Deia Hemendik · tea, Lurgozo, Marijesiak, Photoka Kultur Elkartea, Pipergorri Kultur Elkartea,...

HemendikDeia Kostaldea

HEMENDIK QUINCENAL HEMENDIK HAMABOSKARIA

Ostirala, 2019ko azaroaren 22a / Nº 163

BERMEOKO PORTUKO EMAKUMEEN LANA IKUSGAI P.12

KOLDO GOITIA DA LEA-ARTIBAIKO ERAKUNDEAREN PRESIDENTE P.6

URBIETAKO KIROL GUNEA BERRIZTUA IZANGO DA P.2

● Busturialdeko eta Lea Artibaiko zenbait protagonista batu zituen Bermeoko Arrantzaleen Museoak, Laboral Kutxa DEIA Hemendik Sariketaren XII. edizioan

Kostaldeko erakusgarriak

Eskualdeetako sarituak eta erakundeetako ordezkariak, irudian. Foto: J. Sampedro

2 HEMENDIK KOSTALDEA Deia – Viernes, 22 de noviembre de 2019

STAFF Coordinación Rosa Martín Redacción Eusti Zerbitzu Kudeaketa

Publicidad Departamento Comercial DEIA Tel. 944 599 100 Editorial Iparraguirre S.A. Camino de Capuchinos 6, 5ºC Bilbao E-Mail [email protected]

HerriakHerriakBonbaketaren

biktimak gogoan izan ditu Alemaniak

Alemaniako enbaxadore Dold eta Gorroño alkatea. Foto: G. Udala

Gernika-Lumoko Gorroño alkateak hartu du Dold, zeinekin Zalloko hilerrian egin zuen lore-eskaintza

GERNIKA-LUMO – Alemaniak beste behin egin dio gorazarre Gernikako 1937ko apirilaren 26ko bonbardeke-tako biktimei. Atzokoan Wolfgang Dold Alemaniako enbaxadorea har-tu zuen udaletxean Jose Maria Gorroño alkateak, erakunde bien arteko erlazioei buruz solasteko. Ostean, Zalloko hilerrira joan ziren, gerra zibileko biktimei lore-eskain-tza egitera. Azkenik, Batzarretxera egin zuen bisita.

“Bilera hau Jose Maria Gorroño alkatearen nazioarteko kontaktuen ohiko agendaren barruan” kokatzen dela azaldu zuten Udaleko iturriek. Eta “agerian utzi du Alemaniako egungo ordezkaritza diplomatikoak hiribilduko udalerekiko harreman hurbil eta jario-tsuak dituela, eta Gernika-Lumok eta Alemaniak dituzten era guztietako harremanak sendotzen laguntzeko borondatea badagoela”. 2018ko irailean hartu zuen kargua Doldek –Euskaditik egindako bisitan Iñigo Urkullu lehendakariarekin ere izan da Gas-teizeko Ajuria Enean–.

Bakearen aldeko aldarria ere luza-tu zuten Gorroñok eta Doldek. Lehe-

nak, erlazioen berrezarkuntzan berebiziko izandako Roman Herzog presidenteak Gernika-Lumora bida-litako gutuna erakutsi zion, uda-letxeko gela baten gordetzen dena. 1997ko apirilaren 26an bidali zuten izkribu historikoa, herrialde bien arteko zubilanaren erakusgarri dena. Bada, Doldek bake eta berra-diskidetzearen aldeko pauso gehia-go emateko prest agertu zen, “noiz eta gaur egun, non Europako hain-bat lekutan ari diren eskuin mutu-rreko alderdiak” goraka. Gorroñok bere egin zituen hitzok.

“Harresi berriak eraikitzeaz hitz egiten dutenak Europako leku asko-tan daudela” azaldu zuen alemaniar enbaxadoreak, eta horien kontrako defentsan aritzeko konpromisoa izan zuen ahotan. “Gorrotorik gabeko Europa” eraikitzea ere izan zuen hizpide Gorroñok, “Gernika-Lumok eta Alemaniak egindako berradiskidetze prozesuaren antze-ra”, Dolden esanetan. Hala, alema-niarrak 2020ko apirilaren 26an herrian izango zela aurreratu zuen, bonbardaketaren 83. urteurrenaren egunean. – I. F.

Gernikako Urbieta eraberritua izango da

Hegoaldeko futbol zelaia berriztu eta padel kantxa bi sortuko dituzte

Imanol Fradua

GERNIKA-LUMO – Urbietako kirol ins-talazioetan inbertitatzea zuen asmo-tzat Gernika-Lumoko Udalak, eta halaxe izango da datozen hilabeetee-tan. Urtea amaitu baino arinago adju-dikatuko dituzten lanak zehaztu dituz-te: hego zelaia berritu, bost frontoie-tan ezarriko diren padel kantxa bi sor-tu eta teilatua konpondu eta futbol zelai nagusian amaitu gabe geratu ziren harmailak eraitsiko dituzte. Inbertsioa garrantzitsua izango da egingo dena, ia 600.000 eurotakoa.

Jose Maria Gorroño alkatearen hi-tzetan, “herrian kirol ekipamendu onak izatea dugu jomuga. Eta Urbie-tan egingo ditugun lanekin lortuko dugu. Milaka pertsonak egiten dute kirola Gernika-Lumon, eta instala-zioak txukun edukitzea berebiziko da gure udal gobernuarentzat”. Hala, ekingo zaion lehen ekimena hegoal-deko futbol zelaiaren egokitzapena izango da, 343.880 eurotan. Belar arti-fizialeko soropila aldatuko da eta berritzeaz gain, lurzorua bera egoki-tuko da –desnibelak baititu eta horrek eragozpenak sortzen ditu–. “Euria egin izan duenean putzuak agertzen dira eta beharrezkoa da berritzea, urteak ere badirelako eraiki zenetik”,

bere aburuz. Ehunka kirolari aritzen dira egunero zelai horretan, hiru fut-bol elkartek konpartitzen duten kantxan.

Urbietako zelai nagusiari dagokio-nez, aurreko legegentzaldi baten hasi eta amaitu gabe geratu zen harmaila eraitsiko dute. “Bere garaian egin zen, baina lanak gelditu zituzten, ibaia-rekin beharrezko den legezko distan-tzia ez errespetatzeagatik”. Hori dela eta, bai Kosten Mugapena eta baita Uraren Euskal Agentzia urteetan ari-tu dira negoziaketetan, egitura hori behin betirako desagertaratzeko. “Eta aurten egitea espero” dutela esan du Gorroñok. Lanak oraintsu adjudika-tu dira, 43.820 eurotako kostuan.

Aurrekontua egiterakoan Udalak ireki ohi duen parte hartze prozesua-ren baitan, bost frontoietan padel pis-

tak jartzea izan zen Gernika-Lumoko Udalak onartutako eskakizunetako bat. Hala egingo dute. “Hainbat dira Lemoa edo Amorebietako padel pis-tetara joaten diren gernikarrak eta beharrezkoa ikusi dugu hauek herrian jartzea”. Egoeraren analisia egin ostean, iparralderako norabideko bi kantxetan –erabiltzaile gutxien ari-tzen direnetan, zehazki– beste hain-beste padel pista ezarriko dira. Alka-teak esan du ez dutela edifikazio berri-rik egin beharko, “baizik eta dagoena moldatu. Etorkizunean erabilgarri izango diren pisten kudeaketari dago-kionez, Udalaren Kirol Patronatoak” egingo duela iragarri du.

