Cantares.rtf

214
I Cuicapeuhcayotl [1r=] Ninoyolnonotza, campa nicuiz yectli auiacaxochitl? ac nictlatlaniz? manoço yehuatl nictlatlani in quetzalhuitzitziltzin, in chalchiuhhuitzitzicatzin, manoço ye nictlatlani in çaquanpa palotl, ca yehuantin inmachiz ommati campa cueponi: in yectli ahuiac xochitl, tla nitlahuihuiltequi, in nican acxoyatzinitzcanquauhtla, manoce nitlahuihuiltequi in tlauhquecholx ochiquauhtla oncan huihuitolihui, ahuachtonamey otoc in oncan mocehceme lquixtia, aço oncan niquimittaz, intla onechittitique nocuexanco nictemaz ic niquintlapaloz in tepilhuan, ic niquimelelquixtiz in teteuctin. ± i . !lacaço nican nemi" ye nicaqui in ixochicuicatzin iuhquin tepetl quinnahnanq uilia, tlacahço itlan in meya quetzalatl, xiuhtotoameyalli oncan mocuicamomotla, mocuicanananquilia " in centzontlatoltoço# quinnananquilia in coyoltototl, ayacachicahuacatima ni in nepapan tlaçocuicanitotome oncan quiyectenehua in !lalticpaque huel tetozcatemique. ii $. Nic ihtoaya nitlaocoltzatzia" ma namechelleltih ytlaçohuane, niman cactimotlalique niman huallato in quetzalhuitzitziltzin, aquin tictemohua cuicanitzine? niman niquinnanquilia niquimilhuia? campa catqui in yectli ahuiac xochitl ic niquimelelquixtiz in amohuampo htzitzinhuan? niman onechicacah uatzque ca nican tla timitzittit iti ticuicani ± aço nelli ic tiquimelelquixtiz in toquichpohuan in teteuctin. %. !epeitic !onacatlalpa, &ochitlalpa nechcalaquiqueo oncan onahuachtotonameyotimani, oncan niquittac aya in [1'(] nepapan tlaçoahuiac xochitl, tlaçohuelic xochitl ahahuach quequentoc ayauhcoçamalotonam eyotimani. )ncan nechilhuia xixochitetequi, in catlehuatl toconnequiz ma melel quiça in ticuicani, tiquinmacataciz in tocnihuan, in teteuctin, in quelelquixtizque in !lalticpaque. iiiiv *. +uh nicnocuecuexantia in nepapan ahuiac xochitl, in huel teyolquima in huel tetlamachti, nic yhto aya manoço aca tohuan tihualcalaquini, ma cenca miec in ticmamani auh ca tel ye onimatico nitlanonotztahciz imixpan in tocnihuan nican mochipa tiqualtetequizque ± in tlaçonepapa n ahuiac xochitl yhuan ticuiquihui in nepapan yectli yancuicatl ic tiquimellelquixtizque in tocnihuan in tlalticpac tlaca, in tepilhuan quauhtliya ocelotl. v . Ca moch nicuito ya in nicuicani ic niquimicpaxochiti in tepilhuan inic niquimahpan in çan inmac niquinten niman niquehuaya yectli ya cuicatl ic netimalolo in tepilhuan ixpan in !loque in Nahuaque, auh in ahtley ymahcehuallo: can quicuiz? can quittaz in huelic xochitl auh cuix nohuan aciz aya in &ochitlalpan in !onacatlalpan yn ahtley ymahcehuallo in nentlamati, in

Transcript of Cantares.rtf

Page 1: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 1/214

I

Cuicapeuhcayotl

[1r=] Ninoyolnonotza, campa nicuiz yectli auiacaxochitl? ac nictlatlaniz? manoço yehuatlnictlatlani in quetzalhuitzitziltzin, in chalchiuhhuitzitzicatzin, manoço ye nictlatlani inçaquanpapalotl, ca yehuantin inmachiz ommati campa cueponi: in yectli ahuiac xochitl, tlanitlahuihuiltequi, in nican acxoyatzinitzcanquauhtla, manoce nitlahuihuiltequi intlauhquecholxochiquauhtla oncan huihuitolihui, ahuachtonameyotoc in oncanmocehcemelquixtia, aço oncan niquimittaz, intla onechittitique nocuexanco nictemaz icniquintlapaloz in tepilhuan, ic niquimelelquixtiz in teteuctin. ±

i. !lacaço nican nemi" ye nicaqui in ixochicuicatzin iuhquin tepetl quinnahnanquilia, tlacahçoitlan in meya quetzalatl, xiuhtotoameyalli oncan mocuicamomotla, mocuicanananquilia" incentzontlatoltoço# quinnananquilia in coyoltototl, ayacachicahuacatimani in nepapantlaçocuicanitotome oncan quiyectenehua in !lalticpaque huel tetozcatemique.

ii$. Nic ihtoaya nitlaocoltzatzia" ma namechelleltih ytlaçohuane, niman cactimotlalique nimanhuallato in quetzalhuitzitziltzin, aquin tictemohua cuicanitzine? niman niquinnanquilianiquimilhuia? campa catqui in yectli ahuiac xochitl ic niquimelelquixtiz in

amohuampohtzitzinhuan? niman onechicacahuatzque ca nican tla timitzittititi ticuicani ± açonelli ic tiquimelelquixtiz in toquichpohuan in teteuctin.

%. !epeitic !onacatlalpa, &ochitlalpa nechcalaquiqueo oncan onahuachtotonameyotimani,oncan niquittac aya in [1'(] nepapan tlaçoahuiac xochitl, tlaçohuelic xochitlahahuachquequentoc ayauhcoçamalotonameyotimani. )ncan nechilhuia xixochitetequi, incatlehuatl toconnequiz ma melel quiça in ticuicani, tiquinmacataciz in tocnihuan, in teteuctin,in quelelquixtizque in !lalticpaque.

iiiiv*. +uh nicnocuecuexantia in nepapan ahuiac xochitl, in huel teyolquima in huel tetlamachti,nic yhto aya manoço aca tohuan tihualcalaquini, ma cenca miec in ticmamani auh ca tel yeonimatico nitlanonotztahciz imixpan in tocnihuan nican mochipa tiqualtetequizque ± intlaçonepapan ahuiac xochitl yhuan ticuiquihui in nepapan yectli yancuicatl ictiquimellelquixtizque in tocnihuan in tlalticpac tlaca, in tepilhuan quauhtliya ocelotl.

v. Ca moch nicuito ya in nicuicani ic niquimicpaxochiti in tepilhuan inic niquimahpan in çaninmac niquinten niman niquehuaya yectli ya cuicatl ic netimalolo in tepilhuan ixpan in !loque

in Nahuaque, auh in ahtley ymahcehuallo: can quicuiz? can quittaz in huelic xochitl auh cuixnohuan aciz aya in &ochitlalpan in !onacatlalpan yn ahtley ymahcehuallo in nentlamati, in

Page 2: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 2/214

tlaytlacohua in tlalticpac ca çan quitemahcehualtia in !loque in Nahuaque in tlalticpac ye nicanic chocan noyollo noconilnamiqui a in ompa onitlachiato y &ochitlalpan a nicuicani. ±

-. +uh nic yhtoaya tlacaço amo qualcan in tlalticpac ye nican, tlacaço oc cecni in huilohuayan,in oncan ca in netlamachtilli, tle çan nen in tlalticpac tlacahço oc cecni yoliliz &imoayan maompa niauh, ma ompa inhuan noncuicati in nepapan tlaçototome ma ompa nicnotlamachtiyectli ya xochitl ahuiacaxochitl in teyolquima in çan tepacca teahuiacayhuintia in çantepaccaauiacayhuintia. ±

II

&opancuicatl otoncuicatl tlamelauhcayotl

. [r=] )nihualcalac, nicuicani, nepapan &ochitlalpan huel teellelquixtican, tetlamachtican,oncan ahuachtonameyoquiauhtimani, oncan cuicuica in nepapan tlaçototome, oncuicatlaça incoyoltototl cahuantimani in intozquitzin in quellelquixtia in !loque in Nahuaque yehuan /io0,ohuaya ohuaya.

vi. )ncan nicaqui in cuicanelhuayotl in nicuicani, tlacahço ahmo quin tlalticpac inpeuh yectliyan cuicatl tlaca#ço ompa in ilhuicatlytic hualcaquizti in conehua in tlaçocoyoltototl inquimehuilia in nepapan teoquecholme çaquantototl oncan tlacahço quiyectenehua in !loque in

 Nahuaque, ohuaya ohuaya. ±

vii12. Niyolpoxahua in nicaquia, nicuicani, ahcoquiça in notlalnamiquiliz o, quinpepetlatiquiçain ilhuicame, nelcicihuiliz ehecayotiuh iniqui nalquixtia in ompa ontlatenehua inçaquanhuitzitzil in ilhuicatlitic, ohuaya ohuaya.

11. +uh nohuiampa nictlachialtia in noyollo auh tlacaço nelli in amo ixquich quehua intlaçotototl, tlacaço ye oc tlapanahuia in ilhuicatlitic yyollo in !loque in Nahuaque mochiuhticaca in tlacamo teuhyotiuh in notlalnamiquiliz aço huel quinalquixticayttaz o in tlamahuiçolli inilhuicac ic papaqui in ilhuicac tlaçototome ixpan in !loque Nahuaque, ohuaya etcetera.

viiiixx1. 3uenin ahnichocaz in tlalticpac ye nican tlacahço onca nemoayan ninoztlacahuia nicytoa aço çan ye ixquich in nican in tlalticpac ontlamian toyolia macuele ehuatl in !loque in

 Nahuaque ma ompa inhuan nimitznocuicatili in ilhuicac mochanecahuan ± ca noyollo ehuaompa nontlachia in monahuac in motloc tIpalnemohuani, ohuaya ohuaya.

Page 3: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 3/214

xixiixiii1$. 4axicaquin nocuic in tinocniuh xochihuehuetl y# nictzotzona ya ylhuicacuicatl in nicehuaya, ic niquinmelelquixtia in teteucti xochicueponi in noyollo izquixochitl nic ['(]tzetzelohuaya ic malit5uh in nocuicatzin ixpan in !loque in Nahuaque, ohuaya etcetera. ±

III

)cce al mi0mo tono tlamelauhcayotl

1%. &ochicalco nihualcalaquia in nicuicani oncan ycac in chalchiuhuehuetl oncan chialon

Ipalnemohuani in teteuctin xochitl tzetzeliuhtimani tolquatectitla &oyacaltitlan onahuiaxtimaniin xochicopaltlenamactli huel teyol quima, cahuiacayhuintia in toyollo ixpan in !loque in Nahuaque.

xivxv1*. 6c motoma#tocuic xochiahuiacayhuinti in toyollo aoc ticmati ynic nepapan xochicuicatlic ticcehcemeltia in !loque Nahuaque quen ahtontlaelehuian tinocniuh ma nohuehuetitlanximoquetzaya nepapan xochitl ic ximapanaya chalchiuhocoxochitl mocpac xicmanaya xicehuayan yectli yan cuicatl ic melelquixtia in !loque in Nahuaque. ±

xvixvii1. !leyn mach tiquilnamiqui a can mach in nemian moyollo yc timoyolcecenmanayaahuicpa tichuica timoyolpopoloaya in tlalticpac ca mach titlatiuh xihualmocuepaya xiccaquinyectli yan cuicatl ximoyolciahuaya xochiaticaya onahuiaxtimani oncan nic ehuaya in yectli yancuicatl nicuicani ic nic ellelquixtia in !loque in Nahuaque.

xviii1-. &ihuallachian tinocniuh yn oncan yhcayan xochihuehuetl tonameyo ontotonauhtimaniquetzalehcacehuazticaya onxopaleuhtimani in oncan ic chialo ic malhuilo in ipetl yn icpal in!loque in Nahuaque, xiccahua ya in mixtecomatla xihualmocuepaya tohuan xic ehua in yan

cuicatl nicuicani ic niquelelquixtia in !loque in tlaneciz inyc moyollocaltitlan.

xixxx1. !le canen in nicyocoya in nitlaocolcuica inic niquimilnamiqui in tepilhuan intlaçomaquiztin, in ± tlaçoteoxiuhme in quetzaltotome in moteyotico in motleyotico in tlalticpacyn ocnoma [$r=] caquizti in intenyo in incahuanca, campa neltiazque? Ca çan titlacatico caompa huel tochan in canin &imoayan yn ocapa in yolihuayan aic tlamian. ±

 I7

Page 4: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 4/214

4exica otoncuicatl

xxixxiixxiii1. Nicchalchiuhtonameyopetlahuaya, nictzinitzcanihuicalo aya niquilnamiquia

nelhuayocuicatla nicçaquanhuipanaya yectli yan cuicatl nicuicani nicchalchiuhtlaçonenelo icnichualnextia in xochicueponallotl ic nic elelquixtia in !loque in Nahuaque.

xxiv2. 8aquantlaçoihuiticaya tzinitzcan tlauhquechol ic nicyaymatia nocuicatzin"teocuitlatzitzilin i nocuic nitozmiahuatototl non cuica cahuantimania nic ehua yaxochitzetzelolpan ixpan in !loque Nahuaque.

xxv1. 3ualli cuicanelhuayotl o, teocuitlaquiquizcopa nic ehuaya ilhuicac cuicatlo ±

nictenquixtia nitozmiahuatototl, chalchiuhtonameyotica niccueponaltia yectli yan cuicatlo nicehuaya xochitlenamaquilizticaya ic nitlaahuialia nicuicani ixpan in !loque Nahuaque.

. !eoquecholme nechnananquilia in nicuicani coyolihcahuacaya yectli ya cuicatlan,cozcapetlaticaya chachalchiuhquetzalitztonameyo xopaleuhtimani a xopanxochicuicatlonilhuicaahuiaxtimanio xochitlenamactli onmilintimani onayauhtonameyotimani o, ±xochiahuachtitlan nihualcuicaya nicuicani ixpan in Tloque Nahuaque.

$. Nictlapalihmatia nicxoxochineloaya yectli yan cuicatlan cozcapetlaticayachachalchiuhquetzalitztonameyo xopaleuhtimania xopanxochicuicatl onilhuicaahuiaxtimani o

 xochitlenamactli onmilintimani onayauhtonameyotimanio xochiahuachtitlan nihualcuicaya

nicuicani.

xxvi%. Nocontimaloaya nocontlamachtiao xochiteyolquima cuicatlan poyomapoctli ic ye auianye noyollo, nihualyolcuecuechahuaya nic ihnecuia ahuiaca xocomiqui in noyolia nic yhnecuiayectli ya xochitla netlamachtiloyan xochi ye ihuinti noyolia. ±

7

xxvii)tro mexicatlamelauhcacuicayotl

xxviii*. [$'(] 8anio in xochitl tonequimilol, çanio in cuicatl ic huehuetzi in tellel yn /io0yemochan etcetera.

Page 5: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 5/214

. 6n mach noca ompolihuiz yn cohuayotl mach noca ompolihuiz yn icniuhyotl in ono noyain ye ichan, ye niioyontzin on cuicatillan o ye Ipalnemohuani.

xxix

-. 4a xiuhquecholxochi çan in tzinitzcan malintoca can miqui huaqui xochitl çan ictonmoquimiloa can titlatoani ya tiNeçahualcoyotl.

xxx. 4a yan moyol iuh quimati in antepilhuan in anquauhtin amocelo ca mochipantitocnihuan ± çan cuel achic nican timochi tonyazque o ye ichan o etcetera. ±

xxxi. Ca ye ompolihuiz in moteyo nopiltzin ti!eçoçomoctli ancacan ye in mocuico, ay canihualchocao ca nihualicnotlamati can otia ye ichan etcetera.

xxxii$2. +nca nihuallaocoya o nicnotlamati ayoquic o, ayoc quemanian, namechaittaquiuh intlalticpac y y can ontia ye ichan etcetera.

7I

)tro chalcayotl. Canto 9e !etlepanquetzanitzin

$1. +ua nocnihue ninentlamatia çan ninochoquilia in monahuac aya yehuan /io0, quexquichonmitzicnotlamachtia momacehual cemamanahuac on tonitlanililo ynic tontlahuicatontecemilhuitiltia in tlalticpac.

xxxiii$. 4acaço tleon xoconyoyocoya tinoyollo, yehua cuix ic nepohualoyan in oncannemohua yehua, in ahtle tlahuelli in antecocolia huel onyecnemiz in tlalticpac etcetera.

$$. 6n quimati noyollo nichoca yehua huele ça ye nelli in titocnihuan huelle nelli nemoa intlalticpac in tonicniuhtlatzihuiz yehuan /io0. ±

$%. &ontlachiayan huitztlampa yan, yquiçayan in tonatiuh ximoyollehuayan oncan manianteoatl tlachinolli, oncan mocuia [%r=] in teucyotl in tlatocayotl yectli ya xochitl in amo çannenmocuia, in quetzallalpiloni aya macquauhtica chimaltica neicaloloyan in tlalticpac ic

momacehuaya in yectli ya xochitl in tiquelehuia in ticnequia in tinocniuh in quitemacehualtiain quitenemactia in !loque in Nahuaque.

Page 6: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 6/214

xxxivxxxvxxxvi$*. Nen tiquelehuiaya in tictemoaya in tinocniuh yectli ya xochitl can ticuizintlacamo ximicaliya, melchiquiuhticaya, mitonaltica ya ticmacehuaz ya in yectli ya xochitla,yaochoquiztli yxayoticaya in quitemacehualtia in !loque in Nahuaque. ±

 7II

)tro

$. !lein mach oamaxqueon, in antocnihuan in anchiapanecaotomi, omach amelel ahcic: ynic

oamihuintique o octicatl in oanquique ic oamihuintique, xiqualcuican, in amoma inanhuehuetztoque o ximozcalican o in antocnihuan nipa tiazque in tochan o, xopantlalpan yenican maquiça yn amihuintiliz on xitlachiacan o ohuican ye anmaquia o.

xxxvii$-. Ca yeppa iuhqui in tiçaoctli in tlalticpac quitemacao ohuican ic tecalaquiao teoatltlachinolli quitoao texaxamatza o tepopoloa o oncan in xaxamani o in tlaçochalchihuitl, inteoxihuitl in maquiztli tlaçotetl in tepilhuan ± in conini o in xochitiçaoctli o cuelcan inantocnihuan in tonicahuaca o.

$. 4a ye tic iti in &ochitlalpan in tochan xochitlalticpac ilhuicacpa o in huelicxochiamemeyallotl onahuiaxtimani, teyol quima yolilizahuachxochitl in tochan in chiappa#oncan timalolo in teucyotl in tlatocayotl in chimalxochitl oncuepontimani !onacatlalpan.

xxxviii$. 3uemach in amo antlacaqui o in antocnihuan tohuian tohuian o xicahuacan o, intiçaoctli o teoatl achinoloctli ma ye ompa tic yti yn ompa tinectilo in tochan xochiahuachoctliçan ic ahuiacayhuinti in toyollo, tetlamachtio teyol quima o tixochiachichinatihuinetlamachtiloyan in toquiçayan &ochitlalpan !onaca [%'(] tlalpan ± tlemach oamaxque o

xichualcaquican in tocuic in tamocnihuan etcetera. ±

7III

)tro, queuh ce tlatohuani in quimilnamiqui in tlatoque

%2. !laocolxochiyxayoticaya ic nichuipana in nocuic nicuicani niquimilnamiqui in tepilhuan, inteintoque, in tlaco#titoque in campa in &imohuaya in oteuctico yn otlatocatico in tlallia icpac in

Page 7: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 7/214

quetzalhuahuac iuhtoque in chalchiuhteintoque in tepilhuan in ma oc ymixpan in ma ocoquittani" yn ye itto in tlalticpac iximachoca in !loque in Nahuaque.

%1. 6 yoyahue nitlaocolcuicaya in niquimilnamiqui in tepilhuan maçan itla ninocuepa, maniquimonana, ma niquinhualquixti in ompa in &imoayan maoc oppatihua in tlalticpac maocquimahuiçoqui in tepilhuan ± in ticmahuiçoa, aço huel yehuantin tlatlaçomahuiçozquia inIpalnemohualoni quemmach tomahcehual in tlaçan iuh ticmatican in ticnopillahueliloque icchoca in noyollo ninotlalnamiquilizhuipana, in nicuicani choquiztica tlaocoltica nitlalnamiquia.

xxxix%. 4anoço çan nicmati in nechcaquizque intla ytla yectli cuicatl niquimehuili in ompa&imohuayan ma ic niquinpa#pacti ma ic niquinmacotlaça in intonez in inchichinaquiliz in

tepilhuan cuix onmachiaz? quennel nihualnellaquahua ahquenmanian ompa niquimontocaz?ahno niquinnonotztaciz in ye iuhquin in tlalticpac. ±

I&

)tro tlaocolcuicaotomitl

%$. 6n ti!loque in tiNahuaque nimitzontlaocolnonotza ya nelcihcihuiliz mixpantzinconoconiyahua ya ninentlamati in tlalticpac ye nican nitlatenmatia, ninotolinia, in ayc onotechacic in pactli in necuiltonolli ye nican tle çan nen naico yc ahmo ymochiuhyan, tlacahço ahtlenican xotla cueponi in nentlamachtillia [*r=] tlaca#ço çan ihuian in motloc in monahuac macuelehuatl ma xicmonequilti ma monahuactzinco o cehuiti in noyolia, ninixayohuatzaz in motlocmonahuac tIpalnemohuani.

%%. 3uemach amique o in motimalotinemico y in tlalticpac yn ayac contenmati o inatlamachilizneque o tlacaço can moztlacahuia on in a#mitztenmati ± in ti!loque in tiNahuaque

inic momati o ca mochipa tlalticpac nemizque o ninotlamattimotlalia o niquimitta o, tlacaçomixitl tlapatl oquique o ic nihualnelaquahua in ninotolinia o tlaca#ço ompa in &imohuayanneittotiuh o, çaço tiquenamique o quiniquac ye pachihuiz ye toyollo a.

%*. 4acayac quen quichihua ya in iyollo o in tlalticpac ye nican in titlaocoxtinemi intichocatinemi a, ca ça cuel achic untlamiiz oo, tlaca#ço çan tontlatocatihui o yn iuh ootlatocatque tepilhuan ma ic ximixcuiti in tinocniuh in ahtonahuia in ahtihuelamati in tlalticpaco maoc ye xima#pana in tlaocolxochitl choquizxochitl xocoyatimalo o xochielcicihuiliztli o inihuicpa toconiyahuaz on in !loque in Nahuaque. ±

Page 8: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 8/214

xl%. 6ca yeninapana o tlaocolxochicozcatl on nomac onmanian elcicihuilizchimalxochitl onnic ehuaya in tlaocolcuicatl oo nicchalchiuhcozcahuicomana yectli yan cuicatlnicahuachxochilacatzoa y nochalchiuhuehueuh ilhuicatl ytech nictlaxilotia in nocuicatzin innicuicani ye niquincuilia yn ilhuicac chaneque o çaquantototl quetzaltzinitzcantototlteoquechol in on tla#toa quechol in quicecemeltia in Tloque in Nahuaque. ±

 &

4exicaxopancuicatl tlamelauhcayotl

xli%-. !laocoya in noyollo nicuicanitl nicnotlamati a yehua ça ye y xochitly çan ye in cuicatl in

ica nintlacocoa in tlalticpac ye nican manen quitocan in techcocolia, in techmiquitlani mochompa onyazque can o y ichn i ohuaya etcetera.

%. 6 in quemanian in otonciahuic, in otontlatzihuic toconynayaz in [*'(] momahuizço inmotenyo in tlalticpac manen quitocan in techcocolia, in techmiquitlani moch ompa onyazque

can o y ichán i ohuaya.

xlii%. 6n maçan oc huel nemohua on in tlalticpac maçano iuian yehuan /io0 quinicuaconnetemolo a in tiazque in canin ye ichan etcetera. ±

*2. ;uin in titotolinia ma iuhqui timiquican ma omochiuh in man techonittocan in tocnihuan y#ma techonahuacan in quauhtin ya ocelotl.

xliii*1. 4aço quiyocoli macaoc xictemachican, canan tlahuicaya yca ya amechmotlatili ynIpalnemohuani etcetera.

*. +y yayo xicnotlamatican !ezcacoacatl +tecpanecatl mach nel amihuihuinti in cozcatl inchalchiuhtli ma ye anmonecti ma ye antlaneltocati. ±

 &I

)tro

Page 9: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 9/214

xlivxlvxlvi*$. Nichoca ehua nicnotlamati nic elnamiqui ticauhtehuazque yectli ya xochitl yectliyan cuicatl maoc tonahuiacan, maoc toncuicacan cen tiyahui tipolihui ye ichan etcetera.

*%. +ch tleon ah iuh quimati in tocnihuan cocoya in noyollo qualani yehua ayoppan intlacatihua ye ayoppa piltihua ye yece ye quixo an tlalticpac.

**. )c achitzinca y tetloc ye nican tenahuacan aic yezco on aic nahuiaz aic nihuelamatiz. ±

*. 6n canon nemian noyollo yehua? Can huel ye nochan? can huel nocalla mani an?

ninotolinia tlalticpac.

*-. 8an ye tocontemaca ye tocontotoma in mochalchiuh, ye onquetzalmalintoc,çaquanicpacxochitl ça yan tiquinmaca yan tepilhuan o.

xlvii*. 6n nepapan xochitl conquimilo, conihuiti ye noyollo niman nichoca ya ixpan niauh intonan in <anta 4alia.

xlviii*. 8an nocolhuia 6palnemohua: maca ximoçoma, maca ximonenequin tlalticpac. maçotehuantin motloc tinemican y çan ca ye mochan a ilhuicatlitic a etcetera.

xlix2. +ço tle nello nicyaihtohua nican 6palnemohua çan tontemiqui y çan toncochitlehuaco: ±nicytoa in tlalticpac ye ayac huel on tiquilhuia ye nican a.

l

1. [r=] 6n manel ye chalchihuitl, man tlamatilolli, on aya maço ya Ipalnemohuani ayac hueltic ilhuia nican a. ±

&II

&opancuicatl nenonotzalizcuicatl impampa in aquique ahmo onmixtilia in yaoc

Cantare0 antiuo0 9e lo0 naturale0 otomi0 que 0ol>an cantar en lo0 comite0 y ca0amiento0

Page 10: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 10/214

 uelto en lenua mexicana 0iempre toman9o el 5uo y el alma 9el canto ynazene0 meta@Arica0quello0 9ec>an como 'ue0tra re'erencia lo enten9era i me5or que no yo por mi poco talento ytan yan con razonale e0tilo y primor para que 'ue0tra re'erencia la0 apro'eche y entremeta a0u0 tiempo0 que conuiniere como uen mae0tro que e0 'ue0tra re'erencia.

&opancuicatl nenonotzalcuicatl ypampa in aquique amo onmixtilia in yaoc

. Nictzotzonan nohuehueuh nicuicatlamatquetl ic niquimonixitia ic niquimitlehua intocnihuan yn ahtle ynyollo quimati yn aic tlathui ypan in inyollo yaocochmictoque in inpanmotimaloa in mixtecomatlayohualli ahnen niquitohua y motolinia y ± ma quicaquiqui yxochitlathuicacuicatl occeh tzetzeuhtimani a huehuetitlan a ohuaya ohuai.

lilii$. !lahuizcalteochitla oncuepontimani yn ixochiquiyaopan in !loque in Nahuaqueonahuachtotonameyotimani in teyolquima a ma xiqualitacan in ahtle ipan ontlatao, çannencuepontimani o ayac mah aca quelehuia o yn antocnihuan amo çannenya xochitl yoliliztlapalneucxochitla etcetera.

%. 3uiyolcayhuintia ya in teyolia çan oncan ye omania çan oncan ye oncuepontimani aquauhtepetitlan yn yahualiuhcancopa y ixtlahuatl itica oncan inemanaya oc teoatl tlachinolli aoncan ynepoyahuayan in teoquauhtli oncan iquiquinacayan in ocelotl, ypixauhyan in nepapan

tlaçomaquiztetl, ynemomolotzayan in nepapan tlaçopilihuitl, oncan teintoque oncanxamantoque in tepilhuan. ±

*. ['(] !lacuah yehuantin in tepilhuan i conelehuia o: in tlahuizcalxochitlan yanemamallihua o ic tetlane#nectiao, yn ilhuicac onocan y ce olitzin yn i o tepiltzin aquitzetzelotimani o a yn tepilhuan in quauhtli ya ocelotl, in quinnemachtia o ynxochicueponalotlon in quimihuintia ye yolxochiahuechtlia.

. 6nic timomatia in tinocniuh çanneyan xochitlon in tiquelehuia on in tlalticpac quentoconcuizon quen ticyachihuaçon timotolinia in tiquimiztlacoa a yn tepilhuan xochiticacuicatica ma xihuallachiacan yn atley yca mihtlehua onçan moch yehuantin in tepilhuançaquanme teoquecholti tzinitzca tlatlauhquecholtin moyehyectinemi o yn onmati o ynixtlahuatl ytican.

-. Chimalxochitl, quauhpilolxochitl yc oquichtlamattimani in yan tepilhuan ± xochicozcaocoxochitl ic mahpantimanian quitimaloao yectli ya cuicatl, yectli ya xochitlymeçoh ymelchiquiuhpatiuh mochihuaya in quicelia on in teoatl tlachinolli y yan tocnihuan

!liliuhquitepec a in tiyaotehua ;ueyotlipan a ma huel xoconmana o i ye mochimal o huel

Page 11: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 11/214

xonica on in tiquauhtli ya ocelotla. ±

 &III

;uexotzincayotl

. 8an tlaocolxochitl tlaocolcuicatl onmania 4exico nican ha in !latilolco in yece ye oncanon neiximachoyan ohuaya.

. 6xamayo yectli in çan ca otitechicneli Ipalnemohuani in ça can tipopolihuizque intimacehualta ohuaya.

-2. )totlahueliltic çan titotoliniah timacehualtin queçohuel tehuantin otiquittaque in cococ yemachoyan ohuaya.

-1. !icmomoyahua ticxoxocoyan in momacehual y in !latilolco cococ moteca cococ yemachoyan ye ic ticiahui a ic ye titlatzihui a Ipalnemoani ohuaya. ±

-. Choquiztli moteca yxayotl pixahui oncan a in !latilolco yn atlan yahque on o in mexica yecihua nel ihui ica ye huiloa on can on tihui in tocnihuan a ohuaya.

-$. [-r=] 6nic neltic oyacahua atl o yan tepetl o in 4exico in poctli ehuatoc ayahuitl onmantocin toconyachihua ya 6palnemoani ohuaya.

-%. 6n anmexica maxiquilnamiquican oya çan topan quitemohuia yellelon imahuiço yehuançan yehuan /io0 yehua anquin ye oncan in Coyonacazco ohuaya.

liiiliv-*. 8a can ye oncan çan quinchoquiztlapaloa o anqui huitzmanatl in çan ye iuh4otelchiuh onya o anquin ye mochin ha in tlaylotlaqui, ah in !lacotzin, ah in tlacateuctli in)quihtzin y hui hui ica çan ye conyacauhqui in !enochtitlan ohuaya. ±

-. 6n antoncnihuan ma xachocacan aya ma xoconmatican yca ye ticcauhque mexicayotl huiyaçan ye y atl chichix huiya no çan ye tlaqualli chichix aya çan conayachiuhqui in Ipalnemoani

Page 12: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 12/214

ha in !latilolco y ohuaya.

--. !el ah çan yhuian huicoqueh on in 4otelchiuhtzin ha in !lacotzin çan

mocuicaellaquauhque +cachinanco in ah iquac in tlepan quixtiloto in Coyohuacan ohuaya. ±

 &I7

B.i h 0.

lv

 Nican ompehua in cuicatl motenehua melahuac huexotzincayotl ic moquichitoaya in tlatoquehuexotzinca manime catca: 6excan quiça inic tlatlamantitica, teuccuicatl ahnoco quauhcuicatl,xochicuicatl, icnocuicatl. +uh inic motzotzona huehuetl: cencamatl mocauhtiuh, auh yn occencamatl ipan huetzi yetetl ti. +uh in huel ic ompehua ca centetl ti, +uh inic mocuepa quinyquacyticpa huetzi y huehuetl çan mocemana in maitl, auh quiniquac i ye inepantla occeppa itencohualcholoa in huehuetl. !el yehuatl itech mottaz, yn ima yn aquin cuicani quimati in iuhmotzotzona +uh yancuican ye no ceppa ynin cuicatl ychan /on /ieo 9e eon o'erna9or+zcapotzalco. 6ehuatl oquitzotzon in /on Dranci0co Elaci9o ypan xihuitl. 1**1 ypaninezcalilitzin !otecuiyo Fe0uchri0to. ±

lvi-. [-'(] 8an tzinitzcan impetlatl ypan ohuaye on tzinitzcan iceliztoc a oncan y çanenninentlamatia, in çan icnoxochicuicatica yn noconyatemohua ya ohuaya ohuaya.

-. 6n canin nemi ya y canon in nemi toconchia ye nican huehuetitlan a ayiahue, yeonnentlamacho, ye moca tlaocoyalo a y xopancalitec a ohuaya ohuaya.

2. +c ypiltzin? +ch anca ipiltzin yehuayan /io0 Fe0uchri0to can quicuiloa tlacuiloa quicuiloa#

cuicatl a ohuaya ohuaya.

lvii1. ) ach anca nel ompahuiz canin ilhuicac yxochintlacuilol xochincalitec a ohuaya ohuaya.

lviii. 6n ma ontlachialoya in ma ontla#tlamahuiçolo in tlapapalcali ma nican y 6palnemoaytlayocol yehuan /io0 ohuaya etcetera. ±

$. !echtolinian techtla#tlanectia y ycuic axochiamilpan in techontla#tlachialtian 6palnemohua

Page 13: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 13/214

ytlayocol yehuan /io0 a o huaya etcetera.

%. 6a y xopantla y xopantla tinenemi ye nican ixtlahuatl ytec y, ça xiuhquecholquiahuitl çan

topan xaxamaca y yn atlixco ya ohuaya ohuaya.

*. 8an ye nauhcampa y ontlapepetlantoc, oncan onceliztoc in coçahuiz xochitl oncan nemi inmexica in tepilhuan a ohuaya o huaya. ±

 &7

!eçoçomoctli ic motGcpac

. 8an ca tzihuactitlan, mizquititlan aiyahue Chicomoztocpa mochi ompa ya huitzeantla#tohua ye nican ohuaya ohuaya.

lix-. Nican momalinaco in colcahuahcatecpillotl huiya nican milacatzoa incolhuahcachichimecayotl in toteuchua huia.

. 4aoc achitzinca xonmotlaneuican antepilhuan huiya !lacateuhtzin ;uitzilyhuitl ayacihuacoatl y 3uauhxilotl huia !otomihuacan !lalnahuacatl aya 8an ca xiuhtototl 6xtlilxochitly quenman tlatzihuiz quimohmoyahuaquiuh yauh ytepeuh yehuan /io0 yca ye choca!eçoçomoctli ohuaya ohuaya. ±

. [r=] 6e no ceppa mizquitl yc no ceppa tzihuactli ya cahuantimani ;ueytlalpan i anqui çanytlatol yehuan /io0 an ohuaya etcetera.

lx2. Can on yeh yauh xochitl cano ye yauh yeh intoca quauhtli ocelotl huia ya moyahua yaxelihuia atlo yan tepetl ;ueytlalpan y anqui çan itlatol 6palnemohua ohuaya ohuaya.

lxi1. )necuiltonoloc, onetlamachtiloc, in tetuctin cemanahuac y huel çotoca huipantocaytla#tol 6palnemohuani, huel quimothuitico huel quiximatico yyollo yehuan /io0 huiyachalchihuitl maquiztli ya tlamatelolli ya tiçatla yhuitla ça xochitl quimatico yaoyotl a ohuaya

ohuaya.

Page 14: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 14/214

. )ya in tochin y miccacalcatl i +colmiztlan teuctli çan ca tocih teuctli yohuallatonoc yyehuan Cuetzpaltzin Iztac Coyotl !otomihuacan !laxcallan ohuaye ± Coatzi teuctli hui!lalotzin ça xochitl quimatico yaoyotl a ohuaya ohuaya.

lxii$. !ley anquiyocoya anteteuctin y huexotzinca ma xontlachiacan +colihua#can inquatlapanca oncan ye ;uexotla 6tztapallocan huia ye yohuatimani atlo yan tepetl, a ohuayaetcetera.

lxiii%. )ncan in pochotl ahuehuetl oncan icaca mizquitl ye oztotl huian tletlaquahuac quimatia6palnemohuani o yao aiyahue, ohuaya etcetera.

lxivlxv*. !laca#teotl nopiltzin chichimecatl y tleon mach itla techcocolian !eçoçomoctlitechynmicitlani yeehuaya at ay yahuil i quinequi a yaoyotl nehcaliztl i on quima +colihuacanohuaya etcetera.

. !el ca tonehua ticahuiltia 6palnemohuani colihua oo mexicatl y !lahca#teotl huia ± ya at ayahuil i quinequi a yaoyotl necaliztli quimana +colihuacan a ohuaya ohuaya.

-. 8an yeon necuiltonolo in tlalticpac ayoppan titlano chimalli xochitl ayoppan ahuiltilonIpalnemohua ye ic an auia in tlailotlaqui &ayacamach ahuia ho ay ya yi ee o ahua yaha ohuayaetcetera.

. 6n acon anquelehuia chimalli xochitly yohualxochitli tla#chinolxochitl ye ic neyahpanaloantepilhuan huiya 3uetzalmamatzin. ;uitznahuacatl ohuaye ho hayia yi ee. oua y iaha ohuayaetcetera.

lxvi. ['(] Chimaltenamitl ipac oncan in nemohua yehua nezcalia huilotl oyahuallaihcahuaca yehuaya oncan in ye nemi in tecpipiltin &iuhtzin &ayacamachan i amehuan ooanconahuiltia 6palnemohua ohuaya etcetera.

lxvii122. 6n ma huel nehtotilo man nemamanaloya yaonahuac a ± onnetlamachtiloyan ypannechihuallano ohuaye in tepiltzin can ye mocue tlaca ohuaya ohuaya.

121. 3uetzalipantica oyohuiloa ahuiltilon Ipalnemohua Ixtlahuacan in !apalcayocan a ohuaya

Page 15: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 15/214

ohuaya.

lxviii12. )yohualehuaya ye tocal ipan oyohua yehua huexotzincatl y !ototihua oo Iztac Coyotl

a ohuaya ohuaya.

12$. +cemelle yca tona#coquiça y nican topan titemon titlaxcaltecatl y tocoya cahcalia ynaltepetl y ;uexotzinco ya ohuaya etcetera.

12%. Cauhtimaniz o polihuiz tlalli yan !otomihuacan huia cehuiz yiollo o antepilhuan ahuexotzinca y ohuaya ohuaya.

12*. 4izquitl ymancan tzihuactli ymancan i ahuehuetl onicaca huiya 6palnemohuaxonicnotlamati ± mochiel imanca ;uexotzinco ya çanio oncan in huel ommani tlalla ohuayaohuaya.

12. 8an nohuian tlaxixinia tlamomoyahua y ayocan mocehuia momcehual y hualcacomocuic yn Icelteotl oc xoconyocoyacan antepilhuan a ohuaya ohuaya.

12-. 8an mocuepa ytlahtol conahuiloa 6palnemohua !epeyacac ohuaye antepilhuan a huayaohuaya.

12. Canel amonyazque xoconmolhuican antlaxcalteca y !lacomihuatzin hui oc oyauhytlachinol ya yehuan /io0 a ohuaya etcetera.

12. Cozcatl yhuihui quetzal ne#huihuia oc ço conhuipanque çan chichimeca y !otomihua a

Iztac Coyotl a ohuaya ohuaya. ±

112. ;uexotzinco ya çan 3uiauhtzin teuctli techcocolia mexicatl y techcocolia acolihua o achquennel otihua tonyazque 3uenonamican a ohuaya ohuaya.

111. +y antlayocoya anquimitoa yn amotahuan anteteuctin +yoquantzin yhuan a in !lepetzticin cach a ohuaye !zihuacpopoca y ohuaya etcetera.

Page 16: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 16/214

11. [r=] Ca çan catcan Chalco +colihuaca huia !otomihuacan y +milpan in 3uauhquechollaquixixinia yn ipetl icpal yehuan /io0 ohuaya ohuaya.

11$. !lacocoa ye nican tlalli tepetl ye cocolilo ya cemanahuac a ohuaya etcetera.

11%. 3uennel conchihuazque atl popoca ytlacoh in teuctli tlalli mocuepa ya 4ictlan onmati aCacamatl on teuctli quennel conchihuazque ohuaya ohuaya. ±

 &7I

11*. ) nonellelacic quexquich nicya y#ttoa antocnihuan a yiaue noconnenemititica noyollontlalticpac y, noconycuilotica a yn iuhcan tinemi ahuian yeccan ay cemellecan in tenahuac yc,ahnonnohuicallan in 3uenonamican ohuaya etcetera.

lxix11. 8an nellin quimati ye noyollo ça nelli nic yttoa antocnihua ayiahue aquin quitlatlauhtia6celteotl yiollo ytlahco ca conayamacay 4ach amo oncan? in tlalticpac mach amo oppan

 piltihua? 6e nelli nemohua in 3uenonamican ylhuicatly ytec y canyio oncan in netlamachtilo yohuaya etcetera.

11-. )yohualli ihcahuacan teuctlin popoca ahuiltilon /io0 6palnemohuani: chimalli xochitl incuecuepontimani ± in mahuiztli moteca molinian tlalticpac ye nican yc xochimicohuayan inixtlahuac itec a ohuaya ohuaya.

11. 6aonauac ye oncan yaopeuhca in ixtlahuac itec y teuhtlin popoca ya milacatzoa ymomalacachoa yaoxochimimiquiztica antepilhuan in anteteuctin çan chichimeca y ohuayaetcetera.

11. 4aca mahui noyollo ye oncan ixtlahuatl ytic noconelehuia in itzimiquiztli çan quinequintoyollo yaomiquiztla ohuaya etcetera.

lxx12. ) anquin ye oncan yaonahuac noconelehuia in itzimiquiliztli can quinequin toyolloyaomiquiztla ohuaya ohuaya.

11. 4ixtli ye ehuatimani yehuaya moxoxopan Ipalnemohuani yc oncan celiztimani a in

Page 17: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 17/214

quauhtlin ocelotl ± ye oncan cuepo ['(] ni oo in tepilhuan huiya in tlachinolehuaya ohuayaetcetera.

