ECB EZB EKT BCE EKP · 2003. 12. 12. · MT 103+ SWIFT-berichtformaat 103+ PE-ACH Pan-European...

NAAR EENGEMEENSCHAPPELIJK

EUROBETALINGSGEBIED –VOORTGANGSRAPPORT

Juni 2003

EC

B

EZ

B

EK

T

BC

E

EK

P

E U R O P E S E C E N T R A L E B A N K

NAAR EENGEMEENSCHAPPELIJK

EUROBETALINGSGEBIED –VOORTGANGSRAPPORT

Juni 2003

E U R O P E S E C E N T R A L E B A N K

© Europese Centrale Bank, 2003

Adres Kaiserstrasse 29

D-60311 Frankfurt am Main

Duitsland

Postadres Postfach 16 03 19

D-60066 Frankfurt am Main

Duitsland

Telefoon +49 69 1344 0

Internet http://www.ecb.int

Fax +49 69 1344 6000

Telex 411 144 ecb d

Alle rechten voorgehouden.

Reproductie voor educatieve en niet-commerciële doeleinden is toegestaan, mits de bron wordt vermeld.

ISSN 1725-6372 (print)

ISSN 1725-647X (online)

3ECB • Naa r een gemeens chappe l i j k eu robe ta l i n g sgeb i ed – voo r t gang s rappo r t • J un i 2003

Inhoud

Naar een gemeenschappelijk eurobetalingsgebied – voortgangsrapport 5

Samenvatting 5

Inleiding 7

1 Recente ontwikkelingen op het terrein van retailbetalingen in het eurogebied 81.1 Wegnemen van belemmeringen voor lagere kosten bij diensten met betrekking 8

tot grensoverschrijdende betalingen1.2 De Verordening betreffende grensoverschrijdende betalingen in euro 91.3 De strategie van het bankwezen voor de totstandbrenging van een 11

Gemeenschappelijk Eurobetalingsgebied

2 Beoordeling van het streven van de banken naar de verwezenlijking van het GEBG 142.1 Doelmatigheid vanuit kostenoogpunt van de end-to-end-processen, zowel van 15

en naar de cliënt als interbancair2.2 Effectieve marktontwikkeling 18

3 Beleid van het Eurosysteem voor het verlenen van steun bij de werkzaamheden van 22de betalingssector met betrekking tot het gemeenschappelijke eurobetalingsgebied3.1 Overzicht van het beleidskader en de instrumenten die het Eurosysteem ter 22

beschikking staan3.2 Werkzaamheden in het kader van de rol van het Eurosysteem als katalysator 233.3 De functie van het Eurosysteem als toezichthouder en regelgever 263.4 Operationele betrokkenheid 27

ECB • Naa r een gemeens chappe l i j k eu robe ta l i n g sgeb i ed – voo r t gang s rappo r t • J un i 20034

Lijst van afkortingen

ACH Automated Clearing House (interbancair verwerkingsinstituut)BBAN Basic Bank Account Number (basisbankrekeningnummer)BIC Bank Identifier Code (bankidentificatiecode)COGEPS Contact Group on Euro Payments Strategy (Contactgroep Eurobetalingsstrategie)EBA Euro Banking Association (Europese Vereniging van Banken)ECB Europese Centrale BankECBS European Committee for Banking Standards (Europees Comité voor Bancaire

Standaarden)EMU Economische en Monetaire UnieEMV Europay International, MasterCard International, Visa InternationalEPC European Payments Council (Europese Betalingsraad)ePI electronic Payment Initiator (elektronische Betalingsinitiator)ESCB Europees Stelsel van Centrale BankenGEBG Gemeenschappelijk EurobetalingsgebiedIBAN International Bank Account Number (Internationaal Bankrekeningnummer)IPI International Payment Instruction (Internationale Betalingsopdracht)MT 103+ SWIFT-berichtformaat 103+PE-ACH Pan-European Automated Clearing House (pan-Europees interbancair verwer-

kingsinstituut)PIN Personal Identification Number (persoonlijk identificatienummer)STV straight-through-verwerkingTARGET Trans-European Automated Real-time Gross settlement Express Transfer-

systeem

Lijst van documenten

• “Report on electronic money” (Rapport over elektronisch geld), ECB, augustus 1998• “Improving cross-border retail payment services in the euro area – the Eurosystem’s view”

(De verbetering van de dienstverlening voor grensoverschrijdende retailbetalingen in heteurogebied – de visie van het Eurosysteem), ECB, september 1999

• “Role of the Eurosystem in the field of payment systems oversight” (De rol van het Euro-systeem bij het toezicht op betalingssystemen), ECB, juni 2000

• “Improving cross-border retail payment services – progress report” (De verbetering vande dienstverlening voor grensoverschrijdende retailbetalingen – voortgangsrapport), ECB,september 2000

• “Payment and securities settlement systems in the European Union” (Betalings- en effec-tenvereveningssystemen in de Europese Unie), ECB, juni 2001 (Addendum met cijfers voor2000, juli 2002)

• “Towards an integrated infrastructure for credit transfers in euro” (Naar een geïntegreer-de infrastructuur voor overmakingen in euro), ECB, november 2001

• “Consultation on electronic money security objectives” (Raadpleging omtrent veiligheids-doelstellingen voor elektronisch geld), ECB, maart 2002

• “Oversight standards for euro retail payments systems” (Toezichtstandaarden voor syste-men voor retailbetalingen in euro), ECB, juli 2002

• “E-payments in Europe – het Eurosystem perspective” (Internetbetalingen in Europa – devisie van het Eurosysteem), ECB, september 2002

• “Payment and securities settlement systems in accession countries” (Betalings- en effecten-vereveningssystemen in toetredingslanden), ECB, augustus 2002

• “Policy issues for central banks in retail payments” (Beleidsaangelegenheden voor centrale ban-ken met betrekking tot retailbetalingen), Bank voor Internationale Betalingen, maart 2003


Naar een gemeenschappelijkeurobetalingsgebied – voortgangsrapport

Samenvatting

De ECB heeft in het verleden verscheidenerapporten uitgebracht waarin het aanzienlijklagere niveau van dienstverlening voor grens-overschrijdende retailbetalingen in het euro-gebied ten opzichte van binnenlandse retail-betalingen1 werd belicht en waarin doelstel-lingen werden geformuleerd en voorstellengedaan voor verbetering.2 In het huidige rap-port wordt de door de banken terzake ge-boekte voortgang beoordeeld en wordt dedoor het Eurosysteem gevolgde beleidskoersuiteengezet.

Tot 2001 hadden de banken over het geheelgenomen geen belangrijke voortgang geboektbij de verbetering van de dienstverlening aanhun uiteindelijke cliënten met betrekking totgrensoverschrijdende retailbetalingen in euro.In december van dat jaar onderging de omge-ving waarin de banken opereerden echter eendrastische wijziging toen het Europees Parle-ment en de Raad van de EU de Verordeningbetreffende grensoverschrijdende betalingenin euro vaststelden.3 De Verordening ver-plicht banken om dezelfde tarieven in reke-ning te brengen voor binnenlandse en grens-overschrijdende retailbetalingen in euro. Ookin deze nieuwe omgeving wil het Eurosys-teem – dat sedert de oprichting als katalysa-tor voor verandering is opgetreden – de ban-ken bijstaan in hun streven hun bedrijfskos-ten voor grensoverschrijdende betalingen inovereenstemming te brengen met de tarie-ven die zij volgens de Verordening in reke-ning mogen brengen. Of dit beleid zal wor-den voortgezet hangt echter af van de vraagof de banken in staat en bereid zijn tot tast-bare resultaten te komen.

De banken hebben onlangs hun streven op-gevoerd om te komen tot een doelmatig Ge-meenschappelijk Eurobetalingsgebied (GEBG)en hebben een algemene strategie vastgesteldom dit doel vóór 2010 te verwezenlijken. Zijzijn ook een bestuursstructuur overeengeko-men, met de Europese Betalingsraad (Euro-pean Payments Council – EPC) als het cen-trale besluitvormende orgaan en verscheide-ne werkgroepen die de EPC voorzien van

materiaal en informatie over strategische aan-gelegenheden. Het Eurosysteem nodigt hetbankwezen uit de banken uit de toetredendelanden op te nemen in het proces dat tot hetGEBG moet leiden, opdat de bedrijfsomstan-digheden van deze banken in aanmerking kun-nen worden genomen en opdat de desbetref-fende landen bij de herziening van hun beta-lingssystemen rekening kunnen houden metde vereisten van het GEBG.

Het Eurosysteem heeft met tevredenheidkennis genomen van de door de EPC geno-men besluiten en uitgesproken algemene ver-plichtingen. Het gehele bankwezen moetthans deze besluiten op een passende wijzeten uitvoer leggen. In dat verband kan eraanworden gedacht de nationale en sectoraleverenigingen van banken een rol te laten spe-len. Deze zouden de tenuitvoerlegging van debesluiten van de EPC kunnen stimuleren, zo-als zij ook bevorderen dat hun leden zichhouden aan algemeen aanvaarde nationaleusances. Het Eurosysteem zal de tenuitvoer-legging van de besluiten van de EPC nauwlet-tend volgen.

Daarnaast verwacht het Eurosysteem dat hetbankwezen alle tussenstappen en belangrijkemijlpalen binnen de strategie die tot hetGEBG moet leiden publiekelijk bekend zalmaken, en wel meer uitgewerkt dan in hetverleden. Met name moedigt het Eurosysteemde EPC aan zorg te dragen voor een wijdver-breide toepassing van standaarden voor dezogeheten straight-through-verwerking (STV)van betalingen van bank naar bank en van

1 In dit rapport wordt onder binnenlandse betalingen verstaanbetalingen binnen de nationale landsgrenzen.

2 “Improving cross-border retail payment services in the euro area– the Eurosystem’s view” (De verbetering van de dienstverleningvoor grensoverschrijdende retailbetalingen in het eurogebied –de visie van het Eurosysteem), september 1999; “Improvingcross-border retail payment services – progress report” (Deverbetering van de dienstverlening voor grensoverschrijdenderetailbetalingen – voortgangsrapport), september 2000;“Towards an integrated infrastructure for credit transfers ineuro” (Naar een geïntegreerde infrastructuur voor overmakingenin euro), november 2001.

3 Verordening (EG) nr. 2560/2001 van het Europees Parlementen de Raad van 19 december 2001.


bank naar cliënt. Het Eurosysteem heeft hetbankwezen herhaaldelijk opgeroepen tot eensnelle tenuitvoerlegging van STV-standaardente komen, maar sommige banken hebben hier-aan geen gevolg gegeven. Er lijken tekortko-mingen te bestaan met betrekking tot de ten-uitvoerlegging van de Internationale Betaling-sopdracht (International Payment Instruction– IPI) en meer in het bijzonder met betrek-king tot de ontwikkeling van de elektronischeBetalingsinitiator (electronic Payment Initia-tor – ePI). Aan deze standaard, die van grootbelang is voor de volledig automatische zoge-heten end-to-end-verwerking van grensover-schrijdende retailbetalingen, dient door debanken in voldoende mate aandacht te wor-den besteed.

Het Eurosysteem heeft met instemming ken-nis genomen van het feit dat het bankwezentot een besluit is gekomen met betrekkingtot een voorkeursinfrastructuur voor beta-lingen in euro binnen de EU in de vorm vaneen pan-Europees interbancair verwerkings-instituut (pan-European automated clearinghouse – PE-ACH) en dat een beheerder reedswerkzaam is. Ten opzichte van de eerderesituatie stelt deze infrastructuur de bankenbeter in staat betalingen door het gehele eu-rogebied doelmatig over te maken en daar-mee hun interbancaire kosten te verminde-ren. Het Eurosysteem gaat ervan uit dat allebanken binnenkort in staat zullen zijn betalin-gen via het PE-ACH te ontvangen en dat zijhet door hen via het PE-ACH verwerkte aan-tal betalingen zullen opvoeren zodat binnenhet PE-ACH spoedig een kritische massa kanworden bereikt. In de nabije toekomst zou-den de banken ook de gelegenheid te baatkunnen nemen om de doelmatigheid van hetPE-ACH te verhogen door daarin ook bin-nenlandse betalingen onder te brengen. Op

die wijze zouden zij dan een consolidatie vande thans verbrokkelde infrastructuur voor re-tailbetalingen in euro kunnen bevorderen,mits dit niet leidt tot een verslechtering vanhet niveau van dienstverlening voor binnen-landse betalingen. Om volledig te kunnen pro-fiteren van de voordelen van STV, zullen debanken hun intrabancaire processen ookmoeten automatiseren. De contacten tussenbanken en cliënten vormen een belangrijkebron van kosten en hier zijn bij toepassingvan geschikte procedures aanzienlijke bespa-ringen mogelijk.

