak aztertu behar dira: prestakuntza edo ikasketa-kontratua edo beka.

6. ENPRESAKO INSTRUKTOREA IZENDATU: enpresak zehaztu behar du nor izango den ikaslearen tutore edo gidaria enpresako ikastaldian. Funtsezko zeregina du: esku hartu behar du, rol aktiboa izan, ikasleari lagundu, ikaslearen gaineko jarraipena egin… Tutoreok motibatzeko gaitasuna, lanaren gaineko ezagutza eta enpresarekiko konpromisoa izan beharko dituzte gutxienez.

7. PRESTAKUNTZA ANTOLATU: ikastegiarekin batera, ikasleak bete beharko duen prestakuntza-programa zehaztu behar da: egutegia, la-nak, ordutegiak, etab.

28

8. IKASLEAK HAUTATU: enpresak ikaslea hautatuko du, LHko ikastegiak berak egindako aurre-hautaketan oinarrituta.

9. DOKUMENTAZIO GUZTIA SINATU: enpresak beharrezko dokumenta-zio guztia sinatu behar du: kontratua, hitzarmena, prestakuntza-pro-grama, Lanbideren laguntza, etab.

10. IKASLEAREN HARRERA ANTOLATU

11. JARRAIPENA ETA EBALUAZIOA. Enpresako instruktoreak egingo du ikaslearen jarraipena eta ebaluazioa, ikastegiko tutoreekin koordinatuta.

29

8. Enpresan LH Duala antolatzea eta garatzea

8.1. Ikastegiaren eta enpresaren arteko lankidetzaren hasiera

Ikastegia eta enpresa elkarlanean hasi aurretik, enpresak barne-analisi bat egin beharko du:

• Beharrak identifikatuko ditu (edo prestakuntza-aukerak), eskatzen diren lanpostu edo profilen eta behar diren ikasketen arabera.

• Plantillaren egitura aztertuko du: adinak, prestakuntza-profilak eta ne-gozio-planak, zehazteko ea zein profil diren eta izango diren kritikoak epe labur, ertain eta luzera.

• Enpresan etorkizuneko lanpostuak betetzeko nahiz gizarte-erantzu-kizun korporatiboaren parte gisa har daitezkeen ikasleen kopurua eta prestakuntza zehaztuko ditu.

• Bete behar diren beharren bolumena zehaztuko da:

- Handia bada, Heziketa Duala maila partikularrean egiteko aukera plantea daiteke.

- Ez bada nahikoa (kopuruagatik edo enpresaren gaitasunagatik), sek-toreko beste enpresa batzuekin hitzarmen bat egin daiteke elkarteen, konfederazioen edo akordioen bidez, autonomia-erkidegoko Lanbi-de Heziketako Sailburuordetzarekin eta/edo LHko ikastegiekin harre-manetan jartzeko eta parte-hartze sistema adosteko.

• Behar diren profilak identifikatu ondoren, profil horiei ondoen erantzu-ten dieten LHko titulazioak zehaztu behar dira, baita plaza kopurua ere.

• Intereseko ziklo horiek identifikatu eta gero, enpresaren ingurune hur-bilenean titulazio horiek non ematen diren jakin behar da.

Enpresak harremanetan jarri behar du LHko Sailburuordetzarekin edo LHko ikastegiekin, izapideak abiarazteko (kasu askotan jada kontakturen bat egin izan da ikastegiarekin: lantokiko prestakuntza, etengabeko pres-takuntza, gizarte-kontseiluak…).

30

Ikastegiak asko laguntzen dio enpresari prozesu honetan, eta hauek egi-ten dituzte elkarrekin:

• Euskal Autonomia Erkidegoan Ikas-ekinezko Erregimeneko Lanbide He-ziketa Duala arautzen duen dekretua aztertu, enpresa parte-hartzaileei eskatzen zaizkien betekizunak betetzen diren ikusteko.

• Prestakuntza eta ikasketa-kontratuaren ezaugarriak zein diren jakin.

• Erkidegoko LH Dualari dagozkion beka-sistemen ezaugarriak aztertu.

• Lanbidek prestakuntza-modalitate horretarako sustatzen dituen diru-laguntzak eskuratzeko izapideak aztertu.

Enpresak hau egin beharko du barne-mailan:

• Barne-komunikazio kanpaina egin, langileen babesa lortzeko; helburua da proiektua enpresaren giza baliabideen kudeaketaren alderdi estrate-giko gisa eta inbertsio gisa ikus dezatela.

• Hautagaiek instruktore izateko bete behar dituzten baldintza teknikoak eta pedagogikoak aztertu/baloratu.

• Ezaugarri hauek izan beharko dituzte gutxienez: ezagutza teknikoak, motibatzeko gaitasuna, gaitasun pedagogikoak eta enpresarekiko kon-promisoa.

• Enpresan inplikatuta dauden irakasleak identifikatu: horrela, rol aktiboa eduki eta ikasleen jarraipena egin ahal izango dute, praktika-programa definituko dute ikasleek ikas dezaten, eta amaierako proiektua gainbe-gira dezakete (baldin badago).

• Instruktoreak hautatu: ikasleen prestakuntzaren arduradunak izango dira eta etengabe egongo dira harremanetan ikastegiarekin.

• Egonaldia zein hizkuntza-eredutan gauzatuko den aztertu. Euskaraz egiten diren egonaldietarako, Lanekik “LANeNPRES. Enpresa egonaldia euskaraz egiteko gida eta baliabideak” argitaratu zuen 2017an.

