e^i, Alessa^dro LaTTiellae a^^^eae orr)hicaewarburg.sas.ac.uk/pdf/bkb344b2416132.pdf ·...
Transcript of e^i, Alessa^dro LaTTiellae a^^^eae orr)hicaewarburg.sas.ac.uk/pdf/bkb344b2416132.pdf ·...
015.v\e^i, Alessa^droLaTTiellae a^^^eae orr)hicae
KLEINE TEXTE FUR \ ORLESUNGEN UND t^BUNGEN
HERAUSGEGEBEN VON HANS LIETZMANN
133
LAMELLAE AVREAE ORPHICAE
EDIDIT COMMENTARIO INSTRVXIT
ALEXAXDER OLIVIERI
Przis I.— M.
:*i5-.
BONNA. MARCUS UND E. \VEBER'S VERLAG
1915
A. Slareus iind E. Weber's Verlag in Bonn
Tabulae in Usum ScholarumEditae sub cura Johannis Lietzmann.
Wie die vom gleichen Herausgeber und Verlag veroffentlichten
,,Kleinen Texte fiir Vorlesungen und Uebungen'* es sich zur Aufgabe
Btellen, Quellenschriften von geringem Umfang in einer Form und Aus-
stattung vorzulegen, die sie zur Grundlage des wissenschaftlichen Unter-
richts geeignet erscheinen laBt, so sind diese Tafelwerke dazu bestiramt,
das fiir die historisch-philologischen Facher wichtigste Anschauungs-
material in einer Gestalt zu bieten, welche technisch allen Anforderungen
der Wissenschaft entspricht und dabei doch einen fur den Studenten
erschwinglichen Preis anzusetzen gestattet. Denn es ist allerdings fiir
den akademischen Unterricht von hochster Bedeutung, daB der Lernende
auch die fiir die Schuiung seines Auges bedeutsamen Lehrmittel selbst
besitzt und sie nichfnur gelegentlich auf den Bibliotheken oder in den
Museen zu Gesicht bekommt. Der Preis von ca. 6 Mark fiir das ge-
bundene Exemplar wird deshalb moglichst beibehalten werden.
1. Specimina codicum Graecorum Vaticanorum collegerunt
PiusFranchi de'CavalierietJohannesLietz-mann. 1910. XVI S. 50 Tafeln in Lichtdruck. Geb.
in Leinenband 6 M. Auf Karton gedruckt in ganzPergament 12 M.
2 Papyri Graecae Berolinenses collegit Wilhelm'
Schubart. 1911. XXXIV S. 50Tafeln in Lichtdruck.
Geb. in Leinenband 6 M., in ganz Pergament 12 M.
3. Specimina codicum Latinorum Vaticanorum collegerum
Franciscus Ehrle S. J. et Paulus Liebaert.
1912. XXVI S. 50 Tafeln in Lichtdruck. Geb. in Leinen
6 M., in ganz Pergament 12 M.
4. Inscriptiones Latinae. Gollegit Ernestus Diehl. 1912.
XXXIXtS. 50 Tafeln in Lichtdruck. Geb. in Leinen
6 M., in ganz Pergament 12 M.
5. Handschrlften der Reformationszeit, ausgewahlt von
Georg Mentz. 1912. XXXVIII S. 50 Tafeln in
Lichtdruck. Geb.in Leinen 6M., in ganz Pergament 12 M.
6. Antilce Portrats bearbeitet von Richard Delbriick.
Ausgewahlte Portratkopfe auf 62 Lichtdrucktafeln und
zahlreichen Abbildungen im Text. Geb. in Leinen
12 M., in ganz Pergament 20 M.
7. inscriptiones Graecae collegit Otto Kern. 1913.
XXIII S. 50 Tafeln in Lichtdruck. Geb. in Leinen
6 M., in ganz Pergament 12 M.
8. Specimina codicum orientalium conlegit E. Tisserant.
1914. XLVII S. 80 Tafeln in Lichtdruck. Geb. in
Leinen 20 M., in ganz Pergament 30 M.
KLEINE TEXTE FUR VORLESUNGEN UND OBUNGENHERAUSGEGEBEN VON HANS LIETZMANN
133
LAMELLAE AVREAE ORPHICAE
EDIDIT COMMENTARIO INSTRVXIT
ALEXANDER OLIVIERI
BONNA. MARCUS UND E. WEBER'S VERLAG
1915
O^ MAY 7. i972
LAMELLAE AVR^liE-^fWTTfCAE
Inscriptiones orphicae aureis lamellis impressae, et in infimae Italiae
regionibus, Eleuthernae (in Creta) Romaeque repertae, maximi ponderis
ac momenti, quantum et quomodo doctrina quam continent, quaequehumanitatem cultumque Magnae Graeciae proprium haud dubio praebet,
a s. IV—III a. Ch. n. ad II post Ch. consensum et alibi invenerit,
aperte declarant. Solacium enim et quasi viaticum non modo morituris,
sed etiam in res adversas et dolores et miserias vitae humanae fuisse
videntur.
Ex uno et eo maiore carmine (cum libro mortuorum apud Aegyptioscomparato), hexametris dactylicis exarato, quod xatdpaoK; ec? ''AtSoo in-
scriptum Orpheo adscriberetur, excerptas esse putavit Dieterich (Nekyia,
Leipzig 1893); quam opinionem primus Rohde in dubium vocavit
(Psyche^ II [1903] p. 217, 2).
In tria genera dividi possunt, quorum
:
a) animae supplicationem ad inferorum reginam regemque atqueceteros deos complectitur, ut se puram, peccato congenito pur-
gatam, pratis beatorum accipiant ^A, B, C)
;
b) formulas actionis continet, vel potius studiose consilia ac prae-
cepta animae praebet, quibus illa incolumis et secura post mortemad sedem beatorum iter faciat (a^, b^)
;
c) ex generum a) et b) contaminatione ortum est (A^, B^).
Adiecta est lamella (d) quae deorum invocationes habere cultumquedearum, Cereris et Proserpinae, in infima Italia late vulgatum (Orsi, Boll.
d'a. 1909, 406; Xot. d. sc. (1909) 319 sqq.; Quagliati, Ausonia 1909»
136; Oldfather, Lokrika 433 sqq. [Tiibingen 1908]; Die Ausgrab. z. Lokri,
Philolog. 191 2), detegere videtur.
Cum autem lamellae in infima Italia repertae ad usum societatis
cuiusdam (xaO-apoi vel e6aYet<;) orphicae pythagoricae, fortasse Crotoniensis,
referantur, cuius doctrinam certe adumbrant, fuerunt qui non modo sym-
bolica carmina (xa Xz^^o^z-^tCs quae mystis hierophanta praeiret mystaequeiisdem verbis redderent, sed quaedam etiam quae rite ad verbum in
telesterio peragerentur (xa 8p(o|JLeva), continere arbitrati sint (Harrison,
V. infra).
Lamellas, quae in Musaeo neapolitano servantur, ipse diligentissime
contuli et examinavi, earumque imagines novas vel potius facsimiHa
ad usum meum confecit M. Puccetti, vir oculatissimus et peritissimus.
Cui, maxiraeque V. Spinazzola, Musaei moderatori, humanissimo et urba-
nissimo viro, qui studium meum omnibus modis expedivit, gratias ago
quam maximas.
SIGNORVM EXPLICATIO
[aaaj litterae deletae 1 , ,.
(aaa) ,, additaej
aaa „ mutilae, incertae, vel aliis substitutae.
LAMELLAJE ORPHICAE
a)
A. B. C. Thuriis, in agro Sybaritico, a. 1879 repertae, hodie in Musaeoneapolitano servantur.
A — mm. 51 (lat.), mm. 36 (alt.) — s. IV—III a. Chr. n. ; effigiem vide p. 26B— .. 47 ( .. ), ., 28 ( „ ) — „ IV—III „ „ „ ; effigiem vide p. 26
C — opistographa mm. 46 (lat.), mm. 25 (alt.) — s. IV—III a. Chr. n.
;
effigiem vide p. 27.
Edidere: Comparetti, Not. d. sc. 1880 p. 68. 153— 162 [designa-
tiones a Barnabei confectae, ib. 1879, ^I %- ^J 1880, VI fig. 2, 3];Kaibel, Inscr. Gr. Sic. et It. 641, i. 2. 3; O. Hoffmann, Dial. Insch.
II 1654; E. Hoffraann, Syll. Epigr. 418, I—IH; G. Murray in Append.ad Harrison, Prolegomena to the Study of Greek Religion"'*, Cambridge1908; Diels^ Die Fragmente der Vorsokratiker II, 176, Berlin 1912;Comparetti, Laminette orfiche, Firenze 19 10.
Subsidia interpretationis — Praeter opera quae supra commemo-ravimus: A. Dieterich, d(e) h(ymnis) o(rphicis) (1891) 30 sqq. = Kl. Schr.
(191 1) 91 sqq. ; N(ekyia), 88 sqq. ;(Eine) M(ithrasliturgie) 1903,
136 sqq. ; etc. ; Rohde, Psyche ** II 208 sqq. ; O. Kem, Aus der Anomia87sqq. ; Gruppe, G(riech.) M(yth.) (1906), lE 1028; in R(oscher, Ausf.
Lexicon etc.) [Orpheus]; in B(erlin.) P(hilolog.) W(och.) (1912) 103 sqq.;
Weil, Etudes sur rantiquit^ grecque 37 sqq., Paris 1900 ; Harrison, Pro-
legom. etc. 585 sqq. ; Radermacher, Orphica, Rhein. Mus. 67, 472 sqq.;
Olivieri, Contributo alla storia della cultura greca nella Magna Grecia e
nella Sicilia (Arch. st. per la Sicilia orientale I, 1904) ; Maass, Orpheusi6osq. n. 59, Miinchen 1895; ^t:c. — De formula eptcpo? £? '^aX^ etcstov
cfr. quoque: S. Reinach, Rev. Arch. 1901, II, 202 sqq. = Cultes,
mythes et religions II, 123 sqq.; R. Pichon, Rev. des Et. Gr. 1910,janvier-fevrier 58—61 ; H. Alline, Le paradis orphique et la formule
EPM^OS ES PAA' EIIETON 94sqq. Ssvta, Athenes 191 2; A. Delatte,
A propos des inscriptions orphiques sur tablettes d'or, Musee Belge
XVn (n° 2, 15 avril 1913) 125 sqq.
AEPXOMAIEKKO0APOKO0APAX0ONIBAZIAEIAEYKAHIEYBOAEYZTEKAIA
0ANATOI0EOIAAAOIKAirAPErnN
YMQNrENOZOABIONEYXOMAI
S EIMENAAAMEMOPAEAAMAZEKAIA0ANATOI0EOIAAAOIKAIAZ
ZTEPOBAHTAKEPAYNONKYKAOAEEEnTANBAPYnENOEOIAPrAAEOIOIMEPTOAEnEBANZTEOA
10 NOnOZIKAPnAAIMOIZIAEZZnOI
NAZAEYnOKOAnONEAYNXOONIAZBAZIAEIAZIMEPTOAAnEBAN
ZTEMANOnOZIKAPnAZIMOIZIOAB1EKAIMAKAPIZTE0EOZAE
15 ZHIANTIBPOTOIOEPlOOZEZrAAEHETO
N
£p)(0|iaL 1% %o^ap(d(v) xo^d-apd, ^^ovi(a)v) paaiXsia,
EoxXTic? Eopo(o)Xe6c ts %al a^dvaToi i>sol aXXor
7.al Ydp Iywv D[ia)v ysvo? oXpiov £'6)(0[iat bi\lbv,
dX(X)d [J.S {xo(t)p[a] ISd[i.aa(a)s [xal d^dvaTOt 'O-soi aXXot]
5 xal da^a^TspopX^^Ta xspaovwv.
7t6y,Xo(o) S' I^STTTav papoTUsv^soc dpYaX^oio,
[{ispto^o) §' sTUspav OTscpdvo^o) ttooI %ap7raXi[J.oioi,
Asa[o]7roiva? S[s] 67:6 xoXttov sSov ^('O-ovtac paocXstac;
[i[j.spTo(o) 6' aTTspav OTS[idvo(o) ttooI %ap7uaoL[ioioi].
10 'oXpts y.cd [laxapLOTS, 'O-soc S' sotji dvu ppoTOio'.
spi(poQ sc YdX' sTcsrov.
1 xo^apo xo^apd] o pro a (xa^apo xa^Q-apd) dialecti Eleaticae et
Thuriensis (cf. tab. Heracleenses) proprium xo^Q-apo] o finale pro a>(v)
X^ovt deest syll. postr. cuv 2 E5^oXeu<;] o pro 00 3 ^V^^ forma
dialecti peculiaris 4 dXd pro dXXd jxopa o pro oc |Jio(t)pa, ut aliis
locis (8 etc), servatur vocalis in fine, ob hiatum elidenda l8d|j.aoe pro oo
a : A] LAMELLAE ORPHICAE tf
xal a^avatoi ^eol aXXoi e versu secundo repetita esse censuerunt Dieterich
(d. h. o.), Weil, Radermacher, Comparetti, quorum opinioni consentio;
postea signum lacunae posuerunt Murray, Diels^. 5 xal 6taaT£popX'rjxa
(00 pro G [vers. 8 AsooTTOtva^;] dialecti proprium) xspaovov] xax' Otaxcpo-
pX-Tjxa xspauvov Biicheler [Rh. Mus. 36, 334] (,,doch ist die Pra-
position kaum mogUch" Radermacher), xal &cxepopXYjxa xepaovo? Kaibel,
xal aoxepOTffjxa (praeeunte Dieterich, ut adfirmat, qui autem hic Ccoxepo-
pX-y]xa damnare non licere adnotavit) xepauvuiv Weil, xal ^oxepo^XYjxa
xepauvwv Dieterich (d. h. o.) 6 xux/o, 7, 9 IjAepxo, 7 oxecpavo (cf. 9)
o finale pro ou 9= 7 at ^Tre^av pro hKi^av. Inde Harrison quae actiones
symbolicas in mysteriis repetitas his lamellis ubique invenit, utra esset
forma corrupta indagavit vel ambas genuinas esse (i* = into 2* out of a
ring or cicle) opinata est cxe|j.dvo pro ox£'f dvo, xapTraoijJioio'. pro xapua-)vt«jLoioi perperam scriptum 10 OABIE primae duae litterae incertae,
secunda potius A esse videtur.