Ter bevordering van een goede werking vanhet betalingsverkeer beschikt het Eurosys-teem over drie beleidsinstrumenten: optre-den als katalysator bij het tot stand brengenvan verandering, als toezichthouder en alsexploitant en aanbieder van betalingsdiensten.Bij het streven naar een GEBG heeft het Eu-rosysteem een rol gespeeld als katalysator bijhet tot stand brengen van verandering. Het isvoornemens die rol voort te zetten doornauw samen te werken met de EPC en metalle andere belanghebbenden, door de analy-se van de ontwikkelingen te intensiveren omzodoende betere marktinformatie en gege-vens te kunnen verstrekken, door hulp tebieden bij verbeteringen ten aanzien van debeveiliging en door de voortgang van de werk-zaamheden te volgen. Het Eurosysteem zal,als daar aanleiding toe bestaat, rapporterenaangaande de terzake geboekte voortgang.Mochten de banken echter niet in staat blij-ken de toegezegde resultaten binnen het tijds-bestek waaraan zij zich hebben gebonden totstand te brengen, dan zal het Eurosysteemwellicht moeten besluiten tot een intensieve-re betrokkenheid, met een actiever gebruikvan de beschikbare regelgevende bevoegdhe-den.


Inleiding

Artikel 105, lid 2, van het Verdrag tot oprich-ting van de Europese Gemeenschap en arti-kel 3 van de Statuten van het Europees Stel-sel van Centrale Banken en van de EuropeseCentrale Bank dragen het Eurosysteem opeen goede werking van het betalingsverkeerte bevorderen. Het stimuleren van een“Gemeenschappelijk Eurobetalingsgebied”(GEBG) volgt rechtstreeks uit deze statutairetaak. Het GEBG moet personen en bedrijvenin staat stellen de gemeenschappelijke muntsnel, goedkoop en veilig door het gehele eu-rogebied heen over te maken, zodat volledigkan worden geprofiteerd van de voordelenvan de Economische en Monetaire Unie(EMU) en van de Interne Markt in het alge-meen.

Sedert de aanvang van de derde fase van deEMU in 1999 hebben systemen zoals TAR-GET, dat door het Eurosysteem wordt geëx-ploiteerd, en EURO 1, dat door de Euro Ban-king Association (Europese Vereniging vanBanken – EBA) wordt geëxploiteerd, het mo-gelijk gemaakt grote grensoverschrijdende be-talingen in euro even veilig en doelmatig teverrichten als binnenlandse betalingen in euro.

In 2002 is, met de invoering door het Euro-systeem van eurobankbiljetten en euromun-ten, het GEBG ook werkelijkheid gewordenvoor betalingen in contanten. De laatste stapbestaat eruit het GEBG uit te breiden totniet-contante retailbetalingen (d.w.z. betalin-gen met gebruikmaking van saldi op giralerekeningen bij commerciële banken). De au-toriteiten (de Europese Commissie, het Eu-ropees Parlement en met name het Eurosys-teem) hebben er al verscheidene jaren bij debanken op aangedrongen het niveau van hundienstverlening voor grensoverschrijdendebetalingen in euro te verhogen tot dat voorbinnenlandse betalingen. Om het bankwezendaarbij behulpzaam te zijn, heeft het Eurosys-teem bij het vervullen van zijn mandaat inten-sief met de banken samengewerkt om te ko-men tot een verlaging van de kosten van hundiensten voor grensoverschrijdende betalin-gen.

Gezien de problemen die de banken hebbenondervonden om die werkzaamheden tot uitingte laten komen in een aanzienlijke verbeteringvan de dienstverlening aan hun uiteindelijkecliënten met betrekking tot grensoverschrijden-de retailbetalingen, hebben het Europees Parle-ment en de Raad van de EU in december 2001de “Verordening betreffende grensoverschrij-dende betalingen in euro” vastgesteld (zie para-graaf 1.2). De Verordening verplicht de bankengelijke tarieven in rekening te brengen voorbinnenlandse en grensoverschrijdende betalin-gen. De banken staan nu voor de noodzaak hunkosten snel te verlagen om de door hen opgrensoverschrijdende diensten geleden verlie-zen tot een minimum te beperken. Om aandeze uitdaging het hoofd te bieden, zijn zij hetafgelopen jaar een nieuwe strategie overeenge-komen omtrent het GEBG en omtrent een“routekaart” voor de realisatie ervan.

Tegen deze achtergrond heeft de ECB het hui-dige rapport opgesteld om de recente ontwik-kelingen op het terrein van niet-chartale retail-betalingen te beschrijven (Hoofdstuk 1), om indat kader het streven van de banken naar detotstandkoming van een GEBG te beoordelen(Hoofdstuk 2) en om uiteen te zetten welkbeleid het Eurosysteem voornemens is in ditlicht te ontwikkelen (Hoofdstuk 3).

Aangezien het Eurosysteem het centrale-bank-stelsel van het eurogebied vormt, gaat het rap-port primair in op de ontwikkelingen binnenhet eurogebied. Het Eurosysteem streeft er ech-ter naar dit beleid af te stemmen op het beleiddat wordt gevoerd voor de verdere ontwikke-ling van de Interne Markt voor betalingen bin-nen de EU. Het Eurosysteem werkt derhalvenauw samen met de Europese Commissie. Hetis van groot belang dat de toetredende landenin het GEBG-initiatief worden opgenomen. Aan-gezien deze landen binnenkort tot de EU toe-treden en zich ertoe hebben verplicht in eenlater stadium op de euro over te gaan, dienenzij deel te nemen aan de werkzaamheden metbetrekking tot het GEBG en dienen zij hunbetalingssystemen dienovereenkomstig aan tepassen.


1 Recente ontwikkelingen op het terrein van retailbetalingen inhet eurogebied

1.1 Wegnemen van belemmeringenvoor lagere kosten bij diensten metbetrekking tot grensoverschrijdendebetalingen

Banken tot 2002 weinig geneigd een GEBGtot stand te brengen

Vanouds zijn betalingssystemen en de daarbijbehorende infrastructuren ontwikkeld voordoor nationale grenzen omsloten muntgebie-den. Als gevolg daarvan bestaan er binnenhet eurogebied zeer doelmatige nationale sys-temen voor retailbetalingen. De aanvang vande derde fase van de EMU heeft een schei-ding teweeggebracht tussen het muntgebied– het eurogebied – en de nationale grenzen.Om een veilige en doelmatige verwerking vanretailbetalingen in het gehele eurogebied tewaarborgen, is het nodig de betalingssyste-men aan deze nieuwe omgeving aan te pas-sen.

Tot 2002 was het Europese bankwezen wei-nig geneigd de nodige maatregelen te nemenom een doelmatige infrastructuur tot standte brengen voor grensoverschrijdende retail-betalingen. Afzonderlijke banken wilden geengrote investeringen doen zonder er zekervan te zijn dat andere banken bereid warensoortgelijke investeringen te doen zodat hetgehele bankwezen de vruchten zou kunnenplukken. Als gevolg van netwerkeffecten kun-nen afzonderlijke investeringen slechts totgoede resultaten leiden als andere bankenook investeren in dezelfde infrastructuur envoor een kritische massa zorgen zodat zichschaalvoordelen kunnen gaan voordoen. Devoordelen voor een afzonderlijke bank wor-den dus groter naarmate het aantal deelne-mers aan dergelijke infrastructuren toeneemt.Aangezien het bankwezen jarenlang geen ini-tiatieven ontplooide, was een katalysator no-dig om een coördinerende functie te vervul-len en om druk uit te oefenen op banken dieverbeteringen in de weg stonden of niet be-reid waren op een passende wijze mee tewerken. De meest dringende taak van deze

katalysator bestond eruit het streven van hetbankwezen naar de totstandkoming van eenpan-Europese infrastructuur voor retailbeta-lingen en naar het opzetten van een geschiktebestuursstructuur voor het bankwezen te hel-pen coördineren. Zowel een pan-Europeseinfrastructuur als een effectieve bestuurs-structuur zijn vereist voor de verwezenlijkingvan het GEBG.

De rol van het Eurosysteem als katalysator

Onmiddellijk na te zijn opgericht heeft hetEurosysteem dit onderwerp aangepakt. Hetniveau van dienstverlening voor grensover-schrijdende retailbetalingen verschilde in be-langrijke mate van dat voor binnenlandse be-talingen. Het Europese publiek verwachtteduidelijk dat betalingen in het gehele euroge-bied mogelijk zouden zijn met een niveau vandienstverlening gekenmerkt door dezelfdedoelmatigheid waaraan men bij binnenlandsebetalingen was gewend. De door de bankenvoor grensoverschrijdende retailbetalingen ineuro in rekening gebrachte tarieven warengemiddeld ongeveer 100 maal zo hoog als dievoor binnenlandse betalingen. Ook werdengrensoverschrijdende retailbetalingen in eurogewoonlijk veel langzamer afgewikkeld danvergelijkbare binnenlandse betalingen.

De belangrijkste oorzaken van deze tekort-komingen zijn uiteengezet in een door deECB in september 1999 uitgebracht rapportonder de titel “Improving cross-border retailpayment services in the euro area – the Eu-rosystem’s view” (De verbetering van dedienstverlening voor grensoverschrijdenderetailbetalingen in het eurogebied – de visievan het Eurosysteem). Deze oorzaken waren:(i) verschillende verwerkingstrajecten voorbinnenlandse en grensoverschrijdende beta-lingen en de lage aantallen van deze laatstebetalingen, (ii) een geringe toepassing vanovereengekomen standaarden en een lage au-tomatiseringsgraad op het interbancaire enhet intrabancaire niveau, en (iii) het ontbre-


ken van een passende interbancaire infra-structuur en een overwegend gebruik van sys-temen van correspondentbanken.

Het Eurosysteem heeft de banken vervolgensbijgestaan bij het wegnemen van enkele vande factoren die ten grondslag lagen aan dehoge kosten van grensoverschrijdende retai-lovermakingen, zoals die in het rapport van1999 waren gesignaleerd. Het samenstel vantechnische standaarden die de banken nodighadden voor het verwerken van dergelijkeovermakingen via STV werd in samenwerkingmet het bankwezen gedefinieerd. Het Euro-systeem initieerde overleg tussen het bank-wezen en de statistische autoriteiten, datheeft geleid tot een gemeenschappelijke vrij-stelling van € 12.500 voor de betalingsba-lansrapportage, tezamen met een geharmoni-seerde lijst van economische codes. De ban-ken werden ook gestimuleerd om eenregeling overeen te komen voor de verdelingvan de aan de cliënten in rekening gebrachtetarieven tussen de verzendende en de ont-vangende partij. De geboekte vorderingenwerden uiteengezet in een door de ECB inseptember 2000 uitgebracht voortgangsrap-port en in een artikel in het Maandberichtvan de ECB van februari 2001.

Daarnaast heeft de ECB, op uitnodiging vande Ecofin-Raad (de Raad van de EU in desamenstelling van de ministers van economi-sche zaken en financiën), in november 2001een rapport uitgebracht over een realistischeen concrete agenda voor de totstandbren-ging van moderne infrastructuren voor beta-lingssystemen voor overmakingen die tot la-gere reële tarieven moesten leiden. In datrapport, getiteld “Towards an integrated in-frastructure for credit transfers in euro”(Naar een geïntegreerde infrastructuur voorovermakingen in euro), leverde het Eurosys-teem een verdere bijdrage met betrekkingtot drie belangrijke oorzaken van kosten dienog door de banken moesten worden aange-pakt om de binnen het eurogebied voor over-makingen bestaande “betalingsgrenzen” op teheffen: de interne kosten binnen de banken,de gebrekkige toepassing van de standaardenvan het Eurosysteem, en het ontbreken van

een geschikte infrastructuur. Het Eurosys-teem schetste een “routekaart” waartoe hetbankwezen zich zou moeten verplichten omeind 2004 belangrijke verbeteringen te kun-nen bereiken bij de dienstverlening met be-trekking tot grensoverschrijdende retailbeta-lingen. Het Eurosysteem verzocht de bankenmet name om een bestuursorgaan te vormendat belast zou worden met het vaststellen enten uitvoer leggen van nieuwe standaardenen met het nemen van besluiten ten aanzienvan een nieuwe betalingsinfrastructuur, ennodigde hen uit een voor alle banken be-schikbare basisdienst voor grensoverschrij-dende overmakingen aan te bieden om zo-doende prijstransparantie te bevorderen ende concurrentie te stimuleren.