• Instruktoreek euren gaitasunak hobetzeko behar duten prestakuntza aztertu.

8.2. Parte hartzaileak hautatzea

LH Dualeko ikasleak hartzen dituzten enpresak denbora eta baliabideak in-bertitzen ari dira; horren ondorioz, ohikoa da modu aktiboan parte hartzea ikasle-langileak hautatzeko prozesuan. Enpresaren profilari, beharrizanei eta baliabideei ondoen egokitzen zaien pertsona hautatzen saiatu behar dute, prestakuntza bientzat arrakastatsua eta onuragarria izan dadin.

31

Enpresak errealista izan behar du, eta gazteen adina eta esperientzia kon-tuan hartu.

Gomendagarria litzateke instruktoreak ikasleak hautatzeko prozesuan parte hartzea; izan ere, enpresan dauden aldian, hura izango da presta-kuntzan zuzenean esku hartuko duena.

Hautagaiak baloratzeko, curriculuma, elkarrizketak eta abar erabil daitez-ke. Komenigarria da aurkeztu diren hautagaien artetik egokiena aukera-tzeko balio dezakeen balorazio motaren bat izatea.

Batzuetan, ikastegiak ikasleen aurre-hautaketa egiten du enpresarekin hitz egin ondoren, enpresari azken erabakia hartzen laguntzeko.

8.3. Plangintza

Ikastegiko tutoreek eta enpresako instruktoreak erabaki beharko dute enpresako zein postu diren onenak ikasleen prestakuntzarako, enpresan irakatsiko diren moduluen arabera.

Horretarako, prestakuntza hasieratik planifikatu behar da:

• Instruktoreak enpresan egiten diren zeregin nagusiak azaldu eta bakoi-tzari buruzko xehetasunak eman ditzake.

• Tutorea zereginak eta heziketa-zikloko moduluak elkarrekin lotzen saia daiteke, enpresan lortuko den prestakuntza zehazteko.

• Tutoreak eta instruktoreak elkarrekin egin dezakete alderaketa hori; horrela, instruktoreak ez dakizkien termino guztiak argitu ahal izango dira, askotan hezkuntzaren munduko hizkuntzan egoten baitira, eta ez enpresaren eguneroko lanean erabiltzen den hizkuntzan.

Gainera, hasierako bilera horietan, gai hauek finkatzen saiatuko dira:

• Ikasleari buruzko informazioa.

• Bete beharreko agiriak.

• Ikaslea kontratatzeko modalitatea (kontratua edo beka), adinaren, epeen eta abarren arabera.

• Ikaslea babesteko aseguruak.

• Ordutegia eta egutegia: egunak, ordutegia, eta enpresako prestakun-tzaren hasiera eta amaiera.

• Heziketa Dualaren hizkuntza eta hizkuntza-beharrak.

• Laneko arriskuen prebentzioa.

• Instruktoreak ikasleak nola ebaluatuko dituen zehaztea.

32

• Enpresaren eta ikastegiaren arteko jarraipena:

- Jarraipenaren egutegia

- Jarraipena egiteko tresnak

- Ebaluazio-eredua

Prestakuntza ekainean edo irailean has daiteke (bai kontratuen kasuan, bai beken kasuan), baina Lanbide Heziketako ikastegiak apirilean jarriko dira harremanetan enpresekin, eta, prestakuntza-programa adostu ondo-ren, maiatzean aurkeztuko dute Jaurlaritzan eta Lanbiden. Horrenbestez:

• Ikas-ekinezko kontratua edo hitzarmena sinatuko da; horrek arautuko du ikasleen konpentsazio-erregimena, prestakuntza-programetarako beken bitartez.

• Lanbideren diru-laguntza eskatuko da, edo ez (baldintzak betetzen ez badira).

8.4. Harrera arretatsua

Ikasle gehienentzat, hori da enpresa-munduarekin duten lehen harrema-na; horregatik, harrera egokia oso lagungarria izan daiteke integratzeko, egokitzeko eta prestakuntzari etekin handiagoa ateratzeko.

Hauek dira harrera igualitario eta eraginkorraren helburu nagusiak:

• Ikaslea ahalik eta azkarrena egokitzea lanpostura, eta errendimendu egokia izatea.

• Ikasleak enpresa ahalik eta ondoena ezagutzea (bezeroak, produktuak, zerbitzuak etab.).

• Ikaslea hasieratik inplikatzea proiektu komunean, enpresarentzat erren-tagarria izatea eta ahalik eta ekarpenik handiena egitea ezagutzei, gai-tasunei eta jarrerei dagokienez.

Harrera onak enpresa osatzen duten alderdi guztiak hartu behar ditu kon-tuan, eta, esanahirik zabalenean (enpresaren tamainaren eta motaren ara-bera), hauek barne hartu beharko ditu:

• Enpresaren aurkezpena.

• Lan eta gizarte-alderdiak.

• Kudeaketa-sistema integratua: kalitatea, prebentzioa, ingurumena, etengabeko hobekuntza eta emakumeen eta gizonen arteko aukera-berdintasunaren arloko politika.

• Informazio-sistema.

• Pertsonen kudeaketarako praktikak.

33

• Informazio erabilgarria.

Gidarik ez badute eta bat egin behar badute, hau kontsulta dezakete: “Ber-dintasunezko harrera egokietarako eskuliburua egiteko gida”; Confebas-kek egin du, eta webgunean dago eskuragarri.

