CIUDADES GALLEGAS EN FIESTAS. PERDÉRSELO NO … · taba os motores do verán literario ......

20
Galicia, verbenas y rica gastronomía ELPUENTE DEL 15 DE AGOSTO DEJA TRAS DE SÍ MULTITUD DE PUEBLOS Y CIUDADES GALLEGAS EN FIESTAS. PERDÉRSELO NO PARECE RAZONABLE Reeler a los clásicos, una opción para las lecturas veraniegas LIBROS Jodie Foster y Matt Damon se enfrentan en la futurista “Elysium” CINE El Reggae Festival Foundation cumple trece años MÚSICA SUPLEMENTO DOMINICAL Diario de Ferrol 18 de agosto de 2013 Año XIV / Número 790 N ordesía

Transcript of CIUDADES GALLEGAS EN FIESTAS. PERDÉRSELO NO … · taba os motores do verán literario ......

Galicia, verbenas y rica gastronomíaELPUENTE DEL 15 DE AGOSTO DEJA TRAS DE SÍ MULTITUD DE PUEBLOS Y

CIUDADES GALLEGAS EN FIESTAS. PERDÉRSELO NO PARECE RAZONABLE

Reeler a los

clásicos, una

opción para las

lecturas

veraniegasLIB

RO

S

Jodie Foster y

Matt Damon se

enfrentan en la

futurista

“Elysium”CIN

E

El Reggae

Festival

Foundation

cumple trece

añosMÚ

SIC

ASUPLEMENTO DOMINICAL

Diario de Ferrol

18 de agosto de 2013

Año XIV / Número 790

Nord

esía

Hai un par de meses a versión estado-unidense do Huf-fington Post quen-

taba os motores do verán literario recomendando once clásicos ame-ricanos. Qué queren que lles diga: esperaba nomes como os de Poe, Henry James, Nathaniel Hawthor-ne ou Melville. En cambio o pri-meiro posto estaba ocupado por A cor púrpura, e o segundo por unha novela de Ken Kesey, Alguén voou sobre o ñiño do cuco. Só ao final da lista estaba Por quen dobran as campás de Hemingway, case ao ca-rón da ínclita Margaret Mitchell e o seu Foise co vento. Confeso que me sorprenderon os nomes e a condescendencia de chamarlle clásico a todo libro que leva máis de trinta ou corenta anos publica-do. Ata me deprimiu un pouco que a lista non incluíse algo de Dan Brown. Por pouco.

Bromas aparte, o tema da para pensar. Estou a ler Petite Noicette (2012, Éditions Le Pommier) o úl-timo ensaio do filósofo Michel Se-rres, que reflexiona sobre os para-digmas culturais que se están a instalar.

A todos os niveis a sociedade cambiou a un ritmo xigantesco apurado máis nos últimos anos. A letra impresa foi sustituida pola pantalla. O dixital e o virtual o do-minan todo. O saber xa está ao al-cance de todos pola Rede; non hai que apropiarse del, só saber inter-pretalo, e debullalo. A pluma deixa paso aos pulgares do sms, daí o xogo de palabras do autor. Con todo, Serres non é pesimista. A cultura da memoria, afirma, vai ser substituída pola da actividade, e con ela doutro tipo de creativida-de. Todo está por se refacer, e os novos lazos sociais están comezan-do a construirse. As cousas mudan, nada máis. Pola miña formación pregúntome cómo podemos conti-nuar dialogando cos clásicos den-tro destes novos mecanismos cul-turais. Estoume a referir aos verdadeiros clásicos da literatura (poderían ser tamén do cinema, ou doutras artes). Clásicos de ver-dade, non os listados superficiais de consulta efímera, dentro e fóra da Rede.

As grandes obras literarias aportan moito máis que un rato de ocio: enriquecen a nosa experien-cia vital, abren camiños. Estas non

son palabras manidas. Ogallá ser-visen coma pedra de toque, agora que nunca tan doadamente todos os clásicos estiveron ao alcance, con só apretar un botón. Ademáis, a lista pode ser tan amplia coma os nosos gustos. Non teñamos medo de recoñecermos que aínda non le-mos algún deses libros; simple-mente probemos a abrir as súas páxinas neses plans que todos fa-cemos para agosto ou setembro, coma se o ano comezase aí. Se ti-vese que recomendar algún, estes serían a Odisea de Homero, na maxistral versión do mestre de tra-dutores que é Carlos García Gual (Alianza Editorial), e seguiría po-las historias mitolóxicas de amores desfeitos das Metamorfoses de Ovidio. Dando un salto de séculos, chego ata Rudyard Kipling e o seu Libro das terras virxes, alí onde cí-clope e monstros son substituidos pola serpe Kaa e o tigre Shere Khan. Por último, un libro mariño, igual que o primeiro que mencio-nei: Moby Dick, o Melville que de-bía estar incluído na lista do Huf-fington.

Os catro son unha elección per-soal, por suposto. Fagan vostedes a súa, para ler ou reler, porque o gran valor dos clásicos e que son capaces de manterse actuais de xeitos moi variados. Dous exem-plos: a fantástica (literalmente) li-teratura de El señor Fox, da anglo-n i xe r i ana He l en Oyeyemi , publicado por Acantilado (trad, de María Belmonte). Nela rememóra-se a fuxida de Dafne, transmitida

ble. Morla cita verbas da novela como as incitadoras directas desa obra: “Ahab e a lívida marca que o sinalaba”. “The livid brand”. A tra-vés de calquera creación artística, os clásicos seguen a deixarnos esa mesma lívida marca.

polos veloces versos de Ovidio. A segunda recomendación é algo di-ferente: trátase das esculturas do leonés José María Morla, que nos achega a personaxes da literatura non a través das palabras, senón do bronce co que os labra. Na súa páxina web, morlaesculturas.com, poderán comprobar como inter-preta a Mefisto, a Aladino, ou ao propio Mowgli. Un tamén pode atoparse cun hierático e significa-tivo Castelao, el mesmo o seu me-llor personaxe. Pero se hai unha peza que me fascinou, esa foi, pre-cisamente, a súa representación de Ahab e Moby Dick. É fascinante entrever o proceso de creación de Morla, e como o leva a cabo dende a lectura do libro que o fascinou cando él tiña quince anos.

Contemplen a súa Moby Dick. Nesa balea late a loita imposible cun home que unha vez adiviñado, concentra a nosa mirada dentro desa violencia de equilibrio fantás-tico. É a visión da victoria da natu-reza, do horizonte que marcan a vida e a morte. Da derrota inevita-

X. A. LÓPEZ SILVA

Unha Moby Dick de broncevia

xeIn

consta

nte

28

Diario de FerrolDOMINGO,18 AGOSTO DE 2013N

ordesía

Na balea de Morla

late a loita cun

home que unha vez

adiviñado, concentra a

nosa mirada dentro

desa violencia de

equilibrio fantástico ...

Segundo Serres

a cultura da

memoria vai ser

substituída pola

actividade, e con ela

doutro tipo de

creatividade

Escultura da balea Moby Dick feita polo escultor José María Morla, quen cedeu a fotografía

El gallego más antiguo vivió en una cueva en los montes de Becerreá

Las excavaciones en la cueva de Valdavara, que también cuentan con el apoyo de Ayun-

tamiento de Becerreá, forman parte de un proyecto de investigación más amplio en el que participan ambas universidades, coordinado por el catedrático Ramón Fábregas, y el trabajo de campo en el yaci-miento está bajo la dirección de los investigadores Manuel Vaquero y Susana Alonso.

“El diente de Valdavara sería, como mínimo, siete mil años más antiguo que los hasta ahora ocupa-ban esta categoría en Galicia, unos restos encontrados en la Serra do Courel y datados en torno a 10.000 años antes del presente”, puntuali-zó Manuel Vaquero, investigador del IPHES.

Para conocer su antigüedad, el fósil fue sometido a la prueba del carbono 14, pero como no se des-carta que pueda tener incluso algo más de 17.000 años, está previsto que “este mismo año” sea sometido “a nuevas dataciones que permiti-rán establecer con más precisión” su antigüedad.

La pieza fue encontrada durante una excavación arqueológica reali-

Un equipo de arqueólogos que trabaja

en la cueva Valdavara, en el municipio

lucense de Becerreá, ha encontrado un

diente infantil de aproximadamente

17.000 años de antigüedad. La

Universidade de Santiago, que participa

en la investigación, informó del

hallazgo de un molar de leche con un

grado de desgaste muy avanzado, que

pertenece a un individuo de unos diez

años, y se convierte en el primer resto

humano del paleolítico en Galicia.

zada el pasado año, pero el descu-brimiento no se hizo público hasta ahora, porque estaba pendiente de los análisis científicos.

La pieza dental pareció en la base del nivel 4 que corresponde cultural-mente al Magdaleniense antiguo y en el que además se recuperó un rico conjunto arqueológico, integrado por numerosas herramientas elaboradas con sílex y hueso, así como elementos de adorno personal, tales como una serie de conchas de Dentalium utili-zadas como cuentas de colar.

HISTORIA

Las excavaciones forman parte del proyecto de investigación “Ocu-paciones humanas durante lo Plis-toceno en la cuenca media del Miño” que dirige el Grupo de Estu-dios para la Prehistoria del Noroes-te Ibérico de la USC con la colabo-ración del Institut Catala de Paleoecologia Humana i Evolució Social de la Universitat Rovira i Virgili.

Integran este proyecto, además de la Cueva de Valdavara, varias intervenciones arqueológicas reali-

zadas entre 2006 y 2009 como las realizadas en la Depresión de Mon-forte, en la Cueva Eirós, en Triacas-tela o en la Cueva del Novillo, en Folgoso do Courel.

Al pie de las primeras estriba-ciones de las Sierras Orientales de Galicia y a una altitud de 600 me-tros sobre el nivel del mar, desde el punto de vista geológico la cueva de Valdavara se localiza en el Do-minio do Manto de Mondoñedo. La cordillera forma parte de la zona Asturoccidental-leonesa del maci-zo Ibérico. Son formaciones paleo-zoicas en las que predominan las rocas areosas y pizarrosas, si bien hay que destacar la existencia de formaciones calcáreas, como las Calizas de Vegadeo, en las que se emplaza esta cavidad.