1.2 De Verordening betreffendegrensoverschrijdende betalingenin euro

Achtergrond

Hoewel de door het Eurosysteem tezamenmet de banken verrichte werkzaamhedenhadden moeten resulteren in een belangrijketariefsverlaging voor diensten met betrekkingtot grensoverschrijdende betalingen, bleekgedurende de zomer van 2001 uit twee on-der de verantwoordelijkheid van de Europe-se Commissie uitgevoerde studies dat geenbelangrijke verbetering was gerealiseerd. Vol-gens deze studies lagen de gemiddelde tarie-ven voor een grensoverschrijdende overma-king ten bedrage van € 100 tussen € 17 en € 24,een duidelijk onbevredigend niveau.

De Europese Commissie en het Europees Par-lement waren van mening dat dit gebrek aanvooruitgang met betrekking tot de tarieven voorgrensoverschrijdende retailbetalingen om eendrastische politieke oplossing vroeg. Als gevolgdaarvan stelde de Europese Commissie een“Verordening betreffende grensoverschrijden-de betalingen in euro” voor. Op basis van datvoorstel werd de Verordening (EG) nr. 2560/2001 van het Europees Parlement en de Raadvan 19 december 2001 betreffende grensover-schrijdende betalingen in euro vastgesteld.


Inhoud van de Verordening

De Verordening stelt dat, met ingang van1 juli 2002, de in rekening gebrachte tarievenvoor grensoverschrijdende elektronische be-talingstransacties (d.w.z. betalingen met ge-bruikmaking van een kaart en opnames vancontant geld bij gelduitgifteautomaten) in eurotot een bedrag van € 12.500 gelijk moetenzijn aan die voor binnenlandse betalingen. Metingang van 1 juli 2003 geldt hetzelfde voorgrensoverschrijdende overmakingen in euro(tot hetzelfde bedrag). Met ingang van 1 juli2006 wordt het drempelbedrag van € 12.500verhoogd tot € 50.000. Instellingen moetenhun cliënten duidelijk inlichten over de inrekening te brengen tarieven. Bovendienmoeten, om de verwerking van grensover-schrijdende overmakingen te vergemakkelij-ken, kredietinstellingen het InternationaleBankrekeningnummer (International BankAccount Number – IBAN) van de cliënt ende Bankidentificatiecode (Bank IdentifierCode – BIC) van de instelling vermelden opde aan cliënten verstrekte dagafschriften.Bankcliënten zijn verplicht hun IBAN’s enBIC’s aan elkaar mede te delen. Als een cliëntde BIC en het IBAN van de begunstigde nietbekendmaakt aan de verzendende bank, danmag deze laatste hogere tarieven in rekeningbrengen. Om de rapportagelast voor de ban-ken te verlichten, moesten de nationale rap-portageverplichtingen voor de betalingsbalansvoor grensoverschrijdende betalingen tot€ 12.500 per 1 juli 2002 worden afgeschaft.De Verordening wordt uiterlijk 1 juli 2004aan een herziening onderworpen, met nameom te bezien of het wenselijk is de rappor-tagevrijstelling voor de betalingsbalans te ver-hogen tot € 50.000. Ten slotte kunnen lid-staten die niet op de euro zijn overgegaan detoepassing van de Verordening uitbreiden tothun valuta’s als zij de Commissie daarvan inkennis stellen.

Op verzoek van de Raad van de EU heeft deECB op 26 oktober 2001 een advies uitge-bracht over de ontwerp-Verordening (CON/2001/34), waarin zij aangaf de algemene doel-stelling te delen maar waarin zij tevens eenaantal voorbehouden maakte aangezien de

Verordening ingrijpt in het prijsvormingsme-chanisme. Als gevolg van de bijdrage van deECB werden cheques uitgesloten van de toe-passing van het in de Verordening vastgeleg-de beginsel van gelijke tarifering, aangeziendit betalingsinstrument moeilijk elektronischkan worden verwerkt en dus wat doelmatig-heid betreft in het nadeel is ten opzichte vanandere betalingsinstrumenten.

Economische gevolgen van de Verordening

Met de Verordening is de tariefkloof tussenbinnenlandse en grensoverschrijdende retail-betalingen in euro op drastische wijze ge-dicht. Daarmee is een belangrijke restrictieop het tarievenbeleid van de banken inge-voerd. Doelmatige betalingssystemen en ver-werkingprocedures bestaan in het algemeenslechts op het nationale niveau. In de huidigesituatie moeten de banken aanzienlijk hogerekosten maken voor het verrichten van grens-overschrijdende retailovermakingen, maarmogen zij als gevolg van de Verordening dezehogere kosten (met inbegrip van een zekerewinstmarge) niet meer doorberekenen aanhun cliënten. Ook wordt opgemerkt dat erstructurele verschillen bestaan in tarievenbe-leid en tariefniveaus voor betalingen in deverschillende landen waarop de Verordeningvan toepassing is. De banken moeten derhal-ve op korte termijn hun kosten voor grens-overschrijdende retailbetalingen terugbrengenom een economisch houdbaar rendementvoor dergelijke betalingen te realiseren. Infeite zal de verwachte aanzienlijke verlagingvan de bancaire tarieven voor grensover-schrijdende betalingsdiensten op de lange ter-mijn alleen houdbaar blijken als de kosten diede banken moeten maken ook aanzienlijkworden teruggebracht.

Als gevolg van de Verordening kunnen ban-ken, met name in landen met een zeer doel-matig nationaal betalingssysteem gekenmerktdoor een hoge mate van concurrentie en lagewinstmarges, ervoor kiezen hetzij tijdelijk ver-liezen te aanvaarden totdat grensoverschrij-dende en binnenlandse betalingen met een-zelfde doelmatigheid kunnen worden ver-


werkt, hetzij compensatie te zoeken dooreen tariefsverhoging. Er zijn fragmentarischeaanwijzingen dat, toen de Verordening op1 juli 2002 voor kaartbetalingen van krachtwerd, sommige banken hun tarieven voordeze (of andere) diensten hebben verhoogdom aldus via hun binnenlandse betalingsdien-sten de verliezen te dekken uit hoofde vanhun grensoverschrijdende transacties. In som-mige gevallen zijn aldus tarieven met ruim50% verhoogd.

Invloed op het beleid van het Eurosysteem

De vaststelling van de Verordening is ookvan invloed geweest op het beleid van hetEurosysteem met betrekking tot het GEBG.De eerste stap van het Eurosysteem bestonderuit de banken behulpzaam te zijn bij hetzoeken naar wegen om hun kosten te ver-minderen en hun niveaus van dienstverleningte verhogen. Het vermogen van de bankenom zich aan deze nieuwe situatie aan te pas-sen is voor het Eurosysteem van groot be-lang. Mochten de banken er op grote schaalniet in slagen zich aan te passen, dan doetzich het risico voor van ongewenste nevenef-fecten (zoals verhogingen van binnenlandsetarieven of het schrappen van grensover-schrijdende overmakingen uit het aangebo-den dienstenpakket), waardoor de totstand-koming van een doelmatig en veilig gemeen-schappelijk betalingsgebied voor giraleretailbetalingen in gevaar zou komen. Het Eu-rosysteem heeft er derhalve groot belang bijde banken te helpen hun kosten terug tebrengen, aangezien deze dan in staat wordengesteld de kwaliteit van hun betalingssysteem-diensten te handhaven en te verbeteren. Bo-vendien zullen de cliënten uiteindelijk ookvan deze lagere kosten profiteren, aangezienin een door concurrentie gekenmerkte marktde banken ertoe worden gebracht hun tarie-ven voor betalingssysteemdiensten te verla-gen en de kostenbesparingen aan hun cliën-ten door te geven.

Het Eurosysteem is van mening dat hetGEBG-initiatief van de banken niet louter ge-richt dient te zijn op het ten opzichte van de

huidige situatie verhogen van de doelmatig-heid van grensoverschrijdende retailbetalin-gen. De doelstelling dient er ook uit te be-staan de verwerking van dergelijke betalingendoelmatiger te maken dan die van binnen-landse betalingen, zodat de doelmatigheid vandeze laatste betalingen kan worden verhoogddoor ze te integreren in een pan-Europeseinfrastructuur.

1.3 De strategie van het bankwezenvoor de totstandbrenging van eenGemeenschappelijkEurobetalingsgebied

Strategie van de Europese Betalingsraad enbestuursstructuur

In mei 2002 is het Europese bankwezen eenstrategie overeengekomen voor de totstand-brenging van een werkelijk Gemeenschappe-lijk Eurobetalingsgebied waarin geen verschil-len in dienstverlening meer bestaan tussenbinnenlandse en grensoverschrijdende beta-lingen. In een Witboek4 getiteld “Euroland,Our Single Payment Area” (Euroland, OnsGemeenschappelijke Betalingsgebied) heefthet Europese bankwezen zich duidelijk ver-plicht om deze doelstelling te verwezenlijken.Het Europese bankwezen is overeengekomeneen doelmatige infrastructuur voor retailbe-talingen te realiseren en heeft een “route-kaart” vastgesteld, waarin de tot stand tebrengen algemene mijlpalen zijn opgenomen.

In de zomer van 2002 heeft het Europesebankwezen ook overeenstemming bereiktover een bestuursstructuur en over de be-langrijkste terreinen waarop het streven naareen GEBG moet worden gericht. Het belang-rijkste coördinerende en besluitvormende or-gaan van het Europese bankwezen in aangele-genheden met betrekking tot betalingen is deEuropese Betalingsraad (European PaymentsCouncil – EPC). De Raad bestaat uit eenAlgemene Vergadering, met 52 afgevaardig-den van alle categorieën banken in Europa(grote en kleinere marktdeelnemers). De drie

4 Zie www.europeanpaymentscouncil.org.


Europese verenigingen van banken5 en de EBAzijn bij de EPC aangesloten en voeren ookhet secretariaat en faciliteren de werkgroe-pen. De Algemene Vergadering van de EPCneemt besluiten aangaande beleidsaangelegen-heden die door vijf werkgroepen wordenvoorbereid. Het Eurosysteem is uitgenodigdde bijeenkomsten van de EPC en van de mees-te werkgroepen van de EPC als waarnemerbij te wonen om aldus in een vroeg stadiumeen visie te kunnen geven op de strategie vande banken. De Coördinatiegroep, bestaandeuit 15 door de EPC gekozen vertegenwoor-digers, begeleidt het proces. Deze groepstemt het werk van de EPC en dat van dewerkgroepen op elkaar af en treedt op alsgesprekspartner voor het Eurosysteem en an-dere overheidsinstanties. De EPC heeft devolgende werkgroepen ingesteld om die aan-gelegenheden te behandelen die de EPC hetmeest dringend acht voor de verwezenlijkingvan het GEBG-project:

• De Werkgroep Zakelijke en Cliënten-belangen moet regelmatig de ontwikke-ling van betalingsinstrumenten gedurendehun levenscyclus volgen en beheren.De EPC is van mening dat het kader voorde verschillende betalingsinstrumenten bin-nen een pan-Europese structuur in over-eenstemming moet worden gebracht metde cliëntenbelangen. In november 2002heeft de Raad de opzet van een pan-Euro-pees basisovermakingssysteem goedge-keurd, onder de naam Credeuro. Daar-mee is een standaard vastgesteld voor hetverrichten van een pan-Europese “basis”-overmaking, waarbij bankcliënten een be-paalde minimale hoeveelheid informatiemoeten verstrekken en waarbij een maxi-male doorlooptijd van drie dagen (vanaf dedag van aanvaarding van de opdracht toten met de dag waarop het bedrag op derekening van de begunstigde wordt bijge-schreven) wordt gewaarborgd. In februari2003 heeft de EPC een Interbancaire Con-ventie voor Betalingen vastgesteld waar-mee wordt gewaarborgd dat het bedragvan de opdracht in zijn geheel op de reke-ning van de begunstigde cliënt wordt bijge-schreven. Voorts zal de EPC vóór eind

2003 eisen formuleren voor een pan-Euro-pees systeem voor automatische incasso’s,dat vóór juli 2005 ten uitvoer moet zijngelegd. Het gebruik van cheques, met namevoor grensoverschrijdende betalingen,moet in belangrijke mate worden terugge-bracht, en er zal naar mogelijkheden wor-den gezocht om cliënten ertoe te brengenandere betalingsinstrumenten te gebruiken.

