EAEn bizitegi bazterketako egoera larrian bizi diren pertsonen egoerari buruzko azterketa (2012)

1

Txostenaren egilea:

Ikerkataren sustatzaileak:

EAEn bizitegi bazterketako egoera larrian bizi diren pertsonen egoerari buruzko azterketa (2012)

Ikerketaren aurkezpena

• Ikerketa hau s gauak —ingelesez, shelter and street-night— izeneko esperientzietan edo etxerik gabeko pertsonen gaueko errolda zenbaketetan oinarritu da. Zenbaketa horiek gero eta maizago egiten dira gure inguruko hirietan.

• Euskal hiru hiriburuetan, 2012ko urriaren 17tik 18rako gauean aldi berean eginiko zenbaketaren datuak biltzen ditu ikerketak, eta bi helburu hauek ditu:

Hiru euskal hiriburuetan kalean lo egin zuten pertsonak zenbatzea, bai eta bizilekua eskaintzen duen baliabideren batean gaua igaro zutenak ere.

Bizitegi bazterketako egoera larrian dauden pertsonen egoera aztertzea, hainbat alderdi kontuan hartuta (administrazio egoera, heziketa maila, lan egoera eta diru sarrerak, osasun egoera, gizarte harremanak, gizarte zerbitzuen erabilera, etab.).

2

1.704 pertsona, bizitegi bazterketako egoera larrian, EAEn

Araba Bizkaia Gipuzkoa EAE

Kalean aurkitutako pertsonak 29 148 66 243

Baliabideetan ostatu hartutako pertsonak 279 738 444 1.461

Pertsonak guztira, kalean eta baliabideetan 308 886 510 1.704

Kalean zeuden pertsonen tasa (1) 0,12 0,42 0,35 0,31

Baliabideetan zeuden pertsonen tasa (2) 0,86 0,64 0,62 0,67

Kalean zeuden pertsonen % 9,4 16,7 12,9 14,3

Baliabideetan zeuden pertsonen % 90,6 83,3 87,1 85,7

(1) Adierazten du kalean aurkitutako pertsonen zenbatekoa, 1.000 biztanleko. Hiri bakoitzaren biztanle kopuruaren arabera kalkulatu da. (2) Adierazten du bizilekua duten baliabideetan kokatutako pertsonen zenbatekoa, 1.000 biztanleko. Lurralde Historikoaren biztanle kopuruaren arabera kalkulatu da. 3

Zein dira ikerketa honen zutabeak?

4

Erakundeen arteko

elkarlana

Hirugarren sektorearen

parte-hartzea

FEHANTSAk garatutako

kantzeptuzko esparrua eta metodologia

egiaztatua

Bizitegi bazterketako egoera larrian

bizi diren pertsonen

parte-hartzea

Ikerketa honetan, Euskal Herri Administrazioen hiru mailek jardun dute lankidetzan

• Ikerketa Bilboko eta Gasteizko udalek eta Kale Gorrian lan taldeak gidatu dute (talde horretan, Donostiako udalaz gainera, Gipuzkoako Foru Aldundia eta hainbat gizarte erakunde daude).

• Ikerketa Eusko Jaurlaritzaren Enplegu eta Gizarte Gaietako Sailak finantzatu du.

• Laguntzaile aritu dira, halaber, Hiru Lurralde Historikoetako Foru Diputazioak. Funtsean, informazioa eskuratzea ahalbidetu dute, etxerik gabeko pertsonentzako bizilekua eskaintzen duten baliabide propioetan eta foru finantzaketa jasotzen duten baliabideetan.

5

Ikerketa hau hirugarren sektorearen eta boluntarioren parte-hartzeari eta konpromisoari esker egin da

Boluntarioak

• Bizilekua emateko zerbitzuak eta programak kudeatzen dituzten edo horien titular diren gizarte bazterketaren arloko 45 entitatek lagundu dute, guztira, ikerketa honetan.

11

23

11

0

5

10

15

20

25

Araba Bizkaia Gipuzkoa

• Zenbaketa egiten, 678 boluntariok parte hartu dute, guztira.

52

280

86

260

0

50

100

150

200

250

300

Norbanakoak Gizarte entitateak

Herri administrazioa Hezkuntza arloa

Hirugarren sektorea

6

Ikerketa FEANTSAk garatutako kontzeptuzko esparruan oinarritzen da

• FEANTSA erakundeak bazterketa egoeran dauden pertsonei buruz Etxerik Gabeko Pertsonen Europako Behategian garatutako kontzeptuzko esparrua izan da ikerketaren oinarria.

• Esparru horrek kontzeptuzko lau kategoria definitzen ditu (etxegabea, etxebizitzarik gabea, etxebizitza ez-segurua, eta etxebizitza desegokia). Horietatik abiatuta, 13 kategoria operatibo bereizten dira, kale gorrian dauden pertsonen egoeratik hasi, eta muturreko pilaketa egoeran dauden etxebizitzetan bizi diren pertsonen egoerara.

