• ost irala • 2 0 0 0 k o uzta i laren 2 8 a

Egunkaria

Astitz • Gaur hasi eta igandea arte jaiak dira Astitzen. Gaur, TVIañukorta eta Zeberio bertsolariekin

egitekoa den herri afaria izanen da ekitaldi nagusia.

Iruñea Kirol Elkarteko Softbol taldea ««Zelaia behar dugu»

*

Ultzama aldeko Eltso herrian erleek badute euren etxea. lsabcl Telleria tolosarraren etxea da, cta bertan intsektu hauei buruz jakin nahi den guztia aurki daitckc. Erlelxen. cztia cta

argizariaren produkzio fase guztiak bertatik ezagutzeko aukcraz gain, rnusco itxurako zerbait erc aurki daiteke, erleen

mundura kasualitatcz ailegatutako emakumc honck bcrc etxeko mandioa naturaren kontserbaziorako hain

garrantzitsua den intsektu honen inguruko gotorleku bilakatu baitu. Erlezaintzaren historia, erlauntza eta eztiorrazeen eboluzioa, ezti motak eta beste hainbat bitxikeria ezagut

ditzake bertara joaten denak.

Lizarra • Lizarra Erdi Aroan murgildua Hiriko bazter guztiek aritziriako garaieri itxura hartu dute aste horietan

Hirugarren urtez

jarraian, Lizarran Erdi

Aroko Astea egin berri

da. Garai hori aztergai

duen ikerketa astearen

harira, hiri osoa

barneratzen da

astebetez X. eta XV.

Mendeen arteko

bizimoduan.

KLOBAKARI, B U F O I , ZAL-

d u n , mago, t r o b a l a r i saltinbanki, malabarista, tri-kimako, ipuin kontalari, sor gin e t a b e r t z e l a k o p e r t s o n a i a k i k u s i « g S g a h a l i zan d i r a Liza-r r a n j o a n d e n a s t e osoan. Lizarrak itxu- w

ra berr i ba t agertzen du astebetez; izan ere, Erdi Aroko herri bate-a n g a u d e l a e r r a z amets egin dezakegu. Zirtzil , b a n d e r a t x o , Bj z u t o i h a l , t o r t x a e t a kandelak ipintzen di-ra han eta hemen, ka-rr iketan lasto geruza b a t eza r t zen da, e ta jgj dendar iek antz inako soineko ko lo re t suak janzten dituzte. Eguz-kiaren izpiek argitzen « dute bi lakaera magi- l l ko h a u e g u n e z , e t a i M gauean, berriz, zuziek ^ a rg i t zen d u t e h i r i a . Ostatuetan, Erdi Aro-ko berezko platerak das ta tu a h a l izan d i ra , e ta eda r i ak buztinezko edalontzi berezie-tan zerbitzatu dira.

III. Erdi Aroko Astea uztai-l a ren 17tik 23a b i t a r t e egin da, a r r a k a s t a osoz. «Urtetik urtera gero eta jende gehiagok

Hirugarren urtez egin da jarraian Lizarran Erdi Aroko astea. • IÑAKI VERGARA

p a r t e h a r t z e n d u j a i berezi honetan, eta gi-r o a z o r a g a r r i a d a oso», adierazi digu Lo-reto San Martin Liza-r r a k o D e n d a r i e n El-k a r t e k o a r d u r a d u -nak. Gustavo Maeztu Museoan Erdi Aroko I k a s k e t e n A s t e a r e n 28. ekitaldia ere egin d a . H a n , i r a k a s l e , ikertzaile, zientzialari, ikas le e t a ad i t u ani -tzek Erdi Aroa azter-gai izan d u e n a s t e a n parte har tu dute. Atalaia antzerki talde-ak e m a n k i z u n bere -

ziak egin ditu karriketan, ha-laber, Tres tristes tigres talde-ko t r o b a l a r i e t a i p u i n kontalariek irribarre anitz so-

rrarazi dituzte. Orkestra-gizo-n a r e n ka l e e m a n a l d i a k ere izan dira. 1913. u r t ean joka-tu tako xake biziduna part ida irudikatu zen.

G a u a k bereziak izan ziren S a n Nikolas p l a z a n , Amaia Zubiriak, 'Aljibe' Taldeak eta ' J o a n a Pons a m b ses gui ta-rres' taldeak musika jarri zio-ten gauari. Asteburuan Antzi-nako Azokak bisitatu zuen hi-r ia . Gaz ta , ezt ia , s a g a r d o a , gozoak eta hes tekiak izan zi-r en salgai , e ta la r ruz , pape-rez, b u z t i n e z , b idr ioz , egu-rrez, lorez, u r rez eta zilarrez e g i n d a k o a n i t z e k o i z k i n . Erosketak egiteko orduan an-tzinako txanponak erabili be-har izan dira.

Krist ina B e r a s a i n

Elizondo

Eguzkiaren karrika

M L G U E L G l L M E N D I

zondokoak Txokoto au ko Braulio Iriarte karr i miniaturan eraiki du. u r t eko l a n a r e n ondor orain Arizkunenea ku etxean dago ikusgai. Txo-ko horrek, arestian, Eguz-kiaren karrika izenazuen, e t a e g u n g a l d u r i k di etxe gehienak daude iruc k a t u a k . Bide h o r i D J a k u e b idearen zati txi bat da eta antzina nek r i t z a r a k o e txeek o s a t u a zegoen. Etxe aunitzek etaXVII. mendean dute torr ia . Hori dela eta, Mi-guel Gilek, Joaquin L eta Pedro Mari Esar te ren l a g u n t z a r e k i n , iker sakona egin behar izan c galdutako etxeen koka na, izena eta itxura ezagu-tzeko. Besteak beste, erre-k a b a z t e r r e a n , l a r r u -apain tza i leen etxea c ikusgai. Etxe hori eta te 80 1 9 1 3 a n i z a n d u h o l d e i k a r a g a r r i b a t e n ondotik galdu ziren. d e n , Migue l Gil egi geh ien ma i t e d u e n etxe-txoa Antxitonea Tr ih da, garai ba tean hamai urtez han bizi izan ze Etxe hori, izena dioen za l a , t r i n k e t e e t a g u z t i eraiki du . Zura , k r i s ta k a r t o i b e r e z i a e t a hainbeste material era ditu amaieran emaitzari hoberenalortzeko. Pazien-tzia izugarr iarekin kiaren Karrika guztia ki o n d o r e n , Elizonc etxe guztiak egitea d learen proiektua. Ma sei edo zazpi metro tu edukiko lituzke et guel Gilen gogoa Baz Udalar i opar i tzea d t a r t e an , a b u z t u a r e ar te , Eguzkiaren Karri bisitatzeko aukera ec dago Elizondon.