1. 6n maoc tonahuiacan antocnihuan ayiahue maoc xonnahuiacan antepilhuan in ixtlahuatlytec y nemoaquihuic çan tictotlanehuia o a in chimalli xochitl in tlachinollehuaya ohuaya ohuaya. ±

 &7II

&ochicuicatl

1$. Can tiyanemia ticuicanitl maya hualmoquetza xochihuehuetl quetzaltica huiconticacteocuitlaxochinenepaniuhticac y ayamo aye yliamo aye hui y ohuaya ohuaya.

1%. !iquimonahuiltiz in tepilhuan teteucti o in quauhtloocelotl ayamo aye yliamo aye hui y

ohuaya ohuaya.

lxxilxxii

1*. 6n tlaca#ce otemoc aya huehuetitlan ye nemi in cuicanitl huia çanquiquetzalintomaya quexexeloa aya ycuic 6palnemoa ± quiyananquilia in coyolyantototloncuicatinemi xochimana man aya toxoch a ohuaya ohuaya.

1. In canon in noconcaqui ytlatol aya tlaca#ço yehuatl 6palnemoa quiyananquiliaquiyananquilia in coyolyantototl oncuicatinemi  xochimana man aya toxoch a ohuaya ohuaya.

lxxiii1-. In chalchihuitl ohuayee onquetzalpi#pixauhtimani a yn a motlatol huia no iuh yequittoa y +yoquan yehuayan Cuetzpal ohuaye anqui nelin ye quimatin 6palnemoa ohuayaetcetera.

lxxiv1. No iuh quichihuacon teuctlon timaloa ye çan quetzalmaquiztlamatilolticayaconahuiltia 6celteotl huia ach canon aço ceyan 6palnemoa ach canon aço tle nel in tlalticpacaohuaya etcetera.

1. 4a cuel achic aya maoc ixquich cahuitl niquinnotlanehui in chalchiuhtin i in maquiztin iin tepilhuan aya çan nicxochimalina in tecpillotl huia çan ca nica nocuic yca yla [12r=] catzoa

Page 18: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 18/214

a in huehuetitlan a ohuaya ohuaya.

1$2. )c noncohuati nican ;uexotzinco y nitla#tohuani ni!ecaehuatzin huiya chalchiuhti çan

quetzalitztin ± y niquincenquixtia in tepilhuan aya çan nicxochimalina in tecpillotl huiaohuaya ohuaya.

1$1. + yn ilhuicac itic ompa ye ya huitz in yectli yan xochitl yectli yan cuicatl y, conpoloantellel conpoloan totlayocol y in tlaca#ço yehuatl in chichimecatl teuctli in !ecayehuatzin ycaxonahuiacan a ohuaya ohuaya.

lxxv1$. 4oquetzalizquixochintzetzeloa in icniuhyotl aztacaxtlatlapantica ye onmalinticac in

quetzalxiloxochitl 6mapan onne#nemi conchi#chichintinemih in teteuctin in tepilhuan aetcetera.

1$$. 8an teocuitlacoyoltototl o huel yectlin amocuic huel yectli in anquehua anquin ye oncan yxochitl yiahualiuhcan y xochitl ymapan amoncate yn amontltla#toa yeehuaya ohui ohui ilili yyao ay yahue ho amaha ilili ahua y yaohuia.

1$%. ) ach anca tiquechol in Ipalnemoa o ach anca titlatocauh yehuan /io0 huiya ± achtotiamehuan anquitztoque tlahuizcalli amoncuicatinemi ohui ohui ilili y yao ay yahue ho amaha

ilili ahua y yaohuia.

1$*. 4aciuhtia oo in quinequi noyollo çan chimalli xochitl in ixochiuh Ipalnemoani quenconchiuaz noyollo yehua onen tacico tonquiçaco in tlalticpac a ohuaya ohuaya.

1$. 8an ca iuhqui noyaz in oompopoliuh xochitla antle notleyo yez in quenmanian, antle

nitauca yez in tlalticpac manel xochitl manel cuicatl, quen conchiuaz noyollo yehua onentacico tonquiçaco in tlalticpac ohuaya ohuaya.

lxxvi1$-. 4an tonahuiacan antocnihuan aya ma onnequechnahualo nican huiya &ochintlalticpacon tiyanemi ye nican ayac quitlamitehuaz in xochitl in cuicatl in mania ychan Ipalnemohuani yiao a ilili y iao ayahue aye ohuaya etcetera. ±

1$. 6n çan cuel achitzincan tlalticpac aya aya oc no iuhcan 3uennonamican i [12'(] cuix oc

 pacohua icniuhtihua y auh yn amo çanio nican tontiximatico in tlalticpac y yiao hailili yiao aya

Page 19: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 19/214

hue aye ohuaya.

1$. Noconcac on cuicatl noconcaquin tlapitzaya xochimecatl +yoquan teuctli yaahuayie

ohuayiao ayio yo ohuia.

lxxvii1%2. 8an mitzyananquili omitzyananquili xochincalaitec y in +quiauhtzin in tlacateuhtliayapancatl yahuayie etcetera.

1%1. Can tinemi noteouh 6palnemohua nimitztemohua in quenmanian y moca nitlaocoyannicuicanitl huia çan nimitzahuiltiaya ohuiyan tilili yancohuia ohuaya ohuaya.

1%. 6n çan ca izquixochitl in quetzalizquixochitl pixahui ye nican xopancalaitec ytlacuilolcalitec çan nimitzahahuiltiaya ohui yantilili yancohuia ohuaya ohuaya. ±

1%$. ) anqui ye oncan !laxcalla, ayahue, chalchiuhtetzilacacuicatoque in huehuetitlan, ohuaye,xochinpoyon poyon ay iahue &icontencatl teuctli in !içatlacatzin in Camaxochitzin cuicaticaymelelquiça, xochitica ya onchielo ytla#tol ohuay Icelteotl ohuaya.

1%%. ), anqui nohuia y, yemochan Ipalnemohua, xochipetlatl ye nocaxochitica ontzauhticaconcan mitztlatlauhtia in tepilhua ohuaya.

1%*. 6n nepapan xochiquahuitl on ycac, aya, huehuetitlan aay iahue can cantica ya quetzalticamalintimani ya, yecxochitl motzetzeloa ya ohuaya ohuaya.

lxxviii1%. Can quetzatzalpetlacootl ycpac o, ye nemi coyoltototl cuicatinemi ya, can

quinanquili teuctli ya, conahuiltian quauhtlo ocelotl ohuaya ohuaya.

1%-. &ochitl tzetzeliuhtoc y, ma onnetotilo antocnihuan huehuetitlan ± ac onchielo cannentlamati toyollo yehua ohuaya ohua ya.

1%. 6n çan ca yehuan /io0 tla xicyacaquican yehualtemo yao ilhuicatlitic, y, cuicatihuitz y,quinanquilia o, anelotin ontlapitztihuitze aya oyiahue yaia oo ohuaya ohuaya.

Page 20: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 20/214

1%. 8an ninentlamatia can ni3uauhtencoz, ayahue, can tlayocoltica io, çan yeonma#panticactoxochihuehueuh huiya, cuix oc nellin tlaca yieiuh, ca y oc nellin tocuic ohuaya ohuaya.

1*2. [11r=] tlenoço ycaya tlehualquiça ac,yn oncan tinemi yn oncan ticate timotoliniantinocniuh oo, tla nimitzonhuica tla oncan xonica ohuaya ohuaya yio a huayiaoo a ohuaya yhui.

lxxix1*1. Can ic noncuicatoc yio ahuaya etcetera tlein anquitoa yn antocnihuan tlatoa ye nicanohuaya ohuaya. ±

lxxx1*. &ochithualli mani ompa ye, ya, huitz tepillAhuan a in Coyolchiuhqui choquiztica inoncuicatihuitz xopan calitec ay huian xochitl ai huian cuicatl nochian cocolli mochihua yn

nican ohuaya etcetera.

lxxxi1*$. 6n ye nelli ay axcan incococ yoa tlayocoltica ya, tiyatinemi y ihua, ya, icnocuicaticanoconquetzalmalina yn tecpillotl nimotenehuatzin teucyotl tlatocayotl !elpolohuatl!elpolohuatl teuctli tinochi ye tonemi xopancalitec y, aihui ya xochitl ayhuian cuicatl nochicocolli mochihua ohuaya ohuaya.

1*%. Noconcac on cuicatl noconithua xopan axoxochiatl ytech onne#nemia tlahuizcallinquinonotztinemi xiuhquechol elotototl ye tlauhquechol aya, 4onencauhtzin teuhtli ayie a ooohuaya etcetera.

1**. ) huayiao aye, antocnihuane aquique ya onoque ± yxiuhquechol cacahuaxochicalitec y,yehuan /io0 huia, yn ma oc xiquala#cocui quetzalcuemitl y, ma ya, maniquimonithuachalchiuhhuilacapitzhuehuetzcaticate xochiteponaztica monotztoque, auh aço yehuan tepilhuanin teteuctin yn cotzotzona yn con oolinia xiutlacuilohuehuetl xochincaletec a ohuaya etcetera.

lxxxii1*. 4a xicaquican a, yçahuaca ye tlatoa xochiquahuitl ymapan motzetzelotica qui inteocuitlaxochicoyol ayacac ihuitzil in quechol 4onencahuatzin teuctlicaquaehcacehuaztlapaltica onmoçoçouhtinemi patlantinemi xochihuehuetitla ohuaya etcetera.

1*-. Eahuetz pahuetz xochitl cueponticac xochitl ixpan 6palnemoani mitznanquili, o yollo ayeoy oa o ioo aya ohuia ohuaya etcetera. ±

1*. 6tototzin yehuan /io0 can ca tictemohuia, quexquich ye mocuic in ye monecuiltonol

Page 21: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 21/214

tonteahuiltia yoo ye olini xochitl a ohuaya.

1*. Nohuian nonne#nemi nohuian nontla#tohua nicuicanitl huia, in [11'(] quetzalizquixochitl

ca ye ontzetzeliuhtoc xochiithualco yehua papalocalitec y yaoo ayahue ohuaya etcetera.

12. 8an moch ompa ye huitz xochitl ycaca ayahue, tecuecuepal xochitl inteyollomamalacacho a y, tzo yehuan ohuaye, conmoyauhtihuitze contzetzelotihuitze in xochitlamalin xochipoyon ay iahue.

lxxxiii11. &ochinpetlatl onac ayiahue, cenca ye mochan ye amoxcalitec cuica yehua ontlatoayehua &ayacamach quihuintia ye iol cacahuaxochitl a yio ahuaya. ±

1. 6n huel yectli oncuicatl ycahuaca yehua conehua ye icuic !lapalteuccitzin aya, huel ahuiayxochiuh tzetzelihui xochitl cacahuaxochitl yio ohuia.

1$. +ntocnihuane namechtetemohua cecencuemitl nictoca auh tzo nican ancatexonpa#pactiacan xontlatlaquetztiacan çan ye onihualacic yn namocniuh namocnihuan ohuayaetcetera.

lxxxiv1%. 6n cuix itla xochitl can niqualcalaquia yn tzitziquilxochitl moçoquilxochitl cuixiuhquin cuix nayohui nitonolinia yn antocnihuan ohuaya ohua.

1*. +quin nehua nipatlantinemi yehuaya notlatlalia nixochincuican cuicapapalotl aya, manellel quiça ma noyol quimati a ohuaya. ±

1. + y topa nihuitz oya, nitemoc in nixopanquecholy, tlalpan nacicotti ninoçoçohuaxochihuehuetitla nocuic ehuallo tlalpan onquiça yohuaya.

lxxxvlxxxvi1-. ), anqui can no ne nicxochiopahuia cuicatl yntlan nonquiquiça y no çantlatlalhuia noquetzalhuicolol teocuitlamecatica nic ylpia namocnoicniuh ohuaya ohuaya.

1. 8an nixotlatlapia namocniuhtzin huia, xochintlapalyzhuatica nocotzoma

noxochintlapixacaltzin ynic nonpactica ye cuecuentla yehuan /io0 ma xonahuiacan ohuaya.

Page 22: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 22/214

1. !laoc cenca xompacta xochincocozcapatzine tel ca yehuatl teuctli cuix occepa yetonnemiquiuh yn iuh quimati moyol hui çan cen tinemico ohuaya ohuaya. ±

1-2. [1r=] )ya, nihualacic xochinquahuitl ymapan ayahue nixochihuitzil ninoyacahuiliticaynic nompactica tzopelic huelic noten ohuaya.

1-1. 6ehuan /io0 6palnemoani ye xochitica tontlatlauhtilo ya, ye tontopechteca cantimitzonahuiltia xochihuehuetitlan +tecpanecatl teutlia, ohuaya etcetera

1-. )npialo huehuetl ompialo ye oncan xopancalitec mitzonchia ye mocnihuan 6aomanatzinin 4icohuatzin, yn +yoquatzin ye xochitica onelcicihui in teteuctin ohuaya etcetera.

1-$. ;ualixtococ hualcocoliloya yn atl, in tepetly, ;uexotzinco tzihuactlan tzaqualotoc intlacochahuayotoc in ;uexotzinco ya ohuaya.

1-%. !etzilacatl ayotl cahuantoc aya amocal inmanica ;uexotzinco ya yn oncan ontlapia in!ecayehuatzin ± 3uecehuatl teuctli ontlapitza oncuica çan ca ye ichan ye ;uexotzinco ya

ohuaya.

1-*. 6aya papa ilili xontlacaquican ye hualtemoya in tota /io0 can ca ye ichanocelocacahuehuetl comontoc aya, in tetzilacacuicatl oncahuantoc ye oncan ohuaya ohuaya.

1-. +ch in iuhca a ayahue, xochitl can çanitl i quetzalliia, quemitl huilantoc ayahue,amoxcalitec ynic onpialo tlalo yan, tepetl ynic onpialo ynIcelteotl a ohuaya etcetera ay yao.

1--. &ochimitletlehuatoc mochalchiuhcancacal noteocuitla amoxcacal anca ye mochanynIcelteotl.

1-. +uh tocnihuane tla xoconcaquican yn itlatol temictli ayahue xoxopantla technemitia inteocuitlaxilotl techonythuitia ± tlauhquecholelotl techoncozcatia in ticmati yeohuaya yeontlaneltocato yiollo tocnihuan ohuaya ohuaya. ±

 &7III

Page 23: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 23/214

6cnocuicatl

lxxxvii1-. Can yehuan /io0 yn Ipalnemohua can tonnemi yehuayan ye mitzonchixtoque inmocnoicnihuan ye cuicatica onnentlamatoque ye xochitica [1'(] yan can quitemohua melleltlaycoltia mitzonyaitlanilia moyollio in tleyotl mahuizyotl aya ohua.

lxxxviiilxxxix12. Can niquittoa onon niquilnamiqui ye antla ye iuhqui a icnopillotl tle yca cehuizin noyollo tle yca polihuiz in notlayolol nihuexotzincatl mach oc onca ye nota, mach oc oncaye nonan oc nechonnechixtiez oc nechonyollocehuiz auh yn amo niccentlamitinemiz a

ycnopillotl ohuaya.

11. Nonteyhua paquihua aahuielo nican tocnihuan onca ye inquach yncozqui ± auh in nehuaninotolinia antle ic nonpactaz antle ic nahuixtehuaz tenahuac ye nican ohuaya.

1. 4omalinan teucyotl momalinan nicniuhyotl in tecpillotl aya ca oncan ca ompa huallaznoconnequi noconelehuia in tlalticpac antle ic nonpactaz antle ic nahuixtehuaz tenahuac

 yenican.

1$. !i!loque tiNahuaque timitzahuiltia nican antle mocnopilhuia monahuac 6palnemohua canihui xochitl ypan titechmatia can toncuetlahui timocnihuan.

xc1%. 6n can no iuhqui quetzalitztli ticxaxamania can no iuhquin tlacuilolli ticpopoloa ixquichompa yahui çan no ye 4ictlan can tocepanpoliuhyan.

1*. !le ypan titechmati 6celteotl yhuin tiyolli ± yhuin ye topolihuian can tonpopolihuitihuitimacehualti cannelpa tonyazque.

1. Can yeic nichoca yan ynic tontlatzihui 6palnemohuani chalchihuitl tlapani quetzalli poztequi a timoquequeloa o antaque antle ypan titechmati titechpopolohua nican a.

1-. +nca moneyocol ticmanaya motzaqual motlaqual yn Ipalnemoani ayac can quittoamonahuac ycnopillotica tontlatlanilo.

Page 24: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 24/214

1. Chalchiuhitzmolintoc onquetzalcuepontoc achin moyollo 6palnemoa ayac çan quittoamonahuac ycnopiltica.

xci1. +chin oncan yecan tinemi xonahuiacan yn çan cuel achic cohuatihua ± in çan ixquichcahuitl onmahuiztihua yn tlaca ayac nelli mocniuh in çan cuel achic onnetlanehuilo y iectlimoxochiuh can cocahuic xochitl.

xciixciii12. [1$r=] 6xquich in cueponi mopetlapan mocpal ypan in tecpillotl yntlahuatl ytec inteucyotl tlatocayotl ye ic malinticac in moyaoxochiuh can cocahuic xochitl.

xciv11. 6e antle nel o ticytohua nican 6palnemohua can iuhquin temictli can toncochitlehua intiquittoa tlalticpac ayac nellin tiquilhuilya nican.

1. !lanel ye chalchihuitl tlamatelolli timaco 6palnemoani xochicozcatica tontlatlanilotonitlanililo ach in tecpillotl in quauhyotl oceloyotl ach ayac nellin tiquilhuia nican. ±

xcv1$. 6oyahue 6palnemohuani moquequeloa ca temictli yn tocotoa yn tocniuh ontlaneltocatoyollo ye nelli moqueloa yehuan /io0.

1%. !la tonicnoahuiacan xopancalitec tlacuilolpan in technemitia 6palnemohuani ye quimatiye conitoa ynic timiqui timacehualtin ayac ayac ayac, nel on tinemi ye nican.

xcvi1*. )nennontlacat onen nonquiçaco anqui ye nican in tlalticpac ninotolinia in manelnonquiz in manel nontlacat niquittoa tle naiz onohuacon tepilhuan ma teixco ninen in quen

huel ximimatia ye noyehuataz yeyantli nolhuil can ninotolinia tonehuaz can noyollo tinocniuihyn ayaxcan in tlalticpac ye nican. ±

xcvii1. 3uenin nemoa in tenahuac mach ilihuiz tinemi an tehuit teixco ninemi çan ihuian canycel nelli yn can nonnopechteca çan nontolotinemi yn tenahuac.

1-. 4aca xicnotlamati noyollo macaoc tle xicyocoya ye nelli ayaxcan ycnopiltihua intlalticpac ye nellin cococ yc ontimalihuiz yn motloc monahuac 6palnemohua.

Page 25: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 25/214

1. 8an niquintemohua niquimilnamiqui in tocnihuan cuix occepa huitze yn cuix ocnemiquihui ca cen tipolihui ça çe ye nican in tlalticpac macac cocoya yiollo ytloc ynahuac6palnemohua.

1. 8an yeica nichoca nicnotlamati nonicnocahualoc in tenahuac in tlalticpac quen connequinmoyollo 6palnemohuani maoc mellel onquiça ± ycnopillotl maoc ontimalihui monahuacti!eotl yehuan /io0 an tinechmiquitlani.

22. +ço amo tipactinemi tlalticpac anca çan titocnihuan ynic hualpaquihua tlalticpac [1$'(]anca noch ihuin titotolinia anca noch ihuin teopohui tenahuac ye nican.

xcviii

21. 8an ca ilhuicatl ytec oncan ticyoyocoya motlatol can yehuan /io0 quenintoconnequiz mach titlatzihuiz ye nican tic ynayaz in motenyo in momahuiço tlalticpac ye nicanquenin toconnequiz.

2. +yac huel icniuh 6palnemohuani antocnihuan anquihta amocelotl cannelpa toyazquentitlacocohua ye nican antepilhuan. ±

2$. 6n ma onnentlamati techcocolia in techmictiani ximotlapalocan moch onpa toyazque3uenonamican.

xcix2%. 4a mixco ninen can ninotolinitinemi yn ixpan 6palnemoan yehuan /io0 çantechoncuilia çan techonyquanilia yn itleyo ymahuiço tlalticpac ye nican oc xonmocenmatica#namechocauhtehuaz yn antocnihuan yn antepilhuan.

2*. 6n tlaca ayac huel ixpa yn Ipalnemohua can yhuian /io0 can techoncuilia can

techonyquanilia yn itleyo ymahuiço tlalticpac ye nican oc xonmocenmatican. Namechoncauhtehuaz yn antocnihuan yn antepilhuan.

2. 6n can ticcac ticocohua moyollo huel xitechonithua xitechoniztlaco yhuin tinemi nicanixpan 6palnemohua macaic ximiqui ma cemicac nican xinemi tlalticpac. ±

c2-. +uh y nehua niquittoa e can achica çan iuhquin eloxochitl ypan titomatico in tlalticpaccan toncuetlahuico antocnihuan maoc ompolihui ycnopillotl maoc amelel quiça ye nican.

Page 26: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 26/214

ciciiciii2. !leyn tiquazque antoncnihuan tle yca tahuiazque canon i yolin tocuic canin tlacatitohuehueuh ninentlamatian tlalticpac canin nemia ma malintimaniz yn icniuhyotl mamalintimaniz in cohuayotl huehuetitlan mach oc niquiçaquiuh mach oc niquehuaquiuh yncuicatl auh in çanio nican yn at aca ye nican can ayahuitl çan yacahuilotl ninomanaz matontlaneltocan noyollo cuix nican tochan tlalticpac çan nitolinican y teopouhcan tinemi cannoconcuitiuh can niquitlanitiuh cuix iuhqui xochitl ma occeppa nicpixoz, ± cuix tonacayotloccepa nictocaz in nota in nonan cuix oc [1%r=] xilotiz oncacamatiquiuh,in tlalticpac ycanichoca ayac onteca techicnocauhque, tlalticpac can yhcac yn ohtli 4ictlan yn !emoayan ca&imohuayan, cuix oc nelli nemohua 3uenonamican cuix ontlaneltoca toyollo çan topco

 petlaacalco ontetlatia ontequimiloa 6palnemohuani cuix oncan niquimitaz ymixco nontlachiaznonan nota in cuix nechalmacazque incuic intlatol nocontemohua ayacon tecatechicnocauhque.

2. 6ecoc xochitl man nequimilolo man necuiltonolo antepilhuan. ;uelixtihuitz

cuecueyontihuitz çanyo xopan nomaciucatihuitz cempohualxochitl yecoc xochitl tepetitech. ±

12. 6n çan xiuhcalitic noncuica maquizcalitic niontlatoa çan nicuicanitl.

11. )c xoconyocoyacan xiquilnamiquican in 3uenonamican ompa ye ichan aya nelli yetonyahui yn ompa &imoa çan timacehualti anca toyolia ixpan ye onyaz quiximatiz çan yehuan/io0.

civ1. !leyn anquiyocoyan tlein anquilnamiqui antocnihuan macatle xicyocoyacan totechonquica in yectli xochitl çan iuhqui yellel in Ipalnemohua çan mochi ticyocoya mochitiquilnamiqui ticnotlamati ye nican.

1$. 4ochiuh in tepilhuan mochiuh in cococ teopouhtica nezcaltilo yehuan /io0 ma xihualantinocniuh tlein ticyocoya tlein tiquilnamiqui mochipan tlalticpac çanio nican maca xitlaocoya ± ycnopilotl in ye nicmati cococ yca teopouhtica titonemitia nochipan tlalticpac.

1%. )acico ye nican yn ielel ytlaocol 6palnemoa ye itic onnemia ma onnechoquililo inquauhtli ocelotl ye nican can tipopolihuizque ayac mocahuaz.

cv1*. &icyocoyacan antepilhuan ahuexotzinca manel ye chalchihuitl manel teocuitlatl no yeompa yaz in canin &imohua 3uenonamican ayac mohuaz.

cvi1. Nichoca nihualicnotlamati y niquilnamiqui chalchihuitl tlaçoxihuitl yn otictlati yn

Page 27: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 27/214

otiquimilo 6celteotl ach tle yca cuix in toyollo tle yca polihuiz in totlayocol çan ninentlamaintla nel moxochiuh yn tlanel yectlin a mocuic mach oc mocuepaquiuh in +yoquatzin ± cuixoccepa niquittaz cuix occepa nicnotzaz in huehuetitlan.

cviicviii1-. [1%'(] 6e tocuic toxochiuh tic ehua ycuic 6celteotl yc onmoquechnahuatiuh ynicniuhyotl y matitech mantiuh in cohuayotl in nicototehuac in !ochihuitzin in conitotehuac inCoyolchiuhqui ça toncochitlehuaco ça tontemiquico ahnelli ahnelli tinemico in tlalticpac.

1. &oxopan xihuitl ypan tochihuaco hualcecelia hualitzmolini in toyollo xochitl in tonacayocequi cueponi oncuetlahuia in conitotehuac yn !ochihuitzin.

1. 8an itlatol çan iciehuiz ontlahuiz in toca moquequeloa techahahuilohua nica ayac hueloayac huelon quilhuiz yn itlatol 6palnemoani. ±

cix2. 6n tel caço ;uemac in timalo !eçoçomoc teuctli tlacatecolotl ycoyauh in Cuetzpal)çomatlin teuctli !lachquiehuitl çan ontemo huehueyotian tlalticpac ayac huelo ayac huelo.

1. 4a huel manin tlalli ma huel ica tepetl quihualitoa +yoquan çan yehuan Cuetzpaltzin.

. !laxcallan ;uexotzinco in a izquixochitl cacahuaxochitl ma onnemahmaco ma huel manitlalla.

cx$. Nihuinti nichoca nicnotlamati nicmati niquittoa nic ilnamiqui macaic nimiqui macaicnipolihui.

%. 6n can ahmicohua in can ontepetihua y ma oncan niauh ± maca ic nimiqui maca icnipolihui.

*. +nmonecuiltonol anmonmoquimiloa antepilhuan 3uauhtli Iztac in petlacalcatl mayanquitlatzihuiliti chimalli xochitl, ic totonqui a ic etic mochiuhtoc &ayacamachan.

. +nca icnopillotl ontitimaliuhtaz 3uenonamica# anca ayaznequi antepilhuan

amontlachiaznequi yn ompa nemohua amachcahuan. 8an ca yellel ytlaocol y ixochiuh ye icuicma ic tonahuiacan petlacalcatl in 3uauhtli Iztac quenman tlacahuaz yn Icelteotl yn Ipaltinemi

Page 28: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 28/214

ye nican.

cxi-. !eicnohuica teicnocemilhuitiltia yn Ipaltinemi yehuan /io0 anqui ycococauh

ontemocniuhtia ypetlapan quenman tlacahuaz yn Icelteotl in Ipaltinemi ye nican. ±

cxii. [1*r=] &ochinquahuitl onicac in tamoan ychan /io0 yecha, oncan tiyocoloctinahuatiloque teuctlatoltica techylacatzoa in çan yehuan to!eouh yn Ipaltinemi.

. 6hui yn teocuitlatl in nicpitza nicchalchiuhtequi yectli tocuic yhuin teoxihuitl ic ninappa,techilacatzohua nappa tamo, tamoa ychan yehuan /io0 6palnemohuani e xonahuiae nicanxopanian xopancalitic.

$2. 6e monecuiltonol moteicnelil huelon nemohua 6palnemohuani !lalticpacquetimohuihuixoa y timotzetzeloa nican moqu i nochan moqu i nocal ymancan quemon intlalticpac ynic ye nemohua mopetlapan momahuiçocan ayac çan quittoa monahuactonteicnoytta tontemopepenia. ±

$1. 6can monoma in tehuatl tonteicnoytta mochiel ymanca mocal ymanca can mitzontlapielia

6palnemoani &iuhtzin in Coyolchiuhqui &ihuitl Eopoca 4oquihuitzin ayac çan quittoamonahuac tonteycnoitta.

$. Cuicatl ayolque xochitl ancueponque antepilhuan ni8acatimaltzin in !ochihuitzin ompaye huitze xochimecatl.

$$. 8a ye colinia yhuehueuh yayacach 6palnemohuani amoxicuiliuhtoc anmocuic anquiçoçoaa huehuetitlan 4otenehuatzin moquauhtzetzeloa xochiyaoyotica conahuiltia 6celteotl. ±

 &I&

 Nican ompehua ;uehue cuicatl yn nepapaquilizcuic tlatoque

!itico titico titico.

Page 29: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 29/214

$%. 6ehuan tlacatl oi0pon cuica oztocalitic mimilintoc in teponazxochihuehuetl comonticac.

$*. 3uenonmach in quehua can tiquittaz tictemoa xochimecatica quihuihuicon y cuix

nepaniuh yayaticac ycuic yc anmococol 4oteucçoma.

$. &ochiithuallin nicpoxahuacon namocohcol xochiythuallin nicpoxahuaco namocohcolxiuhchiquacoltica ye nitlacçatihuitz tzonco cahuilti. ±

$-. [1*'(] + ca nacochtica xochicozcatica nictzetzeloan tlahuilli xochitl nictzetzeloa tlahuillixochitl xiuhchiquacoltica ye nitlacçatihuitz. tzonco cahuilti.

$. +t tiqualani in nipa ticac at tiqualani in nechcapa ticac tlacuel tla xictotoma xochimecaticanauhcampa ca cenca huel xihxilttomonilpitica noyollo noyollo quen anquichihuazque.

!oco toco toti.

cxiii$. +quin tlacatl oye#coc oztocaltic xochitl tzetzeliuhtoc tlacaço yehuatl in tlatoani

yayaticacapil ± tlanitzayochi cahuazcacalacatinemi çan ca omicicuiltotopochpil ycuitlapantetzelilacacuico /io0 ychan tzontli ymapil canahuacan quatla#tlalhuayo tetehuilacachpilmamaçohua moteucçomapil.

cxiv%2. +n nocalihuan an tlacuel xompehuacan tlacuel xoncuicacan noconcaquiz ycuicayomotecuçomapil yxonehnecuil xoquechtlan tzinquauhcaxpil tzinteponpil can iuhquin tapizmiquixillancapitz yolloylacatz omicicuiltecuicuilpil y yacachiquacolchicolpil ah annellin iuhtoncatcapil ah annellin iuh toccatcapil.

%1. 8an tlapitzalcopa mitzhualahua in huehuetque moteucçomapil in quatlatlaquacpil ±quaxochimecahuihuicon ticatcapil. Ah anel iuh tocatcapil .

Coto Coto Coto.

cxvcxvicxvii%. Nicuicanitl tihuehuetque ac yehuatl ye copoaz ytlatol 6celteotl yn iamox yn

itlacuilol in cuicatl huehuetl teponaztl ayacachtli tetzilacatl ayotl ye chicahuaztli cueponquicoçahuic xochitl cahuilia xochitl tlalticpac can tonyaz can taciz can tinemiz.

Page 30: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 30/214

cxviii%$. &imotlalican noxhuihuane xonmotlalican noxhuihuane ma iuhquin oi0po can cacentzonxiquipilli cuix huimolintoc momamalintoc xincue moliuhtimani yn intlatol i yehuayiollo. ±

cxix%%. +c onmottiz ac ontlachiaz xochioztocalco amoxtlacuilolcalitic can ticac tlatlatahquetlahnechuelitoa chicoteneque chicotlatoque manenquittocan ye conpoaz ye conchihuaznoxhuiuhtzin.

%*. [1r=] Can o /io0 nechiuhca, can o /io0 nechyocoxca xochiquimiliuhticacxochpetlaylacatz huimoliuhtoc momamalintoc ye onquetzalpachiuhticac nitic noyollonicuicanitl.

cxx%. <an Dranci0co ontlatoa @ray Ee9ro ye nechnahuatia nicuicanitl çan can ye oncanoztocalitic yehuan /io0 ytlatol nic ytoa ca ya ycac çan noca huetzca nechpinahuianoxhuiuhtzin ma ye hualmoquetza ma quitto ychicotlatol ma ye ic cahahuilti noxhuiuhtzin. ±

cxxicxxii%-. +c onmatiz no huel quittaz noyollo nicuicanitl at aiuhquin nic ehuaz nic yttoz ca yaicac çan noca huetzca nechpinahuia noxhuiuhtzin ma ye hualmoque.

!oco toco toti.

%. Nocaltic nohuehue ma mitztlatlani ac ipatiuh Neçahualpilli elteponazcuecueliuh yexochihuehuetl yc atlacnecuilpil ceceyaca netlatlalolo in ixochiilhuan cequi aonteaci cequiaonteaci.

%. +ch anca yehuatl in tlatoani Neçahualpilli quacozpil quaxacaliantecuicuil ylacatztepil ± inquappacemixtlapalnecuilpil. No nimitzahua in tlatoani in t+xayaca in quamimilpol inquauhuitzoctepol ixcocotzahual cacatzactepol tentzonpachpol mahuehueyacapol ac ço machiuhquin tlacatl.

cxxiiicxxiv*2. 8a ye tiquineuh in mantocotzotl xiyeni in ma tlatlachcuitl çan ca yehuatlacacalotl mitztlatzcilhui quechuehueyacapol, ye tenpitzacpol ypan tetepo cecen maapol intocnihuan ie yecho xicaquican. ±

Page 31: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 31/214

Coto coto coto.

cxxv*1. Nihuelcuica ya ma mitoti !otoquihuaz in tennopaltitilac ahmo tlaahua pehualpol in

yacatlapitzalteuccizcoyopol ye iuhqui in tlan.

*. &ochhuehuetque nichualitta a#mon iuh !otoquihuazpol elmoçoquillacacatzacpolixquatolehexoquimilpol ac ço mach iuhquin tlacatl.

cxxvi*$. Ca xoilacaxochiquahuitl neh ceponticac oncan ycac y y yehua xohuicollin!eçoçomocton queztepoloco texoloxomolli quencahuitica in !enochtitlan ± tzincapitzeloizquipa#patzacpil !eçoçomocton.

*%. [1'(] 6pan mochiuhtihuitz yn +xoquenpil xotle xixilhuazpil tlanquaoholmapilquechtepololomititic uitzpil !eçoçomocpil. ±

 &&

 Nican ompehua in motenehua melahuac cuicatl yn mehuaya tecpan 4exico +colhuacan!lalhuacpan ynic ymelel quiçaya tlahtoque.

cxxvii**. &iahuilompehua xiahuiloncuican ticuicanitl huiya ma xonahuiacan y, onelelquixtilon6palnemohuani yyeo ayahui ohuaya etcetera.

cxxviii*. 4a xonahuiacan i ye techonquimilo a 6palnemohua ye xochimaquiztica netotilo yenehuihuio aya moxochiuh a ohuaya, yao yao ho ama y yehuaya ahuayyao aye ohuaya ohuaya,ye momamana ye momana yantocuic maquizca ytec y çan teocuitlacalico moyahuanxochinquahuitl oo ye mohuihuixohua y çan ye motzetzeloa man tlachichina quetzaltototl mantlachichinan ya çaquan quecholan ohuaya etcetera. ±

cxxix*-. &ochinquahuitl timochiuh timaxelihui tihuitolihui oya timoquetzaco in yehuan /io0 yixpan timomati tehuan nipapan xochitla ohuaya ohuaya.

*. 4aoc xoyatica y oc xoncuepontica yn tlalticpac y timolinia tepehui xochitl timotzetzeloayohuaya ohuaya, ah tlamiz noxochiuh ah tlamiz nocuic yn noconyayehuaya çan nicuicanitl

Page 32: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 32/214

huia xexelihui ya moyahua yaho coçahua ya xochitl ça ye oncalaquilo çaquan calitic a ohuayaohuaya.

*. 6n cacaloxochitl y ma ye xochitl aya ohuaye ticyamoya ticyatzetzeloa xochincala ytec aohuaya ohuaya.

2. 6yoyahue ye nonnocuiltonohua on nitepiltzin niNeçahualcoyotl huia ± nicnechico cozcatlin quetzal in patlahuac ye no nic yximatin chalchihuitl yaoo in tepilhuan ohuaya ohuaya.

1. 6xco nontlatlachia nepapan quauhtlin ocelotl ye no nic yximatin chalchiuhtli ya inmaquiztli ya ohuaye.

. Chalchiuhtlamatilolmaquiztli y popoca yeehuaya yn anmoyollo ya [1-r=] in amotla#tolanteteuctin y Neçahualcoyotzin 4oteucçomatzin anquicnocahuazque in quenman o ahmomacehual a ohuaya etcetera.

$. )c xonmocuiltonocan ytloc ynahuac yn /io0 aya 6palnemohuani ayoppa teuctihua o a intlalticpac ye anquicnocahuazque in quenman o amomacehual a ohuaya ohuaya. ±

%. )c xonmocuiltono y yeehuaya ocxonmoquimilo in titepiltzin Neçahualcoyotzinxoconmotlacui yn ixochiuh yn Ipaltinemi onciahuitiuh ontlatzihuitiuh ye nican in quenmanianconinayaz yn itleyo yn imahuiço çan cuel achic onnetlanehuilo antepilhuan ohuaya etcetera.

cxxx*. )c xonmocuiltono i yeehuaya, oc xomoquimilo in titepiltzin etcetera Neçahualcoyotzin

 xoconmotlacui yn ixochiuh yn Ipaltinemi onciahuitiuh ontlatzihuitiuh ye nican inquenmanian

coninayaz yn itleyo yn imahuiço çan cuel achic onnetlanehuilo antepilhuan ohuaya. 4aoc ye

xicyocoya y Neçahualcoyotzin anca huel ichan /io0 aya 6palnemoani çan itlan conantinemi ynipetl yn icpall y ± çan coyamahmatinemi yn tlalticpac yn ilhuicatl ayahue can ie huelamatizompa ye conmanatiuh yn inecuiltonol ohuaya ohuaya.

. !iazque yehua xonahuiacan niquittoa o Nineçahualcoyotl huia cuix oc nelli nemohua o ain tlalticpac y hui ohuaye.

-. +nnochipa tlalticpac çan achica ye nican ohuaye ohuaye, !el ca chalchihuitl no xamani no

teocuitlatl in tlapani oo quetzalli poztequi yahui ohuaye, annochipa tlalticpac çan achica yenican ohuaya etcetera. ±

Page 33: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 33/214

 &&I

. 6an cuecuepontimani yeehuaya a in icniuhxochinquahuitl y cohuayotl y nehnelhuayomochiuhtoc ya in tecpillotl a ica mahmani ye nican etcetera.

. 8an niquittaz quauhyotl mahuiçotl oceloyotl in ninotolinia ya nica huia in çan icnoyotlyca mahmani ye nican ohuaya ohuaya.

cxxxicxxxii-2. 4an quahuitototl yiehuaya çan tlacochtlin tototl tiiapatlantihuitz 6palnemoa o aya

timoquetzacon mochial ymanca motzaqual ymanca timopohpoa ya çan timotzetzeloa yahuehuetitlan ye nican etcetera.

cxxxiii-1. 8an tepehuin ticatl yn ihuitl çan ca quetzalaztatl timopopoyahuan timotzetzeloa yahuehuetitlan ye nican. ±

-. 6c onxiuhycuiliuhtoc in quauhpetlatl ayyahue a oceloicpall ipan amoncate yn xopancaliticin 4oteucçomatzin in !otoquihuatzin. Htcetera.

-$. [1-'(] 3uen quittoan 6palnemoa aoc achitzinca yn ipetlapan in yehuan /io0 huian a inoncan amechycnocauhtehuac chichimecatl Neçahualpilla ohuaya ohuaya.

-%. 6aoxochitl y moyahua yeehuayo cequi cueponi ixquich oncuetlahuia quauhyotl oceloyotlhuia quexquich oya y quexquich oc nemiquiuh motloc monahuac y y yehuan /io0 huia y yeceye oncan a ohuaya ohuaya.

-*. )huiloac 3uenonamican huiya in !lacahuepantzin in tlatohuani ya Ixtlilcuechahuac yeocuel achic onnemico ixpan in yehuan /io0 huiya ixtlahuacan yece ye oncan ohuaya etcetera.±

 &&II

cxxxiv-. &ochinquahuitl y nelhuayocan a ychan in /io0 oncan cueponticac yquetzalmiahuayocan hualaci an çaquan ye#co xiuhquechol mahuiquin quetzaltototl a ohuaya

Page 34: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 34/214

etcetera.

--. 6n moch ompa anhuitze in ye Nonohualco ya yn cemanahuac y yn amiquecholhuan

Ipalnemoani yn amitlachihualhuan hualacia çaquan ye#co xiuhquechol mahuiquin quetzaltototla ohuaya.

cxxxvcxxxvi-. &iuhquecholxochinpetlacotl. oncan ya mani a xiuhamoxcalic o oncan ya onoc yyehuan /io0 y tlahuizcallin quitztoco mitzonyaixitia in moquecholhuan ± çan ca xiuhtototltlathuian tza#tzian ohuaya etcetera.

-. )nchachalaca moquechol mitzonyaixitia mitzoyohuia tzinitzcan tlauhquechol çan ca

 xiuhtototl tlathuian tzatzian ohuaya ohuaya.

2. 6n tamoan icha xochitl ye icaca ompa ye ya huitze yan toteuchua huiyati4oteuççomatzin, in !otoquihuatzin yn anme#coque ye nican xochiithualli ymanca huelanconehua y yectlin anmocuic yapa yatantilililin tlacuicuilolcaliticpan ahuitze ohuaya ohuaya.

1. ) anca amehuan yn ancoholinia anmoxochihuehueuh moxochayacachy yn ame#coque yenican xochithualli manca huel anconehua y yectlin anmocuic ± yapa yatantilililin

tlacuicuilolcaliticpan ahuitze ohuaya ohuaya.

. 6lilincohui ylihuancano tleon in quittoa a in quechol yehuan /io0 y huitzilan i ylihuancano ye ontlachichina ma ya huia ye i yolcueponi ya xochitla etcetera.

$. [1r=] 8an ye huitz ye huitz in papalotl huia ye ompatlantihuitz ye moçoçouhtihuitzxochiticpac nemi a ye ontlachichina ma yahuia ic y iolcueponia xochitla ohuaya. Htcetera. ±

 &&III

%. Chalchiuhcal imanica huiya in quetzalcal imanica huiya a oncan in tontla#toa ohuayeti4oteucçoçomatzin huiya can ticmaceuh aya ye oncahuantimani a in moteyo ye nican ohuayaetcetera.

