Elkarrizketa Txabi Arnal
2
10 2012ko urtarrila Drogetenitturri, 197 zkia. E L K A R R I Z K E T A A r t a r r a i o p a r i d e n d a Goienkale, 5 • Telf. 943 17 44 19 E R M U A D . ARRAL 97 S.L. Tfno. 943 176 075 - Fax: 943 170 892 [email protected] www.arral97.com Luis Cañas Cantosan Verdejo Viña 65 Verdejo Amaren Añada Real Cava Oriol Rosell Nitida Montepinos Ardo banatzailea: - 4 urte eman dituzu azken 30 urteotan kaleratutako haur-bildumak aztertzen. Zer dira haur-bildumak? Ume txikiek irakurtzen di- tuzten liburuak dira. Bertan marrazkiak ez dira bakarrik apaingarriak, istorioa uler- tzeko ezinbesteko elementu dira. Gaur egun, helduen- tzako albumak ere egiten di- ra, baina nik 0 eta 8 urte bi- tarteko umeei zuzendutako- ak aztertu ditut. - Zeintzuk elementu izan dituzu aztergai? Gauza askotan jarri dut arreta. Alde batetik, datu bi- bliografikoak aztertu ditut, heriotzak zer nolako interesa sortzen duen jakiteko eta in- teres horren bilakaera ikus- teko: 1980. hamarkadan oso album gutxi kaleratu ziren; 90. hamarkadan, gai honeki- ko interesa piztu zen eta mende hasieran era nabar- menean jorratzen hasi zen heriotza haur-albumetan. - Liburuen jatorriari ere erreparatu diozu? Bai. Egia esan Espainian ez da gai horretaz asko idaz- ten, liburu gehienak Europa- tik datoz: Frantziatik, Ale- maniatik eta Erresuma Batu- tik, batez ere. Bitxia bada ere, gehiago dira katalanez idatzi eta gaztelerara itzuli- tako liburuak, gaztelaniaz idatzitakoak baino. - Eta euskarazkoak? Egia esan, lan honen iker- keta esparrua Euskal Herrian zentratzea zen nire asmoa, baina ezinezkoa suertatu zi- tzaidan oso material gutxi dagoelako tesi baterako. - Liburuen edukiei dagokio- nez, zer ebaluatu duzu? Nor hiltzen den eta nork egiten duen dolua, nola edo zergatik hiltzen diren, dolua- ren faseak, erlijioaren pisua, umeek erritoetan parte har- tzen duten (hileta-elizkizune- tan, alegia), helduen jarrera eta heriotza irudikatzeko egi- leek erabiltzen dituzten me- taforak, besteak beste. - Eta zeintzuk metafora erabiltzen dira? Batzuetan heriotza gaua- rekin parekatzen da edo ur- taroekin. Kasu honetan ne- guan gertatzen da heriotza. - Nor hiltzen da umeen liburuetan? Haur literaturan oro har, protagonistak animaliak iza- ten dira askotan. Nik pen- tsatzen nuen liburu hauetan ere animaliak protagonista izango zirela, heriotza hain mingarria ez izateko. Baina ez, animaliek presentzia txi- kia dute, gizakia hiltzen da ia gehienetan, aitona, batez ere. Liburuak ausartak dira, ama hiltzen baita batzuetan eta umea bera ere. - Zer nolako ondorioak atera dituzu tesian? Gai deseroso horren aurre- an, mezua balio literarioren gainetik ipintzen dela pentsa daiteke, pisu pedagogikoa handiagoa izango zela uste nuen nik, behintzat. Baina ezetz ikusi dut. Badaude oso liburu pedagogikoak (80. ha- markadakoak, batez ere), es- kuliburu gisa har daitezkee- nak, baina gehienak beneta- ko lan literarioak dira. Ho- rrek harrituta laga nau. Era 1 9 8 0 . u r t e t i k 2 0 0 8 r a b i t a r t e a n k a l e r a t u t a k o 5 7 h a u r - b i l d u m a a z t e r t u d i t u T x a b i A r n a l i d a z l e e r m u a r r a k a u r k e z t u b e r r i d u e n t e s i a n ( ‘ H e r i o t z a r e n t r a t a m e n d u a h a u r - b i l d u m a i l u s t r a t u a n . G a z t e l a n i a z a r g i t a r a t u t a k o o b r a k ’ ) . U m e a k , h e r i o t z a e t a l i t e r a t u r a b a t z e n d i t u e n l a n h o r r e n e m a i t z e k h a r r i t u t a u t z i d u t e e g i l e a . T x a b i A r n a l , i r a k a s l e e t a i d a z l e a : “ U m e e n l i b u r u e t a n h e r i o t z a o s o e r a n a t u r a l e a n j o r r a t z e n d a ” ArgazkiPress
-
Upload
biblioteca-juan-san-martin-liburutegia -
Category
Documents
-
view
226 -
download
7
description
Entrevista a Txabi Arnal
Transcript of Elkarrizketa Txabi Arnal
10 2012ko urtarrila
Drogetenitturri, 197 zkia.