8.5. Ikasleen prestakuntza

Enpresaren esparruan, instruktorearen tutoretzapean, gauzatuko dira ikastegiarekin planifikatu diren heziketa-zikloaren zatiak edo moduluak, instruktorea enpresan dagoen bitartean.

Prestakuntzaren egutegia ere egin behar da; hau da, beharrezkoa da no-labaiteko jarraitutasuna egotea ikastegian eta enpresan ikasitakoaren ar-tean eta, horretarako, biek jakin behar dute gauza bakoitza noiz irakatsiko den, prestakuntza-ibilbide logikoa gauzatu ahal izateko.

8.6. Jardueraren gaineko jarraipena

Ikasleen prestakuntzaren jarraipena egiteko, baliabide hauetakoren bat edo gehiago erabil daitezke:

• Tutorearen eta instruktorearen arteko bilerak; batzuetan ikasleak ere parte har dezake.

• Enpresara edo ikastegira bisitak.

• Jardueren, gaitasunen, zailtasunen, motibazioaren eta abarren aldizka-ko txostenak.

34

8.7. Ebaluazioa

Instruktoreak ikasleak enpresan eman duen denboran garatu dituen gai-tasun teknikoak eta zeharkakoak ebaluatu beharko ditu (autonomia, eki-mena, antolakuntza, talde-lana, arazoei aurre egiteko gaitasuna...). Ikaslea egiten ari den moduluen azken notarako oinarria izango da.

Ebaluazioa hainbat unetan egitea gomendatzen da, ikaslearen bilakaera hauteman ahal izateko.

Ikastegiek jarraipena eta ebaluazioa errazago egiteko agiriak egin dituzte.

Gainera, instruktoreak hutsegiteen orri bat izango du, eta bertan apunta-tuko ditu, halaber, justifikazioak. Beharrezkoa da etengabeko harremana izatea ikastegiarekin, hutsegiteak justifikatu gabe badaude kausak haute-maten eta konponbide bat aurkitzen saiatzeko.

35

9. Instruktorea: funtsezko rola

9.1. Profila: oinarrizko gaitasunen mapa

Instruktorea ezinbestekoa da. Heziketa-eredu hau arrakastatsua izateko, hein handi batean, instruktoreak kalitatezko lana egin behar du eta inpli-katuta eta motibatuta egon behar du, horrek baldintzatuko baitu ikaslea-ren ikasketa-prozesua.

Instruktorearen ezaugarri garrantzitsuena profesional ona izatea da; bere lana egiteko beharrezkoak diren ezagutza teknikoak izan behar ditu eta, gainera, prest egon behar du Lanbide Heziketa Dualaren ereduan instruk-tore-funtzioa betetzeko.

Instruktore ona izateko, irakasteko bokazioa izan behar du eta, ahal izanik, borondatez egingo du lan hori.

Instruktoreak, rol hori betetzeko esperientzia, ezagutza, bokazioa eta bo-rondatea izateaz gain, prestakuntzarekiko nolabaiteko sentsibilitatea ere izan behar du; hau da, bere ezagutzak transmititzeko nahia izan behar du, ez soilik ikasleei informazioa emanez, baizik eta benetan irakatsiz.

Instruktoreak rol hauek izango ditu enpresan:

• Enpresako langilea: bere lanpostua izango du.

• Instruktorea: ikasleen prestakuntza-planaren jarraipena egin eta ikas-leak ebaluatuko ditu. Horrez gain, prestakuntzak irauten duen bitartean ager daitezkeen gatazkak kudeatu beharko ditu.

• Taldekidea: instruktoreak eta ikasleek enpresarentzat lan egiten dute, eta helburu berberak bete behar dituzte.

• Kudeatzailea: ikastegiko tutorearekin elkarlanean aritu beharko du en-presako ikaslearen prestakuntza koordinatzeko.

Rol horietako bakoitza betetzeko, gaitasun sorta bat behar da; gaitasun horiek batzuetan lotuta daude, baina beste batzuetan betetzen den rolari baino ez dagozkio. Instruktorearen lana aztertzen badugu, hau da gaita-sun gakoen mapa:

36

GA

ITA

SUN

GA

KOEN

MA

PAG

AIT

ASU

NA

DES

KRIB

APE

NA

APL

IKA

ZIO

-IRIZ

PID

EAK

1. P

REST

AKU

NTZ

A E

TA G

ARA

PEN

A1.

1. L

anpo

stua

an

tola

tzea

eta

pl

anifi

katz

ea

1.1.

1. P

rest

akun

tza-

beha

rrak

Pres

taku

ntza

ren

beha

rrak

et

a be

rezi

tasu

nak

iden

tifika

tzea

. Dat

ueta

tik

abia

tuta

, ond

orio

ak

ater

atze

a et

a la

burt

zea.

1. P

rest

akun

tza

egite

n de

n en

pres

aren

test

uing

urua

azt

ertz

ea.

2. Ik

asle

-tal

dear

en b

ehar

rizan

ak a

zter

tzea

(beh

arra

k, in

tere

sak,

itxa

ro-

pena

k et

a au

rret

iko

ezag

utza

k).

3. P

rest

akun

tza-

helb

urua

k ga

ratz

ea e

ta ik

asta

ldea

ri eg

okitz

ea.

4. P

rest

akun

tzar

en e

duki

a ha

utat

zea

eta

orde

natz

ea: e

ging

o di

ren

zere

-gi

nak

azte

rtze

a.5.