FRONTOIEN ESTALKIA Beste 159.077 euro inbertituko dira 1974an eraiki ziren frontoien estalkiaren egoera hobetzeko. “Erabiltzaileen segurtasu-na bermatzea gure ardura da, eta azkenaldian itoginak agertu dira, nahiz eta egoera onean dagoen. Hori dela eta, 1.702 metro koadroko estal-dura berrituko dugu”. Udalak ez du proiektuen egutegia zehaztu nahi izan, lanen adjudikazioak kudeaketa administratiboaren arabera konpon-tzen joango direlako. Baina “proiektu guztiak aurtengoan adjudikatuta iza-tea” espero du Gorroñok. ●

“Udal ekipamendu onak izatea dugu helburu. Eta Urbietako lanekin hauxe lortuko dugu” JOSE MARÍA GORROÑO Gernika-Lumoko alkatea

Gaztetxo bi Urbietako zelaietara hurreratzen. Foto: I. Fradua

Deia – Viernes, 22 de noviembre de 2019 KOSTALDEA HEMENDIK 3

Busturialdea

Kultura-programak lantzeko dirulaguntzak

Udalak 49.400 euro eman dizkie 29 elkarteri “kultura

suspertzen duten kolektiboen funtzionamendurako”

GERNIKA-LUMO – Guztira 49.400 euro eman zaizkie 29 kultur elkar-teri, aurreko 2018ko deialdian bai-no 7 gehiago. “Aurtengo deialdi irekiaren barruan, herriko kultura bizitza suspertzen duten kolekti-boen funtzionamendua lagunt-zeko”. Gernika-Lumoko Udaletik azaldu dutenez, Ades Espeleolo-gia Elkartea, Agiri Arkeologia Elkartea, Aldaba Aldizkaria, Andra Mari Korala, Arrano Kul-tur Elkartea, Bagabiz, Arteskola, Elai-Alai Dantza Taldea, Gernika Gogoratuz, Gernikazarra Historia Taldea, Gernika Garretan, Gure Garrafie, Iparraguirre Rock Elkar-tea, Lurgorri Auzo Kultur Elkar-tea, Lurgozo, Marijesiak, Photoka Kultur Elkartea, Pipergorri Kultur Elkartea, Urdaibai Kantagunea,

Xankore Antzerki Taldea, Lau-hortz, Gernika Memoriaren Lekuko Plataforma, Andra Mari Korala, Gaudeamus Korala, Gure Arbola Zaharra, Bizkaiko Bertso-lari Elkartea eta Agroskate izan dira laguntza jaso dutenak, “500 eta 3.000 euro artekoak”.

Bestetik, eta “bigarren urtez jarraian”, Gernika-Lumoko Kultur Etxeak CDan edo biniloan diskoak argitaratzeko diru laguntza deial-dia kaleratu du, eta guztira 3.000 euro bideratu direla zehaztu dute, “kultura arloko diru laguntzen aurrekontu osoan sartuta”. Ekar-pen horretan sei talde gernikar sar-tu dira: Aitor Etxebarria artista ger-nikarra, “Markak” lanarekin; Supercremalleras pop rock taldea eta “nahi gabe” diskoa; Hannot Mintegia Audienceko kide ohia, bere Moxal proiektuarekin eta “Zal-dikatu” lanarekin bakarka debuta egiten duena; Laukatu pop-rock tal-dea, urte amaieran bere lehen diskoa argitaratuko duena; Gorro-to girl “singlea eta, azkenik, Hemen-dio, 1985ean sortu eta 25 urtez musika agertokitik kanpo egon ondoren, Euskal Herrira itzuli dena Iñaki Olano abeslaria nagusi dela. “Diru-laguntza hau gutxienez kideen%50 Gernika-Lumon errol-datuta dauden musika talde edo elkarteei laguntzeko da”. – DEIA

Kultur Etxea. Argazkia: DEIA

Fenomeno klimatikoa era ofizialiean aitortzeaz gain, plangintza bat zehazteko

konpromisoa hartu du Udalak

“Neurriak” aldaketa klimatikoari aurre egiteko

GERNIKA-LUMO – “Bizi dugun larrialdi klimatikoa era ofizialean aitortzeaz gain”, hainbat neurri har-tuko ditu Gernika-Lumoko Udalak, “beroketa globala eragiten duten faktoreak gutxitu edo minimizatze aldera”. Hala onartu zuten azken osoko Bilkuran aurkeztutako adie-razpen instituzional batean. Bai Udal gobernuan den EA-EAJ koalizioak eta baita EH Bildu taldeak bere egin zuten proposamena.

“Klima aldaketa eragin, eta udala-ri dagozkion faktoreen gaineko diag-nostikoa eta hurbilketa egingo du” Gernika-Lumoko Udalak, Jasanga-rritasun Energetikoaren gaineko 4/2019 Legea udalerrira egokitzeko. Izan ere, “aldaketa klimatikoari aurre egiteko politika eraginkorrak garatzeko konpromiso irmoa adie-razten du” Udalak. “Udalerriko egoe-raren diagnostikoa kontuan hartu-

ta, prozesu partehartailea jarriko du abian udalak”, adierazpenari dago-kionez, “eta legegintzaldian zehar plan bat eratuko du, herritarren eta gizarteko eragileen ekarpenak erantsita”.

Elkarlanean, “plangintza hau aurrera eramateko beharrezkoak diren bitarteko tekniko zein ekono-mikoak bermatzeko konpromisoa hartzen du, bere gaitasunen arabe-rakoa izanik plangintza gauzatzeko epea”. Azkenik, eta lan hori aurrera eramateko, “Udalak bere esku dituen baliabide ekonomiko eta teknikoak bermatuko ditu”.

DESKARBONIZAZIOA Bestetik, Gerni-ka-Lumoko udalak bat egiten du Eusko Jaurlaritzak larrialdi klima-tikoaren gaineko egoeraren adieraz-penarekin. “Bat egiten du, halaber, 2040 urterako ezarritako deskarbo-nizazio prozesua ahalbidetuko duen politikak abian jartzearekin. Horre-taz gain, Gobernuari eskatuko dio beharrezko neurriak har ditzala, kli-ma aldaketa dela eta jasango ditu-gun ondorioei zelan aurre egin jakin dezagun”. – I. F.


Busturialdea

Landare inbaditzailea kendu

dute ArtikenInguruneko kontserbazioaren balioak arriskuan jartzen zituen 4.000 metro koadrotan aritu da URA agentzia

BERMEO – Uraren Euskal Agen-tziak, URA, bi landare inbaditzaile kendu errotik kendu du Bermeoko Artike ibaiaren goiko arroaren zati bateko erriberetatik, “4.000 metro koadrotan”. Eusko Jaurlaritzako erakundetik zehaztu dutenez, “kro-kosmia x krokosmiiflora ibaien erribera askotan naturalizatutako landare polit bat da, non intziden-tzia eta hedapen ahalmen esangu-ratsua duen”. 900 metro lineasleko tartean aritu dira, “ibilguaren bi er-tzetan eta bertako baserriraino doan udal-errepidearen bi aldee-tan; izan ere, landareak errepidea-ren alboak ere okupatzen zituen”.

Espezie hori desagerrarazteko lanak 2017an hasi ziren Artike ibaiaren goiko arroan, eta oraintsu amaitu dira. “Jardueraren helbu-rua haren hedapena mugatzea izan da, horrek sortuko lukeen biodi-bertsitate-galera saihesten saia-tzeko: lekuaren kontserbazio-hel-buruak arriskuan jarri ahalko zituzkeen (Urdaibaiko Biosfera Kontserbazio Bereziko Eremua (KBE) eta ingurune hidrikoari lotu-

tako Hegaztientzako Babes Berezi-ko Eremua (HBBE) da)”. Azkar ugaltzen diren espezieak direla gai-neratu dute.