*. !el a onca mocococauh aya tel a onca motlama#cehual y ixpan in tichoca yehua in <anta

Page 35: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 35/214

4aria oncan mitzixima 6celteotl in yehuan /io0 a. )huaya ohuaya.

cxxxvii. )n tlacochycuiliuhyan ohuaye chimalycuilihuican in !enochtitlan y oncan ya mani a

in cacahuaxochitl yolloxochitl y in cueponticac y yxochiuh yn Ipalnemoani cemanahuac y yeonchichinalo in tepilhuan ayyo ayyaha ohuaya ohuaya. ±

-. )ntlamahuizmahmani a in a Colhuacan xiuhtlacuilolli ya amoxcalaitec y oncan ya mani ain cacahuaxochitl yolloxochitl in cueponticac y yxochiuh yn Ipalnemoani cemanahuac y ye

onchichinalo in tepilhuan ayyo ayyaha ohuaya ohuaya.

. + yn ilhuicalitic oncan tonoc o in /io0 in tetatzin nepapan xochitl tocontimaloa ayanca

hui yaha yya yyaha ohuaya etcetera.

cxxxviii. 8an mocehuallotitlan çan can ye ioncantlan y onneyacalhuiloto aya antepilhuanhuiya çan ye te#momahuiço y te#motleyo yehua yca piltihua y yca mahuiztihua y ayanca huiyaha yya yyaha ohuaya ohuaya etcetera.

2. 8an quetzalpetlatl ipan i ye momalintoc y in amotlatol aye ± antepilhuan hui yaha inCahualtzin huiya Chimalpopocatzin o ayahui ho ayyaha ohuaya ohuaya etcetera.

1. ) anca ye oncan ancopia ya oncan ye ipetl ycpal y yehuan /io0 aya 6celteotl Ipalnemoa yohuaya ohua. ±

 &&I7

. 3uauhyotica oceloyotica ma onnequechnahualo antepilhuani ycahcahuanca yn chimallincohua ma#limani oo yyao ayyaha ohuaya ohua.

$. 8an topan moyahua ya topan tzetzelihui a ne#calizxochitli ya huiltiloca in 6celteotl /io0tetatzin ycahcahuacan y chimallin cohua ma’limani oo yyao ay yaha ohuaya ohua.

%. [1'(] 6n poçoni ya ye onca ça milini ya yntlachinolli ya nemahuizçotiloyanechimaltocayotilo o a oyohualpan teuhtlan moteca ya ohuaya etcetera. ±

Page 36: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 36/214

cxxxix*. ) ahquenman ontlatzihuiz yaoxochitl mani yeehuaya atoyatempa inoncuepontimanique oceloxochitlin chimalli xochitli a oyohualpan teuhtlan moteca ya etcetera.

. + oceloncacahuaxochitl aya onca ya mani ya çan ca y tzetzeliuhya yn ixtlahuatl ytiqui çantopan ahuiaxticac oo ac on anquinequi on anca ye timallotl yn mahuiçotl ohuaya etcetera.

-. ) acemele xochitl hacemelle ahuia mochiuhticaqui yolloxochitl i a yxtlahuacanyaonahuac oncan quiçaya a yn tepilhuan ohya o anca ye timallotl yn mahuiçotl ohuaya.

. 6n quauhtehuehueltica ocelopanitli nepanihui yeehuaya quetzallin chimaltica yeonnemamanalo çaquanpanitl huitoliuh on poçoni a ± ye oncan o hualehua ya yn chalcatl ooamaqueme oo ayohuilo yhcahuaca yaoyotl ohuaya ohuaya.

. 6n tlacotl xaxamacatoc ytztlin teyntimani o chimalteuhtli topan ia motecaya ho hualehuaya yn chalcatl oo amaqueme oo ayohuilo yhcahuaca yaoyotl ohuaya ohuaya. ±

 &&7

$22. Nihualacic ye nica ye ni6ohyontzi huiya çan nicxochehelehuia yeehuayainxochintla#tlapanaco yan tlalticpac ye nica nocoyatlapana in cacahuaxochitl, nocoyatlapanaycniuhxochitl i ye tehua monacayon tetepiltzin Neçahualcoyotl teuctli 6ohyontzin i yya#oohuili yya ayyo yao ayyaha yohuiya.

$21. 8an nicyatemotihuitz mocuic in yectli yhuan nicyatemohuian titocnihuan aya maonpapacohua yehua icniuhtlamachoya yyao ohuili etcetera.

cxl$2. +chin yc nonahuiya o achin yc ompahpactinemi noyollo yn tlalticpacqui yeni6ohyontzin nixochiehelehuia oo nixochincuihcuicatinemi ya ohuaya etcetera. ±

cxli$2$. Nicnehnequi nic ehelehuia yn icniuhyotl in tecpillotl nixochiehelehuiya oonixochincuihcuicatinemi ya ohuaya.

$2%. ) anca iuhquin chalchihuitl ohuaya çan ca yuhquin cozcatl in quetzallin patlahuac ypan

Page 37: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 37/214

ye nicmati a yectli ye mocuic aya tota /io0 6palnemoani yca nonahuia yca nonnitotiyahuehuetitlan o xopancalaitiqui ye ni6ohyontzin huiya ha noyol quimati ohuaya ohuaya.

$2*. [1r=] 4a xicyahuelintzotzona moxochihuehueuh ticuicanitl i yeehuaya ma izquixochitliman cacahuaxochitli, ma onmoyahua ya ma ontzetzelihui ye nica huehuetitlan o mantahuiyacan i ohuaya ohuaya. ±

$2. 6a çan ca xiuhquechool tzinitzcan tlauhquechol oncan oncuican tla#tohuaya y xochitl a y paqui hoo a ylilio a ylilililincohui yao ayyaha ohuaya ohuaya.

$2-. + onca ya ycaqui y xochinquahuitl y huehuetitlan a ayahue çan ye ytech onnemi ya in

quetzalinquechol yn tototl ypan mochiuhtinemi o, yn Neçahualcoyotzin o xochicuicuicatinemio y xochitl a yc paqui hoo a ylilio a ylilililincohui yao ayyaha ohuaya ohuaya. ±

 &&7I

cxlii$2. Nehco nehco ya yapapa yapapa ompa ye nihuitz huiya yn ilhuicatl a ytic o atlicuiliuhya tlahuizcalla in yehua oani nitlapal huan ca no in nicuicanitl huiya xochitl in noyolloya nicmana nocuic a ohuaya ohuaya.

cxliii$2. 8an nihualacico in quiyapan ohuaya çan nicahahuiltico yehuan /io0 yn nicuicanitlhuiya xochitl in noyollo ya nicmana nocuic a ohuaya ohuaya.

cxliv$12. +la yyan que ac machon machon hue tehua on tilhuicateotl in yehuan /io0 iquexquich moxochiuh quexquich mocuic ycayan nonteahuiltiya y in coyapano yn nicuicanitl aohuaya etcetera. ±

$11. 6n moch oncan nimacoc yn nehcacehuaz huia yn noquetzalin poyoma y ye nochiquacolyn namaxochihui yn amoxcalla ymanca tlauhcalli imancan i quexquich moxochiuh quexquich

mocuic ycayan nonteahuiltiya y in coyapano yn nicuicanitl a ohuaya.

$1. ;o ama yye yao aye yao aye nihualacic ayyahua xinechaitacan in nicuicanitl huiya innicahuiltico nichuehuetzquitia yehuan /io0 huiya in nicuicanitl a ohuaya ohuaya.

$1$. 6n cacahuaxochitl o nicnocozcati nepapan xochitl y nonahuia nonnittotia coçahuic xochitl

Page 38: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 38/214

y quetzalyxochio in ye nochiquacol yn ne#cacehuaz huiya in nicahuiltico nichuehuetzquitia yehuan Dios huiya in nicuicanitl a ohuaya ohuaya.

$1%. ) a#cemelecan in nihualacic ayyahue moquiappan o yehuan ± totatzin yn yehuan /io0huiya in nimitzcecemeltitihuitz aya in noconpolotihuitz in notlayocol y ahua yhua yyaho yyaoao yatatantilili nihue [1'(] lincuica ay yohuiya.

$1*. 8an nicpopoxahuayan quauhithualli yehuaya noconehcapehuia o xochithualli manicahuiya ohua yyao yyao ao yatantilili nihuelincuica ay ohuiya. ±

 &&7II

$1. 6e itzmolintimani xotlancuepontimanian çan ca inchoquiz y nitla#toaya y in +colmitztli yai !echontlalatzin i in +colihuacan y in !enochtli manca, in +camapich in !lalhuacpa y in!eçoçomoctli yehua yncococauh intlatol no çan onnemi a ohuaya etcetera.

$1-.6n quauhpetlapan ocelopetlapa ontlatlauhtilo ya a in <anta 4aria ohuaya etcetera.

$1. 8an chimaltemo yehuan 6palnemohuani oyohualtemoc 4exico ya tiçatl yhuitlmoyahuatihuitz tlalpan ahci ye nican ohuaya etcetera.

$1. +mmonahuatil ammonecuiltonol anteteuctin ± in 3uauhtlecohuatl in Cahualtzin yoancontlaneuhque ymahuiço yn Ipalnemoa chimaltemoc nican a in 4exico ya ohuaya ohuaya.

$2. 8an ye tenyotimani atl on yan tepetl a in !enochtitlan y ye ica mahuiçohua ayac

quimacaci yectlin miquiztli antepilhuan huiya iuh amechnahuati 6celteotl y yehuan /io0 ynamipilhuan a ohuaya etcetera.

$1. 6 yectlin ma yhui ac nel quiciehuiz y chimalypetlatl y ya ytlacochicpal y yehuan /io0ohuaya etcetera.

$. 6e xicyocoyacan xiquelnamiquican antepilhuan huia ac quimoyahuaz atl o yan tepetla in!enochtitlan i aquin quitopehuaz yn itlaxillo yn ilhuicatl a ohuaya. ±

Page 39: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 39/214

cxlv$$. 6n maoc huel omani ya atl o yan tepetl a in !enochtitlan y maoc çan ihuiyantechmotlatilin Ipalnemohuani ohua yya yye ohuaye ninentlamati a maquintoh nica in quenitlamamaniz a ohuaya. ±

 &&7III

$%. Niyanoquetzaco ya xochiithualaitic ayahue amoxtlin cueponi ye nohuehueuh huiya cuicatlnotlatol aya xochitl in notlayocol in nocoyachihua y nocoyachia nica yehuan /io0 aya auhnohuian chialon tlalticpac ye nican ohuaya ohuaya.

cxlvi$*. 8an noconyatemoli a ohuaye a yn itlatol huiya cuix yellely cuix no [2r=] ytlayocol innoconitlanilian teteuctin antepilhuan y anquauhtamocelo can ninentlamati a ni4oteucçoma yohuaya etcetera.

cxlvii$. 8an tiyaye#coc ye nican toncuica amoxtlacuilohtihuitz huiya 6celteotl ye#huan /io0xochithuall imanica ohuaya. ±

$-. !imoxiuhquecholtzetzeloa 6palnemoa a ohualacico in çaquanpapalotl calitic ayahuexochie#cacehuaztica conehcapehuia in 4oteucçomatzin çan can ye nican xochinpetlapan oohuaya ohuaya.

$. 8an tlapalxilotl oncuepontihuitz huiya ic onmalintihuitz in quetzalizquixochitl çannichualaxitia xochiithuall imanican ohuaya.

$. Nepapan tlacuilol noyollo yehua nocuic ay yeehuaya çan noconahuiltico niccemeltian6palnemohuani çan can ye nican xochinpetlapan o ohuaya etcetera.

$$2. 6oayan ohuaye xiuhtotocalyhcuilihuica toncuica yehua ti4oteucçomatzinchimalianmaquiztonaticac y xictzotzona moxochihuehueuh ohuaya etcetera.

$$1. &iuhycuiliuhtimani quauhpetlatl onoc y xochithuall imanica ± toconcenquixtian6palnemoani nepapan xochitica yehuan tzetzeliuhtimani ya ohuaya.

Page 40: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 40/214

$$. !onacaxochinquahuitl a onicac aya a oncan ye moch ahuia ona#huachtzetzeliuhticac ayacuicatica ya ocecelizticac onquetzalmiyahuayoticac aya 4exico nican aya ohuaya etcetera.

cxlviii

$$$. 8an ye itech onnemia teocuitlacoyoliantototl oncuica ya tlatohua 4oteucçoma yonquetzalmiahuayoticac aya Mexico nican aya ohuaya.

$$%. 6n xochiayahuitl onquiztoc yan ye onca o a oncan ya icac y xochinquahuitl aya a oncanya nemian quetzaliantototl moçouhtinemi a in tlaca#ço yehuatl in 4oteucçomatzinxochiahuactica yan aya moyectitinenemi a a ohuaya ohuaya. ±

$$*. 8an ye oncan o ohuaye yxochinquiapan yehuan /io0 huiya ytlacuilolcalitec oncan ya icac

y xochitla olinticatca ohuaya ohuaya. ±

 &&I&

$$. 4oteucçomatzin Neçahualcoyotzin !otoquihuatzi" anquimalinaco, anquilacatzoa y intecpillotl a ohuaya ohuaya.

$$-. 4aoc cuel achic xocontlanehuican amauh amotepeuh ypan a monoque a in teteuctin aohuaya etcetera.

cxlix$$. [2'(] 3uauhuimania ocelomania manian huin ca#calihua huin yn atl o yan tepetl y in4exico ya ohuaya etcetera.

$$. 6hcahuaca yohui yyo ohuili yectli yaohaye nepapan xochitl çan quitzetzeloa ya huel a

huey aquin a mani ohuaya etcetera.

$%2. 3uauhtli oncan tlacati ocelotl ye tla#toa ± ye oncan in 4exico y ye oncan tontla#toa yehuati4oteucçomay ohuaya etcetera.

$%1. Ca ye oncan ye onnentotilo ye oncan ye onmomamalina in quauhyotl ye onmiximatioceloyotl a ohuaya etcetera.

Page 41: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 41/214

cl$%. 3uauhuixochimecatica oye a#antoc y in atl on yan tepetl oceloxochitla inonmomalintoque in tGpilhuan y 4oteucçomatzin oa in Chualtzin y yya yyao ahuao ayeoayeohuaya ohuaya.

cli$%$. + yn !otoquihuatzin yehua 6ohyontzin y tomiuh yca yan tochimal yca yca mani atl oyan tepetl yhiya yyaho etcetera. ±

 &&&

clii$%%. 4a moquetza huehuetl antepilhuan y yece ye nican xonahahuiacan yn ipan6palnemohuani y yohuiya.

$%*. Choquiztli moteca yxayotl pipixauhtimani huehuetitlan ye nica yn ixpan 6palnemoa yyohuiya.

$%. 4oquauhtzetzeloa mooçelohuihuixohua in tepiltzin in 4oteucçomatzi tequimiloayaxiyaontlamatican yxtlahuatl ytec ay yohuiya.

$%-. 6n nepapan quauhtli in nepapan ocelotl huiya nepapan tepilhuan quimellaquahua in4oteucçomatzin tequimiloaya ± xiyaontlamatican yxtlahuatl ytec ay ohuiya.

cliii$%. !eyolmelauh in tiçaxochitl a yn yhuixochitl in teyollon quimat ay yeehua ya a inquauhxochitl a yca ye hui yehua chichimeca o in tepilhuan a etcetera.

cliv$%. 6n motlatocaçomatzin yn Chahuacueye in Cueyatzi yehua Ihuitzi hui huia aya nellianquittaque o a y &altemoctzin aya nellin amechyxima teuctlon 3uihnatzin y!zihuacpopocatzin ohuaya etcetera.

$*2. 8an achican tlatzihuiz oncuetlahuian chimalli xochitl y anconmotlanehuia antepilhuanyyao ayyaha ohuaya ohuaya.

$*1. ) ayac contlamittaz ica toyazque in 3uenonamican onnetlalcahuilon tlalticpac ± ye nican

ancomotlanehuia antepilhuan yyao etcetera.

Page 42: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 42/214

$*. [1r=] )huaye o ayyee xichoca oon Chimalpopocatzin t+colmitzin oo ti!içahuatzin yxiquetzan tohuehueuh ma telel quiça ma iuhtian totlaocoly yyo ohuiya a o amaha iyaha ohuayaohuaya.

$*$. 6n catli an cuicanitl oon macuel contzotzonan tohuehueuh ma telel quiça ma iuhtia intotlayocol y yyoho huia ha etcetera.

$*%. Chimalehcamalacotl momalacachoa in teuhtlin popoca y mapipiztla ycahuaca in!enochtitlan in 4exico ye nican ohuaya etcetera.

$**. 8an chimalcala ymanca tla#chinolcalico quauhpetlatl onoc ± in ocelopetlatl ymancan yoncan quimamali yaoyotl quipitzan tlachinola yxochiuh aya Chimalpopocatzin tel ahnelli oontel ahnelli o ayc cehuiz y ayc polihuiz yya ohuia.

$*. 6ca xichoca in chichimecatl y can !laixtoctzin huiya a y huia an yectli yxochiuh /io06palnemohua yca tiquincocohua, cocoya yyollo in tepilhuan y quennel conchihauzque ohuayaetcetera.

$*-. 6n yaoxochitl oncuepontimani chimalizquixochitl aya nomac in mani a no quipaquixochiuh oceloxochitl y quauhxiloxochitl çan ye quincocohua quennel conchihuazque ohuaya. ±

$*. ;uin titotolinia ma iuhqui timiquican ma omochiuh huiya in mantechonihtocan intocnihuan yn man techona#huacan quauhtin ya ocelotin i a ohuaya etcetera.

clvclvi$*. 3uen huel xoconchihua quen huel xoconcuili yxochiuh aya 6palnemoaninencuihuaya a#cuihuaya ohuican mahuizcan mahuizpan ixtlahuacan a ohuaya etcetera. ±

 &&&I

clvii$2. 8an nompehua ye nican o in nicuicanitl huiya noyollo ytech in cueponi xochitl yyectlon cuicatl y yca yan noconehcapehuian 6palnemoa ohuaya etcetera.

$1. 6 ye nonnitotia nicanaan o in nicuicanitl huiya noyollo ytech in cueponi xochitl yectlon

Page 43: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 43/214

cuicatl y ycayan noconehcapehuian Ypalnemoa ohuaya.

$. )nquahuicecelia ohuaye oceloitzmolini in tecpillotl in tlatocayotl a in 4exico y mitica

chimaltica yehuaya ontlatoa teuctli in +huitzotl a ohuaya etcetera.

$$. In tlaca aya cuihua moxochiuh o 6palnemoani teuhtlin popoca y ± ixtlahuatl ytec y oncantiquincozcati o in tla#chinolxochitl ic tiquima#pan çan chimalli xochitl y yn +colihuacan

 Neçahualpillo in !otoquihuatzi mitica chimaltica yehuaya ontlatoa' teuctli in Ahuitzotl a

ohuaya.

clviii$%. 6e nicnotlamati a nichoca yahuaya quenmach ami oo ye ic moma#mantiuh in chimalli

xochitli ye tle#cahuiloya huixahue can nic ittaz quinequi noyol a ohuaya etcetera.

$*. [1'(] ) a#tle iuhqui yaomiquiztli a#tle iuhquin xochimiquiztli quitlaçotlac o6palnemohuani huixahuee can nic ittaz quinequi noyol a ohuaya.

$. 6n canon y huitzaya yectlon cuicatl y noconyatGmoa hui huee ninotolinia manen noncuicaohuaya ohuaya. ±

clix$-. Can nic ittaz o in moxochiuh aya 6palnemoa hui huee ninotolinia manen noncuica

ohuaya ohuaya.

$. Canin tinemi ya tonelelquixtilon Ipalnemoani a oncan tichielo in moxiuhquecholicpalypan y xochitica y tona#cemeltilo o xochicuiliuhtoc çan can ye mocuic in nimitze#ehuilianicuicanitl huehuetitlan o ohuaya ohuaya.

$. 8an niman ye nican yn ye tona#ahuiltilon Ipalnemoani o xochicuiliuhtoc çan can yemocuic in nimitze’ehuilia nicuicanitl huhehuetitlan o ohuaya ohuaya.

$-2. /io0 aya in mopalnemoani canin ya tinemi ya ilhuicac in tinemi tlalticpactlin ±toconyanapaloa yehua +nahuatl in momac onmani ohuaya etcetera.

clx$-1. Nohuian tichialo cemihcac y in tontzatzililoya in tonihtlanililo, can tontemolilo inmomahuiço motleyo a ilhuicac in tinemi +nahuatl in momac onmani ya etcetera.

Page 44: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 44/214

clxi$-. +ch anca chalchihuitl maquiztli ya mahuiztli yao in tlaçotli in tlaçotli moyollo tota/io0 6palnemoani quexquitza in niquittoa o in motloc in monahuac y ni!otoquihuatzin canticiahuitiuh can titlatzihuitiuh? )huaya etcetera.

$-$. 6n çan ayohui in çan cuel achica y tontlatzihuiz yehua tota /io0 Ypalnemoani quexquitza

in niquittoa o in motloc in monahuac y niTotoquihuatzin can ticiahuitiuh can titlatzihuitiuh

!huaya. ±

$-%. 3uihuinti a ye noyol xochihuin o y ye notech onquiça in tlalticpac y ic nihuintiyaoxochitl y yohuiya etcetera.

$-*. 4ochin conittitia in ycnoyotl y in ica nemohuan tlalticpac o ye nican ontlamati yehua inilhuicatl ytic y ic nihuinti yaoxochitl y yohuiya. ±

 &&&II

$-. &ochinquiahuac y xochithualli manica oncan ontzatzi tlayapapa#huiya o ancuicanitl

ahuayya ohuaye yyao ayye ohuaye a huayyao huiya.

$--. )ye#coque hue ohualacic in nepapan tototl xoxohuic in tototl coçahuic in tototlteocuitlaxochitototl niman ye tlauhquechol ye hueloncuico ye ichan y yehuan /io0 y yyaoetcetera.

clxii$-. 4aquiztlin tlamatelolli ya çan quetzalchalchihuitl çan ca teocuitlatl y huel in tlapitzalliçan ca yehua in ipan nicmati a yectli ye mocuitl yectli ya moxochiuh [r=] o yehuan /io0 yyyao aye etcetera. ±

clxiii$-. Chalchiuhtl ololihuico in quetzallin patlahuac y huitolihuic çan ca teocuitlatl y huel intlapitzalli çan ca yehua o in ipan nicmati a yectli ye mocuitl yectli ya moxochiuh o yehuan

 Dios y yyao aye.

clxiv$2. Cuicailhuiçolli xochintlacuilolli quitotontihuitz quiçoçouhtihuitz yehua in <anta 4aria

in mochipa ichpochtli tlaoc xiyacaquican a ylili ohuaya o etcetera.

Page 45: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 45/214

$1. Eapalocalitic y ye amoxcalitic ychan /io0 y tlauhcalitic y oncan oncuica y heco a yehuan<anta 4aria in mochipa ichpochtli tlaoc xiyacaquican a ylili ohuaya o.

clxv$. !lahuimomozticpan ohuaye oncan ya ihcac yxochiuh y yehuan /io0 huiya çanquixochintzetzeloa ycuic ma ahuili ye ehuaya ayya ayyaha oo a yli ayancohuili yacohuiaohuaya ohuaya. ±

clxviclxvii$$. &ochihuilacapitzolotoc y a ychan /io0 hi oncan onchialo <anta 4ariaonahuiltilotoc quihquizcopan cuicotoc y a onnetlamachtilo ya ayia ayyaha oo etcetera. ±

 &&&III

clxviii$%. &ochitzapocalco amalacoxochi o timani a ye xochitzapoicpalli ipan aya tiya oncatotatzin yehuan /io0 aya 6celteotl a ohuaya etcetera.

$*. !itlapalizquixochitl aya ticueponticac in 4exico nican huiya motech tlachichina inquetzalianpapalotl a yn tlalticpac y motech tlachichina in quauhtli an tototlo in patlantinemia

ohuaya ohuaya.

$. !eocuitlatonaticac y motzinitzcantzapocal in chalchiuhamalacoyoticac mochan yehuantlaçopilli Fe0ucri0to. +nahuac in tontlatoa yehua ohuaya etcetera.

$-. &ochitl chayahuaticac ohuaye coyollaihcahuacaticac in ye mohuehueuh huiya tlaçopilliFe0ucri0to Anahuac in tontlatoa yehua ohuaya. ±

clxix$. !itlapalyhuixochitl aya ticueponticac y 4exico nica huiya tonahuiaxtimanicemanahuac, y tepan motecaya ohuaya etcetera.

clxx$. Chalchiuhtlin chayahuac ye xochitl ya tlacati ye mocuic çan toconyaehuaya 4exiconica moxochiuh tonatiman a etcetera.

$2. )yohualla ihcahuaca ixtlahuatl itic y oncan ye cahualoc !lacahuepantzin coçahuic

Page 46: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 46/214

xochitica ona#huiaxtia 3uenonamican o ohuaya ohuaya.

$1. 8an ye tonmotlatia in Chicomoztoc mizquitl yncaca quauhtlin tzatzi a ocelotl chocac y

titlauhquecholin ye tonpatlantinemi a ixtlahuatl ytic in 3uenonamican ohuaya ohuaya. ±

 &&&I7

$. ['(] &ochiithualco ninemi xochiithualco niquehua nocuic nicuicanitl huiya tantili yaoyyaoo oyyae ay yohuiya.

clxxiclxxii$$. 8ani ya hualacico ixpan in /io0 yehuan totatzin huiya noquetzalehcacehuaznohua#calcozqui çan noxiuhquecholpoyomxochiuh yn çan nicyatztetzeloa can nic ehua cuicatly yatantili etcetera.

$%.)hualacic in tocuic ohualacic toxochiuh ohuaye in nicuicanitl huiya ilhuicatliticpa yehuitz çan nictemohui in tocuic nictemohui toxochiuh a ylili ohuiya.

$*. Cacahuaxochitl y quetzalizquixochimecatica ninahpantihuitz aya y nicuicanitl huiya ailhuicatl yticpa ye huitz ± çan nictemohui in tocuic nictemohui toxochiuh a ylili ohuiya.

clxxiiiclxxiv$. 8an teocuitlaxochincozcapetlatl o ipan tiya onca huiya timopiltzin o cantitlacateuctli çan ti4oquihuitzin tilili ohama ayyo huiya etcetera.

clxxvclxxvi$-. 8an tocontimaloa yxiuhquecholycpal ytlauhquecholpetl yehuan /io0 y tililietcetera.

clxxviiclxxviiiclxxix$.8an quetzallin patlahuac y ye huitolihuic ipan ye momati a yectli nocuichuiya nicuicanitl nahahuia nic itta xochitl o nic ehua nocuic ma ica xonahuiacan antepilhuan ayyohuiya etcetera.

$. ) a ichan itquihuan i xochitl o a ychan temohuilon cuicatl at ai uh quimati a anmoyolantepilhuan ay yohuiya. ±

Page 47: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 47/214

%22. 8an mochi nicyoyocoya yehuaya ninenentlamaticon tlalticpac y ni4oquihuitzi niceelnamiquin ahuillotl in papaquizyotl aya cuix tictlamitazque yehua ohuaya.

%21. 8an nohuian nonne#nemi yehuaya nohuian nontlatoa yehuaya xochitl y cuepoya cuicatl yyahualiuhcan aya in oncan nemi a noyollo ahuayya ohuaye cuix tictlamitazque yehua ohuaya. ±

 &&&7

clxxx%2. Chalchimmalacayotimanin atl o yan tepetl huiya çan quetzaltonameyotimani 4exiconican huiya itlan neyacalhuilotoc in teteuctin y y xochiayahuitl in tepan motecaya ohuaya

etcetera.

%2$. ) anca ye mochan Ipalnemoani o anca ye nican yntontla#tohua yehuan totatzin aya6celteotl y +nahuac in hualcaco mocuic intepan motecaya etcetera.

%2%. [$r=] 6ztac huexotlaya yztac tolin y ye imanica 4exico nica huiya timatlalaztatototltipatlantihuitz tehuan titeotl <piritu <anto ohuaya etcetera.

%2*. ) anca ye tehuatl aya ypan ticçohua ya ypan ticyectia in ye mocuitlapil yn ye matlapalaya yn momacehual y cemihcac in çan tontlatoa yehua 4exico nica huiya ohuaya. ±

clxxxiclxxxii%2. 4acac ano ya huia nenemi yehua anmotlaocol aya 4oteucçomatzin in!otoquihuatzi ac nel quitlacohtiz yn Ipalnemoa ca quitzitzquico in ilhuicatl aya in tlalticpacohuaya etcetera.

%2-. ) anca tlachinolmilini intlatol ye coyaihtoa y nauhcampa yyaoo quitlahuizcallotia in atl oyan tepetl yn !enochtitlan y 4oteucçomatzin Necahualpillin +colihuacan a ohuaya ohuaya.

clxxxiii%2. 8an quetzalehcacehuaztica oneyacalhuilotoc y elcicihuin tlaocoyan ohuaye quenonmaniço yn atl o yan tepetl in !enochtitlan y quen quitoa /io0 a y yece ye nican ohuayaetcetera. ±

 &&&7I

Page 48: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 48/214

%2. !le çan nen nompehua noncuica ixpan in totatzin yehuan /io0 6palnemoa huiya çanninotolinia o aye o aye ohuaye.

%12. 4a cuincan a huitz yn huelin mitzahuiltiz 6palnemoa xiuhtlamatiloltican quipitzanquimamalin cuicatl auh in nehuan ninotolinia o aye o etcetera.

%11. !la nimitzonahuilti tla ca nen ninentlamati a çan nicuicanitl huia icnopillotica nelcicihuimixpan y çan icnoxochitl yn çan icnocuicatl yn nimitzonehuilian tlacatl in Icelteotl 6palnemoaohuaya ohuaya.

clxxxiv%1. Canin tinemian tonelelquixtilon Ipalnemoani nohuian tichialo cemanahua ± yn çanicnoxochitl yn çan icnocuicatl yn nimitzonehuilian tlacatl in Icelteotl Ypalnemoa ohuaya

ohuaya.

%1$. 6an noncuicayan y on man ic y xochitl on man ic yn cuicatl ahua yya yya ayio huiyaetcetera.

%1%. Nichalchiuhmamali teocuitlatl nicpitza ye nocuic chalchihuitl nicçaloa ye nocuic o ayioaya ayio huiya.

clxxxvclxxxvi%1*. /io0 aya ninotolinia nimitzonahuiltia nic ihtoa yeehuaya ni!otoquihuatzima#cuincan huitz huel in mitzahuiltiz ma# cuincan huitz huel in quitomaz mocuic ohuayaohuaya.

clxxxviiclxxxviii%1. [$'(] 3uenmach ami tlacatl ye xiuhte ye quihchiquin cuicatl ± quetzaltehuehuelin quicuecueyahua in !otoquihuatzi ma cuinca huitz ma cuinca huitz huelin quitomaz

mocuic ohuaya ohuaya.

%1-. !zinitzcan quechol xiuhtototl ypan timomatia 6palnemoa moyol ahuia i yeehuayacoyachichina ya tlacuilolxochitl ihcuilihuin cuicatl a etcetera.

%1. 8an moquetzalahtlapal o çan timoçoçoa tzinitzcan yhuitica timilacatzoa in tayopalquechol

xontlachichina nican aya y ye xochitl in tlalpan aci ye nica ohuaya ohuaya. ±

Page 49: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 49/214

 &&&7II

%1. 4acan nimitznotza totatzin o 6palnemoani in ninentlamati aya maçan titocniuh a matocontolhuican y yectli motlatol ma toconytoca yca nitlaocoya yeehuaya noconyatemoamoxochiaahuiliz o in mocuicapaquiz y ye monecuiltonol huiya o ayiahue yao ayiaha ohuayaohuaya.

%2. 8an quittoa y yeccan ilhuicatl ytec y nemoan pacoa o onicac in huehuetl manian cuicatl yyn ca çan nell ohuaye çan ye tochoquiz i çan ye totlaocol y, yn nemia ychan y ma iuh quimatamoyoll antepilhuan y o ayahue.

clxxxix%1. 6an ticchimalycuiloa tocontlacochyhcuiloa a in tecpillotl a in tlachinolli ya niman ±ye oncan timopotonia tiçatica in ye timoxconoa ha in !lacahuepa huiya yca toyao quenonamicahuiya ahua yhua ya ohuaya aye ahua yio yahua.

cxc%. ) anca ye tinpatiuh in teteuctin a in !lacahuepa huiya in camacpa tontlatoa yehuayamitzoyananquilia quahuinquechol in tototl yehuan maceuhqui ya mapipitzo aya o anca ye onca3uenonamican huiya ahua yyao etcetera.

cxcicxcii%$. )celoihcuiliuhquin a mocuic quahuintzetzeliuhtoc moxochiuh aya in tinopiltzinyehuan maceuhqui ya chimalcocom aye mohuehueuh ticyahuelintzotzona ahuay yyao.

%%. 8an ticquahuixochilacatzoa yeehuayan tecpillotl in icniuhyotl yehuan maceuhqui yacacahuaoctli ya onteihuinti a ontequimiloa ye yehua incuic ye yehua yxochiuh yconmochiuhtia 3uenonamican yn mach eehua in mexica y ahuayyao etcetera. ±

%*. 4oyolic çan timahui noyollo ahtonmotlahpaloa ye oncan a huiltilon /io0 ohuaya ayehuiya.

%. 8anel a tonyaz in ompa &imoa ye oncan aya xonmiquani ye oncan ahuiltilon /io0 ohuayaaye huiya. ±

 &&&7III

Page 50: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 50/214

cxciii%-. [%r=] Niccecemeltia noyollon 6palnemoa nicmana moxochiuh nic ehua mocuic ayama o cuel achic nimitzonahuilti quenmanian tontlatzihuiz yquac tinechonmotlatiliz iquacnonmiquiz yyao.

%. 6n cuix aoc ylotiz moyollon 6palnemoa nicmana moxochiuh nic ehua mocuic maocuel

achic nimitzonahuilti quenmanian tontlatzihuiz yquac tinechonmotlatiliz iquac nonmiquiz

 yyao.

%. 8an ticneneloa ahticcenquixtia 6celteotl 6palnemoani çan onnemin paqui çan onneminhuelamatin tlalticpac ye nican yca nichoca niicnotlamati a ohuaya ohuaya. ±

%$2. 8an mochin quitoa noyollo mochin quilnamiqui ixquich ahtahuia# ay a#tihuelamatih icanichoca nicnotlamati a ohuaya ohuaya.

cxciv%$1. 4ach neyocolo in tlalticpac y /io0 ytla#tol huel on nemoa y timotoliniantinechcocolian çan xinentlamat a ohuaya ohuaya.

%$. 8an nohuian temolo ohuaye çan nohuian notzalo ontzatzililo ya temolo ytlatol huel onnemoa y timotolinia tinechcocolia çan xinentlamat.

%$$. 3uenin tiquittoa ya Icelteotl 6palnemoani aya oc cemilhuitl y motloc monahuac y in cuixaoc nello ninotolinia yyao yyahue ohuaya etcetera. ±

cxcv%$%. 6 ca nel oc nomatia monamiquiz y xopanxochitl yya in canel oc nomatian cueponiz ynye xochitl y y cempoalxochitl yyao yyahue ohuaya etcetera.

%$*. !amoannempoyon in quechol huia noconehuaya ye tamoan ycha y moyolamox y yehuan/io0 ye mocuic ohuaya ohuaya.

%$. 8an ca tehuatl huel ticmati inic onmehua ya yca onmitoa yehua ic tonteyhcuiloa ictontenotza ye nican y moyohualamox y etcetera.

%$-. +nca çan totlaocol y yehuaya ica ya ommomalina in tlaçopilli yehuan /io0 ye mocuic

Page 51: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 51/214

ohuaya ohuaya.

cxcvi%$. +huillotl y mach ticpolotehuazque otiaque ye nica huiya ± icniuhtihuaquiuh

toxochipapac yec icnihuani mantonahuiaca ohuaya etcetera.

%$. 6n maoc ompapaquin toyollo yehuaya antocnihuany tiazque yehua ohuaya ohuaya.

cxcvii%%2. +c quimatin +xcan moztlan huiptla 6a#caçoctaque y ma tellel onquiça matiquilnamiquican cuix nellin tiyanemico ohuaya etcetera.

cxcviii%%1. !i!loque tiNahuaque /io0e tonicniuhtlatzihuiz tona#hahuiliztlatzihuiz tlalticpac ayatic ehua mocuic aya iuh quimatin toyol a ohuaya etcetera.

%%. [%'(] 6celteotl 6palnemoani ticiehuiz tontlatzihuiz titechonmotlatiliz aya yuh quimatintoyol a ohuaya ohuaya. ±

%%$. 6n çan ticpictinemico in tlalticpac y tontiximatico in huehuetitlan y titocniuh ahuiya y ça

actle yc yaz y ça actle ic ompolihuiz a in tlalticpac a ohuaya ohuaya.

%%%. +yac tlaquahuac ayac tlaçotli conayachihua 6palnemoani quauhtlin patlantiuh yyollo intepetl ocelotl y no tlacoti no yauh in nica ohuaya ohuaya. ±

 &&&I&

%%*. 8an coçahuic ocelotl y ye chocati#caca yahue a iztacquauhtli ya mapipitzoa ye ichan&ihuitl Eopoca y tlacaço yehuan in ;uexotlalpan in tepilhua huiya chichimecatl teuctli a inCoxanatzi nopiltzin o !lamayotzin teuctla ohuaya etcetera.

%%. 6n ma onnetlanehuilo y yeehuaya çan cocomocaticac y teocuitlahuehuetl tzitzilicaticac o4ixcohuancalitec ayyahue a#nochipa teuctihua ye nica huia a#nochipa teucyotl mahuiçotltla#tocayotl o antepilhuan yn çan achic oo çan cuel achic a yn tinemi ye nican ohuaya ohuaya.

%%-. !içayo yn amohuehueuh o antepilhuan y anmexica yeehuaya an oncan ya icac y ixtlahuatl

Page 52: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 52/214

itic ye oncan a yn itzquemeca huiya in quahuixochitica malinticac y at ac connequi ohuayequauhtin ocelotl ohuaya etcetera. ±

%%. 6 çan ca nima ye yehua contzotzonque o a in tepilhuan niCecepaticatzin in !ezcatzinhuiya in quahuixochitica malinticac y at ac connequi ohuaye quauhtin ocelotl ohuaya.

%%. 3uauhtli nechihualoc huiya ocelotl ye necuepaloc a in tepilhuan y nepopoyahualocnequauhtzetzelolo yn ixtlahuatl ytec y can aca ac connequi yehua in itlacnelil yehuan /io0Ipalnemoani aquin conhuelmatian cuel achic a y ça ye conmocniuhtia ma ontlaneltoco yaohuaya ohuaya.

cxcix

%*2. )celoxochitl oncuepontoc ye onca huiya itzimiquilxochitl huehuelixtimani a ixtlahuatlitec y a in atl ixcoya ohuaya etcetera.

%*1. 8an 4ixcohuancalitec a ycehua ya amapancalco ± mocuicati a ye hualmotzatzilia in!lacahuepantzi Ixtlilcuechahuac cuicanahuatilo ye onnahuatilo yn icniuhyotl aya yhuannahuatilo yn tecpillotl a ohuaya etcetera.

%*. [*r=] 3uen huel xoconchihua quen huel xoconyanenequi yn ixochiuh in /io0 amopalnemoani mopal tiyanemico yn tlalticpac y timacehualti quexquich onmaniamoquahuixochinecuiltonol a noyollo mamahui quen onaciz a ohuaya ohuaya.

cc%*$. ) ach i ye iuhca ixtlahuaca tlachinolitic y chimalteuctli yehuaya chimalcocomocayatlacochtli pixahuin tzetzelihui yehua noyollo ma#mahui quen nonaciz a ohuaya ohuaya. ±

 &

%*%. 8anyo in xochitl in tonequimilol çanyo in cuicatl ic huehuetzin telel a in tlalticpac aohuaya ohuaya.

%**. 6n mach noca ompolihuiz in cohuayotl mach noca ompolihuiz yn icniuhyotl yn onoyayehua ni6oyontzin ohuaye on cuicatillanon yn Ipalnemoani ohuaya ohuaya.

%*. !iNeçahualcoyotzin 4oteucçomatzin ma oc xonahuiacan xocoahuiltican /io0

Page 53: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 53/214

6palnemoani ohuaya ohuaya.

cci%*-. + yç ac onmatia ompa tonyazque o ye ichan o çanio o ye nican in tinemico tlaticpac a

ohuaya ohuaya. ±

%*. 4a xiuhquecholxochitla o çan tzinitzcan in malintoc oo in mocpacxochiuh ça yetonmoquimiloa çan titlatoani ya tiNeçahualcoyotl a ohuaya.

ccii%*. 6n ma ya moyol iuh quimati antepilhuan o anquauhtamocelo a#mochipan titocnihuan acan cuel achic nican timochi toçazque o y ye ichan o ohuaya.

%2. Nitlayocoya y nicnotlamati ya çan nitepiltzin niNeçahualcoyotl huiya xochitica yeehuancuicatica niquimilnamiqui tepilhuan o a yn oyaque yehua !eçoçomoctzin o yehuan3ua#quauhtzin a ohuaya ohuaya.

%1. )c nellin nemoan 3uenonamican ma ya niquintoca inin tepilhuan huiya ma yaniquimonitquili toxochiuh aya ma ic ytech nonaci yectli yan cuicatli !eçoçomoctzin o yehuan

"ua’quauhtzin a ohuaya ohuaya. ±

%. ) ayc ompolihuiz in moteyo nopiltzin ti!eçoçomoctzin anca ça ye in mocuic oa ycanihualchoca yn ça nihualicnotlamati conon tiya ehuan ohuaya ohuaya.

%$. 8an nihualayocoya o nicnotlamati a ayoquic oo ayoc quen manian [*'(]titechyaitaquiuh in tlalticpac y canon tiya yehua ohuaya ohuaya. ±

 &I

%%. !la nel nichoca in yehuaya tlanicnotlamati a yehuaya tla nel cenca quen quihualnequiannoyollo yeehuaya cuix nella noyaz 3uenonamican huiya oyahueyo ahuayya ohuia. !lalticpacahuaya ohuaye quittoa toyollo maca ic timiquini antocnihuan huiya can a#micohuayan cuixompa nonyaz huiya cuix ompa nemi nota 3uenonamican huiya huiyxihueya noyollo ça nelahnipolihuiz ninotolinia ayahueyyo ahuayya ohuia.

cciii%*. !ictlalitehuac in moteyo tehua titepiltzin a in !lacahuepantzin anca çan icaontlacotihua y anca çan ye ixpani onnequetzalo 6palnemohuani quixihuaquiuh nemoaquiuh a

Page 54: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 54/214

yn tlalticpac a ohuaya ohuaya. ±

%. 6n çan cuel achitzinca onnetlanehuilo ymahuiço o 6palnemoani quixihuaquiuh

nemoaquiuh a yn tlalticpac a ohuaya ohuaya.

ccivccvccvi%-. Eantli nenelihui yeehuaya ixtlahuatl itec y itzimizquixochitl nenepaniuhticac yinticalylhuitl y tzetzeliuhticac y onca ye nimia in !lacahuepantzin otic ylttaco quinequi amoyollo yehua in itzimiquiztla ohuaya.

ccvii%. 4oteocuitlaehuauh chalchiuhtzetzeliuhtoc ye tonmoquimiloa ye tonmotlamachtiaayxtlahuatl ytec y otic ytaco quinequi a moyollo yehua in itzimiquiztla ohuaya. ±

%. )centlan in tomiquiz oti#toloque yn tiçacateca y onquiçan toteyo çan toca o huellamatin6palnemoani yn chimaltepetl yxpano ohuaye ye ilhuiçolohuan 6celteotl ayiao yahaya ohuayaohuaya.