Pre

stak

untz

a-pr

ozes

uare

n eg

okita

suna

azt

ertz

ea.

6. P

rest

akun

tzar

en k

ostu

ak e

ta o

nura

k az

tert

zea.

1.1.

2. P

rest

akun

tza

pres

tatz

eaPr

esta

kunt

za fo

rmat

u eg

okia

k er

abili

z,

pres

tatz

eko

eta

plan

ifika

tzek

o ga

itasu

na.

1. P

rest

akun

tzar

en e

spar

rua.

2. Ja

rdue

rak

eta

helb

uru

nahi

z ed

ukie

n oi

narr

i met

odol

ogik

oa

dise

inat

zea

eta

anto

latz

ea, i

kast

alde

aren

eza

ugar

riei e

goki

tuta

.3.

Pre

stak

untz

an e

rabi

liko

dire

n ba

liabi

deak

eta

mat

eria

lak

haut

atze

a,

gara

tzea

eta

pre

stat

zea.

4. A

urre

rape

nare

n eg

uteg

ia e

do p

lana

. Ele

men

tu b

akoi

tzar

en ir

aupe

na.

5. P

ropo

satu

tako

eba

luaz

io-p

roze

dura

k.

37

GA

ITA

SUN

GA

KOEN

MA

PAG

AIT

ASU

NA

DES

KRIB

APE

NA

APL

IKA

ZIO

-IRIZ

PID

EAK

1. P

REST

AKU

NTZ

A E

TA G

ARA

PEN

A1.

2. L

ana

gauz

atze

a1.

2.1.

Ikas

teko

pr

ozes

ua e

ta e

stilo

akIk

aske

ta-e

goer

ak s

ortz

ea

eta

egok

itzea

, ika

sle

bako

itzar

en ik

aske

ta-

zikl

oare

n be

harr

etar

a eg

okitz

eko.

1. Ja

rduk

eta/

aplik

azio

bat

en h

asie

ran

eduk

iak

eta

helb

urua

k au

rkez

tea.

2. H

izku

ntza

arg

ia e

ta u

lerg

arria

era

biltz

ea in

form

azio

-sai

oeta

n.3.

Esk

ura

daud

en b

alia

bide

ak e

ta m

ater

iala

k er

abilt

zea.

4. E

duki

a la

ntze

an, t

eoria

ren

eta

prak

tikar

en a

rtek

o ha

rrem

anak

eza

rtze

a.5.

Pla

ntea

tu d

iren

kont

uei b

ehar

bez

ala

eran

tzut

ea e

ta g

aine

rako

en

iritz

iak

erre

spet

atze

n ja

kite

a.6.

Sai

oeta

n, ik

asle

en p

arte

-har

tzea

eta

mot

ibaz

ioa

sust

atze

a.7.

Adi

bide

ak, e

rref

eren

tzia

-itur

riak

eta

labu

rpen

ak o

ndo

erab

iltze

a,

eduk

iak

eta

ondo

ule

rtu

ez d

iren

kont

uak

azal

tzek

o.8.

Apl

ikat

uko

dire

n iri

zpid

eak

aurr

etik

azt

ertz

ea.

1.2.

2. M

onito

rizaz

ioa

Ikas

leen

kon

trol

a m

aiz

egite

a, e

npre

sara

nol

a eg

okitz

en a

ri di

ren

eta

zenb

atek

o es

perie

ntzi

a pr

ofes

iona

la lo

rtu

dute

n ja

kite

ko.

1. Ik

asle

ek e

zagu

tzak

bar

nera

tzen

ditu

ztel

a be

rmat

zea.

2. Ir

akas

ten

dire

n ed

ukie

n ka

litat

ea e

giaz

tatz

ea.

3. Ik

asle

en la

na se

ndot

zea;

hor

reta

rako

, aur

rera

pene

i eta

lorp

enei

bu

ruzk

o in

form

azio

egu

nera

tua

mai

z em

ango

zai

e et

a ak

atsa

k zu

zen-

duko

zai

zkie

.4.

Ikas

keta

-jard

uere

tara

ko e

ta ta

lder

ako

egok

iak

dire

n he

zkun

tza-

bita

r-te

koak

era

biltz

ea.

5. Ik

asle

en jo

kabi

dea

eta

enpr

esak

o la

ngile

ekin

dut

en k

omun

ikaz

ioa

azte

rtze

a.

38

GA

ITA

SUN

GA

KOEN

MA

PA

GA

ITA

SUN

AD

ESKR

IBA

PEN

AA

PLIK

AZI

O-IR

IZPI

DEA

K1.

PRE

STA

KUN

TZA

ETA

GA

RAPE

NA

1.3

Pres

taku

ntza

1.3.

1. G

aita

sun

tekn

iko

espe

zifik

oak

Lana

em

aitz

a bi

kain

ekin

ga

uzat

zeko

beh

arre

zkoa

k di

ren

gaita

suna

k et

a ez

agut

za te

knik

o na

hiz

funt

zion

alak

izat

ea.

Gai

tasu

n fu

ntzi

onal

ber

riak

aplik

atze

ko e

ta h

obet

zeko

in

tere

sa e

ta g

aita

suna

er

akus

tea.

1. L

an b

akoi

tzer

ako

tres

na e

do te

knol

ogia

ego

kia

haut

atze

a.2.

Gai

nera

koek

in g

aita

sun

tekn

ikoa

k pa

rtek

atze

ko b

ehar

bes

teko

gai

tasu

na

eta

ezag

utza

izat

ea.