• De Werkgroep Infrastructuur moet deontwikkeling van en de convergentie naarhet voorkeursmodel voor de infrastruc-tuur (een PE-ACH) stimuleren.De EPC is voorstander van een PE-ACH-infrastructuur met STV en met een eerlijken open toegangsbeleid, met de banken alseigenaren en gebruikers; voor overmakin-gen moet deze infrastructuur medio 2003en voor automatische incasso’s medio 2005beschikbaar zijn. Het PE-ACH wordt ge-definieerd als “een operationeel platformvoor het aanbieden van retailbetalingsin-strumenten in euro en het verlenen vanaanverwante basisdiensten, bestaande uitbeheersregels en betalingsusances en ge-steund door het (de) benodigde techni-sche platform(s)”. Centrale banken en in-terbancaire verwerkingsinstituten (Auto-mated Clearing Houses – ACH’s) kunnendaarbij een faciliterende rol spelen dooraan banken technische toegang te verle-nen, en centrale banken zouden eventueelook als gebruikers kunnen deelnemen. Vol-gens de berekeningen van de EPC moet,om de economische levensvatbaarheid vaneen PE-ACH te waarborgen, een eerstekritische massa van ongeveer 50% van hethuidige aantal grensoverschrijdende over-makingen via de pan-Europese infrastruc-tuur worden verwerkt. Het voornemen isdit aantal medio 2004 te bereiken doortransacties die thans via systemen van cor-respondentbanken worden verwerkt, viahet PE-ACH te laten lopen. De echte kriti-sche massa zal echter pas worden bereiktals de binnenlandse retailbetalingen van lan-den zonder een ACH-infrastructuur ook

5 De Europese Bankfederatie, de Europese Spaarbankenverenigingen de Europese Vereniging van Coöperatieve Banken.


via het PE-ACH worden verwerkt. Vol-gens de plannen zal uiterlijk 2007 het ni-veau van dienstverlening dusdanig zijn ver-beterd dat verevening op dezelfde dag mo-gelijk is.In sommige landen is het bankwezen eendiscussie begonnen over de vraag hoe deovergang van de binnenlandse retailbeta-lingen naar het PE-ACH kan worden ver-wezenlijkt – onwaarschijnlijk is dat dit in-eens zal geschieden. De overgang van debinnenlandse betalingen naar het PE-ACHzal waarschijnlijk stap voor stap plaatsvin-den, wellicht via het “concentrische mo-del”6, waardoor STV geleidelijk in de gehe-le EU zou kunnen worden toegepast.De plenaire vergadering van de EPC van28 januari 2003 heeft EBA STEP 2 aange-wezen als de eerste exploitant van eenPE-ACH en als de exploitant die hoogstwaar--schijnlijk in staat zou zijn vóór juli 2003overmakingen volgens de Verordening teverwerken. STEP 2 is op 28 april 2003operationeel geworden en heeft aangege-ven volgens het concentrische model tekunnen werken. De plenaire vergaderingvan de EPC van 4 juni 2003 heeft beslotendat elke financiële instelling in de EU eind2003 via STEP 2, of via een eventuele an-dere PE-ACH in de toekomst, bereikbaarmoet zijn.

• De Werkgroep End-to-end STV heefttot taak end-to-end STV voor elk betalings-instrument binnen het GEBG te bevorde-ren.De EPC heeft geconcludeerd dat overeen-stemming moet worden bereikt over eenorgaan voor het vaststellen en beherenvan STV-standaarden. Een gezamenlijk ge-heel van pan-Europese standaarden, regels,conventies en juridische vereisten voor ba-sisbetalingsopdrachten moet de banken instaat stellen in geheel Europa een niveauvan dienstverlening en van automatiseringte bereiken dat tenminste gelijk is aan datin het land dat op deze terreinen thans hetbeste presteert. Een tijdschema voor detenuitvoerlegging van dergelijke standaar-den en regels moet vóór eind 2003 zijnopgesteld. Een aanvullend geheel van stan-

daarden, regels en conventies om het ver-lenen van diensten met toegevoegde waar-de of van lokale diensten met gebruikma-king van STV mogelijk te maken, moet wor-den goedgekeurd en een tijdschema voorde tenuitvoerlegging moet vóór 31 decem-ber 2004 zijn vastgesteld. De plenaire ver-gadering van de EPC van 4 juni 2003 heeftopgeroepen te komen tot volledig binnende EU geharmoniseerde regels voor destrijd tegen het witwassen van geld via hetbetalingsverkeer, aangezien verschillendenationale regels STV zouden bemoeilijken.

• De Werkgroep Chartaal Geld richtzich op doelstellingen voor de korte ter-mijn om de doelmatigheid van de verwer-king van chartaal geld in het eurogebied teverbeteren. Daarnaast is de EPC voorne-mens een strategie te ontwikkelen om hetgebruik van contant geld in de toekomstaanzienlijk terug te dringen. De banken zul-len hun nationale strategieën in 2003 vast-stellen en deze vóór 2007 ten uitvoer leg-gen. De werkgroep is voornemens aanbe-velingen op te stellen met betrekking totde ontwikkelingen op wetgevend, regelge-vend en technologisch gebied inzake deverwerking van chartaal geld om de winst-gevendheid van de banken op dat terreinop peil te houden. Deze werkgroep heefttot taak een nieuwe pan-Europese benade-ring van het beleid en de infrastructuurvoor het verwerken van chartaal geld teverkennen, een geharmoniseerd kadervoor chartale diensten tot stand te bren-gen en de procesdoelmatigheid bij het ver-strekken van chartaal geld te verhogen.De EPC heeft tijdschema’s aangegevenvoor bepaalde te behalen resultaten. Zomoeten vanaf 2003 cliënten worden geïn-formeerd over de voordelen van elektro-nisch betalen en ertoe worden aangezethiervan meer gebruik te maken. Vóór eind

6 Het concentrische model zou het voor specifiekegebruikersgroepen mogelijk maken bijvoorbeeld betalingenboven een bedrag van € 12.500 te verwerken of hetBasisbankrekeningnummer (Basic Bank Account Number –BBAN) in plaats van het IBAN te gebruiken gedurende eenovergangsfase zonder daarmee de doelstelling voor de langetermijn om tot pan-Europese standaarden te komen, in gevaarte brengen.


2003 moeten de banken voorkeursproce-dures hebben ontwikkeld voor de verwer-king van chartaal geld, die dan in 2004 tenuitvoer moeten worden gelegd.

• De Werkgroep Kaarten richt zich opde betalingsproducten die thans de over-grote meerderheid van de transacties uit-maken en die met voorrang moeten wor-den aangepakt.Er zijn thans verscheidene verschillen intarief- en uitwisselingsstructuur tussen bin-nenlandse en grensoverschrijdende kaart-transacties op cliënt- en bedrijfsniveau als-mede tussen creditcards en betaalpassen.Bovendien zijn de meeste grensoverschrij-dende transacties in euro onderhevig aandoor mondiaal opererende kaartmaat-schappijen vastgestelde voorwaarden.Voorts geeft de mogelijkheid van fraudeaanleiding tot zorg onder consumenten,bedrijven en aanbieders. Om deze proble-men het hoofd te bieden en om fraude tebestrijden, zijn de banken voornemens eenoperationeel streefmodel (bijvoorbeeldconvergentie van creditcards/betaalpassen,veralgemeniseerd gebruik van PIN-codesbij betaalpassen, verhoogde standaardisa-tie van betaalpassen, het niet meer gebrui-ken van magneetstrippen) te verwezenlij-ken, alsmede geëigende infrastructurenvoor kaartbetalingen. Zij zijn ook voorne-mens verschillende mogelijkheden te ver-kennen voor netwerkschakeltarieven, voor

pan-Europese uitwisselingsstructuren vooruitgevende en verkrijgende banken en vooreen strategie ten opzichte van de (nationa-le en internationale) kaartmaatschappijenom de banken in staat te stellen een be-langrijke mate van controle over de uitge-geven kaarten te verkrijgen dan wel te be-houden. Deze onderzoeken moeten de ba-sis leggen voor een gezamenlijk te volgenkoers gedurende de komende vijf tot tienjaar. Innovatieve oplossingen zullen in eentweede fase worden bekeken en bespro-ken, mede in relatie tot andere niet opkaarten gebaseerde betalingsinstrumenten.Aangelegenheden met betrekking tot hetgebruik van kaartbetalingsinfrastructurenvoor internetbetalingen en betalingen via demobiele telefoon zullen ook worden bezien.De plenaire vergadering van de EPC heeftop 4 juni 2003 acht aanbevelingen goedge-keurd met betrekking tot de bestrijdingvan fraude, consistente tarievenstelsels bin-nen het GEBG, de aanpassing van regels enconventies, het opheffen van belemmerin-gen vanuit de regelgeving, de verbeteringvan de technische standaardisatie doormiddel van samenwerking, de toepassingvan de GEBG-visie door de banken in hunhoedanigheid als aandeelhouders van kaart-maatschappijen en de verbetering van deverzameling en verstrekking van gegevens.Overeengekomen is dat de acht aanbeve-lingen uiterlijk 1 januari 2006 ten uitvoermoeten zijn gelegd.

2 Beoordeling van het streven van de banken naar deverwezenlijking van het GEBG

Het Eurosysteem heeft reeds bekendgemaaktwat het verwacht ten aanzien van de onder-werpen die door het bankwezen moeten wor-den aangepakt voor de verwezenlijking vanhet GEBG (zie paragraaf 1.1). Het bankwezenheeft van zijn kant onlangs het streven opge-voerd om tot een GEBG te komen door hetvolgen van een gezamenlijke strategie voorde verwezenlijking van de door datzelfdebankwezen ontwikkelde visie op de organisa-tie van het betalingsverkeer. Het Witboekvan de EPC van mei 2002 vormde een

eerste en bemoedigende stap van dezijde van het bankwezen naar de ver-wezenlijking van de door het Eurosys-teem gestelde doeleinden. Met het Wit-boek wordt onderstreept dat de banken zichhebben vastgelegd om een GEBG tot stand tebrengen en daarin wordt hun algemene stra-tegie uiteengezet om deze doelstelling vóór2010 te verwezenlijken. Deze algemene stra-tegie moet echter nog duidelijker wordenuitgewerkt. In veel gevallen heeft de EPC po-litieke voornemens uitgesproken, maar con-


crete tijdstippen en mijlpalen ontbre-ken nog. De EPC dient derhalve de ge-formuleerde doelstellingen om te zet-ten in een volwaardig project, met eengedegen planning en een goede vastleg-ging van de te behalen resultaten. Voorde tenuitvoerlegging van de besluitenvan de EPC moet een overtuigende re-geling worden ontwikkeld, die aan allebanken en aan het publiek ter kennismoet worden gebracht.

De aan te pakken onderwerpen vallen uiteenin twee globale categorieën: (i) de doelmatig-heid vanuit kostenoogpunt van de end-to-end-processen, zowel van en naar de cliënt alsinterbancair, en (ii) de effectiviteit van demarktontwikkeling. Onderstaand wordt be-zien of het streven van de banken voldoetaan de verwachtingen van het Eurosysteem.

2.1 Doelmatigheid vanuitkostenoogpunt van de end-to-end-processen, zowel van en naar decliënt als interbancair

Het belang van doelmatige STV-processen

In het rapport van 1999 heeft het Eurosys-teem het belang benadrukt van geschikte in-frastructuren en bedrijfsprocedures voor dedoelmatige verwerking van grensoverschrij-dende overmakingen. Bij de analyse van deoorzaken van de hoge kosten heeft het Euro-systeem specifiek gewezen op de noodzaakhet gehele verwerkingstraject van begin toteinde (end-to-end) te bezien. In feite veroor-zaakt het interbancaire deel van een grens-overschrijdende overmaking misschien maar5 tot 10% van de totale kosten van de over-making; het grootste deel wordt veroorzaaktdoor intrabancaire processen en door de pro-cedures tussen bank en cliënt.

Sinds 1999 hebben sommige banken verbete-ringen aangebracht binnen hun intrabancaireprocessen om aldus in staat te zijn hun cliën-ten volledige STV te bieden voor zowel inko-mende als uitgaande betalingen. Zij hebbentevens de contacten met hun cliënten geau-

tomatiseerd en hebben in een betrekkelijkkort tijdsbestek bereikt dat STV-betalingennu reeds een aanzienlijk deel van het totaalvan de door hen verwerkte betalingen uitma-ken.7 In enkele gevallen is het aandeel vanSTV-betalingen reeds binnen een half jaar op-gelopen tot 50% van alle grensoverschrijden-de eurobetalingen. Deze opmerkelijke toena-me kan eenvoudig worden verklaard uit hetvoordeel dat STV-verwerking biedt voor zo-wel bank als cliënt. De desbetreffende ban-ken zagen zich met STV voor aanzienlijk lage-re kosten gesteld en hebben de kostenvoor-delen aan hun cliënten doorgegeven in devorm van belangrijk lagere tarieven. Helaaszijn er enkele aanwijzingen dat STV-procedu-res nog niet de norm zijn voor de intraban-caire procedures en de procedures van banknaar cliënt.

