Galicia, verbenas y rica gastronomíaELPUENTE DEL 15 DE AGOSTO DEJA TRAS DE SÍ MULTITUD DE PUEBLOS Y
CIUDADES GALLEGAS EN FIESTAS. PERDÉRSELO NO PARECE RAZONABLE
Reeler a los
clásicos, una
opción para las
lecturas
veraniegasLIB
RO
S
Jodie Foster y
Matt Damon se
enfrentan en la
futurista
“Elysium”CIN
E
El Reggae
Festival
Foundation
cumple trece
añosMÚ
SIC
ASUPLEMENTO DOMINICAL
Diario de Ferrol
18 de agosto de 2013
Año XIV / Número 790
Nord
esía
Hai un par de meses a versión estado-unidense do Huf-fington Post quen-
taba os motores do verán literario recomendando once clásicos ame-ricanos. Qué queren que lles diga: esperaba nomes como os de Poe, Henry James, Nathaniel Hawthor-ne ou Melville. En cambio o pri-meiro posto estaba ocupado por A cor púrpura, e o segundo por unha novela de Ken Kesey, Alguén voou sobre o ñiño do cuco. Só ao final da lista estaba Por quen dobran as campás de Hemingway, case ao ca-rón da ínclita Margaret Mitchell e o seu Foise co vento. Confeso que me sorprenderon os nomes e a condescendencia de chamarlle clásico a todo libro que leva máis de trinta ou corenta anos publica-do. Ata me deprimiu un pouco que a lista non incluíse algo de Dan Brown. Por pouco.
Bromas aparte, o tema da para pensar. Estou a ler Petite Noicette (2012, Éditions Le Pommier) o úl-timo ensaio do filósofo Michel Se-rres, que reflexiona sobre os para-digmas culturais que se están a instalar.
A todos os niveis a sociedade cambiou a un ritmo xigantesco apurado máis nos últimos anos. A letra impresa foi sustituida pola pantalla. O dixital e o virtual o do-minan todo. O saber xa está ao al-cance de todos pola Rede; non hai que apropiarse del, só saber inter-pretalo, e debullalo. A pluma deixa paso aos pulgares do sms, daí o xogo de palabras do autor. Con todo, Serres non é pesimista. A cultura da memoria, afirma, vai ser substituída pola da actividade, e con ela doutro tipo de creativida-de. Todo está por se refacer, e os novos lazos sociais están comezan-do a construirse. As cousas mudan, nada máis. Pola miña formación pregúntome cómo podemos conti-nuar dialogando cos clásicos den-tro destes novos mecanismos cul-turais. Estoume a referir aos verdadeiros clásicos da literatura (poderían ser tamén do cinema, ou doutras artes). Clásicos de ver-dade, non os listados superficiais de consulta efímera, dentro e fóra da Rede.
As grandes obras literarias aportan moito máis que un rato de ocio: enriquecen a nosa experien-cia vital, abren camiños. Estas non
son palabras manidas. Ogallá ser-visen coma pedra de toque, agora que nunca tan doadamente todos os clásicos estiveron ao alcance, con só apretar un botón. Ademáis, a lista pode ser tan amplia coma os nosos gustos. Non teñamos medo de recoñecermos que aínda non le-mos algún deses libros; simple-mente probemos a abrir as súas páxinas neses plans que todos fa-cemos para agosto ou setembro, coma se o ano comezase aí. Se ti-vese que recomendar algún, estes serían a Odisea de Homero, na maxistral versión do mestre de tra-dutores que é Carlos García Gual (Alianza Editorial), e seguiría po-las historias mitolóxicas de amores desfeitos das Metamorfoses de Ovidio. Dando un salto de séculos, chego ata Rudyard Kipling e o seu Libro das terras virxes, alí onde cí-clope e monstros son substituidos pola serpe Kaa e o tigre Shere Khan. Por último, un libro mariño, igual que o primeiro que mencio-nei: Moby Dick, o Melville que de-bía estar incluído na lista do Huf-fington.
Os catro son unha elección per-soal, por suposto. Fagan vostedes a súa, para ler ou reler, porque o gran valor dos clásicos e que son capaces de manterse actuais de xeitos moi variados. Dous exem-plos: a fantástica (literalmente) li-teratura de El señor Fox, da anglo-n i xe r i ana He l en Oyeyemi , publicado por Acantilado (trad, de María Belmonte). Nela rememóra-se a fuxida de Dafne, transmitida
ble. Morla cita verbas da novela como as incitadoras directas desa obra: “Ahab e a lívida marca que o sinalaba”. “The livid brand”. A tra-vés de calquera creación artística, os clásicos seguen a deixarnos esa mesma lívida marca.
polos veloces versos de Ovidio. A segunda recomendación é algo di-ferente: trátase das esculturas do leonés José María Morla, que nos achega a personaxes da literatura non a través das palabras, senón do bronce co que os labra. Na súa páxina web, morlaesculturas.com, poderán comprobar como inter-preta a Mefisto, a Aladino, ou ao propio Mowgli. Un tamén pode atoparse cun hierático e significa-tivo Castelao, el mesmo o seu me-llor personaxe. Pero se hai unha peza que me fascinou, esa foi, pre-cisamente, a súa representación de Ahab e Moby Dick. É fascinante entrever o proceso de creación de Morla, e como o leva a cabo dende a lectura do libro que o fascinou cando él tiña quince anos.
Contemplen a súa Moby Dick. Nesa balea late a loita imposible cun home que unha vez adiviñado, concentra a nosa mirada dentro desa violencia de equilibrio fantás-tico. É a visión da victoria da natu-reza, do horizonte que marcan a vida e a morte. Da derrota inevita-
X. A. LÓPEZ SILVA
Unha Moby Dick de broncevia
xeIn
consta
nte
28
Diario de FerrolDOMINGO,18 AGOSTO DE 2013N
ordesía
Na balea de Morla
late a loita cun
home que unha vez
adiviñado, concentra a
nosa mirada dentro
desa violencia de
equilibrio fantástico ...
Segundo Serres
a cultura da
memoria vai ser
substituída pola
actividade, e con ela
doutro tipo de
creatividade
Escultura da balea Moby Dick feita polo escultor José María Morla, quen cedeu a fotografía
El gallego más antiguo vivió en una cueva en los montes de Becerreá
Las excavaciones en la cueva de Valdavara, que también cuentan con el apoyo de Ayun-
tamiento de Becerreá, forman parte de un proyecto de investigación más amplio en el que participan ambas universidades, coordinado por el catedrático Ramón Fábregas, y el trabajo de campo en el yaci-miento está bajo la dirección de los investigadores Manuel Vaquero y Susana Alonso.
“El diente de Valdavara sería, como mínimo, siete mil años más antiguo que los hasta ahora ocupa-ban esta categoría en Galicia, unos restos encontrados en la Serra do Courel y datados en torno a 10.000 años antes del presente”, puntuali-zó Manuel Vaquero, investigador del IPHES.
Para conocer su antigüedad, el fósil fue sometido a la prueba del carbono 14, pero como no se des-carta que pueda tener incluso algo más de 17.000 años, está previsto que “este mismo año” sea sometido “a nuevas dataciones que permiti-rán establecer con más precisión” su antigüedad.
La pieza fue encontrada durante una excavación arqueológica reali-
Un equipo de arqueólogos que trabaja
en la cueva Valdavara, en el municipio
lucense de Becerreá, ha encontrado un
diente infantil de aproximadamente
17.000 años de antigüedad. La
Universidade de Santiago, que participa
en la investigación, informó del
hallazgo de un molar de leche con un
grado de desgaste muy avanzado, que
pertenece a un individuo de unos diez
años, y se convierte en el primer resto
humano del paleolítico en Galicia.
zada el pasado año, pero el descu-brimiento no se hizo público hasta ahora, porque estaba pendiente de los análisis científicos.
La pieza dental pareció en la base del nivel 4 que corresponde cultural-mente al Magdaleniense antiguo y en el que además se recuperó un rico conjunto arqueológico, integrado por numerosas herramientas elaboradas con sílex y hueso, así como elementos de adorno personal, tales como una serie de conchas de Dentalium utili-zadas como cuentas de colar.
HISTORIA
Las excavaciones forman parte del proyecto de investigación “Ocu-paciones humanas durante lo Plis-toceno en la cuenca media del Miño” que dirige el Grupo de Estu-dios para la Prehistoria del Noroes-te Ibérico de la USC con la colabo-ración del Institut Catala de Paleoecologia Humana i Evolució Social de la Universitat Rovira i Virgili.
Integran este proyecto, además de la Cueva de Valdavara, varias intervenciones arqueológicas reali-
zadas entre 2006 y 2009 como las realizadas en la Depresión de Mon-forte, en la Cueva Eirós, en Triacas-tela o en la Cueva del Novillo, en Folgoso do Courel.
Al pie de las primeras estriba-ciones de las Sierras Orientales de Galicia y a una altitud de 600 me-tros sobre el nivel del mar, desde el punto de vista geológico la cueva de Valdavara se localiza en el Do-minio do Manto de Mondoñedo. La cordillera forma parte de la zona Asturoccidental-leonesa del maci-zo Ibérico. Son formaciones paleo-zoicas en las que predominan las rocas areosas y pizarrosas, si bien hay que destacar la existencia de formaciones calcáreas, como las Calizas de Vegadeo, en las que se emplaza esta cavidad.
La cueva de Valdavara se sitúa a la margen derecha del río Cruzul, uno de los afluentes del río Navia. Es una pequeña cavidad abierta hacia el Noroeste, a unos 120 me-tros de altura con respeto al canal actual del río.
Un equipo de arqueólogos trabaja en la
cueva de Valdavara donde apareció el
molar de un individuo de diez años.