3. P

roze

su, t

resn

a ed

o te

knol

ogia

ber

riak

prob

atze

a, a

plik

agar

riak

dire

n al

a ez

eb

azte

ko.

4. B

este

ei a

uker

ak e

mat

ea k

ontz

eptu

ak ik

asi e

ta g

aita

sun

tekn

ikoa

k ba

rner

a di

tzat

en.

5. In

stru

ktor

eari

part

e ha

rtze

ko e

ta la

gunt

zeko

esk

atze

n za

io e

sper

ient

zia

tekn

ikoa

eta

eza

gutz

ak d

ituel

ako

eta

gai t

ekni

ko k

onpl

exua

k ko

npon

tzen

da

kiel

ako.

6. G

aita

suna

k et

a ez

agut

za fu

ntzi

onal

ak e

ta te

knik

oak

gara

tzea

lane

ko se

gur-

tasu

nare

n pa

ram

etro

en b

arru

an, e

ta le

heng

aien

, pro

zesu

en e

ta a

barr

en

erab

ilera

eko

nom

iko

eta

ekol

ogik

o ho

bea

sust

atze

a.

1.3.

2. G

aita

sun

peda

gogi

koak

eta

di

dakt

ikoa

k

Ezag

utza

esp

ezifi

koa

iraka

sten

dire

n ed

ukie

tara

ek

artz

eko

gai i

zate

a,

hezk

untz

a-pr

ozes

ua b

ehar

be

zala

gar

a da

din.

1. A

skot

arik

o m

etod

oak,

est

iloak

eta

tekn

ikak

era

biltz

eko

gaita

suna

.2.

Ikas

leen

het

erog

eneo

tasu

nari

aurr

e eg

iteko

gai

izat

ea.

3. Ik

asle

ak o

rient

atze

ko e

ta e

stim

ulat

zeko

gai

izat

ea, m

odu

inde

pend

ente

an

ikas

dez

aten

.4.

Egu

nero

ko b

izitz

ako

kasu

ak ik

aske

ta-p

roze

suan

apl

ikat

zeko

gai

izat

ea.

5. Ik

aske

ta-p

roze

sua

ikas

leen

egu

nero

ko b

izitz

ara

egok

itzek

o ga

i iza

tea.

6. Ik

asle

ei te

stui

ngur

uko

funt

zioa

k ed

o ze

regi

nak

esle

itzea

, esl

eitu

tako

ikas

ke-

ta-p

roze

sua

orie

ntat

zeko

, eta

em

aitz

ak e

balu

atu

ahal

izat

ea.

39

GA

ITA

SUN

GA

KOEN

MA

PAG

AIT

ASU

NA

DES

KRIB

APE

NA

APL

IKA

ZIO

-IRIZ

PID

EAK

2. P

ERTS

ON

ART

EKO

GA

ITA

SUN

AK

2.1

Kom

unik

azio

a2.

1.1.

Ikas

le/ir

akas

leek

inAs

kota

riko

erag

ileek

in e

lkar

rizke

ta e

ta

lana

sus

tatz

ea.

Idei

ak a

rgi

eta

zeha

tz

adie

razt

ea, a

hoz n

ahiz

idat

ziz,

hizk

etak

i-de

ari e

goki

tuta

ko h

izku

ntza

era

biliz

, eta

m

ezua

ule

rtu

dela

egi

azta

tzea

. Per

tso-

nart

eko

harre

man

ak id

entifi

katz

ea, g

or-

detz

ea e

ta a

prob

etxa

tzea

, he

lbur

uak

lort

zen

lagu

ntze

ko.

1. I

deia

k et

a iri

tzia

k ar

gi e

ta m

odu

uler

garr

ian

adie

razt

ea.

2. B

este

ei m

odu

aktib

oan

entz

utea

eta

jaso

tako

mez

uak

uler

tu d

irela

ber

mat

zea,

er

repi

katu

z edo

gal

dera

geh

iago

egi

nez.

3. G

aine

rako

ekin

har

rem

anet

an e

gote

ko g

aita

suna

, info

rmaz

ioa

edo

lagu

ntza

es

katz

eko.

4. M

ezua

k hi

zket

akid

eari

eta

test

uing

urua

ri eg

okitz

ea. G

aine

rako

en ik

uspe

giak

et

a iri

tzia

k ai

ntza

t har

tzea

.5.

Kom

unik

azio

form

ala

eta

info

rmal

a ha

stea

eta

man

tent

zea

lane

ko fu

ntse

zko

sola

skid

eeki

n.6.

Irit

ziak

mod

u sin

esga

rria

n ad

iera

ztea

. Idei

ak e

ragi

nkor

tasu

nez a

urke

ztea

, m

ezua

ren

hart

zaile

ak ja

so d

itzan

.

2.1.

2. E

npre

sako

lank

idee

kin

eta

zuze

ndar

itzar

ekin

2.1.

3. E

npre

sako

lanb

ide-

hezi

keta

ko e

ta h

ezku

ntza

-ko

ard

urad

unar

ekin

2.2.

Mot

ibaz

ioa

Espe

rient

zia

eta

ezag

utza

tekn

ikoa

k tr

ansm

ititz

ea, i

kasl

eek

uler

tzek

o m

odua

n, h

aien

tzat

era

bilg

arria

iz

an d

aite

zen.

Lag

untz

a te

knik

oa

eta

espe

zial

izat

ua e

man

ez, a

razo

ak

konp

ontz

en la

gunt

zea.