1 £p)^o|jLa'. cf. Aesch. Eum. 235 "Avaoo' 'A^dva yjxu), 5e)^ou
etc. xo^apd sc. anima quae loquitur; femininimi enim genus nullo modosexum loquentis significat. ex xoO-apwv, xo^apd interpunxerunt Compa-
retti (N. d. sc), O. Hoffmann, Murray, quod oppugnaverunt Biicheler
(1. 1.), Rohde, Diels (Phil[otesia], v. infra), Comparetti (Lam. orf.)
Ix xoO-apuiv xoO-apd = mystes sum (ol xa^apo'1 = 01 ooioi), myste-
riorum orphicorum particeps sum (Dieterich d. h. o.) — pura expiationibus
(xeXexa'.) purificata (Reinach) — pura et puris orta (Weil, Rohde [sc.
parentibus orta qui expiationibus a societate quadam religiosa impositis
se purificaverant], Alline). — xod-apd sc. anima lustrationibus purgata quae
peccatum congenitum abstulerunt; vir autem exstasi, quam dicunt, quae
efficit ut homo dei consuetudine fruatur, abstinentiis (cfr. WeU), peculiari-
bus denique xa^apjJLoI? sive xeXexuiv observantia (cfr. Comparetti), dignus
est factus qui mysteriorum particeps sit. ex xo^apuiv = puris orta (cfr.
communem formulam (dyaO^] xd^ dYad-uiv, xaXv] xdx xaXwv [Diels,
Phil.]), quia homo, ut postea explicatur (vv. 2— 4), origine est divina,
at peccato congenito maculatus (Oliv.) ^^ovi(u)v) PaoiXeca sc. Proserpina
(cfr. ^aotXeia '^ovaiv.GiV Hom. X 258; dd-avdxwv ^aotXeiav hym. homXII, 2 xaxa^^O-oviujv ^aoiXeia hymn. orph. 29, 6). Ad deam ante
omnia et praecipue precem convertit anima; nam et in regno inferorum
pindarico (Olymp. II, frag. thren.) et in illis quae a vasculorum pictoribus
Halicis expressa sunt et in lateribus coctis Locrorum Epyzephyriorum nuper-
rime in lucem editis (cfr. Orsi, Quagliati o. 1.), etc. principem Proserpina
tenet locum. 2 EixX-?]? = Orcus, Pluto (cfr. Hesych. = "AiSy]^;),
Zsbc; "^O-ovio? (v. Biicheler, o. 1. 332; Usener, Griech. Gottern. 11
;
Diels, Phil. 9.). Eu^o(o)Xe6(; = Dionysos vel Hades (cuoxi? 'AISy)? xac
Acovooo? Heraclit. frag. 15 Diels^). Dionysum Zagreum (lacchos) intellego,
Plutonis et Persephones filium (cfr. hymn. orph. 19, 8; 30, 6— 7). Anima
igitur trinitatem : matrera, patrem, filium, invocat, xac d^dvaxoc ^eol
aXXoc (cfr. Aesch. Ch. 125 etc.) cfr. uapd xcjjlcoc? ^etuv sc. dei chthonii
6 LAMELLAE ORPHICAE [a : A
qui siint in honore apud eos qui purgantur, Pind. Ol. II 7 1 ; vide et coctos
lateres Locrorura et tabulas defixionum, etc. 3 nal ^ap 6^"*^ 6u,div y^vo<;
ok^iov eoxofiat slfAev (cf. iraTpo? 8' I? di.^ad-ob yevo? eoxetat e|Xfjievai ulo?
Hom. cp 335 Too Iy«> Y^^O"? «^X^M-^^^ ^^^o'^ i'^- 4 204 etc). Anima glo-
riatiu- se origine esse divina; homines enim a Titanorum cinere originem
ducere (vel Terra et Coelo ortos esse; v. infra). eljJLev forma dialecti pecu-
liaris. 4 &X<X>d }j.e fi.o<t>p' l8djJLOo<o>e cfr. i |j.oIp' ^SdfAaooe Hom.S 119
toooSe 8e fjiolp' ISdjxaooe •S-ecbv x 4^3 ^tc. 5 dotepopXYjxa] dotepo-
pXir)x-r](; «= Stemschleuderer (Radermacher), qui percutit astra (Reinach);
passive videtur (fulmen quod ab astris proicitur) interpretatus esse Kaibel.
Platonis Reipub. X, 621, b loco: PpovcYjv xe xal oeiojxiv '^tvkod-ai xal
evxeod-ev liaTzivi]c, aXXov aXkifj cpepeo^O-at avcu ei? rrjv Y^veotv, qcTTOvxa?
toouep doxepa? laudato collatoque, ita vocem Jnterpretatus est Alline: „le
dieu de Teclair projette les ames dans 1'espace comme des *fulgurations'
instantanees (l^aTCivf]?), ou comme des etoiles filantes". doxepopXYjxa
corruptum pro doxepOTCO^XYiTa (haplologiae exemplum viderat iam
Brinkmann; cfr. Radermacher) quod in pristini doTepoTCYjTa locum ir-
repserit, opinatus est Rohde. xepaovwv part. praes. ex xepaovou) (cfr.
Pind. 01. II 27 dTcoO-avoIoa Pp6}xu) xepaovoo). Cum autem Rohdejxolpa idem fecisset atque 'O-dvaTO?, quod et Homeri carminibus confir-
matur (cfr. P. Bohse, Die Moira bei Homer p. 6, Berlin 1893), pri-
mum mortem naturalem non apte cum morte fulmine illata coniimctam
esse, deinde primitus de fulminatione tantum, quae sacrum et quasi divi-
mmi hominem mortuum redderet, mentionem factam esse, animadvertit'
Puto equidem ita esse intellegendum : at fato succubui, quia Titani, propter
Dionysi devorationem, lovis fulmine in cinerem sunt redacti; sc. nata
sum peccato quodam maculata et inquinata (cfr. Weil). — Quod lupiter
et Fatmn coniunguntur cfr. hymn. orph. 59 Itzsi y' 8oa y^T^^*^*^ "JlH-tv,
Moipd xe xal A16? ol8e v6o<; 8id icavTo? diravTa. 6 Ante hunc versum
pausam faciendam esse putavit Alline. Versus 6—9 inepte cum iis qui
praecedunt coniunctos esse adnotavit Comparetti. x6xXo<o> 8' h^kiczav
PapoTcsv^eo? dpYaXeoto sc. evolavi ex circulo graviter luctuoso, molesto.
Circulus est quem Proclus b xoxXo^; tyjc Ysveoecu? appellat (fr. orph. 226
[Abel] ; cfr. r?]? Y^veoeu)? Tpox^? ^i"- orph. 226 [Diog. La. VIII, 14, de
Pythagora: irpoiTov Te cpaoi tootov dTCOcp-rjvai tyjv ^ox^i^v xoxXov dvdYXYj?
d}j.eiPoooav dXXoT' aXkoi<; evSelo^ai C^ok;], h ty]? (Jioipa? Tpoxo?;
Empedocl. Ka^Q-. fr. 115; Proserpina et Dionysus precem eius audiverunt
qui ritus eorum persequebatur : xoxXoo t' dXXooat xal dvatj^o^ai xaxoTirjTO?
fr. orph. 226). Nam apud orphicos pythagoricos infimae Italiae anima in
aGi\ux, transgressa ut in o*r](J,a moratur (O-avovxuiV \ikv Iv^dS' a^Tix'
dTCdXafxvoi cppeve? Koivd? eTetoav [ubi ^v^dS* cum itoivd? eTeioav coniungoj
Pind. 01. II 63 cfr. Dieterich, Weil, Gruppe, etc). Nimc autem ea
hoc gloriatur se novis deinceps ortibus (icaXcYY*veoiai) [8oot 8' eToXpiaoav
a : A] LAMELLAE ORPHICAE 7
soTpl? sxaxepu)^'. pLetvavts? iico TcdfjLTcav d8'lxu>v s/stv 'j/oxdv etc. Pind,
01. II, 75] peccatum originale omnino delevisse, iterumque puram, eoque
sanctam, factam esse. Quibus actionem symbolicam ad caeremonias mysterio-
rum orphicorum pythagoricorum pertinentem, esse significatam vidit Harrison.
— ^apOTCSvO-eo? cfr. otot hk Oepo£'f6va Tcoivav izaXaioh tcevO^soi; ZkiszoLt
Pind. thr. fr. 133 etc. ap-^aXkoio vox homerica 7 Ijxepxo(o) 8' iTCs^av
oxe'fdvo(o/ TCOol y.ap7:aXt}xo:oi = pedibus velocibus ad coronam exoptatam
perveni. oxs'favo? est corona quae cingit loca beatorum (cfr. Argonaut.
orph. 761) [Dieterich (d. h. o.)], regnum Persephones (Rohde). Hancopinionem oppugnavit Comparetti (nam loca beatorum ab antiquis in
regione remota et solitaria non circumsaepta fingi), qui ita interpretatus
est : „ut cvirsor xuiv a^Xcov, rapido pede, ille (id est mortuus) ad coronam
optatam, sc. praemium pietate expetitum, in gremium Proserpinae pef-
venit". Actionem symbolicam mysteriorum vidit hic quoque Harrison.
Ifispxo(o) — Ttool y.apTraXt}j.oioi e linguahomericadesumpta(lfj,epxo5 oxecpdvo'j
Parmenid., 18 A 37 Diels ^) — STCspav cfr. dXXd y^P outcoxs (puXa
SooTjTcad-scov dvO-pcuTCouvI
xspTcujXYj? lTC6p7]p,sv 5X(i) Kohl Apollon. Rhod.
Argon. IV 1165. 8 Aso^oJTCoiva? B' 6tc6 v.6\tzov sSov x^ovla? pao'.-
Xeiai; (cfr. '.tov, Tcal? otq oko fiYjXEpa, 86oxsv eU Atav^' Hom. 271)
= sinum subivi Proserpinae reginae inferorum. Quibus patet illum ita
dicere qui putaverit ab inferorum dea se ut liberum acceptum et quasi
adoptatimi, intimaque consuetudine cum Proserpina regina coniunctum
€sse, eadem mystica coniunctione qua olim ipse deus se illi miscuerit
(Dieterich [d. h. o.]). Ritum adoptionis admiserunt Gruppe [in R.] (qui
€t ritum nuptiarum cum deis in mysteriis adhibitum adurabratum esse
putavit), Harrison, Alline. Actionem symboHcam (Harrison) oppugnaverunt
Rohde (qui ita interpretatus est: „committo me in fidem reginae inferorum,
in eius sinu praesidium invenio [at cfr. Dieterich, M. p. 136]) et Comparetti
(qui Dantis verba: in grembo a Dio (Inf. XII, 1 19) in memoriam revocat).
10 oX^ie xal fiaxapioxe, ^s6<; 5' soyji dvxl Ppoxolo (cfr. ^pood stcy)
70 sq. Y)v 8' dTCoXst'j»a<; odifxa sl? al^sp' IXso^sptov sX^^?, sooeat dO-dvaxo?
•9-s6<; afjL^puiXO?, oOxsxi ^vy)x6<;. Empedocl. frag. 112, 15— 16: yaipsx'*
€Y<i> ^' 6jJitv O-so? ap.^pu>xo<;, o6xsxt d-vfjxo^;|TCU)XsofjLat fjLsxd Tcdo'. xexifjisvo;).
Poeta quasi ad dramatis genus, ut ita dicam, praeteriens, sive Proserpinam
^Rohde et alii) inducit hisce verbis satisfactionem suam, suumque prae-
sidium et absolutionem votorum mystae magnifice confirmantem, sive
mortuum gaudio elatum sibi ipse loquentem (Comparetti). 1 1 epitpo;
1? •^aX^ eicexov = haedus in lac incidi. Hanc formulam oratione soluta
cxpressam, vario modo viri docti interpretati sunt. Primus Dieterich
[d. h. o.] animadvertit : a) in coloniis doricis infimae Italiae Bacchum rite
coli ut "Epi^f ov (cf. Ttapd . . MsxaTcovxtvo'.<; 'Epicp to; [sc. IxaXelxo Aco-
vooo?] Apollod. ap. Steph. Byz. 'Axptopeta), neque mirum quod eius
ministri epicpoi se appellasse videntur; b) minime deesse qui putarent
g LAMELLAE ORPHICAE [a : A
YaXa^tav i. e. viam lacteam caelestem esse beatomm domicilium. Quare
lepidissime sane dici et haedulum nunc domum rediisse ad matris lactea
ubera et Dionysi ministrum et mystam, nunc et ipsum deum, qui 6ii6
xoXtiov eSo <l>epos«poveta(;, adiisse ad beatae vitae prata lactea. Partem
a) huius interpretationis accepit Reinach, qui locum ita explanavit
:
„haedulus factus sum et lac inveni", sc. propter consecrationem mystes
naturam titanicam, peccato congenito vitiatam et maculatam exuit et
haedulo divino (Dionyso Zagreo) similis factus est, cui recens nato nihil
aliud aptius quam lac. At vir doctissimus initio cogitaverat hanc for-
mulam actionem symbolicam, sc. balneum vel immersionem mystae in
lac significare posse, quam opinionem amplexus est Pichon, qui tamen eam
temperavit, cum putaret pro immersione simulationem immersionis factam
esse, et pro lacte mixturam lactis speciem praebentem substitutam. Deinde
Harrison cum spi^oq etc. in formulas rituales relegaverit, utrum mystes
in lac reapse inciderit an actio ritualis lac bibendi metaphorice sit descripta,
non satis constare adfirmavit. Dieterichi et Reinachi opiniones conta-
minavit Alline qui ita explicavit : „factus sum (mystes enim loquitur) deus,
idem sum atque Dionysus Zagreus et '^aXa o5pdvcov sc. viam lacteam
habito". Animam enim ut accederet ad hanc regionem ex alto incidere
(cum a terra ad sphaeram planetarum, ad Zodiacum, ad Aquarium ascen-
derit, inde descendere) coactam esse. Cum autem Comparetti symbolum
omnino negasset, mystam purum piumque post mortem beatitudinem
aeternam consecutum, optime cum agno comparari opinatus est, qui lac
sugens, in lac, suum unicum et primum desiderium, inciderit. Ratione
interpretandi epitpo? pro Dionyso laudata, Diels addidit modo : mystes habet
nunc abundantiam, lac et mel (cf. Phil.). Delatte postremo TCiTCxetv el?