La cueva de Valdavara se sitúa a la margen derecha del río Cruzul, uno de los afluentes del río Navia. Es una pequeña cavidad abierta hacia el Noroeste, a unos 120 me-tros de altura con respeto al canal actual del río.

Un equipo de arqueólogos trabaja en la

cueva de Valdavara donde apareció el

molar de un individuo de diez años.

UNIVERSIDADE DE SANTIAGO enD

eta

lle

29

Diario de FerrolDOMINGO,

18 AGOSTO DE 2013 Nordesía

‘Apple to de core’m

áis

Lib

ros

30

Diario de FerrolDOMINGO,18 AGOSTO DE 2013N

ordesía

Luís Rei Núñez volve sorprender

neste Días que non foron cunha

sucesión de historias, baseadas en

episodios do noso pasado máis re-

cente que cómpre revivir. Na pri-

meira delas o autor rememora

xunto cun xornalista que lle tocou cubrir a desastre do Prestige, como se

foron sucedendo os feitos e o xeito en que algúns medios, moi politizados,

cubriron a información dun xeito totalmente sesgado. Nesa ollada ó noso

pasado tamén é necesario salientar a intención do autor de facer un repa-

so a pequenos anacos da nosa historia que hoxe parecera que non existi-

ran, que se negaron. Ao marxe da tremenda marea negra que asolou o lito-

rial galego, que poucos esquecerán, Luis Rei amósanos tamén a visión dun

caddie, que axudaba a Franco cando este xogaba no clube da Zapateria, e

que como este se debate entre o que a súa conciencia lle indica e o que

realmente debe que facer, ou a loita interior que ten un funcionario ante a

consentida usurpación dunha personalidade con fi ns ilícitos. Nesta oca-

sión ben vale a pena mirar atrás.

LUÍS REI NÚÑEZ

DÍAS QUE NON FORON

Col. Narrativa. Editorial

Xerais, 2013 / 16,65 euros

REMEMORANDO

CAPÍTULOS DO

NOSO PASADO

ATA O CORAZÓN DA MAZÁ

MARISOL GÁNDARA SÁNCHEZ

PREMIO NACIONAL POESÍA

XOSEMARÍA PÉREZ PARALLÉ

Espiral Maior, 2013 /12 euros.

Non, non é que o li-bro de Mar i so l Gándara Sánchez, Ata o corazón da

mazá (Espiral Maior, Culleredo-A Coruña, 2013), teña nada que ver co mundo saxón, e menos co uni-verso “pop” que inspira o título da reseña, en todo caso de parentesco beatlemaníaco. E non obstante tí-tulo así pola súa “modernidade”, tamén por aquilo da sofistificación de lle chamar corazón ao que aquí (alá, tamén), no ámbito onde des-eño esta crítica, mesmo falando español, ou “galeñol” (non nos po-ñamos estupendos) díselle carozo. (Permítanme a anécdota da monxa aquela da Compañía de María, Ma-dre L., quen lles dicía ás súas alum-nas, ano 39 ou 40: “Niñas, hay que ser finas, no se dice “carozo”, se dice “cañoto”).

Dito isto quero subliñar que o libro de Gándara Sánchez, XXV Premio Nacional de Poesía Xose-maría Pérez Parallé, empata ou emparenta con esa caste de poesía rachada ou rompedora practicada por unha chea de mulleres poetas que en Galicia veñen, obviamente, de Rosalía, pasan por Xohana To-rres, remontan en Luísa Castro e

anos no grupo ben nutrido de mu-lleres-poetas que escollen o vieiro balizado por aquelas que desde Rosalía toman a poesía como “de-riva gramatical”. Cito textualmen-te a Gándara Sánchez, e podería facelo igualmente con outros dos seus versos porque esta poeta “funciona” tamén como forxadora de versos “clichés”, do tipo “Somos un continente de respostas”. Un pouco á maneira de Neruda ou Bob Dylan, entre dos meirandes neste territorio do verso citable. “Es tan largo el amor, es tan largo el olvido”, o primeiro, “¿Están aca-so ceibes os paxaros das cadeas do ceo?”, o segundo. O que nos leva-ría por outros terreos.

E eu, hoxe, non quero senón chegar a esta mazá ata o carozo (ou o corazón, se nos poñemos es-tupendos, ou sofisticados).

VICENTE ARAGUAS

Xela Arias, e volven atoparse nas recuperadas (poisque comezaran nunhas orixes moi diferentes ao que hoxe fan) Chus Pato e Luz Pi-chel.

Dentro dese grupo esencial está a nosa (por proximidade xeográfi-ca e calor humana) Eva Veiga. Eva, quen ten influído obviamente nes-te libro e exerce unha especie de padroazgo en Marisol Gándara Sánchez, quen se dirixe a ela ana-fóricamente, non sei se como con-selleira áulica mais sen dúbida fa-cendo un pouco o papel de Virxilio para Dante.

E non digo eu que a visión da vida de Marisol, tal como se deduz do seu libro, teña nada de infernal mais si dureza dabondo como para avisar aos lectores que aquí non van atopar materia “soft” en abso-luto. Mais ben o ton agre, en verso libérrimo moitas veces arraiano na prosa poética (proben a ler os poe-mas mudándolles a disposición ti-pográfica), dunha poeta que con-cibe a poesía máis que como alivadeiro de tensións a maneira de piola coa que esganar instintos poéticos con sabor a xarope. No concepto mais tamén no léxico. Nada que non teñamos visto estes

Hoxe recuperamos unha publica-

ción da colección Árbore, de Ga-

laxia, do autor inglés emigrado

cara Australia Paul Jennings, que

saiu publicado no 2011. Que desfeita! é o segundo libro publicadp por Ga-

laxia a este autor, logo da boa acollida que tivo Vaiche boa!

Trátase dunha proposta pensada para mozos e mozas a partir dos doce

anos que de seguro gozarán con cada páxina e cada aventura das moitas

que propón Jennings, todas repletas de grandes doses de sentido do hu-

mor, que enganchan ao lector desde o primeiro momento. Cuestións co-

tiás como unha viaxe, unha tarde en familia no monte, o primeiro día na

escola ou a alimentación, entre outras, centran o libro, que contén, ao fi n,

pequenas historias curtas e de lectura sinxela nas que as costumes diarias

e situacións do día a día de calquera persoa transfórmanse en episodios

divertidos e irreverentes que servirán aos lectores para aprender a ver

cousas cotiás doutro xeito.

QUE DESFEITA!

PAUL JENNINGS

Traducc. Dolores Martínez /

Ilustracc. Marta Álvarez

Colección Árbore. Editorial

Galaxia, 2011/ 12 euros.

PEQUENAS

HISTORIAS CHEAS

DE HUMOR

“O libro ten dureza

dabondo como

para avisar aos

lectores que aquí

non van atopar

materia soft...”

LA TRANSMIGRACIÓN DE

LOS CUERPOS

YURI HERRERA

Periférica/ 16 euros.

Y. Herrera: variaciones sobre un tema

Es seguro que cual-quier escritor, cons-ciente de que en su oficio está casi todo

descubierto, busca novedades, va-riantes o ángulos no ensayados, di-mensiones o profundidades no ex-ploradas sobre temas una y mil veces tratados. Un ejemplo: el de la muerte en la literatura mexicana; y con la muerte, una constelación de motivos: miseria y marginalidad, narcotráfico, grupos del crimen or-ganizado, folclore y religiosidad, populares, corrupción política, eje-cuciones masivas (incluso de muje-res), etc. Por esos terrenos (muchos de ellos terroríficos) que, por otra parte, no escapan a la secular tradi-ción del culto a la muerte con toda una parafernalia de ceremoniales y una dinámica de revanchas y ven-ganzas, se mueve el escritor Yuri Herrera, de quien recordamos par-ticularmente su novela Trabajos del reino (2008) y su atención al fenó-meno de los narcocorridos.La trans-migración de los cuerpos (Periféri-ca, 2012) es una pieza del mosaico del México actual (el más divulga-do por los medios de prensa, la-mentablemente) que poco a poco,

LUIS ALONSO

GIRGADO

El lenguaje y la

expresión verbal

asumen todo el

protagonismo

en sucesivas entregas, está dibujan-do el autor. Es esta una novela en la que el lenguaje, la expresión verbal asume un absoluto papel protagó-nico ante el que todo lo demás em-palidece: escenografía urbana difu-s a , a m b i e n t e d e r a d i c a l marginalidad, personajes identifi-cados por un alias tribal y dedica-dos a la “chamba” (el típico trapi-cheo), a “chambear” para sobrevivir y, simultáneamente, los reiterados motivos de muerte, sexo, droga, be-bida, violencia y delincuencia.

La “transmigración” del título, en esta novela corporal, vital e in-defectiblemente de muerte, viene a ser un remedo o transplante a opuesta órbita, de la controvertida doctrina de la transmigración de las almas. El hecho se justifica en la muerte de una pareja (el nombre del joven, Romeo, es un guiño shakespiriano) como resultante circunstancial involuntaria del en-frentamiento a muerte de los cla-nes familiares de los Castro y los Fonseca. Añadamos, en fin, que El Alfaqueque es el personaje central, dotado de un raro poder verbal de mando y convicción.Todo aquí se mueve en los aledaños de la delin-cuencia, del gueto urbano cerrado y abandonado a su infortunio: un inframundo por el que los persona-jes discurren en círculos, sombras en un callejón sin salida; juventud perdida, robada.Volvemos necesa-riamente al principio: además de su alcance testimonial, denuncia-dor, La transmigración de los cuer-pos es una novela lingüística don-de se apiña y enracima un fraseo bronco y elíptico, alusión pura, puro desvío semántico de un ver-balismo más allá de lo coloquial; jerga de secretos y sobreentendi-dos en clave de grupo, abundante en muletillas y suspensiones sin-tácticas, recortes coloquiales en la onomástica, locuciones y alias in-numerables. Todo lo cual, en resu-men, da a este brillante esfuerzo idiomático de Yuri Herrera una in-equívoca identidad mexicana que percibimos verdadera, plena de au-tenticidad. Lo relevante de la nove-la es esto: traslado de la oralidad a literatura, de la voz a la palabra impresa... y traslado estéticamente valioso.