—e» R a k e

bi hormetara

J O S E T X O A Z K O N A Ogiak eta kazetak - b i o k elkarri azaia

emanda, eta bata bestearen barnean biri-

bilduta— elkarrekin egin dutedendatik

etxerako bidea eroslgaren besopean.

Kazetak badakar lehenengoorrian argazki bat,

goseak erabat erkindu duen haur batena. Haurra,

Eritreakoa; eta, lerroburuakdioenez, aurki beste

haur asko ere egon daitezke egoera bertsuan -

hiltzeko moduan, alegia—, baldin eta luze gabe

mendebaldeko herrialdeetatik nahikoa elikagai bi-

Ogia eta Kazeta daltzen ez bada hurrengo egun eta asteetan.

Ogia bero dago; izan ere, labetik atera berria

da. Ogi samurra da —txorizoarekin edo txokolate-

arekin edo zernahi saltsa gustagarritan bustirik—,

eta etxekoen beharrak ederki asebeteko ditu.

Eguna aurrera doa eroslearen etxean, eta

ogiak bere zeregina primeran betetzen du, gustu-

rajaten baitute etxeko guztiek.

Kazeta ere eskuz esku dabil, eta bakoitzak go-

goko dituen gaiak irakurtzen ditu, lasaian. Begira-

tu egin diote argazkiko haurrari, arranguraz baina.

Hain da mingarria begiei erreparatzea!

Afaldu ondorengo mahaia jaso dute orain. Ma-

haian goizeko ogiaren puska bat ageri da, eta ka-

zetarekin batera zakarrontzira doa zuzenean.

Ogiak -sobratu den ogi puskak- ukitu egiten

du berriro haurraren ahoa. Baina haurra ez da

gauza ogiaren azala antzemateko. Hila da horren-

bestez. Halako zerbaitzioen, bederen, kazetako

lerroburuak.

ostirala, 2000ko uztailaren 28a

Kfatfarkaria

Astitz. Dena prest parranda egiteko

Gaur hasi eta igaridea arte ekitaldi auriitz egirieri dituzte Astitzeri

25en bat urte

jaiotzarik gabe izan

ostean, aurten ume

bat jaio da Astitzen,

eta hori ospatzekoa

da alajaina. Hori, eta

gaur hango festak

hasiko direla.

Musika, txokolatea

eta kirol frogak ez

dira faltako hiru

eguneko parrandan.

A steburu honetan hasiko f™\ d i ra Astizko j a i ak , e ta dagoeneko dena pres t du te bertako lagunek hiru egune-tan parranda egin ahal izate-ko. Gaur a r ra t sa ldeko zor-tz ie tan botako du te bes t ak hasiak direla adieraziko duen suziria, eta horren ostean As-tizko kaleetan ez da musika eta giro alairik faltako. Ater-pean izanen da bestetako afa-ria, eta herriko auzokideekin eta inguruko lagunekin bate-ra ongi afaldu eta gero, ber-tsolariak arituko dira. Agian, entzuleen artean Mañukorta eta Zeberio maisuei larraun-darrek ber tso onenak bota-

bat. Berarekin batera, Zeberio izanen da. • I GUNK \RI \

t z e n d i t u z t e l a e r a k u t s i k o dien norbai t ere izanen da. Bertsolariekin eginiko herri afariaren ostean Modestoren musika izanen da entzungai, eta orduak aurrera egin aha-la, gero eta gehiago izanen di-ra dantza egitera animatuko diren mutil eta neskak.

Hori bai, hurrengo egune-an goizeko 09:00etan diana joleak prest egonen dira ohe-an daudenak kalera ateratze-ko, e ta bezpe ran j a n d a k o a eta goizean edandakoa gutxi baldin bada, ongi gosalduta

etxez etxe erronda eginez ibi-liko dira gazteak eta ez hain gazteak, azken batean festak denontzat direnez, helduago-ek ere giro alaian puskak bil-tzeko gonbidapena jaso bai-tute. Ordu batzuk pasako di-r a e r r o n d a b u k a t z e r a k o , ba ina inor ez da etxera joa-nen, mus txapelketabostetan hasiko baita, eta musean ari-tzeko zaletasun handia dago Larraungo herri honetan. Au-kera paregabea izanen dute, beraz, muslariek euren trebe-tasunak erakusteko, eta gau-

za bera egin dezakete pilota part iduan parte hartuko du-tenek ere.

20 :30ean m u s i k a izanen da Xapo ta ldearen eskut ik , e ta bezperan gisa, 05 :00ak aldera txokolate bero-beroa izango da. Igandean, dianak jo e ta gero, he r r i t a r r ek e ta egun hauetan bertaraino bil-duko diren lagun eta senide-ek herri kirolen erakustaldia izanen dute ikusgai. Erakus-taldi honetan Sakanako zor-tzi sokat iralar ik herriko sei mutilen kontra eginen dute, eta ondoren txingekin, laster-ka, zozkor biltzen, aizkoran eta trontzan arituko direnak ikusteko aukera izanen dute. Bazkaldu eta siesta egin on-doren, Kiki Koko, Moko eta Flax pailazoekin ongi pasa-tzeko eta barre egiteko auke-ra izanen du te etxeko txiki zein h a n d i e k . L a k u n t z a k o Elai-Alai dan tza ta ldekoak izanen dira ikusgai ondoren, eta bezperako muslarien ar-tetik finalera sailkatutakoek bestetako azken partidak jo-katuko dituzte. Jokoa amaitu orduko prest egonen da Mo-desto, bere musikaz dantza egin nahi du tenak mar txan j a r t z e k o . Azken a f a r i a e t a besten bukaera, Modestoren musikaren doinupean.

—» Eli Belauntzaran

herri aldizkariak

Artze anaieri txalaparta Artze anaiek Ziburun egin berri duten txalaparta ikastaroaren berri eman du Herria astekariak bere azken zenba-kian: «Gipuzkoarrak dira, Usurbileko-ak, Artze bi anaiak, Joxean, 61 urte, eta Jesus, 55 urte. Mugaren bi alde-tan biziki ezagutuak, txalaparta joile arraroak direlakotz bereziki, nahiz Jo-xean olerkari ñna ere den bestalde... Frango usu etortzen dira Iparralde huntarat. Konparazione, jaz, Sarako leize famatuen ateraino izan ziren, eta iragan asteburu hortan, Ziburun, Je-susek du kudeatu txalaparta ikastaldi bat».