YdXa idem fecit atque ittTCTetv sl? '^ivsoiv sc. mystam ortu ipso haedulum
factum esse, cum ille Dionyso cognatione sit coniunctus quem socii
colant. Denique id ille sentit, hanc formulam quae ab aliis non differat
eiusdem generis auxdp IjjloI •^kvoc, o5pdvtov, 6(xu)v '^iy^oc, ok^iov £oxo|J.at
etjxev, e loco suo detortam esse, nam orphicos ad suam originem divinam
proclamandam ea usos esse. Rohde Dieterichi opinionem oppugnavit,
suam protulit nullam, item Foucart (Recherches sur 1'origine et la
nature de mysteres d'Eleusis 1896) et Weil, quorum prior tantum
dixit formulam inexplicabilem (aenigma Grubler [R. E. G. 1909 p. 75])
ouv^O-efjLa vel oufxPoXov mystarum fuisse. Quibus expositis, a) hoc certum
videtur eptcpo? pro Dionyso adhibitum esse; b) et verisimile ut totius
formulae haec sit sententia: „factus sum certe deus, quin idem sum
atque deus qui societati vestrae praesidet, et anima mea, pueri lac su-
gentis, pura et innocens est".
i^^s\±jLi^i^/\£^ yjt^trnif^j^jL,
BEPXOMAEKAPQIIXONQN\KAeAPAXONIONBAZ . AHEI
EYKAEKAIEYBOYAEYIKAI0EOIAAIMO
EAAAOIKAirPAErONYMOrENOEYXOMAlOABIOIEINAinONAIAANTAnEITEZEI
EPrniENEKAOYTIAIKAQN
eitememopaeaamazatoeiteaztepohhtikpaynq'^
NYNAIKETIIKQinAIArNHOEZE
0ONEANQZMEinPO0QnEI4^HEAPAIZEZEYAFEIQI
£p/o[ia{t) l{x) xa{^a)pa)v[c ^{O-^ov^i^wvXjxa^apa, /{0-)ovio)y
|3aa{i)Xh]£L{a),
EoxXs %al EopooX£o[i] xal ^zol Sai»JLo(v)£{c) aXXor
xai Y^p £T^v o^iw^v) Ysvo^f;) £'j)(0[iai oXpiov £ivat,
7ro{i)vdv §' dvTa:r£[i]T£[a£]t{a') IpYcov £V£x[a] odti §Lxa{L)a)v,
EiTE (JL£ {JLo{i)p[a] £§a[jLda{a)aT[o] £It[£] daT£po7rY]Ti x{£)paov(Ji)v,
vOv S' tX£Tr^{c) t^xw^l] ::ap' aYvr/v) <l>£{p)a£'fdv£(t.)av,
(0? [jLE^i] 7rp6'f(p)a)(v) ;r£{X'];r^(i) i8pa[i]<; l^ £oaY£[i]a)v.
1 ep)(0}JLa(t) litterae finales saepe omittiintur, aliquando littera i (5 etc.>
tantum substituuntur xapoji partes verborum saepe oraittuntur <; yovouv
(= )(('9')ov(t)(ov) \ expunxi;
y_^ovta)v enim est praemature scriptum.
Nescio quid litterae fragmentum postea exaratum significet ^as''!)-
X[Yj]e'.(a) litterae in medio verb. omitt. ; yj supervac. 2 versus vitiosus
E'j^ooX£D[t] '. supervac. ozoi post xai Diels^ xal post ^sol suppl. Murray,oa:|jLo(v)s((;) glossema ad O-sol applicatum, ut dei inferi aptius et distinc-
tius significarentur (cfr. 0:301 Bai|JLOvs? lam. C), in textum irrepsisse et
aO-dvaxoi (A) textus primigenii removisse puto 3 ^pa pro Yap E est
proprie nexus s + v, at hic litteram e tantum significat 4 avxa-Tce[t]Te[as]i(a') i primum supervac; t secundum, ^ potius videtur; ae super-
vac, evex[a] cfr. lam. A, vers. 4 5 versus vitiosus — euTe fxe jJLoIp'
e8aji.doaaT(o) t' daTSpo-YiTd xspauvtov dubitanter coniecit Weil ; sXzt jxe
fxolpa eSdfxaaa' eiTe daTepoTCYjTa v.epaovaJv Kaibel; eiT' ejxe jxolp' eSd|j.aaa*
auov aTepoitY] Te xepaovoy (auov = cuaTe auov [sc. |xe] 'p^^^O-ai i, e. obactiones minime iustas fatum et fulmen [quae maiores meos, Titanes, medenique percusserunt] me sitibundam fecerunt, sc. mihi vitam in mundosegregato ut degerem decreverunt) Comparetti. Si verum est auov, inquit
Gruppe, qui de versu a Comparetti restituto valde dubitat, legendum est
potius OTepOTCYjTi xepauvo) et ita explicandum: postea (sc. post meam in
lO LAMELLAE ORPHICAE [a : B
mundum segregatum relegationem) me fulmine lovis (propter Titanum
occisionem) siccatam et aridam rapuit mors. Post 68a|xdaaxo lacunam
statuerunt Murray et Diels ^ quorum hic scripsit : e8a}AdaaT0 (?)***aztpoKr\xi (cfr. Radermacher) xepaovo), ille doTepoTCYjxi (xal) xepauvo. Atvero e8diJ.aa' auov nullo modo praebetlam.; v supra extremam lineam
scriptum ad lineam quae sequitur pertinet. Puto autem ^caxepoTCfjxt pro
daxepoTCYjXT]? (cfr. Ixext = ixexY)(?) versus qui seq.), initio doxepoTC-rjxa (cfr.
doxepo^XYixa lam. A), scriptum esse, eoque ita versum restituendum esse
arbitror: elxe }JLe jj.o(l)p[a] e8djJLaa(a')[axo] etx[e] daxepoicrjxa x(e)paovu)v.
6 versus vitiosus. ixa> pro yjxco <5:yvy](v)] ad metrum restituendum
dYao-rjv scripsemnt Diels^, Radermacher (dYaoTjv Ilepaecpovetav in fine
versus, hymn. hom V, 348; itpo? dYao7]v 4>epaecp6veiav hymn. orph. 41,
5 ; 46, 6 ; ixap' dYaoYj? ^epoecpoveif)? ib. 44, 6) ; dYvvjv ante ri%(ii trans-
posuit Comparetti. 7 i finale post {xe, in e8pa[i]? et e5aYe[i]a>v super-
vac. versus vitiosus ; deest enim una syllaba, etiam si ic; in slq rauta-
verimus. Kaibel pentametrum se agnoscere putavit, quomodo autem
metiamur non dixit. Radermacher quoque pentametrum vidit (Com-
paretti), qui a in shpaq ut breve accipiendum et hoc versu carmen finem
habere contendit. slc, e5aYe(ovx)u>v corr. Diels
2 Satjxove? oKXoi in fine versus cfr. hym. hom. III, 381 'HeXtov— xal
8. dXXou(; 4 TCOivdv 8' dvxaTcexeto' epYtov (evex') etc. (cfr. Hom. 11
398 iioXecDV dirextvoxo KOiyf\v) Pind. 01. II, 63 oxi d-avovxcuv jxlv Iv^O-dS'
aOxtx' dTcdXajJLVOt cppeve? itotvdv exetoav; thren.fr. 133: oioi 8i 4>ep-
oecpova Tioivdv uaXatou Ttev^Q-eoi; Se^exat etc. 6—7 hos versus in-
concinniter, ut clausulam, iis qui praecedunt appUcatos esse censet Com-
paretti ; idemque Trap' .... ^epoecpovetav cum invocatione prraii versus
X^^ovttov PaoiXeta discrepare vidit. 7 fxe icpocppcov 'r^s\).^fj etc. cfr.
Parmen. fr. i, 22 xat \i.e d-ta Ttpocppmv ^TceSe^axo lc, e6aYeu)v cfr. hyra.
hom. V, 273—4 opYta 8' a5xYj eY">v 6Tto^Y]Oop.at, u><; dv ereetxa|
eUaYEto? epSovxe? Ijjlov voov tXdoxotoO-e Syn. hyra. III, 396 sqq.: 5^ev
exTrpocpuYu>v|ocupotot xeot?
|oxecpo? 86aYeu)V |
dito XetjJLcuvcuv (oot TCXexcu)
Callim. h. IV, 98. Bha-^-i]^; idem esse atque Bhas^-r\q, praeeunte Rohde,
vidit Comparetti, qui cura negasset hoc epitheton propriura esse et peculiare
mystis (oppugnavit enim etyraon siaYY]? == xaS-apo?, sc. aYet omnino
purificatus [Rohde]), ab epigraramate quodam funerario distichura (vuv
— eOaYecuv) petitura esse censuit.
EIPXOMAIEKA0APQKA0 AQN ETMEMOIPAOBAZIAYPPYKAEYAKAEY ETEPOHHTIKHKEPA
BOAEYKAI0EOIOZOIAMO YNO NYNAEKHKQNEIAMOKAirAPEQY IIKQnAPAOZEO
— MXnENOZEYXOMAENA 5 QZAAAEPOOTE H^E
OABIOnOINANNATAn EAPAZEZEYn9
ETEEPrQOTIAIK
a : CJ LAMELLAE ORPHICAE j j
s[i]p)(0(iai £{x) %a^apa){v) xa^{a)p{a, /{)-)o{vio)v) (3aoiX{£ta),
[op] EoxXs^oa] %a{l) Eupo^o^Xsu xal ^sol oaot S{a'l)[j.ov£<; aXXo{t) *
xai Yap ^(t)<J^W ^{{J-wv) Y£V0(; £D)(0[xa{t) £{I)va{t) oApio{v),
Tuoivav {§') avTa:c£T£{iG') £p7co{v) {iv^Tc') o{o)ti 5'.xa{i)a)v,
£{V)t{£) [i£ {io(i)p[a] {£§a{j.aao') £{'0t[£] {aaT£)po7ry^Tt [xtj] X£pao-
va){v).
vov 8[£] {l)x{^Trjc) T^xco [r^xo)] ;:ap' dc{7VY]v) 4>{£p)a£9{dvciav),
ax; [i£ {7r)p6(p{pojv) ::£{[i)((;{r^i) [£[i'] iSpac; k £i){a)Y{£)o){v).
1 e[t]p)^Ojxai in hac quoque lamella litterae in raedio et fine
verborum supervacaneae fe(x) in medio et fine verborum litterae
partesque eorum omittuntur post xa in fine primae lineae corapendium€sse videtur, fortasse litterarura ^ + p 2. 3 versus vitiosi 2 post ^astX
:
up ; fortasse (Ko)6p(Y], supplendum; p quod sequitur a sculptore cor-
rectum esse in e videtur aXXo(i), XX legitur potius \i 3 ysvo?] Ttevo?
legitur et antea signum apparet incertum N cfr. lam. B vers. 3 nullumest compendium 4 vatau pro avTair 5 xy] ante xepai>vu)(v) expunxi
xspaovo G finale pro tov^ cfr. lam. A vers. i 6 YjXO) bis repetitura
7 AAA E lara. £|i' expunxi. M supra lineara scriptum EYTT, tc pro y
Ctmi Comparetti lamellas A, B, C ex poemate (Dieterich) vel car-
mine funerario precatorio orphico derivatas esse omnino negasset, ab
orpheotelesta quodam indigeno illius aetatis • textum primigenium, ad
usum mystarum vel ^c^ax)(£Oji.ev(juv suae societatis, compositum opi-
natus est. Discrepantias autem lectionum variis varieque instructis scri-
ptoribus, fortasse lameliarura venditoribus tribuendas, nexuum inopiam et
nonnullarura formularura repetitionem ad peculiare repertoriura, ex illa
congerie librorum excerptum, qui sub nomine Orphei et Musaei ab apo-
stolis illius doctrinae divulgarentur, referendas censuit.
At cura in inscriptionibus B, C anima, postquam se origine esse divinam
aperte gloriata est, ut sede beatorum se excipiant oret atque supplicet, in Acontra (quae dicendi genere haud dubio vetustior est) primura gratiam petat,
postea ita loquatur ut quae gratiam acceperit, hanc inscriptionem pristinam
rationem (B, C) cura nova contarainasse putavit Radermacher. Quam
discrepantiam cum iam vidisset Rohde, mortuum prioris laraellae (A),
maiore spe conflatura, ad finem suae peregrinationis pervenisse, alterum
(B, C) humiliorem et modestiorem, in statione quadam peregiinationum
morari; inde inscriptionera A ex antiquiore exeniplari (s. V), inscriptiones
B, C etiam in iis quae cum A congruant, non ex A, sed ex carmine
antiquo manasse arbitratus est. Cui opinioni minime equidem assentior;
nam cum B et C ex uno eodemque exemplari originem duxisse negari
nequeat, in A quoque eandem inesse doctrinam animadverto, animamque
in eadem condicione induci versantem, cum momenta tantum actionis, non-
nullis locis dissimili ratione, cclore vel plusvel minus dranjatico,expressasint.
I 2 LAMELLAE ORPHICAE [b : a^
b
Peteliae (in Magna Graecia) [apud Strongoli] reperta; hodie ser-
vatur in Musaeo britannico — mm. 450X^70 — s. IV—III a. Chr, n.