He aquí el último trabajo de Aurora

Venturini, esa nonagenaria con más

de treinta libros a sus espaldas y que

cobró especial protagonismo en 2007,

cuando, con 87 años, resultó ganadora

de un certamen literario de Nueva No-

vela. Este hecho sirve para situar al

lector ante una mujer que a través de su particular escritura transporta

a quien la lee ante una sabia literaria diferente y renovada. Amiga íntima

de Eva Perón retrata como nadie la sociedad bonairense, las altas y tam-

bién bajas esferas. Con su novela Nosotros, los Caserta, Venturini obtuvo

también numerosos premios literarios, esos que han venido a colmar su

carrera en sus últimos coletazos. En este caso, la protagonista de la his-

toria, como ya ocurriera con Las Primas, es una niña, Chela Stradolini,

una muchacha inteligente y un tanto salvaje, que se reencuentra en un

momento de su vida, ya adulta, con sus orígenes sicilianos, cuando cono-

ce a su tía abuela Angelina, dueña de una majestuosa mansión en el Bor-

go. Se trata de joven superdotada de la alta burguesía bonaerense que

muy tempranamente padece la falta de afecto familiar y desarrolla, en

consecuencia, un sadismo y una misantropía tan talentosos como esca-

lofriantes. Una vez en Sicilia, Chela halla también ciertas reliquias fami-

liares que testimonian la maldición que pesa sobre los Caserta. Y en este

punto la historia no ha hecho más que empezar.

NOSOTROS, LOS CASERTA

AURORA VENTURINI

Caballo de Troya / 13,90 euros

UNA BÚSQUEDA

INCESANTE DE LOS

ORÍGENES

Opera prima de la escritora y socióloga

Rosario Izquierdo. Esta andaluza (Huel-

va, 1964) plasma en papel más de nue-

ve años de duro trabajo con las mujeres

que viven en barrios marginales de Se-

villa. Diario de Campo parece un reflejo

de su propia historia, ya que, como ella, la protagonista se reincorpora al

mundo laboral trabajando de asistenta social en la periferia de la ciudad

sevillana. Gracias a una cuidada elección de las palabras y, por supuesto,

la narración en primera persona, el lector se siente enseguida atrapado

por la dureza que entraña la realidad que plasma el libro, sobre todo en

estos tiempos complicados en los que la marginalidad está cada vez más

presente. Se trata pues de una novela valiente, emotiva, que es mucho

más que eso, es el reflejo de un momento social que debería remover

muchas conciencias. La protagonista de la historia, como Izquierdo, co-

nocerá de primera mano los problemas que viven cientos de familias de

las afueras de Sevilla. El diario de campo que esta mujer redacta permite

hacernos una idea de lo complicado que es para muchas familias salir

adelante. Para ello traza un camino marcado por duros paisajes urbanos

ayudándose de las voces de otras mujeres con las que interactúa, con

las que dialoga y a las que entrevista y observa desde muy cerca.

DIARIO DE CAMPO

ROSARIO IZQUIERDO CHAPARRO

Caballo de Troya-Random House

Mondadori / 12,90 euros

LAS VIDAS

ANÓNIMAS DE UN

BARRIO MARGINAL

másLib

ros

31

Diario de FerrolDOMINGO,

18 AGOSTO DE 2013 Nordesía

letra

sA

tlá

ntic

as

32

Diario de FerrolDOMINGO,18 AGOSTO DE 2013N

ordesía

felicísima recuperación ao Ave Fénix e edita na súa clásica colección Poe-sía este primeiro volume asinado por Vidal, vestido cunha imaxe de cuber-ta tan enigmática coma suxestiva de Lucía García.

O que segue é case medio cento de poemas breves, de liñas versais moi curtas, que desenvolven unha arte da dicción imperativa, incisiva, perturbadora e desconforme. É máis, todos os poemas comezan (e titúlan-se) por un verbo en forma imperati-va, o que dá idea da pulsión conmi-nativa destes textos, inzados de optacións, deprecacións, impreca-cións e apóstrofes nunha estética de imaxinería agresiva, inequivoca-mente violenta, que orquestra unha auténtica sinfonía amatoria na que o ti ao que se dirixe a voz poética com-parte campo de batalla erótico con un eu que vive nun constante devezo por se (trans)fundir física e animica-mente nesoutro ao que todo o dis-curso vai dirixido como receptor in-manente.

A de Vidal é unha poética de gume de navalla, folla de barbear que rabena calquera abrocho delica-do que quixer planar sobre destes

TEATRO

ROI VIDAL

Espiral Maior-Poesía. XV

Premio de poesía Concello de

Carral.

A máscara poética de Roi Vidal

Hai tempo que coñezo a Roi Vidal. Sei, por tanto, da súa capaci-dade creativa, do seu

camaleónico pulo para se mover por canto eido literario e artístico turre da súa curiosidade. Vino medrar esta última década en textos, músicas, traballos escénicos. O seu foi ir deixándose invadir polo veleno das bambalinas que levaba dentro, no seu ADN. Ver como os síntomas dese mal incurable da máscara, da per-sonna, se ía apoderando do seu alen-to, ía facendo presa del en delirios que se chamaron Xulieta’s Black Hole: farsa de velocidade intereste-lar (2007), Historia dunha man (2009), Vampira (2010), Cans e ca-delas do século XIX (2011), O expe-rimento (2012) ou Canción triste de Wall Street (2012). Todo sen deixar de asombrarme por ese “rock de se-rie B” do Ataque Escampe no que mi-lita. Mesmo admirando o labor edi-torialista independente de Estaleiro, no que tamén bota man. E, xaora, sorprendéndome das evolucións de “Romat” (2009) na tristemente des-aparecida Revista das Letras, degus-tando outros bocados en Dorna.

Toda esa bagaxe verdadeiramen-te polifacética, na que se mesturan filoloxía, rock, dramaturxia, activis-mo cultural e musas varias, deu como resultado que no ano pasado o seu texto Teatro (xenericamente mestizo dende o propio título) se fixese co XV Premio de Poesía Conce-llo de Carral, outorgado por un xura-do no que se atopaban outras valio-sas poetas como Emma Pedreira e Antía Otero ou críticos da altura de Luciano Rodríguez, axudados nos labores administrativos por outro persoal.

Teatro chega a nós agora da man de Espiral Maior, a casa das palabras de Miguel Anxo Fernán Vello que anda a atravesar a súa particular e

ARMANDO [email protected]

versos. Unha arquitectura substanti-va, despida de calquera ornamenta-ción, compracida mesmo no festival de elipses, braquiloxías e aínda ana-colutos que as liñas versais regalan, por veces deliberadamente incon-clusas, abertas coma un cantil ao que abismarnos.

Non podía esperarse menos dun poemario que principia con potentes citas de Alejandra Pizarnik, Heiner Müller ou Lois Pereiro. Toda unha declaración de intencións. Un salvo-conduto de modernidade para un novo poeta, Roi Vidal, que amosa neste Teatro de brutais sketchs ama-torios un orbe sentimental impetuo-so, apaixonado, vehemente e arreba-tado, a furia e a ira que no dual e orixinario claroscuro que nos confor-ma vai deitando unha existencia sal-vaxemente donda, docilmente colé-rica. A dobre cara da máscara. Eros e Tánatos. Sempre tan nós, tan incom-prensiblemente humanos, tan próxi-mos e tan alleos, o noso propio per-sonaxe, a proxección do eu, o espello do Outro, as pontes amorosas salva-das ou dinamitadas, a vida mesma, unha maxia que vai tamén no Teatro de Roi Vidal.

Na imaxe, o polifacético Roi Vidal Ponte

Galicia, tierra de tentaciones

Un poco de distrac-ción no hace daño a nadie. Y en tiempos como los actuales,

menos. Y es que en mayor o menor medida las comisiones de fiestas han trabajado más duro de lo nor-mal para poder ajustar sus cortos presupuestos y elaborar programas festivos que permitan pensar por un momento que la crisis fue cosa del pasado.

No hay producto del mar o la tie-rra que no tenga en Galicia su parti-cular fiesta de exaltación. Las cele-braciones se suceden por toda la geografía, especialmente este fin de semana, ofreciendo al visitante mul-titud de opciones por las que dejarse

Galicia es conocida por su paisaje, y

también por sus miles de fiestas

populares o su excelente gastronomía.

Cualidades todas ellas que se exaltan

por doquier en el período estival.

Estos últimos días no hay parroquia o

pueblo que no celebre algún evento

festivo, patrón, feria o degustación

popular. Pasado el 15 de agosto los

festejos se multiplican y sorprenden a

quien visita esta agradecida tierra en

la lo imposible es no dejarse seducir y

quedar cautivado por todo lo que

aporta al cuerpo, la mente y también

al espíritu.

tentar. Y es que hay degustaciones gastronómicas para todos los gus-tos: la del percebe, el pan, el vino al-bariño, el ribeiro, el pulpo, el maris-co, la tortilla, la vieira, la sardina, el longueirón, la ternera gallega, el pi-miento de padrón o del Couto, la merluza o la cigala entre muchas, muchas otras.

Y en cuanto a los eventos de este fin de semana, se hace obligado to-mar nota:

En Barro concluyen hoy las Fes-tas do Curro, lo mismo que las pa-tronales de Portonovo. En Padrón honran desde el día 15 a Nosa Seño-ra de Iria Flavia. Asimismo, en Sada, llegan a su término las fiestas de Santa María, San Roque y San Ma-

OCIO

mede. Por su parte, en Poboa do Ca-ramiñal rinden honores a la Virxe do Carmen dos Pincheiros, cuyos feste-jos finalizan mañana. En Xinzo de Limia hoy es el día en el que se re-crea el momento histórico de la lle-gada hasta la margen izquierda del río Limia de las legiones romanas comandadas por Décimo Junio Bru-to en el año 135 a. C.