UNIVERSIDADE DE SANTIAGO enD
eta
lle
29
Diario de FerrolDOMINGO,
18 AGOSTO DE 2013 Nordesía
‘Apple to de core’m
áis
Lib
ros
30
Diario de FerrolDOMINGO,18 AGOSTO DE 2013N
ordesía
Luís Rei Núñez volve sorprender
neste Días que non foron cunha
sucesión de historias, baseadas en
episodios do noso pasado máis re-
cente que cómpre revivir. Na pri-
meira delas o autor rememora
xunto cun xornalista que lle tocou cubrir a desastre do Prestige, como se
foron sucedendo os feitos e o xeito en que algúns medios, moi politizados,
cubriron a información dun xeito totalmente sesgado. Nesa ollada ó noso
pasado tamén é necesario salientar a intención do autor de facer un repa-
so a pequenos anacos da nosa historia que hoxe parecera que non existi-
ran, que se negaron. Ao marxe da tremenda marea negra que asolou o lito-
rial galego, que poucos esquecerán, Luis Rei amósanos tamén a visión dun
caddie, que axudaba a Franco cando este xogaba no clube da Zapateria, e
que como este se debate entre o que a súa conciencia lle indica e o que
realmente debe que facer, ou a loita interior que ten un funcionario ante a
consentida usurpación dunha personalidade con fi ns ilícitos. Nesta oca-
sión ben vale a pena mirar atrás.
LUÍS REI NÚÑEZ
DÍAS QUE NON FORON
Col. Narrativa. Editorial
Xerais, 2013 / 16,65 euros
REMEMORANDO
CAPÍTULOS DO
NOSO PASADO
ATA O CORAZÓN DA MAZÁ
MARISOL GÁNDARA SÁNCHEZ
PREMIO NACIONAL POESÍA
XOSEMARÍA PÉREZ PARALLÉ
Espiral Maior, 2013 /12 euros.
Non, non é que o li-bro de Mar i so l Gándara Sánchez, Ata o corazón da
mazá (Espiral Maior, Culleredo-A Coruña, 2013), teña nada que ver co mundo saxón, e menos co uni-verso “pop” que inspira o título da reseña, en todo caso de parentesco beatlemaníaco. E non obstante tí-tulo así pola súa “modernidade”, tamén por aquilo da sofistificación de lle chamar corazón ao que aquí (alá, tamén), no ámbito onde des-eño esta crítica, mesmo falando español, ou “galeñol” (non nos po-ñamos estupendos) díselle carozo. (Permítanme a anécdota da monxa aquela da Compañía de María, Ma-dre L., quen lles dicía ás súas alum-nas, ano 39 ou 40: “Niñas, hay que ser finas, no se dice “carozo”, se dice “cañoto”).
Dito isto quero subliñar que o libro de Gándara Sánchez, XXV Premio Nacional de Poesía Xose-maría Pérez Parallé, empata ou emparenta con esa caste de poesía rachada ou rompedora practicada por unha chea de mulleres poetas que en Galicia veñen, obviamente, de Rosalía, pasan por Xohana To-rres, remontan en Luísa Castro e
anos no grupo ben nutrido de mu-lleres-poetas que escollen o vieiro balizado por aquelas que desde Rosalía toman a poesía como “de-riva gramatical”. Cito textualmen-te a Gándara Sánchez, e podería facelo igualmente con outros dos seus versos porque esta poeta “funciona” tamén como forxadora de versos “clichés”, do tipo “Somos un continente de respostas”. Un pouco á maneira de Neruda ou Bob Dylan, entre dos meirandes neste territorio do verso citable. “Es tan largo el amor, es tan largo el olvido”, o primeiro, “¿Están aca-so ceibes os paxaros das cadeas do ceo?”, o segundo. O que nos leva-ría por outros terreos.
E eu, hoxe, non quero senón chegar a esta mazá ata o carozo (ou o corazón, se nos poñemos es-tupendos, ou sofisticados).
VICENTE ARAGUAS
Xela Arias, e volven atoparse nas recuperadas (poisque comezaran nunhas orixes moi diferentes ao que hoxe fan) Chus Pato e Luz Pi-chel.
Dentro dese grupo esencial está a nosa (por proximidade xeográfi-ca e calor humana) Eva Veiga. Eva, quen ten influído obviamente nes-te libro e exerce unha especie de padroazgo en Marisol Gándara Sánchez, quen se dirixe a ela ana-fóricamente, non sei se como con-selleira áulica mais sen dúbida fa-cendo un pouco o papel de Virxilio para Dante.
E non digo eu que a visión da vida de Marisol, tal como se deduz do seu libro, teña nada de infernal mais si dureza dabondo como para avisar aos lectores que aquí non van atopar materia “soft” en abso-luto. Mais ben o ton agre, en verso libérrimo moitas veces arraiano na prosa poética (proben a ler os poe-mas mudándolles a disposición ti-pográfica), dunha poeta que con-cibe a poesía máis que como alivadeiro de tensións a maneira de piola coa que esganar instintos poéticos con sabor a xarope. No concepto mais tamén no léxico. Nada que non teñamos visto estes
Hoxe recuperamos unha publica-
ción da colección Árbore, de Ga-
laxia, do autor inglés emigrado
cara Australia Paul Jennings, que
saiu publicado no 2011. Que desfeita! é o segundo libro publicadp por Ga-
laxia a este autor, logo da boa acollida que tivo Vaiche boa!
Trátase dunha proposta pensada para mozos e mozas a partir dos doce
anos que de seguro gozarán con cada páxina e cada aventura das moitas
que propón Jennings, todas repletas de grandes doses de sentido do hu-
mor, que enganchan ao lector desde o primeiro momento. Cuestións co-
tiás como unha viaxe, unha tarde en familia no monte, o primeiro día na
escola ou a alimentación, entre outras, centran o libro, que contén, ao fi n,
pequenas historias curtas e de lectura sinxela nas que as costumes diarias
e situacións do día a día de calquera persoa transfórmanse en episodios
divertidos e irreverentes que servirán aos lectores para aprender a ver
cousas cotiás doutro xeito.
QUE DESFEITA!
PAUL JENNINGS
Traducc. Dolores Martínez /
Ilustracc. Marta Álvarez
Colección Árbore. Editorial
Galaxia, 2011/ 12 euros.
PEQUENAS
HISTORIAS CHEAS
DE HUMOR
“O libro ten dureza
dabondo como
para avisar aos
lectores que aquí
non van atopar
materia soft...”
LA TRANSMIGRACIÓN DE
LOS CUERPOS
YURI HERRERA
Periférica/ 16 euros.
Y. Herrera: variaciones sobre un tema
Es seguro que cual-quier escritor, cons-ciente de que en su oficio está casi todo
descubierto, busca novedades, va-riantes o ángulos no ensayados, di-mensiones o profundidades no ex-ploradas sobre temas una y mil veces tratados. Un ejemplo: el de la muerte en la literatura mexicana; y con la muerte, una constelación de motivos: miseria y marginalidad, narcotráfico, grupos del crimen or-ganizado, folclore y religiosidad, populares, corrupción política, eje-cuciones masivas (incluso de muje-res), etc. Por esos terrenos (muchos de ellos terroríficos) que, por otra parte, no escapan a la secular tradi-ción del culto a la muerte con toda una parafernalia de ceremoniales y una dinámica de revanchas y ven-ganzas, se mueve el escritor Yuri Herrera, de quien recordamos par-ticularmente su novela Trabajos del reino (2008) y su atención al fenó-meno de los narcocorridos.La trans-migración de los cuerpos (Periféri-ca, 2012) es una pieza del mosaico del México actual (el más divulga-do por los medios de prensa, la-mentablemente) que poco a poco,
LUIS ALONSO
GIRGADO
El lenguaje y la
expresión verbal
asumen todo el
protagonismo
en sucesivas entregas, está dibujan-do el autor. Es esta una novela en la que el lenguaje, la expresión verbal asume un absoluto papel protagó-nico ante el que todo lo demás em-palidece: escenografía urbana difu-s a , a m b i e n t e d e r a d i c a l marginalidad, personajes identifi-cados por un alias tribal y dedica-dos a la “chamba” (el típico trapi-cheo), a “chambear” para sobrevivir y, simultáneamente, los reiterados motivos de muerte, sexo, droga, be-bida, violencia y delincuencia.
La “transmigración” del título, en esta novela corporal, vital e in-defectiblemente de muerte, viene a ser un remedo o transplante a opuesta órbita, de la controvertida doctrina de la transmigración de las almas. El hecho se justifica en la muerte de una pareja (el nombre del joven, Romeo, es un guiño shakespiriano) como resultante circunstancial involuntaria del en-frentamiento a muerte de los cla-nes familiares de los Castro y los Fonseca. Añadamos, en fin, que El Alfaqueque es el personaje central, dotado de un raro poder verbal de mando y convicción.Todo aquí se mueve en los aledaños de la delin-cuencia, del gueto urbano cerrado y abandonado a su infortunio: un inframundo por el que los persona-jes discurren en círculos, sombras en un callejón sin salida; juventud perdida, robada.Volvemos necesa-riamente al principio: además de su alcance testimonial, denuncia-dor, La transmigración de los cuer-pos es una novela lingüística don-de se apiña y enracima un fraseo bronco y elíptico, alusión pura, puro desvío semántico de un ver-balismo más allá de lo coloquial; jerga de secretos y sobreentendi-dos en clave de grupo, abundante en muletillas y suspensiones sin-tácticas, recortes coloquiales en la onomástica, locuciones y alias in-numerables. Todo lo cual, en resu-men, da a este brillante esfuerzo idiomático de Yuri Herrera una in-equívoca identidad mexicana que percibimos verdadera, plena de au-tenticidad. Lo relevante de la nove-la es esto: traslado de la oralidad a literatura, de la voz a la palabra impresa... y traslado estéticamente valioso.