J e sus Artzerekin solasaldia egin du-te Herriako kideek txalapartaren ingu-ruan, eta ondokoak dira hark erran-dakoak: «Duela 36 urte hasi ginen txa-lapartarekin. Gazte hutsak ginen, Usurbilen bizi. Behin, batere funtsik gabe jakin ginuen soinu tresna berezi bat bazela, txalaparta erraiten ziote-na, eta bi bikote bazirela, bi bakarrik, oraino txalaparta hori jotzen zutenak, batto Lasarten, bestea Astigarragan. Heien ezagutza egin ginuen, txalapar-ta gustatu zaikun eta hola abiatu gi-nen...».

«Baduke zenbait mila urte txalapar-

ta jotzen dela Euskal Herrian bai-na jendeak bizi izan diren harpe zaharretan kausitu dira ere hezur batzu zilatuak. Txistua, xirula eta holakoak horietarik jalgiak ditazke. Txalaparta bezen aspaldikoak izaiten ahal dira beraz.... Guk, egia da txala-parta ezagutarazi dugula Euskal Herrian gaindi, eskuin eta ezker ibi-liaren bortxaz bainan azpimarratu nahi dutana da guk ere maixuak ukan ditugula eta eskerrak beraz oraino ere guri txalaparta jotzen era-kutsi zaukun bikoteari:. Zuaznabar anaiak».

urclai aren mintzoa

: Xabier Larraburu

\ Saint. | Bere jaiotzaren ehungarren ur-

: temuga-edo ospatzen ari direla

: aitzakiatzat hartuta, gizon honi

: buruz, idazle handi honi buruz,

• hiru hitz lotu nahi nituzke. Berri-

\ ki irakurri ditut berak idatzitako

: (gaztelaniaz aurkitu nituen):

: Tierra de hombres, Vuelo noc-

: turno eta Carta a un rehen (uste

: dut horietako bat euskaratua

: dagoela). Hiru liburuekin kristo-

• na gozatu dut. Aurreiritzi de-

: xenterekin murgildu nintzen

: irakurketan, dena aitortu behar

j da, Printze txikia betidanik iru-

: ditu baitzait oso liburu borobila

: eta duintasun handikoa. Aurrei-

• ritziek, beraz, kalitatearekin to-

: poegingonuelaxuxurlatzenzi-

: daten. Eta halaxe izan da. Ongi

: idazten zuen tipoak, bikain. Ba-

: zuen sekulako musika eta errit-

: moa. Musika esaten dudanean,

• ideien, irudien, musikaz ari

: naiz. Saint, idazterakoan, testu

: txikiekin moldatzen zen. Testu

: bakoitzean zein ideia zein irudi-

: rekin, islatu behar zuen ongi

: hausnartua zuen aurretik (atze-

: maten da). Azken puntua bota

• baino lehenago lerroek gure

: irudimena kontzeptu eta gauza

: oso sinpleekin berotzen dute.

i llargitik lurrera eramaten gaitu

: paseoan ideia eder bezain boro-

: bil bat bota aurretik. Eta dinami-

j tarekin egiten du jolas tipoak!

j Dinamitarekin; erabiltzen di-

j tuen elementuak hain dira irris-

: takorrak, hain dira esplosiboak,

: ezen edozein momentutan es-

• kuen artean zartatuko zaizkiola

• iruditzen baitzaizu. Saiatu bes-

j tela «bildotsa» eta «lorea» hi-

j tzekinzeredozerpotentea

: idazten. Berak, aldiz, erridiku-

: lua saihesten du, eta ez hori ba-

• karrik, testuak bukaera izugarri

j ederrekin ixtea lortzen du. Idaz-

j lanen emaitzek gugan sortzen

j dituzten zirrarak lurretik hamar

: zentrimetotara lebitatzen uzten

: gaituzten horietakoak dira.

• Esan dute ez ote den moraliste-

• gia. Nire kasuan, aitortu behar

j dizuet, nuen misantropia kezka-

j garri bat aldentzen lagundu du.

: Konturatu naiz nirea ez dela an-

: ti-soziala izatea, guztiz kontra-

i koa baizik: hipersoziala naizela.

; Sainti bezala, niri ere nazka-

j garria iruditzen zait «etorkizu-

j neko termitegi hau, sustatzen

: direnerrobotenbirtutehauek».

; Sainti bezala, horrexegatik zaiz-

; kit hain gorrotagarriak gizase-

; mearen eta sozietatearen aurka

: ari direnak. Hau da: guztiak. •

ostirala, 2000ko uztailaren28a Egunkaria

Mafarkaria 4

Erieekin MttpfP^it i Isabel Telleria erlezainak erleen mundua

eraman du bere etxera

Eusko Jaurlaritzaren proiektu batek kasualitatez eraman

zuen Isabel Telleria albaitari tolosarra Antoñanako

erletxe batera (Araba). Hantxe gerturatu zen lehen aldiz

erleen mundura, eta harrezkero, bere bizitza intsektu

hauei eskaini die. Erlezain profesional honek Nafarroako

hainbat ingurutan ditu bere erlauntzak, eta intsektu

hauek emandako ezti eta argizariari esker bizi da.

Ordainean, animalia txiki hauei gorazarre egin nahi izan

die bere Eltsoko etxea erleei eta erlezaintzari lotutako

gauzez josita.

TV I AFARROAKO HAINBAT BAZTERRETAN

I \ sakabanatur ik dituen erlauntzetako batetik etorri berri da Isabel Telleria bere mutil-lagunarekin gurekin zuen hitzordura-ko. Autoaren atzealdea eztiorrazez betea dakartela, hurrengo egunetarako lanik ez zaie faltako. Lanegun gogorra izan duten arren, Isabelek bere etxera sartzera gonbi-datu gaitu berehala. Beheko solairuko gela batean erleen gaixotasunak eta eztien kali-tatea aztertzeko laborategi bat moldatzen

Garai batean, hiletetan sekulako garrantzia zuten argizaiolek. Bere izenak dioen bezala, argizaria duten oholak dira, hilak lurperatu bitartean pizturik eduki beharrekoak. • IÑAKI VERGARA

I ostirala, 2000ko uz t a i l a r en 2 8 a

ari da; oraindik ez dago erabat presta tuta , ba ina bere he lburuen a r tean «Nafarroako eztiak tipifikatu, eta berezko label ba t sor-tzea» dago. Aldamenean, berak egiten dituen produktuen lagin bat ipini du Isabelek den-da i txurako gela txiki ba tean , argizariak, eztiz eginiko txokolateak eta marmeladak, xaboi pastillak, erromero, ezkai, izpiliku, eta a inar eztiak bes teak beste . Handik metro gutxira, eztia eraberritu eta kontserbatzeko mak ina eta ontziz jos i tako gelan, a u t o a n

ekarri berri di tuzten eztiorrazeak pilatzen ari da bere mutil-Iaguna Isabelek ontzi eta makina haien funtzioa azaltzen digun bitar-tean. Etxeko bazter guztiek erleekin zeriku-sia dute, eta ez da gutxiagorako, Isabelen hitzetan nabaria baita intsektu hauek bere-gan sortutako zirrara.