Otras opciones para hoy que vale la pena tener en cuenta son la Festa do Mexillón e a Ameixa de Carril en Vilagarcía y Vilanova de Arousa, re-pectivamente; la Festa da Empana-da de Silleda, La Batalla da Indepen-dencia en Ponte Caldelas, la Oktoberfest Olé de A Coruña –den-tro del amplio y variado programa

de fiestas de María Pita– o el Festival Irmandiño de Moeche, entre otras.

Mención aparte merecen las grandes orquestas gallegas que de-leitan a propios y extraños con sus espectáculos musicales –porque no se les puede llamar otra cosa–, que han transformado las verbenas en el lugar elegido por jóvenes y mayores para pasar sus ratos de ocio. Quién va a querer perderse algo así.

Arriba. Fiesta del Percebe en Cedeira y

Fiesta del Pulpo á Feira en O Carballiño (en

la foto la tapa más grande del mundo que

sirvieron hace unas semanas en la plaza

mayor del pueblo). Abajo, Festa da

empanada de Carral, la del marisco de O

Grove y la investidura de damas y

caballeros en la Festa do Albariño L. POLO/

BRAIS LORENZO (EFE)/P. FRAGA Y E. MOLDES.

enD

eta

lle

33

Diario de FerrolDOMINGO,

18 AGOSTO DE 2013 Nordesía

“Aviones”,

diversión

de altura

para toda

la familia

La “la nueva película con el sello de Disney, que se sitúa sobre el mundo de “Cars” y está dirigi-

da por Klay Hall, artífice de la serie “El rey de la colina” y realizador de otras cintas de animación como “Campanilla y el tesoro perdido”. En “Aviones”, que se estrenó el pasa-do miércoles el protagonista es un pequeño aeroplano fumigador con vértigo que sueña con ganar una gran carrera aérea, un sueño que solamente podrá hacer realidad venciendo sus miedos con la ayuda de su mentor y sus amigos alados.

Otros protagonistas son Skipper Riley, un viejo avión Navy Corsair bastante solitario, Leadbottom, un viejo biplano y un capataz gruñón y cascado; Dottie, una carretilla ele-

La superproducción fu-turista, “Elysium” pro-tagonizada por Matt Damon y Jodie Foster,

llega a la cartelera junto a la cinta austríaca “Paraíso: amor”, mientras que “Exorcismo en Georgia” y “Una casa en Córcega” adelantaron su es-treno al miércoles.

El thriller futurista “Elysium”

refuerza la cartelera en el puente

Días después del descubrimiento

del debut inédito de Orson Welles

como director, otro gran hallazgo

ha aparecido en internet. Son

fragmentos de “The Day the Clown

Cried”, película que Jerry Lewis

realizó y protagonizó en 1972 sobre

un payaso en el Holocausto nazi

que decidió no estrenar.

El cómico Rafael Álvarez “El

Brujo” protagoniza la

reapertura del Teatro Cofidis de

Madrid con “La Odisea”, una

historia actualizada del clásico

griego en el que Ulises luchará

para mejorar una democracia

imperfecta. Acompañado de

melodías orientales, percusión y

los teclados, “El Brujo” fusiona

el espectáculo medieval con las

poética del aedo y sitúa las

historias en un contexto actual.

“Zipi y Zape y el Club de la

Canica”, la nueva película del

vasco Oskar Santos, den edición

del Festival Internacional de

Cine de Toronto del 5 al 15 de

septiembre .

DIFUNDEN POR INTERNET

IMÁGENES INÉDITAS DE UN

FILM QUE JERRY LEWIS

EL BRUJO VUELVE AL

TEATRO COFIDIS DE

MADRID CON “LA ODISEA”

“ZIPI Y ZAPE, EL CLUB DE

LA CANICA” DEBUTA EN EL

FESTIVAL DE TORONTO

EL TURISMO SEXUAL EN

KENYA, EL TERROR Y LA

TRAGEDIA COMPLETAN

LA OFERTA EN LAS

SALAS EN UN AGOSTO

PLAGADO DE ESTRENOS

vadora; Chug, el camión de com-bustible; Ripslinger, el avión estre-lla de las carreras; Bulldog, el avión más veterano; o Ishani, la represen-tante de la India y vigente campeo-na pan-asiática, de la que se enamo-rará nuestro protagonista.

La cinta es una comedia anima-da en 3D repleta de acción y aventu-ras. En cuanto al reparto original, incluye nombres famosos, como Dane Cook (Louie, Una novia para dos) es Dusty, Stacy Keach (El lega-do de Bourne, Nebraska) es Navy Corsair Skipper, Brad Garrett (Everybody Loves Raymond) como el camión de combustible Chug, y Teri Hatcher (Mujeres desesperadas Cleese (Los Monty Pitón, Un pez llamado Wanda) y Val Kilmer (Bat-man Forever, Top Gun).

se estrenarán en España lo largo de este mes.

“Exorcismo en Georgia” es una secuela “Exorcismo en Connecti-cut”, rodada en 2009, y que traslada a Georgia la acción con una historia independiente, basada en hechos reales. La familia protagonista se muda a una mansión aparentemen-te deshabitada en la que tendrán que enfrentarse a fuerzas sobrena-turales hostiles, en un festival de sustos dirigido por Tom Elkins y protagonizado por Abigail Spencer y Chad Michael Murray.

El director Pierre Duculot debuta en la gran pantalla “una casa en Córcega una tragedia familiar de ambiente rural, protagonizado por internacionales como Christelle Cornil y François Vincentelli.

cin

eTeatro

El sudafricano Sharlto Copley y el estadounidense Matt Damon en el estreno de “Elysium” en Sidney EFE

“Elysium”, la nueva película del director Neill Blomkamp, artífice de “Distrito 9”, plantea un futuro en el año 2154, cuando las clases pode-rosas viven con todas las comodida-des en la estación espacial Elysium, mientras que el resto de seres hu-manos debe tratar de sobrevivir en el planeta Tierra. La cinta, cuenta con un reparto de secundarios este-lares como Sharlto Copley, Alice Braga y el mexicano Diego Luna.

El director austríaco Ulrich Seidl estrena su trilogía con “Paraíso”, subtitulada “Amor”, en la que ex-plora los abismos humanos más os-curos sin ahorrar detalles. En esta primera parte, una mujer viajará a Kenya en busca de turismo sexual, una historia que entronca con las siguientes, “Fe” y “Esperanza”, que

34

Diario de FerrolDOMINGO,18 AGOSTO DE 2013N

ordesía

Se me vienen a la mente, en tropel, una serie de pelis, pertene-

cientes a los más diversos géneros, que, como en los trucos de

la mejor magia, no son lo que parecen…

- ALLO, LE HABLA EL ASESINO (en la foto el cartel de la pelícu-

la) (Hubert Cornfield, 1960).- Un apestoso malentendido que ya

quisiera Camus de su cosecha. Un gran pequeño thriller, con la

metedura de pata más gozosa de la Hª del Cine. Si no disfrutan,

les devuelvo el dinero.

- DIFERENTE (Luis Mª Delgado, 1961).- Epifanía del “orgullo

gay”, cuando en España todo eran virilidades, disfrazada de

“papá, quiero ser artista”. Al aparato (un taladro, para el caso),

Alfredo Alaria, uno de nuestros ángeles caídos más malditos.

- HOMICIDIO (William Castle, 1961).- Filmada el mismo año que

“Psicosis”, va y le toca una de sus tretas (sin erre también vale).

Cine Castle: malo con mucho encanto y muy poca vergüenza. W.

C. (!) fue el productor de “La Semilla del Diablo”…

-EL RÍO DEL BÚHO (Robert Enrico, 1962).- Un relato de Ambro-

se Bierce. Su secuencia final…Mejor, no meneallo. O sí: dentro

de cien años, todos calvos…Una disculpa para recomendarles

las “Fábulas Fantásticas” de Ambrosio “Bitter” Bierce…

- EL PLANETA DE LOS SIMIOS (Franklin J. Schaffner, 1968).-

Por edad, soy de los que la vio, virgen y mártir, sin tener n. p. i.

del desenlace. Una de esas pelis que te enseña a no abandonar

el asiento antes de que se enciendan las luces de la sala.

- LA NOCHE DEL DÍA SIGUIENTE (Hubert Cornfield, 1968).- El

viejo zorro Cornfield jugando al escondite con nosotros. Las ni-

ñas son más precoces que los niños…Y si hablamos de Pamela

Franklin, su protagonista, entonces, ni te cuento…

- LA HUELLA (Joseph L. Mankiewicz, 1972).- Olivier & Caine, en

un juego de espejos deslumbrante que, como en “La Dama de

Shangai”, genera un montón de presencias paralelas. Se come-

te un espantoso crimen. El asesino es…la lucha de clases.

- LA ESCALERA DE JACOB (Adrian Lyne, 1990).- Sartriana y

todo, grimosa y envolvente, podría apuntarse a un ciclo de cine

pacifista sin más problema que el aparecer firmada por el padre

de “Atracción Fatal” y “Nueve Semanas y Media”.

- AFLICCION, (Paul Schrader, 1997).- Drama sobre la posibilidad

de que seamos durmientes más bien poco agraciados, soñando

con el lado salvaje de nuestro propio infierno. Un Schrader tan

torturado “as usual” y, por ende, disfrutable a tope.

- ALTA TENSIÓN (Alexandre Aja, 2003).- Puta madre del “cine

de la crueldad” a la francesa. Lo que vino después de su paso a

los USA (“Piraña 3D” o un remake de “Las Colinas Tienen

Ojos”…) no tenía ni la mitad de gracia y de desgracia.