“Eskuz erauzi dira landereok. Horretarako, landarea airetik ate-ra da; sustraia erauztean lurpeko erraboilak ere kentzeko moduan”. Aireko zatia bertan uzten da, ez bai-tu berragetzeko eta banako berriak sortzeko gaitasunik. Azkenik, Ber-meoko Artike ibaiaren goiko aldeko landareen “erraboilak bildu egiten dira, hondakinen edukiontzi batean biltzen dira eta, azkenik, Zabalgar-bira bidaltzen dira, bertan erraus-teko”.

”Landarea, San Joseren makila izenaz ere ezagutzen dena, Fran-tzian 1880an sortutako hibrido bat da”. Genero horren barruan hamar espezie identifikatu dituzte, gehie-nak Hegoafrikan; bi espezie, berriz, Afrika erdialdean bizi dira, eta bat Madagaskarren. “Mundu osoan, gaur egun, krokodiaren 400 barie-tate inguru landatzen dira. Azken hamarkadetan asko zabaldu da lan-dare apaingarri gisa”. – I. F.

Eskualdeko ur-hornidura eta saneamenduaren erakundearen buru izango da beste behin

Imanol Fradua

GERNIKA-LUMO – Busturialdeko Ur Partzuergoak badu presidentea. Kontseilu Orokorrak hala onartuta, Gernika-Lumoko zinegotzi den Iñaki Gorroñok jarraituko du karguan. Pre-sidenteordetzari dagokionez, Gaute-giz Arteagako alkate Juan Felix Nabe-ranek ere bere postuan mantenduko da. Eskualdeko entitatearen azken arduradunak izan litezke, izan ere Urdaibaiko ur sistemaren kudeaketa integralaren ardura duen erakundeak Bilbao Bizkaia Ur Partzuergora sar-tzeko izapideak egin ditu, urte bukae-ra baino aurretik zehaztu litezkeenak.

Partzuergoak berak hala onartuta, Gorroño eta Naberanez gain beste bi arduradun izango ditu Batzorde Era-ginkorrak. Eta guztiak dira EAJkoak. Hala, Urdaibaiko itsasadarreko ezke-rraldeko herrien ordezkari izango da Mundakako alkate den Mikel Bilbao Ruiz. Eskuinaldekoei dagozkienez, Joseba Mallea Lamikiz Mendatako alkatea hautatu zuten iragan de asteartean Gernika-Lumoko Astra eraikinean egindako bileran. “Presi-dentea aukeratzeko hautagai bakar bat egon zen, Iñaki Gorroño Etxeba-rrieta, hain zuzen ere. Aldeko 16 boto, baliobako boto bat, eta zurizko lau” izan zituen bere hautagaitzak. Nabe-ranen kasuan, “aldeko 16 boto eta zurizko 5 emon ziren horretarako.

Batzorde Eraginkorreko Mundaka-ko itsasadarraren ezkerraldeko herrien ordezkaritzarako bakarrik hautagai bat egon zen, Mikel Bilbao Ruiz, Mundakako alkatea. Honek aldeko bost boto eta zurizko bat izan zituen”. Eskuinaldeko ordezkaritzari dagokionez, “hautagai bat baino gehiago aurkeztu ziran. Kasu hone-tan kandidatura biak honakoak izan ziran: Joseba Mallea Lamikiz, Men-

datako alkatea (EAJ) eta Iratxe Arrio-la Alzola, Eako alkatea (EH Bildu). Botazio bi jarraian burutu ziren eta hauetan aldeko lau botoen berdinke-ta emon zen. Hau dala eta, aurrekari administratibo bat hartu zen kontu-tan bardinketa erabakitzeko. Azke-nean, Joseba Mallea Lamikiz aukera-tu zan ordezkari gisa”.

Aukeraketa horrek EH Bilduren kri-tika ekarri zuen, euren aburuz EAJk “Busturialdeko udalez gaindiko era-kundeetako kontrol organoetan eskualdeko jendartearen aniztasuna ezabatu” zuelako. Busturialdeko Ur Partzuergoak zehaztutakoaren ara-bera, Gotzon Bareño idazkariak “bota-zioa desblokeatzeko aukera ezberdi-nak planteatu zituen. Berdinketa des-blokeatzeko irizpidea botazioz auke-ratu zen, hautagai ezberdinen alder-dien botoen babesa baloratzea izan zen erabakia”. Formula hau 2011

Gernika-Lumoko Astran egin

Iñaki Gorroño da Partzuergoaren

presidentea

Post-it-a4

● EAJ. Idazkariaren aburuz, eskualdeko herrien arteko “bota-zioa desblokeatzeko aukera ezberdinak planteatu zituen”, eta horretarako “hautagai ezberdi-nen partiduen botoen babesa baloratzea izan zen erabakia”. ● EH Bildu. Koalizioko kideen esanetan, EAJk “asmo bi ditu: eskualdearen aniztasunaren aurka egin eta erakundeen gar-dentasuna kolokan jartzea”. Era-kunde hauen kudeaketan “lekukorik ez dutela nahi agerian geratzen da. Ematen du batzuek beldur diotela parte-hartzeari”.

Bidegorriaren tarte berria zabaldu du Foruko UdalakUdalak 98.000 euro inbertitu ditu Kantaleko inguruko puntu beltza moldatzeko, “segurtasuna eta irisgarritasuna hobetuz”

GERNIKA-LUMO – Gernika-Lumotik eta Busturiko San Cristobal auzune-ra arte doan bidearen erabiltzaileek urriaren erdialdetik Kantaleko pun-tu baltza ekiditeko aukera dute. Foruko Udalak, 98.000 euro inber-tituta, tarte beria inauguratuko du, 177 metroren bitartez bidegorriaren sgurtasuna hobetuz.

“Geure bidegorria asko erabiltzen dabe forutarrek eta baita eskua-deko herritarrek be. Paseo atsegi-na da, irisgarria, eta bere irisgarri-tasuna eta segurtasuna hobetzea beharrezkoa zan Kantaleko puntu baltza gaindituz. Gainera, herriko erdiguneagaz lotura zabaldu da. Udalatik irtenbide onena bilatzeko

lan egin dogu eta emaitzagaz pozik gagoz. Guztiok aisialdi osasunga-rriaz gozatzearen alde egiten dogu Forun”. Hala azaldu zuen Mikel Magunazelaia Foruko alkateak, zei-nek segurtasuna hobetuko dela nabarmendu zuen. Baina irisgarri-tasuna ere berebizko faktorea izan da. Lanok egin ahal izateko izapi-de luzea jarraitu behar izan ditu Udalak, hainbat administraziotan egin dituena eta lurzoruen desja-bezeak ere behar izan dituena.

“Bidegorriaren zati berriak 177 metroko luzeera dauka eta bar-nealdetik doa, Kantaleko bihurgu-ne zaila gaindituz”. Horrela, oinezkoen zein bizikleteen segur-tasuna bermatzen da “eta gainera Elexaldeko iparraldeagaz, herriko erdiguneagaz zuzenean lotzen da”. Lan hau asmo handiko beste proiektu batekin bat dator, etorkizunean bidegorriaren bitar-tez Tiloetako paseoa (Gernika-Lumo) Forugaz lotzearena.