Voor doelmatige interbancaire infrastructu-ren is het van groot belang dat wordt ge-werkt met gestandaardiseerde berichtforma-ten en identificatiecodes voor bank en cliëntzodat volledig geautomatiseerde STV vooralle betalingen mogelijk is. Derhalve heeft hetEurosysteem er herhaaldelijk in eerdere rap-porten bij het bankwezen op aangedrongenSTV-standaarden voor overmakingen ten uit-voer te leggen (zoals MT 103+, IPI, BIC enIBAN).8 De aandacht is in dat opzicht metname gericht geweest op de BIC en het IBANen de terbeschikkingstelling van deze tweestandaarden aan de cliënt is met de Verorde-ning verplicht gesteld.9 In het voortgangsrap-port van september 2000 heeft het Eurosys-teem het bankwezen uitgenodigd het gebruikvan de IPI te bevorderen en om de ePI teontwikkelen.

Het Eurosysteem is teleurgesteld overde met de toepassing van STV-standaar-den geboekte voortgang; het is met name

7 In dit verband wordt opgemerkt dat bedrijfscliënten steeds meergebruik maken van geautomatiseerde contacten terwijlconsumenten die slechts nu en dan gebruik maken van bancairediensten hun opdrachten e.d. vaak nog steeds via formulierenaanleveren.

8 Zie de lijst van afkortingen aan het einde van het rapport.9 De Verordening stelt het gebruik van BIC en IBAN in

betalingssystemen niet verplicht.


op dit terrein dat de tekortkomingen in hetbeheer door de EPC dringend moeten wor-den aangepakt. Het Eurosysteem had de ban-ken gevraagd deze standaarden vóór 2001ten uitvoer te leggen, maar, hoewel de stan-daarden beschikbaar waren en zijn, lijkt heterop dat de banken ze nog niet op groteschaal hebben ingevoerd. Een aantal bankenheeft tenminste enkele van de STV-standaar-den ingevoerd, maar andere zijn nog steedsonwillig om dat voorbeeld te volgen. Metname hebben de EPC en de verenigingen vanbanken in de desbetreffende landen nog on-voldoende initiatieven ontplooid om het ge-bruik van de IPI te bevorderen. Het Eurosys-teem benadrukt daarom nogmaals dat ditstandaardformulier, dat reeds beschikbaar is,zo spoedig mogelijk moet worden ingevoerd.Bovendien wordt de banken sterk aange-raden de ePI te voltooien, zodat alle rele-vante informatie door de begunstigde in eenelektronische gegevenshouder kan wordenopgenomen, die dan door de opdrachtgeven-de cliënt kan worden gebruikt om alle rele-vante gegevens elektronisch aan zijn bankdoor te geven.

Aangezien STV-standaarden in een betalings-systeem pas tot hun recht komen als zij dooreen bepaalde kritische massa deelnemersworden gebruikt, is een wijdverbreide toe-passing van STV-standaarden onmis-baar voor een doelmatige, volledig geauto-matiseerde verwerking van grensoverschrij-dende betalingen. Het Eurosysteem betreurtdat onvoldoende uitvoering is gegeven aanSTV-standaarden (zowel van cliënt naar bankals van bank naar bank). Deze mening wordtgedeeld door die banken die reeds begonnenzijn de standaarden toe te passen maar nogniet de volledige vruchten kunnen plukkenvan een totale verwerking van grensover-schrijdende overmakingen op basis van STV,omdat de banken van vele begunstigden dezeovermakingen niet kunnen verwerken.

Derhalve wordt de EPC uitgenodigd aan hetpubliek te bevestigen dat:

• alle banken nu een BIC hebben;

• IBAN’s nu aan alle cliënten zijn verstrekt;

• het gehele bankwezen voldoet aan de Ver-ordening betreffende grensoverschrijden-de betalingen in euro;

• de banken een papieren versie van de IPIhebben verwezenlijkt en dat zij hun stre-ven om de ePI te ontwikkelen en toe tepassen opvoeren.

Als de bovenvermelde maatregelen nog nietvolledig zijn uitgevoerd, moet de EPC zichduidelijk vastleggen op een strikt enzeer kort tijdschema voor de uitvoeringdaarvan. Als de EPC eenmaal de strategieaangaande de technische standaarden heeftvastgelegd, moet de EPC ervoor zorgen datde banken de door het Europese Comitévoor Bancaire Standaarden (European Com-mittee for Banking Standards – ECBS) enSWIFT ontwikkelde en met het vereiste quo-rum goedgekeurde standaarden toepassen.De nationale verenigingen van banken moe-ten de toepassing van de standaarden steu-nen en daarop toezicht houden. De EPC moetop kwartaalbasis rapporteren omtrent de ac-tieve en passieve toepassing van hetIBAN, de BIC, MT 103+ en de IPI. DeEPC moet ook een schatting overleggen vanhet percentage van het totale aantal betalin-gen dat via STV wordt verwerkt.

Het Eurosysteem verwacht voorts dat de ban-ken een precieze strategie voor de lange ter-mijn uitwerken voor het wegnemen van ver-schillen tussen standaarden die nationaal gel-den en die welke internationaal of voor heteurogebied gelden, zowel op het niveau vancliënt naar bank als dat van bank naar bank.In dit opzicht merkt het Eurosysteem op datde doorzichtigheid van de verhouding tussende EPC en de bestaande organen voor hetvaststellen van standaarden (zoals het ECBSen SWIFT) zou kunnen worden verbeterd endat daarbij een intensieve samenwerking totstand zou kunnen worden gebracht.

Het streven van de EPC om uitbreiding tegeven aan de toepassing van STV-standaar-den moet uiteraard door de bankcliënten


worden gesteund. Dat betekent dat een tebetalen partij zijn IBAN en de BIC van zijnbank op zijn factuur moet vermelden om hetvoor de betalende partij gemakkelijker te ma-ken deze standaarden te benutten bij het ge-ven van de opdracht voor de overmaking.Het is aan de banken om hun bedrijfscliën-ten en de desbetreffende cliëntenorganisatieshiervan te doordringen. De banken dienenderhalve deze cliënten en de cliëntenor-ganisaties goed te informeren en daar-bij het belang te benadrukken van eenbrede verspreiding en een wijdverbrei-de toepassing van STV-standaarden.

PE-ACH – de door de banken geprefereerdeinfrastructuur

Het Eurosysteem heeft het interbancaire in-frastructurele aspect van grensoverschrijden-de retailbetalingen uitgebreid besproken inhet rapport aan de Ecofin-Raad en heeft aanhet bankwezen een “routekaart” voorgesteld,waarin de maatregelen zijn aangegeven diemoeten worden genomen om de verwer-kingskosten voor de banken van grensover-schrijdende retailbetalingen in euro terug tebrengen. Het lijkt erop dat in het algemeende banken de voorstellen van het Eurosys-teem in hun strategie hebben opgenomen. Zijhebben een voorkeur uitgesproken voor eenPE-ACH als de toekomstige infrastructuurvoor het verwerken van grensoverschrijden-de retailbetalingen. Het bankwezen heeft aan-gegeven dat het EBA STEP 2-systeem in dezevisie past, en dit systeem heeft in april 2003een aanvang gemaakt met de eerste werk-zaamheden. De internationale creditcard-maatschappijen zijn ook begonnen met deontwikkeling van systemen voor retailover-makingen tussen particulieren en van particu-lieren aan bedrijven, waarbij de nadruk ligtop grensoverschrijdende overmakingen. Visais een proef begonnen met het nieuwe pro-duct “Visa Direct” en Mastercard is doendeeen soortgelijk product te ontwikkelen.

Het Eurosysteem heeft met instemming ken-nis genomen van het feit dat het bankwezentot een besluit is gekomen over een voor-

keursinfrastructuur alsmede over de eersteexploitant. Het moedigt de EPC aan alle mo-gelijke bijdragen vanuit de sector (bijvoor-beeld vanuit de kaartmaatschappijen) in debeschouwing te betrekking om aldus de meestdoelmatige oplossing(en) ten aanzien van eenPE-ACH te kunnen kiezen. Het Eurosysteemherhaalt dat passende infrastructuren in be-langrijke mate kunnen bijdragen aan de ver-betering van de dienstverlening met betrek-king tot grensoverschrijdende retailbetalin-gen in het eurogebied. In het algemeen geldenbij betalingsinfrastructuren schaalvoordelen.Derhalve moet bij het ontwerp van de nieu-we infrastructuren de noodzaak van een wijd-verbreide aanvaarding, een open toegang eneen open beheersstructuur in aanmerkingworden genomen, zodat kan worden geprofi-teerd van positieve externe netwerkeffecten.De te kiezen infrastructuur moet over vol-doende capaciteit beschikken om een sneltoenemend aantal betalingen te kunnen ver-werken. Het bankwezen dient zijn verant-woordelijkheid te aanvaarden voor hetdoelmatiger verwerken van grensover-schrijdende transacties en moet derge-lijke transacties zo spoedig mogelijk viahet PE-ACH laten lopen. Het binnen-landse betalingsverkeer moet ook ge-leidelijk naar het PE-ACH worden over-geheveld als het PE-ACH doelmatigerblijkt dan nationale procedures. Daar-naast moet de EPC ervoor zorgen datvóór eind 2003 alle banken in de EU viahet PE-ACH kunnen worden bereikt.Eind 2004 moet dit ook het geval zijn voorde banken uit alle toetredende landen. Omredenen van transparantie, d.w.z. om vast tekunnen stellen of de banken hun toezeggingnakomen om medio 2004 50% van de grens-overschrijdende overmakingen via hetPE-ACH te laten lopen, moet de EPC opkwartaalbasis de via het PE-ACH verwerktepercentages rapporteren.

De nationale centrale banken van Duitsland,Italië en Oostenrijk hebben het voornemenuitgesproken deel te nemen aan EBA STEP 2,de PE-ACH-oplossing waaraan thans door deEPC de voorkeur wordt gegeven. Zij zijnvoornemens grensoverschrijdende overma-


kingen via EBA STEP 2 te verevenen en aldusaan hun cliënten en het bankwezen in hunlanden een doelmatige grensoverschrijdendedienstverlening te bieden.

De overheveling van binnenlandsetransacties naar het PE-ACH

Als nationale interbancaire verwerkingsinsti-tuten het einde van hun levenscyclus nade-ren, zouden de banken kunnen overwegengeen geld meer te stoppen in een nieuw ont-werp voor een dergelijk nationaal interban-cair verwerkingsinstituut, maar in plaats daar-van ernaar te streven de binnenlandse be-talingen via het PE-ACH te laten lopen.Zo zou de betalingsinfrastructuur voorde euro geleidelijk kunnen worden ge-consolideerd en zouden de thans versnip-perde nationale betalingssystemen kunnenworden afgeschaft. Het bankwezen dient erdan wel voor te zorgen dat het huidige ni-veau van dienstverlening voor binnenlandsebetalingen ten minste wordt gehandhaafd. Hetverdient daarom aanbeveling dat de EPC opeen passende wijze en in het openbaar beves-tigt dat hij zich gehouden acht aan degekozen infrastructuur en aan het uit-eindelijke doel (bijvoorbeeld convergen-tie naar één of een beperkt aantal infra-structuren op het niveau van heteurogebied, gebaseerd op dezelfde stan-daarden voor het interbancaire ver-keer). Met de gekozen PE-ACH-infrastruc-turen moet niet slechts één enkel betalingsin-strument kunnen worden verwerkt, maarmoet het mogelijk zijn verschillende betalings-instrumenten te ondersteunen.

2.2 Effectieve marktontwikkeling

Effectieve beheersstructuur

Om de markt voor retailbetalingen goed telaten functioneren, moet tussen de bankeneen voldoende mate van samenwerking be-staan (om bijvoorbeeld standaarden af tespreken voor het interbancaire verkeer enhet verkeer van cliënt naar bank, om infra-

structuren overeen te komen en een beheers-structuur tot stand te brengen die namenshet gehele Europese bankwezen verplichtin-gen kan aangaan). Dit leidt tot netwerkeffec-ten, maar laat nog steeds concurrentie toetussen de banken met betrekking tot de rela-tie met de cliënt. Het Eurosysteem heeft dezenoodzaak benadrukt in het rapport aan deEcofin-Raad.