Mi primer encuentro con la magia en el Cine fue “El Gran Houdini” (George

Marshall, 1953), con Tony Curtis y Janet Leigh. Desde entonces, y mira que ha llovido, ha venido fascinán-dome el juego que se establece entre apariencia y realidad, por obra y gra-cia del prestidigitador, el de rápidos dedos, quien, con su Arte y/o su ciencia tramposa, “nada por aquí, nada por allá”, es capaz de fran-quearnos cualquier puerta a lo im-posible, con ayuda de nuestro ojo mentiroso. Visto lo visto, nuestros gobernantes vendrían ejerciendo oficio parecido (al “estado de bienes-tar” nos lo han transformado en Bu-ggs Bunny, conejo/bacinilla de nues-tra mala suerte: un estado de excepción económica que aparejado lleva el recorte de principios demo-cráticos)… “No creas todo lo que oi-gas y sólo la mitad de lo que veas…”, me aconsejaba la abuela que no ten-go, en plan apócrifo. Mediante su-gestión del taumaturgo, camarada T., tendemos a creer haber visto lo escuchado. Nos abrimos de orejas a sus hueros discursos, para, tras in-dignarnos, oír sus cantos de sirena policial y sus porras en cueros, sil-bando, cual sierpes venenosas, sobre nuestros cráneos indefensos…Pero eso es otra historia, padrecito…

Seguro que recuerdan “El Truco Final” (Christopher Nolan, 2006) y “El Ilusionista” de Neil Burger, pro-ducida ese mismo año. Como no hay dos sin tres, en 2007, se estrenaba “El Último Gran Mago”, de Gilliam Armstrong, una especie de “biopic” acerca de Houdini…Cinco tempora-das habrían de pasar para que Rodri-go Cortés, con su “Red Lights”, inten-tase asomarse al otro lado –no siempre placentero– de cierto tipo de espectáculos de magia de corte nigromántico, en los cuales el entre-tenimiento da paso a la superchería desalmada, cuando no a la estafa pura y dura. Deberían verla en una sesión doble con “El Callejón de las Almas Perdidas” (Edmund Golding,

aquí los magos, a la vista del respeta-ble, desde Las Vegas, van a robar un banco parisino…Dicho y hecho…Mandan ahora posturas de gallina, ¿me quieres explicar cómo lo han hecho…? Pues como se corta en tro-zos a la bella partenaire; de la misma manera que consigues que ruja un tigre donde antes nadaba un pez do-rado…Cuestión de espejos, lo mis-mo que para un apurado de bigote o, sin prisas, un rizado de pestañas. Y, claro está, que el mago consiga ha-cernos mirar hacia otra parte (en el caso del político, aun lo tiene más fá-cil: sacar de su chistera un Gibraltar convertido en “remake” Malvinas (o Perejil, que nos pilla más a mano pe-cadora…).

“Ahora Me Ves” presume, porque puede, de ritmo trepidante. Mon-sieur Leterrier, especialista en el “cine de acción” (“Transporter”, “El Increíble Hulk”…), se dedica a ello sin mayor autoexigencia. Si “ilusio-nismo” viene de “ilusión” (igualito que “iluso”); no te pases de listo ni te pongas a pedirle explicaciones sobre lo que acabas de tragarte: sé bueno y déjate arrastrar por su vistoso abrakadabra.

PD) Nacho, el Señor de los Dú-plex, más mágico que nadie, me en-señó, lleno de satisfacción, el nuevo, y al parecer carísimo, equipamiento de la sala 1. Resulta que ahora las películas no viajan, enrolladas en bobinas, dentro de grandes sacas de lona grasienta, sino en pequeños y pulcros maletines, conteniendo se-siones minuciosamente programa-das desde la distribuidora. Le conté a Nacho que, en los viejos tiempos del Centro Social de Sª Marina, pro-yectábamos pelis, iluminadas por unos carboncillos incandescentes que había que andar vigilando todo el rato… Nacho me pregunta si sé de alguien a quien pueda interesarle un proyector de cine…Prometo investi-garlo.

JOSÉ TORREGROSA

Ahora me ves...

Y ahora no te veo...

la vuelta al mundo

en 80 clásicos

UNA PELÍCULA DE LOUIS LETERRIER

cin

eTeatro

35

Diario de FerrolDOMINGO,

18 AGOSTO DE 2013 Nordesía

1947), lo mejor (y más aterrador) filmado, hasta el momento, sobre el tema.

Nueva vuelta de tuerca a la pota-

gia, “hale-hop” del “más difícil toda-vía” (no bastaba con que David Co-pperfield hubiese hecho desaparecer la torre Eiffel, manda carallo…):

enFoto

gra

mas

36

Diario de FerrolDOMINGO,18 AGOSTO DE 2013N

ordesía muchasFelicidadesFelicita con Diario de Ferrol

MUCHAS

FELICIDADES!!!

De parte de

todos los que

te queremos.

Besos.

EUSEBIO

¡¡Mira quién se nos está haciendo mayor...!! Muchas felicidades y muchas

gracias por estar siempre ahí. Sé muy feliz. Bicos.

PEDRO Y LUCÍA

“El amor es un

camino que se

recorre despacio,

disfrutando de cada

paso...” Hace 50 años

que Pedro y Lucía

iniciaron juntos ese

camino, por eso

vuestra familia quiere

desearos un feliz 50

aniversario.

Muchas felicidades!!!

Besos de todos.

enFoto

gra

mas

37

Diario de FerrolDOMINGO,

18 AGOSTO DE 2013 NordesíamuchasFelicidadesFelicita con Diario de Ferrol

DAVID

¡Muchas, muchas felicidades en tu segundo cumple! Te

lo desean tus tíos y tu prima. Besos.

IKER

Al vasco, más vasco, sin serlo... ¡Muchas, muchas

felicidades en tu cuarto cumpleaños! Te esperamos “el

sábado”. Te quieren muchísimo padrino y madrina.

LUCÍA SEOANE

¡Felicidadessss!!! Disfruta de tu día. Sheila.

NAIARA (4 DE AGOSTO DE 2013)

¡Muchas felicidades!! Tu familia y amigos. Besos

IZAN

Ya son 5 añitos los que

cumples!

Ahora ya tienes un

juguetito más en casa,

que es tu hermanito.

Muchos besos de tu

hermano, tus padres,

tu madrina, tu tía y los

abuelos.

Te queremos mucho.

¡FELICIDADES!

José Porto, Dionisio Rubianes y J. Manuel Mariño

Antonio Vázquez y Vicente Suárez

Ramón Río, Jesús Iglesias y Juan J. Vidal

Jesús Mª Taboada, Victorino López y Francisco Javier Mosquera

Segismundo Pérez, José López y Francisco Sabín

German Aneiros, Antonio Rey y Manuel Carrillo

José María Coira y Juan Vilela

Manuel Rodríguez, Luciano Leira y Félix Caaveiro

VII Encuentro de

compañeros medios

auxiliares de Astano

El 14 de junio se reunieron de nuevo antiguos compañeros medios auxiliares del astille-ron fenés, Astano. Se trata del séptimo encuentro del colectivo, que acostumbra a re-unirse por estas fechas para celebrar el aniversario de su ingreso en la factoría.

enFoto

gra

mas

38

Diario de FerrolDOMINGO,18 AGOSTO DE 2013N

ordesía

Jenaro García y José Otero

Sanjurjo Balseiro, Rafael Sabín, José Figueiras y José Espada

José Vázquez, Pedro Vázquez y Lino Ascariz

Manuel Grandal, José Ferreira y Alfonso López

Carlos Rodríguez, Manuel Vilela y J. Iñaki Seoane

Ricardo López y Manuel García

enFoto

gra

mas

39

Diario de FerrolDOMINGO,

18 AGOSTO DE 2013 Nordesía

El Trastero de Lore, nuevo espacio de moda y complementos en

la calle Euskadi, en el barrio ferrolano de Recimil

Y que se puede encontrar en un trastero? Pues un poco de todo. Con esa filosofía abrió sus puertas el pasado día 9 el Trastero de Lore, un espacio de

moda diferente en la calle Euskadi. Ropa de fiesta y calle, complementos variados y hasta arreglos en prendas de vestir, un servicio completo que hace de este nuevo espa-cio un rincón diferente que vale la pena visitar en busca de alguna oportunidad. Y es que en el Trastero de Lore ven-den piezas de vestir tipo outlet, dado que también traba-jan con restos de prendas procedentes de otras tiendas. Una buena idea en los tiempos que corren.

Antonio y Asun

Berta y Jesús

Manel y Magdalena

Los homenajeados, Suso y Fefa

Loly y Jose

Adrián, Luis y Aitor

Miriam y Felipe

Bodas de Oro de Jesús

Fernández y Josefina

Mouriz en A Granxa

El pasado mes de julio, el día 20, celebraron una fiesta para conmemorar el 50 aniversario de bodas, Jesús Fernández y Josefina Mouriz. Los conyujes estuvieron arropados para la ocasión de sus familiares y amigos, que no quisieron faltar en una fecha tan señalada. La

celebración se desarrolló en el Mesón A Granxa, donde todos pasaron un día inolvidable. Feli-cidades. Fotos Adrián Vilaboy.

enFoto

gra

mas

40

Diario de FerrolDOMINGO,18 AGOSTO DE 2013N

ordesía

David y Ángel

David, Julia y Claudia

Aitor, Luis e Iván

Ramiro y ConchaFina y Pepe

enFoto

gra

mas

41

Diario de FerrolDOMINGO,

18 AGOSTO DE 2013 Nordesía

NONITO [email protected]

En el cartel de este Fes-tival se incluyen ban-das como Global War-ning, formada a partir

de dos bandas de reggae proceden-tes de España y Francia y un afa-mado DJ de Reino Unido.