Gainera, Foruko Udaleko iturriak adierazitakoaren arabera, “lan honekin hamar bat aparkaleku ira-bazi dira, horietako bat mugikor-tasun murriztua daukaten pertso-nentzako. Bidegorriaren zati berria egiteko Foruko Udalak 98.000 euro inbertitu ditu, nahiz eta proiektuak Bizkaiko Foru Aldundiko Azpiegiturak Progra-maren 22.820,68 eurotako dirula-guntza jaso duela ere nabarmendu dute. – I. F.

lkrokosmia x krokosmiifloraandarea, bidean. Arghazkia: Irekia

urtean erabili zela adierazi zuten, “aurrekari administratiboa sortuz: Busturialdeko Ur Partzuegoko kideak diren eskumaldeko herrien hautagai ezberdinen partiduko botoak gehi-tzea”. Hala, hauteskundeetan lortuta-ko boto koporuak desorekatu zuen berdinketa. “EAJk eskumaldeko zor-tzi herrietan (Elantxobe, Ea, Ibarran-gelu, Gautegiz Arteaga, Kortezubi, Arra-tzu, Mendata eta Ajangiz) lortu-tako boto kopurua 1.408 izan zen eta EH Bilduk 1.184. Formula honek bota-zioa desblokeatu zuen”.

EH Bilduk kexu agertu zen, Ibarran-geluko hauteskundeetako bozkak alde batera utzi izana egotzi zien EAJkoei. Koalizioak Iratxe Arriola Eako alka-tearen hautagaitza aurkeztu zuen. Ajangizko alkate Koldo Carbonellen esanetan, “egoera horren aurrean EAJk erabaki zuen Ibarrangeluko hautagaitza independientearen bozkak kanpoan uztea, jeltzaleen mesedetan”. ●


Busturialdea

zuten Partzuergoaren Kontseilu Orokorra. Foto: Busturialdeko Ur Partzuergoa

80 profesional eta 40 aditu izan dituzte biodibertsitatea eta garapen iraunkorra gako

izan duten jardunaldiek

Nazioarteko kongresua hartu du Urdaibaik

BUSTURIA – Urdaibaiko Patrona-toa hartzen duen Ekoetxean, Bus-turian, batu dira oraintsu 80 pro-fesional eta 40 aditu, Biosferaren Erreserben Zientziaren eta Kudea-ketaren artean zubiak eraikitzen” izenburupeko nazioarteko kon-gresuaren lehen edizioan. Bertan Aitor Zulueta Eusko Jaurlaritzako Natura Ondare eta Klima Aldake-tarako zuzendariak, Urdaibai Bios-fera Erreserbaren izendapenaren hasieratik, orain dela 35 urte, egin-dako lanei esker “Euskadin biodi-bertsitatearen inguruan sortuta-ko ezagutza” balioan jarri du.

“Duela 20 urte jada Urdaibain garapen iraunkorrari buruz hitz egiten ari ginen” adierazi du Zulue-tak. Izan ere, natura eta garapen iraunkorraren gaietan Urdaibain jasotako hainbat esperientzia Euskal Autonomi Erkidegoko bes-

te hainbat gune naturaletara era-man izan dira. Horrez gain, “Inter-pretazio, Ikerketa, Gaikuntza eta Hezkuntza Planak (IGHP) Urdai-bai Biosfera Erreserban laguntza logistikoa planifikatzeko doku-mentu gisa egindako ekarpenak” nabarmendu zituen Eusko Jaurla-ritzako arduradunak, baita bere ikerketa zientifikorako programa ere, “kudeaketa eraginkor batera-ko oinarri sendo gisa”.

Zientzia eta Kudeaketaren arteko zubiak eraikitzen Biosfera Erreserbetan biltzarraren helbu-rua “hurrengo 10 urteetarako Urdaibai Biosfera Erreserban kudeaketarako eta garapen iraun-korrerako ezagutza-beharrak lan-duko dituzten ikerketa-ildoak ezartzea izan zen. Eta emaitza arrakastatsua izan da, partaide-tzari dagokionez. “Sektoreko 80 profesional eta 40 aditu baino gehiago izango ziren” bertan, “eztabaida-mahaietan eta lan-dinamiketan parte hartuko dute, kudeaketarako eta ikerketa-jar-duerarako ezagutza-beharren integrazioa planteatuz”. – I. F.


Lea-Artibai

Koldo Goitia, Lekeitioko Independentziaren plazan ateratako irudian. Foto: DEIA

Amankomunazgoko presidente da Goitia

Gizarte zerbitzuak eta sastar-batzea hobetzea ditu jomuga nagusi

I. Fradua

MARKINA-XEMEIN – “Udal guztiak gustura egon behar dira gure Aman-komunazgoan”. Hala azaldu du berriki Lea-Artibai Amankomunaz-goko presidente izendatu duten Kol-do Goitiak. Lekeitioko alkate, Bat-zar Orokorraren bozkaketan gailen-du zen EAJ hautagaia –presidente-gai izango den EH Bilduko Edriga Aranbururen aurrean–. Alkatetza eta presidentza partekatuta, “nire bizitza pertsonaleko orduak beste zeregin batzuetara” bideratuko dituela dio. Eta beste zereginen artean, zera azaltzen du: “Lea Ibarra Amankomunazgoarekin akordioa lortzea”.

“Akordioa lortu beharko genuke, behin-betikoa izango balitz hobeto... Ez du zentzu handirik gurelako eskualdean bi mankomunitate iza-tea. Bi erakunde dira, ezberdinak herrien parte hartzeari dagokionez. Batak udalerri urbanoagoak ditu bere baitan;besteak, landa ingu-rukoagioak. Baina lan egin behar dugu amankomunean lan egiteko, eskualderako probetxugarria izan-go litzateke-eta”, azaldu du Goitiak. Bada, egoeraren analisia egin ostean erabakiak hartzeko ordua heldu litekeela dio. Izan ere, populazio txi-kiko eskualdeak bi amankomunaz-go ditu. “Logikoa ez dena da 20.000 biztanletik gora baino ez dituen eskualdean udalez gaindiko bi era-kunde izatea. Gaia mahai gainean

jarri beharko genuke, denon artean eztabaida pizteko. Hausnarketarako aukera badugu, ea denon artean posible izango balitz berau egitea-Momentu aproposa da gai honi ebat-zeko: ez dakit bidea bata bestean inte-gratzea edota estruktura berri bat sortzea izango litzateken, hori zehaz-tu beharreko kontua izango litzateke. Baina eztabaidarako unea iritsi dela uste dut. Berriz diot: Lea-Artibairen ezaugarriei erreparatuta, ez du zen-tzurik bi erakunde izatea”.

HOBETZEA, OINARRI Gizarte zerbi-tzuak eta ingurumena dira Lea-Arti-bai Amankomunazgoaren funtzio nagusiak. Eta egoera ona bada ere,

“hobetzera” deitu du presidente berriak. “Zera diogu: sastarren hau-takortasun-tasa hobe-tzen jarraitu behar dugu, hori ezinbestekoa da eta egin behar dugun lana dela uste dut. Bestetik, bosgarren edukiontzia funtzionatzen ari da. Eta birziklape-naren alde baino, egin behar dena, gure apostua hautakortasunaren aldeko izan beharko li-tzateke. Sas-tarra zatikatu behar ditugu, sailka-tu, gutxiago eragin... Eta bide horre-tan lan egiten jarraituko dugu”, zehaztu duenez. Gizarte zerbitzuei dagokienez, erronka “handitzat” ditu,” ez bakarrik eskualde mailan, baizik eta Euskal Autonomi Erkide-go mailan. Bada gizarte-zerbitzuen zorroa, erderaz Cartera de Servicios moduan ezagutzen dena, eta bete behar dugu, eskualdean ezarri behar dugu”. Helburua “sistematik inor at ez uztea da, inor ez dadila bazterke-ta egoeran izan”.