Het Eurosysteem heeft er met instemmingkennis van genomen dat de Europese bankengevolg hebben gegeven aan de oproep omeen interbancaire samenwerking tot stand tebrengen door de EPC en de daarbij behoren-de werkgroepen op te richten. Dit is eenbemoedigende stap naar een gedegen en ef-fectieve beheersstructuur voor het Europesebankwezen. Het welslagen van de EPC envan de daaronder ressorterende structurenzal echter uiteindelijk afhangen van devraag of de EPC erin zal slagen de toe-gezegde resultaten tot stand te bren-gen. Wat dit betreft moedigt het Eurosys-teem de EPC aan bij de activiteiten van dewerkgroepen een hoog niveau van doelmatig-heid te waarborgen door het verlenen vanheldere mandaten zodat geen doelmatigheids-verliezen ontstaan als gevolg van geschillen.Soms kan een herziening van mandaten eneen herverdeling van taken de effectiviteitvan de werkzaamheden van de EPC verho-gen. De EPC rapporteert thans regelmatigaan het Eurosysteem aangaande de op dekorte en de middellange termijn te bereikenresultaten en aangaande de door de werk-groepen geboekte voortgang, en wel in hoofd-zaak via de Contactgroep Eurobetalingsstra-tegie (Contact Group on Euro Payments Stra-tegy – COGEPS).10 Om de transparantie vande voortgang naar een GEBG verder te ver-hogen, moet de EPC met name toezichthouden op de tenuitvoerlegging van detijdschema’s van de werkgroepen voorde korte en de middellange termijn enhet Eurosysteem op de hoogte houden,zodat het al dan niet bereiken van de

10 Een groep onder gezamenlijk voorzitterschap van de Voorzittervan het Comité voor Betalings- en Vereveningssystemen van hetEurosysteem en de voorzitter van de EPC.


mijlpalen nauwlettend kan worden ge-volgd. Het Eurosysteem moedigt de EPCook aan de besluitvormingsprocessen ende wijze waarop besluiten worden uit-gevoerd en waarop daaraan gevolgwordt gegeven te verhelderen. Het isten zeerste gewenst dat op dit gebied snelduidelijkheid komt. Het is van het groot-ste belang dat de door de EPC geno-men besluiten door alle banken in heteurogebied naar behoren ten uitvoerworden gelegd. De EPC moet denken aaneen formeel en gestructureerd model voorgeharmoniseerde tenuitvoerlegging, met in-begrip van maatregelen voor het afdwingendaarvan; deze geharmoniseerde tenuitvoer-legging moet parallel plaatsvinden binnen hetbankwezen in alle betrokken landen. Daarbijmoet ook worden nagedacht over de vraaghoe op het nationale niveau door de bancairegemeenschap/de verenigingen van banken kanworden bevorderd, op soortgelijke wijze alstot dusverre voor nationale aangelegenhedengebruikelijk was, dat de banken zich houdenaan de besluiten van de EPC.

Vastleggen van voorkeursprocedures

De EPC zal er ook voor moeten zorgen datde banken voorkeursprocedures vastleggenvoor het verwerken van (grensoverschrijden-de) retailbetalingen. De EPC heeft het vast-leggen van voorkeursprocedures tot onder-deel gemaakt van de strategie ten aanzien vanhet GEBG en de banken hebben op sommigeterreinen aanzienlijke voortgang geboekt,maar op andere terreinen is dringend actievereist.

De verschillende enquêtes van de EuropeseCommissie hebben uitgewezen dat de ver-werkingstijden voor kleine grensoverschrij-dende overmakingen in euro in de loop vande tijd zijn teruggebracht en dichter zijn ko-men te liggen bij die voor binnenlandse over-makingen. Uit de enquête van 2001 bleek datde gemiddelde doorlooptijd voor grensover-schrijdende overmakingen iets minder dandrie werkdagen bedroeg. Dit is globaal inovereenstemming met de door het Eurosys-

teem in 1999 vastgelegde doelstelling. De ban-ken worden er desalniettemin toe aange-spoord de doorlooptijden verder te bekor-ten, zodat de nog resterende verschillen tenopzichte van binnenlandse overmakingen inde nabije toekomst zullen zijn opgeheven.Dergelijke verbeteringen kunnen ook devoorgenomen aanpassing van de Richtlijn be-treffende grensoverschrijdende overmakingenvan 1997 overbodig maken. De EuropeseCommissie is voornemens de maximale door-looptijd voor grensoverschrijdende overma-kingen terug te brengen van zes naar driedagen, maar in feite heeft het bankwezen ditverbeterde niveau van dienstverlening reedsgerealiseerd. Het Eurosysteem is van meningdat wat dit betreft wetgeving wellicht nietnodig is, aangezien het effectiever zou zijn alsde banken onderling overeenkomen dat dedoorlooptijd niet meer dan drie werkdagenmag bedragen. Wetgeving zou zelfs verlam-mend kunnen werken op het streven in demarkt om de verwerkingstijden verder te ver-beteren. Als de Europese Commissie noch-tans wetgeving zou voorstellen, dan moetdaarin rekening worden gehouden met deintegratie binnen een GEBG en moet derhal-ve niet alleen voor grensoverschrijdende be-talingen maar voor alle betalingen binnen deEU een maximale doorlooptijd worden vast-gelegd.

Credeuro

Een van de maatregelen ter verdere verbete-ring van de doorlooptijden bestaat uit het totstand brengen en stimuleren van een dooralle banken aangeboden algemeen product ofalgemene dienst voor grensoverschrijdendeovermakingen. Het Eurosysteem heeft al eni-ge tijd om een dergelijke standaarddienst ge-vraagd, en de banken hebben hieraan einde-lijk gevolg gegeven en de “Credeuro” totstand gebracht. De Credeuro is een conven-tie voor overmakingen die aan de Verorde-ning voldoen en die via het PE-ACH wordenverwerkt. In de conventie wordt een stan-daard vastgelegd voor de uitvoering van eenpan-Europese interbancaire “basis”-overma-king, waarbij de bankcliënt bepaalde informa-


tie ontvangt en waarbij de maximale door-looptijd drie dagen bedraagt. Sommige ban-ken hebben de Credeuro reeds ingevoerd, ende EPC heeft de Credeuro per november2002 aanvaard. De EPC heeft de STV-Werk-groep opgedragen een handleiding voor deinvoering en een communicatieplan op te stel-len, die in april 2003 aan het publiek terbeschikking zijn gesteld. Om de transparantiemet betrekking tot de Credeuro te verho-gen, moet de EPC elk kwartaal een lijst perland publiceren van de banken die de Cred-euro hebben ingevoerd. Daarnaast moet deEPC cijfers verschaffen aan het Eurosysteemover de volgens de Credeuro-systematiekverwerkte overmakingen door de banken diede Credeuro hebben ingevoerd, en wel alspercentage van de totale aantallen betalingenen de waarde daarvan.

Uitgangspunten voor de interbancairetarifering

Een andere belangrijke aangelegenheid diesnel tot klaarheid moest worden gebrachtbetrof de verdeling van de tarieven voorgrensoverschrijdende overmakingen tussende betrokken partijen. In de Richtlijn van 1997van het Europees Parlement en de Raad be-treffende grensoverschrijdende overmakingenwerd gesteld dat, tenzij anders bepaald, hetvolledige bedrag van een grensoverschrijden-de overmaking op de rekening van de begun-stigde moest worden bijgeschreven, zodat debank van de opdrachtgever alle kosten aan deopdrachtgever in rekening moest brengen.Deze tariferingsoptie, OUR genoemd, werdhet meest transparant geacht, aangezien deopdrachtgever zich bewust zou zijn van devolledige kosten. De Verordening betreffen-de grensoverschrijdende betalingen in eurostelt dat de tarieven voor binnenlandse engrensoverschrijdende betalingen gelijk moe-ten zijn, waardoor de optie OUR niet meerkan worden gehanteerd aangezien in vele lan-den op het nationale niveau de kosten wor-den gedeeld tussen de bank van de opdracht-gever en de bank van de begunstigde (bekendals de optie SHARE). Derhalve geven de ban-ken er sterk de voorkeur aan de optie

SHARE op grensoverschrijdende overmakin-gen toe te passen. In beginsel zouden de ban-ken ook kunnen afspreken dat alle kostenmoeten worden gedragen door de bank vande begunstigde (bekend als de optie BEN).

Het Eurosysteem is van mening dat de be-trokken partijen de oplossing moeten kiezendie voor hen het meest geschikt is, zolangaan het beginsel van transparantie, dat immerhet leidende beginsel is geweest, volledigrecht wordt gedaan. De banken moeten voorhet gehele eurogebied de meest doelmatigegezamenlijke tariferingsprocedure overeenko-men die juridisch is toegestaan. Het is ban-ken die bij het verwerkingproces als tussen-schakel fungeren niet toegestaan tarieven inaftrek te brengen. Bij alle overmakingen moetde hoofdsom altijd volledig worden overge-maakt. Dit spoort met de fundamentele ver-wachtingen van cliënten die gebruik makenvan betalingsdiensten. Anders zouden zijmoeilijk aan hun betalingsverplichtingen kun-nen voldoen. Het Eurosysteem neemt metinstemming kennis van het feit dat dezebeginselen in aanmerking zijn genomen in deInterbancaire Betalingsconventie, diedoor de EPC in april 2003 is vastgesteld enwaarin SHARE is gekozen als de standaard-optie voor basisovermakingen in euro die on-der de Verordening vallen. Door deze keuzezal voor STV-betalingen ook een einde ko-men aan het beginsel van “de begunstigdebetaalt”, waarbij in het verleden banken diebij het verwerkingsproces als tussenschakelfungeerden hun eigen tarieven in aftrek brach-ten op de hoofdsom.

Waarnemingspost voor bancaire tarieven

Ongeacht het door de banken te kiezen stel-sel van tarifering, benadrukt het Eurosys-teem nogmaals dat het noodzakelijk isdat de consumentenorganisaties eenwaarnemingspost instellen om de doorde banken bij het betalingsverkeer inrekening gebrachte tarieven en de doorhen daarbij gehanteerde tariferingsstel-sels te volgen. Het Eurosysteem heeft inhet rapport aan de Ecofin-Raad reeds een


dergelijke waarnemingspost voorgesteld,maar aan dit voorstel is nog geen gevolg ge-geven. Een waarnemingspost is van belangvoor het verhogen van de transparantieen komt derhalve de concurrentie tussen debanken ten goede. Hoewel de Verordeningbetreffende grensoverschrijdende betalingenin euro gelijke tarieven voorschrijft voor bin-nenlandse en grensoverschrijdende betalin-gen in euro, blijft de noodzaak van een waar-nemingspost bestaan. Zoals verscheidene stu-dies van de Europese Commissie naar debancaire tarieven hebben laten zien, bestaaner tussen banken maar ook tussen landenaanzienlijke verschillen in de in rekening ge-brachte tarieven en de daaraan ten grondslagliggende tariferingsstelsels. Een waarnemings-post zou de vergelijking van de bancairedienstverlening aan de cliënten ten zeerstevergemakkelijken. Consumentenorganisatieszijn waarschijnlijk het best toegerust om der-gelijke waarnemingposten op te richten en tebeheren. Op het nationale niveau zouden zijrelevante gegevens kunnen verzamelen diedan volgens een afgesproken methodiek ineen door een centrale consumentenorganisa-tie beheerde database voor het gehele euro-gebied zouden kunnen worden ingevoerd.

Eerlijke en open toegang

Een andere belangrijke doelstelling van hetEurosysteem, die al in het rapport van 1999naar voren is gebracht, bestaat uit eerlijke enopen toegang tot grensoverschrijdende sys-temen voor retailbetalingen. De meeste thansopererende grensoverschrijdende systemenzijn toegesneden op de behoeften van, enslechts toegankelijk voor, leden van bepaaldegroepen banken (zoals spaarbanken en coö-peratieve banken). Het Eurosysteem gaat erechter van uit dat doelmatige systemen voorgrensoverschrijdende betalingen toegankelijkmoeten zijn voor een breed scala aan instel-lingen, aangezien dat een eerste voorwaardeis voor concurrerende prijzen voor de eind-gebruikers. Het EBA STEP 2-systeem kan vol-doende open worden geacht, mits de EBAhaar voornemen uitvoert om rechtstreekse

toegang te bieden aan alle potentieel geïnte-resseerde banken ongeacht of deze deelne-men aan andere systemen van de EBA. Bo-vendien moeten rechtstreekse deelnemersaan STEP 2 op redelijke voorwaarden hundiensten aanbieden aan indirect deelnemendebanken.