He aquí el último trabajo de Aurora
Venturini, esa nonagenaria con más
de treinta libros a sus espaldas y que
cobró especial protagonismo en 2007,
cuando, con 87 años, resultó ganadora
de un certamen literario de Nueva No-
vela. Este hecho sirve para situar al
lector ante una mujer que a través de su particular escritura transporta
a quien la lee ante una sabia literaria diferente y renovada. Amiga íntima
de Eva Perón retrata como nadie la sociedad bonairense, las altas y tam-
bién bajas esferas. Con su novela Nosotros, los Caserta, Venturini obtuvo
también numerosos premios literarios, esos que han venido a colmar su
carrera en sus últimos coletazos. En este caso, la protagonista de la his-
toria, como ya ocurriera con Las Primas, es una niña, Chela Stradolini,
una muchacha inteligente y un tanto salvaje, que se reencuentra en un
momento de su vida, ya adulta, con sus orígenes sicilianos, cuando cono-
ce a su tía abuela Angelina, dueña de una majestuosa mansión en el Bor-
go. Se trata de joven superdotada de la alta burguesía bonaerense que
muy tempranamente padece la falta de afecto familiar y desarrolla, en
consecuencia, un sadismo y una misantropía tan talentosos como esca-
lofriantes. Una vez en Sicilia, Chela halla también ciertas reliquias fami-
liares que testimonian la maldición que pesa sobre los Caserta. Y en este
punto la historia no ha hecho más que empezar.
NOSOTROS, LOS CASERTA
AURORA VENTURINI
Caballo de Troya / 13,90 euros
UNA BÚSQUEDA
INCESANTE DE LOS
ORÍGENES
Opera prima de la escritora y socióloga
Rosario Izquierdo. Esta andaluza (Huel-
va, 1964) plasma en papel más de nue-
ve años de duro trabajo con las mujeres
que viven en barrios marginales de Se-
villa. Diario de Campo parece un reflejo
de su propia historia, ya que, como ella, la protagonista se reincorpora al
mundo laboral trabajando de asistenta social en la periferia de la ciudad
sevillana. Gracias a una cuidada elección de las palabras y, por supuesto,
la narración en primera persona, el lector se siente enseguida atrapado
por la dureza que entraña la realidad que plasma el libro, sobre todo en
estos tiempos complicados en los que la marginalidad está cada vez más
presente. Se trata pues de una novela valiente, emotiva, que es mucho
más que eso, es el reflejo de un momento social que debería remover
muchas conciencias. La protagonista de la historia, como Izquierdo, co-
nocerá de primera mano los problemas que viven cientos de familias de
las afueras de Sevilla. El diario de campo que esta mujer redacta permite
hacernos una idea de lo complicado que es para muchas familias salir
adelante. Para ello traza un camino marcado por duros paisajes urbanos
ayudándose de las voces de otras mujeres con las que interactúa, con
las que dialoga y a las que entrevista y observa desde muy cerca.
DIARIO DE CAMPO
ROSARIO IZQUIERDO CHAPARRO
Caballo de Troya-Random House
Mondadori / 12,90 euros
LAS VIDAS
ANÓNIMAS DE UN
BARRIO MARGINAL
másLib
ros
31
Diario de FerrolDOMINGO,
18 AGOSTO DE 2013 Nordesía
letra
sA
tlá
ntic
as
32
Diario de FerrolDOMINGO,18 AGOSTO DE 2013N
ordesía
felicísima recuperación ao Ave Fénix e edita na súa clásica colección Poe-sía este primeiro volume asinado por Vidal, vestido cunha imaxe de cuber-ta tan enigmática coma suxestiva de Lucía García.
O que segue é case medio cento de poemas breves, de liñas versais moi curtas, que desenvolven unha arte da dicción imperativa, incisiva, perturbadora e desconforme. É máis, todos os poemas comezan (e titúlan-se) por un verbo en forma imperati-va, o que dá idea da pulsión conmi-nativa destes textos, inzados de optacións, deprecacións, impreca-cións e apóstrofes nunha estética de imaxinería agresiva, inequivoca-mente violenta, que orquestra unha auténtica sinfonía amatoria na que o ti ao que se dirixe a voz poética com-parte campo de batalla erótico con un eu que vive nun constante devezo por se (trans)fundir física e animica-mente nesoutro ao que todo o dis-curso vai dirixido como receptor in-manente.
A de Vidal é unha poética de gume de navalla, folla de barbear que rabena calquera abrocho delica-do que quixer planar sobre destes
TEATRO
ROI VIDAL
Espiral Maior-Poesía. XV
Premio de poesía Concello de
Carral.
A máscara poética de Roi Vidal
Hai tempo que coñezo a Roi Vidal. Sei, por tanto, da súa capaci-dade creativa, do seu
camaleónico pulo para se mover por canto eido literario e artístico turre da súa curiosidade. Vino medrar esta última década en textos, músicas, traballos escénicos. O seu foi ir deixándose invadir polo veleno das bambalinas que levaba dentro, no seu ADN. Ver como os síntomas dese mal incurable da máscara, da per-sonna, se ía apoderando do seu alen-to, ía facendo presa del en delirios que se chamaron Xulieta’s Black Hole: farsa de velocidade intereste-lar (2007), Historia dunha man (2009), Vampira (2010), Cans e ca-delas do século XIX (2011), O expe-rimento (2012) ou Canción triste de Wall Street (2012). Todo sen deixar de asombrarme por ese “rock de se-rie B” do Ataque Escampe no que mi-lita. Mesmo admirando o labor edi-torialista independente de Estaleiro, no que tamén bota man. E, xaora, sorprendéndome das evolucións de “Romat” (2009) na tristemente des-aparecida Revista das Letras, degus-tando outros bocados en Dorna.
Toda esa bagaxe verdadeiramen-te polifacética, na que se mesturan filoloxía, rock, dramaturxia, activis-mo cultural e musas varias, deu como resultado que no ano pasado o seu texto Teatro (xenericamente mestizo dende o propio título) se fixese co XV Premio de Poesía Conce-llo de Carral, outorgado por un xura-do no que se atopaban outras valio-sas poetas como Emma Pedreira e Antía Otero ou críticos da altura de Luciano Rodríguez, axudados nos labores administrativos por outro persoal.
Teatro chega a nós agora da man de Espiral Maior, a casa das palabras de Miguel Anxo Fernán Vello que anda a atravesar a súa particular e
ARMANDO [email protected]
versos. Unha arquitectura substanti-va, despida de calquera ornamenta-ción, compracida mesmo no festival de elipses, braquiloxías e aínda ana-colutos que as liñas versais regalan, por veces deliberadamente incon-clusas, abertas coma un cantil ao que abismarnos.
Non podía esperarse menos dun poemario que principia con potentes citas de Alejandra Pizarnik, Heiner Müller ou Lois Pereiro. Toda unha declaración de intencións. Un salvo-conduto de modernidade para un novo poeta, Roi Vidal, que amosa neste Teatro de brutais sketchs ama-torios un orbe sentimental impetuo-so, apaixonado, vehemente e arreba-tado, a furia e a ira que no dual e orixinario claroscuro que nos confor-ma vai deitando unha existencia sal-vaxemente donda, docilmente colé-rica. A dobre cara da máscara. Eros e Tánatos. Sempre tan nós, tan incom-prensiblemente humanos, tan próxi-mos e tan alleos, o noso propio per-sonaxe, a proxección do eu, o espello do Outro, as pontes amorosas salva-das ou dinamitadas, a vida mesma, unha maxia que vai tamén no Teatro de Roi Vidal.
Na imaxe, o polifacético Roi Vidal Ponte
Galicia, tierra de tentaciones
Un poco de distrac-ción no hace daño a nadie. Y en tiempos como los actuales,
menos. Y es que en mayor o menor medida las comisiones de fiestas han trabajado más duro de lo nor-mal para poder ajustar sus cortos presupuestos y elaborar programas festivos que permitan pensar por un momento que la crisis fue cosa del pasado.
No hay producto del mar o la tie-rra que no tenga en Galicia su parti-cular fiesta de exaltación. Las cele-braciones se suceden por toda la geografía, especialmente este fin de semana, ofreciendo al visitante mul-titud de opciones por las que dejarse
Galicia es conocida por su paisaje, y
también por sus miles de fiestas
populares o su excelente gastronomía.
Cualidades todas ellas que se exaltan
por doquier en el período estival.
Estos últimos días no hay parroquia o
pueblo que no celebre algún evento
festivo, patrón, feria o degustación
popular. Pasado el 15 de agosto los
festejos se multiplican y sorprenden a
quien visita esta agradecida tierra en
la lo imposible es no dejarse seducir y
quedar cautivado por todo lo que
aporta al cuerpo, la mente y también
al espíritu.
tentar. Y es que hay degustaciones gastronómicas para todos los gus-tos: la del percebe, el pan, el vino al-bariño, el ribeiro, el pulpo, el maris-co, la tortilla, la vieira, la sardina, el longueirón, la ternera gallega, el pi-miento de padrón o del Couto, la merluza o la cigala entre muchas, muchas otras.
Y en cuanto a los eventos de este fin de semana, se hace obligado to-mar nota:
En Barro concluyen hoy las Fes-tas do Curro, lo mismo que las pa-tronales de Portonovo. En Padrón honran desde el día 15 a Nosa Seño-ra de Iria Flavia. Asimismo, en Sada, llegan a su término las fiestas de Santa María, San Roque y San Ma-
OCIO
mede. Por su parte, en Poboa do Ca-ramiñal rinden honores a la Virxe do Carmen dos Pincheiros, cuyos feste-jos finalizan mañana. En Xinzo de Limia hoy es el día en el que se re-crea el momento histórico de la lle-gada hasta la margen izquierda del río Limia de las legiones romanas comandadas por Décimo Junio Bru-to en el año 135 a. C.
Otras opciones para hoy que vale la pena tener en cuenta son la Festa do Mexillón e a Ameixa de Carril en Vilagarcía y Vilanova de Arousa, re-pectivamente; la Festa da Empana-da de Silleda, La Batalla da Indepen-dencia en Ponte Caldelas, la Oktoberfest Olé de A Coruña –den-tro del amplio y variado programa
de fiestas de María Pita– o el Festival Irmandiño de Moeche, entre otras.