Edidere: Franz, Bull. d. Ist. d. Corr. arch. 1836 p. 149 sqq.;
Gottling, Narratio de oraculo Trophonii (Jena 1842) = Das Orakel Tro-
phonios in Gottlings Gesam. Abhandlgn. I (185 1) p. 157 sqq. ; Franz CIGno. 5772 (a. 1857); Kaibel, Ep. gr. ex lap. 1037; Comparetti, Journal
of hell. st. III, III sqq. [des. C. Smith] ; Kaibel, IGIS 638; E. Hoffmanno. 1. 419, Weil, Dieterich, N(ekyia) p. 86; Murray, Diels^ Comparetti^
Lam. orf.
Subsidia interpretationis : Praeter o. 1. : Rohde, Gruppe, Harrison,
Olivieri, etc.
WEYPHZZEIIAAIAAOAOMONEnAPIZTEPAKPHN <
HNnAPAAYTHIAEYKHNEZTHKYIANKYnAPIZZON ^TAYTHZTHZKPHNHZMHAEZXEAONEMnEAAZEIAZ 5EYPHZEIZAETEPANTHZMNHMOZYNHZAnOAIMNHZ
0ANEIZ0 TOAETPAH^
e{)p7]o[a]£Lc S' 'AiSao 6d[xa)v It:' apiaispa xpYJVTjV,
';:ap S' aor^t Xsuxyjv saTYjTColav xoTudpiaaov *
raoTTj? zfiQ xpYJv/jc; (xyjSs a/sSov sjiTisXdasta^;.
eopTJasL? S' sTspav, t-^c MvTjfioaovTjc d;u6 Xi[jLVYj?
4^o)(p6v D§(i)p TTpopsov «poXaxsc S' sTuiTcpoaO-sv saatv.
eiTusLV T^^c Tiaic st[jLt %al Oopavoo darsposvTO^;,
aoidp ijjLol Y^vo? oopdvtov idSs S' lars %ai aoioi.
Si^^Yji S' sl|x[t] aoY] xai d7udXXo[xat • dXXd Sdr' alcfa
^|>o)(p6v oSwp Tupopsov T-^^; MvY][JLoa6vYj(; d7:6 Xi[ivYj(;'.
zaoT(oi) a{o)t Swaooat mslv 'Q-siYjg d7r(6 xpYJ^VYjc,
%al tot' stusit' d(XXotai [Jls^') iQpwsaatv dvd4si(c.
cYjt; ToSs -O-avsta^^at.
ToS' B^poL^{a
t6 xXeo^ stTua axoTog a\L(pi%c(Xb^a<;,
i^
5 H^YXPONYAQPnPOPEONOYAAKEZAEninPOZOENEAZIN <EinEINTHZnAIZEIMIKAIOYPANOYAZTEPOENTOZAYTAPEM OOirENOZOYPANIONTOAEAIZTEKAIAYTOIAIM^HIAEIMIAY OHKAIAnOAAYMAIAAAAAOTAIM^AH^YXPONYAnPnPOPE WONTHZMNHMOZYNHZAnOAIMNHZKAYT . . Z . lAQZOYZI ^
lo niEINOEIHZAn .... NHZKAITOTEHEITA HPQE lD
WZZINANAHEI IHZTOAEIT G<
i_
OI-
b : a'J LAMELLAE ORPHICAE 13
1 e6pr|aa£'.? ao pro a, vide lam. A v. 5 5 s^tiTCOoaO-cV s se-
cundum, initio omissum, additum est supra d- 6 ^aTsposvto? c, finale
additum quasi supra a quod sequitur 8 slfi^l] cfr. lam. A v. 410 a-K\b X[|j,v>7]? Franz', Kaibel, Murray, dt.K(b xpYjv)'r]? Goitling, Com-paretti, Diels^, etc. 11 xot' x primum initio omissum, postea additum.a Woiz'. jJLS^') supplevit Kaibel 12 post xoSe signa incerta
13 2Ypa'K« suppl. Diels^ Alline etc, eYpo^^^x^ (sc- Orpheus) Comparetti
14 TOrAOZ lam. x6 xXeo? (= notitia, ut apud Hom. usurpatur) correxi
12—14 sententiam ita restituit Alline: „ad docendos morituros (O-avelaO-a'.)
haec ego scripsi (x68' eypa-i^a), qui ad lucem redii, postquam inferorum tene-
brae me obtexerunt" (ay.6xoc &{jLcp'.xaX6t{^a?). xr^q a*?]? eiae^^iT)? [cfr.
hymn. orph. 86, 7] xoS' e^^^cuv Y^pa? 00 oe) O-avelaO-ai (?) suppl. Comparetti
Gottling aliique qui de hac inscriptione initio disceptaverunt eam
esse oraculi responsum (Kaibel) et id quidem apoUinei, quod inter-
rogantem ad Trophonii Lebadeae remittat, animadverterunt. At mire
oppugnavit Comparetti.
1 apparet iam bivium in aditu inferorum collocatum (^e^tov et
^pioxep6v apud Pythagoricos opposita, sc. bonum et malum significant;
similiter Y Pythagoricum viam ad vitiuro et virtutem per symbolum
significat) Rohde. fons Oblivionis (A-f]^? [cfr. A-fjO-f]? Tzsoio^ Aristoph.
Ran. 186]) sc quae terrena omnia fugat et oblivioni dat. Hymn. orph.
ad Mnem, 9 sqq. }x6axat<; jj.vYj|j.f]v ZTzi^tips:\shitpoo xeXsxYj?, Xtj^yjv
8' OtTCo xd)v8' CtTzoKsii.KS IGIS 204, IJ (Kaib.): ohv. Itciov Xyj^?Al8a)vi8o? eo/axov DStop etc Lucian. de luct. 5 ttoxov }jlvt,|j.yj(; TCoXepLiov
X*f]d"r]? '(obv ^'.a. xouxo a)v6|xaaxa'. Plut. de occult. in. VII 113OC etc,
(Dieterich, etc) Paus. IX, 39, 5 2 XeyxYj xuTCapiaooi; = populus alba
(Comparetti), cupressus (trunco alba) Gruppe (cfr. Hom. e 64 ebtoS-r]?
v.OKap'.CQO(;) 3 cfr. hymn. hom. III 523 }XY]8eTC0x' sjj.TCeXdaeiv tcoxivu)
§6|j.a) 4 cfr. avd|xvY]a'.v apud Platonem 5 (];uyp6v u8a)p] '^oyri et
avwhoysiv, e5(j^6xsiv etc apte laudat Dieterich (N.) qui formulam nobis
notam (A) xoxXou x' dXXuaai xal ^va^uiai xax6xY]X0(; apud orphicos ad
extremam rederaptionem significandam adhibitam esse putat. Animae pur-
gatae novam et integram vitam inire debent et ad Memoriae fontem
bibentes pristinam divinam vitam recordentur necesse est (Comparetti).
Cfr. (Loxpov u8a)p 8o'.y] go'. ava4 evspa)V 'Atoajveut;,j
u) MsXav y^^y]!;
'fdp 001 duOuXexo 'f-.Xxaxov avO"o<; IGIS 1842 (Kaib.) G.eol;) K(axa-
j^O-ovioi^). sb^^oyjsi, xup'la, xal Zol aoi 6 ^Ootpt? xb 'i^uypov u8u>p
etc. vide Dieterich, N. ; Maass, Orph. pag. 195, 39. Similia usque a regno
medio in libro mortuorum Aegyptiorum scripta leguntur; cfr. Diels, Phil.
'^uypov u8a)p ^ipopsov cfr. Hom. p 209 xaxa §e ']/u/p6v psev u§u)p.
jpuXaxe? 8' littTtpooO-ev eaotv cfr. Hom. M 446 Xaav S? TCuXdajv eoxYjxet
itpooO-ev. 6 Fy]? Ttai; eljj.: xal Oupavou daxep6svxo<;] hic habemus aliam
-de origine ac nativitate hominum traditionem (Eurip. Melanip. 484 N. -;
-A.pollon. Rhod. Arg. I 494 sqq. etc cfr. Dieterich, N. 10 1 sqq.), ex qua
jA LAMELLAE ORPHICAE [b : b*
doctrinam eorura manasse putant, quibus corpus hominis mortui ad terram,
animam ad coelum redire placuerit. At illa a6xap Ifxol y^vo? o6paviov quae
hominem a Titanorum cinere originem ducere referunt, novam cum
vetustiore traditione contaminatam esse patefaciunt. 7 x68e S' taTS xal
aOToi] custodes eos tantum admittunt, qui praestituta verba, mystis modo
nota, pronuntiaverint originemque suam divinam, titanicam, praedicaverint.
8 Aqua et lux sunt Graecis omnium rerum pretiosissimae et ad vitam
degendam valde necessariae. 1 1 ^vdoaetv absolute, ex usu homerico.
12 hic mysta, cum mortuus est, non d-soq, sed "rjpcu? fit. Cultus
heroum aetatem recentiorem redolere constat. 14 avtoxo^; 8c}X<pixaXu<]^a?
cfr. Hom. A 461 xov hh axoxo^; oaas xdXotj^sv etc. ; 11 350 d-avdxoD —vEcpo? ajJicpexdXutJ^ev etc.
Eleuthernae [in insula Creta] repertae ; hodie servantur in MusaeoAtheniensi — A^ mm. 56 (lat.), mm. 10 (alt.) ; B* 62X8; C^ 55X7— s. II a. Chr. n.
Edidere: Joubin-Myre, Bulletin de Corr. hell. XVII (1893),
121 sqq., 629; Murray; CoUitz, Gr. Dial. Inschr, 4959 a; Diels^; Com-paretti, Lam. orf. [des. Halbherr].
Subsidia interpretationis : Praeter o. 1.: Dieterich, N., 107 sqq.
A^ bi^oLi oihoQ Iyw y.cf.i a::6XXD{iar aXXa tcis |j.oi
'/.pavac; aU^iJpdo) stcI Ss^td, Trj{i,) xo(pdpiao<;.
Ttg S' lai; Tz^ §' eoi; Tolq oloc fj{it xai 'Qpavw daTspd-
SVTO?.
B^ bi^ai aoo? S70D xal d7cdXXo[[JLa][J.ai * aXka ttis [xot
xpdva^; ais[i]pd(j) stuI §s^td, t-^^i) %o<pdptao<;.
Tic S' sai; TTw S' sot; Fdf; oid<; 7][Jli xal 'Qpavw daTspd-
SVTOC.
C^ 6i(j>aL aoo? [aX.aa] 570) xal d7udXXo[j.ai • dXXd 7Cts[j. (loo
xpdva^; alsvdo) STcl Ss(4)td, T-^^t) xofpdptaao?.
iiq 8' sol; tcco §' loi; Fa^; oid? •^[x(i) xal '^pavw doTspd-
svt[o]?.
B^ 1 dTCoXXoMAMAI lam. 3 daxepocvxo? lam.
C* 1 post auoc;: AA.CC, &Xta? Comparetti &\iq? Diels^ in
fine versus MOY lam. 2 IPANAC lam. AIENACD lam. 3 TAZ,
r ex V correxit sculptor
C : A^] LAMELLAE ORPHICAE I ^
Ita archetypum restituendum esse censeo:
*8i^]>ai aboq l^foi xal ajt6XXD[i.ai\ ^dtXka Kie [Ji|ioo
xpdva? alsvduj IkI Se^id, xy](i) xucpdpiooo?.
Tt? 8' eot; [tcu) o' eoi;]' Ta? olo? yjjjli xal 'l^pavw doxsposvxo?'.
A*, B^ 1 oi'|»at aiioc, l'(<x} xal d:t6XXojJLai * dXXd tcis fxoi versus
vitiosus. C^ S.a.s.x.a.a. tcisjjl jjloo — rttei Gruppe apud Roscher, uis
jjLOo = nl^ cjjL jAoo = Iy l^°"^^'"- ^^^^- ^ 8d|JLUi = sx Syjjjlou (Schulze)
Dieterich N., TCisfJL fxot (subaudi 86xe = TCtetv (jloi 86xe, 86xe est in lam.
Peteliana) Comparetti, Diels^. Oppugnavit Gruppe (B. P. W.), qui pro
pLo: legit |ioo, subaudit soxi et explicat „sum arida, at bibere (possum) e
fonte", etc. ute |J.|Jloo (cfr. evl |JL[jLSYdpoioiv apud aeoHcos poetas) [Murray]
et verba ad fontem directe tribuere praestat 2 A^ B' aleipouj, C^atevdu) — alsl ^ew Joubin, all ^eu> Tod apud Murray, alsp6u) (aut alsvdu>
gen. dor. cum xpdva? coniunctus) Murray, aisvduj Diels ^ quam lectionem
pristinam puto, nam at£p6u> glossema esse ad alsvduj (cfr. hymn. orph.
10, 22; etc.) applicatum aperte patet 3 versus ampUatus -d> 0'
cot supervacaneum censuit Diels^
a^ et b^ inter se comparatis, has discrepantias adnotare licet: i) cu-
pressus in a^ ad laevum, in b^ ad dexterum fontem, posita videtur;
2) in bS colore magis dramatico, dialogus inter fontis custodes [vel fon-
tem] et animam directe, in a^ indirecte habetur. Quod autem b vestigia
novarum doctrinarum praebeat, et verbis Fyj^; Tzal<; elfx: etc. quae ad orphica
minime pertinent, et cultu heroum, ut vidimus, comprobatur. Neque
praetermittendum est i) in a) Proserpinam esse quae animam puram in
aedes beatorum accipiat, in b) aquam esse Memoriae quae illam in aedes
eorum immittat. Puto autem, orphicorum mysteriorum more, etiam in
a) de animarum itinere post mortem usque ad Proserpinae prata multa
esse relata, maximeque de alba cypresso mentionem nullo modo defuisse
;
itaque versus i—6 lamellae a^ in a) quoque fuisse verisimile esse.
C
A2
Thuriis, in agro Sybaritico, a. 1879 reperta; hodie servatur
in Musaeo neapolitano — mm. 81 (lat.), 23 (alt.) — s. IV—III
a. Chr. n.