Combinando los elementos en crudo de las raíces reggae y la mo-derna música urbana, este grupo creativo de músicos produce uno de los más frescos y actualizados “Nu reggae” (nuevo reggae) del momento. Son conocidos por su habilidad para hacer moverse cual-quier pista de baile con sus múlti-ples cambios de dirección musical nace en el verano del 2007. El gru-po está compuesto por nueve inte-grantes influenciados por el sonido jamaiquino e ingles del reggae de los años 70/80. Esta formación se destaca por su estupenda armonía

The Rolling Stones anunciaban el pasa-do 22 de Julio el lan-zamiento de ‘The Ro-

lling Stones – Hyde Park Live’, tras colgar el cartel de “entradas agota-das” en sus dos conciertos en Hyde Park (Londres), del 6 y 13 de julio. La 65.000 entradas para el concier-to se agotaron en ¡ 5 minutos ¡ y hubo que organizar el segundo don-de también se agotaron. Mick Jag-ger vestido de blanco, recitó un poe-ma de Percy Bysshe Shelley con el que se hacía honor a la muerte de Brian Jones dos días antes del pri-mer concierto.

El disco, editado solamente en formato digital, alcanzaba el nº1 de la lista de álbumes a las 24 horas tras salir a la venta. Los mejores mo-mentos de ambos conciertos, que tuvieron lugar casi 44 años después de su primera actuación en Hyde Park el 5 de julio de 1969, muestran a Mick Jagger, Keith Richards, Char-lie Watts y Ronnie Wood haciendo lo que mejor se les da: actuaciones soberbias que deleitan al público con sets llenos de hits y temas que ya son en himnos, Start Me Up, It’s Only Rock ‘N’ Roll, Tumbling Dice, Emotional Rescue, entre otras.

Reggae, a tope, en Xubia

THE ROLLING

STONES

“HYDE PARK

LIVE”

EL FOUNDATION REGGAE FESTIVAL VA YA POR SU

EDICIÓN NÚMERO 13. CREADO POR INICIATIVA DE

LA ASOCIACIÓN CULTURAL CORUÑESA NEGUS.

HA ENCONTRADO UNA NUEVA “RESIDENCIA” EN EL

PASEO MARÍTIMO DE XUVIA, DONDE SE

CELEBRARÁ LOS PRÓXIMOS DÍAS 23 Y 24 DE

AGOSTO, CON LA PARTICIPACIÓN DE BANDAS

GALLEGAS, NACIONALES E INTERNACIONALES

ESTE EVENTO ÚNICO EN GALICIA.

vocal a cargo de la primera línea de escenario femenina llamada “Las Mambas. Skazofrenia, es una joven banda originaria de l´Eliana (Va-lencia) que desde su formación en 2006 apuesta por dos grandes esti-los como son el Ska y el Reggae.

El grupo, se atreve con la fusión de muchos otros estilos.Ganjhar Family un grupo formado por Da-niel Canela a.k.a. Ras Canelow y Pablo Leyenda a.k.a. Donpol que profundizan en las distintas co-rrientes del reggae, pasando del roots al dancehall, del lovers al dub, de lo más acústico y orgánico a lo más crudo y digital. Ska, reg-gae, punk, latin, balka. La fusión de estilos es una de las marcas los Skarallaos.

The Skarnivals, es una banda ska ,punk, folk gallega nacida en 2009.

Este es un disco plagado de

canciones con mayúscula,

acústico y eléctrico; diez tracks

de la nueva cosecha del puño y

el verbo de Andrés que se

editará el próximo 17 de

septiembre, aunque el primer

sencillo “Cuando no estás”, se

estrenará el 30 de Julio, .

Sospechoso de taurino y

“enredado social”, Calamaro,

sigue brillando y vuelve a

demostrar que su ciencia para

escribir canciones y cantarlas

sigue intacta.

Un repertorio ajustado a las

formas clásicas, que va a

contagiar el deseo de

escucharlo muchas veces.

Un “pequeño” disco (diez

canciones) para Calamaro, que

posiblemente es uno de los

grandes discos de la carrera de

Andrés Calamaro.

La película “Metallica Through

The Neve”se estrenará el

próximo 27 de Septiembre y el

disco tres días antes en formato

de doble CD y en Digital.

Además,, en otoño, también

habrá una edición en vinilo

(disponible en 33 1/RPM y en un

formato limitado y numerado en

45RPM. La película “Metallica

Through The Never”, dirigida por

Nimród Antal, sumerge a la

audiencia en una estimulante

experiencia cinematográfica del

directo de Metallica, donde

interpretan sus canciones más

icónicas, combinadas a su vez

con una atrevida historia que

contiene una representación

única de la iconografía de la

banda.

Lars Ulrich (Metallica)

comentaba que “no solo estamos

como locos con el próximo

estreno de la película, sino que se

pueda compartir nuestra música

directamente en todos estos

formatos es sencillamente

genial”.

ANDRÉS CALAMARO

“BOHEMIO”

METALLICA

THROUGH THE NEVER

Cartel de festival Reggae, que ya va por su edición número13

Los Stones, en accióntodoM

úsic

a42

Diario de FerrolDOMINGO,18 AGOSTO DE 2013N

ordesía

La Consellería de Cultura,

Educación y Ordenación

Universitaria puso esta semana

una programación especial de

Atardecer en el Gaiás, con un

total de cuatro actuaciones que

combinan pop, clásica, rock y

poesía. El rock and roll de Lady

Cherry y sus chicas cerraron el

festival.

A un mes de que comience la vendimia en las denominaciones de origen

(DD.OO.) ourensanas, la incertidumbre vuelve a instalarse entre los

agricultores por el precio que alcanzará la uva.

El primer gran incendio del verano, que arrasó más de 500 hectáreas de

superficie, se inició en la localidad ourensana de Seadur (Larouco), y en

Quiroga (Lugo). Las altas temperaturas han hecho que los montes

vuelvan a arder sobre todo en las provincia de Ourense y s Pontevedra.

Los atardeceres en el Gaiás suenan a música

Vendimia

Arde Galicia

La Fundación Centro Gallego de

la Artesanía y del Diseño

participa por primera vez en una

de las mayores ferias de

decoración del diseño, la Feria

Formex de Estocolm, con una

nueva línea de creaciones en

madera, cerámica, textiles y

cestería

La artesanía gallega viaja a Estocolmo

ESPECTÁCULO

PROMOCIÓN

PRODUCTO GALLEGO

INCENDIOS

La Federación de Entidades

Galegas en Cataluña (Fegalcat)

entregó los Alecríns 2013 a la

cantante María do Ceo, a Xósé

Neira Vilas, por el compromiso

con Galicia y su lengua, a la

Fundación Carlos Casares, por la

contribución a la cultura, y a la

escritora Helena Villar Janeiro.

Neira Vilas galardonado con un Alecrín

PREMIOS

Rajoy practica senderismoVACACIONES EN GALICIA

El presidente del Gobierno, Mariano Rajoy, está pasan-do unos días de va-

caciones en una casa rural en Ribadumia, en Pontevedra. El presidente busca algo más de tranquilidad para alejarse de la “tormenta” política que está pro-duciendo el caso “Bárcenas” y los problemas con Gibraltar.

En esta localidad pontevedre-sa la gente le conoce, y los ma-drugadores no se extrañan de encontrárselo paseando en ber-mudas por A Lanzada, coincidir en el restaurante del Náutico a la hora de comer o verle salir a pes-car en el barco de algún amigo.

En su primer fin de semana de vacaciones practicó senderismo por la ruta de los Molinos junto al presi-dente de la Autoridad Portuaria de Marín, José Benito Suárez, marido de la ministra de Fomento, Ana Pas-tor. Curiosamente, ambos se han vestido con idéntica indumentaria para realizar la ruta.

Rajoy intentó pasar desapercibi-do. A pesar de la cercanía del presi-dente con los vecinos no se deja ver mucho, ellos aseguran que es muy reservado y que le gusta mucho es-tar con la familia. Le describen como una persona muy agradable y campechana, siempre acompañada de sus familiares y amigos

Tras pasar unos días en el coto de Doñana, el presidente quisopara pasar el resto de su tiempo de des-canso en GaliciaEl marido de Ana pastor acompaña a Rajoy en su caminata EFE/OSCAR VÍFER la

Sem

ana

43

Diario de FerrolDOMINGO,

18 AGOSTO DE 2013 Nordesía

RETAIS DA NOSA HISTORIA

enD

eta

lle

Ao fondo da imaxe o edificio consistorial, que se at

Segregación e constitución do axuntamento de Cariño

Onoso colaborador Xosé Vicente repro-duce unha hipotéti-ca conversa entre

dous veciños de Cariño que fan un repaso pola historia desta vila mari-ñeira, que obtivo a independencia de Ortigueira fai agora 25 anos.

Como foron os primeiros pasos?

Todo comezou coa formación da nova directiva da Asociación de Veci-ños “San Bartolo” en asamblea no-meada no local do Bahía. Foi unha chamada de Luis Galcerán a xuntar-nos e propor unha candidatura pro-gresista integrada por Xosé Lois Ar-mada de presidente, Lorenzo Fojón de tesoreiro, cargo que logo pasaría a Fernando Fraguela, e o que lles está falando como secretario. Había unhas dez persoas máis de vocais en-tre os que estaban Rafael Soneira, Tita, outro Vicente e demais que abandonarían pouco tempo despois por discrepancias coa presidencia.

Cales foron as primeiras ac-tividades da Asociación ?

As primeiras andanzas da AVV , antes de que se produxera a escisión comentada, foi tomar a noso cargo a organización das festas daquel ano, ao non presentarse naide para for-mar a necesaria Comisión.

Fixeronse rifas para o sorteo dun coche, as rifas non se chegaron a vender todas e o premio foi a tocar nunha papeleta que estaba no meu poder. Eu non me quedei co coche, claro está, e o coche vendeuse. De tal xeito que se fixeron as festas e houbo superavit. E foi con ese superavit co que se iniciou a tarefa de loitar por un axuntamento. Co que sobrou das festas encargouse unha plataforma para que poidera bailar enrriba dela en próximos anos o ballet Rei de Via-na e ademáis 100.000 pesetas que se abonarían por un ditamen pedido a D.Eduardo García de Enterría.