• Ikerketa honen xede diren biztanleak: Etxerik gabeko pertsonak, adin guztietakoak eta kalean lo egiten dutenak bai

kalean, bai erabilera publikoko espazio estali batean, bai kaletik ikus daitekeen beste leku desegokiren batean.

Etxerik gabeko pertsonak, adin guztietakoak eta arretarako ostatu zerbitzuen zentroetako batera joaten direnak.

7

Bizitegi egoerak, ikerketa honetan erabilitako ETHOS tipologiaren arabera

KATEGORIA OPERATIBOA BIZITEGI EGOERA IKERKETA

ETXEGABEAK

1 Espazio publiko batean bizitzen (estalperik gabe) 1.1 Espazio publikoa eta kanpokoa

2Gaueko aterpe batean egiten dute lo, eta/edo eguneko hainbat ordu igaro behar dituzte espazio publiko batean

2.1 Gaueko babeslekua edo aterpea

ETXEBIZITZA GABEAK

3Aterpeetan eta etxerik gabeko jendearentzako zentroetan bizi diren pertsonak (aldi baterako ostatua)

3.1 Aterpeak eta bizileku zentroak

3.2 Aldi baterako eta iragaiteko bizilekua

3.3 Aldi baterako eta iragaiteko bizilekua

4 Emakumeentzako aterpeetan bizi diren pertsonak 4.1 Emakumeentzako aterpeak (bakarrik edo seme-alabekin)

5 Asilo eskatzaileentzako eta etorkinentzako bizileku zentroetan bizi diren pertsonak 5.1 Aldi baterako bizilekua / Harrera zentroak

5.2 Sasoiko langileentzako bizilekuak

6 Epe jakin baten buruan bizitegi erakundeetatik edo bizitegi itxi batetik kanporatuko dituzten pertsonak

6.1 Espetxeak

6.2 Osasun erakundeak (ospitaleak eta abar) (soilik Bizkaia)

6.3 Adingabeen zentroak (soilik Bizkaia)

7 Etxerik gabeko pertsonak izateagatik laguntza iraunkorra duen bizilekua ematen zaien pertsonak

7.1 Etxerik gabeko adinekoentzako egoitza

7.2 Epe luzerako babespeko etxebizitza eta lagundua, aurretik etxerik ez zuten pertsonentzat

ETXEBIZITZA EZ-SEGURUA

8 Edukitze erregimen ez-seguruan bizi diren pertsonak. Alokairua ordaindu gabe

8.1 Senitartekoen etxeak

8.2 Legezko edukitze erregimenik gabe (Adj: azpialokatuak)

8.3 Legez kanpoko okupazioa

9 Kaleratzeko mehatxupean bizi diren pertsonak 9.1 Alokairu erregimenean 9.2 Etxebizitzaren jabetza

10 Bikotearen edo familiaren indarkeria mehatxuak jasotzen dituzten pertsonak 10.1 Poliziaren aurrean aurkeztutako salaketak

ETXEBIZITZA DESEGOKIA

11 Konbentzionalak ez diren behin-behineko egituratan bizi diren pertsonak

11.1 Karabanak eta antzekoak

11.2 Eraikuntza ez-konbentzionalak edo bizitoki gisa pentsatuta ez daudenak

11.3 Aldi baterako egiturak

12 Bizileku desegokia 12.1 Eraikin okupatua, bizitzeko desegokia

13 Muturreko pilaketa 13.1 Pilaketa adierazten duten ohiko estandarren oso gainetik

8

Ikerketaren alderdi metodologiko eta operatibo nagusiak

Bi zenbaketa antolatu eta egin ziren aldi berean, kalean eta bizilekua eskaintzen duten baliabideetan. Zenbaketa bakoitzak ezaugarri jakin batzuk zituen.

• Kalean: hirien mugarritze geografikoa, boluntarioen prestakuntza, taldeen antolakuntza, etab.

• Bizilekua eskaintzen duten baliabideak: zentroak identifikatzea eta haiekin harremanetan jartzea, erakundeen arteko eta hirugarren sektorearekiko lankidetza.

Informazioa biltzeko 7 tresna landu eta aplikatu ziren.