ELKARRIZKETA
Artarraiopari denda
Goienkale, 5 • Telf. 943 17 44 19ERMUA
D . ARRAL 97 S.L.Tfno. 943 176 075 - Fax: 943 170 892
[email protected] www.arral97.com
Luis Cañas
Cantosan Verdejo
Viña 65 Verdejo
Amaren
Añada Real
Cava Oriol Rosell
Nitida
Montepinos
Ardo banatzailea:
- 4 urte eman dituzu azken30 urteotan kaleratutakohaur-bildumak aztertzen.Zer dira haur-bildumak?
Ume txikiek irakurtzen di-tuzten liburuak dira. Bertanmarrazkiak ez dira bakarrikapaingarriak, istorioa uler-tzeko ezinbesteko elementudira. Gaur egun, helduen-tzako albumak ere egiten di-ra, baina nik 0 eta 8 urte bi-tarteko umeei zuzendutako-ak aztertu ditut.- Zeintzuk elementu izandituzu aztergai?
Gauza askotan jarri dutarreta. Alde batetik, datu bi-bliografikoak aztertu ditut,heriotzak zer nolako interesasortzen duen jakiteko eta in-teres horren bilakaera ikus-teko: 1980. hamarkadan osoalbum gutxi kaleratu ziren;90. hamarkadan, gai honeki-ko interesa piztu zen etamende hasieran era nabar-menean jorratzen hasi zenheriotza haur-albumetan. - Liburuen jatorriari ereerreparatu diozu?
Bai. Egia esan Espainian ezda gai horretaz asko idaz-ten, liburu gehienak Europa-tik datoz: Frantziatik, Ale-maniatik eta Erresuma Batu-tik, batez ere. Bitxia badaere, gehiago dira katalanezidatzi eta gaztelerara itzuli-tako liburuak, gaztelaniazidatzitakoak baino. - Eta euskarazkoak?
Egia esan, lan honen iker-keta esparrua Euskal Herrianzentratzea zen nire asmoa,baina ezinezkoa suertatu zi-tzaidan oso material gutxidagoelako tesi baterako. - Liburuen edukiei dagokio-nez, zer ebaluatu duzu?
Nor hiltzen den eta norkegiten duen dolua, nola edozergatik hiltzen diren, dolua-ren faseak, erlijioaren pisua,umeek erritoetan parte har-tzen duten (hileta-elizkizune-tan, alegia), helduen jarreraeta heriotza irudikatzeko egi-leek erabiltzen dituzten me-taforak, besteak beste. - Eta zeintzuk metaforaerabiltzen dira?
Batzuetan heriotza gaua-rekin parekatzen da edo ur-taroekin. Kasu honetan ne-guan gertatzen da heriotza.- Nor hiltzen da umeenliburuetan?
Haur literaturan oro har,protagonistak animaliak iza-ten dira askotan. Nik pen-tsatzen nuen liburu hauetanere animaliak protagonistaizango zirela, heriotza hainmingarria ez izateko. Bainaez, animaliek presentzia txi-kia dute, gizakia hiltzen daia gehienetan, aitona, batezere. Liburuak ausartak dira,
ama hiltzen baita batzuetaneta umea bera ere. - Zer nolako ondorioakatera dituzu tesian?
Gai deseroso horren aurre-an, mezua balio literariorengainetik ipintzen dela pentsadaiteke, pisu pedagogikoahandiagoa izango zela ustenuen nik, behintzat. Bainaezetz ikusi dut. Badaude osoliburu pedagogikoak (80. ha-markadakoak, batez ere), es-kuliburu gisa har daitezkee-nak, baina gehienak beneta-ko lan literarioak dira. Ho-rrek harrituta laga nau. Era
1980. urtetik 2008ra bitarteankaleratutako 57 haur-bildumaaztertu ditu Txabi Arnal idazleermuarrak aurkeztu berri duentesian (‘Heriotzaren tratamenduahaur-bilduma ilustratuan.Gaztelaniaz argitaratutako obrak’).Umeak, heriotza eta literaturabatzen dituen lan horren emaitzekharrituta utzi dute egilea.
Txabi Arnal, irakasle eta idazlea:
“Umeen liburuetan heriotza osoera naturalean jorratzen da”
Arga
zkiPr
ess
2012ko urtarrila 11ELKARRIZKETA
Drogetenitturri, 197 zkia.