Pan-Europees systeem voor automatischeincasso’s

De EPC werkt met kracht aan een nieuwpan-Europees systeem voor automatische in-casso’s, dat van de grond af aan zal wordenopgebouwd zonder doublures ten opzichtevan bestaande nationale systemen. Dezewerkzaamheden moeten leiden tot een uni-form juridisch kader, een uniform systeem eneen uniform instrument of samenstel van in-strumenten. Bij de ontwikkeling van het nieu-we systeem moet bijzondere nadruk wordengelegd op het analyseren van de voordelenvan volledige automatisering en elektronise-ring van het totale incassoproces. De opzetvan een geheel nieuw systeem maakt het mo-gelijk gebruik te maken van de meest geavan-ceerde elektronische procedures voor hetwaarborgen van snelheid en doelmatigheid.Parallel daaraan onderzoekt de EuropeseCommissie de noodzaak van juridische har-monisatie op dit terrein teneinde het proceste versoepelen. Het Eurosysteem heeftwaardering voor de werkzaamhedenvan de EPC met betrekking tot auto-matische incasso’s en moedigt de EPCaan veel aandacht te besteden aan ditbetalingsinstrument, dat wellicht in toe-komstige Europese betalingssystemeneen belangrijke rol zal spelen. De EPCwordt verzocht het Eurosysteem te informe-ren over de mijlpalen die voor de invoeringvan het pan-Europese incassosysteem zijnvoorzien en over de daarbij behaalde resulta-ten. Voor bestaande nationale incassosyste-men moet ernstig worden overwogen destandaarden van het nieuwe pan-Europesesysteem over te nemen of het nu door dezesystemen verwerkte betalingsverkeer over tehevelen naar de nieuwe infrastructuur.


Vervanging van cheques door meerdoelmatige en meer innovatievebetalingsinstrumenten en -methoden

Een taakgroep Cheques is door de EPC inhet leven geroepen om een strategie te ont-wikkelen voor het verminderen en uiteinde-lijk afschaffen van het grensoverschrijdendegebruik van cheques. Het Eurosysteem steuntde afschaffing op de lange termijn van hetgrensoverschrijdende gebruik van cheques.Aangezien er geen doelmatige infrastructuurbestaat voor het grensoverschrijdend verwer-ken van cheques, is de verwerking vancheques duurder dan die van andere beta-lingsinstrumenten. Het Eurosysteem moedigthet bankwezen aan stimulansen te ont-wikkelen voor het gebruik van doelmati-ge en innovatieve betalingsinstrumenten.

Het bankwezen is lange tijd weinig geneigdgeweest voor de korte termijn prioriteit toete kennen aan initiatieven op het terrein vaninternetbetalingen en betalingen via de mo-biele telefoon. Vele van deze initiatieven zijnin het verleden gestrand en de banken wen-sen geen extra middelen voor dergelijke pro-jecten in te zetten. De EPC heeft pas onlangseen taakgroep ingesteld om de hierbij vanbelang zijnde aangelegenheden diepgaand teonderzoeken. Het Eurosysteem is van me-ning dat het bankwezen diepgaand aan-dacht dient te besteden aan op pan-Eu-ropese standaarden gebaseerde inno-vatieve betalingsinstrumenten en-methoden (bijvoorbeeld het veilig verrich-ten van kaartbetalingen via internet, andereinternetbetalingen en betalingen via de mo-biele telefoon). Deze betalingen bieden aan-

zienlijke mogelijkheden om de doelmatigheidvan het betalingsverkeer te verhogen, moge-lijkheden die moeten worden benut. Een be-langrijke reden waarom cliënten in het verle-den weinig geneigd waren internetbetalingenen betalingen via de mobiele telefoon te ver-richten was gelegen in een vermeend gebrekaan veiligheid. De banken moeten derhalvezorgdragen voor goede veiligheidskenmerkenen moeten hun cliënten goed informeren overde voordelen van dergelijke instrumenten enover het veiligheidsniveau dat kan wordengewaarborgd.

Voorlichtingscampagne

Ten slotte is het van het grootste belang datde banken de cliënten en cliëntenorganisatiesgoed informeren over de standaarden, pro-cedures en eisen bij de verwerking van grens-overschrijdende retailbetalingen. Wat dit be-treft is een grootschalige promotiecam-pagne, waarom het Eurosysteem al in 1999heeft gevraagd, dringend nodig om bankcliën-ten en cliëntenorganisaties zodanig voor telichten dat zij de meeste doelmatige keuzenkunnen maken als deze aan hun bank op-dracht willen geven grensoverschrijdende re-tailbetalingen te verrichten. De EPC is zichduidelijk bewust van het belang van dezemaatregel, maar benadrukt wordt dat, om degewenste resultaten te bereiken, een voor-lichtingscampagne nodig is waarbij het gehelebankwezen is betrokken. Afzonderlijke maat-regelen lijken in dit opzicht niet meer daneen tweede keus. Hierbij wordt aangetekenddat de EPC een dialoog is begonnen met ver-scheidene Europese cliëntenorganisaties.

3 Beleid van het Eurosysteem voor het verlenen van steun bij dewerkzaamheden van de betalingssector met betrekking tot hetgemeenschappelijke eurobetalingsgebied

3.1 Overzicht van het beleidskader ende instrumenten die hetEurosysteem ter beschikking staan

De in het Verdrag en de Statuten van hetESCB vastgelegde taak van het Eurosysteem

bestaat uit het bevorderen van een goede,d.w.z. een veilige en doelmatige, werking vanhet betalingsverkeer. Deze fundamentele taakis ruim geformuleerd: met name bestrijkt dezeniet slechts systemen voor grote betalingenmaar ook systemen en instrumenten voor


retailbetalingen. Om deze taak te kunnen ver-vullen, beschikt het Eurosysteem over eenaantal instrumenten: het kan optreden als ka-talysator voor verandering, als toezichthou-der en regelgever, en het kan ook als exploi-tant van betalingssystemen faciliteiten aanbie-den. Deze mogelijke wijzen van optreden ende mogelijke redenen om daartoe over tegaan zijn ook beschreven in het rapport vande G-10 over beleidsaangelegenheden voorcentrale banken met betrekking tot retailbe-talingen.11

In een fase waarin de betalingsmarkten zichin een ontwikkelingsproces bevinden, en nieu-we initiatieven, instrumenten en infrastructu-ren tot ontwikkeling komen, geeft het Euro-systeem er de voorkeur aan de marktkrach-ten hun werk te laten doen en zijn bemoeieniste beperken tot het faciliteren van de markt-ontwikkeling en het stellen van het kader vanuitgangspunten voor doelmatigheid en veilig-heid. De marktdeelnemers kunnen gewoon-lijk zelf het beste bepalen wat voor hun cliën-ten en economisch gezien de meest doelma-tige en praktische oplossing is. Conform ditbeleid heeft het Eurosysteem ertoe bijgedra-gen de ontwikkeling van een GEBG voorgrensoverschrijdende retailbetalingen op gangte brengen en te versnellen door op te tre-den als katalysator voor de ontwikkeling vande markt. Het Eurosysteem heeft bevorderddat het bankwezen zich meer bewust is ge-worden van de noodzaak verschillen in doel-matigheid tussen binnenlandse en grensover-schrijdende betalingen weg te nemen en eenGEBG tot stand te brengen. Het Eurosys-teem heeft er bij de banken op aangedrongenhun tarieven te verlagen en de dienstverle-ning voor grensoverschrijdende retailbetalin-gen in euro te verbeteren.

Het Eurosysteem speelt ook de rol van toe-zichthouder op betalingssystemen. In die rolzorgt het Eurosysteem ervoor dat alle syste-men die onder zijn toezichtcompetentie val-len – zowel gevestigde systemen als die wel-ke zich in het ontwerpstadium bevinden –veilig en doelmatig werken. Daarnaast trachthet Eurosysteem markten te beïnvloeden dienog niet in staat zijn geweest zich zelfstandig

te ontwikkelen, en wel door gebruik te ma-ken van passende toezichtinstrumenten omte waarborgen dat de noodzakelijke en ge-wenste resultaten worden bereikt. Met be-trekking tot gevestigde systemen verzamelten analyseert het Eurosysteem relevante in-formatie om te kunnen beoordelen of wordtvoldaan aan de vanuit het toezicht gesteldenormen. Waar passend en nodig wordt doormiddel van regelgeving de goede werking vanbetalingssystemen gewaarborgd. Dit geschiedtals de markt niet in staat blijkt fundamentelediensten doelmatig en veilig te leveren enmet name als:

• het optreden als katalysator niet de ge-wenste resultaten in de markt heeft opge-leverd;

• overreding niet het gewenste resultaat op-levert, of

• een geharmoniseerd samenstel van stan-daarden nodig is om te waarborgen dat inhet eurogebied onder gelijkwaardige con-currentievoorwaarden doelmatige en veili-ge betalingsdiensten worden verleend.

Als derde mogelijkheid om de goede werkingvan het betalingsverkeer te waarborgen, kanhet Eurosysteem een rechtstreekse opera-tionele rol bij dergelijke systemen spelen.Ook op het terrein van de retailbetalingenkan het een dergelijke rol spelen, en alduszijn bemoeienis als katalysator en als toe-zichthouder aanvullen.

3.2 Werkzaamheden in het kader vande rol van het Eurosysteem alskatalysator

Zoals hierboven vermeld, geeft het Eurosys-teem in het algemeen de voorkeur aan markt-oplossingen voor de verlening van diensten.Als de markt niet in staat blijkt passendeoplossingen te bieden, moet het Eurosysteemop geëigende wijze ingrijpen. Met betrekking

11 “Policy issues for central banks in retail payments”(Beleidsaangelegenheden voor centrale banken met betrekkingtot retailbetalingen), Bank voor Internationale Betalingen, maart2003.


tot de totstandkoming van het GEBG is hetEurosysteem derhalve opgetreden als kataly-sator voor verandering, waarbij intensief methet bankwezen is samengewerkt en is bijge-dragen aan de oplossing van verscheidene te-kortkomingen. Om het Eurosysteem in staatte stellen deze voorkeursfunctie te blijvenvervullen, is het van het allergrootste belangdat de banken zich ertoe verplichten meetba-re resultaten te bereiken.

Toezicht op de door het bankwezengeboekte voortgang en samenwerking methet bankwezen en met de EPC in hetbijzonder

Het Eurosysteem zal niet alleen de algemenetendensen op de markten voor retailbetalin-gen volgen, maar het zal ook de werkzaam-heden van het Europese bankwezen kritischvolgen en beoordelen. Daarbij is de dialoogmet de EPC en met de werkgroepen van deEPC van bijzonder belang.

Het Europese bankwezen heeft de verant-woordelijkheid van het Eurosysteem vooraangelegenheden met betrekking tot syste-men voor retailbetalingen erkend en ziet devoordelen in van samenwerking bij de be-leidsontwikkeling met onderling begrip voorelkaars positie. Het heeft het Eurosysteemderhalve uitgenodigd de bijeenkomsten vande EPC en van de meeste werkgroepen vande EPC als waarnemer bij te wonen. De eer-ste met de deelname van het Eurosysteemaan deze gremia opgedane ervaringen zijn po-sitief. De besprekingen op het niveau van deEPC zijn productief geweest en zijn in eensfeer van samenwerking verlopen. De deel-nemers richten zich op de gemeenschappelij-ke doelstelling, hoewel zij met betrekking totbepaalde aspecten wellicht verschillende be-perkingen zien. De meeste werkgroepen vande EPC hebben blijk gegeven van eenzelfdeconstructieve geest.

Het Eurosysteem steunt het streven vanhet bankwezen met betrekking tot hetGEBG-project, zoals dat in het Witboekvan de EPC van mei 2002 is uiteengezet. De

EPC zal de beoogde mijlpalen moetenomschrijven en zal de geloofwaardig-heid van de gekozen benadering moe-ten aantonen door meetbare resulta-ten te bereiken, conform de uiteengezettestrategie. Het is derhalve nodig dat de EPCregelmatig en uitgebreid aan het Eurosysteemverslag uitbrengt. De waarnemers van hetEurosysteem bij de EPC en bij de werkgroe-pen van de EPC zullen de werkzaamhedenvan de onderscheiden gremia waar nodig metconstructieve kritiek steunen. Zij zijn bereidhulp te verlenen in die gevallen waarinsteun en advies vanuit het Eurosysteemnuttig en mogelijk is, maar zij zullen ookafwijkingen ten opzichte van het voorgeno-men tijdpad signaleren en de nadruk leggenop eventuele tekortkomingen.

Mocht door de banken worden geschip-perd met de toegezegde uiterste data,dan zal het Eurosysteem moeten over-wegen of de rol van katalysator moetworden aangevuld met regelgeving. Degeslaagde invoering van het PE-ACH en vande Credeuro, de brede tenuitvoerlegging vanSTV-standaarden en uiteindelijk de verwezen-lijking van het GEBG voor alle betalingsin-strumenten zijn daarbij van bijzonder belang.Het Eurosysteem zal met name aan-dacht besteden aan de veiligheid vanbetalingsinstrumenten en betalingssys-temen, aan operationele risico’s alsme-de aan het voorkomen van fraude. Watdit betreft zal het Eurosysteem de nadrukblijven leggen op passende veiligheidsmaatre-gelen, met name bij marktinnovaties.