%-2. !lalli mocuepa ya milacatzoa tlacochquiahui a yn teuhtli moteca y yn Chimaltepetl ixpanohuaye ye ilhuiçolohuan Ycelteotl ayiao yahaya ohuaya ohuaya. ±

 &II

%-1. )yanoconic yn nanacaoctli ya noyol in choca nicnotlamatin tlalticpac oo, çan ninotoliniayahueya yliyayie ohuaya ohuaya.

%-. 8an nichualelnamiqui yn honnahuia hanihuelamatin tlalticpac oo çanni [r=] notolinia

ohuaya ohuaya.

%-$. Nicxiquitta miquiztli çanninotolinian quen nel noconchihuaz ayamo ya nelli ayantlayocoya yn anquahqualani aiyohuiya.

%-%. 6n ma nel quetzalteuh in nehuan in ye tonmani ohuaye ma nel ye cozcateuh nehuan y yetoncate ohuaye ayamo ya nelli etcetera ayamo ya nelli a yantlayocoya yn anquahqualani

aiyohuiya. ±

Page 55: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 55/214

%-*. Nocniuh nocniuh ye y aço nellin nocniuh çan itlatoltzin çan ic tontonequi y yehuaya yeica noconelnamiqui oa ma iuhta man polihui a yz can toxochiuh a ohuaya ohuaya.

ccviiiccix%-. 4aca cocoya amoyollo yehua in amotlatoltzin antocnihua huya no iuhqui nicmatino iuhqca nquimati ohuaye yia ynehuaya ceppa ye yauh in tonemiz ohuaya ohuaya.

ccx%--. Cemilhuitl on tiyahui ceyohual o &imoa nica huiya çan tontiximatico çan tictlanehuicoo ye nian o in tlalticpac y ma yhuian may cemelle y man tonnemican xihuallamantonahahuiacan man conchiuhtinemi in onquaqualantinemi yan tla#tlahueya nican huiya macemicac onnemi a maca ic onmiqui a ohuaya ohuaya. ±

%-. 6n tele tzo onnemian techtlatlatztinemi techoniztlacoa nican huia in tele tzo motolinia maonnentlamati ma cemicac onnemi a maca ic ommiqui a ohuaya ohuaya. ±

 &III

%-. Nochalchiuhteponaz noxiuhquechol in quiquici nocoyapitzaya ça ye ni3uahquauhtzin

huiya onihualacic a ononiquetzaco ya nicuicanitl ayio huiya.

ccxiccxii%2. Cuelca xonahuiacan y ma ya hualmoquetza a yyollo niccocoa çan nic ehuan cuicatl y onihualacic ça ye ni"uahquauhtzin a ononiquetzaco ya nicuicanitl ayio huiya.

%1. 4a ya moyollo motoma y ma ya moyollo huallacitinemian tinechcocolia tinechmiquitlaniyn onoya yehua in onompoliuh y anca ça yoquic oo noca tihualychocaz nocatihualycnotlamatiz çan tinocniuh o ca ye niauh o ca ye niauh yehua ohuaya etcetera. ±

ccxiii%. 8an quitoa noyollo ayoc ceppa ye nihuitz aya ayoc ceppa niquiçaquiuh in huel yeccanin tlalticpac o ça ye niauh o ça ye niauh etcetera.

%$. 3uinehnequi xochitl ça noyollo yeehuaya çan noncuicanentlamati o çan noncuiyeyecoa intlalticpac y ye ni3uaquauhtzi huiya noconnequi ['(] xochitl ma nomac ommaniquininentlamati a yo haye yho ohua yhya ohuaiya.

Page 56: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 56/214

%%. Cannelpa tonyazque yn aic timiquizque huiya maçan nichalchihuitl in teocuitlatl o ça yeno nipitzaloz nimamalihuaz in tlatillan o ça noyoliyo ça ye ni3uaquauhtzin ninotolinia yhoetcetera.

%*. 8an nentequitl y xonahuiaca xona#ahuiacan ± antocnihua at amonahuiezque atahuelamatizque tocnihua nohuaye can nicuiz in yectli xochitl y yectli yan cuicatl y ahuayyaoahua yia yia a ohuaya ohuaya.

%. +yquin o xopan in quichihua ye nica y ninotolinia ça ye ni3uaquauhtzin huiya atamonahuiezque at ahuellamatizque tocnihuan o ohuaye can nicuiz in yectli xochitl y yectli yan

cuicatl y ahuayyao ahua yia yia ohuaya ohuaya. ±

 &I7

 Nican ompehua !eponazcuicatl

!ico, tico, toco toto, auh ic ontlantiuh cuicatl tiquiti titito titi.

ccxiv%-. !ollan aya huapalcalli manca noçan in mahmani coatlaquetzalli ya quiyacauhtehuac Nacxitl topiltzin on quiquiztica ye choquililo in topilhuan ahuay ye yauh in polihuitiuh nechcan!lapallan ho ay.

%. Nechcayan Cholollan oncan tonquiçaya Eoyauhtecatitlan in quiyapanahuiya y +callanonquiquiztica ye choquililon in topilhuan ahuay ye yauh in polihuitiuh nechcan Tlapallan ho

ay. ±

%. Nonohualco ye nihuitz ye Nihuiquecholi nimamali teuctla nicnotlamatia oyahquin noteucye Ihuitimali nechyaicnocauhyan i 4a#tlacxochitl ayao ayao o ay ya y yao ay.

%2. In tepetl huitomi ca niyaychoc ya axalihqueuhca nicnotlamat ya yehuaya oyaquin noteuc ye Ihuitimali nechyaicnocauhyan i Ma’tlacxochitl  ayao ayao o ayya ayyao ay.

ccxv%1. [-r=] 6n !lapallan aya mochieloca monahuatiloca ye Cochiztla o anca Caçanio ayaoayao etcetera.

Page 57: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 57/214

%. 8an tiyaolin ca ye noteuc yc Ihuitimali tinahuatiloya ye &icalanco o anca 8acancoetcetera.

%$. +yyanco ayyanco ayamo aye ayhuiya ayanco ayyanco ayamo aye ahuiya que ye mamanizmocha moquiapana o quen ye mahmaniz moteuccalla ticyaycnocauhqui nican !ollan

 Nonohualco ya yya y yao ay. ±

%%. 6 ye quin tichoca ya teuctlon !imalon que ye ma#maniz mochan moquiapana o quen ye

mahmaniz moteuccalla ticyaycnocauhqui nican Tollan Nonohualco ya yya yyao ay.

ccxvi%*. 6n tetl in quahuitl oon timicuilotehuac nachcan !ollan y yn oncan in otontlatoco Naxitl topiltzin y ayc polihuiz ye motoca ye ic ye chocaz in momacehual ay yo.

ccxvii%. 8an can xiuhcalli ya cohuacalla ya yn oticmantehuac nachcan !ollan y in oncan ynotontlatoco Naxitl topiltzin y ayc polihuiz ye motoca Ye ic ye chocaz in momacehual ay yo.

!ico toco toco tiquitiquiti quiti quito. Can ic mocueptiuh. ±

%-. 6n tlapapalxochicentli niyol aya nepapan tonacxochitl moyahua yaoncuepontimoquetzaco yan aya aya ye teo ya ixpan tona a <anta 4aria ayyo.

%. +tl ya ya cuica ya çan quetzalaxihuitl tomolihui yan aya ye nitlachihual 6celteotl y ye/io0 aya niytlayocol a oya yehcocya etcetera.

%. 8an ca tlacuilolpan nemi a moyollo amoxpetlatl ypan toncuica ya tiquimonyai#totiateteuctin aya in oi0po ya çan ca totatzin aya oncan titlatoa atl itempan ayyo.

*22. 6ehuan /io0 mitzyocox aya xochitla ya mitztlacatili yan cuicatl mitzicuiloa <anta 4ariain oi0po ya çan ca totatzin aya oncan titlatoa atl itempan ay yo. ±

ccxviii*21. !olteca ihcuilihui ahaa yaha ontlantoc amoxtli ya moyollo ya on aya moch

onahciticac oo toltecayootl a yca ya ninemiz ye nican ay yo.

Page 58: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 58/214

ccxix*2. +c ya nechcuiliz ac ye nohuan oyaz onicaz a anniihcuihuan ayayyan cuicanitl y yehetly noxochiuh noncuicayhuitequi on teixpan ayyo.

ccxx*2$. [-'(] ;ueyn tetl nictequin tomahuac quauhuitl nic ycuiloa yan cuicatl ytech ayaoncan no mitoz in quenmanon in can niyaz nocuicamachio nicyacauhtiaz in tlalticpac yonnemiz noyol çan ca ye nican ya hualla yyancoya nolnamico ca nemiz ye noteyo ayyo.

*2%. Nichoca ya niquittoa ya nicnotza noyollo ma niquitta# cuicanelhuayotl aya manicyatlalaqui ya ma ma icaya tlalticpac quimman mochihua onnenemiz noyol etcetera. ±

*2*. 8an ca teucxochitl ahuiacay#potocaticac mocepanoa yan toxochiuh ayye ayaoo huiyoncan quiya itzmolini ye nocuic celia notlatollaquillo ohua in toxochiuh ycac y quiapani ayao.

*2. !el cacahuaxochitl ahuiac xeliuhtihuitz a ihpotoca ya in ahuiyac poyoma#tlin pixahuiaoncan nine#ne#nemi nicuicanitl yye ayao ohui yonca quiya itzmolini ye nocuic celianotlatollaquillo ohua in toxochiuh ycac y quiapani ayao. ±

 &7

!oco tico to cotoco tititico tititico

8an ic mocueptiuh

ccxxi

;uexotzincayotl.

*2-. !lacuiloltzetzeliuhticac moyoliol ti4oteucçomatzi nichuicatihuitz nictzetzelotihuitz y ohuetzcani xochinquetzalpapalotl moquetzaliçouhtihuitz noconihtotia chalchiuhatlaquiquizcopaniyahueloncuica chalchiuhhuilacapitztli nicteocuitlapitza yaho a ylaya ohaye ohuichileamiyacale.

ccxxiiccxxiii*2 )huaya ye on nic eelehuia moxochiuh aya 6palnemoani yehua yan /io0 ayailihuancan ahuiche nictzetzeloa ya noncuicatilo yahoy.

Page 59: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 59/214

ccxxiv*2. !ozmilini xochitl in noyolyol ayyahue tozmilini xochitl ± noteponaz ayancoayancayome oncana yyahue nicxochiamoxtozimmana ya ytlatol ayanco ayancayome ho.

*12. &ompaqui xonahuia a#nochipa nican tiyazque ye ichan o nohueyotzin teuctli4oteucçomatzi totlaneuh tlalticpac totlaneuh 'elic xochitl o ayanco etcetera.

*11. !lachinoltepec yn ahuicacopa tixochitonameyotimoquetzaco y yehuan /io0 a oceloçacatlypan quauhtli choca y mopopoyauhtoc yyanco yliyanca y yahue a yliyyacalco yya yyeho ça cayyahue.

*1. [r=] )huaya yehe nipatlantinemi a ixpan /io0 a ninoçoçohua ya tlauhquechol çaquanquetzalintlayahualolpapalotl mopilihuitzetzeloa teixpana ± xochiatlaquiquizcopa ohtlatoca yenocuic yyancoili etcetera.

*1$. Nehcoya ompa ye nihuitz huiya xoxouhqui huey atla ymancan aya çan niman olini poçonitetecuica yc nipatlani a çan niquetzalintototl xiuhquecholtototl nochiuhtihuitz y niyahui naci a;uexotzinco atzalan ayome.

*1%. 8an niquintocaz aya niquimiximatitiuh nohueyotzitzinhuan chalchiuhquechol y çan caxiuhquechol in teocuitlapapalotl in cozcatototl ontlapia ye onca ;uexotzinco atzalan ayome.

*1*. &ochiatzalaan teocuitlaatl chalchiuhatl ynepaniuhyan ytlatoa ya in quetzalcanauhtliquetzal no cuitlapilli cuecueyahua ya yliya yliya yaho ayli yaho aye huichile anicale. ±

ccxxv*1. ;uecapan nihcac nicuicanitl huiya çaquan petia tolin imanica ye ninemia nicyeyectiancuicatla in nicxochiotia ya yaho yahi.

!ico tico ticoti ticotico ticoti auh yc ontlantiuh in cuicatl totoco tocoto

ccxxvi*1-. &ichocayan nicuicanitl nic itta noxochiuh çan nomac onmani a çan quihuintia yenoyol in cuicatl aya nohuian nemia çan ca ye noyollo notlayocol a in cayo.

*1. &iuhtlamatelolla quetzalchalchiuhtla ipan ye nicmati a nocuiic aya ma yectla xochitl y çan

Page 60: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 60/214

nomac onmani a çan quihuintia ye noyol in cuicatl aya nohuian nemi a çan ca ye noyollo

notlayocol a in cayo. ±

*1. 6n quetzalinchalchiuhtla ipan ye nicmati a yectli ye nocuic yectli noxochiuh iannicuihuan tepilhuan aya xonahuiacan a ayac onnemiz o in tlalticpac ayo.

ccxxviiccxxviii*2. ) anniquitquiz ye niaz yectli nocuic yectli noxochiuhui annicuihuan tepilhuanaya.

ccxxix*1. )huayanco o nichocaya ahuayanco o cahua yyahue nictzetzelo xochitl ayyo.

ccxxxccxxxiccxxxii*. 4ach nohuan tonyaz 3uenonamica o ahnic itquiz xochitl çan nicuicanitlhuiya ma ya xonahuiya can toyanemia ticaqui ye nocuic ahuayye etcetera.

ccxxxiiiccxxxiv*$. ['(] + yca nichoca ya nicuicanitl y aychaa huicaloyan cuicatl ha 4ictlantemohuiloya yectli ya xochitl onca ya onca a yyao ohuayancaya ylacatziuh ancana yyoetcetera. ±

*%. +monequimilool amonecuiltonol antepilhuan i aychaa ohuicaloyan cuicatl ha Mictlan

temohuiloya yectli ya xochitl onca yaoncaa yyao ohuayancaya ylacatziuh ancana yyo. ±

 &7I

6cuic Neçahualcoyotzin

!otoco totoco tico totoco totoco ic ontlantiuh

!ico titico titico tico.

**. Nicayaquetzacon tohuehueuh a o niquimitotia quauhtlocelo yn ca tiya yhcac incuicaxochitl nictemoan cuicatl ye tonequimilol ayyo.

Page 61: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 61/214

*. !inopiltzi o tiNeçahualcoyotl otiya 4ictla 3uenonamica y yecen i yoncan ayyo.

*-. 3uiyon quiyoncaya nichoca ya a niNeçahualcoyotl huiya quen i ye noyaz oya nipolihuiz

oya miquitla i ye nimitzcahuan noteouh 6palnemoo tinechnahuatia ye niaz nipolihuiz ayyo. ±

ccxxxv*. 3uen onmaniz tlallin +colihuacan huiya cuix oc quenman oo ticmohmoyahuaz inmomacehuali ye nimitzcahuan noteouh Ypalnemoo tinechnahuatia ye niaz nipolihuiz ayyo.

*. Canyio cuicatli tonequimilol quipoloa ya a in totlacuilol i tepilhuan oo maya#huilihuannican aya ayac ychan tlalticpac oo ticyacencahuazque huelic ye xochitl ayio.

*$2. ) ayac quitlamitaz monecuiltonol 6palnemoa a#noyol quimati cuel achic otictlanehuico Neçahualcoyotzin ayoppatihuan nican an aya ychan tlalticpac oon yn ayoppatihuan intlalticpacqui, çan nicuicanitl ayaho on nichoca ya a niquelnamiqui Neçahualcoyotl ayyo. ±

ccxxxvi*$1. &o acico ye nican in /io0 aya 6palnemoa ayaho on nichoca ya a niquelnimiqui Neçahualcoyotl ayio.

3uititi quititi quiti quiti tocoto tocoti tocototocoti çan ic mocueptiuh

ccxxxvii*$. 4a xochicuicoya ma ihtoa nichuan a ayyahue teyhuinti xochitl aoyano yehcoc yenica poyomaxahuallan timaliuhtihuitz ayyo.

ccxxxviii*$$. [r=] 4a xochitl oyecoc ye nican ayyahue çan tlaa#huixochitla moyahua yamotzetzeloa anca ço yehuatl in nepapa xochitl ayio. 8an comoni huehuetl ma ya nehtotiloetcetera.

ccxxxix*$%. 6n quetzalpoyomatl a yc yhcuilihuic noyol nicuicanitl in xochitl ayan tzetzelihuiyyaan cuel in cuiya ± ma xonahuiacan ayio çan noyolitic ontlapani on cuicaxochitlnicyamoyahua ya y xoochitla etcetera.

*$*. Cuicatl ya ninoquimilotehuaz in quenmania xochineneliuhtiaz noyollo yehuan tepilhuan

oon teteuctin in cayio.

Page 62: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 62/214

*$. Can ye ic nichoca in quenmanian çan nicayaihtoa noxochiteyo nocuicatoca nictlalitehuazinquenmania xochineneliuhtiaz noyollo yehuan tepilhuan oon teteuctin in cayio.

!ico toco tocoto ic ontlantiuh ticoto ticoto.

*$-. !oztli yan quechol nipatlantinemi a in tlalla icpac oquihuinti ye noyol ahuayy ai.

*$. Niquetzaltototl niyecoya ye iquiapan 6celteotl ± y xochiticpac nihueloncuica oonicuicaihtoa paqui ye noyol ahuay etcetera.

*$. &ochiatl in poçontimani a yn tlalla icpac oquihuinti ye noyol ahua etcetera.

ccxl*%2. Ninochoquilia niquinotlamati ayac inchan on tlallicpac ahua etcetera.

*%1. 8an niquittoa ya ye nimexicatl ma niyahuiya nohtlatoca !equantepec niyahui polihuin

chiltepehua aya ye choca In tequantepehua ohuaye etcetera.

*%. 4aca qualani a nohueyo yehua mexicatl i polihui chiltepehua aya ye choca in

Tequantepehua ohuaye.

*%$. Citlalin in popoca ya ipan ye moteca y ça ye polihuia çan ye xochitecatl ohuaye etcetera.±

*%%. 8an ye choca ya amaxtecatl aya ca ye choca ya !equantepehua.

!oto tiquiti tiquiti ic ontlantiuh, tocotico tocoti

tototitiqui tototitiquiti

*%*. )yamoquetz huehuetl ooon ma onnetotilo teteuctin aya ma onnetlanehuihuilo chalchihuitl

Page 63: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 63/214

on quetzal i patlahuac ayac ychan tlalticpac ayio çan nomac onmani a ooo yxochiuh ayaIpalnemoa ma onnetlanehuilo chalchihuitl.

*%. ['(] )yohualin colinia oon in Icelteotl Ipalnemoa +nahuac o onnemi a noyol ayio.

*%-. 6n yancuica oncan quixima Ipalnemoani ca ye Nonoalco +huilizapan i in teuctli yehua Neçahualpilli y yece ye oncan aya in !lacochtenanpan +tlixco ayio. ±

*%. 8an momac otitemic motlahua#çomal a ica ticahuiltia 6celteotl in teuctli yehua etcetera.

ccxli*%. 6yeho aye icnotlamati noyollo çan ninonoalcatl çan can nicolintototl o nocamapan ayamexicatl in cayio.

**2. )nquetzalpipixauhtoc motlachinolxochiuh yn Ipalnemoa çan ca nicolitototl o nocamapan

aya mexicatl in cayio.

!oco toco tiqui tiqui ic ontlantiuh tocotico tocoti

**1. 4a ya pehualo ya nicuihua in ma ya oncuico ye nicaan aya oya ye#coc yehuan /io0 incayio yn ma ycaya onahuilihuan tepilhuan a aya mocuic oya yehuan /io0 oncan titemocyehuan /io0 a oncan huelin oncan tlacat y ye Fe0uchri0to in cayio. ±

**. 6n oncan tlahuizcalli milintimani mochan aya moxochiuh aya /io0 aya chalchiuhcueponimaquiztzetzelihui on netlamachtilo ya in cayio yn oncan yao nepapan izhuayo moxochiuh aya/io0 a etcetera.

**$. 8an ye xochitl moyahua oo çan ca ytlatol yn Ipalnemoani oon tepan ye moteca +nahuacoo yca tichuelmana atlon yan tepetl ayio.

**%. 8an te momac mani a cemanahuatl in niman ye tehuatl toconyaittoa ya 6palnemoani. ±

 &7II

Page 64: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 64/214

6cuic +xayacatzin 6tzcoatl 4exico tlatohuani

Coto tocoti tocoti cototi coto tocoti

coto tocoti etcetera.

ccxlii***. Can nican temoc y xochimiquiztli tlalpan aci yehua ye nican in !lapalla quichihuantonahuac onoque ohuaca canyyanca yio.

ccxliii**. Choquiztl ehuatiuh ayahue yece ye oncan nepan netlaçalo ylhuicatl ytic icuicachocoa ica huiloan 3uenonamican ohuanca etcetera.

**-. [$2r=] 8an tonilhuiçolon teotlatollin ticchiuh aya çan can timomiquili in itech in coloztetlayocolti teicnotlamachti ticchiuh ayyio. ±

ccxliv

**. ) ach anca oquitto in tlacatl aya in mahmana tlatzihui ayac quiyocoyan Ipalnemoachoquizilhuitl in yehuaya yxayoilhuitl aya huallaoco ya moyollo o tehuatl a in <anta 4ariaohuanca etcetera.

**. Cannelocpa huitze teteuctin a ohuaye çan niquimonilnamiqui in Itzcoatl notlayocol oohuaye itech aci a noyol ayyo.

ccxlv*2. ) ach anca ciahui a ontlatzihuin /io0 yehuan chane yn Ipalnemoani o ayac tlaquahuac

quichihuan tlalticpac ayan cannelpan tonyazque notlayocol ohuaye itech aci a noyol etcetera.

*1. 6e onetocoto ohuiloaca in tepilhuan i in tlatoanime teteuctin ayatechyaicnoocauhtehuaque mayan tlayocoxti o antepilhuan ayio.

*. 4ach oc hualquinehua ya mach oc hualilotihua yan can ompa &imoa ± in cuix octechmatiquiuh in 4oteucçomatzin in Neçahualcoyotzi !otoquihuatzitechyiaicnocauhtehuazque mayan tlayocoxti o antepilhuan ayio. 

Page 65: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 65/214

*$. Canon in nemi a noyollo n+xayaca o ça niquiyatemoa in techcahuaco in !eçoçomoctlinotlayocol a noconayaihtoa yancayio.

ccxlvi

*%. ) anca inmahcehual atlo yan tepetl huiya a in oquitquico in teteuctin inconcauhtehuaque o ach acoc necehuiz ach acoc huitz nechonmatiquiuh notlayocol aya

noconayaihtoa yancayio. ±

 &7III

6cuic !laltecatzin 3uauhchinanco

!itocoti tocoti tocoti etcetera titocoti titocoti

ic tlantiuh.

**. Nicpiecon tepetl cana nitoloyan xochintlahcuiloa ya Ipalnemoani in cohuayotltoncahuililoc ye mochaan ti!laltecatzi tonayatlatoayan cayio oo ohuiyya.

*. 8an ye ihuan noncuica yehuan noteouh in /io0 i in tonayatlatoayan.

ccxlvii*-. 6 ie xochincacahuatl in pocontimani a xochioctli nocoyaye oo noyol quimatiquihuinti ye noyol ayioo hui yonca ancaya a noyol quimati etcetera. ±

ccxlviii

*. 8an ca tlauhquechol celiya poçontimani a mocquipacxochiuh tinaan oo huelicacihuatl cacahuaizquixochitl çan tonnetlanehuilo ticahualoz tiyaz o ximaaz nican ayio.

ccxlix*. [$2'(] Can tiye#coc ye nican imixpan o teteuctin aya timahuiztlachihuallamonequetzca noxiuhtoz quetzalpetlapan tonihcaca çan tonnetlanehuilo ticahualoz tiyaaz oximoaz etcetera.

cclccli*-2. 8an ca ninentlamata nic yhtoayan aya maca niyahui a ompa &imoayan tlaçotli

noyollon nehua nehua çan nicuicanitl teocuitlayo an noxochiuh anca yc oo oh yaiya, çanniquiyacahua ya niquitta nocha xochimamania mach ueyn chalchihuitl o quetzallin patlahuac

Page 66: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 66/214

mach nopatiuh oo ± ica ninoquixtiz quenmaniya anca ca niaz nipolihuitiuh ayioo ohuiyya.

cclii*-1. + oya ninocahua ya noteouh yn Ipalnemoani nic yhtoa ma niauh y ma ya ninoquimilo

nicuicanitl i ma ya ihui ma ya aca tete#l mach aca caciz ye noyol ayio.

ccliii*-. 8an ca iuh noyaz xochihuiconticac ye noyoliol onchalchiuhnenelihui maquiztli yatlaçotli yectla mochiuhtoca ahcan machiotica tlaltipac y y huia ho ahuiyanayio. ±

 &I&

6totocuic !otoquihuatzin !lacopan tla#toani.

!iquiti tiquiti tiquiti.

cclivcclv*-$. Nictzotzona yan tohuehueuh xahuiaca annicuihua ma ihto huaya aya totototo tiquititiquiti xochitl y huelic o ma ihtoa ichan yn !otoquihuatzi totiquiti toti totototo etcetera tiquititiquiti tlalticpac ma ahuilihua ohua yye ayaoo totiquiti toti man tahuiacan ayio yiya tiquiti.

*-%. Chalchiuhtli noyollo toto etcetera teocuitlatl noxochiuh yca ninapana ya in nepapanxochitl i noxochiuh a niquitquitehuaz quenmanian yyee totiquiti totitlon cuicatl yyohuiyatiquiti. etcetera.

*-*. Can oc moyo#lic a xoncuica ya toto nican nicmana ya poyomaxochitla amoxtlacuilolatotiquiti totin ie etcetera. ±

 

!eponazcuicatl [$1r=]

!itoco titoco titocoti

Page 67: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 67/214

*-. !lalla olini a quitzintia ycuic mexicatl an yca quinihtotia quauhtli ocelotl iayo.

cclvi*--. 4a huallachia nica o huexotzincatl y quauhpetlapan a onayatla#toaya in mexicatl ye

teh tic ytoaya yancayo.

cclvii*-. Chiquiuhtepetlan ayiahue tiçaxochitla temaco ya in 3uauhtepetl ixpan aya oochimalayahuitl ça hualmoteca ayio.

*-. )yohualpan tepoloa in mexicatl y chichimecatl a ayao chimalayahuitl çan hualmotecaayo. ±

cclviii*2. + oyohualehuaya quauhtli ya ocelotl tolchimaltica ya tlachixticac y quetzalpanitlanmoyahua ya ypan mihcali mexicatl ayaho.

cclix*1. +yaya hoyiye ma xiquitta nopan nimexicatl y chimalcalco no nicac aya nica aya ayacnocniuh yez in tonahuac onoque can tiyanemi catliya in motlatol ye teoatl tlachinolli ipannitlacaton çan nimexicatl ayo.

cclx*. +colihuacan inNeçahualcoyotzin moteoauh pohpoçontoc in motlachinol a mimilintoc popocatoc ye oncan o atl in tempan aya

!itoco titoco titocoti.

cclxi*$. 6 niquetzalaxochiatototl ilhuiçolmana ya ± nicuicatl ilhuicac +nahuac o nemi ayanoyollo tlacatempan a nicmoyahua ya noxochiuh aya yca yehua in ihuintihua tepilhuan onequimilolo yayaye yahao.

cclxii*%. Nicnotlamati a yaye yaha ohua çan nentlamati noyol nicuicanitl chiucnauh atlypempan &ochitlalpan y annicuihuan y ma yahuiyelo ya nequimilolo ya onca yehueha.

**. Chalchiuhtli ololihuic a nicnocozcatia nicuicanitl ye nomacehual a yyehuaya chalchiuhtlin popoca çan nictimalo a cuicatl aya quihuinti ye noyol &ochintlalticpac o nequimilolo ya.

Page 68: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 68/214

cclxiii*. 8an noncuica nentlamati in tlalticpac aya nicuicanitl ohuaye çan niticpa quiçayanotlayocol aya cuicatl aya quihuinti ye nol &ochintlalticpac o nequimilolo ya ona yahue aya. ±

cclxivcclxvcclxvi

*-.[$1'(] !oltecayotl ye mihcuilotehuaz nicuicanitl nocuiyo nemiz a in tlalticpaccuicatl ica y nilnamicoz ohua nopinohua niaz nipolihuitiuh cozcatozpetlac ninotecatiuhchocotiaz nonananhuan yxayotl piyauhtiaz i notomioloxochio nitepehui cocahuic atl itempanoha cayahue aya ohuaye.

*. +yao aya ohuaye nicnotlamati a a mopinoa yhui petlacotl nihuicaloni can in !lapalla poctlantihuatoc ompa ya noyaz niyaz nipolihuitiuh cozcatozpetlac ninotecatiuh. ±

 I

 Nican ompehua yn Chalcayotl melahuac yexcan quiça melahuac yaocuicatl, melahuacxochicuicatl yhuan ycnocuicatl

6aocuicatl.

*. Ca ye no yan cuicani oyamoquetz huehuetl oyamoman cuicatl Chalco ye nican yixtlahuacan y CAcotitlan y ohuaya.

*2. 3uauhythualco mittotia ye oncan in teteuctin i 4oteucçomatzi, Neçahualcoyotzi,Chimalpopocatzi amelelquiça ixtlahuacan y #$cotitlan y ohuaya.

*1. Eixahuin tzetzelihui ye itzmolinia yn ixochiuh y in Icelteotl çan chichimecatl teuctla

ohuaya.

*. +yuhquin yolin tlacati tepilhuan y in mocnihua ayahue ocuel achic mitzahuiltico ± in+yoquantzin Iztac Coyotl huiya cuix moçomaznequi yeehuaya çan pepehualtilo in Ipaltinemiohuaya.

cclxvii*$.Chalchiuhtica yan tlapahuia teocuitlayantlapanqui anca ye moxochiuh 6palnemoa in

oncan ye onmani a cAcotl ixpan y ahcan iuhqui mania moxochiuh in chimalli xochitla ohuaya.

Page 69: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 69/214

*%. !oncohuili toncohuili tecpan oncoçahuia xochitl ontzetzelihui chimalli an papalotl mantlachichinaya moquahuixochiuh tonatimani a xelihui a xelihui a mochimallixochiuh ye ic yechocan teuctli yan 3uateotl ohuaya.

cclxviii**. [$r=] 6e mimilintihuitz in xochiatl in tla#chinolli ya oncan amonmani a antepilhuançan chichimeca y +mecatzin a 6ztac Coyotzin conmotlanehuican anaya ymiuh ychimal ynIpalnemoa anmomac quimana tlachinolxochitla y yaoxochitl y ± acon anquinequi, aconanquelehuia o antepilhuan ohuaya.

cclxixcclxx*.6n tele ma yhuian cahuiltia in Ipalnemoani in tele ma yhuian cahuiltia in Icelteotloc onicac huehuetl oc onmani xochitl anmechontlanehui chichimecatl y !oteociteuctli telequahuipantica teocuitlanchimaltica conahuiltia in 3uauhtlehuanitl a ohuaya.

cclxxi*-. 3uiyamanaznequia yquin ontlamatin 6palnemoani yauh ytepeuh o Chalco ye nican+maquemecan huiya ohuaye yya icha ohuaya.

*. 6m macac omeya yyollo antepilhuan y chichimeca y yn macac cetlani paniya conilhuian/io0 tlalticpac ye nican ohuaye yia y icha aha aya. ±

*. +ya yia yieehuaya techtolinian 6palnemoani antepilhua huiya can ocan tlatoa yeehuayacuix tolquemecan cuix atlappan y çan nican Chalco ohuaya.

cclxxii22. ) ayc ompolihuiz in moteyo yehua in motoca yn Ipalnemoani oyoalla ymancan aayanecalizxochitl y chimalli xochitl y ticatla yhuitla moyahua yeehuaya +maztlalla ymancayolloxochitl in cuepontimani a çan nican Chalco y ohuaya.

21. 8an ye icnomani yeehuaya ye cauhtimani ya 6tztompatepec huiya ayaoc quenmani ayaocic yeci ycnotlamatiz y cehuiz in moyollo yehua moquequeloan 6palnemoani tiquintoliniantepilhuan huiya choquiztlehua in momacehual a ohuaya.

cclxxiii2. 4acaçoc techmauhti y yayotl çan chimalli xochitl y antepilhua huiya ça ic micuiloamotocamaca !Gci, !Gcol, huiya ± monanaz in tlalli icnotlamatiz y cehuiz in moyollo yehuamoquequeloa Ypalnemoani tiquintolinian tepilhuan huiya choquiztlehua in momacehual a

ohuaya.

Page 70: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 70/214

cclxxiv2$. 4a xachocaca ma xicyocoyacan y antepilhua huiya anchalca o in amaquemeque yetocal ypan ichimal aya yahuin tlacochquiahua ohuaya etcetera.

2%. [$'(] 3uen quitoan 6palnemoani 6celteotl huiya ye chichinauhtimanin atl y an tepetl inChalco yeehuaya ye momoyahua momacehual y ma ixquich ma on tlanquin in itlatol ynIpalnemoa maicnotlamati 6celteotl a ohuaya.

2*. )yohualla ymanca nehcaliztla ymanca acatl xamantoc inChalco ye nica huiya huiyateuhtlin coçahuia y ± callin popocato choquiztlehua ya momacehual in Chalco ye nica ohuaya.

2. +yc polihuiz in ayelcahuizy y ye quichihua yn Icelteotl tlaxixinia tlamomoyahua

6tztompactepec huiya teuhtli coçahuiya y callin popocato choquiztlehua ya momacehual in#halco ye nica, ohuaya.

2-. !ollan tontlatohua ya yeehua ti4oteucçomatzin Neçahualcoyotl huiya ticpopoloan tlalliticxixinian Chalco ye nica huiya ma on nentlamati moyollo yehua ohuaya etcetera.

2. 8an tonilhuiçoloa yeehuaya in tlalticpac y ticpoloan tlallin ticxixinian #halco ye nica

huiya ma on nentlamati noyollo yehua ohuaya.

2. 8an tonilhuiçoloa tontlalycuiloan ± +colihuaca 4oteucçomatzin yn onca ye tlatzihuin ynIpalnemoa ye tihuicalo y çan can ye Chalco yhuapalcala ytec y in oncan ye mitznahuati a y intlatquic in 3uateotl a ohuaya etcetera.

12. 6n tele ma ihui aic polihuiz i moteyo yeehuaya anco ipan timochiuh in tlaçoxochitl ytonacaxochitl y pixahui yeehuaya moyahua ye nica ohuaya ohuaya.

11. Nihualchoca nicnotlamati niquimelnamiqui in tepilhuan çan tiNequametl huiya in!otomihuatzi in Ce +catzi onel yaque ye 4ictlan in tepilhuan yye yehuan o inca ye micuiloaatl on yan tepetl Chalco ye nican aic polihuiz intenyo nican a ohuaya.

1. 8an timotolinia tinechcocolia tinechyhua ye 4ictla chichimecatl t+yoquan çan tiIztacCoyotl huiya tictocan cococ in teopouhqui ma iuh quimati moyol ;uexotzinco y ohuaya. ±

1$. Nachca ye oncan !lapitzahuacani in con calitec tlatoz in Ipalnemoani xochithualli

Page 71: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 71/214

ymanica ayahuitl ehuaya choca ya in tlatquic o Chalchiuhtlatonac y ayohuaye ayao ahuayyaoohuaye ohuaya.

1%. [$$r=] +c ye xoconcaquica in itlatol in concauhtehuac y Chichicueponteuctli yaoceuhquimach oc 4ictlampa y quihualittozque ymihiyo yntla#tol in tepilhuan a ohuaya ohuaya.

cclxxv1*. Ne#huihuixtiuh chalchiuhtli ne#huihuixtiuh quetzalli oya ximoac 3uenonamican aohuaya.

cclxxvicclxxvii1. 8an ye ontlamachotoc a in tepilhuan in pillin !laltecatl aya in &oquahuatzi!ozmaquetzin aya ye Nequametzi achinca tlacuiloa 6palnemoani yn tlamacehualli ipan tonca

aya teuctli can 3uateotl Chalchiuhtlatonac y etcetera. ±

1-. 4a xicyocoya xichoca xic elnamiqui in !oteoci teuctli ma ya hualaqui a in Nahualapanitzmolinin quetzalhuexotl y aya tlami in itlatol in !eçoçomoctli o ayia yiohiyoayio ohuaye ohuaya.

1. 4a xontlachia mihcan ohuaye yahquin !ehconehua yahquin 3uappolocatl in3uauhtecolotl huiya o ximohua in toteuchuan y yahqui huetzi in Cacamatl in !zincacahuacaayamo ypan timochihuaz aya in chichimecatl y in !oteoci teuctli o ayia yio ayio ohuayeohuaya.

cclxxviii1. In anchalca teteuctin ayahue ma xachocaca huiya tonmotlamachti an 6palnemoanitonilhuiçolohuan +tlixco y in !oteoci teuctli Cohuatl teuctli yehua mitzyollopoloa inIpalnemoa aya ayao aye auh a yao ayahui etcetera.

2. !icxeloan chalchiuhtli maquiztli ya ticneneloa in patlahuac quetzalli choquiztla ya yxayotlin pixahui yeehuaya ± çan ye onnenahuatiloc aya ;uitzilac teohua o in !oçan in teteuctlaayahue etcetera.

1. Ca ye tommoneltoca ya ohuaye teohua oo çan 3uateotl a ohuaya. 6 çaço polihui yamoyollo cauhtimaniz y quauhatl yxpan in tlalli mocuepa ya ilhuicatl olinia oncan ye cahualochichimecatl y !lacamaçatl a ohuaya ohuaya.

. 4oneneloa y çan chalca nelihui huexotzincatl y çan tlaylotlaqui 3uiyeuhtzin teuctli quenticalaqui a yn amaqueme y ticmotenantia in chalcatl ohuaya ye !oteoci teuctla ohuaya.

Page 72: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 72/214

cclxxix$. +ch quan tiquittoa i ayac ymiuh y ayac ychimal tocoyatitlani tocoyaihtoa in4iccalcatl y çan tlailotlaqui 3uieuhtzin teuctli quen ticalaqui a yn amaqueme ticmotenantia in

chalcatl ohuaya ye Toteoci teuctla ohuaya. ±

cclxxx%. [$$'(] 8an ye chocan teuctli nacanaya !oteoci o Cohuatzin teuctla ohuaya. çan yehualicnotlamati in !emilotzin huiya can oya in !Atzi ohuayia ohuaye moxeloan chalcatlmoneloa ye oncan +lmoloya ayiahue cequi yan quauhtli a ocelotl cequi ya mexicatl acolhuatepanecatl o mochihua in chalca ohuaya. ±

II

&ochicuicatl

*. 8annen tequitl y yca xonahuiacan tocuic tocuic y antocnihua huiya tihuelincui yamoquetzal yhuehueuh ticyamoyahua ya ticyatzetzeloa ya coçahuia xochitl ohuaye yia yyehaohuaya.

cclxxxi

. 6e no yancuic in tocuic tic ehua ye nica ye no yancuic in toxoch tomac onmaniqui,ma ic onahuielo antocnihua huiya ma ica ompolihuin tellel in totlayocol yiaoo yiahue ayiaayiaa ohuaya.

-. 4acac tlaocoya macac quelnamiqui in tlalticpac ayiahue izca in toxochiuh yhuan inyectli yan tocuic ma ic onahuielo ± ma ica ompolihuin tellel in totlaocol etcetera.

cclxxxii. 8anio nican in antocnihuan tontotlanehuico in tlalticpac y ticcauhtehuazque yectliyan cuicatl y ticauhtehuazque yhuan in xochitl a ohuaya.

. 6ca nitlaocoya yehuaya ye mocuic o Ipalnemohuani ticcauhtehuazque yectli yan cuicatl y.

cclxxxiii$2.6tzmolini xochitl, celia, mimilihui, cueponi yeehuaya mitecpa onquiça incuicaxochitl in tepan tictzetzeloa ticyamoyahua ya ticuicanitl, etcetera.

$1. )huaya ohuaya ohuaya anahue xonahuiaca huiya antocnihua yyehuaya ma onnetotilo y

Page 73: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 73/214

xochincalitec y onca ye noncuica nicuicanitl y ohuaya ohuaya. ±

$. Nictzotzona nican mochalchiuhuehueuh teocuitlahuehuetl yehuan /io0 6palnemoani in

tlatoani a 6celteotl a ohuaya ohuaya.

$$. 8an nican tonahuiya yehuaya imellel onquiça a in tepilhuan ayahue. [$%r=]3uauhatlapaltzin aya a in t+cxoquauhtzin !epanquizcatzin aya Cohuatzi teuctli ya ohuaya.

$%. &iuhteyahualitec y oncan amonmania a in tecpipilti +yoquatzi çan t+cxoquauhtzi ocachica ye nica ma xonahuiacan ohuaya.

$*. +n quaauhnenelihui oceloihcuiliuhtimanique in tepilhuan ayahue maça y ic xochiuhonchichinalo yehua oc achica ye nica ohuaya.

$. ) ahquenman aya ahquenman polihuiz in ihuehueuh in icuic o yn Ipalnemoa xonahuianopiltzi tehuatzi ohuiya a#nochipa tlalticpac ohuiya. ±

$-. +c ticcahuazque in moztla huiptla xiquimonahuilti in quauhtlocelo ye ye tonequimilol çancan ye xochitla ohuaya.