Etorkizunari begira, Goitiak es du aukerarik izan Amankomunazgoa-ren egoeraren analisi sakonik egi-teko, baina badu helmuga bat: “Uda-lak gustora izatea da, Amankomu-nazgoa berea dela sentiaraztea. Biziak, eraginkorrak eta efizienteak izan behar gara”. Eta bide horretan, “ekualderako probetxugarri izan litekeen edozein proiekturen alde joko” dute, edozein delarik horreta-rako bidelaguna. “Lana eta koope-razio behar dugu, berebizikoa da eta ez dago inolako dudarik hala izan behar dela”. ●

Eskualdean ur bila dabil Bilbao Bizkaia

PartzuergoaBerriatua B izenburupeko zundaketarako prest agertu da,

eta azterketa-lanetarako 213.000 euro bideratuko dira

ONDARROA – Bada proiekturik Markina-Xemeingo Ibazeta ingu-ruan, datorren udaberrirako prest izan litekeena 12 litro segunduko emariarekin. Baina Bilbao Bizkaia Ur Partzuergoak zundaketa lanak egingo ditu Lea-Artibaiko beste txoko baten ur eskasiari aurre egiteko. Lanak 213.144,80 eurotan lizi-tatu dira.

Sakonera handiko zundaketa izango da Berriatuakoa, “lur azpian 400 edo 500 metrotatako sakonera-ra” kokatuko dena. Behar dituen trami-teak bete dituela gaine-ratu dute Partzuergo-tik, besteak beste, Bizkaiko Forua Aldundiak eman beharreko ingurumen ziurtagiria. Berriatua B delako zundaketak emaitza onak emango balituzke, 2022 urteko amaierarako egongo lirateke erabilgarri bere urak. Proiektuak, hala ere, hainbat pau-so eman behar ditu: 2021eko maiatzean egingo zitekeen lanen kontratazioa –arinago, proiektua-ren erredakzioa–, urte horretako irail aldean lanokin hasteko.

Proiektu honekin Lea-Artibai eskualdeak duen ur eskasia egoe-rari amaiera ematea espero dute Bilbao Bizkaia Ur Partzuergotik, nahiz eta “ditugun aukera guztien analisia” egingo dutela azaldu

duten. Izan ere eskualdea alerta aurre egoeran dagoela

adierazi dute, nahiz eta azken egunotako euri zaparradek egoera hobetu duten. Jaso-tako azken datuen arabera, “eta zuhur-

tziaz jokatze aldera”, egoerari mantenduko

diotela aurreratu dute.

Hala, urrian martxan jarritako protokoloa manten-

duko dute Markina-Xemein, Onda-rroa, Etxebarria, Berriatua Aules-ti, Amoroto, Munitibar eta Zior-tza-Bolibarko udalek. “Egoeraren analisia egingo dugu azaroan zehar, abenduan hartu beharreko erabakiak” hartzeko. Arro txikia da Artibaikoa, “euria dagoenean azkar betetzen dena baina biltzen ez dena. Horrexegatik, edozein era-baki hartu baino arinago egoera ondo ikertu behar da”. – I. F.

Europa mailako Interreg proiektuaren “esperientzia

trukaketa jardunaldiak” hartu zituen Lea-Artibaik

Ondare politikak hobetuko dituzte

LEA-ARTIBAI – Interreg Europa proiektuaren amaiera ekitaldia Lea-Artibai eskualdean ospatu zen. Leartibai Garapen Agentzia eta eskualdeko Behargintza enplegu eta tokiko garapenerako zentroak antolatuta, “ikasketa eta esperien-tzia trukaketa” ahalbidetu du Heri-coast proiektuak, eskualde bakoi-tzak bere Eskualdeko Ekintza Pla-na idazteko informazio eta inspi-razio iturri gisa erabiltzeko.

Azken astean proiektuen “jarrai-pena” egin dute. Europa mailako proiektuan Vest Adger Diputazioak (Norvegia), Gaztela eta Leongo Juntak (Espainia), Molise eskual-deak (Italia), Donegal Diputazioak (Irlanda), Tulcea eskualdeak (Erru-mania), CIVILSCAPEk eta Amster-

dameko Unibertsitateak (Holanda) parte hartzen dute, baita Lea-Arti-bai eskualdeak.

Jardunaldiak lortutako emaitzei errepasoa egiteko baliagarriak izango zirena. Horrela, azaroaren 6an kostaldeko ondare kulturala-ren kudeaketa izan zuten hizpide, beti ere tokiko garapen iraunko-rraren gako dela. Berau Lekeitio-ko Silken Uribarren hotelean eskai-niko zen eta bertan “Euskal Herri-ko hainbat erakundetako ordezka-riek parte hartuko zuten. Hainbat gai jorratuko ziren: ondarearen berreskuratzeak tokiko garape-nean duen garrantzia; ondarea suspertzeko eta mantentzeko poli-tikak eta praktika onak, eta abar.Azkenik, lekeitioko Santa Katalina Itsasargia bisitatuko zuten. Bigarren jardunaldiari dago-kionez, “Pasaiako Albaola Museoan ospatuko zen, eta museo hau bisitatzeaz gain, bazkide ba-tzuk beraien praktika onak ezagu-tzera eman zituzten”. – I. F.

Artibai ibaia, Onda-rroan. Argazkia: DEIA

“Lana eta kooperazio behar dugu, berebizikoa da eskualdearen etorkizunarentzat”

KOLDO GOITIA Amankomunazgoko presidentea

“Eztabaidarako unea iritsi dela uste dut. Lea-Artibairen ezaugarriei erreparatuta, ez dauka zentzurik handirik bi amakomunazgo izatea”


I TSASO bare zein olatu oldar, arrantzaleak Kantauri zabale-ra ateratzen dira bere onena

emateko. Badira hainbat eragile ere, arrantzaleen antzera, Busturialdeko eta Lea-Artibaiko norabide apropo-sean eragiten dutenak, egunero. Eskualdeko bietako 73.000 biztanleek, bada, traineru bakarra eratzen dute. Baina edozein traineruk behar ditu patroi onak. Eta hamar “patroiri” saria eman zieten XII. Laboral Kutxa DEIA Hemendik Sarietan, AAlain Salterain kazetaria gidari izan zuen ekitaldian.

Non izan behar eta Bermeon, Arrantzaleen Museoan, sari banake-taren anfitrioi izan zen AAritz Abaroa herriko alkatea. Sarituek eskualdeko bien ongizatearen alde egin duten apostua nabarmendu zuen, “ereindu-tako haziak fruitua ematen duela” iru-dikatzen dutelako. Bertaratuentzako ere bere esker ona agertu zuen DEIA-ko zuzendari IIñaki Gonzalezek, “zuek baitzarete eskualdearen eragile. Eta protagonista”.

Lehen sarituak, bere eskualdeak bezala, tradizioan oinarritutako berri-kuntza lantzen du: JJose Pablo Arria-ga artista markinarra izan zen. Bene-tan eskertu zuen, “nitaz gogoratzea-gatik”. Arrantzaleen antzera, folklore munduan badu Bermeok bere enba-xadore bat: Alkartasuna Dantza Tal-dea. Eta urte luzez egindako lanaga-tik, eta “bere etorkizun oparoagatik”, eman zitzaien oroigarria. Kostaldetik lehorrera, beste sarituetako bat Radio Gernika, Onda Vasca eta Oizmendi Telebistan aritutako JJose Antonio Uriarte Itxaso komunikatzailea izan zen. Oraintsu erretiroa hartuta, egin-dako lanaren ordain modura jaso zuen aipamen. Eta joan etorria egin-da, Magurios motor jardunaldiak eta Bermeon egiten dutuzten ekimenei esker onaz, IIzaro Bikers taldeko JJuan Carlos Martinezek, EEmilio Uriartek,

Kostaldeko sariak, porturatutaBusturialdeko eta Lea-Artibaiko zenbait protagonista batu zituen Bermeoko Arrantzaleen Museoak, Laboral Kutxa DEIA Hemendik Sariketaren hamabigarren edizioan

Aitor Lekuek, JJon Ortuondok, ZZigor Sasiainek, NNekane Laiunok eta EEsther Rodriguezek jaso zuten. Bi gurpilean aritzen den eskualdeko beste pertso-na bat omentzeko tartea heldu zen orduantxe, Giroan bi garaipen lortu-tako PPello Bilbao txirrindulariari. Etorkizunaz mintzo zen gernikarra, datorren denboraldiko erronkez.