Mención aparte merecen las grandes orquestas gallegas que de-leitan a propios y extraños con sus espectáculos musicales –porque no se les puede llamar otra cosa–, que han transformado las verbenas en el lugar elegido por jóvenes y mayores para pasar sus ratos de ocio. Quién va a querer perderse algo así.
Arriba. Fiesta del Percebe en Cedeira y
Fiesta del Pulpo á Feira en O Carballiño (en
la foto la tapa más grande del mundo que
sirvieron hace unas semanas en la plaza
mayor del pueblo). Abajo, Festa da
empanada de Carral, la del marisco de O
Grove y la investidura de damas y
caballeros en la Festa do Albariño L. POLO/
BRAIS LORENZO (EFE)/P. FRAGA Y E. MOLDES.
enD
eta
lle
33
Diario de FerrolDOMINGO,
18 AGOSTO DE 2013 Nordesía
“Aviones”,
diversión
de altura
para toda
la familia
La “la nueva película con el sello de Disney, que se sitúa sobre el mundo de “Cars” y está dirigi-
da por Klay Hall, artífice de la serie “El rey de la colina” y realizador de otras cintas de animación como “Campanilla y el tesoro perdido”. En “Aviones”, que se estrenó el pasa-do miércoles el protagonista es un pequeño aeroplano fumigador con vértigo que sueña con ganar una gran carrera aérea, un sueño que solamente podrá hacer realidad venciendo sus miedos con la ayuda de su mentor y sus amigos alados.
Otros protagonistas son Skipper Riley, un viejo avión Navy Corsair bastante solitario, Leadbottom, un viejo biplano y un capataz gruñón y cascado; Dottie, una carretilla ele-
La superproducción fu-turista, “Elysium” pro-tagonizada por Matt Damon y Jodie Foster,
llega a la cartelera junto a la cinta austríaca “Paraíso: amor”, mientras que “Exorcismo en Georgia” y “Una casa en Córcega” adelantaron su es-treno al miércoles.
El thriller futurista “Elysium”
refuerza la cartelera en el puente
Días después del descubrimiento
del debut inédito de Orson Welles
como director, otro gran hallazgo
ha aparecido en internet. Son
fragmentos de “The Day the Clown
Cried”, película que Jerry Lewis
realizó y protagonizó en 1972 sobre
un payaso en el Holocausto nazi
que decidió no estrenar.
El cómico Rafael Álvarez “El
Brujo” protagoniza la
reapertura del Teatro Cofidis de
Madrid con “La Odisea”, una
historia actualizada del clásico
griego en el que Ulises luchará
para mejorar una democracia
imperfecta. Acompañado de
melodías orientales, percusión y
los teclados, “El Brujo” fusiona
el espectáculo medieval con las
poética del aedo y sitúa las
historias en un contexto actual.
“Zipi y Zape y el Club de la
Canica”, la nueva película del
vasco Oskar Santos, den edición
del Festival Internacional de
Cine de Toronto del 5 al 15 de
septiembre .
DIFUNDEN POR INTERNET
IMÁGENES INÉDITAS DE UN
FILM QUE JERRY LEWIS
EL BRUJO VUELVE AL
TEATRO COFIDIS DE
MADRID CON “LA ODISEA”
“ZIPI Y ZAPE, EL CLUB DE
LA CANICA” DEBUTA EN EL
FESTIVAL DE TORONTO
EL TURISMO SEXUAL EN
KENYA, EL TERROR Y LA
TRAGEDIA COMPLETAN
LA OFERTA EN LAS
SALAS EN UN AGOSTO
PLAGADO DE ESTRENOS
vadora; Chug, el camión de com-bustible; Ripslinger, el avión estre-lla de las carreras; Bulldog, el avión más veterano; o Ishani, la represen-tante de la India y vigente campeo-na pan-asiática, de la que se enamo-rará nuestro protagonista.
La cinta es una comedia anima-da en 3D repleta de acción y aventu-ras. En cuanto al reparto original, incluye nombres famosos, como Dane Cook (Louie, Una novia para dos) es Dusty, Stacy Keach (El lega-do de Bourne, Nebraska) es Navy Corsair Skipper, Brad Garrett (Everybody Loves Raymond) como el camión de combustible Chug, y Teri Hatcher (Mujeres desesperadas Cleese (Los Monty Pitón, Un pez llamado Wanda) y Val Kilmer (Bat-man Forever, Top Gun).
se estrenarán en España lo largo de este mes.
“Exorcismo en Georgia” es una secuela “Exorcismo en Connecti-cut”, rodada en 2009, y que traslada a Georgia la acción con una historia independiente, basada en hechos reales. La familia protagonista se muda a una mansión aparentemen-te deshabitada en la que tendrán que enfrentarse a fuerzas sobrena-turales hostiles, en un festival de sustos dirigido por Tom Elkins y protagonizado por Abigail Spencer y Chad Michael Murray.
El director Pierre Duculot debuta en la gran pantalla “una casa en Córcega una tragedia familiar de ambiente rural, protagonizado por internacionales como Christelle Cornil y François Vincentelli.
cin
eTeatro
El sudafricano Sharlto Copley y el estadounidense Matt Damon en el estreno de “Elysium” en Sidney EFE
“Elysium”, la nueva película del director Neill Blomkamp, artífice de “Distrito 9”, plantea un futuro en el año 2154, cuando las clases pode-rosas viven con todas las comodida-des en la estación espacial Elysium, mientras que el resto de seres hu-manos debe tratar de sobrevivir en el planeta Tierra. La cinta, cuenta con un reparto de secundarios este-lares como Sharlto Copley, Alice Braga y el mexicano Diego Luna.
El director austríaco Ulrich Seidl estrena su trilogía con “Paraíso”, subtitulada “Amor”, en la que ex-plora los abismos humanos más os-curos sin ahorrar detalles. En esta primera parte, una mujer viajará a Kenya en busca de turismo sexual, una historia que entronca con las siguientes, “Fe” y “Esperanza”, que
34
Diario de FerrolDOMINGO,18 AGOSTO DE 2013N
ordesía
Se me vienen a la mente, en tropel, una serie de pelis, pertene-
cientes a los más diversos géneros, que, como en los trucos de
la mejor magia, no son lo que parecen…
- ALLO, LE HABLA EL ASESINO (en la foto el cartel de la pelícu-
la) (Hubert Cornfield, 1960).- Un apestoso malentendido que ya
quisiera Camus de su cosecha. Un gran pequeño thriller, con la
metedura de pata más gozosa de la Hª del Cine. Si no disfrutan,
les devuelvo el dinero.
- DIFERENTE (Luis Mª Delgado, 1961).- Epifanía del “orgullo
gay”, cuando en España todo eran virilidades, disfrazada de
“papá, quiero ser artista”. Al aparato (un taladro, para el caso),
Alfredo Alaria, uno de nuestros ángeles caídos más malditos.
- HOMICIDIO (William Castle, 1961).- Filmada el mismo año que
“Psicosis”, va y le toca una de sus tretas (sin erre también vale).
Cine Castle: malo con mucho encanto y muy poca vergüenza. W.
C. (!) fue el productor de “La Semilla del Diablo”…
-EL RÍO DEL BÚHO (Robert Enrico, 1962).- Un relato de Ambro-
se Bierce. Su secuencia final…Mejor, no meneallo. O sí: dentro
de cien años, todos calvos…Una disculpa para recomendarles
las “Fábulas Fantásticas” de Ambrosio “Bitter” Bierce…
- EL PLANETA DE LOS SIMIOS (Franklin J. Schaffner, 1968).-
Por edad, soy de los que la vio, virgen y mártir, sin tener n. p. i.
del desenlace. Una de esas pelis que te enseña a no abandonar
el asiento antes de que se enciendan las luces de la sala.
- LA NOCHE DEL DÍA SIGUIENTE (Hubert Cornfield, 1968).- El
viejo zorro Cornfield jugando al escondite con nosotros. Las ni-
ñas son más precoces que los niños…Y si hablamos de Pamela
Franklin, su protagonista, entonces, ni te cuento…
- LA HUELLA (Joseph L. Mankiewicz, 1972).- Olivier & Caine, en
un juego de espejos deslumbrante que, como en “La Dama de
Shangai”, genera un montón de presencias paralelas. Se come-
te un espantoso crimen. El asesino es…la lucha de clases.
- LA ESCALERA DE JACOB (Adrian Lyne, 1990).- Sartriana y
todo, grimosa y envolvente, podría apuntarse a un ciclo de cine
pacifista sin más problema que el aparecer firmada por el padre
de “Atracción Fatal” y “Nueve Semanas y Media”.
- AFLICCION, (Paul Schrader, 1997).- Drama sobre la posibilidad
de que seamos durmientes más bien poco agraciados, soñando
con el lado salvaje de nuestro propio infierno. Un Schrader tan
torturado “as usual” y, por ende, disfrutable a tope.
- ALTA TENSIÓN (Alexandre Aja, 2003).- Puta madre del “cine
de la crueldad” a la francesa. Lo que vino después de su paso a
los USA (“Piraña 3D” o un remake de “Las Colinas Tienen
Ojos”…) no tenía ni la mitad de gracia y de desgracia.