$. 6e mochi tlacatl y ontlaneltocatinemi nican tlalticpac ayahue çan achica yectli tixpanquiça ahuiac xochitl ohuaya.

$. 6n Ipalnemoa catli ya moxochiuh monecuiltonol momacxochiuh quetzalizquixochitl maonnetlanehuilon tlalticpac y mach ticyaitquizque onca ye mochan huiya ticcauhtehuazque

&imoa yehua ohuaye.

%2. 3uetzalhuexotl çan can pochotl huiya in ahuehuetl aya ipan timochiuhtehuac in titeuctliyehua in Cacamatl on teuctli ye itzmolinia ye totomolihuia mauh motepeuh aya.

cclxxxiv%1. +maquemecan huiya !otolimpan aye ohuaya ça ye icnotlamati moyollon Ipalnemoa± aço quiçaco oitzmolinico a in tepilhuan y chichimecatl teuctlin t+yoqua ohuaya huiya inteohua in 3uauhtliztac a ohuaya.

Page 74: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 74/214

%. !oztli huiliuh yahuiya in quetzallacuilolcalli o tanca tonmotlamachtia y in oncantocontemolia itlatol aya in Ipalnemoa yehuan /io0 y ayaho amayie o ayahue huia a yliliahuayia yiaha ohuaya.

%$. +ch ancac ixpan in ach ancac imatia nitlacato i noteouh 6palnemoa yehuan /io0 y ayaoamayiee etcetera.

%%. &ochitl yahualihuiya amoxcalitec y papalocalitec y tlalla ycuilihuiya moyahua mocuicmoyahuaya motlatol çan cacahuantoc y ± in totatzin 6celteotl 6palnemoani ohuaya.

%*. Nepapan in moquechol papalotl papalocalitec y tiyaontlatoa y yatantalili [$%'(] oayiahue huaya a ylili ahuayia iyaha ohuaya.

%. 8an nocontlapehpenia mocuic ohuaye nichalchiuhnepanoa yeehuaya nicmaquiznepanoanteocuitlachacallotoc ica ximapanan tehuayan pale y ça ye monecuiltonol y xochitl a ohuaya.

cclxxxvcclxxxvi%-. 6n nehuihuin quetzallin mocohuicpa huiya tzinitzcan ye tlauhquechol aya ica

ticuiloa mohuehueuh in tlalticpac y can ye monecuiltonol y xochitl a ohuaya.

cclxxxvii%. 6n anteopixque y man nemechtlatlani e can ompa yehuitz teyhuinti xochitlteyhuinti cuicatl y ± yectlon cuicatl y çan ca ompa ye huitz yn ichan ohuaye ilhuicatl ytec y çanca ychampa ye huitz nepapan xochitl a ohuaya.

%. 6 ye ye quitemohuia in Icelteotl in ipaltinemi xiloxochitl can moyahua yehua eloquecholhuiya xochiticpac ye tlatoa mahahuilia ca ye temachtia y ohuaya.

*2. !ollan Chalcon /io0 ichan huiya quetzaltzanatlatoa tlauhquecholtzanatl ychalchiuhtetzaqualticpac cuicantlatoa ya çan quetzaltototl huiya aye aye ayyanco yanco yia yieahuaya onco aye ahuaya ha ohuaya.

*1. &ochatl ymanca chalchiuhxochicalitec quetzalpoyon acica çan tzinitzcan ye xochiticayhuan malintoc ± nepaniuhtoc ayiahue ytec oncuicaya ytec ontlatoaya çan quetzaltototl huiya

aye aye ayanco etcetera.

Page 75: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 75/214

cclxxxviii *. !la nipehua o nicuicanitl huiya xilochinepanihui oo nocuic yyeehuayaizquixochitlquahuitla icacan ohuaye ahuayyo ohuayia yiaha etcetera.

*$. Cacahuaxochinpeyon o ye mitotia huehuetitlan ye nemi ahuiaxtinemi xelihui yehuayaetcetera.

*%. + onicac in totatzin yehuan /io0 huiya chalchiuhxicalco quetzalpachiuhticac y ancaxihuitl maquizyhcuixticac aya xochinpihpixahuia tlacuilolcalitec y ahuayyo etcetera ±

**. 6n ma oc toncuicaca antepilhua huiya yn ma oc ticahuilti yn Ipalnemoaonquetzalycuiliuhtimani xochicuicatl y ahuayyo etcetera.

*. )no yecoc xochitl xopanixochitl totonatimani ehuaya nepapan y xochitl moyollomonacayo yehuan /io0 a ohuaya.

*-. [$*r=] +con anquinequi moxochiuh aya in yehuan /io0 6palnemoani ymac onmania4iccacalcatli mimilihuin cueponi coçahuia xochitl totonatimaniye etcetera nepapan y xochitl

moyollo monacayo yehuan Dios a ohuaya.

cclxxxix*. 8an ca ychampa nihuitz niquetzalin poyon y nic ehua in cuicatl nictemacanoxochiuh a ohuaya. ±

ccxc*. In ma onchichinalo in quetzalyiexochitl aya moyahua quitomaya yxochiuh yehuan/io0 huiya hui çan ca ye ichan y aya xochitl y ca cana ohuaya etcetera. ±

 III

6cnocuicatl

2. Eehualo nequetzalo xochitl can moquetza huehuetitla aayiahue nonahuia huanca no ma yahuico yeehuaya xochitl malintimani etcetera.

Page 76: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 76/214

1. 8an niquimahuiltia in tocnihua aya chalchiuhcalico xochinpetlapan yticpa huehuetzcantla#tohuaya in cuicanitl ahua yyao yia yiao ayyaha ohua.

ccxci

. !la çanen namechonahuiltin tla çanen namechoncuicati at ayoc huelicon at ayocahuiyac in toxochiuh ye tocuic ohuaya ohuaya ayia yiaha etcetera. ±

ccxcii$. In cuix occepa huitz a in pilli 3uauhtli ya a in Cacamatl ayiahue cuix occepa huallaz+yoquan oo Ilhuicaminax oc yehuatl amechonahuiltiz çan ooay oppatihuay ça cen tihui yehuaohuaya ohuaya ayia yiaha ohuaya.

ccxciiiccxciv%. 8a nihualichoa ya yoohui yahayon nihuallayocoya yn +yoquan teuctli ye nican i

yaotequihua tichahuatlatohua y ohuaya.

ccxcv*. 8an ye ontimalihui ye ompopohuin tetloc ye nica in tenahuac y ayoc ymatian yoo oayoc quihualmati nonan o ye nota yca nichoca y yoyahuia yoyahui yehua cano &imoayaohuaya. ±

. Nichoca yehua nicnotlamati çan nic elnamiqui ticcauhtehuazque yectli ya xochitl yectliyan cuicatl in ma oc tonahuiacan o ohuaye ma oc toncuicacan cen tiyahui tipolihui yehuaohuaya etcetera.

ccxcvi-. +ch tle on a iuh quimati in tocnihuan y cocoya yiollo qualani yeehuaya ayoppantlacatihua yehuaya ayopan piltihua y yece [$*'(] ye quixihuan tlalticpac o ohuaya.

. 4a oc achitzinca y tetloc ye nica tenahuac aayiahue aic yez o aic nahuiaz aic nihuelamatizohuaya.

. 6n can on nemian noyollo yehuaya ca huel ye nocha ca huel nocala maniz ca ninotoliniatlalticpac o ohuaya. ±

ccxcvii-2. !imotolinia noyollo yehua maca xinentlamatin tlalticpac ye nica, ) anca iuhquinotonal ohuaye quimatia ohuiyahue huixahue can on nicmacehuia in mach iuhcan nitlacat intlalticpac yxama yhui yeehuaya ic yectli ya huel ihui ahcampa nemoa çan quittoa noyol aohuaya.

Page 77: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 77/214

-1. 3uen quittoa in /io0 aya nellon tinemi aya nellon tiyahuecahuaco tlalticpac oo yiao yiaoayia a ayo ohuaya.

ccxcviiiccxcix

-. ) aya nicyacahuaz yectli ya xochitl i aya nicyatemohuiz 3uenonamica huiya oancacihui çan achic çan tictotlanehuia yectlon cuicatl a etcetera. ±

-$. Noncuicapehua nicana ya ye#co ya moxochiuh Ipalnemoani toxochihuehueuhticyahuelintzotzona tonequimilol in tlalticpac o ohuaya.

-%. ) aitquihuan i xochitl o atquihuan in cuicatl 3uenonamican centiyahui ayac mocahuaz intlalticpac y ohuaya.

-*. 4a oc cemilhuitl ye nica antocnihua ayahue toconcauhtehuazque toxochiuh ye tocuicayiahue ticyaoncahuazque in tlalli manic yiao.

-. 4a xonahuiaca antocnihuan ohuaye ya ohuaye xonahuiacan a ohuaya.

--. !len ticyocoya tlein tic elnamiqui tinocniuh o a#tahuia ticcuin cuicatl y atic elehuiayxochiuh in Ipalnemoa tla xonahuia huehuetitlan ± xonmiquani quen quinequi moyollo oohuiya.

ccc-. &ochinpapalotl tepan ahuia man tlachichina ya toxochiuh o tomacxochiuh ytencacehuazhuia tacaieuh o ic malintimani yhuan ahuiaxtima huehuetitla o xonahuiacan aohuaya.

ccci

-. Can ompa nonyaz huiya can ompa noyaz aya ome ycac yohui yohui yehuan /io0 huiyaamach temochia ompa &imoaya ailhuicatl ytec y çan nican y yehua yece &imoaya in tlalticpacy ohuaya etcetera.

2. [$r=] Cen tiyahui cen tiyahui oncan ye ichan huiya o ayac teca y in tlalticpac o ac yanquittoa ya in catliame ha in tocnihua xonahuiaca etcetera. ±

1. 4a xiuhquecholxochitl in tlauhquecholxochitl in malinticac o in moyollo motlatolnopiltzin aayahue çan chichimecatl teuctli in t+yoqua huiya cuel achic ye nica

Page 78: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 78/214

xoconmotlanehui in tlalticpac y ohuaya ohuaya ayahui ohuaya.

. +huayia ohuaye ica nichoca ya compoloa tomiquiz, compoloa in totlayocol yectlon

cuicatl cuel achic ye nica xoconmotlanehui in tlalticpac y ohuaya ohuaya ayahui ohuaya. ±

 I7

!lapapal cuextecayotl

$. &iquincaquican hue in cuechycahuacaya in !lacahuepantzin Ixtlilcuechahuac o ayoc nelliin cano &imoaya çayoh ye nican tlalticpac y yaia

cccii3uauhacayotl.

!iqui tiqui tiqui tiqui totototo etcetera.

%. 6n ma xoncuica tlauhtonatiuh chimale cuicani meetla tla xonicnotlamati yao ayiahuemaya huichale ocnale maço çeya huichile ele. ±

ccciii*. 6n coçana ypan aya a 6ca ya a niquita ya moxochiuh /io0 noyoliool paquini huancano huee yoo man chalchihuitl nicmati a nichichimecatl yio ya ye mach a nicaan a xochitlaquitquitihuitz noyolliol paquini huan çann o hue yoo yyaoo aye aya auh y yehua ynhuaaya yaquimoayaya quimaxelo ayoo.

ccciv. +uh in yehuan quaahuaque auh y yeehua maquahueque in conquetzalmantihuitzecontonacaxochimoyauhtihuitze aya 3uauhtencatli a !ozquecholtzin yce ytonal a yao.

-. Chiappan oo Chiappan o ompa ye huitz yn yectli nomache quen quihualitta queenquihualycaqui tonahuac onoc o etcetera.

. Nee nochaa nee nitlatoa o çaca cuilolpa Chiucnauhtecatepetl a ycatya tonatiuh yaquian an

o. ±

Page 79: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 79/214

. 6e mimiliuhtiuh ye popoçontiuh quetzalaxochitl i tlachinolxochitl aya [$'(] in axca i yetonahuatil mitl chimalla aya nican Cholollan ye ;uexotzinco tla ninoma#mana ).

cccv2. 6n oquic niman atempan i çan oquic nima ye onca ya hualoloque ye chichimeca ayachimalcalco hualolinque ce huitze quihualtoca Chiucnauhixtlahuatl ayiyo.

1 Coto coto co tico ticoti ticoti ticoti.

cccvi1. Nicmana ya nicmana ya xochincacahuatl ma ya onihuaya ye ichan nopiltzin

4oteucçomatzin o ancayome. ±

cccvii. 6n yectli ya huelaçotli ya quetzalayahualolli ma ya nic yximati ye ichan niauhetcetera.

$. ) ayac yiol quimati in quetzalpoyomaxochitl cacahuaxochitl nicmomoyahua nican aihpotoca ya ye ;uexotzinco atlia itzalan ayo.

%. 6n quezqui tonatiuh ayo niyecoc tepetitlan i in chooca noyolio icnotlamati yiya maxochitl noyollo quetzalihcuiliuhtoc yyaa yehua ichan i yehuan /io0 6celteotl aye ohuaya yexochiticpac cuican tlailotlac teuctli ayyaoco ayyahue.

*. 4a xochiyhuintihua ya ma ilhuitlamacho ya antepilhuan man quetzalitotilo ± ichantotatzin 6celteotl ye etcetera 6e xochiticpac cuican tlailotlac teuctli ayyaoco ayyahue.

. 6 xiuhtenampan aya tonycacaya o onca milintoc in quetzaltepetitlan anqui +nahuac yyaoo oztomecatl huihue yyao aiai.

-. + ompa nicahcito ya coaixtlahua yxiuhchimal nicmeme nic e#cahui oo tonacaxochitl ayyeayiai.

Coto coto coti ticoti ticoti.

Page 80: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 80/214

. !emohuaci temohuaci yohuaya mizquitl icpac neteco oya xochitl temo ya 4oteucçomatzitlachinoltemo ya Neçahualcoyotzin +nahuatl quitoca milinia ya. ±

. 3uauhtlin tototl ye mochiuh ocelo4ixcoatl mizquitl icpac matlahuacalco oya tlacatl4ixcoatl pilli Neçahualcoyotzi yyoohui can ihuaya oya yoohui canihua yooya.

cccviii-22. 6e quimaceuhque mocolihua +camapich ;uitzilihuitl huey tlalli aColihuacan i.[$-r=] mitzpielti mixcohuacalli oztomecacalli Nezahualcoyotzin yoohui çan ihuaya oya yoohuiçan ihuaya yo oya etcetera.

-21. !zihuactitlan nequametla huallacxipatlatiaque yeçocalco netlaliloc huey comitl

necpaltiloc nocolihuan 3uinatzi !laltecatzi !e#chotlalatl teuctli Chicomoztoc neneco oya.

-2. Nichoca nichoca icnoyoa noyoliol nehuayan Neçahualcoyotzi can on aya &imoayanocolihua in 3uinatzi Tlaltecatzi Te’chotlalatl teuctli #hicomoztoc neneco oya. ±

-2$. Cococayo in e#cohuac ica ittoc +colmiztli hualcuica ne#nenque Colhuacan o +totoztli aitzmolin oya oya xotlac inchoquizxochiuh Coxcotzin Calcocametl huin oya xahuini.

-2%. +yaxcan in quittaque huey tlalli a Colhuacan mizquititlan o tzihuactitla quitlalaquicoinchoquizxochiuh #oxcotzin #alcocametl huin oya xahuini.

cccix-2*. 6o yo mihua ma ya quiça nomali ayyahui yahuiya ayahuiya ma ya quiça nomali. ±

 7

cccx4exicayotl

!oco tico tocoti tocoti tocoti tocoti etcetera.

-2. Cohuatepec xiuhtlaquetzalla ymanican quetzalcalli onicaca aya que ye cahualoc atl in

tepetl in oncan a ye quihualmatque in mexica in huehuetque yece nican Chapoltepec ica tacicooo !olnahuacatl ye !ozcuecuex yia ohuia.

Page 81: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 81/214

-2-. +ncoc yohuayan in ac ya imatiaque ye cahualoc +tl yn tepetl in oncan a ye

quihualmatque in mexica in huehuetque yece nican #hapoltepec ica tacico oo Tolnahuacatl ye

Tozcuecuex yia ohuia.

cccxi-2. ) amaihice ayoc nello on quittoa mexica aya can innelhuayo in ilhuicatl in canon intlatoa Ipalnemoani ± huixahuee xiyachocaca cam polihuiz imacehual? yyao ohuiya.

-2. !le in quimaceuh huee tle icoconcauh a in mexicatl +xoloa ye tiçaatl imanca choca yioliolcam polihuiz imacehual yyao ohuiya.

-12. 6n chimalli cuecuepaloc y ye tepantonco yyehuaya ocahualoc in Colihuaca yca tolinqueye timexica choquiztlehua y yeehuaya ye cem atl mani a ymacehual yyao ohuiya.

-11. 6n pipiltin toteuchuan ay yeehuaya ocahualoc in #olihuaca yca tolinque ye timexica

choquiztlehua y yeehuaya ye cem atl mani a ymacehual yyao ohuiya. ±

-1. 6n nica ya ihtoa ye nimexicatl n)celopa quenmach 'el onca ay ye mo [$-'(]tlamacehuia in teteuctin +colnahuacatl !eçoçomoctli at quenmanian a in yectla intlatol ynazcapotzalca pipilta yio ohuiya etcetera.

-1$. 6quac in on ia 3uenonamican yn annopilhuan tecpanecatl ye y oc +cihtli anmopan tzopizyaoyotl topan miliniz ye tlachinolli o oohua yee maçoc achica ontlapia y ye y +zcapotzalcoyyo ohuiya. ±

 7I

 Nican ompehua cozcacuicatl ytechpa yn itlacatilitzin !otecuiyo &e0ucri0to oquitecpan 9onDranci0co Elci9o ypan xihuitl 1**$ aJo0.

!iqui tiqui tocoto tiquitiqui tocoto tiqui tiqui tiqui tiquitiqui tiqui.

cccxii-1%. 4a ontlatlauhtilo ya xicteoxiuhcozcatotomaca yn amotlayocol antepilhuan i machalchiuhcozcatl teocuitlacozcatl yn amocuentax y ma ycaya ticahuiltiti yn oyehcoc in Kelem

Page 82: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 82/214

cemanahuaqui temaquixtiani tla tihui ya tlatlaquauh çane.

cccxiii-1*. 6n ma ontlachielo ya tomachuane ticcahua tlapalizquixochitl moyahua yehua oncan

temoc yn itlayocol yehuayan /ioxi cemanahuaqui. ±

-1. 6n quetzalcalitec hotenco ya oncan ye tonca yn tichpochtli <anta 4aria queçohuel oncanticyatlacatili yn /io0 ypiltzin nepapan cozcatl ma yca ya man tlatlauhtilo ya.

cccxiv-1-. 8an timotimaloa ynic aya iuhquin cozcatl toyahuaya ye momactzinco moyetztica in/io0 piltzintli nepapan cozcatl ma yca ya man tlatlauhtiloya.

!itoco toto titocototo titiquititi titiquiti.

cccxv-1. Cuelcan cuelcan pipilte tomachuane yyahue tla toyayatihuia yn ixpan !iox &e0ucri0toteocuitlaxa#calli manca tictotilizque ticchalchiuhcuentaxcozcamacazque o anqui yechanquecholtlaztalehualtotonatoc anqui ye oncan yio aye haoya yeha. ±

-1. Cuico ya tlapitzalcalitequi toncuicatinemi tle on mach y xochitl ahuiaxtimani a o anqui yatlauhquecholtlaztalehualtotonatoc.

cccxvi-2. [$r=] ) anqui ye huel axca tlaçocozcatl quetzalli yan tonilpililoque motlaçoconetziçanyio mochalchiuhmaquiz mocozcatzin i mochipa ichpochtle <anta 4ariani ylilili yahuiyatoyolio aye aye ahuiya nicaana.

-1. 6n quetzalpetlatipan aya tonca ca ye mocha ilhuicacihuapilli yehua nepapan inmaquizteoxiuhcalitequi tontlatlauhtiloyan tlapalchalchiuhihhuitl moxochicuentaxtzinticpouhtinemi a ypan ypan aya timitztlatlaocoltemotinemi ya ylilili yahuiya.

!oquiti toquiti tiqui tiqui tiquiti tiqui tocoto. ±

cccxvii-. 6n nepapan tototl yn moquecholhuan !iox tzatzihua ya nica a aquin huel iuhquintlahuizcalli patlantinemi a aneloti oncuiya: loria in excel0i0 /eo xahuiaca xompaquica ane.

Page 83: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 83/214

-$. ) anquin huel iquac topan temoc yn ilhuicac tlanextli ya nepapan xochitl moyahuayaoncuica ay in moquecholhuan /io0 loria in excel0i0 /eo xahuiaca xompaquicaan e.

cccxviii

-%. + yn oquicaque in oriente in teteuctin i inilhuicapa onilhuiloque aya tlalticpac caomonexti temaquixtiani teocuitlatl, copalli ya, mirra concuique ye ic onacico ya im Eelemconiximatque nelli !iox nelli oquichtli ya.

-*. 6n attopa ya mitziximatque !iox on cozcateuh quetzalteuh tlamatque yn tlatoque aya ± contlatlauhtique aya yn ichpochtli <anta 4aria aqui huel yehuan conitquitaque moteyo ya nelli/io0 nelli oquichtli ya.

cccxix

-. 6n tla timochi titlamahuiçocan ticcahuane onca Kelem huel ixpoliuhtoc quetzalli yancozcatl chalchiuhteuh oncan xamanque yn pipiltzitzinti papalmaquizcozcatica amotimolotiaqui ylhuicatl ytec aya yn tepilhuan an a.

--. 6n choquizcuicatl momamalintoc tlayocolxochitica a ymelel quiça in motlaçohuan /io0tlapapalmaquizcozcatica a motimolotiaqui ylhuicatl ytec aya yn tepilhua an a.

!ico toco ticoti tico toco ticoti tiquitititi tocotiti.

-. Nonohualco ye nican in !lalhuacpan i Conchalchiuhyhcuilotihui ya ± in nonohualcatlteuctli yn 9on /ieo y ye onel yao &imohuayan i concauhtehuaco yn atlo yan tepetli yahoyaho yli yaho aye ma yca nichoca yio.

-.!eocuitlacoyolihcahuaca ye nocuic huiya niquiyatemoa yn cozcateca yn nohueyohuaninichalchiuhçoçoya intlatol niquimelnamiqui ye nelli ye [$'(] huan o contlalitiaque yn atlo

yantepetli yaho yaho.

-$2. 6io ahua yiaoo hohuaye yaho aye ye moxiuhtomolcozqui ypan nitlatlayocolcuicanicnotlamati a an catlique yn tepilhuan o catliyan quauhtlocelotl ynin ca ye micuilo atlo yantepetl onel yaque &imoaya.

!otiqui titiquito totiquititiqui toti toti totoco totoco totocoto. ±

Page 84: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 84/214

-$1. 6ancuica chalchiuhte nocuic tlacati niquelcahua ya nicempoaltecametl a nohueyohuaololihuic acatic cenquiztoc nichuipan yc yxpan nonquiztihuetzi Icelteotl o anqui ye huell axcantlaltech acic yehcoc yn Kelem yiaha yaha ylilili hoo ahua ye nela ma onnetotilo nican.

cccxx-$. )n tlaçotlanqui cozcapetlatipan a nocoyectlali a nocuic niccempohualtecametl anohueyohua ololihuic acatic cenquiztoc nichuipan ye yxpan nonquiztihuetzi Icelteotl o anqui ye

huell axca tlaltech acic yehcoc y’ %elem yiaha yaha ylilili hoo ahua ye nela ma onnetotilo

nican.

-$$. Chalchiuhizquixochitl ynmanca nontlachichina ya nitlacuilolcozcaquetzaltototlnictzinitzcanamatlapaltzetzeloan ± cuicayecahuiloyotica can nonpahpatlantinemi oo ahuayiaoo aylili yancaya.

-$%. )n nepapan in cozcanenelhuatica nicxeloa ye oncan noncuicapehpena yanitlacuuilolcozcaquetzaltototl nictzinitzcanamatlapaltzetzeloa cuicayehcahuiloyotica çan

nonpa’patlantinemi oo ahuayia oo aylili yancaya. ±

 7II

Cihuaixnexcuicatl ypan tlatecpantli teotlatolli - yquac mehua yn ilhuitzin <piritu <antoquitecpan Chri0toual 9e Lo0ario &iuhtlami cuicani ypan +o0to 9e 1**2 aJo0.

-$*. 8an ca tlauhquecholtlapalayauhtimani a oncaan y ye mochan i ti<anta 4aria ayia yeoooayia yeha.

-$. 6 çan ca xiuhquechol nepapan tototl chachalaca ya yca tontatlauhtilo yan i ti<anta 4aria.

-$-. 6 iaho yaho yiahue a ihuic temoc <an Mariel ye quitemohui oo a ynic tlatlauhtilo ya a y<anta 4aria +'e 4aria an o ticihuapille tlatocacihuapille yxquichcapa yatimitzontotlaçoyectenehuili ya ho.

Coto coti quitiquiti yc tlantiuh quitiquiti quiti quiti quiti quiti quiti quiti coto coti coto coti. ±

-$. [$r=] 6n tlapapalmaquiztototl motzetzelohua ya H0piritu <ancto ya a impa ye temoc

Page 85: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 85/214

apo0tolo0me çan ipaltzinco !otecuiyo in /io0 a.

cccxxi-$. 6n apo0tolo0me ayiahue huel ytlaçohuan /io0 tlaneltoquiliztica momiquilique in

tlalticpaqui çan ypaltzinco !otecuiyo in /io0 a.

cccxxii-%2. )ntonacaxochitlahuizcalehuaticac onca ye tonca yehua yan /io0 ilhuicatl ytec ayanepapanchalchiuhchayauhtoca yn motlayocol tiqualtzetzeloa aic tlamiz in cuepontoc xochitlyectlon cuicatl tlapitzalotoc anelota. in mohuicpatzinco titotepechteca timacehualta a6celteotla ya nepapanchalchiuh.

!oticoto ticoto titico.

-%1. 6n quetzaltototl y temo ca anaya çan can xiuhtototl y ye heco ya a y <an Eilipe <antiaoya ± oncan an quiça ya yectlin chalchihuitl a aayiahue xihuitl canahuac onca ychan i ahuayyeahuayyancoya ) anch anca inchan a in tepilhuan an teteuctin aya oncan quiça ya teyotlmahuiçotl tlatocayotli ahuayye.

-%. &iuhtlapallacuilolamoxtli mancan aya maquizcozcapetlatl yonoca ypan tonca ayatinopiltzin teuctli 9on /ieo aya ahuayie ahuayiancoya.

-%$. ) aic ylcahuiz in moteyo nohueyotzin xiuhtotomoliuhticac yn chauhquecholxochitloncuepontimani ya cozcatl nepanihui ya yc nelhuayoticaqui çan mochoquiz aya icpac tontlatoaya titocnotlatemol ahuayie ahua yiancoya.

Cotocoti quiti quiti. ±

-%%. 6n nican nompehua noncuica ya toltecachinampan aya nonohualcatzaqualli catca in <anEilipe mach aquin axcan tepilhuan mach aquin axcan yn atlo yan tepetl a y xoxouhqui mizquitlon icaca tonacaquahuitl y nelhuayoca a onca ye yolque in teteuctin i mach aquin axcatepilhuan.

-%*. yn chalchiuhtica ya onihcuiliuhtimani ya yn atlo yan tepetl a yn <an Eilipe ye <antiacoyan i conicuilotiaque in nonohualca in tepilhuan an a.

Page 86: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 86/214

-%. ) anca ynmahcehual ye chichimeca tepilhuan in ton !ieco ton Ealta0al in teuctli yehuaconicuilotiyaque in nonohualca in tepilhuan an a.

!oticototi coto titico. ±

-%-. [$'(] 4aquizquecholli quetzalli ya macpan tica ya timatlapalçohua 3uenonamican a y9on Eilipe ocentiya oo nopiltzine.

-%. )yohualli xochitla yeehuaya tlachinolxochitl a cuepontimani ya chichimecapa ytech yetonemiya tixochilhuitl ocentiya oo. !centiya oo Nopiltzine.

cccxxiii-%. Can ca tlauhquecholtzin chimaliyaxochincozcatica yaa tiya mahpan tiya int)quizteuctli cepan amonnemico yn 9on Eilipe yaho.

-*2. 6n cacahuaxochipetlatl yyooo noca ana ya anconcauhtehuaque yn teteuctin i cepanamonnemico yn 9on Eilipe yaho. ±

Cotoco tiquiti quiti.

-*1. 6n ahua nohueyohua nacico yan nican i y 0an Eilipe +zcapotzalco niquecahuico nepapanihuitl çaquan patlantihuitz ayaiya yan caya

-*. 4a onnetlanehuilo cozcatepehuaque teteuctin a ya titon Kalta0al titon !ieco teteucte yeaxcan techtlayocoli 6celteotl i yiaiyancaya.

-*$. Nixiuhquecholpapalotl patlantihuitz aya notozca nahuac oya anqui nica anqui nicaanaxinechnanquili ya tixochayacachtototl xiyatlapitzaya tocuic toxochiuh ticyamana y 0an Eilipenotozca nahuac oya anqui nica anqui nicaana. ±

 7III

 Nican ompehua coçolcuicatl ytoca, ye huecauh ic coquichitoque !epaneca, in 4exico tlatoani

Page 87: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 87/214

+huitzotzi ytlatlalil Nextenco Nohnohuiantzi cuicani yhuan pilli catca.

!ocotico tocoti. +uh ynic ontlantiuh cuicatl toco toco tocoto tico tico ticoti tico tico ticoti toco

toco tocoti.

-*%. + yn ompeuh y ye nocuico xochicalitec niman noconmama nopillotzi noconahuiltizololotzin ololo mahcehua in conetl +huitzoton oo huiya maca oc xichoca nopillotzin yntoconitotiz y moxochitzin i yhuan mocacalatzin ololotzin.

-**. +nahuatl nichuihuixohua ye nimexicatl nichpotzintli ye nochimalcoçoltzin nicmamatiuhoncan onotiuh aytzi ye noyaoxochiconetzin oo huiya. ±

cccxxiv-*. [%2r=] + oyohuallin cahuantihuitz y ie nonchoca aytzi ye noyaoxochiconetzioohuiya.

-*-. 8an ca izquixochitl nochichihualtzin cacaloxochitl tontomalinque telpotzintli +huitzotonin tocochian o a ylilia o xochipahpaqui noyollotzin yn telpotzintli +huitzoto.

-*. !içatl yhuitl malintihuitz choquizxochitl chimalli xochitl cuecuepocaticac teicoltitetlanecti +tlixco tenamitl yxpan cahuiltiya o ohuiya.

cccxxv-*. 6e noyaoxochi malintinemi ye chalcotlaca ye quimamatihui xochiquahuitl ye;uexotzinco +tlixco tenamitl yxpan cahuiltia o ohuiya. ±

!ocotico tiqui tiqui tocotiqui tocotiqui.

cccxxvi-2. + ololotzin ololo mahca oc xichica in tinoconetzi tzo nimitzontecaz mocoçoltzincohuallaz ye mota +huitzoto mitzonhuihuixoz yiao ohuiya.

-1. Noyollo quimati nimitznochihuili yn tinoconetzi huallaz ye mota. Ahuitzoto

mitzonhuihuixoz yiao ohuiya.

-. Nicutzi +huitzoto macaço cenca xitlatlayocoya oo in tiquilnamiqui mopiticatzin

Page 88: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 88/214

+xayacaton oohuiya.

-$. 6n çan yio oncan ontimalihuin tlalticpac yn ichpochyotl in ahuilnemilizotl ± macaço

cenca xitlayocoya o oo in tiquilnamiqui mopiticatzin Axayacaton oohuiya.

-%. 3ueço timochihua tinicutzi in timochoquilia tinicuticatzi neçahualpilli xihualmohuica tlanimitzonmama tla nimitzahahuilti y ximocauhtzino tiniucticatzi neçahualpilli yaoo huiya.

-*. )hualacic cueponi xochitl toconitazque in yectli conetl +huitzoton ximocauhtzino.

-. Chimalli xochitl yca ninoxauh nimexicacihuatl nichpochtzintli tlachinoltica y popocatimanin nonehcuiloltzin ± queehellehuia tonahuac onoque oo huiya.

cccxxvii--. 6aoxochitl ypan momati nonehcuiloltzi queheelehuiya tonahuac onoque oo huiya.

cccxxviii!ocoti tocoti tocotititi tocotititi tocotititi. 

-. 8an nontlatlayocoxtica aytzi nicutzi ticihuatzintli queçomach nontlacatl y nocanamomiquili no, ye, coltzin in +huitzotl yiaohuiya.

-. 3uemach yn oquichiuh noyollotzin i ayoc huelin nicutzi ayoc huelin niquicahuaz, no, ye,coltzin in +huitzotl yiaohuiya. ±

--2. !laca a y nicutzi tinicuticatzi tlaca monahuati y +huitzoto tla xonquiça aytzi a tohuallaohuiya.

cccxxix--1. [%2'(] + iz tleço huala iz ca çan tlahueliloc ye ça moniuctzin tla xonquiça aytzi a

tohualla ohuiya.

cccxxx--. Cenca nelli cenca nelli &olotzi cenca ye nenelli in tinechcalaquiz +huitzoto tlaca nellimotzi çan titlahueliloc cenca nell itzi yiao huiya.

Page 89: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 89/214

--$. + ymma nell itzi cenca ye nelli in tinechcalaquiz +huitzoto. ± 

!oquotico tocoti tocotocotocoto ticoticoticoti ticotico ticoti toco toco tocoti.

--%. +yliliaoo cocomoca huehuetl !amoancha ye molini ya chimalli xochitl oyohuallincahuantihuitz oohuiya.

--*. 6 xochimilintoc moteponahuaz ye milini ya chimalli xochitl.

--. Noconcac on cuicatl yn ye nichpotzintli nicnomahmamaltiya nicutzi toconitazque+huitzoton çan tililili tililiy on ocueponico y xochiquahuitl oohuiya y xochimecatl malintihuitzquitotoma icuic +huitzoto çan tililili.

---. Nimitzilnamiqui noyecoltzini yn tlatohuani +huitzoton quenmach in oticchiuh yenoyollotzin ohuiya. ±

--. 6 ça no iuhqui mocuicatzin i ça no yuhqui ye motlatoltzin ahçoc niquilcahuaz quenmach.

!iti toco tocoto titito titito.

cccxxxi--. +ya ilili ololotzi ololo nopil mamaltzi +huitzoto tla nimitzitoti ohualacic yxochiconetzintlo ohuiya.

-2. Can quetzalxiloxochitl ye oncuepontihuitz ohualacic xochiconetzintli conahuiltitihuitz inneçahualpiltontli ylili ylili ahuayiao ohuiya.

-1. 4açaçoc nican caltetzinco toyaya ca noyecoltzin telpotzintli +huitzoton huiya ±

cccxxxii-. Nimitznohuiquiliz totecatihui in tocochiyan xochiatlapan !amohuacha yn tinenemi&olotzin yia oohuiya.

Page 90: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 90/214

-$. Ninihcuilo aytzi tinocniuhtzi huiya quen nechittaz aytzin noyecoltzi yn neçahualpiltontlixochimecatl yn momamalintoc yn nonehcuiloltzin oohuiya

-%. ) anca izquixochitl in momalintoc y ie nomatzi ye nichpotzintli yca nicnahuatequiz inoyecoltzi yn neçahualpiltontli yaohuiya. ±

 I&

[%1r=] Nican ompehua !equihquixtilizcuicatl ypan tlacueptli teotlatolli yc oquiz ilhuitzin <anEilipe yquac yn oahcico H0paJa ytetlauhtiltzin <u mae0ta9 in tlahuiztli quimomaquilia altepetl+zcapotzalco !epanecapan ypan xihuitl 1*% yehuatl oquitecpan 9on Dranci0co Elaci9o

o'erna9or &iquipilco, auh y xihuitl ypan omeuh 1**. 6quac Mo'erna9or yn +zcapotzalco9on +ntonio 7aleriano.

!ico tico tico tico tocotico tocotico tocotoco tocoticoto.

-*. 4a xiqualyancaqui oo yn nonohualcatl on tepanecatl yehuaya yancuic xihuitl cueponi yaypan nicmati ye noyol nicuicanitl y iehuaya niquehuaz oo huaye yn ica tzintic in ilhuicatl ynica manaloc in tlalticpac yio ohuiya.

cccxxxiii-. 6n ma manoço cuel ma huallacaquican yn Nonohualco tonahuac onoque niquehuazoo ohuaye ±  yn ica tzintic in ilhuicatl yn ica manaloc in tlalticpac yio ohuiya.

--. 6n çan ca ye oncan y &ochitlalli ya ypan a ya ye quiyocoya o in Icelteotl totecuiyoyiehuaya omentin tlacaxinachti ye chihualoque oohuiya.

-. 8an ca yeehuan o oohuaye in +9am, in H'a, tlapixoque ye cemanahuac yio ohuiya.

cccxxxiv-. !ell anellin toca mani tlalli niqualihtoa quenmaniya yiao oohuiya tle ic onaxque intla#tlacoque in +9an in H'a, in palay0o yn xochitlalpan ca huel motelchiuhque huel intlatlacolin cococ yca ya tiyanemi tlalticpac tel a#nelli huel timaliuhtiuh oohuiya. ±

-2. 8an yeihcayan choca quenmaniya in pa9reme in quitohua ya ca huel motelchiuhque in+9am in H'a huel intlatlacol o nelli yehuan quixinique yn inahuatil in ihiyotzin !otecuiyo

Page 91: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 91/214

ohuiya.

-1. !le in conmottilique quilmach quinenehuilizque y cemicac chane yn Icelteotl !otecuiyo o

yio yioo amopinahuiz a oohuiya.

!ocoticoto coti, yc ontlantiuh, tocoto toti cotico. $2

-. 6e quitohua ya in /io0 quiyocoya yeehuaya yacatto yehuatl in tlanextli ya ynic omilhuitlye quichiuh yn ilhuicatl o o huiya. ±

cccxxxv-$. [%1'(] 6e eilhuitl ye cayachihua in huey atl yhuan in tlalli auh ye nahuilhuitl yequimanan tonatiuh oo yhuan metztli yhuan ixquich y citlali oohuiya

cccxxxvi-%. 4acuililhuitl ye ipan ohuaye ochihualoque yn atlan chanequi niman yeehuan onepapan tototl patlantinemi yiao ohuiya.

cccxxxvii-*. 6e chicuacemilhuitl ye quimochihuili !otecuiyo in mamaça yn ixquich yollin

tlalticpac yhuan yquac ye quiyocox yn achto tlacatl huixa ma yhui huel topatillo huel tixiptlamochihuaz aya yehuatl tlatoz in tlalticpac yio etcetera.

-. 8a ycemaxca ycentlatqui mochihuaz o ye nica in notlachihual yn yxquich onoqui intlalticpac yio ohuiya.

!otico toticoto. ±

cccxxxviii--. + yn iquac o in oquiyocox !io0 aayyahue yn attopa tlaca niman quinmoteochihuiliquinmolhuilia ya ma ximozcaltican aya ximotlapihuican a ayiahue mochi ca xinencan intlalticpac yio ohuiya.

-. 6n izcatqui ca onamechmacac nepapan in quahuitl aayiahue in motlaaquiloti ya acemanahuac onoqui nepapan celiztoc y xihuitl ye nicaana ya mochi ca xinemican.

cccxxxix-. Cenca çan cuel achic huiya yn oquitlaneuhque in ipetl in icpal 6celteotl /io0 niman

Page 92: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 92/214

ye moçoma in tlahtohuani yeehuaya cenca çan ye quitohua ya +9ane +9ane cenca huel xicaquiyehua mitonal ycaya in ticnextiz in motlaqual tlalticpac yio ohuiya. ±

22. 6huan ye mitto ay yn ica ye quixnahuatiya yehua in iquin yn niquittoz in nicnequiz ayatlamiz yc nican monemiliz aya ca nel titlalli yehuaya occepa titlaltiz yio ohuiya.

!ico tico tico, tocotico tocotico tocotoco tocotico.

21. 6n ye cemani yehuaya in mopixohua in tlalticpac tlaca çan no iuhqui tlapihuique nepapano o yn tlatlacolli yehuaya ye ica y ca oppa omoqualanalti in /io0 ocapacho ye cemanahuatl yioohuiya.

2. 6n çan chicuey tlacatl yn omocauhque yn ipilhuan Noe ye no yehuan o yntlacaxinachoque huel mahuiztico cuix moçomaznequin !otecuiyo çan pepehualtilo ohuiya. ±

2$. [%r=] +n otlamito matlactzonxihuitl omey yeehuaya oycnotlama yn /io0 caoquihualmihuali yn itlaçopiltzin yn temaquixtiani yao etcetera.

2%. 6n ca ytechpa yehuaya oquimocuilitzinoco yn tlaçonacayotzi <anta 4ariaotechmomaquixtilico ynic aya ytlaçomiquilitzin yhuan otechmomaquili y cemicac nemiliztliohuiya.

!ocotico tocotico.

2*. 6n ma totlamachtica ma tipahpaquica teteucti tepilhua xicaquican i tlahuizcallimoquetzaco çan ca ye iquac ohualmoquixti in huel nelli tonatiuh o y &e0ucri0to topanquicenmanaco yn itlanexilo ya xapotli moquetz ilhuicatl ytic yio ohuiya. ±

cccxl2. 6quac tocnihuan mochiuhque ho aneloti in tlalticpac titlaca oo ye ica hamo çan nenachtopa quittac in tepetlaacaltitla in 4aria 4a9alena yiao ohuiya.

cccxlicccxlii2-. 3uenmach uel tehuatl tonmotlamachti cihuapille 4a9alena !otecuiyo achpa

mitznotz nelli /io0 nelli oquichtli &e0uchri0to çan ca ye onca yn tepetlacalli onoca alleluyaohuiya.

Page 93: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 93/214

cccxliiicccxliv2. 6n oquicacque apo0tolome omozcalitzino cenca ma#comanque hualehuaque<an Eetolo <an &ihuan yn oncan tepetlacalco y xochitla ic yiollo pachiuh cenca.

!otico toticoto. B ±

2. )mpoalilhuitl ontlano ye quimonahuatili ya in apo0tolome in !otecuiyo yeehuaya innohuian cemanahuac caquiztiz in euanelio niman ye motlecahui o yn ilhuicatl ytic yio ohuiya.

12. + yn iquac yn ye cenmani in nohuian in apo0tolome ayiahue in <ant Eilipe y ompa ye

ihualo ya ytocayocan +0ia, ompa coloztitech momiquili çan ipampa yehua yn itlatoltzin in/io0 yia ohuiya.