Txirrindu zein pelota, Gernika-Lumok biak ditu kirol maite. Eta elkarte bat ere: Arkupe Pelota Taldea. Eta hontan buru aritu izan da, “eta behar izan nauten edozein postutan”, Jesus Manuel Madariagaa presiden-te izandakoa.”Nirekin batera aritu diren guztiekin” partekatu zuen saria. Eskualdea utzi barik, bada munda-karrek kutun duten erakunde bat. Mende erdi baino gehiagoko lana eskertu zitzaion. GGeure Etxea ego-tetxea da berau. Azkenik, lekeitiarren ordua heldu zen: lehendabizi, Nagu-silan elkartearekin –LLibe Plaza, LLuis Mari Plaza, JJavier Txakartegi, MMaria Dolores Berra eta Ittziar Laka– eta ostean, aurten 150 urte bete dituen Uribarren Abaroa Fundazioarekin. Erakundearen patronatuaren ordezkari diren PPeru Ibañez de Aldekoak eta Lekeitioko alkate ere baden KKoldo Goitiak hartu zuten oroi-tarria. Eta itsasoa erreferentzia izan zuen sariketan, nola ahaztu arrantza sektorean mundu zabalean aritzen diren bermeotarrak. Alakranaren bahiketaren hamargarren urteurre-nean, atunari izoztaileek omenaldia jaso zuten. Pevasako XXabier Urrutia, Echebastareko OOskar Baraiazarra, eta Anabac elkarteko AAnertz Muniategi izan ziren bertan. Arrantzaleen Museoan egindako sari banaketan hainbat erakundeetako ordezkari batu ziren, tartean Gizarte Ekintza-ko Foru Diputatu SSergio Murillo, bai-ta DEIAko KKike Hermosilla, AAna Rementeria eta JJoana Perez. ●

Imanol Fraduaren erreportajea Argazkiak Jose Sampedro

XII. LABORAL KUTXA DEIA HEMENDIK SARIAK 2019 6

Saridunak, erakundeetako ordezkariak eta babesleen ordezkariak, XII. Laboral Kutxa DEIA Hemendik sariketaren ostean.

Alkartasunako Emile Ruiz, Gaizka San Pedro, Amaia Ormaza, Karmele Algorta, Olatz Telletxea, Arantza Ormaza eta Kontxi Mujika, eta Bermeoko Laboral Kutxa bulegoko Jose Ramon Renteria eurekin batera.


XII. LABORAL KUTXA DEIA HEMENDIK SARIAK 2019

Pello Bilbao txirrindularia eta Euskadiko Ferrovial Servicioseko Koldo Nieto.

Bilbao Bizkaia Ur Partzuergoko Pedro Barreiro eta Jesus Manuel Madariaga.

Bermeoko alkate Aritz Abaroa, herriko atunari izoztaileen arduradunekin: Anabaceko Anertz Muniategi, Pevasako Xabier Urrutia eta Echebastareko Oskar Baraiazarra.

Viuda de Sainzeko Aritza Antolinez, Jose Antonio Uriarte Itxasorekin.

Markina-Xemiengo alkate Luis Egurrola eta atzo saritutako Jose Pablo Arriaga.

Lekeitioko Uribarren Fundazioko ardu-radunak, Sergio Murillorekin batera.

Aipamena izan zuen Arrantzaleen Museoak, Aingeru Astuik jaso zuena.

Lekeitiar ugari izan ziren atzoko Bermeoko sariketan. Hauetako gehienak Nagusilan elkartetik heldutakoak.

Mundakarrak, bat eginik. Mikel Bilbao herriko alkatearekin izan ziren Geure Etxea egotetxeko arduradunak, bere presidente Jose Ramon Baskaran buru zutela.

Jose Lopezek Accionako Negozio-garapen gerenteak eman zien sari bat Izaro Bikers-en ordizkariei.


XII LABORAL KUTXA DEIA HEMENDIK SARIAK 2019

Pevasako Xabier Urrutia, Anabaceko Anertz Muniategi eta Echebastareko Oskar Baraiazarra.

Uribarren Abaroa Fundazioako peru Ibañe de Aldekoa, Fernando Ibarra, Ester Arrieta eta Koldo Goitia

Jose Antonio Uriarte Itxaso komunikatzaile gernikarra, bere semea ondoan duela.

Izaro Bikers taldeak ordezkaritza zabala bidali zuen bere herriko Arrantzalearen Museoan egindako eki-taldira.

Luis Egurrola eta Jose Pablo Arriaga eskultorea.

Jesus Manuel Madariaga eta bere semea.

Arrantzalearen Museoko ardu-radun Aingeru Astui y eta Ber-meoko alkate Aritz Abaroa, hurrenez hurren.

Lekeitioko Nagusilanen aldetik talde zabala heldu zen Bermeora. Bertan izan ziren, besteak beste, Itziar Laka, Loli Bilbao, Bitoria Anakabe, Mercelina Aurrekoetxea, Nieves Badiola edota Javier Txakartegi,

Pello Bilbao txirrindularia eta Iñaki Gonzalez DEIAko zuzen-daria, irudian.


XII LABORAL KUTXA DEIA HEMENDIK SARIAK 2019

Luis Egurrola Markina-Xemeingpo alkatea; Arrantzalearen Museoaren zuzendari Aingeru Astui; Mikel Bilbao Mundakako alkatea; Ana Rementeria, DEIAkoa; Aritz Abaroa Bermeoko alkatea; Sergio Murillo Gizarte Ekintzako foru-diputatua; DEIAko zuzebdari Iñaki Gonzalez, director de DEIA; Accionako ordezkari Jose Lopez; Editorial Iparragi-rreko zuzendari nagusi Javier Andrés; Lekeitioko alkate Koldo Goitia; eta Viuda de Sainzeko ordezkari Aritza Antolinez.

Bermeoko Alkartasuna Dantza Taldeko Karmele Algorta, Mila Ruiz, Amaia Ormaza, Olatz Telletxea, Kontzi Mujika, Arantza Ormaza eta Gaizka Sanpedro.

Geure Etxea egoitzako ordezkariak: Kepa Ormaetxea, Malen Itxazo, Iratxe Mendez, Juan Ramion Uriarte eta Jose Ramon Baskaran.


GIZARTEA

E GUNEROKO lana dute, nekeza eta gogorra. Baxu-rako ontziak porturatzen

hasten da euren beharra. Hamarkada luzetako esperientzia duten Mari Carmen Sañudo Solis, Josefi Suarez Martin, Maria Ange-les Martin Gonzalez, Ana Rosa Ispizua Bilbao eta Juani Maceira Luacesek jakin badakite zer den lehorrean dauden itsasoko langi-leak izatea. Eta, “dibertzifikatze” aldera, euren lana erakusten duen bisita gidatuak eskaintzen dituzte orain dela urtebete. Ekimena arra-kastatsua izan da, eta horrexegatik izan dira sarituak. Gijonen ospatu zen Arrantza sektoreko Espainia-ko Emakumeen Sarearen azken bileran euren beharraren ordaina jaso dute. “Baina ordain hoberik bada, gu bisitatzen etortzen dire-nek gustura egotea” dela diote.