Bij onlangs gevoerde besprekingen is herhaal-delijk de nadruk gelegd op verschillen in vei-ligheid en doelmatigheid tussen verschillendevereveningsactiva. In de discussie over hetGEBG spelen doelmatigheidsproblemen bijhet grensoverschrijdende gebruik van com-merciële-bankgeld bij retailbetalingen een be-langrijke rol. Daarnaast heerst binnen de EPCzorg over de mogelijke nadelen van centrale-bankgeld in de vorm van (chartaal) contantgeld, ten opzichte van andere (met name elek-tronische) betalingsinstrumenten. De EPCstreeft er derhalve naar methoden te ontwik-


kelen om het gebruik van contanten te ver-minderen. Het Eurosysteem heeft hiervannota genomen en zal het gebruik van cen-trale-bankgeld voor retailbetalingen aaneen zorgvuldige analyse onderwerpen.

Eurosysteem biedt hulp aan bij ontwikkelingvan grensoverschrijdende diensten voorbetalingsinstrumenten

Bij de voortgezette tenuitvoerlegging van derol als katalysator is het Eurosysteem bereidhet bankwezen bij te staan, onder meer bijhet tot stand brengen van een pan-Europeessysteem voor automatische incasso’s.De incasso is een van de snelst groeiendebetalingsinstrumenten binnen het eurogebieden van de voordelen van de incasso moetniet alleen bij binnenlandse maar ook bijgrensoverschrijdende betalingen kunnen wor-den geprofiteerd. Het Eurosysteem is be-reid bij de aanpak van de desbetreffende aan-gelegenheden steun te verlenen in devorm van juridische analyse en techni-sche bijstand.

Het Eurosysteem werkt ook samen met deEPC met betrekking tot andere betalingsin-strumenten, zoals kaarten, met inbegrip vaninnovatieve betalingsoplossingen. Het Euro-systeem zou een bijdrage kunnen leveren bijde analyse van het clearing- en verevenings-proces voor kaartbetalingen en zou kunnenhelpen bij het toezicht op de modaliteiten ende tenuitvoerlegging van veiligheidsstandaar-den, zoals de EMV-standaarden. Voorts zouhet Eurosysteem de banken kunnen helpenbij het streven naar uitwisselbaarheid bij deverwerking van betalingsinstrumenten in heteurogebied. Het Eurosysteem zou daar-mee een rol kunnen spelen bij het ver-gemakkelijken van de standaardisatievan betalingsinstrumenten en het be-vorderen van transparantie met betrek-king tot de daarbij van belang zijndeaangelegenheden. De uiteindelijke doel-stelling, van zowel het bankwezen als de ECB,is de totstandkoming van een GEBG voor allebetalingsinstrumenten.

Verhoging van de transparantie en analysevan aangelegenheden met betrekking totretailbetalingen

Teneinde de analyse van de meest recenteontwikkelingen verder te verdiepen, is hetEurosysteem voornemens met betrek-king tot systemen voor retailbetalingenen retailbetalingsinstrumenten het aan-tal statistieken en de kwaliteit daarvanop te voeren om een betere vergelijkingmogelijk te maken tussen de desbetreffendegegevens voor binnenlandse en grensover-schrijdende betalingen in de verschillende lan-den. Een groter aantal statistieken van hoge-re kwaliteit zal ook een diepgaander analysevan de onderliggende tendensen op de mark-ten voor retailbetalingen mogelijk maken. Omhet inzicht in dergelijke ontwikkelingen tebevorderen, is het Eurosysteem voornemensdeze statistieken in de loop van 2004 aan hetpubliek ter beschikking te stellen (bijvoor-beeld in het zogeheten Blauwe Boek).

Als onderdeel van de werkzaamheden ter be-vordering van een goede werking van hetbetalingsverkeer heeft de ECB besloten deaanvankelijk door de Europese Commissiebeheerde Waarnemingspost voor elek-tronische betalingen voort te zetten. DezeWaarnemingspost bestaat uit een open infra-structuur voor het uitwisselen van informatieover elektronische betalingen. De website vande Waarnemingspost (www.e-pso.info) bevateen elektronisch discussieforum, een databa-se van initiatieven op het terrein van inter-netbetalingen en door de Europese autoritei-ten opgestelde documenten met betrekkingtot internetbetalingen. De ECB zal ook regel-matig conferenties, seminars en workshopsorganiseren om de uitwisseling van informa-tie tussen belanghebbenden te bevorderen.

Samenwerking met de Europese Commissie

Sinds de aanvang van de discussie over hetGEBG werkt het Eurosysteem al samen metde Europese Commissie. Beide hebben ge-tracht verbeteringen tot stand te brengen enuiteindelijk heeft de Europese Commissie de


Verordening voorgesteld waarbij de bankenwerden verplicht de prijsverschillen tussenbinnenlandse en grensoverschrijdende retail-betalingen weg te nemen. De toegenomendynamiek in de discussie over het GEBG heeftertoe geleid dat het Eurosysteem ook de sa-menwerking met de Europese Commissieheeft versterkt en in de toekomst verder zalversterken. Het Eurosysteem zal de Europe-se Commissie steunen bij het wegnemen vanbelemmeringen op juridisch terrein, bijvoor-beeld door het kenbaar maken van opvattin-gen en het geven van adviezen omtrent mo-gelijke aangelegenheden ter zake van wetge-ving (zoals het juridische kader voorincasso’s). Evenzo wil het Eurosysteem opzijn competentiegebied, d.w.z. in de rol vankatalysator en van toezichthouder op beta-lingssystemen, kennis nemen van de opvattin-gen van de Europese Commissie.

De Europese Commissie bereidt thans eenopenbare raadpleging voor over een nieuwjuridisch kader voor betalingen binnen de in-terne markt. Het doel daarvan is te bezienhoe het mogelijk is tot een samenhangend enmodern juridisch kader voor retailbetalingenbinnen de interne markt te komen door deverschillende door het Europees Parlement,de Raad van de EU en de Europese Commis-sie op dit terrein vastgestelde rechtsinstru-menten te codificeren in één allesomvattend,samenhangend juridisch kader. De ECB is vanmening dat deze werkzaamheden ertoe kun-nen bijdragen enkele juridische belemmerin-gen voor het GEBG, zoals die welke pan-Europese incasso’s in de weg staan, weg tenemen. Tezelfdertijd heeft de ECB de Euro-pese Commissie gewaarschuwd niet tot over-matige regulering over te gaan maar eerst deinitiatieven vanuit de markt ten volle een kanste geven. Derhalve zal de door de bankengeboekte voortgang bij de dienstverlening in-zake grensoverschrijdende retailbetalingeneen beslissende factor vormen voor de Euro-pese Commissie bij de herziening van Richt-lijn 97/5/EG van het Europees Parlement ende Raad betreffende grensoverschrijdendeovermakingen. Het Eurosysteem is van me-ning dat de vanuit de markt bewerkstelligdeverkortingen van de doorlooptijden lijken te

leiden tot de gewenste resultaten, d.w.z.doorlooptijden ruim onder de drie dagen,zodat in dit opzicht wetgeving wellicht nietnodig zal zijn. Daarnaast wordt gememoreerddat de door de banken geboekte voortgangnaar een GEBG ook een beslissende factorzal vormen voor de Europese Commissie bijde voor juli 2004 geplande herziening van deVerordening betreffende grensoverschrijden-de betalingen in euro.

3.3 De functie van het Eurosysteem alstoezichthouder en regelgever

Toezichtstandaarden voor systemen voorretailbetalingen

In juli 2002 heeft het Eurosysteem ten be-hoeve van een openbare raadpleging een sa-menstel van toezichtstandaarden voor syste-men voor retailbetalingen bekendgemaakt.Tezamen met het huidige rapport zal het Eu-rosysteem de uiteindelijke standaarden be-kendmaken en de aangebrachte veranderin-gen toelichten. Het Eurosysteem geeft dezestandaarden uit ter waarborging van de goe-de werking van die systemen voor retailbeta-lingen die economisch gezien van groot be-lang zijn, ter waarborging van de doelmatig-heid en de veiligheid in een klimaat vangelijkwaardige concurrentieverhoudingen tus-sen deelnemers aan verschillende systemenen uiteindelijk ter bevordering van het ver-trouwen van het publiek in de euro.

Regelgeving door het Eurosysteem metbetrekking tot een GEBG afhankelijk vandoor banken geboekte voortgang

Ondanks de bestaande voorkeur voor doorde marktkrachten tot stand gebrachte oplos-singen en het bestaande beleid om dienover-eenkomstig als katalysator voor veranderingop te treden, moet het Eurosysteem ook zijntoezichttaken uitoefenen. Tot regelgevingwordt overgegaan als door de markt zelf geenveilige en doelmatige werking van betalings-systemen tot stand wordt gebracht. Het Eu-rosysteem is derhalve van mening dat, als de


banken niet in staat blijken doelmatige dien-sten voor grensoverschrijdende retailbetalin-gen aan te bieden en als de rol van het Euro-systeem als katalysator onvoldoende effectiefblijkt om de banken daartoe aan te zetten,het Eurosysteem zich genoodzaakt kan zienzijn betrokkenheid op te voeren en uiteinde-lijk eventueel regelgeving uit te vaardigen ten-einde tastbare resultaten te bereiken.

Zoals eerder in dit rapport gesteld, lijken debanken belangrijk tekort te schieten bijde tenuitvoerlegging van STV-standaar-den (zoals BIC, IBAN, MT 103+). In beginselzijn de banken in Europa het niet oneensover de voor STV te gebruiken technischestandaarden. Sommige banken lijken echterniet bereid de nodige investeringen te doenom deze standaarden ten uitvoer te leggen.Aangezien de rol van het Eurosysteem alskatalysator er tot dusverre niet toe heeftgeleid dat het gehele bankwezen streeft naareen wijdverbreide toepassing van STV-stan-daarden, zal het Eurosysteem wellicht moe-ten overwegen of het nemen van meerformele maatregelen niet een beter in-strument zou zijn voor de verwezenlij-king van zijn doelstellingen op dit ter-rein. Op het nationale niveau zullen de na-tionale centrale banken contact opnemen methet nationale bankwezen om te bespreken hoeeen bredere toepassing van STV-standaardennationaal tot stand kan worden gebracht.

Het Eurosysteem hecht groot belang aan deveiligheid van betalingsinstrumenten, aange-zien dit een wezenlijk onderdeel vormt vanzijn mandaat om de goede werking van het

betalingsverkeer te bevorderen. Het heeftdaarom stringente veiligheidsdoelstellingenvoor systemen voor elektronisch geld vast-gesteld. Na in maart 2002 de markt te heb-ben geraadpleegd, zijn de doelstellingen, waar-in de verwachtingen van het Eurosysteem ter-zake nauwkeurig zijn beschreven, in mei 2003gepubliceerd.

3.4 Operationele betrokkenheid

Sommige nationale centrale banken verlenenvan oudsher clearingdiensten voor nationalesystemen voor retailbetalingen en alle natio-nale centrale banken bieden thans vereven-ingsdiensten voor nationale systemen voorretailbetalingen. De operationele betrokken-heid van de nationale centrale banken is insommige gevallen historisch gegroeid en inandere gevallen tot stand gebracht om struc-turele ondoelmatigheden in de markt weg tenemen door aan alle banken eerlijke en open,rechtstreekse toegang te verlenen en is inweer andere gevallen een gevolg van het on-vermogen van de markt om veilige en doel-matige diensten aan te bieden. De operatio-nele betrokkenheid van de nationale centralebanken vormt soms ook een aanvulling op detoezichttaken van deze banken. Gegeven dezemate van operationele betrokkenheid, sluithet Eurosysteem niet bij voorbaat uit dat hetactiever zou kunnen worden betrokken bijhet verlenen van diensten ten behoeve vangrensoverschrijdende retailbetalingen als derol van katalysator onvoldoende resultatenoplevert en als de banken zelf er niet in sla-gen doelmatige diensten aan te bieden.

ECB EZB EKT BCE EKP · 2003. 12. 12. · MT 103+ SWIFT-berichtformaat 103+ PE-ACH Pan-European...

Documents

Transcript of ECB EZB EKT BCE EKP · 2003. 12. 12. · MT 103+ SWIFT-berichtformaat 103+ PE-ACH Pan-European...