11. In ma cuel achic mocehualotitla nica huiya ma onneyacalhuilo yn <an Eilipe y intazcapotzalca çan motlahuiztica ixtonatimani yeehuaya yn mauh in motepeuh ynmotlalhuacpan ao ohuiya.

1. 6n totepantlatocauh ypan timochiuhtica yn ixpan in /io0 ± 6palnemoani cuix oc nelli

achica ye nican timitztlanehuizque yiehuaya ma xiqualicnomati o in mauh in motepeuh yntlalhuacpana o ohuiya. ±

 &

[%'(] Cihuacuicatl ytechpa ynezcalilitzin !otecuiyo quitlali 9on Kalta0ar !oquezcuauhyoColhuacan tlatohuani quitlauhti y nican +zcapotzalco tepanecapa tlatohuani 9on /ieo 9e

eAn tocnotlatemol ypan xihuitl 1*$ aJo0.

!icoticoticotico tocotico tocotico tocotico tocotico.

cccxlv1$. 6c ompohualli ye anchicueytica neçahualo tlatemachilo ye ontlaocoyalotocnentlamachotoc ye ixquichan motlachichualhuan ye cemanahuac o ohuiya.

1%. Cuelcan cuelcan tihuian annicutzitzinhuan ichpopotzitzinti ma ticyaittati yn

Page 94: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 94/214

omonomaizcali oyamoquetz ye oyayol Fe0uchri0to ohuiya. ±

1*. 4aquizcoyolcahuantihuitz in mocuicatzin in !otecuiyo ma toconehuacan ma yca yca

 pahpaquin toyolia in moquiappan <an Dranci0co ma onpahpaquihua aye otacico y hueypacacaohuiya.

1. )n quetzaltocxilotl cuecuepontihuitz on tozmiahua o xexelihui ma toconquaca ma ica yca

 pahpaquin toyolia in moquiappan &an (ancisco ma onpahpaquihua aye otacico y huey

 pacaca ohuiya.

!ocoto tocoto tocoto tocoto ynepantla onahci in cuicatl niman ye ontlami tiquiti ticoto tiquiti

tocoto.

1-. 4a tonhuian nicuhuan oyamoquetz mozcali ipiltzin o çan yehuan /io0 y ma oya notzalo ± ye ompohualo çan tictochielia oyecoc nican yia oohuiya.

1. 8a im momecahuehueuh ma ontzotzonalo ya ma ica o ma tictochialican oye#coc nican yia

oohuiya.

cccxlvi1. 4a oc achtopa yehuatzin ma tictlatlauhtica in ichpochtli cihuapilli ye tonantzin <anta4aria aço achitzi ye topampa coya tlatlauhtiz in tlatlacohuani in !otecuiyo /io0 yio ayio 8antotepantlatocauh ye nello huel yehuatzi quiyolcehuia yn iconetzi <ancta 4aria.

!ocotico tocoti tocotoco tocoto ticotico ticoti ticotico ticoti, tocotoco tocoti.

cccxlvii2. 6n ye huey pa0cua techmaquixti omozcali !otecuiyo ma ompapacoatitlachihualhuan ± y teocuitlatica y antlachinolquatechone#que noconetzi axcampa qualcan ama tictotlatlauhtilica oohuiya.

1. 6n ma ixquich tlacatl ma quimolnamiquili inic topampa tonehualoc y Fe0ucri0to inanquetzal ne#cuiele#que noconetzi axcampa cualca a ma tictotlatlauhtilica oohuiya.

. 6n axcan niquittoa nitonEalaci0co nocihuapotzitzinhuan oo o ço niquitta in /io0 tetatzinin quimochihuili ye cemanahuatl ohuiya.

Page 95: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 95/214

cccxlviiicccxlix$. 6n onel yaque ye tonanhuan an topi#tzitzinhuan oo açocyocanoquimottilitiaque yn imac ticate in /io0 tetatzin etcetera. ±

[%$r=] !ocoti tocoti tocotititi y tototititi tototiti tocotititi yc ontlantiuh.

%. 4a ompehualo nican ma ya nequetzalo yaye otacico i pa0cua ya oya ye#coc yn !eotl!emaquixti tlalticpac nica ye nello huiya.

*. !latlapalcacamaxochitl tozcuicuiltzetzelihui moxochiotzin topan onpixahui ma yca yca

ma neyahpanalo aniuctzitzinhuan tlalticpac nica cecentlamantihua.

. !oznenexochiçaquanpapalocihuatl 9on Ealaci0co izca moxochitzi ma xonmitotiya oncuicacuican tla#tla#machmoyahuac ± moxochiacuetzin ye nohuipiltzi ye ipan aya xiquimonitoti yemopilahuiltilhuan ichpopotzitzinti cuix mochipa ye nica ca çan totlaneuhcon tlalticpac nicacecentlamantihua yiohuiya.

cccl-. !la xicaquican y annicutzitzinhuan in moztla huiptla techontlatiz yn Icelteotl toyazquecan ompa ximohua tichpopotzitzinti maniz in cuicatl o ic onnetotiloz in xochitl o tlalticpacnican cecentlamantihua yiohuiya.

!iticoto tocoto tocoto titicoto titicoto yc ontlantiuh.

. 6n annocihuapo#huan ye tonquetzalyecmaamantihui o ± ye nican tichpopotzitzintitocoyecozcamecaihcuixtihui o ye tocuic ye iquiappan /io0 !otatzin aytzin ohuiya.

cccli. +ytzinicutzin nocihuapotzi tozpapatzi titlatlapalxochitl a nimitzonmamanopilahuiltiltzi tocnotlatemol 9on /ieoton i tla nimitzitoti iz ca moxochitzin yhuaan mocuictzitla nimitzonehuili ololotzi aytzin etcetera.

$2. !le in ticuicaelcicihuilia ticxochiyoocoya tocnotlatemol ma oyaque o y mopihtzitzihuan in!etlepanquetzatzi Ilhuicaminatzi oye ticmahuiçohua y iz ca moxochitzi yhuan mocuictzi tlanimitzonehuili ololotzi aytzin. ±

Page 96: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 96/214

$1. 6n on tzinitzcan tonpilihuia o ceceliztiuh toyollotzin toyolia yca teotlatollitocoyecozcamecaihcuixtihui etcetera. ±

 &I

4ichcuicatl

6n iquac omotlali yn oiuh tompehualoque yntlanepanhuil mexica yhuan tlatilolca.

ccclii

$.6n ye o ya xamoquetzaca a in ye ompoaltonal ca yic onneçahualo ya,anteocuitlanepapamichime anqui nelli ye axcan moquetza mozcali o Fe0ucri0to yn Ipaltinemiyn ahua nomatzi yn a o anqui ça nelil ya ye#coc yn ilhuicaquin yn mayauhcampa motlalitoytatzin in /io0, ahua nomatzin yn a.

$$. [%$'(] 3uen huel ximimati ya titeocuitlamichin i titotolini ya y ie atle tocuic a yn atlitec aanayahue toconelehuiya in quetzalacatzanatl ontlaçocoyolcahuani ya ye concuicati ya 6celteotlyn ahua nomatzin yn a 8an yeic nichoca ± can mach tomacehual yn nixalmitzin tixohuiltzin iye toca ilhuitla ya yn oi0po ya tel ahyeican titlachihualhuan in /io0 a yn ahua nomatzin yn a.

$%. Nelcicihuiya an a !olocatzi huiya yn nachcahue +xolohua yeehuaya tiquimelehuia a intocnihuan +xayacatzin 3uatecomatzin a yhcahuacatimani yectli ya incuic çan quimonanquiliaa chilacachtipan i a a y xochcatzi yn a.

$*. )totlahueliltic can tinocniuhtzin tatetepitz yn atopinantzi huiya can ticyolitlacoque yyehuan /io0 y ye ahtiqualoni quenmach amique atoznene ya yn acociltzi chalchihuauhquilitl ia ypan huilohua ticaqui a ylhuicatl itec a an a. ±

cccliii$. 8an tichichimecamitzitzintin aayyahue titotolinia techatzatzaqua yn tonahuac onoquea y 4exico y canelpa tonyazque yn çan ca ye nican yn tipopolihuizque ana ma.

$-. 4a xamelaquahuacan yn Coyonacazco ohuiloac a in tepilhuan on tlauhquecholmichini yn)quiztzi quauhxohuili a in !lacotzi a ocelomichini yn 4otelchiuhtzin yn cuixquitlehuatzazque yn cuix inca ilhuitlazi y yehuan /io0 yn Coyohuaca ana.

Page 97: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 97/214

..

 $. 6n huitzitzili michin i teocuitlaamox çan i matlatitec timahuilia oncan ticpolohua in

motlayocol ohuioha.

$. 6n huel pahpaqui y ellelquiça ± xiquittaca teocuitlaamox çan i matlatitech timahuilia.oncam ticpolohua in motlayocol.

%2. +calla moçoma 6palnemoani in quetzalxomomichini matlac in ye quiça y in !emilotziniyn oonanoc tlapalxohuili ton ;elnanto yn 9on Eetolo in ye nelli huey pochotl ytech teçohuaqueacacueptitlani acon ah calaquiz ca timitzitzinti ohuio ha.

%1. 8an tlacateccatl ti!emilotzini tiquiyanotza mocnihua tiquelnamiqui ye ic malintoc cococycaya mochoquiz aya yn oonanoc tlapalxohuili.

cccliv%. 6n xiuhquecholi michin i on tzinitzcan pepetlacatinemi ± teocuitlatl a chalchihuatlyn ye iteca ya in quetzalacpatl cuecueyahuatoc ytlan tonquiztinemi ahua totatzine oi0po ye.

%$. [%%r=] 6n michçaquantzin xalmitzitzintin ampapactoque xiuhacanelhuatl ye ytlan aya inquetzalacpatl y in cuecueyahuatoc.

ccclvccclvi%%. 6n titlapaltecuicitzini quetzalli an atzalan ticnocahualoc ti<an Foan otiya ilhuicatlytec ye Feru0alem loria ticmati ya yan cuix nican tocha oi0po ya yn pahpacohua mayahuiltilo 6palnemoa çan ca ye nican i yn teocuitlachacalin i tlapapalmichin i otiya oniyailhuicatl ytec. ±

.$.

%*. Nompehua ya nocuica ya an a xochinquiyapan i noconahuiltia y yehuayan /io0 yexiuhquecholmichçaquantzitzin cuecueyocatinemi ye chalchiuhatitlan i xompaquica ahuatomachuan e.

ccclvii

%. +uh in nehuatl nicuicanitl aya quetzalacatica teocuitlacoyoltica niquimelelquixtiaticcahua ye xiuhquecholmichçaquantzitzi cuecueyocatinemi ye chalchiuhatitlani xompaquica

Page 98: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 98/214

Page 99: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 99/214

**. 6 hualla yo hualmomana necuicatilon tzinitzcan yn acacueyame oncan tlatohuaquequexquia xochitla ymancan ao.

*. 6n ye xiuhquecholatetetzon ma ytlan a a tontlatlaocolcuicatiyacan oo ticnoxoxochcameyn !apian ao. ±

*-. 6n itlatol ca ticchielia oo yn !otecuiyo 6celteotl i yztac michime 0aa9otica ya intequitihua ayio.

.*.

ccclixccclx*. 8an teocuitlapitzxochitica amohuihuicomaya tocuic a yca onmitoti ya ym an imimitzitzinti in quetzalatlacuilotzin ye xiuhchopiltzin a yn 4exico xoncuica ya ahuanomatzine nocniuhtzine ya.

*. ) anqui ye nican i quetzalmiyahuaxochitl xeliuhtimani a in tlalticpac aya achalchiuhayoxochiquilteuh toncuecuepontimani ya ytech tontla#tlachichinaxiuhtomiyolpipiyoltzine.

2. 8an niquitohua ya nichalchiuhatopinantzin ± campa tiazque in moztla huiptla tlaneltolmatlatitlan ticalaquican ye y açomo nocniuhtzine y ma timellaquahuacan yiahue.

ccclxi1. Can noconilnamiqui yehuaya ça iuhqui nacociltzin yca niquiz ye yacpatitlan i ye icnonaci ye Colihuacan a a nimexicamichin i ye y açomo nocniuhtzine ya ma timelaquahuaca

 yiahue.

. 6 xihualquiça timitzitzinti tla timochin tontihtotican i ye iquiyapa yehuayan /io0 ye ixpanaya tonquiçatihui oi0pon teuctli yancayio.

ccclxiiccclxiiiccclxiv$. 6n tla mochi tlacatl oncuica ya timitzitzinti otiquetzque ye tohuehuetzixonmittoti pala petolotzi ± que ye mitzitaz ye totatzi oi0pon teuctli.

..

Page 100: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 100/214

%. + ilhuicatl a ytec ye hualmotzatzilia +yoquan michin i atetetzonatlauhcatl ahua conetle aypan ye tlapan atliyaitec chalchiuhacalli ya yn tepiltzin Ce !ochtli cozcamichi onnecuepaloc ynquine nopiltzi nomache.

ccclxvccclxvi*. [%*r=] &onicnotlamati noyol huiya y ni9on Foano ça ye n+huelitoc huiya çanniquita ya hualatoc atl quiya tlacaço teuctli ya yehua çan ca 4otelchiuh y ye nelli huel yectlimichin atexcall ipa huel coyanotza ya <anta 4aria in quine nopiltze nomache. ±

ccclxviiccclxviiiccclxixccclxx. 8a niqualittoa yehuaya ye niquetzalxiuhçayolinitoconcecentlamitoque toyollo ya a toconcecehtlamitoque tlacoyotl tequiyotl tamilome ohuallain itztec y ye cecec o cuel achic onnetotonilotoca timexicacueyame cenmanca ye nelli yahue ymach oc techalmati tachcahua ye omotecato quenonamican i yn +xayacatzin yn teuctli yehuaohualla yn itztec y ye cecec.

ccclxxi-. ) anca nicahuanee acatitlan tonoque man titotlatican ye no cepa huitze amoxtli yncue çan nohuiya tlaxixiltihuitze can nelpa toyazque yn nepapan atlan tonoque yyancayome hoahua yyahue ma xinechyayttacan y natepocatzin ma ya oc nicaan onehuato yanictlanquiquizcuicatia ahua teuctzintle Fe0u Chri0to ± in Ipalnemohua ya yxquich tiyanemihue.

ccclxxiiccclxxiii. 6n çoquititlan yc nontlacactoqui n+xolotl i yecoya totomayncuicaxochimecauh acociltzin +huihuitlatzin nechoquililo ma necuicatilo ya y yancayome.

. 8an ninotolinia y ça nichoca y n+xolotl huiya yn ma yonahuiaca man i tehuan yn ma yaynpal natli yecoya totoma yncuicaxochimecahui acociltzi. Ahuihuitlatzin nechoquililo ma

necuicatiloya y yancayome. ±

.-.

-2. + yn quiahua y yahue ye chalchiuhatl ymanca tiquetzalmichin i timoyehyectiya oo a in4exico nica xahuiya ca ticcahua xinechayta ca an a ) anqui huel tehuatl nimitzonmahuiçohuatimoteocuitlaahuachtzetzelohua aya y cemanahuaqui tlaocoya noyollo xahuiya ca ticcahuaxinechaytta ca an a.

-1. !eocuitlapapalotlacuilomichini tontlachichina ya ye coçametl ytequi ya cuix occeppa

Page 101: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 101/214

yhuin cuicatl aya man timitzonpiqui ca man timitzehuacan aya ma moca tontellaquahua ca.

ccclxxiv-. &iuhquecholmichin i teocuitlatzitzicuicatinemi quetzalatl ytec aya ± <an Ealaci0co

teuctli tiCo0maya.

-$. + yquac 9omino yehuaya oncan yancuican çan quiyacaqui motlatol mexicamimitzitzi ye9on Foano ye !apia teuctli tiCo0maya.

ccclxxv-%. 6 xochimitzi patlantihuitz in 4exico nican ani onahpetzcuecueyoca ya [%*'(]quetzalaxiloxochitl xelihuiya y ye icuic <an Ealaci0co ya.

ccclxxvi-*. !imotzinitzcantzetzelohua ya yn centlal moteca ya ani onapetzcuecueyoca ya.quetzalaxiloxochitl xelihuiya y ye icuic &an )alacisco ya. ±

..

-. )ncuicapehua ya quitzintiya o yn oi0po cemanahuac nemi a yn moteyo ya quetzal tolini

xelihuia yn motlatol chalchiuhatatapalacaxochitli ma ic tonahuiyaca hoy.

--. 6n ahua aho aye anteteuctin i ye ic pachiuhtaz toyolliyo oa yn otiquitaque tlalticpacqueyeehua in /io0 timimitzitzinti xahuiyacan hoy.

-. 6n tla#tlatlacuilolamoxnepaniuhtoc yn amoyoli a anmimitzitzinti chalchihuitl yn acatic inican o ticuica ye coyatlatlauhtizque /io0 ahua nomatzine anahuaca michin o yn !apian ayio. ±

-. 6n tla xihualhuiyani yn atlan amochan in quetzalteuh nepapan o anmimitzitzinti yecuicatiloya a /io0 ahua nomatzine anahuaca michino yn Tapian ayio.

2. +tlan chaneque ytlachihualhuan /io0 çan ca michin axolotl, amilotl, antle ye incuicquimocuicati ya xochcatzin acacueyatl huehyan cuica o axaxayacatzitzin mahuiltitinemi o aye.

1. ) ayac ye quimitta tlamach mani ye incuic yxochiuh achilin an tlapalacaxochitl

Page 102: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 102/214

tonalaxochitl a ± yca onmitotiya chalchiuhatlacuilolme quimocuicati ya xochcatzin.

..

ccclxxvii. Can ca chalchiuhatl yayahui ca in 4exico nican i quetzallamoxtli yaa a ytlantonquiquiztinemi çan tixiuhtotomichin i can ti9on Foano tItztlolinqui ya y çan ca /io0 ychani.4a xoconcaquican i ahuexotzinca y çan ca chalchiuhtetzilacatzitzilicatoc a yxochicampan a<an Ealaci0coya.

$. 6n icnotlamatiyan i nimexicatl yyehuaya chalchiuhacatitlan ninenemi yn n+chichimatzini uncan aya nictlatolchi a yehuayan /io0 ychan i y xamelaquahuaca ya nella. ±

%. 6nn ahua tomachuanee otechahuatz 6palnemoa çan ca ye onnca Coyonacazcotimimitzitzi ne ya ca tlami no campa oc nen tonyazque hui xamelaquahuaca ye nella.

*. ) ach aqui ycniuh oo ocuel momatlahui xictlalcahuica ne antocnihuane tocnihuane yaaotitocenquixtique ye +xomolco timimitzitzinti can moztla huiptla tiz can tematlac cetihuetzitihui çan ihuiya tonteçohuazque y xompaquica ne.

. [%r=] 6n atli ye itec nompehua ya nicayahuitequi noxochihuehueuh nicuicanitl+chichimatzine xonmahuilti mamaxochiuh ycaya o aylililili ho aya heya. ±

ccclxxviii-. 6n tlapapalatlacueçona yntlan tonemi ya +chichimatzine xonmahuiltimamacaxochiuh ycaya.

ccclxxix. 6n icnotlamati noyoliol atly a y xictli manica timexica timimitzitzinti atlymaxaliuhca oncan tiyol oncan titlacat ti9on Foano ti!apia teocuitlaitztolin pepetlani aymanican quetzalhuexotitlan.

. 6n maoc tonahuiaca timexica timimitzitzinti atl ymaxalihuica teocuitlaitztolinpepetlani aymanica quetzalhuexotitlan.

2. 6n ye ic expa y ye monahuatili totecuiyo ome michin yn quinchiuh ± ce oquichtli nimanye cihuatl i ye quinmonahuatili amehua ye annemizque atly ia ytec a.

Page 103: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 103/214

ccclxxx1. ) ayc mocehuiz tetlayecoltiz ye ixquich michin i tlanel cenca quexquich mitzanaznomacehualhuan amehuan ye annemizque atly ya teca. ±

 &II

 Nican ompehua yn Eilcuicatl ahnoço Eiltoncuicatl ye huecauh meuh ompaO 4exico <anDranci0co ypan ilhuitzin tomatian mochiuh yquac in ompa teopan tinemia oc tipipiltotonti.

Cototicoto ticoto tiquiti cototiquiti cototiquiti.

ccclxxxi. 6a man toncuicatlatocan tihuexotzinca, ma toncuicapepehuacan aya xochitltotlayocol in toconyachihuazque in tipipiltzitzinti ma onahahuialon amoxcali manica. 6a cuelconetle ma xihuallacan antepilhuan y ma oncuicatlatlanihua anqui ya nican y acon y yequichiuh ilhuicatl yn tlalticpac aya o anqui ya yehuatl !otatzin /io0 aya ontlaneltoca toyollontipipiltzitzinti ma onahahuialon amoxcali manican ya cuel conetle. ±

ccclxxxii$. ) xiuhquechol choocan tlatoa ye noyollo çan niquelnamiqui a yn anpipiltzitzintetomachhuane quehuelço tehua a ye ticmahuiçohua yn itlatol 6celteotl y ilhuicatl yyollo /io0mochiuhtoquin cayio.

ccclxxxiii%. 6n ma ontlaocoyelon titocnihua anpipiltzitzinte tomachuane yn teocuitlatica yacecenpoalxochintlatlahuizcallehuatoc ye iquele0ia yn oncan notzalo ontlatlauhtilo ya ylhuicatlyiollon /io0 mochiuhtoquin caiyo.

*. [%'(] 6ye o çan ayohuica nemohoa ya anayan tlatlayohualpan tlalticpac ayac huelonquiynic ya tiyazque tlatzontequiz totecuyo /io0 ± yn Ipalontinemi tocnihuane tocnihuanexompaquica hue.

. Ceyohual in tlatzontequin /io0 onteyttohua onteyhua ca ompa ximoa tocnihuanetocnihuane xompapaqui hue.

!ocotiqui tocoti tocotiqui tocoti tiquitiquitiquito tiquitiquitiquito.

Page 104: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 104/214

-. )n opehualoc <an Ealaci0co ye cuico ya ti9on Fihua o ye tItztlolincaton i ma ye tocontocaca ye totata in pele0itente ye quitlatlauhtia 6celteotl in tipipiltzitzinti ma oc tonahahuiaca oanqui ye nica an a. ±

. 4a calaco a in tipipiltzitzinti ye no cuel chocaz in topilahuiltil yxhuetzcatocato ma ocxoconahuilti a y &altemocto macaoc xichoca mama mama tinoteycatzin o anqui ye nican an a.

. + onca a Kelem ça ye motlacatili Fe0ucri0to 6celteotl y ye cemanahuac ontotonatoc ynmotlatlanextzi ye mitzonmotlatlauhtili a a yn aneloti huile huile huile huiletzine.

22. +nca ye monantzin ooo <anta 4alia çan ca ye ipa ye tonmoyeyetztica y ye cihuapilli ye

cemanahuac ontotonatoc y motlanextzi ye mitzonmotlatlauhtili a a yn aneloti huile huile huilehuiletzine.

ccclxxxiv21. Ca yohualli ixelihuia ye temo ya o yn <piritu <anto no ti&e0ucri0to on ca oncananaya y moxacal ymanca ± tonehcoya onilhuiço ca moxxochin tlapaltototl yn Icelteotl e ohuanomatzine y a.

2. !la ticmahuiço ca tihuexotzinca pipiltzitzintine ticcahuane onca oncan aya y moxacalymanca tonehcoya onilhuiço ca moxxochin tlapaltototl yn Icelteotle ohua nomatzine y a.

Cototiqui titiqui titoti cototiqui titiqui titoti cototo cototo cototo coto.

2$. 4a xompactaca tomachhuane anpipiltzitzinti maca ximochoquilittacan oo tlaça tlaçaxontlatlayocolcuicata ca ayao ohuayaye ça ye ic nichocan tinotlatlatzin yye y aco tletontlaquetz in y çan ca iuhqui toyazque ± can ompa ximohua çan tipipiltzitzinti yao ohuayaye.

2%. 6n tlapalomixochitl y ye xochitl tlatlatzcatimani a çan tiquincecenquixti a oo a ycatitapana çan tipipiltzitzinti o xiuhquecholceceliztoc ohuao aye.

ccclxxxvccclxxxvi2*. [%-r=] 4a xihuallacan ticcahuane yn man toconteocuitlaamatlayehuaca yntopapalomatl ic tellel onquiçaz ohuao aye.

2. 6n çan totlayocol ypan toncacate yn tipipiltzitzinti quen toconchihuazque e yn ma huel

Page 105: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 105/214

tiquehua yectli a ycuic /io0 a yyoyahue yao aye.

2-. 4a xihualhuian tocnihuane y a in man tonahuiaca ayahueye aço huel toconpoa toconehua

oo yectli ya ycuic /io0 ha yyoyahue yao aye. ±

Cototico toticoto tiquiti cototiquiti coto tiquiti.

2. 6n man ticuicayelcicihuican y timexicapipiltzitzintin i ye axcan motlecahui ) ye totatzin<an Ealaci0co yehuaya ilhuicac ytec ho ohuili ayea.

ccclxxxvii2. 6n man ypampan tonchoquizcuicui ycaca tonahahuiaca xochitecpan calteca yayecoya tlali 6celteotl yehuaya ylhuicatl ytec ho ohuili ayea.

12. ) a mach ya nel tomachua man tlatlauhtiloya yn ca çanio in teotl Fe0u Chri0to yn catipilhua an titlachihualhua y ma ic xonahahuiacan teteucti tomachuane.

11. ;ualchocan toyollo tihuexotzinca conetzitzinte ya in tipipiltzitzinti ± o anqui tomaçehual

amoxihcuiliuhqui ya ytlatol Fe0uchri0to yn ca tipilhuan titlachihualhuan y ma ic xonahahuiacan teteucti tomachuane. 

1. ) anca iuhquin quetzallin tonhuitoliuhtoque o yn tipipiltzitzinti yc tontopechteca yctocontlatlauhtia ao yn <anta 4alia in mochipa ichpochtli yez ayancayancaya.

1$. 6n nepapan yhuian tlatlapalpouhtoque in toncozcaçotoque ic tontopechteca yctocontlatlauhtia oa in <anta 4alia yn mochipa ichpochtli yez ayancayancaya. ±

!icotico tiquitiqui tico tiqui tiquiti etcetera.

1%. !ihuexotzinca netle tipipiltzitzinti yn tlaoc ya tehuanti toconcuicaxochicuentaxpoa cayectli yan cuicatl y man tiquetzalçaquaxiuhquecholhuihuico ma cani yn ixpan /io0 nocniuhe4a netotiloya.

ccclxxxviii1*. + onquetzalamoxihcuiliiuhticac ontlatla#machnenepaniuhtoc motlatol Fe0u

Page 106: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 106/214

Chri0ton aya man tiquetzalçaqua xiuhquecholhuihuicomacani yn ixpan Dios nocniuhe Ma

netotilo ya.

1. !laatlapalilpitoqui tlayolcopixauhtoc yn motlatol ± a amoxcalitec yn /io0 aya oncanmitznonotza mitzoyatlatlauhtia in Eatilime ye topampan timomacehualhuan a.

1-. +hua y ahua conetle huexotzinca anpipiltzitzinti aco ye quinexti yectli nemilizçotl ahua oaye o anqui ya yehuatl totatzin <an Ealacizco icno [%-'(] yotica mone#nemiticon tlalticpac yenican yuh nenca yn totecuyo Fe0uchri0ton a.

ccclxxxix1. !imoquetzalyyectia toncui ya teixpan timoquetza ya amoxtli mahtlapal an

ticçocohua ya tixiuhcoyolinpapalotl y ya pele0itente çan toncuicatinemin tlacuilolapan i çantimotzetzeloa ya tlapalcamopalcamil cecelia moyool yyancaya yectli ya mocuic yectli yamoxochi ya toztlapalhuiconticac ytlan tonnenemi tonquiquiztinemi ± quetzalacaxochiatitlatontlatlatoayan tlapalcamopalcamil cecelia moyool .

1. + o xoxopan on tinemi tlalli ya ycpac tomachuuan ticcahuane man tocontetequi ca cacamopalcaxtlatlapaxoxoochitla ya can cuel achic onneneneco ya.

2. + yhuan ommomalin cuepontimani ya tolciymaxochitl man tocontetequi ca cacamopalcaxtlatlapa xoxoochitla ya can cuel achic onneneneco ya. ±

Coto coto tiqui tocoti coto coti quito coti cotocoto cotocoto quitiquitiquitiquiti.

1. 6n mocoyoltzin, mocoyoltzin, mocoyoltecuecuex ontzitzilintoc ye cemanahuac pele0itente, ma xahuiya o xahuiyao yao ayahue.

. 6 ma quihuitequican ynteponaz pipiltzitzintin xonmihtoti xonmittoti etcetera.

cccxc$. 8an nixochintlatlayocoya nihuexotzincatl ye nipiltzintli ye nItztolinquinoconelnamiqui Ce !otzi oncan ye poliuh atly a ytec ylhuicaapan xitlaneltoca ca ahuatomachuane. ±

%. 6n çan no iuh ye quichiuh Nozcacauhtzin oo apa hualhuetz ye !enochtitlan i ymatiya ye

Page 107: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 107/214

yehua 4alque0 xitlaneltoca ca ahua tomachuane.

*. &iquincaquican y xiquimotacan y an teteuctin i ça ye huitze huitze, mittotitihuitze a in

 pipiltzitintin acolihuaca yehua yoyonton i tlacopan ton Capielel in xiuhcoyolla a ihcahuacaamoteecuecueyotzin ayeo ho aya yeha.

. 6n ma xonmittoti ma mellel onquiça tla yaa ontzitzili ca moquaoximayatzi an tino4atzintiton Ealaci0co nepapan cozcatl y ylacatziuhqui mocacalatzin y ayeo ho aya yeha

-. +hua teotle xiuhtotoahuachpixahui a a yn motlayocol ti;uanitzin y tiquimilnamiquimiccatzitzinhuae ye iquiapan 6celteotl y ± quixoxochimacato in tlatohuani yehuan pelaloz

ahua tocnihuane

. !inoteycatzin i ye titztlolinqui ma tihui ya <an Ealaci0co ma tiquittati totlaçottatzin ytoconmacazque tocacalatzin y oncan no cenquiça yn tepilhua ahua tocnihuane.

!iquitocotiquitoco tititi.

cccxci. [%r=] 6 xihuallaquican tonahuac onoque ye ilhuitl aya tiquixtili ya o anquitozcacauhtzin <an Ealaci0co ya anqui ye axcan ye itech ahcic ymahuiçon /io0 teucyotl ooanqui tlatocayotl ylhuicatl ytec çaquancalco quetzalcalitec conayatlali 6celteotl y ma yca ya annetlamachtilo y tipipiltzitzinti ya. ±

cccxcii$2. 4a ya papaquihua ma ic momalina tlayocolia techtlamacehui o anqui ye tozcauhtzin<an Ealaci0co ya anqui ye axcan ye itech ahcic ymahuiçon Dios teucyotl oo anqui tlatocayotl

 ylhuicatl ytec çaquancalco quetzalcalitec conayatlali Ycelteotl y ma yca ya an netlamachtilo y

tipipiltzitzinti ya.

cccxciii$1. 6n tlaçoteuctle /io0e ayc tipeuh ayc titzintic ça cemicac huel moyeya ilhuicac yteconcan titlatoa yecca naya in moch motlachihual yn ilhuicatl y nica maniyan tlalticpac aya ycanichoca niquaoxitzin oho huio michi mohueli ya oo huio mochi mohueli yya.

$. Chalchihuitl a quetzalayahuitl a yca ontzauctimani o anquin ye mochan aya. In mochmotlachihual ± yn ilhuicatl y nica maniyan tlalticpac aya yca nichoca niquaoxitzin oho huio

michi mohueli ya oo huio mochi mohueli yya.

Page 108: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 108/214

$$. 3uetzaltoztli nicmemeya tixalmelolo nomache anca ço nellin tiquehcahuico yectli yemocuic huico huicon tilili o aye xonahuiaca an a.

cccxciv$%. 6n ma oc onehualo yectli yan cuicatl y anca ço nelli ye ic concuico tipipiltzitzintitotecuehuetzin toquauhcoyoltzin huihco huihcon tilili o aye xonahuiaca an a.

!ocoto cotiti tocoto cotititi quiti quiti etcetera ±

$*. 6n ma on nahahuialo ticcahua o antecpilhuan i yn ma hualnequetzalo yn ma ya

oncenpantihua tictlatlauhtizque 6celteotl y çanio y ye onca ytloc ynahuaque ao ceceliztoqui ayn iye xochitl oncan toconhuitequizque in tecoçauhtic xochipapalotl ohaye ho aya yeha.

$. !latlapalpoalti a yn pipiltzitzinti y huexotzinca y camohpaltic huitztecolxochipaltic ayaixpan onquiça 6celteotl y çanio y ye on can çan tzinitznican y celiztac ooy cempoalxochitlontozyhuimomoyahuatimani ye oncan y çan can xiuhquecholayauhtonanmamatlallahuizcallehuatoc ytech ye oncuica teocuitlachopiltzi quimonahuilti a y ye ixquichytlaçohua ye iquecholhuan /io0 hoaye hoaya yha.

$-. 4a xihualla#lacan papalome o antlantlachichina ye onnetlamachtilo ye iquiapa&e0uchri0to ± ye ixquich ytlaçohua ye iquecholhuan Dios hoaye hoaya yha.

$. 6n tlapapalamoxtli moyollon tipala Eetolo yn quexquich mocuic yn toconehuili a [%'(]&e0uchri0to çan tocontlayehecalhui in <an Ealaci0co ya ic nemico tlalticpac a o anqui ya nellanomache.

$. 6n huel melel ahciticac tipala Eetoloo antle toayacach in quenin tahahuiazque intipipiltzitzinti can tocontlayehecalhui ya in &an )alacisco ya ic nemico tlalticpac a o anqui ya

nella nomache.

!otocoto tototo cototo titiquititi titiqui titiquito.

%2. 6n ma onnetotilo ya aya tomachuan anpipiltzitzintin a ± ontzitzinitzcaxochi a

onilacatziuhtihui çan toxochiamoxcuic toco huilililili yanca yyahue.

Page 109: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 109/214

%1. 4a toconahuiltica aya !otatzin yehuayan /io0 ya ontzitzinitzcaxochiaonilacatziuhtihuiçan toxochiamoxcuic toco huilililili yanca yyahue.

cccxcv%. 6n mecatzitzine yn tla tohuiya yn xomilpan 6celteotl y ompa tocontahuiltizque hueltecemelti tlatlatzcatimani ahuili xochitl hahuiac xochitl aya tocontehtequizque yn tipipiltzitzintiyanca yyahue.

%$. )nitzmolintoc yxochiuh in /io0 y yyetlauhquecholatlatzonpil in i piliuhticac quilloticacaya tocontetequizque yn tipipiltzitzinti yanca yyahue. ±

!ico tico tiquiti tiquiti etcetera.

%%. &ochiaatepa panahui ya oo <an 3uili0topal ça ye quipanahui ya o yn tlaçoteotl Fe0u3uili0to xochinpapalomatlahuique.

%*. &ochiatempan çan mitztlacanotza y yehuan /io0 <an 3uili0topal çan ye ixquich oo ca yeo ticnapalo a yn ilhuicatl o y cemanahuaqui xochipapalomatlahuique.

cccxcvi%. &amelaquahuaca tihuexotzinca pipiltzitzintine tla tontahuiltican yyahue tlatonquetzalhuitzitzilpapalomatlahuican tla tiquinmonchiacan yyahue in tlacaço no yehuatl in

 pala Eetolo in totlaçotatzin yqui tlatlatztihuitz in tocenteucyo ya Icelteotl a. ±

%-. !la tonhuiya tohuiya hui tipipiltzitzinti tla tocontequican tlapapalxochitl ma ic tontitoticanyyahue in tlacaço no yehuatl in pala )etolo in totlaçotatzin yqui tlatlatztihuitz intocenteucyo yn

 Icelteotl a.±

 LXII I

Icnocuicatl 33

cccxcvii%. !la nel nicchoca y iehuaya tla nicnotlamati ya yeahuaya tla nel cenca quenquihualnequi a noyollo yyehuaya cuix nel ahnoyaz 3uenonamican [%r=] huiya oyahueya

Page 110: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 110/214

ahuayya ohuiya.

%. !lalticpac ahuayya ohuaye quittoua toyollo maca ic timiquini antocnihua huiya can

ahmicohua ya cuix ompa noyaz huiya cuix ompa nemi nonan cuix ompa nemi notta3uenonamican huiya huiyxihueya noyollo çanel ah nipolihuiz ninotolini a ayahueyyo ahuayyaetcetera.

cccxcviii*2. !ictlalitehuac in moteyo tehua titepiltzin a yn !lacahuepantzin anca can icanontlacotihua y anca ça ye yc ixpan y ± onnequehtzalo 6palnemohuani quixohuaquiuhnemohuaquiuh a yn tlalticpac o ahuaya, etcetera.

*1. 6n çan cuel achitzinca onnetlanehuilo y mahuiço o 6palnemoani quixoaquiuhnemoaquiiuh a yn tlalticpac a ohuaya ohuaya.

cccxcixcd*. Eantli nenelihui yeehuaya yxtlahuatl ytic ytzimizquixochitl nenepaniuhticac y ynticatl yhuitl yn tzetzeliuhticac y onca ya nemi a yn !lacahuepantzin otiquittaco. quinequi yamoyollo yehua itzimiquiztla ohuaya ohuaya. $%

*$. 4oteocuiitla yeyauh chalchiuhtzetzeliuhtoc yc tonmoquimiloa ye tonmotlamachti a ayxtlahuatl ytic y otiquitttaco quinequi a moyollo yehua itzimiquiztla ohuaya ohuaya. ±

*%. )centlan in tomiquiz otihtoloque yn tiçacateca y onquiçan toteyo çan toca o huelamatin6palnemohuani yn Chimaltepetl yxpan ohuaye ilhuiçolohuan 6celteotl ayyao yahayya ohuayaohuaya.

**. !lalli mocuepa ya milacatzoa tlacochquiahui ya yn teuhtli moteca y in Chimaltepetl ixpan

o ohuaye ilhuiçolohuan Ycelteotl ayyao yahayya ohuaya ohuaya.

*. )yanoconic yn nanacaoctli ya noyoll in choca niquinotlamatin tlalticpac oo, çanninotolinia o yahueya yliyaiye ohuaya ohuaya.

*-. 8an niqualelnamiqui yn hanahuia hanihuellamatin tlalticpac oo çan ninotolinia ohuayaohuaya. ±

Page 111: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 111/214

*. Nicxiquitta miquiztli çan ninotolinia quen nel noconchihuaz.

*. In manel quetzalteuh in nehuan y ye tonmani ohuaye ma nel ye cozcateuh nehuan y ye

toncate ohuaye ayamo ya nelli a yantlayocoya yn anquahqualani ayyohuiya.

cdicdii2. Nocniuh nocniuh ye y aço nellin nocniuh çan itlatoltzin çan ic tontonequi y yehuayaye ica noconelnamiqui oo ma iuhta mampolihui a yzcan toxochiuh a ohuaya ohuaya.

1. [%'(] 4aca cocoya amoyollo yehua yn amotlatoltzin yn antocnihua huya no iuh nicmatino iuhcan quimati ohuaye yya yyeehuaya ceppa ye yauh in tonemiz ohuaya ohuaya.$* ±

cdiii. Cemilhuitl on tiyahui ceyohual o &imohua nica huiya çan tontiximatico çantictlanehuico o ye nicaan o in tlalticpac y ma yhuiya ma y cemelle y man tonnemican yxihualla man tonahahuiaca man conchiuhtinemi a yn onquaqualantinemi yan tlatlahueya nicahuiya ma cemihcac onnemi a macaic miqui ya ohuiya ohuiya.

$. 6n tele tzo onnemian techtlatlatztinemin teoniztlacoa nica huiya yn tele tzo motolinia maonnentlamati ma cemicac onnemi ya macaic miqui ya ohuiya ohuiya.

%. Nochalchiuhteponaz noxiuhquecholinquiquiz y nocoyapitza ya çan ye ni3uahquauhtzinhuiya onihualacic a oninoquetzaco ya nicuicanitl ayyo huiya. ±

cdiv*. Cuelcan xonahuiacan y ma ya hualmoquetza a yyollo nicocohua çan niquehuan cuicatlonihualacic a oninoquetzaco ya nicuicanitl ayyo huiya.

. 4a ya moyollo hualacitinemian tinechcocolian tinechmiquitlani yn onoya yehua inonompoliuh y anca ça yoquic oo noca tihualychocaz noca tihualicnotlamatiz çan tinocniuh oçan ye niauh o çan ye niauh yehua ohuaya etcetera.

-. 8an quitohua noyollo aoc cepa ye nihuitz aya aya occepa niquiçaquiuh in huel yeccan intlalticpac ) çan ye niyauh yehua ohuaya. ±

. 3uinehnequi xochitl ça noyollo yeehuaya çan noncuicanentlamati ho çannoncuiyeyecohua in tlalticpac y ye ni3uaquauhtzin huiya noconnequi xochitl ma nomac

Page 112: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 112/214

ommaniqui ninentlamati ya yhoaye yho etcetera.

. Canelpa tonyazque in aic timiquizque huiya maçan nichalchihuitl niteocuitlatl o ça ye no

nipitzaloz nimamalihuaz yn tlatillan o çan noyoliyo o çan ye ni3uahquauhtzin ninotolinia yayho aye yho ahuayya etcetera.

-2. 8an nen tequitl y xonahuiaca huiya xonahuiyaca antocnihua huiya at amonahuiezque atahuellamatizque tocnihuan ohuaye can nicuiz in yectli xochitl yn yectli yan cuicatl y ahuayya oahua yyyaha ohuaya. ±

-1. +yquin o xopan in quichihua ye nican y ninotolinia ca ye ni3ua#quauhtzi huiya [*2r=]

huiya at amonahuiezque at huellamatizque tocnihuan o ohuaye can nicuiz in yectli xochitl yectli yancuicatl y ahuayya o ahuayia yiaa ohuaya ohuaya.$ ±

 LXIV

cdv6cuic 9on ;ernan9o 9e Muzmn. Cacacuicatl el tono.

Cototiquititi totocoto.

-. !onpapactoque in toncuicacuicuicatoque a hue, titlalacueçaltzitzin a yxiuhquecholcapolticpac aya anqui nel ye oncan in toconchichixtoque in huey a in 4alquexyaya in tomatzin a.