Mi primer encuentro con la magia en el Cine fue “El Gran Houdini” (George
Marshall, 1953), con Tony Curtis y Janet Leigh. Desde entonces, y mira que ha llovido, ha venido fascinán-dome el juego que se establece entre apariencia y realidad, por obra y gra-cia del prestidigitador, el de rápidos dedos, quien, con su Arte y/o su ciencia tramposa, “nada por aquí, nada por allá”, es capaz de fran-quearnos cualquier puerta a lo im-posible, con ayuda de nuestro ojo mentiroso. Visto lo visto, nuestros gobernantes vendrían ejerciendo oficio parecido (al “estado de bienes-tar” nos lo han transformado en Bu-ggs Bunny, conejo/bacinilla de nues-tra mala suerte: un estado de excepción económica que aparejado lleva el recorte de principios demo-cráticos)… “No creas todo lo que oi-gas y sólo la mitad de lo que veas…”, me aconsejaba la abuela que no ten-go, en plan apócrifo. Mediante su-gestión del taumaturgo, camarada T., tendemos a creer haber visto lo escuchado. Nos abrimos de orejas a sus hueros discursos, para, tras in-dignarnos, oír sus cantos de sirena policial y sus porras en cueros, sil-bando, cual sierpes venenosas, sobre nuestros cráneos indefensos…Pero eso es otra historia, padrecito…
Seguro que recuerdan “El Truco Final” (Christopher Nolan, 2006) y “El Ilusionista” de Neil Burger, pro-ducida ese mismo año. Como no hay dos sin tres, en 2007, se estrenaba “El Último Gran Mago”, de Gilliam Armstrong, una especie de “biopic” acerca de Houdini…Cinco tempora-das habrían de pasar para que Rodri-go Cortés, con su “Red Lights”, inten-tase asomarse al otro lado –no siempre placentero– de cierto tipo de espectáculos de magia de corte nigromántico, en los cuales el entre-tenimiento da paso a la superchería desalmada, cuando no a la estafa pura y dura. Deberían verla en una sesión doble con “El Callejón de las Almas Perdidas” (Edmund Golding,
aquí los magos, a la vista del respeta-ble, desde Las Vegas, van a robar un banco parisino…Dicho y hecho…Mandan ahora posturas de gallina, ¿me quieres explicar cómo lo han hecho…? Pues como se corta en tro-zos a la bella partenaire; de la misma manera que consigues que ruja un tigre donde antes nadaba un pez do-rado…Cuestión de espejos, lo mis-mo que para un apurado de bigote o, sin prisas, un rizado de pestañas. Y, claro está, que el mago consiga ha-cernos mirar hacia otra parte (en el caso del político, aun lo tiene más fá-cil: sacar de su chistera un Gibraltar convertido en “remake” Malvinas (o Perejil, que nos pilla más a mano pe-cadora…).
“Ahora Me Ves” presume, porque puede, de ritmo trepidante. Mon-sieur Leterrier, especialista en el “cine de acción” (“Transporter”, “El Increíble Hulk”…), se dedica a ello sin mayor autoexigencia. Si “ilusio-nismo” viene de “ilusión” (igualito que “iluso”); no te pases de listo ni te pongas a pedirle explicaciones sobre lo que acabas de tragarte: sé bueno y déjate arrastrar por su vistoso abrakadabra.
PD) Nacho, el Señor de los Dú-plex, más mágico que nadie, me en-señó, lleno de satisfacción, el nuevo, y al parecer carísimo, equipamiento de la sala 1. Resulta que ahora las películas no viajan, enrolladas en bobinas, dentro de grandes sacas de lona grasienta, sino en pequeños y pulcros maletines, conteniendo se-siones minuciosamente programa-das desde la distribuidora. Le conté a Nacho que, en los viejos tiempos del Centro Social de Sª Marina, pro-yectábamos pelis, iluminadas por unos carboncillos incandescentes que había que andar vigilando todo el rato… Nacho me pregunta si sé de alguien a quien pueda interesarle un proyector de cine…Prometo investi-garlo.
JOSÉ TORREGROSA
Ahora me ves...
Y ahora no te veo...
la vuelta al mundo
en 80 clásicos
UNA PELÍCULA DE LOUIS LETERRIER
cin
eTeatro
35
Diario de FerrolDOMINGO,
18 AGOSTO DE 2013 Nordesía
1947), lo mejor (y más aterrador) filmado, hasta el momento, sobre el tema.
Nueva vuelta de tuerca a la pota-
gia, “hale-hop” del “más difícil toda-vía” (no bastaba con que David Co-pperfield hubiese hecho desaparecer la torre Eiffel, manda carallo…):
enFoto
gra
mas
36
Diario de FerrolDOMINGO,18 AGOSTO DE 2013N
ordesía muchasFelicidadesFelicita con Diario de Ferrol
MUCHAS
FELICIDADES!!!
De parte de
todos los que
te queremos.
Besos.
EUSEBIO
¡¡Mira quién se nos está haciendo mayor...!! Muchas felicidades y muchas
gracias por estar siempre ahí. Sé muy feliz. Bicos.
PEDRO Y LUCÍA
“El amor es un
camino que se
recorre despacio,
disfrutando de cada
paso...” Hace 50 años
que Pedro y Lucía
iniciaron juntos ese
camino, por eso
vuestra familia quiere
desearos un feliz 50
aniversario.
Muchas felicidades!!!
Besos de todos.
enFoto
gra
mas
37
Diario de FerrolDOMINGO,
18 AGOSTO DE 2013 NordesíamuchasFelicidadesFelicita con Diario de Ferrol
DAVID
¡Muchas, muchas felicidades en tu segundo cumple! Te
lo desean tus tíos y tu prima. Besos.
IKER
Al vasco, más vasco, sin serlo... ¡Muchas, muchas
felicidades en tu cuarto cumpleaños! Te esperamos “el
sábado”. Te quieren muchísimo padrino y madrina.
LUCÍA SEOANE
¡Felicidadessss!!! Disfruta de tu día. Sheila.
NAIARA (4 DE AGOSTO DE 2013)
¡Muchas felicidades!! Tu familia y amigos. Besos
IZAN
Ya son 5 añitos los que
cumples!
Ahora ya tienes un
juguetito más en casa,
que es tu hermanito.
Muchos besos de tu
hermano, tus padres,
tu madrina, tu tía y los
abuelos.
Te queremos mucho.
¡FELICIDADES!
José Porto, Dionisio Rubianes y J. Manuel Mariño
Antonio Vázquez y Vicente Suárez
Ramón Río, Jesús Iglesias y Juan J. Vidal
Jesús Mª Taboada, Victorino López y Francisco Javier Mosquera
Segismundo Pérez, José López y Francisco Sabín
German Aneiros, Antonio Rey y Manuel Carrillo
José María Coira y Juan Vilela
Manuel Rodríguez, Luciano Leira y Félix Caaveiro
VII Encuentro de
compañeros medios
auxiliares de Astano
El 14 de junio se reunieron de nuevo antiguos compañeros medios auxiliares del astille-ron fenés, Astano. Se trata del séptimo encuentro del colectivo, que acostumbra a re-unirse por estas fechas para celebrar el aniversario de su ingreso en la factoría.
enFoto
gra
mas
38
Diario de FerrolDOMINGO,18 AGOSTO DE 2013N
ordesía
Jenaro García y José Otero
Sanjurjo Balseiro, Rafael Sabín, José Figueiras y José Espada
José Vázquez, Pedro Vázquez y Lino Ascariz
Manuel Grandal, José Ferreira y Alfonso López
Carlos Rodríguez, Manuel Vilela y J. Iñaki Seoane
Ricardo López y Manuel García
enFoto
gra
mas
39
Diario de FerrolDOMINGO,
18 AGOSTO DE 2013 Nordesía
El Trastero de Lore, nuevo espacio de moda y complementos en
la calle Euskadi, en el barrio ferrolano de Recimil
Y que se puede encontrar en un trastero? Pues un poco de todo. Con esa filosofía abrió sus puertas el pasado día 9 el Trastero de Lore, un espacio de
moda diferente en la calle Euskadi. Ropa de fiesta y calle, complementos variados y hasta arreglos en prendas de vestir, un servicio completo que hace de este nuevo espa-cio un rincón diferente que vale la pena visitar en busca de alguna oportunidad. Y es que en el Trastero de Lore ven-den piezas de vestir tipo outlet, dado que también traba-jan con restos de prendas procedentes de otras tiendas. Una buena idea en los tiempos que corren.
Antonio y Asun
Berta y Jesús
Manel y Magdalena
Los homenajeados, Suso y Fefa
Loly y Jose
Adrián, Luis y Aitor
Miriam y Felipe
Bodas de Oro de Jesús
Fernández y Josefina
Mouriz en A Granxa
El pasado mes de julio, el día 20, celebraron una fiesta para conmemorar el 50 aniversario de bodas, Jesús Fernández y Josefina Mouriz. Los conyujes estuvieron arropados para la ocasión de sus familiares y amigos, que no quisieron faltar en una fecha tan señalada. La
celebración se desarrolló en el Mesón A Granxa, donde todos pasaron un día inolvidable. Feli-cidades. Fotos Adrián Vilaboy.
enFoto
gra
mas
40
Diario de FerrolDOMINGO,18 AGOSTO DE 2013N
ordesía
David y Ángel
David, Julia y Claudia
Aitor, Luis e Iván
Ramiro y ConchaFina y Pepe
enFoto
gra
mas
41
Diario de FerrolDOMINGO,
18 AGOSTO DE 2013 Nordesía
NONITO [email protected]
En el cartel de este Fes-tival se incluyen ban-das como Global War-ning, formada a partir
de dos bandas de reggae proceden-tes de España y Francia y un afa-mado DJ de Reino Unido.
Combinando los elementos en crudo de las raíces reggae y la mo-derna música urbana, este grupo creativo de músicos produce uno de los más frescos y actualizados “Nu reggae” (nuevo reggae) del momento. Son conocidos por su habilidad para hacer moverse cual-quier pista de baile con sus múlti-ples cambios de dirección musical nace en el verano del 2007. El gru-po está compuesto por nueve inte-grantes influenciados por el sonido jamaiquino e ingles del reggae de los años 70/80. Esta formación se destaca por su estupenda armonía
The Rolling Stones anunciaban el pasa-do 22 de Julio el lan-zamiento de ‘The Ro-
lling Stones – Hyde Park Live’, tras colgar el cartel de “entradas agota-das” en sus dos conciertos en Hyde Park (Londres), del 6 y 13 de julio. La 65.000 entradas para el concier-to se agotaron en ¡ 5 minutos ¡ y hubo que organizar el segundo don-de también se agotaron. Mick Jag-ger vestido de blanco, recitó un poe-ma de Percy Bysshe Shelley con el que se hacía honor a la muerte de Brian Jones dos días antes del pri-mer concierto.