Erakunde publikoek eman zieten lehen aupada. “Turismoaren gauia pixkat lantzeko eskatu ziguten, ea nola ikusten genuen bisitak anto-

Portuko emakumeen lana, erakusgai

Imanol Fraduaren erreportajea

latzea. Egi esan, arraroa egiten zi-tzaigun”. Eta olatu ona hartu zute-la ezin da ukatu. “Lehen egunetan zera pentsatzen genuen... gida turistikoak izatea gu? Ez da posi-ble izango”. Baina pixkanaka-pixkanaka “eta egiten duguna era-kutsiz, aurrera egin dugu”. Baita zenbait ordutan jasotako ikastaro baten bitartez ere. “Jendearekin bola tratatzea, gauzak nola espli-katzea... gauza asko irakatsi zizki-

guten”. Izan ere, eta datu asperga-rrietatik aparte, hainbat detailez jositako kontakizuna egiten dute, ordu eta erdiko bisitan. “Ez diegu historia kontatzen, baizik eta zelan aritzen garen, aintzinako egoera aurkezten dugu, Bermeoko arran-tzaren istorioak, elikatzekatea, sareak josten irakasten diegu...”. Eta baita arraina nola tratatzen duten ere, “garrantzitsua delako datorrenari zer produkturekin ibiltzen garen esplikatzea. Eta kali-tate zigiluetaz aritzea ere”. Nola ez, “neskatilen eta sareginen lana era-kusten dugu, Kofradian, bertatik bertara”. Zeren, adibidez, zergatik ematen dituzte hiru bira ontziek Gaztelugatxe parean? Zein izan zen inoiz arrantzatutako itsaszapo han-diena? Bermeoko saregin eta naskatilek dute erantzuna...

“Pozez” hartu dute saria bermeo-tar emakumeek. Gizon eta emaku-meen arteko arrakala – Itsas Erre-ximeneko lan-baldintzei dagokie-nez batipat, besteak beste erreti-

roari dagokionez– lehuntzen dihar-duten artean, “bisitak gure lana konplementatzeko” direla diote. “Eta hainbat tokitatik etortzen dira, ez bakarrik Euskaditik, Denetarik jasotzen dugu”. Itsas-sektorearen egoera makala da– “baxurako 300 ontzitik 26ra pasatu gara”– eta egi-ten dutena “gogoz” egiten dutela diote. Denek parte hartzen dute bisitetan, “bakoitzak bere egitekoak azaltzen ditu”, eta ostean mokautxoa ere eskaintzen dute. “Bisitari batzuk bota egin behar izaten ditugu...”, diote irrifarrez.

“Esperientzia ona izaten ari dela” azaldu dute, facebooken ere ireki dutelarrik euren orrialdea. Bizi Bermeo delako egitasmoan oina-

rrituta, uztailean eta abuztuan “hiru asteburutan 200dik gora pertsona izan ditugu. Ez genuen horrelakorik espero, baina pozik gaude lortutako oihartzunarekin”. Iragan den asteburuan ere bisitak izan zituzten–Turismo Bulegoa-rekin egiten dute lan–, baina etorkizunean “gehiago izatea” espe-ro dute.

“Gurea dena erakusten dugu, gure lana baino ez dugu esplikat-zen. Besterik ez. Eta horixe da gakoa”, diote. Itsas mundura hur-biltzeko aukera hobe ezina ematen dutela ezin da ukatu. Gainera, Ber-meoko neskatil eta sareginek euren sektorearen merezitako saria jas-do dute. ●

ESKAINTZEN DITUZTEN BISITA TURISTIKOENGATIK, BERMEOKO NESKATILEK ETA SAREGINEK SARIA JASO BERRI DUTE GIJONEN

Bermeoko saregin eta neskatilak, euren lanpostuan.

Sareak nola konpontzen diren erakusten diete emakume bermeotarrek bisitariei. Argazkiak: I. Fradua

Datozen asteburuotan aukera izango da Bermeoko Kofradia goitik behera ezagutzeko eta itsasoaren sektorera hurbiltzeko

Iragan den urtean hasi ziren bisita eskaintzen, “portuan zer egiten dugun azaltzeko”. Eta “esperientzia oso positiboa” izan dela diote


KULTURA

I AZKO urrian jarri zuen martxan bere “abentura” berria eta urte bete pasa

ostean “pozik” dela aitortzen du. Jakin badaki zer den eszenatoki gai-nean aritzea. Hala egin du gaztetxo zenetik, besteak beste Ken 7 beza-lako talde entzutetsuei behar beza-lako erritmoa jarriz. Baina maisu ere bada Jon Fresco, bateria-jotzai-leen irakasle modura eraberritu den mundakarra. Ikastaro berezi-tuak eskaintzen ditu, musikagintza hasten direnen bidea errazteko, “makilak astindu nahi dituen edo-norentzat, baina baita esperien-tzia dutenentzat” ere. Gaztetxo zein nagusiri laguntzen, ikastaro parti-kularretan edota ikastetxeetako ikastaroetan, perkusioak ez du sekreturik berarentzat. Erritmoa zainetan darama, eta zainetadara-man hori irakasteari ekin dio. Ger-

Jon Fresko bateria-jotzailea, perkusioaren maisua

Imanol Fraduaren erreportajea

Pichichi antzezlana izan da horie-tako bat, non bere lagun den Naiel Ibarrolarekin aritu den, Yolenia Bagglietto, Iñaki Urrutia, Itziar Itu-ño edo Lander Otaola bezalako ant-zezleekin batera. Etorkizunean ere taulagainean egongo dela dio , Gor-do, basko y maricon izenburupeko lanean. “Geldirik geratzen ez diren horietako naiz. Nik erronka berriak behar ditut, horietan nabil gustu-ra. Gauza berriak egin behar ditut nire burua birziklatzeko”.

Eta hala egin du Frescok bere ikas-taroekin, www.jonfresco webgu-nean ikusgai direnak. Eta ikastaroa oraintsu hasita, gonbita luzatu die bateriara hurreratu nahi diren guz-tientzako. ●

BATERIA ETA PERKUSIO IKASTARO BEREZITUAK ESKAINTZEN DITU KEN ZAZPI TALDEKOAK, “HASIBERRI DIREN GAZTEENTZAT ZEIN ESKARMENTUA DUTEN NAGUSI HORIENTZAT”

IKASTAROAK

● Pertsonalizatuak. Arratsal-deko 17:00etatik 21:00ak arte, astelehenetik ostegunera eta urritik ekainera arte, Frescok ikastaro pertsonalizatuak eskaintzen ditu, “50 minutuko iraupenarekin” edoizen edadeko ikasleei. Maila ezberdinetako partehartzaileak dituela dio. ● Ikastetxeetan. Bermeoko Elei-zalde eta Amorebietako Lauaxe-ta ikastoletan ari da, perkusio ikastaroak ematen Lehen Hezkuntzako neska-mutilei. Informazio osagarria aurki dai-teke bere www.jonfresco.com web orrialdean.

ble izan zitekeen. Bilera batzuen ostean, lana atera zi-tzaidan. Eta pozik, nola ez!”. Ken Zazpi geldial-dian dagoela eta –etorriko dira etorkizunean proiektu berriak–, Frescok bere duen pasioa mantent-zen du. Nerabe zenean hasi zen makilak astinduz –“14 urte edo izango nituen...”– eta denetarikoak ikusi ditu. Bere herrian bertan sor-tutako taldeetan izan da –Hotsaren Ikaraz–, Musika Eskolan izan zen, Gernika-Lumon hazi ziren hainbat talde ere ezagutu ditu... eta gaur egun beste zenbait proiektutan murgilduta dago, beti ere bere bate-ria bere akldamenean duela. Yo soy

Jon Fresco mundakarra, bere ikasleetako bati erritmoa markatzen. Argazkia: www.fotofonda.com

nika-Lumoko industriguneko txo-ko baten ematen ditu klaseak Fres-cok, “behar bezala ekipatua”. Ber-tara joaten dira bere ikasleak. “14 urteko gaztetxoetatik, 55 urtera arteko pertsonak datorzkit, maila askotarikoak eta proposamen ezberdinekin: batzuk baterian has-tea, beste batzuk euren estiloa hobetzea... Hasiberri zein eskual-deko hainbat taldeetako bateria-jot-zaileekin aritzen naiz. Gustura, oso gustura”, laburbiltzen duenez.