-$. !ontoyectitoque hue tontlaçocoyolcahuantoque in xiuhquecholcoyolcapolticpac anqui nelye oncan im intoconchichixtoque in huey a in 4alquex aya in tomatzin a.

-%. &ochitl tlapaltototl ya cacantzatzi ye totatzin in Ea9re aya a ymac onicac yn xochiyacolozquitlatlauhtia on in !iox aya &am Ealaci0co ya ma oc cemilhuitl on xictlatlauhtican ± çan cuelachic ca ymac ye nican tipatlantinemi yn ticacatzitzin ma ya ahuialo nican !iox ixpan yn ma yaneçohualo cacatine e.

cdvi

-*. In cemicac in nohuian nemian yn cacatli mochiuh yehuan totatzin om in Ea9re ayaymac onicac in xochiyecoloz quitlatlauhtia om in !iox aya *am )alacisco ya aya ma oc

Page 113: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 113/214

cemilhuitl on xictlatlauhtican can huel achic ca imac ye nican tipatlantinemi yn ticacatzin ma

 ya ahuialo nican Tiox ixpan yn ma ya neçohualo cacatine e.

cdviicdviiicdix

-. Ie yca tichoca nican tinepapan tlalacueçaltzitzintin aya in huel tocolnamiqui yatomatzin in tlacuiloltototl cacatli mochiuh yehuan Capitan yca ye tlacat contzinitzcantlapalaquiyn icuitlapiltzin conchalchiuh a ycuilotzin ya tlapaltzin ± teocuitlatl ytentzin anqui nelli hueeyectli aya tomatzin ne a.

cdx--. 8an titlaocoxtoque tinepapantlalacueçaltzitzintin aya in huel tocolnamiqui a ye tomatzintlacuiloltototl cacatli mochiuh yehuatl Capitan a. Yca ye tlacat contzinitzcantlapalaqui yn

icuitlapiltzin conchalchiuh a ycuilotzin ya tlapaltzin teocuitlatl ytentzin anqui nelli huee yectli

aya tomatzin en a.

-. In huel, e, compaqui a çan noyollo ya in nitlaçocacatzin nito ;elnanto mach nicyaohuicazyectli ya xochitl in ma ic ninahpantiuh quenmanian nican yn auh yn amo çan ninelaquahuanoconyta ya xochincapolxochitl on quetzali a xeliuhticac on tzinitzcan yn xotlaticac onchalchiuhitzmolintoc ya no cuel ye no huitz huitzitziltzin yn papalotl in pipiyoltzin ± ixquichtlachichina nepapan xochinquahuitl ommochiuhtimani ye nica.

cdxi-. In ye ica nichoca in nitlaçocacatzin niton ;elnanto mach ye nicyahuicaz in yectli ya

xochitl yn ma ic ninapantiuh 3uenonamican.

[*2'(]$- 6c ome huehuetl. !itoco titoco titocoto titiquiti, titiquiti, titiquiti.

2. In niquetzaltzihuactototl oncuica yan in cacatzin in ton ;elnato onquetzalpepetiamamatlapaltzin ynin motentzin tictzetzeloa yan yn ixpan !iox yn Ipaltinemi nohueyotzine eahua nomache.

cdxiicdxiii1. + oncan tiannemian in xopancacatzin in Ealacizco ± yan conquetzalpepetianmamatlapaltzin ynin motentzin tictzetzeloa yan yn ixpan Tiox yn Ipaltinemi nohueyotzine e

ahua nomache.

cdxiv. In tlaca nelli on in tlacuilolapan ninoyeyectia çan ninotzetzeloa aocac ye nocniuhnicacatzin yn amoxpetlatipan oncan on titlacuiloa çan niton ;elnanto in timamanahuiltia innohueyohuan nomache e etcetera.

Page 114: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 114/214

$. Nictlaocoltotoma yectli ya nocuic aocac ya nocniuh nicacatzin yn amoxpetlatipan oncan

on titlacuiloa çan niton +elnanto in timamanahuiltia in tohueyohuan nomache e etcete(a. ±

cdxv

%. Ixihuinquetzalhuitzil papalotl a y Ealacizco ya +cacitli teuctli intlauhquecholhuitzitzilin papalotl a y ton ;elnanto )macatl teuctli quetzalquiquizcopa yanquinotza quitlatlauhtia in !iox nohueyohuan nomache.

*. ) anqui ya yehua in y amoxpetlapan oncecenquiztinemi in tepilhuan huiyan yntlauhquecholhuitzitzilin papalotl ay in ton ;elnanto !macatl teuctli quetzalquiquizcopa yan

quinotza quitlatlauhtia in Tiox nohueyohuan nomache.

. In noncuicatolotica on çan nixochitlatlaocoxtica ymapan in chalchiuhcapoltzin inni&ochitlalacoçaltzin in niton ;elnanto oc xonahuiacan anca çan totlaneuh in ticacatzitzintinohueyohuan nomache. ±

cdxvi-. )c nontzatzatzitica in nontlatetotica ymapan in chalchiuhcapoltzin ynni&ochitlalacueçaltzin in niton ;elnanto oc xonahuiacan anca çan totlaneuh in ticacatzitzinti

nohueyohuan nomache.

6c yey huehuetl. !oto tiquitiquiti, tiquitiquiti.

. Chalchiuhcapolxochitl aya teocuitlamatzatzayanticac çan nictzetzeloa yannixiuhquecholcacatzin in Ealacizco ya.

cdxviicdxviii. ) anqui tonequimilol quetzalcuiloticac teocuitlamatzatzayanticac çannicyayatzetzeloa yan nixiuhquecholcacatzin in Ealacizco yan. ±

cdxix2. &ichocacan xiquilnamiquican yn ancacatzitzintin ahua nomachhuan e oquitlati inchalchiuhcapolin 6paltiaanemian.

cdxx1. In cuix oc tomatian in cexiuhtica yan on quexquich yxpan ancacatzitzintin ahuatomachhuan ne oquitlati in chalchiuhcapolin 6paltianyniyan.

. In paqui noyollo noconitoyan nomatzin ton ;elnanto teuctli ma xochiantlapalaqui ye

Page 115: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 115/214

motlamachitlaçocacatzi in tlaoc ompaqui nican niin.

$. [*1r=] 6n quetzalli yan ye momoyahuan ya mocuitlapil ton ;elnanto teuctli anmoxoch i

an motlapal aqui ye motlamachitlaçocacatzi in tlaoc ompaqui nican niin. ±

6c nahui huehuetl. !itotito totoco titiquiti tiqui titiquiti. $

cdxxi%. Inahuiya ya nican e yn tlapal alotzin i nepapan ni yhuiyotzin noconyectianiquetzalxiloxochiocoticpac xinechittacan ixquich in cacatli yn ahua nomache a.

*. In huel yectli niquito yan in nitlapalalotzin inn o nepapann i yhuiyotzin noconyectianiquetzalxiloxochiocoticpac xinechittacan ixquich in cacatli yn ahua nomache a.

. 4a xonahuiacan y antepilhuan ccatzitzinti oyamoman yectli yan yuhquin !iox aypaltzinco xompaquiahuiacan anomache etcetera. ±

-. In xochiquecholcapolin niman ca ya oncan o yquelexia a in ton Foano an.

cdxxii. ) anqui momacehual yeco olinia yn Ipaltinemi icpac ontlatoa xochitapachcacatzin inton &oano an.

. !eocuitlaccatzine chalchihuitl ye motentzin o quetzallim a a matlapaltzintompapatlantinemi tontlatlatoa ye nican a.

1222. In huel nimitzmahuiçohua nomatzine chalchihuitl ye motentzin am. o quetzallim aa

matlapaltzin tompapatlantinemi tontlatlatoa ye nican a. ±

6c macuilli huehuetl. !itoco titoco titocoto, titiquititiqui titiquiti.

1221. 8an niquittoa yan can yya ic icnotlamatihua çan nitetlacauhtzin niton ;elnanto in ma octomacon manian in tlapalhua#calxochitl on yn antepilhuan in toconcauhtehuazque a in

quenmanian yanco yancayame.

Page 116: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 116/214

122.6 ancam ica yan ma ximelaquahuacan antepilhuan yn ma onchichinalo acayetl om axochitl an ya in ma ic toconpolotiecan a y totlaocol ym yya &an oixco yyanco yancayome.

cdxxiiicdxxiv122$. 8an tinohueyotzin çan titla[....], ayam t+acacitli teuctli nimitzciauhquetza yayxquich ycam i yyo ± ach can nel on campa nel toyazque ahua pille nomache.

122%. 8an nimitzciauhquetza on o aye y e o anca nimohueyo çan niton ;elnanto ach queneloncampa nel toyazque ahua pille nomache.

cdxxv

%1 6c chiquacen huehuetl toto tiqui tiquiti tiqui tiquiti.

122*. 8an temac nipapatlani nicoyoltototl ninellaquahua niteuctli yehua niton ;elnantonichoca yan campa nel toncalaquilizque ticahuane ye tomachhuan.

cdxxvi122. [*1'(] I maçoc nican ye &an uixco toxochihuihuicomacan ticahua e ye tiEalacizcoye t+cacitli ± campa nel toncalaquizque ticahuane ahua tomachuan.

122-. In ninentlamati nichoca yan nelotototl ye quauhnepantla ninoquixtia in niteuctli ehuaniton ;elnanto nichoca yan çan nicnotlamati 6palnemoa ticemilhuitia in tlalticpacancacatzitzintin tachcahuan.

122. 4a xiyectzatzitiuh timatlaltotocacatzin tinohueyotzin ye t+cacitli ye tomacehual inynotopan temoc &e0u 3uili0to tachcahuan. ±

6c chicome huehuetl, tocotocotiti tocotiti.

122. In niquitto yam ye nicacatzin niton ;elnanto at aoc tomatian in monamiccanmochihuatiuh chalchiuhelotl tachcahuan.

1212. I tzon in nochocayan nixopalehuac ya nicacatli at aoc tomatian in monamiccan

mochihuatiuh chalchiuhelotl tachcahuan.

Page 117: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 117/214

1211. Ca titlaocol toncuicayan ahua conetle e, titon ;elnanto ca imac tipapatlani in tlatoaniCozman moztla huiptla quen quinequiz yiollia. ±

121. !icxochicozcamamalina icniuhyotl ya &an ui0co xiquintlanehui yn a mohueyohuan yenican Chalco tGpilhuan.

6c chicuey huehuetl tocoto cototo tocotoco totiqui tiquito tiquitiqui tiquiti.

121$. In noncuicaamoxtlapal ya noconyaçocouhtinemi nixochialotzin nontlatetotica in

tlacuilolcalitic ca.

121%. In quenman onnemiz niquittoa in nontlatlatetotica yn tlacuilolcalitec a.

121*. Noquetzalayauhçoçouhtiaz yn nehua nicuicalotzin yc ompa niaz un ychan in &e0u3uili0to yayaya. ±

121. In niquetzalaapetzcacatzin teocuitlacapoltitech aya nopipilotinemi a nitlapalcacatzin inoay ye yo.

121-. Ninahuiltitinemi yan teocuitlacapoltitech aya nopipilotinemin nitlapalcacatzin oay e oym.

6c chicunahui huehuetl. !itotito totocoto titiqui titiqui titiquiti.

121. !opan moçouhtinemi anqui a maquizcacatzin in Ipaltinemi xochiçaquanquetzalli y yamotzetzeloa yam ahua nomatzine.

121. !la toconahuiltican anqui a maquizcacatzin yn Ipaltinemi ± xochiçaquanquetzalli yammotzetzeloa yam ahua nomatzine.

122. In niquitoa yam cacatzin ni!omax teuctli anqui ya nelli ic nonecuiltonol [*r=] in

Page 118: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 118/214

tlaçoihuixochitl yn cecelia ye mocuic toconyayehua ahua nomatzin teuctle etcetera.

cdxxvii121. 6e cozcaahuachpixahua in manima in !omax teuctli anqui ya nelli etcetera.

12. Ilhuicamixquiahuac oncan tiyanemi yan quetzalli cacatzin nomatzin in Ealacizco teuctlima ye xonconcaquican o anqui am ycuic yn !iox a.

12$. !icmaquiztzetzeloa moxoxochitlatoltzin in )alacizco teuctli ma ye xoconcaquican o

anqui am ycuic yn Tiox a. ±

6c matlachuehuetl tocotocotiquiti tocotocotiquiti totiti.

12%. In topapaqui nomache in titon ;elnanto toconquetzalitztoltzetzeloa yectli a mocuic inixpan !iox ye timahuilia çan ticacatzine a.

12*. In conpoloa motlaocol nomache in titon ;elnanto toconquetzalitztoltzetzeloa yectli a

mocuic in ixpan Tiox ye timahuilia çan ticacatzine a.

12. ) anqui a nelli ye oncan tonahahuiazque a yn ilhuicatl ytic aya in ticacatzitzintianomachuane tlalacoçaltzitzintin H at çanio nican ma oc onnecuicuicanenonotzalo huehuetitlannaya çan tiazque yn ya ychan yehuaya in !iox a ea. ±

12-. In cuix occepa ye nican ompapatlantinemiquiuh a yn cacatzin &ihuan Eelez ayaannomachhuane tlalacuiçaltzitzintin e at çanio yn nican maoc onnecuicuicanenonotzalo

huehuetitlan naya çan tiazque yn ya ychan yehuaya in Tiox a ea.

12. +hua conetle nomatzine a in Ealacizco motzinitzcan capolin icpac in ya nemi ynicahuaca yca ontlatohua ya ixquich in tototl quetzalin cacatzine etcetera.

12. 8an momacehualhuan ca an motlaocolhuan aya motzinitzcan capolin ycpac in ya nemi yn icahuaca yca ontlatohua ya ixquich in tototl quetzalin cacatzine. ±

12. !ocotocotiquiti tocotocotiquiti totiquiti totiquiti %

Page 119: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 119/214

12$2. In nican niecoc nicacatli a ye i quiapan yn yec ytentlapaliuhquetl in ton ;elnanto aya

tlaoc xiquitacan tlaçotlamachcacatzin moçouhtinemi ya moxochinchamolquatlapalnemachquemach mixtlan miti y nica in ichiuh ahua conetle ahua pille xaahuiacan netle ea.

cdxxviii12$1. In xopantla tihuala pa yamil ypan totecaco in !iox aya ye acuecuentla in ton;elnanto ma nicyahuica ya chalchiuhelotl xiuhquecholxilotl cueponton aya manamatlapaltitlan nicteca ya ma nicaxiti quetzaloyametl ymapan aya ahua conetle ahua pillexaahuiacan netle an. ±

12$. [*'(] 4aquiznelhuayoticac tzinitzcan ahua izhuayo y tlaaquillo yn ahua quahuitlymapan momalacachoa mopipiloa yam xihuinquetzalcacatzin ton ;elnanto ahua tzatzapolquiquatinemi a.

cdxxixcdxxx12$$. Cecnipa quahuitl ymapan aya oncan ye nimian quetzalchitoctzin quauhtotopotzinny quahuitl yc o tiauh yn oncan quauhyehuiloa tlacaço yehuatl yn +cacitzin tlaquic ayaetcetera.

cdxxxi12$%. !latlamantitihui inic &imoa ylhuicatl ytic ticacatzin in nepapan niquittoa nican ininma nel huel quetzalli niquixhualtia mach yc nitlaçoyaz ayac tlaquahuac nomache. ±

12$*.!otolinico ya nican y &ochitlalpan ticacatin yn nepapan niquihtohua yn nican inin ma nel 

huel quetzalli niquixhualtia mach ye nitlaçoyaz ayac tlaquahuac nomache.

Dini0. ±

 LXV

&opancuicatl

cdxxxii%-

Page 120: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 120/214

cdxxxiii12$. )tocontecaque in moxochinpetl ya in nen oncan onnentlamatizque inmocnoicnihuan Ipalnemoa ohuaya etcetera.

cdxxxiv

12$-. !la toconehuacan moxopancuicuicatzin chalchiuhahuachchopiltzin ye ti4otelchiuhye tehuatl tonmatia in atlitic tehuatl tictlapoa chalchiuhoztocalli in !enochtitlan etcetera.

cdxxxv12$. !la timitzmacacan motlauhquechol xochiahuachquetzi chalchiuhahuachchopiltzin ye tiMotelchiuh ye tehuatl tonmatia in atlitic tehuatl tictlapoa chalchiuhoztocalli in

Tenochtitlan. ±

cdxxxvi12$. Chalchiuhtlacuilolli o in cuicaamoxtli onquetzalxilohuitoliuhtoc in yectlon cuicatl

xochinpapalocalli ya yc ompa hualtemo in cuicatl ompa niccaquia nicuicanitl yehua in itlatolilhuicac ye ichan anelota ha etcetera çan nepapa çan itica yao ontzauctica ca xochipapalocalia

 yc ompa hualtemo in cuicatl ompa niccaquia nicuicanitl yehua in itlatol ilhuicac ye ichan

anelota ha çan nepapa çan itica yao ontzautica ca xochipapalocalia.

12%2. Ixochiamil ipan can ye onnemi in patlantinemi a ca yehua in !iox yxiuhquechol icpitzininteocuitlatlapal ica tlapetlania in huehuetitlan xopancalitic cuicatlapayahuitl mania etcetera. ±

12%1. In chalchiuhxaltomacocozqui a ca yehuan /io0 ixiuhquechol icpitzin inteocuitlatlapal

ica tlapetlania in huehuetitlan xopancalitic cuicatlapayahuitl mani a. 

12%. !laoc tehuan tompehuacan tlaoc tehuan toncuicacan ma toconnentlamachtican6palnemoani at can a hueli aahuiltiloyan at ca huely ellelquixtiloyan etcetera.

12%$. 4a icnoxochitl, a , ye nicmmanaya nican nictzetzeloa xopan in xochitl cempohualxochitl

aye ica on aahuialoya etcetera.

cdxxxvii12%%. Niquetza in tohuehueuh niquinnechicoa in tocnihuan ymellel quiça niquincuicatiatiazque ye ichan ximotlamachtican ximocuiltonocan in antocnihuan ahuaya etcetera. ±

cdxxxviii12%*. [*$r=] 4a izquixochitl i ma cacahuaxochitl ma onneaquilo ma necozcatilohuehuetitlan a yece ye nican xochinahuatilo, yece ye nican in cuicanahuatilo in tlalticpac oximotlamachtican ximocuiltonocan yn antocnihuan ohuaya.

Page 121: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 121/214

12%. !iquetzaltototl titlauhquechol tompapatlantinemi yn Ipalnemohua timohuihuixoatimotzetzeloa nican, moicnochan moicnocal a imancan ohuaya ça ye monecuiltonol moteicnelilin tlalticpac huel onemoa timohuihuixohua timohuihuixoa timotzetzeloa nican, moicnochan

moicnocal a iman can ohuaya ça ye monecuiltonol moteicnelil in tlalticpac huel onnemoa

timohuihuixohua.

cdxxxix% 12%-. &iuhquecholxochitl in tlauhquecholxochitl in malinticac on in moyollo inmotlatol nopiltzin o# in chichimecatl teuctli in ti+yoqua ± cuel achic ye nican xoconmotlanehuiin tlalticpac ohuaya. etcetera. yca nichoca compolohua in tomiquiz compoloa in totlaocolyectlon cuicatl cuel achic etcetera.

12%. !iquetzaltototl tipatiuh yehuan in !iox can quetzalhuexotica chalchiuhatica çan

toconaltian atlo ya in tepetl ayahuitl çan topan mani ma quiça om a yectli xochitl ma momaconmani a on xochimalintoc amocuic amotlatol.

12%. 4oquetzale#cacehuaz tic e#capahuia ye tlachia in cozcatl in ye tlachia in quetzalli y yenemalinalo ayahuitl  çan topan mani ma quiça om a yectli xochitl ma momac onmani a on

 xochimalintocamocuic amotlatol. ±

12*2. !lahuilli xochitl on cuepontimani amoxtli manca 4exicon ia ohuaya tonatimani a

ahuaya etcetera.

12*1. Cenca ye mamox hi cenca y tlacuilolitic on mani a in atlo yan tepetl in !enochtitlanquiçoçohuaya conyacuecuepa yehua in Eale yehua in Capitan ontlatoa ye oncan ontlachiailhuicatl ytic ohuaya etcetera.

12*. &iuhtlaquetzalli mochiuhticac in <anta 4alia ilhuicac tlaquetzalli mochiuhticac yehua in!iox anconapaloa calli ma nican anconpachotimani +nahuatl o a in ilhuicatl ahuaya etcetera.

12*$. 8an chalchiuhxicalli amomac ommani a çan quetzalhuexotica anquiahuachpehuitoque inatl in tepetl cemanahuac ma oc cemilhuitl ohuaya etcetera.

12*%. 6ancuic tictlalia in moztocal çan titlatoani ca yehua in !iox  ± yancuic ticmana yamochalchiuhteponaz tictzetzeloa etcetera.

12**. +moxtli toconitta yehuaya in Eale in moch ompa toneci in timacehualti ilhuicatl ytic çan

Page 122: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 122/214

tontlacaqui ompa toconnotza yehua in !iox etcetera. ±

 LXVI

4atlatzincayotl

cdxl12*. [*$'(] + nonpehua noncuica ni4PcuQlxochitl çan noconahuiltia o a yn Ipalnemoa ynmacon netotilo ohuaya ohuaya.

cdxlicdxlii

12*-. 3uenonamican cono ye ichan i ma itquihua in cuicatl i çanio nican y iz caanmoxchiuh aya mopapaleuh ic tonahuiltia in matlatzincatl in !oloca in !lacotepec in maonnetotilo ohuaya ohuaya.

12*. !e momacehual matlatzincatl Itzcohuatzin in +xayacatzin ticmomoyahuaco in altepetl in!lacotepec ohuaya. ±

cdxliii12*. ) ylacatziuh ya om moxochiuh aya mopapaloouh ic toconahuiltia in matlatzincatl in

!oloca in !lacotepec a ohuaya.

122. +yaxca o contemaca in xochitl a ihuitl a 6palnemoa ohuaya etcetera.

cdxliv121. In quPhuichimalli in temacac ye quimana ohuican cuihua yan tlachinolli iticixtlahuatl itic ohuaya ohuaya.

12. In neneuhqui in tocuic neneuhqui intoxochiuh can tiquaochpan in toconahuiltia6palnemoa ohuaya ohuaya.

12$. In quahuixochitl in momac onmani a t+xayacatzin in teoaxochitl in tlachinolxochitl ± icyzhuayotimani yca yhuintihua ya in tonahuac onoca ohuaya ohuaya.

12%. !opan cueponi a yaoxochitl a in Hhcatepec a in 4exico ye ohoye huiloya yca yhuintihua

 ya in tonahuac onoca ohuaya ohuaya.

Page 123: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 123/214

12*. 8a ye netlapalolo in tGpilhuan in Pcolihuaque in antepaneca ohuaya etcetera.

cdxlvcdxlvicdxlviicdxlviii12. 6n otGpeuh +xayaca nohuian 4atlatzinco 4alinalco, )cuillan,!equaloya, &Rcotitlan, nican ohualquiçaco &iquipilco oncan oquimetzhuitec ce otomitl ytoca!lilatl, auh in oahcico quimilhui icihuahuan xitlacencahuacan in maxtlatl in tilmatli etcetera.+nquimacazque amoquichui oquinenotzallan ma huallauh yn otomitl yn onechmetzhuitec ±momauhtihtica in otomitl quittoa anca ye nechmictizque quihualhuica in huepantli intlaxipehualli in maçatl ic quitlapaloco in +xaya momauhtitihuitz auh çan oquitlauhtique ynicihuahuan +xayaca. ±

LXVII

!laxcaltecayotl

cdxlix12-. [*%r=] )tacico ye nican !enochtitlan y *% ximochicahuacan antlaxcalteca yehuexotzinca quen concaquiz teuctlo &icotencatl y y Nelpiloni ya ximochicahuacan netla ya.

12. ;ualtzatzia in tachcauh in 3uauhtencoztli çan conilhuia a in Capitan i ya o tonan ye4alintzin y &acaltecoz +cachinanco otacico huel ximochicahuacan netla ya.

cdl12. !la oc toconchiacan ynacal Capitan aya huel ye oqui hualaci yn iquachpan in tepepolliçan ye ixpan aya ye ixpolihui o in macehualtin mexicame hue ximochicahuacan netla ya. ±

12-2. &iquinpalehuican totecuiyohuan a ayahue tepoztlahuiceque quixixini a atlon yan tepetlquixixini a mexicayotl ximochicahuacan netla ya.

12-1. &ictzotzona in mohuehueuh xihuehuetzca yc Ixtlilxochitle xomittotia o inquauhquiahuac 4exico nican mocueçalizchimal o Cuecueyahua yan !emalacatitlan yximochicahuacan netla ya.

12-. 6aopapaquinitzin tlahuiznenequitzin ayyahue in quachic aya 6xtlixochitle xonmittoti ain quauhquiahuac 4exico nican y 4ocueçalizchimal o Cuecueyayan !emalacatitlan yn

ximochicahuacan netle ya.

Page 124: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 124/214

12-$. In oc hualmomantihui +hua tomachuan eyayyano in quachic aya in +nahuacatzin ± ynotomitl teuctli tehuetzquiti hue ximochicahuacan netle ya.

12-%. ) cuel achica cemilhuitl o yeehuaya in tlachinolxochitl motlatol ti3uauhtemoctzin ayamoteocuitlayacaxochiuh tlatlahuizcallehuatimani ya in mochcaxochiuh quetzalticaqueyahuatimani otitlamahuiço ;uitziltepetl ximochicahuacan netle ya.

12-*. 3uehuelço tehuatzin tetoca ye# mopan o mantiaz tauh totepeuh yeh mach oc timoxicozcequi mopatiuh yetiuh oo moteocuitlayehuatzaca ya mochcaxochiuh quetzalticacueyahuatimani otitlamahuiço ;uitziltepetl ximochicahuacan netla ya. ±

6c ontetl huehuetl.

cdli12-. !la huel xiquimottacan a yehuantin chimaltica mittoti a, a, otonnexineque in!ehuetzquiti yn !ecoatzin tlehnoço anyezque mayecuele ma on netotilo in tla xicuicaanicahuan, 4a cecen otlipan ximochicahuacan tiCohuayhuitl in tiItzpotonqui tle#noçoanyezque ma oc yecuele ma on netotilo yn tla xicuicacan annicahuan. ±

cdliicdliii12--. [*%'(] )nelticyacauhque tla xicaqui ye nocuic in tauh totepeuh in !enochtitlan o4exico nican in huel nelli, a, niquittohua niqueehua yeehua ye tonacizqui a inn izta nanauhcain !latelolco ma çan tlapic ye mochiuh tlaxcalteca aya yn tla xicuicacan annicahuan.

12-. 8an nicyaittac nicmahuiço ye oncanNanahuacalteuctli chimaltica y expalatica yequenequihualtoca ya in !laxcalteca aya in caxtillantlaca atitlan quincahuato ya tacito ya ma çantlapic ommochiuh !laxcalteca aya in tla xicuicacan anicahuan.

cdliv*$. 6c yey huehuetl.

cdlv12-. !la oc xonmitoti o to)quizteuctli titlatohua ya xictzotzona in teocuitlahuehuetlxiuhtlemiahuayo concauhtehuaque# in teteuctin tlatoque auh ooya yehuatl ye xiquimonahuiltiin nepapan tlaca tonahuac onoque tlaxcalteca yn meetlo ye huexotzinca y meetla. ±

cdlvi

122. !el huel yc aye onez 4exico ye nican Cuitlachihihuitl aya in tla#tohuani yhuanylteuctli !epixohuatzine anqui mochtin ye micuiloque ye in chimaltitech oo nepapa tlaca

Page 125: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 125/214

tonahuac onoque tlaxcalteca yn meetlo huexotzinca yn meetla.

121. 4ochimalihtotico nican aya in tlatohuani in +popAca 4exico anqui nican

chimalaztaxochihuaque huahuanpatzacque yn teuctli o amixpan o tlaxcalteca y meetlo yehuexotzinca yn meetla.

cdlvii12. +uh aço nelli ye ic onacic quimon ya cuili ynin tepoztopilli ixpayolme anqui nicanchimalaztaxochihuaque huahuanpatzaque yn teuctli o amixpan o tlaxcalteca yn meetlo yehuexotzinca yn meetlo.

12$. ;ualchimallaaça ya yehuan 4otelchiuhtzin yn !eucylhuitl y telhuelic onnezta in

oncacique yn intlequiquiço in tepehuanime ± conittoa in +toch ma onnetotilo tlaxcalteca ynmeetlo ye huexotzinca yn meetla.

12%. ye xixini a ye quauhtenamitl a ocelotenamitl in !eucylhuitl tel huel ye onnezta in acacique yn intlequiquiço in tepehuanime quittoa in +toch ma onnetotilo tlaxcalteca yn meetlohuexotzinca yn meetla.

6c nahui huehuetl

12*. 6n huel ximotzomoco ma xonmicalita çan titlacateccatl a yn !emilotzin [**r=] yn yeoquiçaco in imacal caxtilteca chinanpanneca yaoyahualolo in tenochcatl aya yaoyahualolo intlatelolcatl. ±

12. 6n oc tlatzatzaquato a in tlacochcalcatl in CoyohuehuGtzin a ye on oquiçaco in acolihuao in !epeyacac o in hueyotliypan yaoyahualolo in !enochcatl a yaoyahualolo in !latelolcatl a.

12-. In ye huel patio huay in !enochtitlan y ye ixpolihui o ye ipilhuan in ye çan yehuan !ioxchalchiuhCapitan yehuan Muzma 4exico nican yaoyahualolo in !enochcatl a yaoyahualolo!latelolcatl a.

12. 6 xiuhhualcapoztica tla#tlahtlatzini a ayahuitl moteca y no conanque ya in3uauhtemoctzin a yahue cGm atl onmanti a yn mexica in tepilhuan aya yaoyahualolo intenochcatl in tlatelolcatl a. ±

Page 126: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 126/214

cdlviii6c macuilli huehuetl.**

cdlix12. 4a xiquilnamiquican tlaxcalteca tomachhuan yn iuhqui ticchiuhque Coyonacazco

neiçoquihuiloc in mexica ye cihua ye tepepenalo in tlacahuaque ayahue.

122. + yc pachiuhti a yiollo ay &imachoctzin Chimalpaquinitzin, a, yahue yn iuhquioticchiuhque Coyonacazco neiçoquihuiloc in mexica ye cihua ye tepepenalo yn tlacahuaqueayahue.

121. 6e onetzaqualoc +cachinanco !ehuexolotzin ayahue conicihuitia ynin !lamemeltzin yn&icotencatl in Caxtaneta ye ma yhui netle ye ya ma yhui netle ye ya ma yhui netle.

cdlx12. 6 xihualpaynaca ticcahuane in tiNelpilonitzin o yahue concihuiti a ynin !lememeltzinyn &icotencatl yn Caxtaneta ye ma yhui netle ya ye ma yhui netle. ±

cdlxi12$. In chiucnahuilhuitica onteaxitilo in Coyohuacan in 3uauhtemoctzin in Coanacoch!etlepanquetzatzin ye necuilolo in anteteuctin ayyo.

cdlxiicdlxiii12%. 3uimonellaquaya, a, in !lacotzin ye quimonilhui a o ahua tomachuaneximochihuacan aya teocuitlatepozmecatica ya onilpiloque yn ayahue ye necuilolo ynanteteuctin ayyo.

12*. I yn quihualittohua o in tlatoani o in 3uauhtemoctzin a, ahua nomatzine can tonanaloctontzitzquiloc ac ynahuac timotlali a enelal Capitan ahuaye nella toya 6xapeltzina ahuaya

 Nomachticatzine ayaya nella aye necuilolo in teteuctin ayyo.

cdlxiv12. [**'(] Nel ahontimalihuiz in tetlacauhyotl a ayahue oncozcanchihuih inquetzalnenelihuih in Coyohuacan i ahua nomatzine can analoc ± tontzitzquiloc aqui nahuac ayatimotlali a in enelal Capitan ahuaye nella toya 6xapeltzin a yahue ye necuilolo ya teteuctiaayo ye necuilolo ya teteuctin ayyo. ±

 LXVIII

cdlxvcdlxvi6cuic Neçahualpilli yc tlamato ;uexotzinco. Cuextecayotl, quitlali cuicani

Page 127: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 127/214

!ececepouhqui. *

cdlxvii12-. Nihuinti anaya yhuintia noyollo tlahuizcalla moquetza ya, o tla#tohuaya çaquan

quechol o chimaltenanticpac tlacochtenanticpac ximocuiltono ti!lacahuepan tinohueyo,quaxomotl aya quaxomocuextecatl ayoo.

cdlxviii12. 8an teoaxochioctla yc yhuintic ye oncan tototeatenpan aya quaxomotl ayaquaxomocuextecatl ayoo. ±

cdlxix12. 6n chalchiuhtli teteyca, quetzalli popoztequi a nohueyo tepilhuanytzin

miquiztlahuanque yc oncan amillan ypan o, atempan aya a y mexica y mehetla.

cdlxx1122. In quauhtli ya pipitzcan a ocelotl chocatica tinopiltzin 4acuilmalinalli çan ye oncanEoctlan !lapallan yeco y achihua a yn mexica y mehetla.

1121. In ye onihuintic ye nicuextecatl a y ye nixochiquaxoxo ya nictotoyahua ye xochiaoctli yaye oya ye aye ayeo.

112. In ma temacon quetzalocoxochitl nopiltzin titlahpaliuhquetl yn ye nixoxo ya Nictotoyahua ye xochiaoctli ya ye oya ye oya ye aye ayeo. ±

6c ome huehuetl.

112$. In teoatl ymancan ayyahue ompoçontimani teoaxochioctica ya a ihuinti a a in mexicamechichimecatl aya noconilnamiqui a çan nichoca y hue.

112%. 6ca ya yyahue o onnichoca ya niNeçahualpilla noconilnamiqui canin ya mani a ompa yecueponi a yaoxochitl yya noconilnamiqui a çan nichoca y hue.

cdlxxicdlxxii112*. Cili quipon Chailtzin a y tzin mahuia a 6xtlilcuechahuac yca ye onmahuizti a

Page 128: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 128/214

quinamoya in quetzalli patzacon xiuh quiyamoya cuextecatl tlahuaquen.

cdlxxiiicdlxxiv112. +tlia yxtlayhtec tlachinolacueyotl y topan ye poçoni pilia 6xtlilotoncochotzin a

ycan ye mahuizti a ± quinamoya y quetzal y patzacon xiuh quiyamoya cuexteca tlahuaquen.

112-. [*r=] In quetzalaxomotzin ompapatlanti a noxochihueyotzin yn !lacahuepantzin ayaçan quitocan tochin teuctlapaliuhquetl y yn cuexteca meyetla.

112. +ytec o cuica ya a ontlahtoa oo yaye y teoaxochitl y yn çan quitlahuana onchachalacainquecholpohuan in tecpilli ya yn cuexteca meetla.

112. )yatihuintique notatahuan tlapalyhuintitl y ma nemaytitotilo ya çan ca ye ichanhuehuexochihuaqueh ho ça quetzalchimaleque.

1112. 6e tlatileque ya yolimale ya anca ± quimittotia in ihuatzacalhuan huehuexochihuaque hoça queçalchimaleque.

cdlxxv1111. 6e ço yahqui nopillotzin coçahuic cuextecatotec tzapocueyeha !lacahuepanmotimalohua ya, 3uenonamican aoyyaye aye oya yayaa.

111. 6aoxochioctica yhuintitiaqui aa nopillotzin coçahuic cuextecatotec tzapocue yeta

Tlacahuepan motimalohua ya, "uenonamican aiyaye aye oyayayaa.

111$. 6e onmahpanti a yn teoaxochiaoctli a yn 4atlaccuiatzin ocen yahque 3uenonamicanyyao yayea.

111%. 6n teoatica ya tlac yhcuilihuitiquetl ya nohueyo nopiltzin Neçahualpila ya ± chimallixochioctla yca yhuintiqueh a ye oncan cuexteca ne#totilo aya yn +tlixco yayyaya.

cdlxxvi111*. 8an noconyapitza ya y noceloacaquiquiz ça onquauhtzatziticac in notemalacac ipana y tecpilli yahqui ya y huehuehtzin y chimalli xichioctla yca yhuintihua ye oncan cuexteca

Page 129: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 129/214

netotilo ya yn Atlixco ya.

111. 4oteoxiuhuehueuh xictzotzona ya xochiahacuintaymetl y moxochicozqui mahci

aztatzon yhua timotlac ya yhcuilo o.

cdlxxviicdlxxviii111-. 6a yo caque ye onnemi y xochiquaxoxome y tlahpaliuhquetl aocelochimaleque mocuenpan i hue.

111. 8an ye onnentlamati y noyolio nitlahpalihuiquetli a niNezahualpilya çan niquintemoa ±nachihua anaya oyahquin teuctli +xochiquetzal aya yahqui tlapaliuhquetl ylhuicaxoxohuic

ichan tlatohuatzin yn +capipiyol mach oc quihualyaxochiaoctli yya ye nican nichoca ycaohuana. ±

 LXIX

+tequilizcuicatl

111. I ximatlatl ymanican quetzalhuexotl a onicaca in Chapolcotitlan.

112. [*'(] 6e chalchiuhatlan yquiçayan yaho hi oncan tonahcico timexicame ayahue.

111 6ao qui nelli qui nelli ahanahaya nican in 4exico oncan Chapolco yeco ayan.

11. !zotelco yhuihuion inic tonquizque +cocolco nican inic tonahcico yn timexicamehayahue yauh qui nelli ahanahaya nican Mexico oncan #hapolco yeco ayan. ±

11$. 6nic ona#cico in Capitan in 4exico hoo ic namiquito 4oteucçomatzin .

11%. Niman ic hualtemoc cahuayo ypan teocuitlacozcatica conahpana ya contlatlauhti aconnahuatequia ayahue etcetera.

Page 130: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 130/214

11*. 6auh qui nelli yauh quinelli ahanahaya nican in Mexico oncan #hapolco yeco ayan.

11. +uh çan niman ye quilhui a, )ticmihiyohuilti oytech tacico in mauh motepeuh in 4exico

oticpachoco in mopetla ya in mocpala ya ye o cuel achic yc o cemilhuitl nimitztlapialimotolinia in momacehual contlatlauhtie yauh qui nelli ahanahaya nican in Mexico oncan

#hapolco yeco ayan.

cdlxxix11-. 6c cue yahue ye yalpopoca ya yeic caliquico inin tepehuani in Capitan ± ye ocnemoa teteuctin aya in tlacateccatl in atlixcatzin an a ayahue ye tlacochcalcatl in tepehuatzin)natecaco tGpilhuan inic onixtlauh mexicayotl yauh qui nelli ahaanahaya nican in Mexico

oncan #hapolco yeco ayan.

11. In ticmahuiçoco atliyaitic titlaxcalteca onateca in 4exico in tGpilhuan 4oteucçomatzinteuctli yquac huehuecomitl ye ic onaçaca amalacoxochitica onayatzauctiuh ye yaltepetl yeiconixtlauh mexicayotl yauh qui nelli ahanahaya nican in Mexico oncan #hapolco yeco yan.

cdlxxx11. 6ye hualtzatzi a in 4alia teuccihuatl quihualihtoa in 4alia mexicah ma hualcalaquiin amapiloltzin ma ontlamemelo teteuctin aya +colihuacan 3uetzalacxoyatl yeco yohuan3uapopoca ± hi yao qui nelli ahanahaya nican in Mexico oncan #hapolco yeco yan.

11$2. 6n huel monequi Ipalnemoani ye tlatlapanalo in tapiloltzin timexicame.

11$1. !lachoquiztlehua y tlapepenalo ye cuauhquiahuac neyximachoyan yauh qui nelliahanahaya nican in Mexico oncan #hapolco yeco yan.

11$. 6n açacoyan oncan poliuhque hualpopoca Neçahualquentzin ye tlacochcalcatl in

tepehuatzin ho inic tonaçaca timexica yauh qui nelli ahanahaya nican Mexico oncan #hapolco yeco yan. ±

11$$. Ne#quiçan huel centetl ye contecaco in tlatoani 4oteucçomatzin. Ca yahue.

11$%. 6e tlauhquecholxochitica yeh i yacaxochitl tzinitzcan a ocoxochitl ye ic conmamalintazymecapaltzin yca ya quimotimaloa in tenochcame ayahue etcetera.

Page 131: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 131/214

11$*. ) acic ompolihuiz ye toahuicoltzin patlahuac xihuitl in teocuitlatica ya chayahua cayo hayahue.

11$. 6e tlauhquecholmacpalxochitl ye ic ontzaucti a y çan a mopan yc onteintia atliaytic atliai xictli manca yca yan in quimotimaloa tenochcame, yauh qui nelli ahanahaya nican in Mexico

oncan #hapolco yeco ayan. ±

6c onhuehuetl

cdlxxxi11$-. [*-r=] 6n huel tontlamahuiçoque titlaxcaltecame titlacateccatl tiIxtlilxochitl a inmexicame ha tlachinol +caçacayatzi ha cacotecazque tenochcame yaha yaha yacayome o

anqui ya huel yeuantin ha impan ya mochiuh.

11$. ;a in 3uauhtemoctzin in Coanacoch uca a yn !etlepanquetzatzin quimocaquiliquenepapan tlaca ynic onnemacoc tlacochihcuiliuhtoc tenaxa haya notlatquentzino a etcetera.

11$. Nachhe yohualli cahuan ca ye tla xoconmeme mochalchiuhahpiloltzinmoilhuicaaçacayatzin toconitotic in Caxtillan hanen tla xia etcetera. ±

11%2. Nicahuauh i tlacotl ytempan ton Capilel toconilnamiqui mochalchiuhahpilol. +men.

11%1. 6e hualmoquetzaya yn a itlani ymac onmani a in teocuitlacopa huel cuecueyoca inquetzalatl quimoitilia in mexicame huel papaqui y tla tonehua in pixoley. +men.

11%. 6e ma iuhqui on intla mochi qualli yn amcon anmexicame aic polihuiçon in ttGquiliziquac polihuiz on yn otlatzontec 6celteotl. +men. ±

6c yeh huehuetl.

cdlxxxiicdlxxxiii Nomachhuahe netle ma xicaquica yn notequitlatol oytech tonacicoc i in tatequilizahuayahue.

11%%. +c nel conanatiuh toconmemezque in tochalchiuhtehuicolotzin ayahue .

Page 132: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 132/214

11%*. +uh ompa tocenquiça in Coyolatempan +xoxohuican ayaco ayea ayea.