- Akordeoia- Biolina- Biolontxeloa- Bonbardinoa- Flauta- Kantua- Gitarra- Gitarra elektrikoa- Gitarra baxua- Lengoaia musikala
- Klarinetea- Panderoa- Perkusioa- Pianoa- Saxofoia- Trikitrixa- Tronboia- Tronpeta- Txistua
Tel. 943 17 12 98 / 943 17 18 00 • [email protected]
MUSIKAESKOLA A U T O S A M E D I
Zearreko buelta eraikina 3, L8 pab.Tel. eta Faxa. 943 17 04 14
berean, heriotza jorratzenduten horrenbeste liburuegoteak harritu nau, heriotzaikuspegi laikotik lantzeak etaera naturalean hartzeak,desmitifikatuz: heriotza bizi-tzaren zikloa da, azkena. - Eta genero aldetik?
Sentimenduak emakumea-rekin lotuta joaten dira nor-malean eta ekintzak gizona-rekin. Aztertutako liburue-tan, baina, dolua jasaten du-tenak neskak eta mutilak di-ra oso neurri orekatuan etabiek dituzte sentimenduak.Hori oso garrantzitsua da.Deigarria da liburu horietanmutilak izatea batez ere bel-durra sentitzen dutenak. - Heriotza, hildakoak...,argi eta garbi erabiltzendira hitz horiek umeenliburuetan?
Heriotza hitza eta hil adi-tza gutxitan agertzen dira.Deigarria bada ere, literatu-ran egileak erabakitzen dugauzak nola kontatu nahi di-tuen eta nahiz eta hitza ezagertu, heriotzaren kon-
tzeptua oso argi agertzen daliburu horietan.- Nola ulertzen dute umeekheriotza?
Hiru urteko haur batek hil-dakoa bidaia batera joan de-la edo lo dagoela pentsatzendu. Sei urtekoak, berriz, ba-daki hildakoa ez dela buel-tatuko, baina berari ezinzaiola gertatu pentsatzendu. 9 urterekin, azkenik, he-riotza guztioi helduko zaigu-la barneratzen du umeak. - Umeek irakurri beharrekoliburuak dira zuk aztertu-takoak?
Lehen komentatu dudanmoduan, benetako artela-nak daude. Liburutegi guz-tietan egon beharko lirate-ke, eskuragarri. Ikerketa bu-rutzen ari nintzen bitartean,pertsona batek liburu batgomendatzeko eskatu zidan,umeari aitona hil zitzaiola-ko. Hau da, zerbait gerta-tzen denean akordatzen ga-ra liburu horietaz eta hori,nire ustez, ez da momentu-rik egokiena.
- Tesia gurasoentzakobaliagarria izan daiteke?
Bai, guraso eta, batez ere,irakasleentzat. Irakasleencurriculumean heriotza ezda agertzen: umeek bizitza-ren faseak ikasten dituzte,baina heriotzak ez dauka le-kurik. Baliabide bezala era-bil dezakete tesia, helduekoro har, baina irakasleek ba-tez ere, gai horren aurreanoso galduta egoten baitira. - Umearekin landu beharden gairik zailena daheriotza?
Nik ez nuke esango zailadenik, zailtasunak eta ta-buak guk sortzen ditugu. Osogai tristea da, deserosoa.Zaila? Dueroren ibaiadarrakikastea, hori bai zaila! Gainaturala da eta umeek bizi-tza tristea ere badela ikasi
behar dute. Denok hilko ga-ra, jaio garen bezala.- Formula magikorik ba aldago umeari heriotzarenberri emateko?
Ez, eman behar zaio etakito. Umeak jakin nahi dueta egia esan behar zaio.Kezkatu egingo da, normaladenez, baina aukera horieman behar zaio eta azkenagurra emateko aukera ere.Hortik aurrera, bakoitzakbere seme-alabak ezagutubehar ditu. Bestela betikoereduetara bueltatzen gara,sexualitatearekin gertatzenden moduan, lorea eta erle-arena kontatzera. Hildakoalo dagoela esaten badiogu,egunen batean esnatuko de-la pentsatuko du umeak, etamina bikoitza izango da: hil-dakoa ez delako bueltatukoeta umeek gezurra esan dio-zula ikusiko duelako. - Tesia argitaratzeaz gain,aurten 3 liburu kaleratukodituzu (‘Nicolás’, ‘El magorosa’ eta Manu anaiarekinidatzitako ‘El rompecabe-zas’). Zure liburuetanheriotza jorratzen duzu?
Ez naiz kontziente izanbaina tesia egiten egon nai-zen bitartean beste 3 liburuatera ditut eta horietako bi-tan hildakoak daude. - Zure liburuetan heriotzazhitz egitea kostatu zaizu?
Ez, nire liburuetan narra-zioaren logikaz hiltzen dirahildakoak, naturaltasun osoz.
Dorleta Vidal
“Gai tristea da, baina bizitzatristea ere badela
jakin behar du umeak”
Udal
Libur
utegia
![ETA-ri elkarrizketa [2011-11-11]](https://static.fdocuments.ec/doc/165x107/577d24601a28ab4e1e9c551b/eta-ri-elkarrizketa-2011-11-11.jpg)