Polinizazioaren garrantzia Erlezaintzara kasualitatez ailegatu zela lotsa gabe aitortzen badu ere, begi-bistakoa da,

b e h i n m u n d u ho-r r e t a n s a r t u t a k o -an, inor gutxi beza-la k o n t z i e n t z i a t u dela erleen aberas-tasunaz . Normale-a n e r l eak e m a t e n d u t e n a g a t i k d i r a estimatuak, ezti eta argizariagatik batik bat, baina, Isabelen

ILSAKL VI.RC.ARA

Bere Eltsoko etxean

prestatzen ari den

laborategian

Nafarroako eztiak

tipifikatu eta berezko

label bat sortzea

gustatuko litzaioke

Isabel Telleria

albaitari tolosarrari

Nafarroa toki ona d erlezainentzat Eztia egiteari dagokionez behinik behin, «oso toki ona da Nafarroa erlezainentzat», Isabel Telleriaren ustez, «klima mota bat baino gehiago izaki, i n g u r U berean ezti kla-se ugari egin baitaitezke». Isabelek Ultza-man, Marañonen, Uxuen eta Pitillasen ditu eztiorrazeak besteak beste, eta urte sasoia-ren arabera, erromero, ezkai, ainar edo bes-te landare ugaritatik lortutako eztia izaten du. Erlezainen lana erlauntzak zaindu, ugalketak egin eta eztia jasotzea eta gorde-tzea litzateke, eta Nafarroan aukerak badira

laorretarako; halere, hamar erlezain pro-fenal besterik ez daude, hobby bezala er-lendabiltzanak gehiago diren arren (500 p»na daude erlezain bezala erroldatu-rta Apina erlezainen elkartean 300 baz-kflira). Isabelen ustez, supermerkatu eta dahandietan saltzen den eztiaren pre-zfekin ezin lehiatua da arazorik garran-t t a a , «kalitateari dagokionez, erlezain bfcegindako eztia ezti izeneko beste pro-dAihoriekin alderatzerik ez dagoen

ustez, «eztia ematearena anekdota hutsa da, polinizazioa baita, dudarik gabe, erleen la-nik garrantzitsuena». Isabelek dioenez garbi dago erleak dabiltzan inguruetan naturaren bilakaera askoz hobea dela, eta hori guztia polinizazioaren eragina litzateke. «Poliniza-zio lan honen truke landareek erleei eman-dako oparia besterik ez litzateke izanen ez-tia», eta gaur egun ertfezainek dituzten erleak bakarrik daudenez (barroa izeneko gaixota-sun batek desagerrarazi egin ditu gaur egun erlauntza basatiak), intsektu hauek natu-ran duten funtzio biologikoa gehiago zaindu beharko litzatekeela uste du Isabelek. Erle-ak dabiltzan inguruetan, landareak osasun-tsuagoak dira eta bere erreprodukzioa ber-matzen dute intsektuok; horregatik, Estatu Batuetan eta beste toki batzuetan, laboran-tza zelaietan, erleak polinizazio lane-tarako espreski askatzen direla ere „_ badaki Isabelek; «hemen ere, erleek egiten duten lan onuragarria dela eta,

d i ru l a g u n t z a k e m a n behar lirateke».

Museotik bueltatxoa

Pro tagonis tak er leak e ta e txea di re la esa-

nez, I s abe l ek ez z u e n n a h i i zan b e r a r i argazkirik ateratzerik, eta, halaber, argi utzi nahi izan zigun bere etxea ez dela museo bat ; ba ina , egia esan, museo ba tek izan behar lukeen guztia dago Eltsoko Erletxe etxeko mandioan: erleei buruzko informazio aunitz izateaz gain, nahi duena joan baitai-teke bertara sarrerarik ordaindu gabe, eta, lanak uzten badio behintzat, Isabel bezala-ko bide erakusle ezin hobearekin. Inolako diru laguntzarik gabe egin du guztia, eta zinezko gauzen usaina etxeko bazter guztie-tan nabari daiteke. Museo bat baino gehia-g0, erleak benetan maite dituen per tsona batek haiei eginiko omenalditxo bat litzate-ke Isabelek etxeko sabaian duen erakuske-ta.

Erlezaintzaren historiari buruz ari zaizki-gu m a n d i o r a d a r a m a n e ska i l e r a i l a r an

"Eztia ematearena

anekdota hutsa

da; polinizazioaren

truke landareek

erleei emandako

oparia besterik

ez da eztia,

polinizazioa

baita, dudarik gabe,

erleen lanik

garrantzitsuena "

Gela honetan garbitu eta gordetzen du Isabel Telleriak bere erlauntzetatik ekarritako eztiorrazeeta ko eztia. • I Ñ A K T V E R G A R A