Edidere: Comparetti, Not. d. sc. a. 1879 p. 156—159 [des. Bar-
nabei], Kaibel IG. XIV, 642; Murray ; Diels^; Comparetti, Lam. orf.
;
effigiem vide p. 27.
Subsidia interpretationis : Praeter o. 1,: Dieterich, N., p. 85, 2
(cfr. d. h. o. 37, 4; etc); Rohde, Gruppe, Weil, Harrison, Olivieri etc.
l6 LAMELLAE ORPHICAE [c : A^
AAAOnOrsTAMH^YXHnPOAinHIOAOZAEAIOIO
AEEIONEtOIAZAEEENAinEOYAArMENONEIYMAAAnANnAXAIPEnAOnNTOnAOHMATOAOYnQnPOZeEEnEnONGEIZeEOZErENOYEZEANOPnnOYEPIOOZEZrAAAEnETEZXAIPXAIPEAEEIANOAOinOPAEIMQNAZTEIEPOYZKAIAAZEA0EPZE0ONE0AZ
aXX' oTcoTajx ^o^yj 7tpoXi7nr]t ^doc; asXLOto,
Ssiiov e(t)c oi{\l)ol<; Se
_ w w _ s{l)[£]vat 7cs(poXaY[j.evov s[lJ6 [idXa ;cdvxa.
)(aip£ TuaO-wv t6 TcdO-TjiJLa* i6 S' ootuod 7up6ai)-[s] stusttov^s'.^•
^sof; Iysvoo i^[s] dvO-pwTTOo • spKpoc s<; ^dXa siists?.
/aLp(s), xaLps, Ss^Ldv 6SoL7rop(a)v)
XsLiiwvdc; ^[s] Lspoog %al aXasa <J>spas(povsLac.
1 OTCoNajJL; hic quoque videtur esse compendium litterarum v + x,
cum X tantum exspectemus. ^TCOxaiJ. ^oyyi nasalis adsimilatur 2—3 8e^:6vEllliOIAZ 8el xiva irscpuXaYjj.evov so [xdXa irdvxa legerunt Comparetticeterique. Se^iov siaid-i, o)? oet . . . xiva tc. e. jjl. u . Kaibel, qui versumex duobus coaluisse putat; cum Kaibelio consentit Alline; 8e|t6v potac{?)Dieterich; 8e|c6v eloievai [§el Ttva] 7recpuXaY|J.evo<; Rohde; §e^t6v e6o8iat
[oei Tiva] Diels^ (= ^. F. d. V. 1903); §e|t6v evO-', d? 8el [xcva],
(„gelange auf die rechte Seite, bis wohin man [gelangen] darf") Diels^;
Se^tov, 'Evvo'.a<; 3cei tiva (110001 cpepeoO-ai|'/ptjj,TCT6jxevov xpava^;,) irecpu-
XaYfxevov eo }xdXa iidvTa sc. ad dexteram, ad fontem Cogitationis, quaee Memoriae lacu procedit, omnia cavens, Murray (qui in AEI TINAcompendium quoque Ae(oTCO>i(vai; 5oa)Tt (Xijx)va(<; abditum esse coniecit)
;
8e^i6v E5voia(; sc. ad dexteram Eunoiae (fontis locorum inferorum, cfr.
Dante Eunoe), Harrison. §e^c6v evvoiai;, TcecpoXaYJxevov eu jxdXa irdvTa|
. . . . 8el Tiva . . . . in archetypo fuisse putavit Comparetti, qui ita inter-
pretatus est: brevitatis causa, vel quoque ad secretum rite servandum,mystis impositum, cetera omissa sunt, quae aperte declararent, quid huicviro nomine suo minime designato (cfr. Pind. Olymp. II 64 sqq. Tot 8' ev
Tocoe At6(; dp/a|dXcTpd xaTa ^ac, hiv.6t.Cei xic) at omnia inspicienti facien-
dum esset. Se^tov eQota<; Seeevat n. lam., Httera secunda verbi secundi in-
certa est, o videtur e comparatione huius litterae in aHis lamellis ; eoquetextum ita legendum puto: e(l)(; ot([J.)a<; 8' £(vep(ov
|
• . . . e(I)[e]vat etc. e(t)[e]vat in hac quoque lamella litterae in medio ver-
borum aut omittuntur aut supervacaneae •Kavira pro itdvTa 4 X^^P^ncid-uiv xb Tzad"i]\).a' t6 8' ouitu> upoo^d-^e] lirsTCovO-et^; Kaibel, X^^tpe tc.t.
7:dO-Y)}j.a • t6 t' outccd etc. ita quoque coniec. Kaibel, ^^.ic.t. Tzad"fi\).a,
Too' ouTcui Murray, )(.tc.t. 7cd'9'Y)jj.a x6o^ outccu Comparetti upoo^O-^e]
7 T[e] vid. lam. A vers. 4 5 e 2 £ secunda Httera o non ^ videtur,
e finale quoque expungendimi t in eptcpo<; (ex 0, ut videtur), (6) y^ in
secundo "/alpt (ex t), 4 ^^ Se^cdv (ex X), ex correctione 6 6ootTCop
C : A^] LAMELLAE ORPHICAE I y
deest verbi exitus a>v 7 /vSijjLcuvd? xs lepob^ xat' aXasa <l>£pos<pove'.a<;
legerant Comparetti ceterique, XscfjLuiva? x{e) lepou? xatd t' aXaea etc.
Diels ^ X£i|xd)vdi; ts lepoix; xatd (t') aXaea etc. Murray, Xei|xa>vd<; ^'
lepoD? xatd S' aXoea <l>£paecpoveta(; desiderat Comparetti ; X£ijj.u)vd<; te
lepoui; xal aXoea Oepascpovecpa? (cp tertium pro t) lamella; ergo optimeconiecit Rohde: X£'.|jLa>vd<; t(E) lepooi; xal oXoea ^.
1 dXX' hoc initium nobis manifestum facit e maiore carmine ex-
cerpta esse quae sequuntur. OTtotajjL — CibXIoio (cfr. Hom. ^ 314 xt*f|-
jxatd te TCpoXcTCtov, hymn. hom. IV 256 eTtYjv oyj TCpoutov 'co-jj cpdo<;
ritKio^.o, id. 273 tuiv . . . '}o)(y] Xettcei ff6i.o<; rieXioio etc), fr. orph. 224,
5 sqq. OTCTiotR S' avO-pwTro»; TCpoXiTCifj (pdo<; *f]eXioio,|
^oyccq di)-avdta^
xataYet KuXXyjVIo<; *Ep[j.Yj<;|^al-r^c, e<; xsoO-fJLiiuva TCeXcuptov. „Cum anima
curram solis reliquerit" interpretatus est Dieterich (M. 199), qui pere-
grinationes animaram varias, etiam in curra solis, cogitat. Puto equidem
hic de anima agi quae post vitam terrenam ad loca beata iter faciat.
2 o£^'.6v Hom. ^i 320 ^sq.b^ dt4a<; OTcep aateoc Theogn. 943 uiot
xataota<; 8e4'.6<;, dO-avdtoK; ^eoloiv eTCeo5(6[xevo<;. 3 TtecpuXaYfxevov eu
jxdXa ud^/ta cfr. Hes. Op. 491 ev O-ojjlcI) 8' eo irdvta'foXdooeo, ib. 765
TjjJLata . . . T:ecpoXaYfJ.£vo<; eo xatd [xoTpav, Hom. ^' 34J dXXd, 'flXoi;,
<ppov£Uiv Tie^vpoXaYfjLevo^ elva:. £0 fxdXa ut est in usu homerico. icdvta in
fine versus, usus homericus. X^^P' iraO-cuv to nad-ri^i.a ' xb 8' ootcu) TrpooO"'
£:iETC6vd-ei?. Quis his verbis animam alloquebatur ? Verba esse mor-
tuum raystam alius fortasse mystae vel potius hierophantae compellantis,
cum sepulturae ritus fieret, animadvertit Comparetti. Quid autem
significant haec : „gaude, quia craciatum passa es ; hunc vero nondum passa
eras"? Dieterich .(N. 89) interpretatus est: „Tia.d^\i.a quod anima non-
dum antea passa erat, i. e. tempore superiore cum ad inferos descendebat;
tum enim rarsus in corpus ingressura et multa passura erat" ; cui opinioni
accesserant Weil (qui, animam, inquit, beatam et felicem salutant, quod
extremam expiationem passa sit, iam minime quae eam, ut illae quas
antea pertulerat, rursus corpus recipere et induere cogant), Diels^ (per
varias, inquit, }X£t£jJn|^0)^a)oeu>? stationes nondum anima ad extremam, ad
summam, ad apotheosin pervenerat), Comparetti (salve, ita enim interpretatur,
(mysta et xa^ap6<;), hunc cruciatum passus, haud ulterius passus es, sc.
moriens non ad aliam mortem, non e cruciatu ad cruciatum, i. e. ad aliam
vitam terrenam progressus es, immo potius deus ex hpmine factus es).
Dissentit autem Alline qui explicat : tum gaude, cum craciatum illum passa
eris quem nondum passa fueris, et laudat versum 10 inscriptionis a^
:
xaOtO'1 00'. 8u>aujo'. Tctsiv ^eiY]<; di.Kb xprjvrji; („cette epreuve est la plus
douleureuse de celles que Tame ait janiais subies"). 4. 6 X^^p* ^^c.
cfr. lamellam auream in eodem sepulcro quo b') repertam [Myre BCH,XVn (1893) p. 629; Comparetti, Lara. orf.]
:
O 1 i V i e r i , Lamellae aureae orphicae. 2
1 8 LAMELLAE ORPHICAE (c ; A*
TONI KAI
OnONEI XAIPEN
nXo6)xu)vi xal ^<tX)o7t6vei y^a.lptv (duo fortasse mystae salutantur) Com-paretti ; ixapa flXou^xiovt xal <I>(epaecp6vai aTr)o7i6v£t )^atpev (= tibi apud
Plutonem et Proserpinara sedenti, omnino poena liberatae solutaeque,
salutem) Vogliano, Atti della R. Acc. di Arch., Napoli 19 13, 269. 5 (eptcpo?
etc.) —6 turbant rationem metricam. Se^tav 6oocTCOpd)V haec verba
per se ipsa mortuum mystam et purum esse declarant (Comparetti).
68o'.TCOpea) deest apud Homerum, qui habet 68otTr6po<;. 7 cfr. Hom.X 539 4'^X'') ^^ TCoStoxeo? Alaxi§ao
|cpoka . . . xax' (StocpoSeXov Xetfi(Lva;
X 509 evd-' axx-f] T£ Xd)(eia xal aXoea IlepaecpoveiYji;; Pind. thr. fr. 129
(poiv'.xop68oi? S' Ivl Xei|jLa)veaoi irpodoTiov aotwv (sc. beatorum); Emped.
fr. 121 "Aty]? dv X£'.|JL(I)va. De prato saepe loquitur Plato in scriptis
quae doctrinam orphicam pythagoricam adumbrant (sc. in Phaedro, in
Rep., in Phaedone, in Gorg.).
Haec inscriptio non modo primo versu necessario ante a^ sub-
audienda refert, sed cum tantum de animae purae prudenti et cauto
ad dexteram itinere, ubi sunt sedes beatorum, nullam de fonte mentionem
habeat, animamque puram in sedem laetissimam post mortem continuo
introeuntem faciat, verisimile est eam nihil aliud esse nisi compendium
illarum quae ad classem b rettulimus. At vv. 4—5 qui gratulationes,
quod anima iterum divinitatem acceperit (5 = A), et vv. 6— 7 qui item
et vivo colore gratulationes continere beatorum videntur, quod in sedem
valde optatam recepta sit, hanc eamdem lamellam de qua loquimur
etiam ad classem a) propius revocant.
Romae videtur reperta; hodie servatur in Musaeo britannico,
— m. 0,750 (lat.), 0,240 (alt.) — s. H p. Chr. n.
Edidere: Comparetti, Atene e Roma VI (1903) p. 161— 170;Murray; Diels, in Philotesia, Paul Kleinert dargebracht, Berlin 1907,
p. 45 sqq; Diels^; Comparetti, Lam. orf.
Subsidia interpretationis : o. 1.
ep*/exai Ix xa^apwv xa^apd, )^^ovi(ov paoiXsia,
EoxXsec EupouXeo le, At6«; texo^; aYXd'[d] • e)((o §e
Mv^lJLOOovTjc ToSe Swpov aoiSi(XOv dv^pu)7rotoiv.
„KaL>ciXia S[e]xoDv8eiva, v6[i(Di T^t Sia ^b^G)ool/^
2 Atoi; xexo? dYXd'[d] ' e)^U) SeJ Aio? texo? d7ca(X)d* e^^ou
Comp. (At. e R.). A. t. &.'{\a!' (dYXa6v expectamus [cfr. et Diels, IPhil.
i
B^] LAMELLAE ORPHICAE ig
At apud Homerum l:b<; xexo? et cum masculinis et cum femininis
coniunctum esse animadvertit Comp.]), e^^co Ss Diels ^ a^fKad' r/oj §e
Diels, Phil. ; consentiunt Kenyon (ap. Murray), Comparetti, dubitat
Gruppe (in B. P. W.) Aicx; xiv.o<;, otCka 8' %y^ u>8£ = hic recipe
Memoriae arma (cfr. htzka 8'.xa'.oo6vTj(; Paul. Rom. VI, 12; 2 Cor. VI,7 etc.) = lucis arma ((L?£ usus homericus) Murray 4 v6|j.(i) alel h'.a-
'^t-^Giza Comparetti; oppugnavit Gruppe (o. 1.). Melius „Ka'.x:Xia Se-xouvSelva, v6p.(|) cd-i 8la (O-ia Murray) "^t^Gioa^^ (Diels^)
2 A'.6? Texoi; (cfr. Hom. A 202 etc.) lovis filia. Hic habemus
tertiam et, ut videtur, recentissimam (cfr. Hom. Zeu<; Tiarfjp avBpcuv xe
dciLv xe) traditionem (doctrinam orthodoxam in orphicam immissam) de
hominum origine ac nativitate. Hanc formulam ad naturam raystae
divinam modo designandam adhibitam esse censuit Comparetti. 3 Mvn-|JL03UVY](; T6oe ^cupov x. x. \. — „cum per totam vitam (inquit anima)
divinis legibus obtemperaverim (v^fAcp alel 0'.aYeY<Ji)ca), donum hoc teneo
Memoriae (deae orphic^ae), quae diu sancta religionis meae praecepta
in memoriam revocavit studioseque confirmavit", Comparetti. Diels ^
quoque Memoriam idem esse atque fontem Memoriae omnino negavit,
at Mv7]|JLOo6vT]? 8(I>pov lamellam ipsara esse intellexit. (The ,,gift songful
among raen" is firstly perhaps the spiritual gift, and then in a secon-
dary sense the actual tablet which both syrabolises and preservesfrom oblivion Cecilia's clairas to immortality ; and does so in song.