¿De que xeito se solicitou ese ditamen?

Tiñamos a experiencia da loita de Pacurri e Salustiano a prol dunha en-tidade local menor para Cariño,e as primeiras reinvidicacions de AIUDO, unha coalición electoral cariñesa, que non chegaron a fructificar. Sa-lustiano Pedre e Pacurri viron recom-pensada a sua loita na consecución dun Instituto para Cariño pola movi-lización de todo o pobo unido, pero consultados por nós recoñecían que a autonomía de Cariño non pasaba por unha entidade local menor con

que daquela superaba os 5.000 habi-tantes. A Universidade de Santiago de Compostela, por medio do estudo da catedrática Rosario Miralbes Be-dera e outros en Decembro do 1983, xa contemplaba no seu libro “Gali-cia: una división comarcal de su es-pacio” este territorio coa Pedra, Sis-mundi, Feás e Landoi como comarca diferenciada.

Habería que demostrar que había outros municipios con menor poboación incluso ¿non?

En Galicia hai 79 concellos con menos de 3.000 habitantes. Sen ir máis lonxe, A Capela (1376), Cerdi-do (1312), Mañón (1537), Moeche (1358) e As Somozas (1279), só por citar os que están máis perto de nós, teñen moito menor número de habi-tantes. Cariño ten 4373. Esta divul-gación fíxose por parte de artigos publicados no periódico ferrolán de curta vida El Litoral. Estaban firma-dos por Grupave-grupo de prensa da asociación de veciños (máis en con-creto por un único membro da Aso-ciación).

Os artigos, con títulos como: “Nai-de o vai negar”, ”Absurda distribu-ción territorial.Cariño ten razón”, apareceron tamén nun número de Nordeste case monográfico, que tiña como portada un debuxo de Lorenzo Fojón cunha ocurrencia premonito-ria: Despois de Nordeste virá o ven-daval. Era o vendaval do Axunta-mento ao que ía adicado ese número da revista na súa penúltima etapa.Ta-mén figuran no libro de actas da AVV.Eran todas razóns de peso que acre-ditaban que era inxusto que Cariño non tivese Axuntamento comparado con outros que sí o tiñan. Tamén o periodista Antón Luaces desde a súa emisora de radio na Coruña, así como intervindo nun pregón das fes-tas, fixo labor de comunicación e apoio a causa da que el como veciño noso tomou como propia.

Foi naquel tempo que se descubriron periódicos como El Pueblo de Cariño e La Voz de Cariño publicados a princi-pios do século XX na imprenta de Foxo que reinvidicaban ta-men, xa daquela, un concello cariñés

Sí, apareceron como xurdidos da nada, dun pasado histórico que nos, os que agora traballabamos por un Axuntamento de Cariño non sabia-mos.Máis non había que caer na trampa. Na trampa dos que arestora nos poñían en coñecemento aqueles avatares históricos para dicirnos: “Vedes, isto non é novo. Xa antes houbo quen pretendeu un Axunta-mento para Cariño e fracasou”.

¿Quen nega que tamén pode fracasar neste intento?

Estaba claro que no outro lado da

moi poucas competencias. Así pois había que ir a por todas, por un axuntamento propio con todas as da lei. Tivemos varias xuntanzas cos portavoces dos partidos políticos PP e PSOE e máis o patrón maior da Co-fradía de Pescadores, e todos eles vían un camiño espiñoso de cara a conquerir un Axuntamento para Ca-riño. Entón este membro da Asocia-ción puxo sobre a mesa a proposta de fichar ao mellor catedrático en Admi-nistración Pública naquel momento, profesor na Universidade Complu-tense de Madrid. Parecía un farol pero non o era.

MAIO 1984¿Cómo vos puxestedes en

contacto con Eduardo G. de Entería?

Por carta e por teléfono.Máis tar-de persoalmente un membro da Aso-ciación con motivo de celebrarse o I Congreso do Colegio Oficial de Psi-cólogos en Madrid, no mes de maio de 1984, aproveitou para pasar polo seu despacho de Príncipe de Vergara 62, onde tiña un equipo de avogados traballando para el. Sería un colabo-rador seu, o señor Alba quen sería dalí en adiante o que se encargaría de levar a bon porto o expediente con tódalas seguridades xurídicas.

¿Que viña a dicir o ditamen de García de Enterría?

En síntese, que para poder segre-garse e constituirse en municipio in-dependente, Cariño tiña que cumplir tres requisitos: Ter poboación dabon-do, ter vontade expresada de consti-tuirse en Axuntamento por tódolos veciños ou a maioría e poder soster-se economicamente.

E cumplíanse?. En canto a ter poboación dabon-

do e ser unha comarca diferenciada, cómpre salientar que Cariño coa súa bisbarra, o que forma o Cabo Ortegal (nun primeiro momento contábase S.Adrián de Veiga e Mera tamén in-cluídas, como parroquias integran-tes do novo municipio. Despois ao longo da formalización do expedien-te, descolgaríanse) forma unha co-marca diferenciada con poboación

VICENZO DE CARIÑO

O empuxe das

xentes de Cariño

propiciou que

hoxe desfrutemos

de Axuntamento

2.781 veciños

maiores de idade

firmaron en 1985 a

petición de

segregación

44

Diario de FerrolDOMINGO,18 AGOSTO DE 2013N

ordesía

Ría estaban aqueles que pensaban que era unha intentona e que se que-daría en nada, en auga de borrallas.Non o creerían ata mesmo o día 21 de Xaneiro de 1988 en que se logrou.

XUÑO 1985E a vontade expresa da

maioría dos veciños?Sabiamos que tiñamos que contar

cun notario e recollelas firmas de tó-dolos maiores de idade que puidera-mos, pasando casa por casa ou con-vocando nun mesmo día a firmar nun sitio concreto. O notario que exercía nesta comarca, José Vicente Galdón Garrido, natural de Bétera (Valencia), brindouse con suma xe-nerosidade i entusiasmo. A convoca-toria fíxose o día 9 de Xuño de 1985 chamando por megafonía en tódalas rúas de Cariño.Co carné de identida-de tomaronse as sinaturas de practi-camente a totalidade do pobo no baixo da Cofradía. Estivemos na mesa de recollida de firmas os mem-bros da directiva da Asociación e Ri-cardo Novo, desde a mañá á derra-deira hora da tarde. Foron 2.781 persoas maiores de idade as firman-tes. O día seguinte os xornais, algúns a toda plana, facíanse eco do aconte-cemento.

¿E cómo foi nas parroquias que tamén formarían parte do novo municipio?

Pouco despois, sempre co notario dando fé, recollimos as firmas na Pe-dra e en Sismundi. Tivo lugar no Gran Vía, local do antigo cine dos Miranda. As convocatorias en San Adrián de Veiga e Mera non corren a mesma sorte. Posteriormente, estan-do ausente o membro da Asociación que lle está falando, en Feás e Lan-doi, unha maioría de veciños firma-rían a favor.

OUTUBRO 1985¿Cal foi a actitude do conce-

llo do outro lado da Ría do que

Concello versus Axuntamento

enD

eta

lle

opa diante do paseo marítimo da vila mariñeira de Cariño

Fai unhos anos tivemos ocasión en Cariño de asistir a un debate acerca da

Normalización Linguistica: Facíase referencia entre outras cousas ao

papel que tiñan que xogar as institucións na defensa da lingoa galega. Alí

empregouse con moita profusión a verba Concello e moi pouco a palabra

Axuntamento. De isto é do que quixera falar. Quixera adiantar que a miña

inclinación vai a favor da expresión axuntamento ¿Por qué? Porque me

recorda a fermosura dunha familia de palabras como xuntanza, xuntos,

axuntar, xunta, que efatizan e destacan un significado de unión,

comunicación e concordia. Por outra banda dicir concello, aparte de

carecer desa semanticidade cívica e afectuosa que acabamos de

recoñecer na palabra axuntamento, non me cadra, cecáis por aquelo de

que a súa eufonía traime asociados os sons doutra verba que fai

referencia ao recinto onde se garda o gando porcino, relación fonética que

se presta ao chascarrillo ou a broma de carnaval en copras de escarnho e

maldhicer. Como tamen son da opinión de que unha institución, neste caso

unha entidade básica do Estado, non se enaltece máis cando se denomina

con adxetivos como “Muy noble” ou “Nobilísimo”, pois ao meu ver son as

funcións ben cumpridas e as persoas honestas que as exerzan, os que

confiren ou poidan conferirlle a dignidade e respeto que os veciños e

REFERENCIAS Á VILA DE CARIÑO , BASEADAS EN DOCUMENTOS HISTÓRICOS

45

Diario de FerrolDOMINGO,

18 AGOSTO DE 2013 Nordesía

ller do avogado Andrés Salgueiro, procedente iste dunha familia de Ca-riño. En fin, que foi o empuxe das xentes de Cariño o que acadou que hoxe desfrutemos de Axuntamento.

Debemos recoñecer que o aparato administrativo e financieiro dun axuntamento é moi limitado, sendo en todo caso só unha palanca necesa-ria para empezar a mover aquelas tarefas que quedaron detidas e non poideron levarse a cabo.

Fixéronse moitas cousas e ninguén pode negar que as melloras están á vista de tódolos cariñeses. Cómpre fa-cer un estudo desapaixoado dos tran-ces que foron xurdindo polo camiño, recoller as teimas culturais que que-daron esnaquizadas ou esquecidas, reavivar o dinamismo crítico e orga-nizativo, alentar a unión entre parti-darios de diferentes ideas pero coa mesma aspiración de superar as ne-cesidades marítimas, pesqueiras, educativas, deportivas, urbanísticas, ecolóxicas, sanitarias e de todo tipo. O que máis nos axudaría nestes tem-pos non sería o trunfalismo localista senón poñer dacordo aos diferentes colectivos: patróns e mariñeiros, no-vos e vellos, traballadores do mar ou da terra, nun proxecto común de des-envolvimento para a comarca cariñe-sa. Hai que ser capaces de dicir o que pensamos. Nin un axuntamento, nin unha cofradía, nin calquer outra cor-poración de carácter público local pode (poder pode pero non debe) quedar reducido a un ente burocráti-co e puramente xestor. Ten que ser algo máis que iso, non só tratando de resolver a problemática actual, que é abonda, senón facendo día a día pre-visións de futuro en coordinación cos diversos sectores sociais.