ikusgai diren koadro eta notatxoek. K.a. 6000. urteko labar-pinturetan erlezaintza aspalditik datorren artea dela jakin daiteke; geroagoko kontuen artean, berriz, 1927 eta 1945 bitartean Leon Lacasia izeneko apaiz n a f a r ba t ek I ruñeko Arrotxapea auzoan martxan jarri zuen Nafarroako Erlezaintza Eskolarena bitxia da gutxienik. Historiari dagokiona eskaileratan amaitzen bada ere, mand ioa ere ikusgar r i a da. Leiho hand i batek Ultzamako zelaien edertasuna ikus-ten uzten digula, argizariak garai bateko hiletetan zuen garrantzia gogoratzen digute Nafarroako ha inbat lekutako argizaiolek. Haien o n d o a n , N a f a r r o a k o m e n d i e t a n , erdialdeko zonaldean eta Erribera aldean erabiltzen ziren erlauntza motak dira ikus-gai, behi gorozkiekin bildutako zume pus-kak, barrutik hustutako zuhaitz enborrak, Bardeako lurra bustiz lortutako lokatzare-kin eginiko erlauntzak, denak daude ikus-gai, e r l e z a i n t z a r e n g a r a p e n e r a k o h a i n garrantzi tsuak izan ziren lehen eztiorraze mugikorren ondoan. Amaitzeko, poliniza-z ioaren ga r ran tz i a ager ian uz ten d u t e n jrudi batzuk ikusi ditugu, eta berriro behe-ko solairura jaitsi gara; han, bere proiek-tuez hitz egiten hasi zaigu Isabel Telleria. Ez omen du ezertarako astirik ateratzen, baina etxe a t zean argizar^tegi b a t era iki tzeko asmoaz gain, bisitariak zenbait ezti klase dastatuz pasieratxo bat egiteko aukera izan dezaten etxe atzeko zelai ederra egokitzeko-tan da; mandioko gauzak hobetu naian ere badabil, eta laborategia martxan jartzea ere

• ezin du burutik kendu.

Agurtu aurretik, dendatxotik pasatzera gonbidatu gaitu, berak egindako ezti eta marmelada etxean dastatzeko oparitu eta gehien interesatzen zitzaiona galdetu digu: «Bisita gustokoa izan al duzue?» Erantzuna bakarra izan zitekeen, eta bisitariei hain-bes te aldiz esandako hi tzak eta oraindik beste hainbate tan esan beharrekoak bere aurpegiak islatzen duen ilusioarekin esaten jarraitzen badu, guztiei gustatuko zaie Isa-bel Telleria tolosarrak Eltson duen erleen gotorlekua. Lanik ez zaio faltako, baina bere lagun erleak han izanen ditu beti!

— » Asier L e g a r d a - e r e ñ o

ostirala, 2000ko u z t a i l a r e n 2 8 a

K l a s i k o b i t x i • a r r o n t k l a s i k o

Joxemiel Bidador

Zenbait edizio faksimile berriez (11)

Euskal testu zaharrak laket ditugunok pozez hartu dugu

oixtian karrikara zenbait faksimilen ateraraztea, tar tean

orain arte guztiz kausigaitzak direnak ere bai

OS

Iruñeko liburu dendetara

iritsitakoen artean Leopol-do Zugazaren zaintzapekoan inprimaturiko hiru liburu daude, Mogel eta Zamakola bizkaitarren bana, eta Euskal tzaleak elkartearen asmoak jasotzen dituen beste bat. Leo-poldo Zugaza euskaltzale eza-guna liburuaren munduare-kin hertsiki lotuta dagoen per-tsona da. Durangoko liburu azokaren sortzaile eta bultza-tzaileetakoa, editorea dugu, baita Gaiak aldizkariaren sor-tzailea ere 1976az geroztik. Oraingo honetan, Zarauzko Olerti Etxea izeneko argitale-txeak ahalbideturik, Gizo-nak&Lanak bibliofiliako la-nen bilduma kudeatzen di-gu Zugazak, eta hortxe kokatu behar ditugu aipatu lanok. Euskaltzaleak zertarako? Accion Po-pular Vasca: sufinali-dad, su organizacion, su programa izen-buru argigarriko la-na da Zugazaren bera-ren sarrera eroaten duen hirutako baka-rra, sobera harritzekoa ere ez dena, izan ere, Zugaza elkarkidea baita. Liburuxka polita, koloree-tan eta irudiekin, 300 ale zen-bakiduneko jaulkipen hau li-buruzaleendako harribitxia dugu dudarik gabe.

Mogel Juan Antonio Mogel biz-

kaieraren idazle klasikoaren lan batekin ematen zaio has-menta bilduma honi, berriz. Versiones Bascongadas de varias arengas y oraciones selectas de los mejores auto-res latinos o demonstracidn practica de la pureza, fecundi-dad y eloquencias del idioma Bascuence contra las preocu-paciones de varios escritores extraños y contra algunos bascongados que sdlo tienen una noticia superjicial del idio-mapatrio izenburu arnases-

tugarriko itzulpen bidezko lan apologetikoa dugu, Tolosako Francisco de la Lamaren etxe-an 1802an inprimatu zena. Faksimilearekin batera Adolfo Arejitaren sarrera datorkigu, Mogelen bizitza eta lanez gain Versiones Bascongadas honen kokatzeko saiotxoare-

kin. Mogelek egi-niko itzulpen hauek argitara-tu ahal izana nabarmentzen digu Arejitak gutxiz gehien, alabaina ezin da ahaztu Mogelek beste lan apologeti-koak ere argitara eman zitue-la arazo handirik gabe. Hauen artean Historiaren Akademiak argitara ematen zuen Memorial historico espa-ñol, coleccion de documentos, opusculos y antiguedades iza-era entziklopedikoko bildu-maren barruan eta bere 1854ko zazpigarren liburu-kian agertu zen Cartas y disertaciones de don Juan Antonio Mogel sobre la lengua vascongada: disertacion histo-rico-geografica sobre ios iberos

y sicanos que entraron en Ita- ] lia, en el Lacio y territorio de \ Roma introduciendo el idioma I vascuence aipatu beharra j dago. Mogelen lan hau Gari- \ bairen oroitzapenak eta erra- j nairuak jasotzen zituen libu-rutzarraren epilogo moduan atera zen, baina baita aparte-ko liburuxka gisa ere, eta separata huraxe da hain zuzen ere orain dela bost urte Valentziako Paris argitaletxe-

ak faksimilean atera zuena. Zamakola

Gizonak&Lanak bildu-maren bigarren zenbakia,

azkenez, Juan Antonio Iza Zamakola Don Preciso zenaren Perfecciones anali-ticas de la lengua basconga-da dugu, Bilboko Miseri-

kordia etxean Felipe Moralesek inprimaturik

1822an karrikaratu zen lana zehazki. Hamalau orrialdeko lan faksimilearen aurretik

Xabier Kaltzakortak ondu sarrera luzeagoa dugu, 30 orrialdekoa, ez ordea, geure uste apalean, Zamakola beza-lako idazle interesgarriak beharko lukeen bezainbeste-koa. Esate batera, eta adibide soil gisa, interesatuta daude-nendako bibliografia ematen hasiz gero, ezin utzizkoak diren lanak ez ematea huts nabarmena litzateke, eta horra hor, besteak beste, Kal-tzakortaren sarreran falta diren Basurtoren «Elementos neoclasicos...» RIEV-eko arti- ; kulua, Herguetaren Don Preci-so liburua, edota Nietoren La obra de Juan Antonio Iza Zamakola foiletoa. Bestalde, . eta Zamakolaren faksimileak lortu gogo lituzketenek jakin behar dute gorago aipatu Valentziako Paris argitaletxe-ak aspaldidanik dituela Don Precisoren lan folklorikoak salgai, baita Madrilgo lagune-nak ere, Crotalogia eta beste. Valentzia urruti bada ere, Paris liburu dendaren katalo-goak errazki atxiki daitezke Interneten bitartez, beraz, kli-katu eta josta!