Murray). Puto equidem animam in dexteram viam immissam e fonte
Meraoriae iam bibisse originemque divinam (A'.6<; xexoc) iterum meminisse,
eoque a deis inferis petere ut sibi absolutionem libentes et laeti con-
cedant. aoi8'.fiov avO-ptoTCOio'.v cfr. Hom. Z 358 avO-pcuTTOooi TteXtojj.eO''
•ao'18'.}JLO'.. („Nur dass es hier in bonam partem von dem goldnen
Totenpass gilt, der bei den Menschen als hochheiUges Symbol geschatzt und
gepriesen wird", Diels, Phil.). 4 Kaw.Xla ij[e]xouv8eIva, v6}xuj TO-: 8la
'ft^^Gioa responsio deorura inferorum qui absolutionera concedunt : 'in-
gredere dea lege' [„auf Grund des im Totenreich geltenden Gesetzes",
Diels, Phil.] Diels^ v6[i.tp „denkt raan an die lepol v6\i.o'., die ara Ein-
gange der Terapel aufgestellt waren und das Ritual und die Aufnahrae-
bedingungen des betreffenden Kultes enthielten. Aehnlich scheint sich
der Verfasser auch den Eiutritt in das Elysiura durch den v6}j.o? yO-^v.o*;
geregelt vorzustellen" Diels, Phil. lO-i '(s^joiQa cfr. aXX' id-i )(a'.ptov
Aristoph. (Diels, Phil.)
Caecilia Secundina in mystarum numero erat inscripta.
Quibus expositis, hanc lamellam ex a (vv. i— 2 usque ad Eb^ouXeu
-f V. 4) et b (extu — avO-ptuTCOiotv) contaminatam novumque aliud verbis
Aii? xcxo? inductum esse aperte patet.
2*
20 LAMELLAE ORPHICAE
Postremo lamellae quas examinavimus
i) quomodo diversa actionis momenta praebeant, ex hac tabella
animadvetere licet:
{ep)(Ojiat ex xad-apwv xaO-apd, )^^ovicov ^aotXeia,
EuxXy]?, E6pot)Xs6? t£ xal d^dvaxoi 9'eol akXoi-
xal Y^p lY<i>v 6|X(i)v y^^°? oX^tov eu)(o(Aat eipiev,
B. C TCoivdv S' dvTaTCeTeco' epYcov ooti Sixaicov,
B. C [A] eiTe [xe [Aoip' eSdp-aoo' etT' doTepoiTYjTa xepauviuv.
xuxXou S' fe|eTCTav PapoTC£v^eo<; dpyaXeoio,
l(xepToo 8' iTCe^av OTscpdvoo tcooI xapTcaXtjJLoioi,
AeoTCOiva? 8' ^rzb v.oXtzo')^ eSov ^^•ovla? PaotXeia^;.
*oXpte xal jxaxaptoTe, d-ei? o' eo)y dvTt ^poToIo.'
epicpO(; tq ^aX^ eiceTOv.
B. Cvov 8' IxeTYj? Yjxw irap' dyao^jv Oepoecpoveiav,
a)q |xe ixpocppcov tcejjk];'];^ iSpa^; e? eoaYecuy.7-«
Ipe ica^d-djv t6 icd-O^Yjfxa' t6 8' ootco) Tcpoo^d"' eiceTCov-O-et?
6? ^Y^^o^ ^^ dvQ-poaTCOo • eptcpo? tq y°'^* eiceTe?.
B2
?p)(^eTa'. Ix xa-^-apcuv xa^Q-apd, ^('O-ovicav ^aotXeta,
EoxXee? E5pooXeo tb,
Ato? Texo? d^Xd' • e)(u> hh
MvY)(JLoo6vir]? ToSe Bcupov doiot|JLov dvO-pcuTCototv.
"^KatxiXta SfeJxoovSelva, vojxu) 't^i 8ta "^s-^iLoa.
LAMELLAE ORPHICAE 21
(ft/vX' STcoTav, J^oxYj, KpoKiTz-Qq cpdo? atkioio),
e^p-fjoet? 'A'lSao Sojxcuv eit' &piaTepa xpYjVYjv,
Tiap' 8' aox-^ XeoxYjv loTfjxoIav xoTrdptacov
xaoTY)? TYji; xpY)VY](; [X7)8e a)(e86v 6jj.TceXdaeta?.
e6pY)oei(; o' sTepav, t-t)? Mvy)|jloo6vy)? d::© Xljjlvy)?
<j^o/p6v oScup icpopeov* cp6Xaxe<; 8' ItriTrpoo^ev eaotv.
felTcelv Tyj<; kolIi^ eljJLt xal 06pavoo doTepoevTO^,^ > 3 'j
[ a^Tdp ejjiol Y^vo? o6pdvtov Tooe 8' toTe xal a^ToL
^l^fl 8' etjji' aoY) xal ditoXXofxai * dXXd 86t' al^a
4^oxp6v oooup Tcpopeov ty)? MvY)|JLoa6vY)<; dTc6 Xijjlvy]?'.
xa^TO'! 001 8(1)00001 Tcielv •8'eiY)(; dTr(6 xpY))vY)<;,
cf. X', 9 xal tot' eTteiT' d(XXotoi jJLed-') Y)p(i)eoaiv dvd^eKj.
9— lo, 5, 3
'Sitj^a'. aoo<; eY<l> xal dTi6XXo|JLai' * 'dXXd TtU (ifxoo
xpdva? alevdco eTcl 8e4id, ty)(i) xo(pdptaao(;.
, Tt? 8' eo'!'; Td^; ol6(; Vjjai xal 'Spavdi doTeposvTO?'
A^
dXX' 6Tc6Ta(x «l^ox"»] TcpoXtTcifj cpdo(; deXtoio, (i)
8e^i6v e(l)(; ot(}i)a(; 8e 5
etvat TcecpoXaYfJLevov eo jxdXa TcdvTa.
/atpe, /atpe, 8e^tdv 6ootTcop(J6v
X'[B. C, 6— /] XetjJL(I)vd(; T[e] tepoo^; xat dXoea <l>epaecpoveta(;.
22 LAMELLAE ORPHICAE [d
2) quomodo autem inter se cohaereant, affines diTersaeque sint, ex
hoc stemmate disci potest:
X,
'
,
a*
B 'C I-
h? B2
Hoc nobis igitur certum videtur omnes ex uno carmine (X) vetusto,
lingua homerica suffuso, originem duxisse; eiusdem esse exemplaria X'et X": ex X' autem A et BC quae parum inter se differunt, ex X":a^ et b* quarum altera ut excerptum prioris se praebet; ex X' et X":A' et B^ descendisse.
dThuriis (in agro Sybaritico) a. 1879 reperta; servatur hodie in
Musaeo neapolitano — mm, 54 (lat.), 29 (alt.) — s. IV—III a. Chr. n.
;
effigiem vide p. 28
Edidere: Murray; Comparetti, Lam. orf. [des. Barnabei] ; v. infra.
nPQTOTONOTHMAITIETHrAMMATPIEnAKYBEAEIAKOPPAOZENTAINAHMHTPOZHT
TATAITTATAnTAZEYIATHTYAEPZAnTAHAIEnVPAHIXANTAZTHINTAZTHNIIATOnENIKAIM
ZHAETYXAITEOANHZnAMMHZTOIMOIPAIIZTHTOirANNYAlniANTHZYKAHTEAAIMONAEYXI
ZnATAPATIKnANTAAAMAZTAnANTHPNYNTAIZEMBLlONTAAEnANTEMOIBHZTAHTEAZIA
ITHMHAEPinYPMEMMATEPAYEZTIZ9lAXENTATONHZZINNYEINHMEGHMEPANErAYYEZ
EnnHMAPTINHZTIAZTANZEYENOPYTTIEKAinANOTTTAAIENAIMIYvMATEPEMAZEn
OYZONEOEYXAZTAKTAnYDAZI-OAKAnEAinXAMATEMANK* aahaaiepaaamneyaamnoi
ktakthpiepamapahmhtepnypzeykaihxooniatpabxahtpozhmzthoiztn'
hpnznhraynnraozezopenamataimhtnnthznyzxmm• eztqieiaei<ciphn
, aiaohptonozzmmieztonaedtaitixnimnhzopenamaprTO^
d] LAMELLAE ORPHICAE 23
Ex hac inscriptione ubi verba quae intelleguntur cum obscuris et
corruptis mixta et confusa sunt, hymnum in Cererem restituit Diels
(Ein orphischer Demeterhymnus — aus der Festschrift fiir TheodorGomperz, Wien 1902), quem infra (ex Diels') refero:
TcpatoYovcu'. ryjt \i.OLzp\ ecpYj Ku^sX-rjta Koppa'
.... AYjfXYjxpo? . . . TCavoTCxa Zeu
"HXie IIup 8ta TCdvt' aoxY) vtaeat, 5xe Nixai?
TjSe Toyi^aiq £'fdvY)<; (xat 6}xou> TCa}ijj.*r]oxopt Motpat,
5 XYjt xot ydvvoa ittatvet? XYjt OYjt, x).oxe 8atjj.ov,
BeoTCOxetat ' xlv itdvxa Sajiaoxd,' (xd) ndvxa xpaxovxd,
fejjL^povxTjxa 81 icdvxa" (xd) MotpYj? xXvjxea icdvxY).
}j.Y)xept IIop jxev fx' dY(e), et vrjoxt? 0I8' (^TCOfxetvat),
ETCxd xe vY)oxtv vo^tv Y) }j.e^' 4]}xepav (?) eXtvoev.
lo eTCXYjjj.ap xtv VYjOxtc eY)v, Zeo '0X6}j.irte xai reavoTCxa
"AXte."
Hanc restitutionem verbis acerrimis oppugnavit Comparetti, cui
Gruppe (in B. P. "W.), ea tamen amota acerbitate, consensit. Comparettiautem hanc inscriptionem exemplum esse xuJv XeYojxevcov dTtoppYjXcov
orphicae societatis arbitratus est. At silentio minime praetermittenda
restitutio a Murray excogitata, quae fidelior et certior quam Dielesiana
haud dubie apparet:
IIpcDXOYOve r-rj MY)xteta Tta^xpiaxpteta (?) Ko^eXeta Koppa, ootY)
rcat? (?) AY)}XY)xpo<; Y)xaxat (?) TtaxaTrxa (= TtavxoTtxa ?) Zeo 'IdxY), x6 81
Sdpaict (?) "HXte uopaoY) ccavxaoxY) cpavxaoxYj kxazo . . te (?) Ntxa toY)
8e Tuxot* txe <l>dvY)(; TCd}X}XY)oxot Motpat [or Ntxat? Y)8e x6)(at(; e^fdvY)?
•ita}X}XY)8£0t Motpat(;] SxYjxot (?) Ttavxavooxat (?) euxXY)xe Aat}xov Seoiroxa
'IdxY) (?) itavxo8d}xaoxa itavxY)pvovxa (= Ttavxoxpdxovxa ?) IXaot^povxa
Spertdvte (?) xXY)X£a TrdvxYj. Myj dept tcuco}x' e}x }xot iTCaoY)^;, (?) xtoco . .
.
sTtxax6vY)oxtv. Nu^-'-' ^ ^xeO-' Y)}X£pav h^tu .... eitxYj^xap xy]v vY)oxtaox6v (?)
ZiU evop6xxte xat TtavoTcxa 8te vajxaxtate (?)••• £XTtt86oexe ^eo}x' doxaxxa
Tcopo? . . . xaTtTteBtov (?)••. Y)Ye}J'6v Ste 'PaSd^xavO-u e^a-
[xap Zeu . . . Ad(}xa)xpa . . . tY)xp6(; "HXte (?) (jhc, (d)v
Y) o6wao? itevx' dfxaxa jxy) cu}X}XY)ox6pe (?)... topY)v
Gruppe (in B. P. W.) hymnum aliquem graeco idiomate con-
fectum, in sermonem inexplicatum, qui nomina deorum servaret, versumesse opinatus est.
Inscriptionem neque ad dTt6ppY)xa XeY^^xeva tribuendam nequeomnino quae ephesia grammata appellantur, magna quidem ex parte cor-
rupta, mutila et vitiosa continere arbitror eamque, dubitanter et in-
absoKite, ita restituo:
Hpcox^Y ovo((;) Fy) }XY)xtexY)((;) Tta}X}xaxpt£Tta, Ko^eXeta Koppa ootY)
Ttat(;AY]}XY)xpo(;,Y)x|xaxat (oot) Ttd(v)xa (xd)Tt(dv)xa* Zeu taxY)(p) xudepod-
jt(av)xa "HXte IIup OY)t[)(]avxaoxY)[t]i; (8Y)tav)xaoxY)(;, lo6x(p)oTte Ntxa
24 LAMELLAE ORPHICAE . [d
+ +I^ixjlo-r) 8e Tuxa iTe,<I>dv7](; 7cd|j.|jL*r)OTOtMoIpat oox*/)toi Yavvoa TCiavT-y]? <e>u-
5 xXtjte Aalp.ov Zei)[xt]|<; 7raT*J]p <xp)dTi<0T0(;> x<al> TravToSafjtdoTa TCavTYjp-
vuvTtt (= TcavToxpaTDvTa ?) To' Ipi^povTa ^-r^^Se iravTafxot^Yj<; TXTjTea oovjiTe.