El disco, editado solamente en formato digital, alcanzaba el nº1 de la lista de álbumes a las 24 horas tras salir a la venta. Los mejores mo-mentos de ambos conciertos, que tuvieron lugar casi 44 años después de su primera actuación en Hyde Park el 5 de julio de 1969, muestran a Mick Jagger, Keith Richards, Char-lie Watts y Ronnie Wood haciendo lo que mejor se les da: actuaciones soberbias que deleitan al público con sets llenos de hits y temas que ya son en himnos, Start Me Up, It’s Only Rock ‘N’ Roll, Tumbling Dice, Emotional Rescue, entre otras.
Reggae, a tope, en Xubia
THE ROLLING
STONES
“HYDE PARK
LIVE”
EL FOUNDATION REGGAE FESTIVAL VA YA POR SU
EDICIÓN NÚMERO 13. CREADO POR INICIATIVA DE
LA ASOCIACIÓN CULTURAL CORUÑESA NEGUS.
HA ENCONTRADO UNA NUEVA “RESIDENCIA” EN EL
PASEO MARÍTIMO DE XUVIA, DONDE SE
CELEBRARÁ LOS PRÓXIMOS DÍAS 23 Y 24 DE
AGOSTO, CON LA PARTICIPACIÓN DE BANDAS
GALLEGAS, NACIONALES E INTERNACIONALES
ESTE EVENTO ÚNICO EN GALICIA.
vocal a cargo de la primera línea de escenario femenina llamada “Las Mambas. Skazofrenia, es una joven banda originaria de l´Eliana (Va-lencia) que desde su formación en 2006 apuesta por dos grandes esti-los como son el Ska y el Reggae.
El grupo, se atreve con la fusión de muchos otros estilos.Ganjhar Family un grupo formado por Da-niel Canela a.k.a. Ras Canelow y Pablo Leyenda a.k.a. Donpol que profundizan en las distintas co-rrientes del reggae, pasando del roots al dancehall, del lovers al dub, de lo más acústico y orgánico a lo más crudo y digital. Ska, reg-gae, punk, latin, balka. La fusión de estilos es una de las marcas los Skarallaos.
The Skarnivals, es una banda ska ,punk, folk gallega nacida en 2009.
Este es un disco plagado de
canciones con mayúscula,
acústico y eléctrico; diez tracks
de la nueva cosecha del puño y
el verbo de Andrés que se
editará el próximo 17 de
septiembre, aunque el primer
sencillo “Cuando no estás”, se
estrenará el 30 de Julio, .
Sospechoso de taurino y
“enredado social”, Calamaro,
sigue brillando y vuelve a
demostrar que su ciencia para
escribir canciones y cantarlas
sigue intacta.
Un repertorio ajustado a las
formas clásicas, que va a
contagiar el deseo de
escucharlo muchas veces.
Un “pequeño” disco (diez
canciones) para Calamaro, que
posiblemente es uno de los
grandes discos de la carrera de
Andrés Calamaro.
La película “Metallica Through
The Neve”se estrenará el
próximo 27 de Septiembre y el
disco tres días antes en formato
de doble CD y en Digital.
Además,, en otoño, también
habrá una edición en vinilo
(disponible en 33 1/RPM y en un
formato limitado y numerado en
45RPM. La película “Metallica
Through The Never”, dirigida por
Nimród Antal, sumerge a la
audiencia en una estimulante
experiencia cinematográfica del
directo de Metallica, donde
interpretan sus canciones más
icónicas, combinadas a su vez
con una atrevida historia que
contiene una representación
única de la iconografía de la
banda.
Lars Ulrich (Metallica)
comentaba que “no solo estamos
como locos con el próximo
estreno de la película, sino que se
pueda compartir nuestra música
directamente en todos estos
formatos es sencillamente
genial”.
ANDRÉS CALAMARO
“BOHEMIO”
METALLICA
THROUGH THE NEVER
Cartel de festival Reggae, que ya va por su edición número13
Los Stones, en accióntodoM
úsic
a42
Diario de FerrolDOMINGO,18 AGOSTO DE 2013N
ordesía
La Consellería de Cultura,
Educación y Ordenación
Universitaria puso esta semana
una programación especial de
Atardecer en el Gaiás, con un
total de cuatro actuaciones que
combinan pop, clásica, rock y
poesía. El rock and roll de Lady
Cherry y sus chicas cerraron el
festival.
A un mes de que comience la vendimia en las denominaciones de origen
(DD.OO.) ourensanas, la incertidumbre vuelve a instalarse entre los
agricultores por el precio que alcanzará la uva.
El primer gran incendio del verano, que arrasó más de 500 hectáreas de
superficie, se inició en la localidad ourensana de Seadur (Larouco), y en
Quiroga (Lugo). Las altas temperaturas han hecho que los montes
vuelvan a arder sobre todo en las provincia de Ourense y s Pontevedra.
Los atardeceres en el Gaiás suenan a música
Vendimia
Arde Galicia
La Fundación Centro Gallego de
la Artesanía y del Diseño
participa por primera vez en una
de las mayores ferias de
decoración del diseño, la Feria
Formex de Estocolm, con una
nueva línea de creaciones en
madera, cerámica, textiles y
cestería
La artesanía gallega viaja a Estocolmo
ESPECTÁCULO
PROMOCIÓN
PRODUCTO GALLEGO
INCENDIOS
La Federación de Entidades
Galegas en Cataluña (Fegalcat)
entregó los Alecríns 2013 a la
cantante María do Ceo, a Xósé
Neira Vilas, por el compromiso
con Galicia y su lengua, a la
Fundación Carlos Casares, por la
contribución a la cultura, y a la
escritora Helena Villar Janeiro.
Neira Vilas galardonado con un Alecrín
PREMIOS
Rajoy practica senderismoVACACIONES EN GALICIA
El presidente del Gobierno, Mariano Rajoy, está pasan-do unos días de va-
caciones en una casa rural en Ribadumia, en Pontevedra. El presidente busca algo más de tranquilidad para alejarse de la “tormenta” política que está pro-duciendo el caso “Bárcenas” y los problemas con Gibraltar.
En esta localidad pontevedre-sa la gente le conoce, y los ma-drugadores no se extrañan de encontrárselo paseando en ber-mudas por A Lanzada, coincidir en el restaurante del Náutico a la hora de comer o verle salir a pes-car en el barco de algún amigo.
En su primer fin de semana de vacaciones practicó senderismo por la ruta de los Molinos junto al presi-dente de la Autoridad Portuaria de Marín, José Benito Suárez, marido de la ministra de Fomento, Ana Pas-tor. Curiosamente, ambos se han vestido con idéntica indumentaria para realizar la ruta.
Rajoy intentó pasar desapercibi-do. A pesar de la cercanía del presi-dente con los vecinos no se deja ver mucho, ellos aseguran que es muy reservado y que le gusta mucho es-tar con la familia. Le describen como una persona muy agradable y campechana, siempre acompañada de sus familiares y amigos
Tras pasar unos días en el coto de Doñana, el presidente quisopara pasar el resto de su tiempo de des-canso en GaliciaEl marido de Ana pastor acompaña a Rajoy en su caminata EFE/OSCAR VÍFER la
Sem
ana
43
Diario de FerrolDOMINGO,
18 AGOSTO DE 2013 Nordesía
RETAIS DA NOSA HISTORIA
enD
eta
lle
Ao fondo da imaxe o edificio consistorial, que se at
Segregación e constitución do axuntamento de Cariño
Onoso colaborador Xosé Vicente repro-duce unha hipotéti-ca conversa entre
dous veciños de Cariño que fan un repaso pola historia desta vila mari-ñeira, que obtivo a independencia de Ortigueira fai agora 25 anos.
Como foron os primeiros pasos?
Todo comezou coa formación da nova directiva da Asociación de Veci-ños “San Bartolo” en asamblea no-meada no local do Bahía. Foi unha chamada de Luis Galcerán a xuntar-nos e propor unha candidatura pro-gresista integrada por Xosé Lois Ar-mada de presidente, Lorenzo Fojón de tesoreiro, cargo que logo pasaría a Fernando Fraguela, e o que lles está falando como secretario. Había unhas dez persoas máis de vocais en-tre os que estaban Rafael Soneira, Tita, outro Vicente e demais que abandonarían pouco tempo despois por discrepancias coa presidencia.
Cales foron as primeiras ac-tividades da Asociación ?
As primeiras andanzas da AVV , antes de que se produxera a escisión comentada, foi tomar a noso cargo a organización das festas daquel ano, ao non presentarse naide para for-mar a necesaria Comisión.
Fixeronse rifas para o sorteo dun coche, as rifas non se chegaron a vender todas e o premio foi a tocar nunha papeleta que estaba no meu poder. Eu non me quedei co coche, claro está, e o coche vendeuse. De tal xeito que se fixeron as festas e houbo superavit. E foi con ese superavit co que se iniciou a tarefa de loitar por un axuntamento. Co que sobrou das festas encargouse unha plataforma para que poidera bailar enrriba dela en próximos anos o ballet Rei de Via-na e ademáis 100.000 pesetas que se abonarían por un ditamen pedido a D.Eduardo García de Enterría.
¿De que xeito se solicitou ese ditamen?