1. I

kasle

ak e

npre

sare

n er

real

itate

ra e

goki

tzek

o pr

ozes

ua p

lani

fikat

zea.

2. E

npre

sare

n, e

gitu

ren,

pro

zesu

en, z

uzen

darie

n et

a ba

liabi

deen

ikus

pegi

oro

korra

em

atea

.3.

Ika

sleek

bet

eko

ditu

zten

lanp

ostu

ekin

lotu

riko

jard

uera

k eta

pos

tuen

eza

ugar

riak

azal

tzea

.4.

Ika

sleek

esle

itzen

zaizk

ien

zere

gine

tan

parte

har

dez

atel

a su

stat

zea.

5. P

roze

suak

eta

pro

zedu

rak

uler

tzen

lagu

ntze

a et

a ga

i bak

oitz

ari b

uruz

ko in

form

azio

ga

rrant

zitsu

a em

atea

.6.

Ins

trukt

orea

k due

na b

aino

eza

gutz

a ha

ndia

goa

eska

tzen

dut

en g

ai ko

nple

xuak

id

entifi

katz

ea e

ta a

ditu

ei la

gunt

za e

skat

zea,

eba

tz d

itzat

en.

7. B

ehar

dut

enek

info

rmaz

io e

gune

ratu

a et

a ba

liaga

rria

jaso

tzen

dut

ela

berm

atze

a,

eta

emai

tzen

jarra

ipen

a eg

itea.

8. I

nstru

ktor

eari

dago

zkio

n ko

ntue

i aur

re e

gite

ko g

aita

sun

tekn

ikoa

izat

ea, e

ta

eduk

iak t

rans

misi

oare

n te

stui

ngur

u an

itzet

ara

egok

itzea

.

40

GA

ITA

SUN

GA

KOEN

MA

PAG

AIT

ASU

NA

DES

KRIB

APE

NA

APL

IKA

ZIO

-IRIZ

PID

EAK

2. P

ERTS

ON

ART

EKO

GA

ITA

SUN

AK

2.3.

Aur

kezp

enak

eg

iteko

gai

tasu

nak

Hitz

aldi

eta

era

kust

aldi

egi

-tu

ratu

ak p

lani

fikat

zea

eta

emat

ea, e

ztab

aida

-tal

deak

an

tola

tzea

eta

pre

stak

un-

tza-

saio

ak e

skai

ntze

a.

1. H

itzal

di e

gitu

ratu

bat

pla

nifik

atze

a. E

duki

ak e

ta h

elbu

ruak

lotz

ea. B

ere

buru

a au

rkez

tea,

gai

a au

rkez

tea

eta

info

rmaz

ioa

egitu

ra lo

giko

bat

en a

rabe

ra a

ntol

atze

a.2.

Hitz

aldi

egi

tura

tu b

at a

urke

ztea

: iku

sizk

o ko

ntak

tua,

inte

rakz

ioa,

esa

ten

dena

ule

rtze

n de

n eg

iazt

atze

a, e

ntzu

leei

hitz

egi

tea,

gor

putz

aren

hiz

kunt

za e

ta a

hots

a be

har b

ezal

a er

abilt

zea.

3. E

raku

stal

di b

at a

ntol

atze

a: e

raku

stal

diar

en e

ta p

rest

akun

tzar

en x

ede

dire

n ed

ukia

k lo

tzea

. Pu

ntu

gako

ak id

entifi

katz

ea.

4. T

alde

ko s

aioa

k au

rkez

tea.

5. I

kasl

een

part

e-ha

rtze

a su

stat

zea,

ezt

abai

da-t

alde

en b

idez

.

2.4.

Tald

ean

lan

egite

a H

arre

man

ak e

zart

zeko

eta

la

nkid

e na

hiz

ikas

leek

in

lan

egite

ko g

aita

suna

, ba

koitz

ak b

ere

post

uari

dago

zkio

n ze

regi

nak

egin

ah

al iz

an d

itzan

. Hel

buru

ak

zeha

ztea

, ika

slee

n,

lank

idee

n et

a az

keni

k en

pres

aren

xed

eak

erdi

ets

daite

zen.

1. B

este

bat

zuek

in m

odu

aktib

oan

part

e ha

rtze

a ze

regi

n ko

mun

bat

gau

zatz

eko.

2. B

ai a

rdur

adun

ei b

ai ik

asle

ei la

gunt

za e

skat

zea

eta

onar

tzea

, zer

egin

bat

egi

teko

beh

arre

zkoa

de

nean

.3.

Beh

ar d

uten

lank

idee

i eta

ikas

leei

lagu

ntza

em

atea

zer

egin

ak g

auza

tzek

o.4.

Oha

rtar

azpe

na ja

sotz

ean,

zer

egin

bat

egi

teko

mod

ua z

uzen

tzea

eta

lan

egite

ko b

este

mod

u ba

t har

tzea

.5.

Lan

a ed

o la

neko

bal

dint

zak

hobe

tzek

o ira

doki

zuna

k eg

itea.

6. I

kusi

tako

por

taer

ei e

ta e

mai

tzei

bur

uzko

oha

rtar

azpe

nak

egite

a et

enga

be.

7. T

alde

kide

en e

do ik

asle

en g

aita

suna

k et

a ez

agut

zak

aito

rtze

a et

a ko

ntua

n iz

atea

, jar

duke

-ta

-pla

nak

egin

eta

zen

bait

erab

aki h

ar d

itzat

en.