, + +* '"' "
ji.Y] depi<e> IIop jjie, [JifJLaTep, aue otioo, I8e * euTd t6 v7]o[o]<Te6e>tv {tov^o[o]<T>tv<eIvai>?} vo^lv y] jxe^' -r^fJLepav lx<e>X[o]<e>t)e(;'
| e7CTY]p,ap
r»^<v> vYjoTiaoTdv|VY]aT<e>t[aoT]av?|, Zeo evopoTTte [eptouvte ?] xal Tcav-
lo OTtTaSte, <oiJ.>vofj.t [o.]- jjidTep, e|j.d<; eTt|<dx>ouoov [eo] e5xd«;, <do>TdxTa
uopoi; ^^od xaTT<7t>e8to(v> xa|JLa<t> Te fxav xaXY] d§' tepd [8a|xv] e6§a<t>|jt<u)>v
ot|xTaxTY]p lep<6v> aiJtap, AY]|JLY]Tep IIop Zeo xat 4] x-^-ovta <d>Tdppax[Y]]-
r n+ "^ ^' + +,,,*+ ' +
T[pj0(; Y]|xoTY]otoTv|
Y]p(0(; vY]Yaovv cpao? £? cppeva iJ.aTatfj.Y]TVVTY]ovo
oo|j.}j.Y]OTU)p eiXY][t .] S<e>tpY]v|
<Y>ata cpYjpYOVo? o<6>|j,jj.[t]eoTOv ae .Tat-
»5 Ttxvt[xvY](; cppev' dfxap . tu)?
1 nptt)T6YOVo((;> non ut deus (hymn. orph. 6, i ; 14, i; fr. 36;
4^; 57; etc. [Ab.]; at potius epitheton ad Terram appositum (cfr. hymn.orph. 30, 2; 52, 6). }j,Y]TteTYj<(;> servavi 7ra|Xjj,aTpte7ta] 7Ta}j.jj.aTpteta (?),
ut vidimus, Murray ; 7ra}X|xaTpte7ra (cfr. 7ra}X(XY]Tetpa hymn. hom. XXX, i
;
hymn. orph. 10, i) servavi; nam suffixum -Tra in dialectis infimae Italiae
ihvenitur (cfr. Ribezzo, Questioni italiche di storia e preistoria p. 69 sqq.,
in Neapolis I, fasc. i [1913]). Ko^eXeta cfr. Preller, Gr. Myth.*, 638 sqq.;
Diels, E. o. Dh. 1—2 OZENTAIN]6otY] 7tat(;(?) Murray (v. supra) 2 oot
adieci 7cd<v^Ta <Td> 7t<dv>Ta correxi et supplevi (cfr. TcdvTUJV xpaTeet?
jxoovY] xat Tcdotv dvdooet^; hyran. orph. 68, 10 etc.) taTY]<p> cfr. hymn.
orph. 67, I (tY]TY]p) depod7c<av>Ta supplevi; cfr. depot7roo(; homericum— (Hes. Op. et D. v. 5—8) 3 "HXte Ilop cfr. etiam infra. Apud Empe-doclem 7t5p = Ze6(; (Gruppe, Kern; cfr. Olivieri o. 1. p. 73); magnamhabet partem in doctrinis orphicis pythagoricis. „Bei dem Fasten der
Mysten, wie bei dem langen Tag der Juden das Verschwinden der Sonne
das Signal zum Essen gab", Diels ^ 8Y]tavTaaTY](; scripsi (cfr. SY]t6u),
OYjto? = hostilis) IZATOTTE] ta6T<p>07ce correxi 4 tTe cfr. hymn.
orph. 27, II, 13 [epxeo]; 43, 10 [eX^eT*] ; Soph. Aiax, 695 sqq, $dvY](;
cfr. hymn. orph, 6, 8; fr. 63 sqq., Diod. I, 13 etc. (Beth, Ueber die
Herkunft des orphischen Erikepaios, W. Stud. XXIV, i, 228—300).
Ydvvoa = Y«^5* L-^^^^^^1^^] 4—5 <e>oxXY]T£ Aatjxov cfr. Satjxov dptOTe
hymn. orph. 56, i 5 xp>dTt<OTO(; supplevi, cfr. xpaTtoTY] (de Natura dic-
tum) hymn. orph. 10, 25. 7cavTOoa}xdaTa cfr. 7Tav8a}xdTop hymn, orph.
5» 3; 66> 5» '^*v^°'fJ''°''^^^P°' ^°' ^^- TcavTY]pv6vTa= 7ravTOxpaT6vTa [? cf.Mur-
ray] cfr. TidvTa xpaT6vet hymn. orph. 3, ii ; 7tavT0xpdTetpa 10, 4; 29, 10;
7cdvTU)V . . . xpaTeet(; 68, 10, cfr. 87, i ; 7tavToSovdoTa 12, 4; 45, 2
d] LAMELLAE ORPHICAE 25
6 e|j.^p6vTa cfr. efj,ppovTa(o Govits dub. correxi 7 aepi(e) supplevi
AYE] auE correxi — cfr. Dieterich, N., 99 sqq. euxa
e7tTYj|j.ap cfr. evvvjfJLap Ayjuj oTpujcpdT' o6Se uot' a}x^poai*r]<;
xal vexTapo? YjSotcotoio|TCdcoaT' dxTj^^efJLevY] hymn. hom. V, 47 sqq.
;
vfjOTelfjv xaTeTCaooa? 'EXeooivoc ^oaXoKzv^ hymn. orph. 41, 4. ,,Die
Nesteia spielte beim Thesmophorienfeste eine grosse RoUe (Plut. Dem. 30)".
septem tamen ille (Orpheus) diebus squalidus in ripa Cereris sine munere
sedit, Ovid. Metam. 10, 13 Diels'. 10 t\i.a<; eudxoooov ehya<i cfr.
Motpat, dxouoaT' efxcuv eu^^ouv hymn. orph. 59, 19, eTCaxoooov
jjLOO Pap. mag. II 27 etc. (ed. A. Dieterich, Lipsiae, Teubner, 1888).
10—11 do)TdxTa TCopoi; ^od xaTC(TC)e8to(v) •/OL\i.a(i} te dub. scripsi ; de his
similitudinibus cfr. devdo) oTpocpdXcYY^ ^ob'^ ^ufia Stveooooa hymn. orph.
10, 22 12 lep^ov) dfjap cfr. -.epov avO-o<; hymn. orph. 50, 6 12— 13
d^tdpPaxTO? cfr. Bacchyl. V, 139 ; Soph. Oed. Colon. 1556 sqq. 13 (oao^
e? (ppeva cfr. Ka[i.'^ak<; epvo? hymn. orph. 6, 5 14 ccYjpYOvo? cfr.
^YjpoxTOvoi; hymn. orph. 36, 9
26 LAMELLAE ORPHICAE
G> A A' AT O ( 6 ff O ( A A A / K ^'^ I rA r £ r-n.A
V MJ^yv^- r eA' o£ oa eio/\/5V+<^AAA/
/<A/AOA/v/AT0/0^ orAAAOf^A/AlCre PO (?A HT^-ICClf A V /V O/V kykao!i. ex £ PTA/V ^A P V P ^'^ f» ^ ^^ AP ^'^
/SrA:; AE y /7 ^ /< ^A (^ oA/ £aV/V >c oMA 1 (? AC ( A£/A iL//V\ ^ l> roAA pe^AAir r e '^*^ aatq /7 oi: / /ca (> /7AC( /v\ p U
t^i (A/vn ^ /^oTO/ oe p<<po2:£2:rAA eptn)
LAMELLAE ORPHICAE ^l
c
HYMAA Ar/Afv/ n A XA/ P ^ f7AoS2Hr(QpAoh
A-^IM n^A:i-n^/5foy^KAiM^^At^p2:£<tot4 ^TA2:
28 LAMELLAE ORPHICAE
Frommannsche Bachdnickerei (Hermann Pohle) in Jena — 4512
I
i. Marcus uiid E. Webers Verla^ in Bonn.
MENANDERSTUDIEN
VON
SIEGFRIED SUDHAUS
Preis 4 Maik.
Die zweite Auflage der Sudhaiissehen Menanderausgabe(Heft 44/46 der vorliegenden Sammlung, vgl. das Verzeichnis am Schlufii
bringt und verwertet die Ergebnisse von drei Forschungsreisen nach
Kairo. Christian Jensen hat zu zwei verschiedenen Malen den Papyrus
durchgearbeitet, Sudhaus mit seinera Manuskript der Ausgabe in der
Hand eine dritte Nachpriifung unternommen. So ist der Apparat von
allen friiheren Ausgaben unabhangig neugestaltet worden. In seineu
Menanderstudien bringt Sudhaus die wichtigsten Ergebnisse dieser
Neubearbeitung zur kritischen Darstellung und unterzieht die ent-
scheidenden Stellen einer eingehenden Behandlung: so ist dies Buch
eine notwendige Erganzung zu den knappen Andeutungen im Apparat
•der Ausgabe.
A. Marcus und E. Weber'8 Verlag in Bonn.
Das Jenseits im Mythos der Hellenen
Untersuchungen iiber antiken lenseitsglauben
von
Prof. Dr. L. Raderniaeher.
VIII und 152 S. 1903. M 6.—
ARX ATHENARVMA PAVSANIA DESCRIPTA
IN VSVM SCHOLARUM
Ediderunt
Otto Jahn et Adolfus Michaelis.
Editio Tertia Actis Arcis et Fascicuio Tabularium Aucta
Preis mit Atlas 10 Mark.
SOPHOCLIS ELECTRAIN USUM SCHOLARUM EDIDIT
OTTO JAHN
EDITIO TERTIA CURATA AB
ADOLPHO MICHAELIS
VII, 175 S. 1882. Preis: 3.60 Mark.
A. Marcus und E. Weber's Verlag in Bonn
KLEINE TEXTE FUR VORLESUNGEN UND UBUNGENHERAUSGEGEBEN VON HANS LIETZMANN
1 Das Muratorische Fragment und die monarchianischen prologe zuden evangelien, hrsg. v. H. Lietzmann. 2. Aufl. 16 S. 0.30 M.
2 DiE DREi ALTESTEN Martyrologien, hrsg. V. H. Lietzmann.2. Anfl. 18 S. 0.40 M.
3 Apocrypha I : Reste d. Petrusevangeliums, d. Petrusapocaljrpse u. d,
Kerygma Petri, hrsg. V. E. Klosterm ann. 2. Aufl. 16 S. 0.30 M.4 Ausgewahlte Predigten I : Origenes homilie X zum Jeremias, ho -
milie VII zum Lukas, homilie XXI zum Josua hrsg. v. E. Kloster-mann. 2. Aufl. 25 S. 0,70 M.
5 LITURGISCHE Texte I : Zur gesch. d. orientalischen taufe u. messe im2. u. 4. jahrh., ausgew. V. H. Lie tzmann. 2. Aufl. 16 S. 0.30 M.
6 Die Didache hrsg. v. H. Lietzmann. 3. Aufl. 16 S. 0.30 M.7 Babylonisch-assyrische Texte, iibers. v. C. Bezold. I. Schopfung
imd Sintflut. 2. Aufl. 24 S. 0.40 M. [21 S. 0.40 M.8 Apocrypha II: Evangelien, hrsg. v. E. Klostermann. 2. Aufi
9 Ptolemaeus Brief an die Flora hrsg. v. A. Harnack. 2. Aufl.10 S. 0.30 M.
10 DiE Himmelfahrt des Mose, hrsg. v. C. Clemen. 16 S. 0.30 M.11 Apocrypha iii : Agrapha, slavische Josephusstucke, Oxyrhynchusfr.
19 II hrsg. V. E. Kiostermann. 2. Aufl. 26 S. 0.50 M.12 Apocrypha IV: Die apokryphen briefe des Paulus an die Laodicener
und Korinther, hrsg. v. A. Harnack. 2. Aufl. 0.60 M.13 Ausgewahlte Predigten II: Fiinf festpredigten Augustins in ge-
reimter prosa, hrsg. v. H. Lietzmann. 16 S. 0.30 M.14 Griechische Papyri hrsg. v. H. L i e t zm a n n. 2.Aufl. 32 S. 0.80 M.15/16 Der Prophet Amos, Hebraisch imd Griechisch, hrsg. v. J. Mein-
hold vmd H. Lietzmann. 32 S. i.oo M.17/18 Symbole der alten Kjrche, ausgewahlt von H. Lietzmann.
2. Aufl. 40 S. I.— M.19 LiTURGiscHE Texte II : Ordo missae secimdima missale romanum,
hrsg. V. H. Lietzmann. 2. Aufl. 32 S. 0.40 M.20 Antike Fi^uchtafeln hrsg. V. R. Wiinsch. 2. Aufl. 31 S. 0.70 M.21 DiE Wittenberger u. Leisniger Kastenordnung 1522, 1523,
hrsg. V. H. Lietzmann. 24 S. 0.60 M.22/23 JOdisch-aramaische Papyri aus Elephantine sprachlich und
sachlich erklart v. W. Staerk. 2. Aufl. 38 S. 1.30 M.24/25 Luthers geistliche Lieder, hrsg. v. A. Lei tzmann. 31 S. 0.60 M.26/28 Lateinische christliche Inschriften mit einem anhang judischer
inschriften, ausgew. u. erkl. v. E. Diehl. 2 Aufl. 86 S. 2.20 M.29/30 Res gestae divi Avgvsti, hrsg. u. erkl. v. E. Diehl. 2. Aufl.
40 S. 1.20 M. [15 S. 0.40 M.31 ZwEi NEUE EvANGELiENFRAGMENTE hrsg. u. erkl. V. H. B. Swete.32 Aramaische Urxunden z. gesch. d. Judentums im VI u. V jahrh,
vor Chr. sprachl. u. sachl. erkl. v. W. Staerk. 16 S. 0.60 M.
33/34 SUPPLEMENTUM Lyricum (Archilochus Alcaeus Sappho CorinnaPindar) hrsg. v. E. Diehl. 2. Axifl. 44 S. 1.20 M.