Tiñamos a experiencia da loita de Pacurri e Salustiano a prol dunha en-tidade local menor para Cariño,e as primeiras reinvidicacions de AIUDO, unha coalición electoral cariñesa, que non chegaron a fructificar. Sa-lustiano Pedre e Pacurri viron recom-pensada a sua loita na consecución dun Instituto para Cariño pola movi-lización de todo o pobo unido, pero consultados por nós recoñecían que a autonomía de Cariño non pasaba por unha entidade local menor con
que daquela superaba os 5.000 habi-tantes. A Universidade de Santiago de Compostela, por medio do estudo da catedrática Rosario Miralbes Be-dera e outros en Decembro do 1983, xa contemplaba no seu libro “Gali-cia: una división comarcal de su es-pacio” este territorio coa Pedra, Sis-mundi, Feás e Landoi como comarca diferenciada.
Habería que demostrar que había outros municipios con menor poboación incluso ¿non?
En Galicia hai 79 concellos con menos de 3.000 habitantes. Sen ir máis lonxe, A Capela (1376), Cerdi-do (1312), Mañón (1537), Moeche (1358) e As Somozas (1279), só por citar os que están máis perto de nós, teñen moito menor número de habi-tantes. Cariño ten 4373. Esta divul-gación fíxose por parte de artigos publicados no periódico ferrolán de curta vida El Litoral. Estaban firma-dos por Grupave-grupo de prensa da asociación de veciños (máis en con-creto por un único membro da Aso-ciación).
Os artigos, con títulos como: “Nai-de o vai negar”, ”Absurda distribu-ción territorial.Cariño ten razón”, apareceron tamén nun número de Nordeste case monográfico, que tiña como portada un debuxo de Lorenzo Fojón cunha ocurrencia premonito-ria: Despois de Nordeste virá o ven-daval. Era o vendaval do Axunta-mento ao que ía adicado ese número da revista na súa penúltima etapa.Ta-mén figuran no libro de actas da AVV.Eran todas razóns de peso que acre-ditaban que era inxusto que Cariño non tivese Axuntamento comparado con outros que sí o tiñan. Tamén o periodista Antón Luaces desde a súa emisora de radio na Coruña, así como intervindo nun pregón das fes-tas, fixo labor de comunicación e apoio a causa da que el como veciño noso tomou como propia.
Foi naquel tempo que se descubriron periódicos como El Pueblo de Cariño e La Voz de Cariño publicados a princi-pios do século XX na imprenta de Foxo que reinvidicaban ta-men, xa daquela, un concello cariñés
Sí, apareceron como xurdidos da nada, dun pasado histórico que nos, os que agora traballabamos por un Axuntamento de Cariño non sabia-mos.Máis non había que caer na trampa. Na trampa dos que arestora nos poñían en coñecemento aqueles avatares históricos para dicirnos: “Vedes, isto non é novo. Xa antes houbo quen pretendeu un Axunta-mento para Cariño e fracasou”.
¿Quen nega que tamén pode fracasar neste intento?
Estaba claro que no outro lado da
moi poucas competencias. Así pois había que ir a por todas, por un axuntamento propio con todas as da lei. Tivemos varias xuntanzas cos portavoces dos partidos políticos PP e PSOE e máis o patrón maior da Co-fradía de Pescadores, e todos eles vían un camiño espiñoso de cara a conquerir un Axuntamento para Ca-riño. Entón este membro da Asocia-ción puxo sobre a mesa a proposta de fichar ao mellor catedrático en Admi-nistración Pública naquel momento, profesor na Universidade Complu-tense de Madrid. Parecía un farol pero non o era.
MAIO 1984¿Cómo vos puxestedes en
contacto con Eduardo G. de Entería?
Por carta e por teléfono.Máis tar-de persoalmente un membro da Aso-ciación con motivo de celebrarse o I Congreso do Colegio Oficial de Psi-cólogos en Madrid, no mes de maio de 1984, aproveitou para pasar polo seu despacho de Príncipe de Vergara 62, onde tiña un equipo de avogados traballando para el. Sería un colabo-rador seu, o señor Alba quen sería dalí en adiante o que se encargaría de levar a bon porto o expediente con tódalas seguridades xurídicas.
¿Que viña a dicir o ditamen de García de Enterría?
En síntese, que para poder segre-garse e constituirse en municipio in-dependente, Cariño tiña que cumplir tres requisitos: Ter poboación dabon-do, ter vontade expresada de consti-tuirse en Axuntamento por tódolos veciños ou a maioría e poder soster-se economicamente.
E cumplíanse?. En canto a ter poboación dabon-
do e ser unha comarca diferenciada, cómpre salientar que Cariño coa súa bisbarra, o que forma o Cabo Ortegal (nun primeiro momento contábase S.Adrián de Veiga e Mera tamén in-cluídas, como parroquias integran-tes do novo municipio. Despois ao longo da formalización do expedien-te, descolgaríanse) forma unha co-marca diferenciada con poboación
VICENZO DE CARIÑO
O empuxe das
xentes de Cariño
propiciou que
hoxe desfrutemos
de Axuntamento
2.781 veciños
maiores de idade
firmaron en 1985 a
petición de
segregación
44
Diario de FerrolDOMINGO,18 AGOSTO DE 2013N
ordesía
Ría estaban aqueles que pensaban que era unha intentona e que se que-daría en nada, en auga de borrallas.Non o creerían ata mesmo o día 21 de Xaneiro de 1988 en que se logrou.
XUÑO 1985E a vontade expresa da
maioría dos veciños?Sabiamos que tiñamos que contar
cun notario e recollelas firmas de tó-dolos maiores de idade que puidera-mos, pasando casa por casa ou con-vocando nun mesmo día a firmar nun sitio concreto. O notario que exercía nesta comarca, José Vicente Galdón Garrido, natural de Bétera (Valencia), brindouse con suma xe-nerosidade i entusiasmo. A convoca-toria fíxose o día 9 de Xuño de 1985 chamando por megafonía en tódalas rúas de Cariño.Co carné de identida-de tomaronse as sinaturas de practi-camente a totalidade do pobo no baixo da Cofradía. Estivemos na mesa de recollida de firmas os mem-bros da directiva da Asociación e Ri-cardo Novo, desde a mañá á derra-deira hora da tarde. Foron 2.781 persoas maiores de idade as firman-tes. O día seguinte os xornais, algúns a toda plana, facíanse eco do aconte-cemento.
¿E cómo foi nas parroquias que tamén formarían parte do novo municipio?
Pouco despois, sempre co notario dando fé, recollimos as firmas na Pe-dra e en Sismundi. Tivo lugar no Gran Vía, local do antigo cine dos Miranda. As convocatorias en San Adrián de Veiga e Mera non corren a mesma sorte. Posteriormente, estan-do ausente o membro da Asociación que lle está falando, en Feás e Lan-doi, unha maioría de veciños firma-rían a favor.
OUTUBRO 1985¿Cal foi a actitude do conce-
llo do outro lado da Ría do que
Concello versus Axuntamento
enD
eta
lle
opa diante do paseo marítimo da vila mariñeira de Cariño
Fai unhos anos tivemos ocasión en Cariño de asistir a un debate acerca da
Normalización Linguistica: Facíase referencia entre outras cousas ao
papel que tiñan que xogar as institucións na defensa da lingoa galega. Alí
empregouse con moita profusión a verba Concello e moi pouco a palabra
Axuntamento. De isto é do que quixera falar. Quixera adiantar que a miña
inclinación vai a favor da expresión axuntamento ¿Por qué? Porque me
recorda a fermosura dunha familia de palabras como xuntanza, xuntos,
axuntar, xunta, que efatizan e destacan un significado de unión,
comunicación e concordia. Por outra banda dicir concello, aparte de
carecer desa semanticidade cívica e afectuosa que acabamos de
recoñecer na palabra axuntamento, non me cadra, cecáis por aquelo de
que a súa eufonía traime asociados os sons doutra verba que fai
referencia ao recinto onde se garda o gando porcino, relación fonética que
se presta ao chascarrillo ou a broma de carnaval en copras de escarnho e
maldhicer. Como tamen son da opinión de que unha institución, neste caso
unha entidade básica do Estado, non se enaltece máis cando se denomina
con adxetivos como “Muy noble” ou “Nobilísimo”, pois ao meu ver son as
funcións ben cumpridas e as persoas honestas que as exerzan, os que
confiren ou poidan conferirlle a dignidade e respeto que os veciños e
REFERENCIAS Á VILA DE CARIÑO , BASEADAS EN DOCUMENTOS HISTÓRICOS
45
Diario de FerrolDOMINGO,
18 AGOSTO DE 2013 Nordesía
ller do avogado Andrés Salgueiro, procedente iste dunha familia de Ca-riño. En fin, que foi o empuxe das xentes de Cariño o que acadou que hoxe desfrutemos de Axuntamento.
Debemos recoñecer que o aparato administrativo e financieiro dun axuntamento é moi limitado, sendo en todo caso só unha palanca necesa-ria para empezar a mover aquelas tarefas que quedaron detidas e non poideron levarse a cabo.
Fixéronse moitas cousas e ninguén pode negar que as melloras están á vista de tódolos cariñeses. Cómpre fa-cer un estudo desapaixoado dos tran-ces que foron xurdindo polo camiño, recoller as teimas culturais que que-daron esnaquizadas ou esquecidas, reavivar o dinamismo crítico e orga-nizativo, alentar a unión entre parti-darios de diferentes ideas pero coa mesma aspiración de superar as ne-cesidades marítimas, pesqueiras, educativas, deportivas, urbanísticas, ecolóxicas, sanitarias e de todo tipo. O que máis nos axudaría nestes tem-pos non sería o trunfalismo localista senón poñer dacordo aos diferentes colectivos: patróns e mariñeiros, no-vos e vellos, traballadores do mar ou da terra, nun proxecto común de des-envolvimento para a comarca cariñe-sa. Hai que ser capaces de dicir o que pensamos. Nin un axuntamento, nin unha cofradía, nin calquer outra cor-poración de carácter público local pode (poder pode pero non debe) quedar reducido a un ente burocráti-co e puramente xestor. Ten que ser algo máis que iso, non só tratando de resolver a problemática actual, que é abonda, senón facendo día a día pre-visións de futuro en coordinación cos diversos sectores sociais.