• Etxegabeei begirako 2 galdeketa: kalea eta baliabidea

• Kalean datuak egiaztatzeko 2 informazio tresna: zantzuen inprimakiak eta eguneko zentroetan datuak biltzeko inprimakiak

• Zentroetarako eta bizilekua eskaintzen duten zerbitzuetarako inprimakia: plazen kopurua eta okupazioa

• Boluntarioentzako bi fitxa: izen ematea eta ebaluazioa 9

EAEn bizitegi bazterketako egoera larrian bizi diren 1.313 pertsonak erantzun diote galdeketari

Araba Bizkaia Gipuzkoa EAE

Kalean

Aurkitutako pertsonak 29 148 66 243

Erantzundako galdeketak 21 88 37 146

Erantzun tasa % 72,4 % 59,5 % 56,1 % 60,1

Bizileku baliabideetan

Aurkitutako pertsonak 279 738 444 1.461

Aurkitutako adin nagusikoak 245 711 406 1.362

Erantzundako galdeketak 203 604 360 1.167

Adin nagusikoen erantzun tasa % 82,9 % 85,0 % 88,7 % 85,7

Kalean eta bizileku baliabideetan Erantzundako galdeketak 224 692 397 1.313

Erantzun tasa, guztira % 81,8 % 80,6 % 84,1 % 81,810

Zenbaketaren emaitzei buruzko oinarrizko datu batzuk

Ikuspuntu ebolutiboa

Alde nabarmenak daude hiru hiriburuen artean, eta kalean aurkitutako pertsonen

baterako intzidentzia txikiagoa da Bartzelonan baino, baina handiagoa

Madrilen baino

Zenbatutako pertsona kopurua pixka bat igo da; kokalekuari dagokionez, ordea, joera

desberdinak izan dira Gipuzkoan eta Bizkaian

493

923

427

775

66

148

464

854

419

649

45

205

0 200 400 600 800 1000

Gipuzkoaguztira

Bizkaiaguztira

Gipuzkoa,ostatuak

Bizkaia,ostatuak

Donostia,kalea

Bilbo, kalea

2012 2010/11

Ikuspuntu konparatiboa

11

0,12

0,22

0,23

0,31

0,35

0,42

0,52

0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6

Gasteiz

Madril

Zaragoza

3 euskal hiriburuak

Donostia

Bilbo

Bartzelona

Kalean aukitutako pertsonen zenbatekoa, 1.000biztanleko

Bizitegi bazterketako egoera larrian dauden pertsonen ezaugarriei buruzko oinarrizko datu batzuk (I)

12

Kalea Ostatua Guztira

Gizonak (%) 93,2 81,7 82,9

Emakumeak (%) 6,8 18,3 17,1

Batez besteko adina (urteak 36,9 35,6 35,7

35 urtetik beherakoak (%) 41,1 49,6 48,7

54 urtetik gorakoak (%) 11,0 8,9 9,1

Ikasketarik gabeak (%) 15,1 11,1 11,6

EAEn jaiotakoak (%) 15,1 24,9 23,8

Estatutik kanpo jaiotakoak (%) 71,2 64,1 64,9

Magreben jaiotakoak (%) 43,2 34,4 35,3

Egoitza baimena dute (atzerritarrak soilik) (%) 45,6 49,4 48,9

Erroldatuta daude (%) 41,8 92,8 87,1

Hemen geratu nahi dute (%) 74,7 77,5 77,2

Lanean ari dira (%) 4,1 4,2 4,2

Ordaindutako beste jardueraren bat egiten dute (%) 35,6 11,1 13,9

DSBEa jasotzen dute (%) 4,8 20,1 18,4

Beste prestazio publikoren bat jasotzen dute (%) 9,6 24,6 22,9

Ez dute inolako diru sarrerarik (%) 29,5 19,9 20,9

Bizitegi bazterketako egoera larrian dauden pertsonen ezaugarriei buruzko oinarrizko datu batzuk (II)

13

Kalea Ostatua Guztira

6 hilabete edo gutxiago daramatzate etxerik gabe (%) 32,9 18,3 20,0

3 urte edo gehiago daramatzate etxerik gabe (%) 35,6 38,6 38,2

Kalean lo egin dute noizbait (%) 100,0 68,6 72,0

Eraso fisikoa jasan dute (kalean lo egin badute soilik) (%) 29,5 24,6 25,4

Osasun erdipurdikoa, txarra edo oso txarra dute (%) 39,0 37,7 37,9

Osasun txartela dute (%) 53,4 89,8 85,8

Buru nahasmenduak edo gaixotasunak dituzte (%) 6,8 15,3 14,3

Hepatitisa eta/edo GIB, HIESA, dute (%) 3,4 9,1 8,5

Beste gaixotasun larriren bat dute, baina tratamendurik ez (%) 21,2 6,3 7,9

Egunero erretzen dute (%) 74,0 51,9 54,4

Egunero edo ia egunero erretzen dute (%) 27,4 5,3 7,8

Legez kanpoko drogaren bat hartu dute azken hilabetean 28,1 15,2 16,6

Familiarekin harremanen bat dute (%) 68,5 84,3 82,6

Egunaren zatirik handiena bakarrik pasatzen dute (%) 38,4 27,1 28,3

Ostatua ez den beste zerbitzu edo prestazioren bat erabili dute azken hiru hilabeteetan (%) 81,5 81,6 81,6

Zerbitzu edo prestazio eskaeraren bat “ukatu” zaie (%) 30,8 24,3 25,1