DEMOGRAFIA

DEMOGRAFIA

Biztanleriaren Geografiak, biztanleria aztertzeaz gain (kopurua, bilakaera, ezaugarriak…), biztanleria horrek bizi den espazioarekin zerharreman dituen ere aztertzen du. Atal honek beste zientzia batekinlotuta dago; Demografiarekin hai zuzen ere. Demografoek biztanleriariburuzko datuak biltzen eta aztertzen dituzte.

Datuak eta formulak

Biztanleria

absolutua

Lurralde jakin batean une jakin batean biztanle

kopurua

---------------------

Biztanleria-

dentsitatea

Lurralde jakin bateko azaleraren eta bertan bizi den

populazioaren arteko erlazioa ((biztanle/km2)𝐵𝐷 =

𝐵𝑖𝑧𝑡𝑎𝑛𝑙𝑒 𝑘𝑜𝑝𝑢𝑟𝑢𝑎

𝐿𝑒𝑘𝑢𝑎𝑟𝑒𝑛 𝑎𝑧𝑎𝑙𝑒𝑟𝑎

Jaiotze-Tasa Toki jakin batean eta urte jakin batean jaiotako haur kopurua 𝐽𝑇 =𝐽𝑎𝑖𝑜𝑏𝑒𝑟𝑟𝑖 𝑘𝑜𝑝𝑢𝑟𝑢𝑎

𝐵𝑖𝑧𝑡𝑎𝑛𝑙𝑒 𝑘𝑜𝑝𝑢𝑟𝑢𝑎x 1000

Ugalkortasun-tasa Emakume batek bataz beste bere bizitzan osoan zehar

izango duen ume kopurua adierazten du𝑈𝑇 =

𝐽𝑎𝑖𝑜𝑏𝑒𝑟𝑟𝑖 𝑘𝑜𝑝𝑢𝑟𝑢𝑎

15−49 𝑢𝑟𝑡𝑒 𝑏𝑖𝑡𝑎𝑟𝑡𝑒𝑘𝑜 𝑒𝑚𝑎𝑘𝑢𝑚𝑎𝑘x 1000

Hilkortasun-tasa Lurralde jakin batean eta urte jakin batean hildakoen

kopuruaHT =

𝐻𝑖𝑙𝑑𝑎𝑘𝑜𝑒𝑛 𝑘𝑜𝑝𝑢𝑟𝑢𝑎

𝐵𝑖𝑧𝑡𝑎𝑛𝑙𝑒 𝑘𝑜𝑝𝑢𝑟𝑢𝑎x 1000

Haur-hilkortasun tasa Urtebete egin baino lehen hiltzen den jaioberrien kopurua 𝐻𝐻𝑇 =𝑈𝑟𝑡𝑒𝑏𝑒𝑡𝑒𝑡𝑖𝑘 𝑏𝑒ℎ𝑒𝑟𝑎𝑘𝑜𝑒𝑛 ℎ𝑒𝑟𝑖𝑜𝑡𝑧𝑎𝑘

𝐽𝑎𝑖𝑜𝑒𝑛 𝑘𝑜𝑝𝑢𝑟𝑢𝑎x 1000

Berezko hazkundea Toki jakin batean eta urte jakin batean populazioaren

inkrementoa adierazten du𝐵𝐻 =

𝐽𝐾−𝐻𝐾

𝐵𝑖𝑧𝑡𝑎𝑛𝑙𝑒 𝑘𝑜𝑝𝑢𝑟𝑢𝑎x 100

Hazkunde erreala Toki jakin batean eta urte jakin batean populazioaren

inkrementoa migrazioak kontutan hartuta

HE = BH + SM

Bizi-itxaropena Bataz besteko hiltzeko adina

Beste datu batzuk (Populazioaren egitura)

Populazio aktiboa: Lan egiteko adinean dauden populazio kopurua (16-64 urtebitartekoak)

Populazio landuna: Lanean dagoen populazio kopurua

Lagabezia: Lan egiteko adinean egonda, lanean ez dagoen populazio kopurua

Biztanleria ez-aktiboa: Lanerako adinik ez duen edo lan bila ez dagoen populaziokopurua (Jubilatuak, ikasleak, etxeko lanak, minusbalidoak….)

SARRERA

POPULAZIO OSOAREN BILAKAERA HISTORIKOA(MunduanEuropan)

1. Zer gertatu behar da horrelako hazkundea suertatzeko? (Formula batekin adierazi)2. Zergatik sor daiteke horrelako aldaketarik?3. Zerk eragin dezake aldaketa hori?

Erregimen Demografikoak

Epe jakin batean eta eremu jakin batean populazioaren portaerademografikoa jaiokuntzaren eta hilkortasunaren aldetik

JT?HT?BH?Eta ontzia?

?

?

?

?