Istas palabras non queren ser se-non máis que unha reflexión, porque o axuntamento non é unha meta en sí mesmo, senón unha ferramenta, un medio moi útil para sacar a Cari-ño da crise que nos asolaga.

cidadáns lles debemos ou outorgamos. Penso, en definitiva, que non hai

razón para restrinxir o uso da palabra axuntamento que é tan galega ou

máis que a outra. E cecáis cun significado máis preciso e axeitado. Velahí

que concello é a tradución do castelán concejo. Agora ben, concejo nun

senso estrictamente xurídico equivale a pedanía, aldea, parroquia, ou sexa

un axuntamento de pouca poboación (menos de mil habitantes en moitos

casos) baixa riqueza e inferior categoría á que lle corresponde a aquel

municipio coa denominación tamén en castelán de ayuntamiento. Polo

tanto, e isto é o que me parece máis grave, cecáis sen sabelo e de xeito

involuntario e inconsciente polo seu emprego indiscriminado, acóllese

máis axiña unha verba que non é máis galega ca outra, pois ámbalas dúas

teñen traducción ao/do castelán; e adoitamos a que nos rebaixa e a que

non expresa precisa e xustamente a calificación que coidamos merecer,

adoptamos apresuradamente a menos axustada a nosa situación. E digo

nosa situación pois estoume a referir á que todo o mundo sabe. O noso

pobo de Cariño empregaba a palabra axuntamento para loitar por il.

Convocábanse e xuntábanse os veciños para conquerilo, pedilo, esixilo. O

axuntamento de Cariño naceu fai agora vintecinco anos ¿por qué temos

que deixar que nolo bauticen como concello?

queríades segregarvos? O pleno do concello de Santa

Marta opúxose o 19 de Outubro de 1985 á segregación do seu distrito coarto. Esa negativa xa a esperaba-mos pero non ía a ser determinante. Pola tarde do mesmo día ten lugar unha manifestación masiva de tódo-los veciños de Cariño. A marcha par-te das inmediacións do Instituto an-tigo nas Casas da Area ata a Cofradía.

¿E os dirixentes dos parti-dos políticos qué papel xoga-ron?.

A Adolfo Suárez ex presidente do goberno de España, e daquela presi-dente do CDS, nunha visita que fixo a Cariño pedíuselle o apoio do expe-diente no seu paso polo Consejo de Estado, ditamen que era preceptivo pero non vinculante. Nunha entre-vista con González Laxe, antigo cola-

borador da nosa revista Nordeste en temas pesqueiros, presidente do PS-deG-PSOE foi invitado por este mem-bro da Asociación en Santiago de Compostela a que se pronunciase na campaña electoral a favor do Axun-tamento de Cariño. Andando o tem-po sería elexido presidente da Xunta de Galicia e outorgaría a segregación e constitución do Axuntamento de Cariño o 21 de Xaneiro de 1988.

MARZO 1987¿E que pasou antes diso no

Consejo de Estado do que aca-bas de facer mención?

A Comisión Permanente do Con-sejo de Estado resolve o 26 de Marzo de 1987 o expediente 49215 favora-blemente. Aínda que era preceptivo, non era vinculante. Era en verdade un gran paso pero non remataba o proceso con ese ditamen.

¿En todo ese longo proceso non houbo cambios na com-posición da directiva na Aso-ciació de Veciños de Cariño?

Sí, a consecuencia de estar varios dos seus membros ausentes por ocu-pacións profesionais, entraron a re-forzar a directiva: Francisco Pita Bar-ge, José Lourido Rodríguez, Leopoldo Yáñez Abella, Constantino Chao Mata e Manuel Varela Lourei-ro, na asamblea do domingo 10 de Novembro de 1985.

Igual aínda hai algo que se me quede no tinteiro e queiras lembrar...

Sí, engadir que o expediente coas firmas de tódolos veciños de Cariño e parroquias ía xunto coa fundamenta-ción xurídico-administrativa de Gar-cía de Enterría, ademáis do estudo socio-económico feito pola econo-mista da Coruña Pura Barrio Val ,mu-

Nord

esía

aVoces

Doña Cayetana ha recibido esta semana la visita de

sus nietos, Luis y Amina, mientras Alfonso sigue

siendo el gran ausente. Dos semanas, ese es el

tiempo que lleva la duquesa de Alba, en Ibiza sin

Alfonso Díez. Este año su retiro ibicenco se está

haciendo de rogar. El motivo, su nueva casa en

Sanlúcar de Barrameda, una vivienda que está

terminando de construir.

La cantante Lady Gaga adelantó el jueves la edición

oficial de Applause, el primer sencillo de su nuevo

álbum, Artopop, una semana antes de lo previsto

debido a las filtraciones piratas que se encuentran en

internet. La polifacética artista se paseó por las

calles de Los Ángeles con un maquillaje muy

llamativo y con el pelo rapado por la parte trasera. El

peinado está causando una gran sensación.

Paulina Rubio, se ha convertido estos días en el

centro de todas las miradas en Ibiza debido a los

kilitos de más que luce y que han desatados los

rumores de un posible embarazo. Con un mini vestido

años 70 con falda de seda azul eléctrico y cuerpo de

cuero, Paulina acudió a la popular Flower Power que

organiza todos los años la discoteca Pachá.

LA DUQUESA DE ALBA EN IBIZA, SIN ALFONSO

LADY GAGA ADELANTA SU NUEVO SENCILLO

PAULINA RUBIO REINA DE LA FLOWER POWER

Holanda, de luto

El príncipe Johan Friso, segundo hijo de la princesa Beatriz de Holanda, falleció el

lunes después del daño cerebral irreparable que sufrió por privación de oxígeno tras quedar atrapado bajo una avalancha de nieve mien-tras esquiaba en Austria, y que le indujo a un coma del que nunca lle-gó a despertar. “El príncipe Friso murió a causa de las complicacio-nes que surgieron como consecuen-cia del daño cerebral causado por falta de oxígeno después de su acci-dente de esquí”, informó el Gobier-no en un comunicado.

El príncipe, de 44 años, fue tras-ladado inmediatamente en un avión sanitario desde el Hospital Univer-sitario de Innsbruck (Austria) a la clínica privada Wellington de Lon-dres, especializada en problemas neurológicos y cerebrales, según confirmó la Casa Real holandesa en un comunicado.

DIARIO DE FERROL

AÑO XIV / NÚMERO 790

SUPLEMENTO DOMINICAL

DOMINGO18 DE AGOSTO DE 2013

pieron sus vacaciones en Grecia para volver a Holanda. También el menor de los hijos de Beatriz, el príncipe Constantino, llegó al pala-cio para velar a su hermano junto a la viuda de éste, la princesa Mabel, y sus hijas, Luana y Zaria (de ocho y siete años).

El segundo hijo de la princesa Beatriz, que renunció a ser oficial-mente miembro de la Casa Real en 2004, será enterrado en el cemen-terio de una pequeña iglesia situada junto al castillo de Drakensteyn, donde Friso vivió durante su infan-cia y la reina Beatriz planea retirar-se a partir de ahora.

LA FAMILIA REAL

HOLANDESA DESPIDE

AL PRÍNCIPE FRISO,

QUIEN MURIÓ EL LUNES

TRAS PASAR UN AÑO Y

MEDIO EN COMA.

Alimentando los rumores de distanciamiento que nacían con el precipi-tado regreso de doña Letizia a Madrid dejando a su marido y a sus hijas en Palma, ahora la Princesa de Asturias puso rumbo a Zurich. lo hizo con las pequeñas Leonor y Sofía mientras don Felipe viajaba a Para-guay para representar a España en la toma de posesión del nuevo presi-dente. Este verano Felipe y Letiza han salido por separado. Mientras que él bailaba en ‘Mallorca la nuit’ con sus amigos, ella se desmelenaba en concier tos de diversa índole.

La actriz Jennifer Aniston decidió cambiar su vuelo de Los Ángeles a Londres al saber que iba a viajar nada más ni nada menos que con su ex, Brad Pitt, y su actual pareja, Angelina Jolie. Un empleado de la compañía aérea British Airways alertó sobre la situación incómoda a los asistentes de Jennifer, quienes no dudaron en cambiar los bille-tes de primera clase a una fecha dos días antes, informó Daily Mail. Aniston había reservado un asiento en el vuelo de las 11.00 horas

(hora local) con rumbo a Londres para asistir al estreno de su nueva película We are The Millers. Ahora, la ac- t r i z e s t á

comprometida con Justin Theroux.

Bajo el título Songs for a healthier America (Canciones para una Amé-rica más sana), la primera de los Estados Unidos lanzará un disco de rap el próximo mes. Lo hará para continuar combatiendo contra la tasa de obesidad infantil en el país, un reto por el que lleva luchando desde que ocupa su cargo. Pero Michelle Obama no se pondrá ante el micrófo-no si no que lo hará ante las cámaras. Será la protagonista de los 19 te-mas del álbum al que pondrán la voz numerosos artistas del mundo del hip hop como Jordin Sparks, Ashanti o Run DMC, entre otros.

Letizia y sus hijas, solas en Suiza

Aniston no quiso volar con Angelina Jolie

Michelle Obama lanza un disco de rap

El segundo hijo de

la princesa Beatriz

descansa en el

cementerio de una

pequeña iglesia

junto al castillo de

Drakensteyn

El cuerpo de Friso fue velado en Huis ten Bosch, el palacio de su ma-dre, la princesa Beatriz.

Guillermo Alejandro y su espo-sa, la argentina Máxima, interrum-

En primera línea

El coche fúnebre que traslada los restos mortales del príncipe Friso EFE