T ' a t z 1 k u P e r u r e n a

Kultura aberekoia abilondarrek, ha-rresi gainetara igoz, iseka keinuak egi-ten zizkietan Dario-ri eta honen guda-

rosteari, eta haietako batek hi-tzokesan zizkien: «Pertsiarrak! Zertarako zaudete hemen ego-nean? Aitzitik, zergatik ez du-zue alde egiten? Mandoek umea egin dezaketenean, or-duan eskuratuko gaituzue» honela mintzatu zen babilon-dar bat, mandok sekulan ume-rik egin ez zezakelakoan. Ho-rrez gainera, eternidadea adie-razteko hala esan ohi dugu euskaldunok: 'Oiloakpixaegin arte».

Eta zenbat diskutio mutiko-tan, mandoaren sorreraz? As-to emeari zaldia botata, jode! Ezetz ba: behorra astarraz es-talita! Herodotokhaladio: «ele-arrek madarikazioren baten-gatik ez zaiela mandorik sor-tzen esaten dute. Dena den, behorrak iheltzen diren sasoi-rako, auzoko herrietara era-man eta astarrak gaineratzen zaizkie, eta umatzen direnean, ekarri egiten dituzte atzera». Hala izanen da, orduan. Eta zaldiak astemea ernari baleza?

«Szythiako lurralde osoan, hotza dela eta, ez da astorik ez madorik hazten. Beraz, astoak harrotzean, szythiarren zaldi-teria asaldatzen zuten. Eta sa-rri, pertsiaren aurkako eraso-en erdian, zaldiek astoen arrantza aditzean, asaldaturik atzea eman ohi zuten, eta bela-rriak tente gelditzen ziren ha-rriturik, lehenago halako ho-tsik eta aberejerik ikusi gabe-ak zirelako». Jendea bezalaxe, animali arrotz asko bertakotu daberaz munduan. Gemeluen itxurak eta arrantzak eragin berbera sortzen zuen zaldien-gan, herri arteko gerrate zahar askotan.

«Iruditzen zait idi kasta adarmotzari horrengatik ez zaizkiola hazten adarrak Szi-tian; eta nire iritziaren lekuko da Odysean dagoen Homero-ren bertso hau: >etaLibya, non berehala arkumeak adardun

diren». Ongi esana, lurralde beroetan azkar sortzen dira adarrak; hotz gogorrekoetan, ordea, inola ez da adarrik jaio-tzen edota jaiotzen badira ne-kez dira hazten». Horregatik ote adarretan honen motz eus-kaldun ezkonduok?

«Szythiarrek, begiak estaliz itsutu egiten dituzte esklabo-ak, beren lan nekosoetan aise-go ari daitezen; esate bateko: xirulen antz atzekoak diren tu-tuak hartu eta behorren parte-etan sartu eta, batzuek ahoz putz egiten dieten bitartean, besteek jeitzi egiten dituzte. Behorraren zainak haizatze-an, hazi eta errapea jaitsi egi-ten omen zaie eta. Gero esnea jetzi ondoren, zurezko ontzita-ra isuri eta, ontzien arabera le-rrokatuz itsuek, esneari eragi-ten diote, eta goian geratzen den esnegaina hobetzat jotzen dute». Orain ez dugu begiak estali beharrik, diruak itsu-tzen baitu mundu osoko jende librea(?) lan asper eta xurira.

«Szitiarren lurra guztiz egurgabea delarik, jainko opa-riak egosteko hara zer asmatu duten: idi opalduak larrutu ondoren, hezur guziak kendu, eta haragia pertzara botatzen dute, eta pertzik ez badute, idi opalduaren sabel zorrora haragi guztia bota, ura nahas-tu, eta hezurrak erretzen dituzte azpian, eta honela idiak berak erretzen du bere burua». Gure elizetako heriotz agirietan ikus litezke nonahi 'dejd (jainko oparitzat) un buey, un carnero» endemas XVI-XVII. mendetan.

«Hona libiar nomadek dituz-ten sinesteak: lehenik aberea-ren belarri zati bat eskaini eta gero etxe gainera botatzen du-te; eta hori egin ondoren, lepoa bihurritzen diote. Eguzkiari eta ilargiari bakarrik egiten diote opari». Orain hiru mila urte libiarrek (afrikarrek) nola, guk halatsu zerri hiltzekoan: 'beazuna kendu tajaurti teila-turat»dio Orixek, inor pozoi bildurrez, eta neroni ikusia nago askotan.

• • M o t x o r r o s o l o • •

Beherakada

Zinez kezkagarria partaidetzan nozituriko beherakada.

; Miramar-ko ji tea antzematen omen zaio. Aspaldiko estakuruek bere horretan diraute. Berritasun gutxi tekno-logia ber r ien ga ra ian . Oro be r r ikus t eko t enorea he ldu zaigu.

Egunkaria ostirala, 2000ko uztailaren 21 a

Iruftmi Hiroi Slkarteko ooftuol tel'Jy>

«Zelaia bebar du Iruñea Kirol Elkarteko

Softbol taldeko

neskek Espainiako

Lehen Mailako

Txapelketa irabazi

berri dute. Lehiaketa

hilaren 15 eta 16an

jokatu zuten,

Coruñan, Getxoko

Hartzak, Madrid

Softbol Elkartea,

Oviedoko San Lazaro,

Irungo San Marcial

eta Coruñako Piratas

taldeekin batera.

Nafarrak onenak izan

ziren.

* ruñea Kirol Elkarteko kide I guztiak pozik dira softbol taldeko neskek lortutako txa-pelarekin. Taldeko entrena-tzaile Mikel Sanzekin, Naiara Eguren arduradUnarekin eta Maite Azparren eta Uxue Itoitz jokalar iekin solasaldia egin dugu, eta, talde osoaren ize-nean, euren lanaren eta etor-kizunerako dituzten asmoen berri eman digute.