“Trebatuak hala ez, eurek ikasten dute, estilo desberdinak jorratzea gustatzen zait. Baina nik ere ikas-ten dut eurekin, ez pentsa!”. Aste-lehenetik ostegunera, arratsaldez aritzen dira, 17:00etatik 21:00ak arte. Eta ikasturte amaieran, ekai-nean, emanaldia egiten dute, “ika-sitakoa jendeari erakusteko”. Badi-ra hainbat musika eskola bateria-

jotzaileentzat. Baina Frescok bere egiten ditu ikasleak, “bakoitzari behar duena eskainiz. 50 minutuko klaseak izaten dira, pertsonaliza-tuak. Estilo berezituak zein tra-diozionalagoen gakoak eskaintzen dizkiet, baina ikasle bakoitzak markatzen du bere erritmoa. Bes-tetik, bateriak nik jartzen ditut”.

Ikastetxeetan ere hasia da perku-sio ikastaroak ematen, Bermeoko Eleizalden eta Amorebietako Laua-xeta ikastoletan hain zuzen. “Oso ezberdina da, zeren Lehen Hezkun-tzako umeak izaten ditut –50 ikas-letik gora biltzen ditu– eta klaseak eman ahal izateko jokoak era-biltzen ditut. Baina aberasgarria da, oso”. Iazko ikasturtean izandako harrera onak eraman zuen munda-karra ikastetxeetara jotzera. “Txos-ten itxurosoa egin eta ikastoletara jo nuen, ea ikastaroak ematea posi-

“Gazte zeinnagusi, maila desberdina duten bateria-jotzaileak dira nire ikasleak”, Frescok dioenez


KIROLAKURDAIBAI BERRIZ DA ABENTURA BILABERMEOKO ULTRAMARATOILARIAK GAUR EKINGO DIO AFRIKAKO NAMIBIAKO BASAMORTUKO DESERT ULTRA FROGARI

I. Fradua

BERMEO – Bakarka, lasterka eta beha-rrezko duen guztia motxilan eraman-da. Hala emango ditu Julen Urdaibai bermeotarrak bost egun, gaurtik eta azaroaren 26ra, Namibeko desertuko Desert Ultra 2019 iraupen luzeko fro-gan. Urdaibai ez da berria kontu haue-tan, iraupen luzeko hainbat lasterke-tetan aritu izan baita azken urteotan, baina badu meritua: bost jardunaldi-tan 250 kilometro egingo ditu. Bost hilabete eman ditu entrenamendu lanetan eta gogotsu ekingo dio erron-ka berriari. Dioenez, “hain gustoko” duena egingo du: “abentura eta kiro-la” uztartzea.

Badu esperientzia luzea bermeotar lasterkariak, mundu zabaleko ultra-trail deritzon frogetan aritua baita aspalditik. Eta mundu zabalean barrena. Amazonian, Alpeetan, Antartikan, Afrikako zenbait txoko-tan, Ipar Amerikan, Saharako basa-mortuan, Islandiako... hotz zein bero, Asian aritzea baino ez zaio falta. “Eto-rriko delakoaren” esperoan, Urdai-bai azken entrenamendu fasean dabil burubelarri, “asko baitira zain-du beharrezko detaileak”. Entrena-mendua, noski, berebizikoa da. “Bai-na baita Namibiara eramango ditu-danak ongi prestatzea ere: materia-la, janaria, botikina, bidaiak...”. Hala

ere, badu urte luzeetako eskarmen-tua. Baina bere betiko filosofiari eutsiko dio: “nire helburua ez da ira-baztea, baizik eta pixkanaka hastea eta ahal bezain posturik onena esku-ratzea. Kilometroek jartzen zaituzte zure tokian. Akats txikienek ere jokoz kanpo utz zai-tzakete, beraz onena zuhurtiaz jokatzea izaten da. Nire korritzeko era beti da berdina, nagoen lekuan nagoela. Buruarekin jokatzen dut, indarren arabera las-terketak jartzen baizaitu zure lekuan”. Kilometroek esaten diote Urdaibairi “non nagoen. Beti izan da horrela”.

Kirol esperientziaz aparte, korrika-lariak beste sentimendu batzuk ere lantzen ditu. “Ez da bakarrik korri-kan aritzea. Esperientzia oso politak izaten dira eta horien bila ere joaten naiz. Abentura puntu hori oso gus-toko dut;autosufiziente izateak ere garrantzitsua da. Jatekoa, lo egiteko sakua eta materialea nik eraman behar ditut eta antolakuntzak lo egi-teko tokia eta ura eskaintzen digu, besterik ez. Ikuspuntu psikologiko-tik ere, gogorra izaten da. Hainbeste ordu bakarrik lasterka, buruari mila-ka buelta emateko aukera...”. Aurten-goan Namibian topatuko duena ondo aztertu du bermeotarrak. Izan ere 50 kilometrotako etapa bi egin-go ditu, lehen bi egunetan. Hiruga-

Julen Urdaibai bermeotarra, orain urte batzuk korritutako ultramaratoi baten. Argazkia: DEIA

“Horrelako lasterketetan, ditugun baliabide urriak ondo kudeatu behar dira: janaria nola eta noiz jan, hidratazioa egoki mantendu, deskantsua, erropa... Detaile guztiak zaindu behar dira eta gero lasterke-tak jar dezala bakoitza bere pos-tuan”, dioenez. Bost kiloko motxila prestatuko duela iragarri du, “egu-nerokoa bertan eramango dudala-rik”. Julen Urdaibai prest da aben-tura berri baten bila Namibian korrikan aritzeko. ●

rren 40-45 kilometrotako tartean dago eta laugarrena, berriz, laburra-goa izango da, 15 kilometrotakoa. “Baina azkenak 87 eta 92 kilometro lasterka aritzeak suposatzen du”, dioenez. Orduak eta orduak korri-kan, “inoiz ez naiz halako tankerako lasterketan baten aritu. Baina estra-tegia argi dut: lasaitasunez hartzea. Kilometroek jartzen dute lasterkari bakoitza bere lekuan”.

Urdaibai Suediara joatekoa zen otsailean, bertan lehiatzen den dis-

tantzia luzeko froga baten parte hartzeko. Senitarteko batek izanda-ko arazoa zela medio, ezin izan zuen joan. Hala ere, ez du etsi eta posible izan du Namibiara joatea eta pasio duen lasterketetan aritzea. Antola-kuntzari “esker onez”, Gernmka-Lumoko San Fidel ikastetxean mai-su ari den bermeotarrari Namibian korritzeko aukera eman diote. Bai-na oso argi du horrelako frogetan nola aritu behar den: iraupen luzeko lasterketak jarriko du bere lekuan.

ATLETISMOA

Deia Hemendik · tea, Lurgozo, Marijesiak, Photoka Kultur Elkartea, Pipergorri Kultur Elkartea,...

Documents

Transcript of Deia Hemendik · tea, Lurgozo, Marijesiak, Photoka Kultur Elkartea, Pipergorri Kultur Elkartea,...