8. T

alde

kide

ak e

ta ik

asle

ak a

nim

atze

a id

eiak

, irit

ziak

eta

des

ados

tasu

nak

adie

raz

ditz

aten

. Lan

er

aiki

tzai

lea

konfi

antz

arek

in e

gite

ko a

uker

ak s

ortz

ea.

41

GA

ITA

SUN

GA

KOEN

MA

PAG

AIT

ASU

NA

DES

KRIB

APE

NA

APL

IKA

ZIO

-IRIZ

PID

EAK

2. P

ERTS

ON

ART

EKO

GA

ITA

SUN

AK

2.5.

Inte

rakz

ioa

ko

ntro

latz

ea

Pres

taku

ntza

ren

espa

rrua

n oh

arra

k eg

itea

eta

jaso

tzea

, gi

ro e

raik

itzai

lea

sort

zeko

, gu

ztie

k ul

ertz

eko

eta

horie

n ar

aber

a ja

rdut

eko.

In

guru

an g

erta

tuta

ko a

l-da

kete

i ber

ehal

a er

antz

utea

et

a po

rtae

ra n

ahiz

lane

rako

m

odua

ego

kitz

ea.

1.

Mal

guta

suna

sust

atze

a, e

lkar

-ule

rtze

a ah

albi

detz

ea e

ta in

guru

an g

erta

tuta

ko a

ldak

etet

ara

egok

itzea

.2.

N

orbe

rare

n id

eiak

info

rmaz

io b

errir

a eg

okitz

ea, b

este

en ir

itzia

k ul

ertz

ea e

ta n

ork

bere

iritz

iei g

ehitz

ea.

3.

Ziur

gabe

tasu

n et

a al

dake

ta-e

goer

ak k

udea

tzea

eta

kon

trola

tzea

, eta

gau

zak

egite

ko m

odu

eta

ered

u be

rria

k pr

opos

atze

a, su

stat

zea

eta

aurk

ezte

a.4.

La

n eg

iteko

mod

ua a

ldat

zea,

enp

resa

ren

eta

ingu

rune

aren

beh

arre

i era

ntzu

teko

.5.

Iru

zkin

era

ikitz

aile

ak e

gite

a. O

harra

k ik

asle

ei la

gunt

zeko

egi

tea,

eta

ez h

aiei

kal

te e

gite

ko, h

au d

a, sa

rkas

-m

oa e

rabi

li eta

inor

irrig

arri

utzi

gab

e.6.

Al

derd

i pos

itibo

ak n

abar

men

tzea

. Ond

o eg

inda

koa

gora

ipat

zea.

7.

Hal

a da

goki

onea

n, k

ritik

ak m

odu

erai

kitz

aile

an e

gite

a.

2.6.

Sor

men

a et

a iz

pirit

u so

rtza

ilea

Solu

zio

berr

itzai

leak

(k

ontz

eptu

ak, m

etod

oak

eta

ikus

pegi

ak) e

zart

zea,

pr

esta

kunt

zare

n et

a en

pres

aren

beh

arre

n ar

aber

akoa

k, e

ta p

roak

tiboa

iz

atea

bal

ioa

eran

sten

du

ten

idei

ak s

ortz

eko.

1. Id

eiak

gar

atze

n la

gunt

zea;

hor

reta

rako

, ira

gane

ko e

sper

ient

ziet

an e

ta ik

erke

ten

emai

tza

dire

n ek

arpe

n pe

rtso

nale

tan

oina

rritu

ta, j

ardu

nbid

e ho

beak

par

teka

tuko

dira

.2.

Jada

eza

rrita

dau

den

tres

neta

n ho

beku

ntza

k id

entifi

katz

ea e

ta m

odu

aktib

oan

part

e ha

rtze

a or

dute

giak

eta

era

ntzu

teko

gai

tasu

na h

obet

zeko

pro

iekt

uen/

prog

ram

en g

arap

enea

n.

Ezag

utza

k ar

eago

tzek

o ah

aleg

inak

egi

tea;

hor

reta

rako

, lan

post

uan

esku

ra d

agoe

n in

form

azio

a bi

latu

ko d

a et

a la

nkid

een

iritz

iak

kont

uan

hart

uko

dira

, ide

iak

foka

tu e

ta

uler

tzek

o.3.

Idei

ak p

ropo

satz

ea e

ta e

balu

atze

a, b

ider

agar

riak

dire

n al

a ez

kon

tuan

har

tuta

. Enp

resa

ren

eta

ikas

leei

em

aten

zaie

n pr

esta

kunt

zare

n be

harre

tara

eta

gai

tasu

neta

ra e

goki

tzen

dire

la b

erm

atze

a.4.

Mod

u ak

tiboa

n pa

rte

hart

zea

proi

ektu

en e

ta p

rogr

amen

eba

luaz

ioan

, eta

jard

unbi

derik

one

nak

iden

tifika

tzea

.5.

Ete

ngab

e ho

betz

eko

jarr

era

izat

ea e

ta ta

lde

eran

tzul

eari

sako

n er

agite

n di

eten

ara

zoak

ko

npon

tzek

o so

luzi

o be

rritz

aile

ak e

mat

ea.

42

GA

ITA

SUN

GA

KOEN

MA

PAG

AIT

ASU

NA

DES

KRIB

APE

NA

APL

IKA

ZIO

-IRIZ

PID

EAK

2. P

ERTS

ON

ART

EKO

GA

ITA

SUN

AK

2.7.