• Berriro Ohorezko Mailara, ezta? Bai. Iaz j a i t s i g inen e ta

a u r t e n E s p a i n i a k o Lehen Mailako Txapelketa joka tu eta irabazi dugu, Lehen Mai-lan ez baitago liga erregula-r r ik . H i l a r en 15 e t a 16an j o k a t u genuen txape lke ta , Coruñan. Denera, bost parti-da jokatu genituen. Txapel-keta gogorra izan da, ez bai-kenituen talde guztiak ezagu-t zen , e t a ez g e n e k i e n zer g e r t a t u k o zen. Promozioa behintzat jokatzea zen gure asmoa, eta, azkenean, txa-pe lke t a i r abaz i d u g u . Oso pozik gaude berriro Ohorezko Mailan ariko garelako.

• Ohorezko Mailan badago ligarik? Bai, hurrengo denboraldian

Ohorezko Mailako Liganjoka-tuko dugu. Estatu mailako Li-ga da . N a f a r r o a k o bi t a lde gaude, gu eta Burlatako Arga taldea, ba ina Argak promo-zioa jokatu behar du eta, be-

• E G U N K A R I A

raz, baliteke Lehen Mailara j a i s tea hur rengo denboral-dian. Argak mailari eutsiko diola espero dugu, Nafarroa-rentzat hobe delako Ohorez-ko Mailan bi talde izatea, eta errazagoa delako denen arte-an ditugun arazoei aurre egi-tea.

• Zer motatako arazoak di-tuzue? Zelairik ez izatea da arazo

l a r r i ena , e ta b e h a r d u g u . Oraindik ez dakigu datorren denboraldian non jokatuko d u g u n e ta e r a k u n d e e k ez d u t e a r a z o a k o n p o n t z e k o borondate handirik erakutsi. Oztopo a s k o r i egin b e h a r diogu aurre; batetik, nesken talde bat garelako, eta, bes-t e t ik , s o f t b o l e a n a r i t z e n garelako. Ez da oso kirol eza-guna eta hori nabar i tu egi-ten da.

• Ez duzue jarraitzaile as-korik? Oso jende gutxi etortzen da

gure part idak ikustera, eta, materiala lortzeko ere, arazo

«Oztopo askori egin behar diogu aurre. Batetik,

nesken talde bat garelako, eta, bestetik, softbolean

aritzen garelako; softbola ez da oso kirol ezaguna eta

hori nabaritu egiten da»

a s k o i z a t e n d i t u g u . Jantziak hemen ez di-tuzte egiten, eta beis-bolko selekzioko muti-len ba t k a n p o r a doa-n e a n , h a r i e s k a t z e n diogu materiala ekar-tzeko. Hala ere, Nafa-rroatik kanpo gu baino okerrago daude orain-dik. Talde askok euren sake la t ik o rda in tzen d u t e g u z t i a . G u k , behintzat, Nafarroako Gobernuaren laguntza jaso-tzen dugu , e ta Na fa r roako Kutxak ere Ohorezko Mailan a r i d i r e n t a l d e e i l a g u n t z a ematen die. Diru horrekin eta gure sakelatik apur bat jarriz moldatu egiten gara. • Jarraitzaile gutxi duen ki-

rola izanda, zuei nola piz-tu zaizue zaletasuna? Iruñea Kirol Elkarteak San

Fermin Ikastolan du harro-bia. Hortik neska gazte asko s a r t u d a t a l d e a n . Bes t eok norbait ezagutzen genuelako hasi gara taldean. Pixkana-

Emnn Duela hamazazpi bat urte sortu zen Iruñea Kirol Elkarteko softbol taldea. San Fermin

Ikastolan du taldeak harrobia. Talde gaztea da, hemezortzi urtekoa baita jokalarien batez

besteko adina.

Astean hirutan entrenatzen dira jokalariak, Mikel Sanz entrenatzailearekin. Jaurtiketak eta

defentsa lantzen dituzte. Nesken lanak eman du emaitzarik eta Espainiako Lehen Mailako

txapelketan gehien bateatu duen taldea izan da nafarra.

Maite Azparren, gainera, txapelketako bateatzailerik onena izendatu zuten, eta Beatriz

Morales taldekidea, berriz, lehiaketako jokalaririk onena. Datorren denboraldian Ohorezko

Mailan erakutsiko dute Iruñea Kirol Elkarteko jokalariek neskek ere zer erran asko dutela

softbolaren eta kirolaren munduan.

ka-pixkanaka taldea handi-tzen j o a n da eta orain talde polita dugu. Talde gaztea da eta, orain arte bezala lanean jarraitzen badugu, hemendik b i zpah i ru u r t e r a oso ta lde ona izan dezakegu. • Beisboletik dator softbol

kirola. Zeintzuk dira ez-berdintasun nagusiak? B e i s b o l e a n p i lo t a goi t ik

jaurt ikitzen da. eta softbole-an, berriz, azpitik, gerri azpi-tik. Pilota, gainera, handiagoa da softbolean, eta, ondorioz, ez du ha inbes teko ab iadura har tzen . Softboleko zelaiari dagokionez, txikiagoa da, eta baseen ar tean distantzia txi-kiagoa dago. Softbola beisbol ar ina dela diote, eta hala da, baina ez da neskentzako beis-bola. Egia da neskak beisbo-lean ez direla aritzen, ba ina mutilak softbolean, bai. Gai-

nera , sof tbolean pilota ongi jaurt iki tzea oso zaila da, eta n e s k a k beisbolean ari tzeko

i gai erfe badira. • Noiz hasiko duzue denbo-

raldi berria? Oraindik ez digute egutegia

b idal i , b a i n a ap i r i l ean edo maiatzean hasiko da Liga, eta ekaina arte iraunen du. Zortzi talde ariko gara aurten eta ba-liteke Liga bi ta ldetan bana-tzea. • Denboraldi berrian, zein

da zuen helburu nagusia? Mailan sendotzea eta finka-

tzea. Oso pozik gaude Ohorez-ko Mailara itzultzea lortu du-gulako, ba ina badakigu h u -rrengo denboraldia oso zaila izanen dela, esperientzia han-diko taldeak daudelako. Bai-

—na ilusioz beteta gaude.