Lehendabizi deskribatu

Biztanleria lurralde azpigaratuetan

Datuak1. JT altua:

1. Iraupeneko nekazaritza eta umeen lana

2. HHT oso altua (hamarretik bat)

3. Kulturaren balioak

4. Erlijioaren eragina

5. Plangintza familiarrik ez

2. UT altua (emakumekiko 3-5)

3. Bizi-itxaropen bajua (40-50 urte)

1. HT altua

2. Medikuntzaren garapen eskasa

4. Populazio gaztea

5. Arazoak

1. Presio demografikoa

2. Hezkuntza arazoak

3. Natura-baliabideen gainekopresioa

4. Familia-plangintzak eta horren arazoak: Txina

BIZTANLERIA LURRALDE GARATUETAN

2. JT oso bajua

3. UT oso bajua

4. Zergatiak?

1. Emakumea eta lan-merkatua

2. Antisorgailuen erabilera

3. Haurren gastu handia

4. Erlijioaren eragin txikia

5. Lehendabiziko umea izateko adinaaltua

5. HT oso bajua

6. HHT oso bajua

7. BI oso altua

1. Medikuntza

2. Elikadura

3. Hijienea

8. Arazoak

1. Gastu social handia

2. Pentsioen gastu altuak

9. Politikak

1. Jaiotzaren aldetiko politikak

2. Zergak

3. Inmigrazioa

GIZARTE GARATUETAN BIZTANLERIAREN ZAHARTZE-PROZESUA

OSO AURRERATUTA DAGO

MIGRAZIOAK

NON BIZI GARA?

Irudia deskribatu eta erlazionatu demografiarekin

MIGRAZIOAK1.- Migrazioak esaten diegu bizilekuzaldatzea eragiten duten biztanleria-lekualdaketei.

2.- Hitz erlazionatuak:

• Emigrazioa – emigrantea (joalea)

• Inmigrazioa – inmigrantea (etorkina)

(Fenomeno bera baina ikuspuntuaaldatua sarrera edo etorrera-puntuaren arabera)

3.- Arrazoiak:

• Ekonomikoak

• Politikoak

• Natura-hondamendiak

4.- Migrazio motak

• Borontatezkoak / behartuak

• Aldi batekoak / behin-betikoak

• Nazio barnekoak / nazioartekoak

Migrazioak Historian zehar

XVI-XVII. mendean Ameriketaren kolonizazioa

XVII-XIX.mendeetakoesklabuen trafikoa

1848-1852 Irlandaremigrazioa EE.BB.etara

XVII-XIX.mendeetakoAustralia presondegi

bezala

XIX-XX.mendeanLanda-exodoa

XIX.MendeanEE.BB.etako Mendebaldearen kolonizazioa

XX.mendekoEE.BB.etako emigrazioa

60 hamarkadaEspainiar emigrazioa Europara

XXI.mendeko Pateraketa

“bizkar buztiak”

ONDORIOAK?

GRAFIKOAK

Adin-piramideakGrafiko baten komentarioa

ADIN-PIRAMIDEAK

1.-Lurralde jakin bateko eta urte jakin batekopopulazioaren egitura islatzen duen grafikoada, sexuaren eta adinaren arabera.

2.-Adin-piramide baten bitartez baduguikustea:

a) Populazioaren egoera adinaren arabera(zaharra, gaztea)

b) Sexuen arteko desoreka demografikoak

c) Hondamendien ondorio demografikoak

3.-Piramide baten analisiak esango digu:

a) Jaiokuntzaren eta Hilkortasunaren egoera

b) Bizi-Itxaropena

c) Populazio horren bilakaera etorkizunaribegira eta etorkizun hurbil horretan suertadaitezkeen arazoak

AURRERAKOIA (Pagoda):

1. Oinarri zabala eta tontorra oso estua

2. Ezaugarriak:

1. Jaiokuntza altua

2. Bizi-itxaopen txikia

3. Hilkortasun handia

3. Ondorioak

1. Hazkunde azkarra

2. Eskolaratze-gastu handiak

3. Zailtasunak enplegu nahikoriksortzeko

4. Lurralde azpigaratuetan

ATZERAKOIA (Kanpaia edo upel formakoa)1.-Oinarri estua, tontorra estua, erdialdezabala

2.-Ezaugarriak:a) Jaiokuntza bajuab) Bizi-Itxaropen altuac) Hilkortasuna bajua

3.-Ondorioaka) Hazkunde motela edo negatiboab) Zahartze-prozesua garatuac) Populazio aktiboaren beherakadad) Jubilazio-gastu handiak (zergak)e) Lurralde garatuetan

EGONKORRA (Erraboila)1.-Oinarri eta erdikalde zabalak eta tontorraestua

2.-Ezaugarriaka) Jaiokuntza altua baina murrizten hasita.b) Hilkortasuna bajuac) Bizi-itxaropenaren gorakada

3.-Ondorioaka) Hazkundea gero eta bajuagoab) Populazio heldua baina zahartzeko bideanc) Etorkizunari begira aurreikusi zahartze-

prozesuak ekarriko lituzkeen gastuakd) Garatzen ari diren lurraldeetan

ETA

HAUEK?

SAKABO