Ara

zoak

ko

npon

tzea

Er

abak

iak

hart

u ba

ino

lehe

n eg

oera

ule

rtze

ko,

info

rmaz

ioa

erab

iltze

ko,

orie

ntaz

io-ir

adok

izun

ak

kont

uan

hart

zeko

, ba

hetz

eko,

azt

ertz

eko

eta

ebal

uatz

eko

gaita

suna

.

1. P

rem

isak

gar

atze

a.2.

Alte

rnat

ibak

iden

tifika

tzea

, fun

tsez

ko la

u ba

ldin

tza

haue

kin:

arg

itasu

na, z

ehaz

tasu

na, j

ustifi

-ka

zioa

eta

ord

ena.

3.

Alte

rnat

ibak

eba

luat

zea,

erd

iets

i nah

i dire

n he

lbur

uen

arab

era.

4. A

ltern

atib

a ba

t hau

tatz

ea, h

au d

a, e

raba

ki b

at h

artz

ea.

3. E

BALU

AZI

OA

ETA

BA

LORA

ZIO

A3.

1. E

balu

azio

aH

elbu

ruak

lort

zeko

, ba

liabi

deen

era

bile

rare

n er

agin

kort

asun

a et

a efi

kazi

a ze

hazt

ea, e

ta d

esbi

dera

tzea

k et

a zu

zenk

eta-

neur

riak

iden

tifika

tzea

, hel

buru

ak

erdi

este

n di

rela

ber

mat

zeko

.

1. E

balu

azio

ak p

rest

akun

tza-

zikl

oan

duen

toki

a ze

in d

en u

lert

zea,

eto

rkiz

unea

n ho

beku

ntza

k eg

iteko

.2.

Eba

luaz

io-p

roze

suar

en h

elbu

rua

ezar

tzea

.3.

Eba

luaz

io-t

resn

a eg

okia

k ha

utat

zea

edo

dise

inat

zea.

4. M

etod

o ba

koitz

aren

inda

rgun

een

eta

ahul

gune

en g

aine

ko k

ontz

ient

zia

hart

zea.

5. P

arte

-har

tzai

leek

aur

retik

ditu

zten

eza

gutz

ak z

ehaz

tea:

gai

tasu

n pe

rtso

nala

k et

a la

neko

es

perie

ntzi

a.6.

Beh

arra

k et

a in

tere

sak

iden

tifika

tzea

.7.

Inf

orm

azio

a bi

ltzek

o un

ean

ezar

ritak

o eb

alua

zio-

irizp

idea

k zo

rrot

z ap

likat

zea.

8. E

rdie

tsita

ko ik

asku

ntza

-mai

la e

zart

zea.

43

GA

ITA

SUN

GA

KOEN

MA

PAG

AIT

ASU

NA

DES

KRIB

APE

NA

APL

IKA

ZIO

-IRIZ

PID

EAK

3. E

BALU

AZI

OA

ETA

BA

LORA

ZIO

A3.

2. T

resn

ak

erab

iltze

a 3.

2.1.

Lan-

koad

erno

a er

abilt

zea

Inst

rukt

orea

k ira

kast

eko

tekn

ikak

et

a m

etod

oak

ezag

utze

a, ik

asle

a ar

datz

due

n ik

aske

ta-p

roze

sua

gauz

atze

ko; h

orre

tara

ko, t

resn

ek

ikas

keta

hob

etze

ko e

mat

en

ditu

zten

auk

erak

apr

obet

xatu

ko

ditu

. Gai

tasu

nak

man

tent

zea

eta

hobe

tzea

, bai

ta g

aita

sun

berr

iak

esku

ratz

ea e

re, k

alita

tea

berm

atze

ko.

1.

Pres

taku

ntza

-pro

zesu

a ik

asle

ei e

goki

tzea

, lan

a ho

beto

egi

teko

beh

ar d

ituzt

en g

aita

-su

nak

gara

tu e

ta e

skur

atu

ditz

aten

.2.

Ik

asle

aren

eta

inst

rukt

orea

ren

arte

ko e

lkar

reki

ntza

pos

itibo

a ah

albi

detz

ea.

3.

Jaki

n-m

ina,

apl

ikaz

io p

rakt

ikoa

eta

hau

snar

keta

sus

tatz

en d

ituen

ikas

teko

ingu

rune

a so

rtze

a.4.

Ik

asle

en b

ehar

reta

ra e

goki

tuta

ko tr

esna

k er

abilt

zea.

5.

Eten

gabe

ko ik

asku

ntza

sus

tatz

ea.

6.

Ask

otar

iko

tekn

ikak

, bal

iabi

deak

eta

jard

uera

pra

ktik

oak

erab

iltze

a, ik

asku

ntza

hob

etze

-ko

.7.

Ik

aske

ta-p

roze

sua

bana

koar

i ego

kitz

ea, e

ta id

entifi

katz

e-m

etod

olog

iara

eta

pro

fil p

rofe

-si

onal

bak

oitz

era

mol

datz

ea.

8.

Espe

rient

zia

indi

bidu

alen

eta

kol

ektib

oen

met

aket

a on

artz

ea, b

aita

ego

era

zeha

tzei

bu

ruzk

o ik

uspe

gi d

esbe

rdin

ak e

re.

3.2.

2. E

ba-

luaz

io-o

rria

k er

abilt

zea

3.2.

3. Ik

asku

ntza

-m

etod

oak

3.3.