Istas palabras non queren ser se-non máis que unha reflexión, porque o axuntamento non é unha meta en sí mesmo, senón unha ferramenta, un medio moi útil para sacar a Cari-ño da crise que nos asolaga.
cidadáns lles debemos ou outorgamos. Penso, en definitiva, que non hai
razón para restrinxir o uso da palabra axuntamento que é tan galega ou
máis que a outra. E cecáis cun significado máis preciso e axeitado. Velahí
que concello é a tradución do castelán concejo. Agora ben, concejo nun
senso estrictamente xurídico equivale a pedanía, aldea, parroquia, ou sexa
un axuntamento de pouca poboación (menos de mil habitantes en moitos
casos) baixa riqueza e inferior categoría á que lle corresponde a aquel
municipio coa denominación tamén en castelán de ayuntamiento. Polo
tanto, e isto é o que me parece máis grave, cecáis sen sabelo e de xeito
involuntario e inconsciente polo seu emprego indiscriminado, acóllese
máis axiña unha verba que non é máis galega ca outra, pois ámbalas dúas
teñen traducción ao/do castelán; e adoitamos a que nos rebaixa e a que
non expresa precisa e xustamente a calificación que coidamos merecer,
adoptamos apresuradamente a menos axustada a nosa situación. E digo
nosa situación pois estoume a referir á que todo o mundo sabe. O noso
pobo de Cariño empregaba a palabra axuntamento para loitar por il.
Convocábanse e xuntábanse os veciños para conquerilo, pedilo, esixilo. O
axuntamento de Cariño naceu fai agora vintecinco anos ¿por qué temos
que deixar que nolo bauticen como concello?
queríades segregarvos? O pleno do concello de Santa
Marta opúxose o 19 de Outubro de 1985 á segregación do seu distrito coarto. Esa negativa xa a esperaba-mos pero non ía a ser determinante. Pola tarde do mesmo día ten lugar unha manifestación masiva de tódo-los veciños de Cariño. A marcha par-te das inmediacións do Instituto an-tigo nas Casas da Area ata a Cofradía.
¿E os dirixentes dos parti-dos políticos qué papel xoga-ron?.
A Adolfo Suárez ex presidente do goberno de España, e daquela presi-dente do CDS, nunha visita que fixo a Cariño pedíuselle o apoio do expe-diente no seu paso polo Consejo de Estado, ditamen que era preceptivo pero non vinculante. Nunha entre-vista con González Laxe, antigo cola-
borador da nosa revista Nordeste en temas pesqueiros, presidente do PS-deG-PSOE foi invitado por este mem-bro da Asociación en Santiago de Compostela a que se pronunciase na campaña electoral a favor do Axun-tamento de Cariño. Andando o tem-po sería elexido presidente da Xunta de Galicia e outorgaría a segregación e constitución do Axuntamento de Cariño o 21 de Xaneiro de 1988.
MARZO 1987¿E que pasou antes diso no
Consejo de Estado do que aca-bas de facer mención?
A Comisión Permanente do Con-sejo de Estado resolve o 26 de Marzo de 1987 o expediente 49215 favora-blemente. Aínda que era preceptivo, non era vinculante. Era en verdade un gran paso pero non remataba o proceso con ese ditamen.
¿En todo ese longo proceso non houbo cambios na com-posición da directiva na Aso-ciació de Veciños de Cariño?
Sí, a consecuencia de estar varios dos seus membros ausentes por ocu-pacións profesionais, entraron a re-forzar a directiva: Francisco Pita Bar-ge, José Lourido Rodríguez, Leopoldo Yáñez Abella, Constantino Chao Mata e Manuel Varela Lourei-ro, na asamblea do domingo 10 de Novembro de 1985.
Igual aínda hai algo que se me quede no tinteiro e queiras lembrar...
Sí, engadir que o expediente coas firmas de tódolos veciños de Cariño e parroquias ía xunto coa fundamenta-ción xurídico-administrativa de Gar-cía de Enterría, ademáis do estudo socio-económico feito pola econo-mista da Coruña Pura Barrio Val ,mu-
Nord
esía
aVoces
Doña Cayetana ha recibido esta semana la visita de
sus nietos, Luis y Amina, mientras Alfonso sigue
siendo el gran ausente. Dos semanas, ese es el
tiempo que lleva la duquesa de Alba, en Ibiza sin
Alfonso Díez. Este año su retiro ibicenco se está
haciendo de rogar. El motivo, su nueva casa en
Sanlúcar de Barrameda, una vivienda que está
terminando de construir.
La cantante Lady Gaga adelantó el jueves la edición
oficial de Applause, el primer sencillo de su nuevo
álbum, Artopop, una semana antes de lo previsto
debido a las filtraciones piratas que se encuentran en
internet. La polifacética artista se paseó por las
calles de Los Ángeles con un maquillaje muy
llamativo y con el pelo rapado por la parte trasera. El
peinado está causando una gran sensación.
Paulina Rubio, se ha convertido estos días en el
centro de todas las miradas en Ibiza debido a los
kilitos de más que luce y que han desatados los
rumores de un posible embarazo. Con un mini vestido
años 70 con falda de seda azul eléctrico y cuerpo de
cuero, Paulina acudió a la popular Flower Power que
organiza todos los años la discoteca Pachá.
LA DUQUESA DE ALBA EN IBIZA, SIN ALFONSO
LADY GAGA ADELANTA SU NUEVO SENCILLO
PAULINA RUBIO REINA DE LA FLOWER POWER
Holanda, de luto
El príncipe Johan Friso, segundo hijo de la princesa Beatriz de Holanda, falleció el
lunes después del daño cerebral irreparable que sufrió por privación de oxígeno tras quedar atrapado bajo una avalancha de nieve mien-tras esquiaba en Austria, y que le indujo a un coma del que nunca lle-gó a despertar. “El príncipe Friso murió a causa de las complicacio-nes que surgieron como consecuen-cia del daño cerebral causado por falta de oxígeno después de su acci-dente de esquí”, informó el Gobier-no en un comunicado.
El príncipe, de 44 años, fue tras-ladado inmediatamente en un avión sanitario desde el Hospital Univer-sitario de Innsbruck (Austria) a la clínica privada Wellington de Lon-dres, especializada en problemas neurológicos y cerebrales, según confirmó la Casa Real holandesa en un comunicado.
DIARIO DE FERROL
AÑO XIV / NÚMERO 790
SUPLEMENTO DOMINICAL
DOMINGO18 DE AGOSTO DE 2013
pieron sus vacaciones en Grecia para volver a Holanda. También el menor de los hijos de Beatriz, el príncipe Constantino, llegó al pala-cio para velar a su hermano junto a la viuda de éste, la princesa Mabel, y sus hijas, Luana y Zaria (de ocho y siete años).
El segundo hijo de la princesa Beatriz, que renunció a ser oficial-mente miembro de la Casa Real en 2004, será enterrado en el cemen-terio de una pequeña iglesia situada junto al castillo de Drakensteyn, donde Friso vivió durante su infan-cia y la reina Beatriz planea retirar-se a partir de ahora.
LA FAMILIA REAL
HOLANDESA DESPIDE
AL PRÍNCIPE FRISO,
QUIEN MURIÓ EL LUNES
TRAS PASAR UN AÑO Y
MEDIO EN COMA.
Alimentando los rumores de distanciamiento que nacían con el precipi-tado regreso de doña Letizia a Madrid dejando a su marido y a sus hijas en Palma, ahora la Princesa de Asturias puso rumbo a Zurich. lo hizo con las pequeñas Leonor y Sofía mientras don Felipe viajaba a Para-guay para representar a España en la toma de posesión del nuevo presi-dente. Este verano Felipe y Letiza han salido por separado. Mientras que él bailaba en ‘Mallorca la nuit’ con sus amigos, ella se desmelenaba en concier tos de diversa índole.
La actriz Jennifer Aniston decidió cambiar su vuelo de Los Ángeles a Londres al saber que iba a viajar nada más ni nada menos que con su ex, Brad Pitt, y su actual pareja, Angelina Jolie. Un empleado de la compañía aérea British Airways alertó sobre la situación incómoda a los asistentes de Jennifer, quienes no dudaron en cambiar los bille-tes de primera clase a una fecha dos días antes, informó Daily Mail. Aniston había reservado un asiento en el vuelo de las 11.00 horas
(hora local) con rumbo a Londres para asistir al estreno de su nueva película We are The Millers. Ahora, la ac- t r i z e s t á
comprometida con Justin Theroux.
Bajo el título Songs for a healthier America (Canciones para una Amé-rica más sana), la primera de los Estados Unidos lanzará un disco de rap el próximo mes. Lo hará para continuar combatiendo contra la tasa de obesidad infantil en el país, un reto por el que lleva luchando desde que ocupa su cargo. Pero Michelle Obama no se pondrá ante el micrófo-no si no que lo hará ante las cámaras. Será la protagonista de los 19 te-mas del álbum al que pondrán la voz numerosos artistas del mundo del hip hop como Jordin Sparks, Ashanti o Run DMC, entre otros.
Letizia y sus hijas, solas en Suiza
Aniston no quiso volar con Angelina Jolie
Michelle Obama lanza un disco de rap
El segundo hijo de
la princesa Beatriz
descansa en el
cementerio de una
pequeña iglesia
junto al castillo de
Drakensteyn
El cuerpo de Friso fue velado en Huis ten Bosch, el palacio de su ma-dre, la princesa Beatriz.
Guillermo Alejandro y su espo-sa, la argentina Máxima, interrum-
En primera línea
El coche fúnebre que traslada los restos mortales del príncipe Friso EFE
Top Related