35 LiTURGisCHE Texte iii : DJe konstantinopoUtanische messlitui^e vor
dem IX. jahrhundert v. A. Baumstark. 16 S. 0.40 M.36 LiTQRGisCHE Texte IV : Martin Luthers Von ordnung gottesdiensts.
Taufbiichlein, Formuia missae et commimionis 1523 hrsg. v. H.Lietzmann. 24 S. O.60 M.
A. Marcus und E. Weber^s Verlag m Bonn
37 LITURGISCHE Texte V: Martin Luthers Deutsche Messe 1526 hrsg.
V. H. Lietzmann. ib S. 0.40 M.38/40 Altlateinische Inschriften hrsg. v. E. Diehl. 2. Aufl. 92 S.
2.40 M., gbd. 2.80 M.
41/43 Fasti Consulares Imperii Romani (30 V. Chr. — 565 n. Chr.)
mit Kaiserliste bearb. v. W. Liebenam. 128 S. 3 M., gbd. 3.40 M.44/46 Menandri reliquiae nuper repertae hrsg. v. S. Sudhaus. 2.Aufl.
103 S. 2.00 M., gbd. 2.40 M. [mann. 64 S. 1.50 M.47/49 Lateinische altkirchliche Poesie ausgewahlt v. H. Lietz-50/51 Urkunden zur Geschichte des Bauernkrieges und der
WiEDERTAUFER hrsg. V. H. Bohmer. 36 S. 0.80 M.52/53 FRt)HBYZANTiNisCHE KiRCHENPOESiE i: Anonyme hymnen des
V.—VI. jahrhunderts ediert v, Dr. Paul Maas. 32 S. 0.80 M.
54 Kleinere geistliche Gedichte des XII Jahrhunderts hrsg. V.
A. Leitzmann. 30 S. 0.80 M.
55 Meister Eckjiarts Buch d. gSttlichen TrCstung u. von demedlen Menschen hrsg. v, Ph. Strauch. 51 S. 1,20 M.
56 PoMPEiANiscHE Wandinschriften hrsg. V. E, D iehl, 60 S 1.80 M,
57 Altitalische Inschriften hrsg. v. H, Jacobsohn. 32 S. 0.80 M.58 Altjudische liturg. Gebete hrsg. v. W. Staerk. 32 S. i.oo M.
59 Der MiSnatraktat Berakhoth in vokalisiertem Text herausg.
V. W. Staerk. 16 S. 0.60 M.60 Edward Youngs Gedanken uber die Originalwerke ubersetzt
von H. E. V. Teubem hrsg. v. K, Jahn. 46 S. 1.20 M.61 Liturgische Texte VI : Die Klement. liturgie a. d. Const. apost, viii
mit anhangen hrsg, v. H. Lietzmann. 32 S. 0,80 M,62 Vulgarlatein, Inschriften hrsg, v. E. Diehl. 180 S. 4,50 M.,
gbd. 5 M.63 Goethes erste Weimarer Gedichtsammlung mit varianten hrsg,
v. A. Leitzmann. 35 S. 0.80 M., gbd. 1.20 M.64 DiE Oden Salomos aus dem syrischen iibersetzt mit anmerkungen
von A. Ungnad und W. Staerk. 40 S. 0.80 M.65 Aus DER ANTIKEN SCHULE. Griechische texte auf papyrus holztafebi
ostraka ausgew. u. erklart v. E, Ziebarth. 33 S. 2. Aufl. 0,80 M.66 Aristopela-NES Frosche mit ausgewahlten antiken scholien herausgeg.
V, W, Siiss, 90 S. 2 M., geb. 2.40 M, [56 S. 1.20 M.67 Dletrich Schernbergs Spiel von Frau Jutten hrsg. v, E. Schroder.68 Lateinische Sacralinschriften ausg. v. F. R i c h t e r. 45 S. 0.90 M.69 PoETARVM vetervm Romanorvm reliquiae selegit E. Diehl.
165 S. 2.50 M., geb. 3.— M.70 LiTURGiscHE Texte VII : Die Preussische Agende im auszug hr^geg.
V. H, Lietzmann, 42 S, 0.80 M,, geb. i.— M.71 CiCERO PRO MiLONE mit dem commentar des AscoNivs imd den
SCHOLIA BoBiENSiA hrsg. V. P. Wessner, 1,60 M,, geb. 2.— M.
72 DiE ViTAE Vergilianae hrsg. V. E. Diehl. 60 S. 1.50 M.
73 DiE Quellen von Schillers und Goethes Balladen zusammen-gestellt V. A. Leitzmann. 51 S. 3 Abb. 1.20 M., geb. 1.50 M.
74 Andreas Karlstadt von abtuhung der bilder und das keyr
bedtler vnther den christen seyn sollen 1522 imd die Wittenberger
beutelordnung hrg, v, H. Lietzmann. 32 S. 0.80 M.
75 LiTURGiscHE Texte vin : Die Sachsische Agende im auszug hrsg. v.
H. Lietzmann. 36 S. 0.80 M., geb. i.— M.76 AuswAHL AUS Abraham a. S. Clara hrsg. V. K. Bertsche. 47 S.
i.— M.
A. Marcus und E. Weber^s Verlag in Bonn
77 HiPPOCRATis de aere aquis locis mit der alten lateinischen ubersetzung
Krsg. V. G. Gundermann. 50 S. 1.20 M.
78 E.ABBINISCHE WuNDERGESCHiCHTEN des neutestamentlichen zeitalters
in vokal. text mit anmerkungen v. P. Fiebig. 28 S. i.— M.
79 Antike Wundergeschichten zum studium der wunder des NeuenTestaments zusammengestellt. v. P. Fiebig. 27 S. 0.80 M.
80 Vergil Aeneis II mit dem commentar des Sers'ius herausgeg. vonE. Diehl. 131 S. 2.— M., geb. 2.50 M. [geb. 1.80 M.
81 Anti-Xenien in auswahl hrsg. v. W. Stamraler. 68 S. 1.40 M.82 Apollontus Dyscolus De pronomiribus pars generalis edidit Dr
Paulus Maas. 44 S. i.— M.
83 Origenes, Eustaxhius V, Antiochien, Gregor V. Nyssa iiber die
Hexe von Endor hrsg. v. Erich Klostermann. 70 S. 1.60 M.84 Aus einem griechischen Zauberpapyrus herausgeg. und erklart
von Richard Wiinsch. 31 S. 0.70 M.85 Dee geltenden Papstwahlgesetze hrsg. V. F. G i e s e. 56 S. 1.20 M.86 Alte Einblattdrucke hrsg. v. Otto Clemen. 77 S. 1.50 M.87 Unterricht der Visitatoren an die pfarrherrn im kurfiirstentum
zu Sachsen herausgeg. von Hans Lietzmann. 48 S. I.— M.88 Bugenhagens Braunschweiger Kirchenordnung hrsg. v. H.
Lietzmann. 152S. 2.40M. [2.60 M., geb. 3.— M.,89 Eurepides Medea mit scholien herausg. von Ernst Diehl. 116 .S.
'90 DiE QuELLEN von ' ScHiLLERs WiLHELM Tell zusammengestellt v.
Albert Leitzmann. 47 S. 1.20 M., geb. 1.50 M.91 ScHOLASTisCHE Texte I: Zum Gottesbewcis d. Thomas v. Aquin
zusammengestellt v. E. Krebs. 64 S. 1.50 M.92 Mittelhochdeutsche Novellen I : Die heidin hrsg. v. L. P f a n n -
miiller. 51 S. 1.20 M. ["i S. 1.50 M., geb. 1.80 M.
93 ^HiLLERs Anthologie-Gedichte kritisch hrsg. v. W. S t am m I e r.
94 Alte und neue araalajsche Papyri iibersetzt und erklart vonW. Staerk. 73 S. 2.— M.
95 Mittelhochdeutsche Novellen II: Rittertreue. Schlegel hrsg. v,
L. Pfannmiiller. 63 S. 1.50 M. [64 S. 1.60 M.
96 Der Franckforter („eyn deutsch theologia") hrsg. v. W. Uhl.
97 DiODORS r5mische Annalen bis 302 a. Chr «ciaiL dem Ineditum
Vaticanum hrsg. v. A. B. Drachmann. 72 S. 1.80 M.
98 MusAios, Hero u, Leandros m. ausgew. varianten u. scholien hrsg. v.
A. Ludwich. 54 S. 1.50 M.
99 AuTHENTiscHE Berichte iiber Luthers letzte lebensstunden heraus-
gegeben von Dr. J. Strieder. 42 S. 1.20 M.100 Goethes romische Elegien nach der altesten reinschrift hrsg. v.
A. Leitzmann. 56 S. Brosch. 1.30 M., geb. 1.70 M.loi FRtiHNEUHocHDEUTSCHES Glossar von Alfred Gotze. VHI u.
136 S. 3.40 M., geb. 3.80 M. [0.50 M.102 Dee Generalsynodal - ORDNUisfG hrsg. von A. Uckeley. 20 S.
103 Die Kirchengemeinde- und Synodalordnung f. d. provinzen
PreuBen, Brandenburg, Pommem, Posen, Schlesien u. Sachsen hrsg
V. A. Uckeley. 36 S. 0.90 M. [64 S. 1.50 M.
104 DlE RHEINISCH-WESTFAL. KlRCHENORDNUNG hrsg. V. A. Uckeley,105 Mystische texte aus dem IsLAii. Drei gedichte des Arabi 1240.
Aus d. Arab. iibers. u. erlautert v. M. Horten. 18 S. 0.50 M.106 Das niederdeutsche Neue Testament nach Emsers ubersetzung.
Rostock 1530 hrsg. v. E. Weissbrodt. 32 S. 0.80 M.107 Herders Shakespeare-Aufsatz in dreifacher gestalt mit anir.
hrsg. V. F. Zinkernagel. 41 S. i.— M.
A. Marcus und E. Weber's Verlag in Bonn f
io8 KoNSTANTiNs Kreuzesvision in ausgew. texten vorgelegt v. J. B.Aufhauser. 26 S. 0.60 M.
109 LuTHERs KLEiNER Katechismus, dcr deutsche text in seiner ge-
schichtlichen entwicklimg v. J, Meyer. 32 S. 0,80 M.11 HiSTORiscHE ATTISCHE Inschriften ausgewahlt u. erklart von E.
Nachmanson. 82 S. 2.20 M.111 Ausgewahlte Iliasscholien hrsg. V. W. Deecke. 88 S. 2.40 M.112 Supplementum Euripideum hrsg. v. H. v. Arnim. (die neuen
Euripidesfunde) 80 S. 2.— M.113 Svpplementvm Sophoclevm hrsg. v. E. Diehl. (Indagatores.
Eurypylus), 33 S. 0.90 M.114 DiE Verfassung des DEUTSciiEN Reiches vom Jahre 1849 hrsg.
V. L. Bergst rasser. 104 S. 2.20 M.115 Griechische Inschriften zur griechischen Staatenkunde,
ausgewahlt v. F. Bleckmann. 79 S. 2.— M.116 DiE Quellen zu Heinrich von Kleists Michael Kohlhaas.
Hrsg. von Rudolf Schlosser. 14 S. 0.35 M.117 Meister Eckhart: Reden der Unterscheidung, hrsg. von E.
Diederichs. 45 S. i.— M, [42 S. i.— M.11 8 Oratorum et rhetorum Graecorum nova fragmentaed. K. Jander119 Texte zu dem Streite zwischen Glauben und Wissen im Islam,
dargestellt von M. Horten. 43 S. 1.20 M.120 HlPPOKRATES iJBER AUFGABEN UND PFLICHTEN DES ARZTES in
einer Anzahl auserlesener Stellen aus dem Corpus Hippocraticumhrsg. V. Th. Meyer-Steineg u. W. Schonack. 0.80 M.
121 Historische griechische Inschriften bis auf Alexander d. Grossenausgewahlt u. erklart v. E. Nachmanson. 60 S. 1,75 M.
122 Urkunden zur Entstehungsgeschichte des Donatismus hrsg.
v. Hans von Soden, 56 S. 1.40 M.123 HUGO VON ST. VICTOR SoLILOQUIUM DE ARRHA ANIMAJE UND
de Vanitate mundi hrsg. v, K, Miiller, 51 S, 1.30 M,124 Deutsche Lyrik des siebzehnten Jahrhunderts in Auswahl
hrsg. V, P. Merker. 53 S. 1.40 M.125 LiTURGISCHE Texte IX: Die Hannoversche Agende im auszug hrsg.
V. J. xVieyei. 30 S. 0,75 M,126 AntikeJesus-Zeugnisse vorgel, V. J. B. Auf hauser. 51S. 1.30 M.127 Ausgewahlte Predigten Johann Taulers herausg. v. L. Nau-
mann. 62 S, 1.50 M.128 Burgers Gedicht Die Nachtfeier der Venus hrsgeg. v. W,
Stammler. 56 S. 1.50 M.129 Texte zur Geschichte des Montanismus hrsg. V. D. N. Bon-
wetsch. 32 S, 0.80 M.130 Der Tqsephtatraktat Ro§ HaSSana hrsg. v. Lic. Paul Fiebig.
16 S. 0.50 M. [59 S. 1.50 M,
1
3
1 DiE Lindische Tempelchronik neu bearb. v. Chr. Blinkenberg.132 Die romischen Kronungseide der deutschen Kaiser von H.
Giinter. 51 S. 1,20 M,133 Lamellae avreae Orphicae edidit commentario instruxit Alex.
Olivieri, 28 S. i,— M.134 P. Vergili Maronis Bvcolica cum auctoribus et iniitatoribus in
usum scholarum edidit C. Hosius, 64 S. i.— M., geb. 1.50 M.
Frommannsche Buchdruckerei (Hermann Pohle) in Jena. — 4512
r
PLEASE DO NOT REMOVE
CARDS OR SLIPS FROM THIS POCKET
UNIVERSITY OF TORONTO LIBRARY
360 Lamel] ae avreae orpbi^ae