— ^ E d u r n e E l i z o n d o

ostirala, 2000ko uztailaren 21 a Egunkaria

Egunkaria

i ostirala • 2000ko uztai laren 28a

Aitor Arotzena

|

Sanfermineri ondoko hibernazioa

I akina da zenbait aberek negu par- j | tean lozorro sakonean sartu eta j | handik hilabete batzuetara ernatzen di-1 | rela, udaberriko lehen eguzki printzekin j

batera. Gizakien artean, berriz, informa-zioari dagokionez batez ere, udan izaten da hibernazio hori. Nafarroan, batez ere, nabarmena izaten da hori sanferminen ondotik. Jendea oporretan eta berri agor-te latza. Gran hermano ere bukatu zaigu eta gai interesgarri horretaz ere ez dugu solasten adituko kafea hartzen dugun bi-tartean, pentsa! Zutabe honetan idatzi behar zuenak ere txandapasa egin du eta nik estali behar zuloa. Aurtengoan futbo-la gorroto dutenek ez dute atsedenaldira-ko asti handirik izan eta, Eurocopa akitu orduko, hor hasi zaizkigu lehen mailako lau talde nafarrak —Gaizka Arangurenen ildoari segituz—denboraldi-aurreko saio aspergarriak eskaintzen (Telebista ikus-ten dugunontzat, behinik behin). Futbola maite dugunok ere aspertzen hasiak ga-ra, dagoeneko. Frantziako Tourreko po-diumean berriz ere nafar bat ikusi dugu (Lazkaokoa), Miguel Indurainen garai ho-berenak gogoratuz.

Politikan, Miguel.Sanz gure lehenda-kari jaunak bereak bota zituen herene-gun erregimeneko egunkarian. Giza ge-noma aztertzen ari direnak beraien teo-riak berraztertu beharko dituzte. Geneen % 98 tximuen berdinak omen ditugu giza-kiok, baina Migelicoren kasuan. ez dakit guziak berdinak diren (tximuek barka de-zatela atrebentzia) edo bakar bat ere ez dagoen bere lekuan.

Udak, beti bezala, trañko istripu ugari ekartzen dizkigu, eta inoiz aldatuko ez den kontua dirudi horrek. Orain arte hain ziurra zen Concordeak ere bere lehen is-tripu larria izan du. Horiek guziak erdi lo-zorroan hondartzako gramoletan (orain-goan Balerdi Balerdikoen baimenaz) adi-

; tzen diren berriak dira. Udazkeneko lehen hozkirriak, jertseak ez ezik, berri gehiago ekarriko al dizkigu!

MUSIKA

I Zugarramurdi: Bihar, Zugarra-murdiko kobazuloetan, 20:00etatik aurrera Jabier Muguruza, Faltriqueira, Etzakit, Hijas del Sol, Osko-rri, Luar Na Lubre eta Xuia Reggae Band taldeak ariko di-ra. Sarrerak 2.500 pezeta ba-lio du. Igandean, Maddi Oihe-nart eta Pier Paul Berzaitz, John Whelan, Lucrecia, Eric Riggler &Bad Haggis eta Alaitz eta Maider izanen dira.

ZINEA

» Cordovilla: Gaur, 22:00etan, Notting Hill pelikula emanen dute, frontoian.

» Olejua: Igandean, 22:00etan , Notting Hfflpelikula eskainiko dute, herriko plazan.

t Atarrabia: Datorren ostegune-an, Benito Zambrano zuzen-dariaren Solas pelikula eskai-niko dute. 22:00etan, Bakea-ren plazan.

> Irurtzun: Datorren asteazke-nean Toy Story 2 filma ema-nen dute, Foru plazan, 22:00etan.

• Zangoza: Datorren asteazkene-an, 22:00etan, Lasfuerzas de la naturalezafilma eskaini-ko dute, Rincon del Carmen plazan.

ANTZERKIA

»Lukin: Gaur, 22:00etan, Teatro bajo la arena antzerki taldeak Ubu bajo la arena antzerki la-na eskainiko du, herriko frontoian.

»Ihabar: Bihar, 22:00etan, TEN pinpilinpauxa antzerki talde-ak Zapatak hondaturik izene-ko lana eskainiko du, herriko plazan.

I Urzainki: Igandean, 22:00etan,

En la lona antzerki taldeak La vida es circo antzezlana eskainiko du, herriko fron-toian.

Mtarrabia: Asteartean, Goraka-da antzerki taldeak 3tik 7 ur-tera bitarteko umeentzako Caperucita Roja txotxongilo ikuskizuna eskainiko du. 18:00etan, Martiket igerile-kuan.

ERAKUSKETAK

I Elizondo: Irailaren 3a arte, Jai-me Urrutia kaleko 23 zenba-

kian, Tomas Sobrinoren pin-tura lanak ikusgai izanen di-ra. Goizetan, l l : 0 0 t a t i k 13:00ak arte, eta arratsalde-etan, 19:00etatik 21:00ak arte.

BESTELAKOAK

t Egues: Egues ibarreko Udalak bidaia ludiko-kulturala an-tolatu du ibarreko emaku-meentzat irailaren 15erako. Egun bateko irteera izanen da: goizean, Donostiko La Perla bainuetxera; ondotik,

Lesakara bazkaltzera, eta amaitzeko, Sarako haitzuloe-tara. Izen-ematea abuztua-ren la baino lehen egin be-harko da, Egueseko udale-txean.

I Iruñea: Karrikirik ikasleen pi-suak euskaldunez betetze-ko zerbitzua abiatu du. Eus-kalduna bazara eta pisu bi-la bazabiltza, edo zure pi-suan euskaldunendako lekua baduzu, zoaz Karri-kirira (Xabier karrika, 2bis) edo hots egiezu (948-222589).

• I Ñ A K L V E R G A R A

Lur azpiko bitxikerlak Argazkian ikus daitekeena iruindarren begi-bistatik at egon da hainbat urtetan.

Iruñeko baluartea da, eta barregarria dirudi, baina Iruñeko auto aparkalekurik handienetako

bat egon da hainbat urtetan orain zulo handi hori ikus daitekeen toki berean. Auditorio berria

egin behar dutela eta lurra harrotzeari ekin zioten, eta iruindar askok ezagutzen ez

zituzten harresiak azaldu dira denen begietara. Igogailu batean jaitsi beharko den arren,

auditorioa eraiki ondoren ere bitxikeria hori ikusten jarraitzeko aukera izanen omen da.

Orduan, sarrera ordaindu egin beharko da agian, baina lau gurpileko burdin puska horien azpian

ezkutaturik ez da gehiago egonen behintzat.