11%. )h ayac ontlatequichihuaz topan oc toyazque techonyacanaz in totepixcatzin in !on!ieo !ehuetzquiti a. auh ompa tocenquiça #oyolatempan Axoxohuican ayaco ayea ayea.

cdlxxxiv11%-. !ocilacatzinti uhcoc tonacaxochihuiconticac +tl ytempan ± chalchiuhahuehuetl inChapoltepetitlan. 4a ontlateteco ya ticcahuan ic onqualneztiaz in chipahuac atl ayahue e aya e.

11%. Ca nic yhtoa cuix ytla nomacehual ic nontlaocoya yn antocnihuan campa ye yehuatlnocoyatecatiuh ca quinequi noyollo ma ye ompa ye iquelexia.

cdlxxxv11%. Nichoca ehua icnotlamati a nicuicanitl oc nicyatlapan noxioapitzapilotzin.

11*2. 6n ma iuhquin niccuepa ma nixochincuicuicatiuh ye nochan aya aya.

11*1. 6n quitlalya ma xochiatitla niyaichoca ehua onicatlapan yn noxiuhapetz, aya. ±

11*. 8an niquintemoa atlacuique teteuctin aya in Neçahualtecolotl Coaihuitl teuctli çan ihuianonatecaco ychan y Eelatol. 4a xonmelaquahuacan ton Eetolontlie aya.

11*$. [*-'(] 8a nicon huelneztaz in tecpilotl, mach ica ompolihuiz in tatlamemela ya ma

xanelaquahuacan ton )etolontlie aya.

6c nahui huehuetl

11*%. 8an tehua ya !ioxe 6celteotle çan ticyamana in tezcatl tlahuili a on on ycac ye nicancemanahuac yyaye.

11**. 6n canon nican catca yaya o aya a in intlil intlapal motlachihualhuan on atlamemeleque

Page 133: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 133/214

a in teteuctin oyyaye. ±

11*. 6e nonyahui, ye noyahui, yahui, ompa nacitiuh ye &iuhtzonetitlan on quetzalatempan

ompa noconanaz nomatlaltehuilticauh ca hui.

11*-. !Ixtlilxochitl a in mexica yan ynic onnemacoc tlacochicuiliuhtoc in tenaxa aya.

cdlxxxvi11*. + yn tlachinolaçacayatzin ha ica contecazque ha ynic tequitizque tenochcame ya hayaha yacayome. o anqui ya huel yehuantin ha inpan ya mochiuh ha in 3uauhtemoctzin inCoanacoch uia aa!etlepanquetzatzin quimocaquilique nepapan tlaca.

11*. 6nic onemacoc tlacochihcuiliuhtoc yn huel conitto Capitan teuctli maxoconxioamoxyhcuilocan amoxtli ypan on ha in intequiuh mexicame ± ) anqui nohuian inaltepepanhuic oncuihuac tequitl aya ayahaya etcetera.

112. Can in ya chocaque in tlaocoxque teteuctin tlatoque, auh otomacehualtic otopan mochiuhin conxioahamoxihcuiloque.

111. Nequi otoconcaquito netleya in ti3uauhtemoctzin in t)quitzin in ti;uanitzin aya.

11. 6 ye ohualtzontec yn aic o polihuiz in tatlamemela ya ximelaquahuacan canpa neltonyazque in quenmanian yn ihuicpa in Eelatol haya haya.

11$. 4a ximelaquahuacan tomachuane in ti3uauhtemoctzin

cdlxxxvii11%. 4a tictzinitzcanahuechotihuian ahuachotiuh in tzaqua can on in ye tohuicoltzinxoconteocuitlaquemachhuimolocan ± in tomecapal aya ma itlan tonaquican tatlamemel ayayhuicpa in Eelatol haya.

cdlxxxviii11*. Ca niquintemoa atlacuique teteuctin aya yn Neçahualtecololco coayhuitl teuctliçan ihuian on onatecaco.

11. 6chan in pelatol ma xamelaquahuacan ca ic uelneztaz in tecpillotl ni mach ica

Page 134: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 134/214

ompolihuiz in tlamemel ma xanel el.

6c onhuehuetl.

11-. Neh niquittoaya ni&icotencatl teuctli aya. ;ane ya tla xiauh xicana in mochimal ahxochiacontzin mohuicoltzin anoço ihcac motolteca [*r=] itzcontzotzocoltzin icayantamemezque ± taçacatihui yc oncan ye 4exico in Chapolco ca atitlan aya.

cdlxxxix11. +nenen tla xiauh nomache niccahuan iya tomach'ane anapipilti.

11. Nicteca yn atl 3uauhtencoztli in teuctli tla ye noch tonhuian tamemezque taçacatihui yenee

11-2. Nequi ye ontzatzi a in tochcauhtzin in ye 4otelchiuhtzin tocnihua quilmach ye ocyohuac ticanatihui tatlamemel huel tetehuilotic xiuhtehuiltic ho in quetzalitzacuecueyocatimaniye ic tonaci o oncan tecomatla aya anen tla xiye mach no noxicotaz ye Nanahuatl nicauhhe.!itlacatecatl tiCuitlachihuitl huel toltecatic teocuitlatica ya in tlacuilolli ye tahuicoltzinconicuilota +xayacatl teuctli ± tocenmantazque ye ic tonaci.

11-1. 6e chalchiuhatica ontzetzelihui pipixahui noneapanaltzin ye itech aya.

11-. Noxochiaçaçacayatzin i ;uanitzin nechyamacaco notlatzintzihua tlaxcalteca yechichimeca anen tlaxia.

11-$. 6n tlachinolxochitl chimalxochitl oncuecuepontoc tlatlatzcatimani a i yacaxochitlontzetzelihui anqui ço ye ehuatl ye ic contzaquaco teocuitlatla ya, ye noconana yaxiuhtlacuilolli a ye napiloltzin ic noconmemeya ha nohueyohuan.

11-%. +colihuacan in titon +ntonio tla nimitzonyahuica ya yn ahua nomach i !ehuetzquiti aya.  ±

11-*. )nacaxochiamatlapalceliztiuh ye ontzactiuh on xitlacuilolli a yn napiloltzin ic

noconmemeya xinechitacan, nohueyohuan.

Page 135: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 135/214

cdxc11-. Can nipala y Eetolo can nocoylnamiqui y tlacuilolapiloltzin.

11--. !on palay &ihuan in opixpoh aya conteocuitlapayoyectia conatzetzelota atlo yan tepetlyaye.

11-. 6e mach aya nelli anca oyaqui in totlaçotatzin in oi0po aya conteocuitlapayoyectiaconatzetzelota atlo yan tepetl y yaye.

11-. 6n ma tonhuian on in Chapoltepetlan in quetzalatempan xiuhquecholçeliztiuh

macpalxochitl ic ontzactiuh tochalchiuhhuicoltzin ahua nicahuan ma oc amoyolic maantlatlapanti yc techonahuazque in totecuioan yyaye. ±

112. 6 ma huel yc on tlatotoyacatiuh yyohuaya y ma huel ximimattihuian ompa tocenquiça intenochtli aya ymanca yn 4exico in xiuhquecholceliztiuh macpalxochitl ic ontzactiuh

tochalchiuhhuicoltzin ahua nicahuan ma oc amoyolic ma antlatlapanti yc techonahuazque in

totecuioan yyaye.

111. [*'(] 4a xoconmahuiçocan yn antocnihuan yn anhuexotzinca ça ypan mochiuhtica aypapa yehuaya çan yehuan /io0 ye contlatolhui ya yohuaya ohuaya.

cdxcicdxcii11. 8a yeehuaya ypetl ça yeehuaya cpallo ypan onca yehuaya a y Eapa yehuaya çanyehuan !iox ye contlatalhui a yay ohuaya ohuaya.

11$. ;och aquin o teocuitlatzatzazco oncan onhuetztoc yn tlacaço yehuatl a i Eapa ya çan cayxiuhtlacalhuaz yetoqui yc onntlamomotlatoc ahui in cemanahuaqui ohuaya etcetera. ±

11%. ) anqui nelli yehuaya yc anca ycoloz yteocuitlatopil yetocqui onpepetlantocqui incemanahuaqui ohua ohuaya.

11*. Can ninentlamati a a yn oma yehuaya ça oncan ye noconita y çan ca ynacayo ça yehua&an Eetolo, ça yehuan &an Eapolo ya ohuaya.

cdxciiicdxciv11. ) anqui ye nauhcampa yahuaya ye ontzatzac oc ticaqui teocuitlantlatzaqualli

Page 136: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 136/214

ompepetlanticac ohuaya ohuaya.

11-. +ch in onca ye ichan çan yehuayan Eapa ya teocuitlapapaloycuiliuhtimani a

ontotonaticac ohuaya ohuaya.

cdxcv11. 8an moquetza in ehecatl cocomocan tetecuica ya yc poçoni a yn ilhuicaatl huiyananatzcatihua ya yn acalli a ohuaya ohuaya. ±

cdxcvi11. 6n huel totech onquiquiça ya y mahuiçon !iox, toconyaitta y atetepepeyotl yexochipixahui nanatzcatihua ya yn acalli ya ohuaya ohuaya.

112. 6yo ho ahuaya tocnihuane ma xontlatlamahuiçocan atliyaytiqui çan ye ticonchaloa çanye titon 4altin i hualxaxamacatimani a yn ilhuicaatl ya ohuaya etcetera.

111. 6 mahuizpan tontlachia o 6palnemohuani acueyotl hon totlan moteteca y mantipopolihuiti a xictli a y malacachihui ya ohuaya ohuaya.

cdxcvii

11. ;o ayac tlaçotli yn acalli ytiqui yn antocnihuan yn cuix nel oc tilotizque mantipopohuiti a xictla y malacachihui ya ohuaya ohuaya.

11$. 6yoyahue yahue huixahue yahue nihualicnotlamati topan moquetza nicanquetzalitzahuachtli canpa nel toyazque ohuaya ohuaya. ±

11%. !eicnotlamachti in quichihua nican 6palnemoani yn tlanel nocniuh yn tlanel tonehuan intiyolque yeehuaya ayocac teca y acalla ytic a ohuaya ohuaya.

cdxcviii11*. +cala ytiqui huel mahuiçocan çan ye topan onquiça çan ca chalchiuhatl in yeic poçoni a yn mecatl yhcoyocaya can michin patlani a ma xicyaithuacan ohuaya etcetera.

11. [*r=] +h onca ya ycaqui tonacaquahuitl a ycan ye totlatoca yn mecatl ycoyocaya çanmichin patlani a m xicyaithuacan na ohuaya ohuaya.

11-. !laztalli moteca tlahuizcalli moquetza tontlachia yn atlitic y mixayauhtitlan i ye oncan

Page 137: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 137/214

mahahuili a mahuiltitinemi papalomimichti ohuaya etcetera. ±

11. 4a xicyaithuacan yn antocnihuan i ylhuicaaxochitl o o moyahuatimani ye oncan

maahuilia maahuilitinemi papalomimichti ohuaya ohuaya.

11. 4ixayauhtitlani ye tontlachia y ma ximotlapalocan yn tiCoayhuitl y çan ca titlatol huiyama xoconmatican atl in xoxoquiuhtimani ay ohuaya ohuaya.

122. +ch in iuhca no teyhiçahuican atliyayticqui man xoconmatican atl in xoxoquiuhtimanicani ohuaya ohuaya.

121. In huel nonmahui, nonmahui, a yn atlitiqui hualmoman in tonatiuh ye topan in moquetzaa ylhuicaapoctli yehuaya çan ye quitemohui ya i a yn quachpanitl a ohuaya ohuaya.

cdxcix12. Can ye hualmotzatzilia a yn Cohuayhuitl çan ye conyaihtoa ± hueyx ahuayatocnihuane anca ce nican yez in tipopolihuizque can ye quitemohui ya a yn quachpanitl aohuaya ohuaya.

d12$. ) ach in ye iuhcan ynic poçoni ya in huey mauh 6palnemoani yehuan !iox huiyaxinechyenelli ma tlacahuan moyollo anontlayecAhua cannelpa noyaz yn ohuaya ohuaya.

di12%. 8an nihualnotzatzili a yn o moçoma 6palnemoani yehuan !iox huiya xinechicnelli matlacahua moyollo anontlayecohua cannelpa noyaz yn ohuaya ohuaya.

dii12*. 3uen can moma o yn 4otelchiuhtzin huiya a inpan ye tlapan ym acalli a atlquiyahuicacon yn Coçamelco yn ohuaya ohuaya.

diiidiv12. In quilmach quihualitto yn 4otelchiuhtzin mach nel ye chalchihuitl ± ycninoquixitiz tlapitzalli teocuitlatl yn mach nel nontlaçotlaloz mancuel nompolihui ynCoçamelco y ohuaya ohuaya.

12-. !la xoconyacaquican anhuexotzinca çan hual ixiptla y &an Fihuan paha yn huey citlali

ontzatzi a yehuaya conittoa ximocencahuacan ca ye huitz on a in nelli teotl a yn tlatohuani ancoyananquilia in nepapan tlaçototome ohuaya ohuaya.

Page 138: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 138/214

12. )yamoquetzaco yan tlahuizcalli yehuaya oyahualquiz a yn ixiptlan [*'(] !iox yntonatiuh yn ma on yatlatlauhtiloyan yn Ipalnemohuani anhuexotzinca in ohuaya ohuaya.

12. In ma onneyximacho ya yn antepilhuani ma onyatlamahuiçolo yan quexquich i notocaquichiuh ticcauhtehuazque in quenmanian yn antocnihuanna ohuaya etcetera. ±

112. 8an concauhtehuaque a in tlalticpac qui ynin macehualli yn inetlamachtiliz yn teteuctin imach aca conyaitquiz ticcauhtehuazque yn quenmanian i, ohuaya ohuaya.

111. 4aca xinentlamatica yn anhuexotzinca maca xontlatlaocoxtinencan ca tictlatolchia in&e0u0 Nazaleno a ilhuicac !eotl an ohuaya ohuaya.

dv11. 8an conayaittohua a yn polopeta y yece chiellaya ma xoconelehuican in croria in ompatentica yn in cemicac netlamachtiliztli ompa pacohua tlatocatihua yn ilhuicatlytic ohuayaohuaya.

11$. Can chiucnauhtlamantli ni ye onnemi o in mopillohuan in aelo0me mitzhuelamachti a

on 6celteotl huiya alcael, iltote0me, pote0tate0, pilincipato0, ohuaya ohuaya. ±

11%. 8a ye itlan o in tonmehuiltiticaon ticihuapilli <anta 4alia ayyahue tominacione0, ytrone0, huiya quelopine0me oohuiyaya quelapine0 ayc tlami oncan yn ilhuicatl ytic caya ohuayaohuaya.

11*. !onecoque ye nican çan qui ye ichan huiya in yehuan Eelatol yn ma neci yauh

 pohualoquen ye conittohua yn çan yehua !iox an ohuaya ohuaya.

dvidvii11. 6n man ticyanotzacan 6celteotl yn aço yca yehua a oncemilhuitillano ya ytlocynahuaqui can timacehualti ohuaya ohuaya.

11-. !ontlamahuiçoto oncan in mali ça timexica ya onca technahuatica yehuan Eelatoltechonyailhui on ma xiquitati a 5 Eatele <anto ohuaya ohuaya. ±

11. 8an ye coyaitto y aço tle nicnequi a teocuitlatl o in ma huel nepechteco çan huel

Page 139: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 139/214

xicyanotzacan in celextial ça yehuan !iox an ohuaya ohuaya.

11. 6n çan no iuhqui yehua yca techonihua a in oma aya techonyailhuih on ma xiquitati a

in Eatele &anto ohuaya ohuaya.

12. 8an toyollo tlamatic yca techonihua a yn oma aya techonyailhui on ma xiquitati a inEatele &anto ohuaya ohuaya.

dviii11. In çan qui ya ichan y tlapapaloztocalli cacan y yahue çan yehuan ya Eapa yateocuitlatica ya a on tlacuilolli ya techonyaithuiti ya ohuaya ohuaya.

1. [2r=] 8an quiquiztica tlamimilintoc aya ye ompielo ycaca ytlatol !iox yn tzinitzcaquentica a ontzaucticacon techonyaithuiti a ohuaya ohuaya. ±

1$. 6n ma xicaquican in antepilhuan i tonahuac onoque can in ma iuhcan ohua ca ye iuhcanyn ichan !iox in oma aya oncan ontlapiya on ca yehua ya Eapa yan ohuaya ohuaya.

1%. + oncan ya onoqui ca yehua yn tenan yn itoca yn <anta <ellaya a yn oma aya, oncanontlapia on çan yehuaya Eapa ya ohuaya ohuaya.

1*. &otlatimani yan onitzmolintimani on yn ;uexotzinco y anqui moxochihui t+xayacatzihuel tontlamaceuhta ça tenochtli ymanican ohuaya ohuaya.

1. +ztayhuixochitl aya ye on tzetzeliuhtoc yn +tlixco ya anqui moxochihui in t+xayacatziny teuctli yehua huel tontlamaceuhta çan tenochtli inmanican ohuaya ohuaya. ±

1-. 3uenonamican yn ompa ximohua yn ilhuicatlytic chalchihuitl anqui xihuitl yeoctecpantoque a yn tepilhuan !iox ye ichan in ohuaya ohuaya.

1. +nqui tlauhquechol ompatlantinemi on )quizteuctli ya anqui quetzalquauhtli a in!lacotzin ye onnemohua !iox ye ichani ohuaya ohuaya.

1. !la xontlachiacan yxochimilpan i 6celteotl huiya a teyolquimatcan ontlacehceliztimani

Page 140: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 140/214

ya onquetzalahuachquiyauhtimani a ohuaya ohuaya.

dix1$2. 8an ye oncan ye onnemi xiuhquecholtototl a yn !on 4altin i maahuiltitinemi yn

+ztatototl Cohuiyhuitl !on &ihuan ohuaya ohuaya.

1$1. In tlapalihuinxochinquahuitl a cuepontimani ya !iox ye ichan i yn conchichintinemi intGpilhuan i yn teuctli on +nahuacatl aya ± anqui tlacateccatl yn Cuitlachihuitl in yeonmotlamachti a ylhuicatlytic ayyo ohuaya ohuaya.

1$. In quetzalchalchihuitl i anqui xihuitl tlapaque in tGpilhuan in mexica yn huexotzinca ynin teuctli on +nahuacatl aya anqui tlacateccatl yn Cuitlachihuitl in ye onmotlamachti ya

ylhuicatlytic ayyo ohuaya ohuaya. ±

 LXX

&opancuicatl

dx

.1. 1$$. 3uenin ye olinque in mexica y yn Chapoltepec huiya çan ye yahuiya huiya .. polihuito ;uitzilihuitl yn Colhuacan a ohuaya ohuaya.

.$. 1$%. +moxtitlan o çan ye ohtlatocatiyaque on a in mexica y ynic ye onahcito ynicmotecato a in Colhuacan ohuaya.

dxidxii.1. 1$*. [2'(] 6aotlatoco yehuaya &altocan tlaca y yao. 8an quinahualpoloa a y mexicai in Chapoltepec huiya choquiztlehua ya ymacehuallon a yn ;uitzilihuitl ohuaya. ±

.. 1$. ) anca ye oncan !içaapan i cococ quimatito mexica on yn chichimeca y ohuaya.

.$. 1$-. 8an ye quittohua on +chitometl. .%. çan ye quihtlani yehua cuepchinamitla .*... yahuitzilaztatl yn yacacintli cohuatlon moyahualotihuitz yn ye on tlaquiça ya .-. ahminquimaçatl .. huiya yca quimamaliz ychan i .. yca quitlanihtoque atlo yan tepetl in cemanahuaquiohuaya.

Page 141: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 141/214

.12. 1$. 6e nican !ollan !lapallan quichihuaz in tonahuac onoque ye nican polihuizque  ± .11. in tonahuac onoque ye nican tzanatl yhcahuacayan cohuatl yçomoca ya çan michin patlaniya ye nican.

1$. Cuepontimani yan yn nepapan xochitl .1. ahcemellecan in totlatohua on ti4oteucçomay ohuaya.

1%2. Can on yahque on .1$. yn quimanacohon in tenochtli yehua .1%. in +atlon, +huexotlan ain !enoch yn )celopan.

1%1. I niman iuh quinahuati a yn ;uitzilihuitl ye nican polihuizque in tonahuac onoque ye

nican tzanatl yhcahuaca yan ± ye nican cuepontima ya nepapan xochitl ahcemelecan yntotlatohua on ti4oteucçoma y ohuaya.

..

1%. 8an toconquetzalmana ya mocuic aya çan titlatohuani ya yn t)quitzin ye yca yehuatitlacocohuan nican in !enahuacan ohuaya.

1%$. 8a nihualla o caya yehuaya çan nitlaylotlaqui maça yhui yehua maça oanquittoque intonahuac onoque onchalchiuhtlapaniz toyollo yehua ytloc ynahuac 6palnemohuani ohuaya.

1%%. 8a ye ic xichocacan naya anmexica y antepilhuan ye no ceppan tauh ipan itotzaquallimanca tipopolihuizque quen quittohua 6palnemohuani ohuaya. ±

1%*. [1r=] 6n mach oc quihualmati a yn tlacateuctli in 4oteucçomatzin a yn Cuitlahuatzinni ximotlapalocan anmexica yn antepilhuan y quen quittoa 6palnemohuani ohuaya.

1%. )ntlaocolmalintia yyollo yehua in 3uauhcohuatl ay in teohuatzin huixahui ya onohuaya.

1%-. 4a o contlati 6palnemoani mach oc quihualmati quen poliohuaz a yn macehualli ycontimalihuiz yc nopillotl a yn tenahuaqui ohuaya.

Page 142: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 142/214

1%. 8an tomotlamachti ya 6mopalnemoani in tlalticpacqui ma niman oc an xiquimilcahuani yn mexica yn yn !latilolco yn teocuitlapantica ontlahuizcalehuaticac yn a yn tlaylotlaquiohuaya ohuaya.

1%. 8an ninotolinia ninentlamatia çan nitlaylotlaqui quemania otechontlati 6palnemoaniquen nemoaz yn? ± 4a yuh nemohua yn mach oc tiqualmati otiyaque ye ichan ohuaya.

1*2. Can ye ic tichoca yn yehuaya ye techihuintia 6palnemohuani mach oc quihualmati yn+camapich, yn ;uitzilihuitl yc onixtlahui ya in mexicayotl a yn tepanecayotl ohuaya. .$.

.$.

1*1. &ochinquetzal yn quechol mahuilia, mahuili on xochitla icpacan ohuaya.

1*. 8an coyachichina ya nepapan xochitl in mahuilia, mahuili on xochitla ycpacan ohuaya.

1*$. 8an ca xihuizhuayo y monacayo moyollo yehua chichimecatl on teuctlo !elitl huiyachalchihuitl moyollo yehua ± cacahuaxochitl in ye izquixochitl in ahua y yao ayyayye matahuiyacan a ohuaya.

1*%. !imalintihuitz xochincuahuitl on huehuetzca ni xochitl a yn !amoanchan xochpetlapanayahue mimilihui xochitl a nelhuayoxochitl ayehuaya xochitl y quetzal yticpan toncuicatitlaylotlaqui tahuiaxticaqui timalinticaqui ahuayyao ayyayye ma tahuiacan a ohuaya.

1**. ) ayoppatihua yn tlalticpac yya on antepilhuan i anchichimeca ma tahuiaca ohuahuicalon xochitl can on ye 4ictlan çan tictotlanehui ya ye nelli ye nel tihui ohuaya.

1*. !laca nelli ye nel tihui ye nel ticyacahua in xochitla ya yhuan in cuicatl yhuan intlalticpac ye nelli ye nel tihui ohuaya. ±

1*-. [1'(] Can in tihui yehuaya Can in tihui on timiqui oc nelon in tinemi oc ahuiyeloyan

oc ahuiltillan o 6palnemohuani anca çanio nican yn tlalticpacqui huelic xochitl yn cuicatl aya

Page 143: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 143/214

manyan tonecuiltonol in mayan tonequimilol ycan xonahahuiyan ohuaya.

1*. &onahuiacan antepilhuan anchichimeca yn can tiyazque ye ichan 4ictlan Eopocatzin

huiya yn tlaylotlaqui yn +colihuatzin. ay antepetizque ayac mocahuaz in tlalticpacqui huelicxochitl in yn cuicatl aya man yan tonecuiltonol mayan tonequimilol yca xonahahuiacanohuaya.

.%.

1*. !lachinolpoctli on chimalcocomoca ehuaya oyohualteuhtlehuaya ± onnenehuixtoc ynmoxochiuh yaotzin ycahuacan ye oncan nepapan in quauhtli yn ocelotl a ohuaya.

12. In çan temocniuhti ya on yn çan teicnomati tlachinolmilini teuhtli coçahui ya acaxochitlytzahuatztzetzelihui a oncuecueptimana ohuaya.

11. 6aoxochiatlapan aya ye chimalpapalocalli manca huiya a oncan in tlacochtica quipoacontlatlaztica inteoaxochiamoxtlacuilol yn 4oteucçomatzin a oncan in 4exico quipatlantonacatiçatl ahuayyao ohuaya.

1. 3uauhuinteuteuchueli manca totlan tohua yehuaya a oncan yn tlacochtica quipohuacontlatlaztica yteoaxochiamoxtlacuilol in 4oteucçomatzin a oncan in 4exico quipatlantonacaticatl ahuayyao ohuaya. ±

1$. 8an motlauhquechol moyauhtiuh on yn ica toya in titepiltzin a yn !lacahuepanmopopoyauhta ya tiyaqui yancohuin mitzhualixima &ippilli 3uauhtlehuanitl ahuayya ohuaya.

1%. 8an mopan iya ye oncan milini poçoni yehuaya yn tlachinolli on yn cocomocatima yetonmotlati an totec teocuitlaxochitl momoyahua ye oncan nopiltzin o in !lacahuepan i ahuayyaa on ahuaya.

1*. + hue ye ohuaye ninentlamati ya ycnoyohua in noyollo yehua in noconitan icnopillimihuitzetzelohua ya in teopan iyanihuayayyo ya cohui ohuaya.

1. 6n ye cem iyaye on capan tlatlaya tehuehuelin poctlan !eotihuacan ayyahue in noconitta

Page 144: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 144/214

nicnopilli mihuitzetzelohuaya in teopan iyanihuayayyo ya cohuion. ±

.*.

1-. [r=] !laocoyan noyollo nicuicanitl nicnotlamati yehuaya çan ye in xochitl i çan ye incuicatl a yca nitlacocohua in tlalticpacqui manen quihtocan in techcocolia in techmiquitlanimoch ompa onyazque can on ye 4ictlan a ohuaya.

1. In quenmanian yn otonciauh yn yn otontlatziuh yn toconinayaz yn in momahuiço inmotleyo in tlalticpacqui man quitocan in techcocolia in techmiquitlani moch onpa onyazquecan on ye 4ictlan y ohuaya.

1. In ma çan oc huello onnemohua in tlalticpacqui ma çan oquihuiya 4opalnemohua onyehuan !iox in quin icuac onnetemoloz a yn otiyaque ye ichan a ohuaya.  ±

1-2. In çan onnepolollan o tlalticpacqui çan ic onnelnamicoz in tocuic toxochiuh quin iquaconnetemoloz a yn otiyaque ye ichan a ahuaya.

1-1. ;ui titotolini a ma iuhqui timiquican ma omochiuh ma techonitocan yn tocnihuan 4antechonahuacan quauhtin i a ocelotin aya ohuaya.

dxiii1-. 3uen huel xoconchihua? quen huel xoconcuili yxochihua ya ça yehuan !iox huiyanencuihuayan ancuihuaya ohuican mahuizpan yxtlahuacan a etcetera.

1-$. 4açoc quiyocoli maçoc tictemachican can in tlahuica ya yca ya amechmotlatiliz

6palnemohuani ohuaya. ±

1-%. )huayayo xicnotlamatican !ezcacohuacatl +tecpanecatl mach nel amihuihui in cozcatlyn chalchihuitl i ma anmonenecti ma antlaneltocati etcetera.

..

1-*. 8an tonteyeneli a anca can tlaocoya yn Ipalnemohuani in cuix nelli cuix no amo nelli

Page 145: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 145/214

quenin conittohua yn ma oc onnetlamati in toyollo yehuaya ohuaya.

dxiv1-. 3uexquich in ye nelli quilhuiya in amo nellon? can tonmonenequi yn Ipalnemohuani

mac onnentlamati yn toyollo yehua ohuaya.

dxv1--. In yehuan !iox 6palnemohuani ninentlamati a anca ço aic yez ohuaya anca ço aicnonahuiyez in tenahuaca ohuaya. ±

dxvi1-. In çan tictlaçotzetzeloa onhuaye in motecpa ye huitz yn monecuiltonol6palnemohuani yn izquixochitl i cacahuaxochitl in çan noconelehui ya çan ninentlamati yaohuaya.

1-. ['(] )ncan xihuitla ya quetzalli patlahuac moyollo motlatol notatzin o6palnemohuani tonteicnoytta tonteicnopilitta in çan cuel achitzinca yn motloc monahuacaohuaya.

12. Chalchiuhitzmolini in moxochiuh 6palnemohua ye xochimimilihuixiuhquecholcuepontimani a yn çan cuel achitzinca yn motloc monahuac ohuaya.

11. Iyoyahueyyaya huixahue a#nahuiya on annihuellamati tlalticpac on ye nican ohuaya. ±

1. +nca iuhcan ye niyol iuhcan nitlacat a ycnopillotl çan nicmaticon ye nica in tenahuacanohuaya.

1$. 4a oc netlatlaneuh o nican yn antocnihuan y çanio nican a y tlalticpac an ohuaya.

1%. In moztla huiptla quen connequin moyollo 6palnemohuani tonyazque ye ichanantocnihuan ma oc tonahahuiacan ohuaya. ±

 LXXI

 Nican pehua tlamelauhqui teuccuicatl

Page 146: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 146/214

1*. 8an ca ye nompehua çan ca ye nictzotzona y xochihuehueuh 6palnemohuani ytlacuilol ayehuatl onmani ya o ohuaye xochitl cueponi ya onahuiaxtimani tlalpan moteca y çan cayxihuamox y yehuan !iox yhuan nicmana ya o ohuaye cuicailhuiçolli xochitl moyahua ye

mochan a ohuaya ohuaya.

1. Iyao ayyaohon y yaon çan ticnehuihuili ya chalchihuitl in acatic in motlatol a yntoconmaca quetzalhuitolli hui yehuaya oncuica yhuixochipipixauhtimani ye mochan a ohuayaohuaya.

dxvii1-. !lacuilolamoxtica ya ycuiliuhtimani a motlauhcalitiqui tlapalihuixochitica yanonahuiaxtimani ± oncan ya nemiyan nepapan tototl ontlachichina yan ompatlantinemi yemochan a ohuaya ohuaya.

1. In ye no ye tehuatl ye mocel ti!eotl tiyamochiuhtica y yehuan !iox ye motlanmonemiyan çan ca moquecholhuan amoxtli mocuic achi motlatol toconehua ye mochan aohuaya ohuaya.

1. [$r=] !iquetzaltototl timochiuhtihuitz <pilito &anto çan tihualacico can

tiquinhuicatihuitz in moquecholhuan a yn aeloti xochimecatl o yn ye coyatotoma yn cuic çanmitzonahuiltia 6palnemohuani ohuaya etcetera.

12. 8an ca ompa tihuitz +tlicuiliuhcan aya in toconyaitquitihuitz in mocuicaamoxtlacuilolçan toncuicapohua ye nican a ohuaya ohuaya. ±

dxviii11. &ochintlacuilolcali manicana ya xochipapalocalitiqui oncan ye mochan aya cuicatlye tiyol ti4oteucçomatzin xochitl ticueponico in tlalticpacqui tonteahuiltico a ye huehuetitlan

ye nican ohuaya ohuaya.

1. Ixquich moquechol aya yxquich tiquinnechicohua oncan ye mochan a ya in papalotl yhuitzitzilin a ontlachichina ya ma ahuilitinemi huehuetitlan ye nican ohuaya ohuaya.

1$. 8an niquinmahuiçohua ya a ilhuicac in chaneque on a yn aeloti onxochicuicotocon ynchalchiuhtetzilacatl oncahuantimani ye ichan o y yehuan !iox a ohuaya ohuaya.

Page 147: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 147/214

1%. Cuicatotoma yn quelelquixtia on yehuan !iox çan ca yehuan o in quihualaxitia nepapanxochitl yc onahuiaxtimani yn atl o ya tepetl 4exico nican a ohuaya ohuaya. ±

 LXXII

!euccuicatl

dxixdxxdxxidxxii1*. )celotlalticpac olini yehuaya oyohualli ylhuicatl in nanatzcatimomana y yetemoya o in <pilitu &anto 6palnemohuani moticachimalli yhui y onmotlaçotzetzelohua ohuayeytzihuac y xochimayaccayocan in moquetzaco in tlalticpac a ohuaya ohuaya.

1. In nechoquililo nentlamacho y cemanahuaqui teteuctin i, motiçachimali yhui y

onmotlaçotzetzelohua ohuaye ytzihuac y xochimiyahuayocan in moquetzaco in tlalticpac a

ohuaya ohuaya.

dxxiii1-. 8an oncan nohuaye ompielo tlalli tepetl huiya iztac yn quauhtli motzetzeloticaquinyn !enochtitlan in 4exico nican huiya no yhui ;uexotzinco ya oztotl ycuiliuhcan mizquitl aycacan ocelotl ma#ahuiltitinema ohuaya ohuaya. ±

dxxivdxxv1. Can ye ica nichoca nicnotlamati an nihuexotzincatl ye centlal mani ynmacuexiquemitl ye momoyahuatoc noquauhtzotzocol atl ytzalan in ;uexotzinco y ohuayaetcetera.

1. [$'(] !la xxontlachiacan ylhuicatl ilhuicatl ehuaya ;uexotzinco in tlalli yan mocuepaya yehuaya oncan ye micuilohua in tlatohuani a 4oteucçoma yn aic polihuic in yn motocamoteyo ye nican ohuaya ohuaya.

dxxvidxxviidxxviiidxxix1$22. 8an moca huel yetaz noyollo huaya yn nihuexotzincatl xoxohuictlacochtli yan tehuehuelin nomac ommantiaz moca notzalitaz moca noqua tzelotaz ayaquenonamecan aya tla huel onmohua tla huel ompieloyan tlallo yan tepetl in cemanahuac yohuaya ohuaya.

1$21. 3uauhtlin moxochiuh toconmana ohuaya ye tlacochtlin motlayocol toconyachihua y ± yepac motepeuh a yn altepetl in ;uexotzinco ohuaya etcetera.

Page 148: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 148/214

1$2. In calli xacohuaye ach anca Colhuancan no an ye tontlatohua ilhuicalli manca in 4exicoin !iox ye ypiltzin ye te tocontzitzqui in ilhuicatl cemanahuac an ohuaya ohuaya. ±

LXXIII

6c ome teuccuicatl

1$2$. &inechaytacan naya nihualaci ca ya niztacxochincoxcox aya noquetzalehcacehuazniNeçahualcoyotl huiya xochitl tzetzeliuhticac a ompa ye nihuitz !amoanchan nea a ohuiya.

dxxx1$2%. 6n tla xicaquican aya niquehuaz nocuic nicahuilticon 4oteucçoma y ya tatantilili y papapapapa a chalan chala challa ye macça tilli ye macçan qualca a ohuiya xiuhtlaquetzallicacan 4exico yan tlilapana a yztac huexotl yn ye ihcacan o anca ye oncan mitztlamacehuiqueyn mocolihuan çan ye ;uitzilihuitl, +camapich yca xichocayan 4oteucçoma y a yca tocompiay ypetl ycpal in yehuan !iox eha a huiya. ±

1$2*. + oncan tlilapan a oncann amochcoyan tocoyachihua y 4exico nican ye tontlamaceuh, aoncan ticyaytac in mocococauh tiNeçahualcoyotl e etcetera.

1$2. In ca yllahue yao ooo yca xichocayan 4oteucçoma y ayaxcan hue ticyaytac atlo yantepetl a on can ticyaitac in mocococauh tiNeçahualcoyotl ea a ohuiya.

1$2-. 6ehuan !iox mitzyaicnoytac mitzyaicnomat can 4oteucçoma a yca toconpia y ye ipetlycpallin yehuan !iox ea a ohuiya.

1$2. 3uauhtli pipitzcaticac ocelotl nanalcan 4exico nican a oncan tontlatohua ya Itzcohuatl ayca tocompia y ye ipetl ycpall i yehuan !iox ea etcetera.

1$2. [%r=] + iztac huexotl ymapan aya can totlatohua yehua acatl iztac ymancan tolin iztacchalchihuitl ymanca 4exico nican ea a ohuiya. ±

LXXIV

Page 149: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 149/214

6aocuicatl

1$12. Nompehua noncuica yancohui ye noconehua yn çan can ye incuic in yehuan !iox

6palnemohuani ohuaya ohuaya.

1$11. Cuicailhuiçolpan yn Necoc hualacic y iiehuan !iox antGpilhuan ma onnetlanehuiloyectli ya xochitl ahuayya ayyon ohuaya ohuaya.

dxxxi1$1. Nepapan quauhizyuayoticac ye mohuehueuh 6palnemoani ontzinitzcanicelizticacayyahuen yca mitzonahuiltia a in tepilhuan huiya a oach i ye iuhcan cuicaxochithuall imanicana ohuaya etcetera.

1$1$. +ztayhuixochitl oncuepontoc ye oncan ycahuaca ± ontlatohua yehuaya ynquetzalayacachtototl 6xtlilcuechahuac teocuitlaxochitototl yn !lacahuepantzin patlantinemi oach in ye iuhcan cuicaxochithuall imanican na ohuaya.

1$1%. !zinitzcan in çaquan ye tlauhquechol yc an tictlatlapalpohua ye mocuic 6palnemohuanitiquimoquetzalti ya yn mocnihuan i yn quauhtin nocelo ye tiquimellaquahua ohuaya etcetera.

dxxxii1$1*. +qu icnopilli ac onacitiuh yn oncan piltihua mahuiztihua yehuaya yn manihuan i ynquauhtin ocelo yc tiquimellaquahua ohuaya etcetera.

1$1. 6 yaqui yancohuiyyo huixahue huiya quen noconchihuaz in ma cuel nonmiqui yehua maniquetzaltototl ma nipatlantihui ilhuicatlytiqui yca nichoca yan, ohuaya ohuaya. ±

1$1-. Cuel achic monahuac yehuaya 6palnemohuani yn ye nelli tonteycuiloa oncantonteicnomati yn motloc monahuacan ohuaya ohuaya. ±

 &&7

6aoxochicuicatl

dxxxiii1$1. 8aquan quetzaltototl çan tiquimonnechicohua a in tepilhuan huiya yn ixochipoyon a

Page 150: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 150/214

yn yehuaya niquinmaca niquimoncozcati a on in nepapan xochitl yn icniuhyotican yatitoyximati huehuetitlan a etcetera.

1$1. 8an tictlanehuico toxochihuehueuh çan tictlanehuico toxochiayacach in yhuan in yetocuic toxochihua ya çan achica onahahuiltilo ya ohuaya etcetera.

6n quetzalizquixochitl aya oitzmolinico mimilihui, cueponih, in tGpilhuan [%'(] in quauhtliocelotl yxquich oncuetlahui ya quexquich onquiçaquiuh huiya quexquich onmomanaquiuh intlalticpac ca ohuaya. ±

dxxxivdxxxv1$1. ) amochipa ye tehuan ticahuiltizque yn Ipalnemoame yn a moxochiuh yhuan in

cuicatl ma ye tonahuiyacan çan titotlanehui ya yn ixochihui can titotlanehui ya coçahuicxochitla ohuaya ohuaya.

1$. 6aoxochitl yn mamalinticac yxtlahuatl ytiqui teuhtica yehuaya ylacatziuhticaquiquihuimolohua tlachinolxochitl conyanequi on çan quitemohua antepilhuan huiyayyayya onmach oc çan ahuilli ça micohua yehua ohuaya.

1$$. + çan conelehui ya ohuaye a ca contemohua yio in hueliqui yio totonquiyan yiayya onmach oc çan ahuilli çan micohua yehua etcetera.

dxxxvi1$%. 3uenomach i quimana quenomach i quicalti ya yn ixochiuh Ypalnemohuani yectliya malinticaqui çan ye itzmolinticac oncueponticaca ohuaya ohuaya. ±

dxxxviidxxxviii1$*. 6pan tzetzeliuhtica qui yehuaya pixauhtica qui yn itzquiyehuitlitlacochquiyehuitli ye nelli ye on çan tlemimiyahuatl pixauhticacon ayac huel ye ihuic ye

onmotlapalohua yyo ayya an ohuaya etcetera. ±

LXXVI

&ochicuicatl

1$. &ompehua xoncuica can ticuicanitl huiya man temaco xochitl ma yca onahuielo ma yaonnetlamachtiloyan in tlalticpacca ohuaya ohuaya.

Page 151: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 151/214

1$-. Can monecuiltonol ticuicanitl huiya can in ticyamaceuh xochitl aya canin ticyayttac incuicatl tictemaca ye nican xochimecatl in mocamacpa quizticac tonteahuiltia yn ma ya icaonnetlatlamachtiloya in tlalticpaca ohuaya etcetera.

1$. Nihualchoca y nihualicnotlamati çan nicuicanitl huiya tlaca anichuicaz yn toxochiuhohuaya ma ic ninapantiaz can o &imohuaya huaye nihuallaoco ya ohuaya ohuaya. ±

1$. In çan no iuhqui xochitl aya ypan momati in tlalticpacqui can cuel achic tocontlanehuicoa yn xopanxochitl i xonahahuiacan ohuaye nihuallayoco ya ohuaya ohuaya.

dxxxix1$$2. 3uetzalpapalocalco ompa ye nihuitz aya on ye mitoma ye nocuic ahuayya onhuiyanepapan xochitl yn nepapan tlacuilolli y ye noyol nicuicanitl aya on ye nictoma ye nocuicohuaya ohaya. ±

 LXXVII

6aocuicatl ycuic in 4otecuçomatzin

1$$1. [*r=] 6lhuicatl ytiqui tiyocolloc ti4oteucçomatzin 4exico tontlatohua y in!enochtitlani ahuaya ahuaya ohuaya.

1$$. Nican in nepapan quauhtli ypolihuiyan momaquizcal i tonaticac ye oncan ychan tota!iox a ohuaya ohuaya.

dxl1$$$. In an nemico ye oncan ye iuhca no a yxtlahuatl ytiqui cuel achic onmomalinaco inquauhyotl a yn tecpillotl huiya ixtlilcuechahuac y 4actlacuiyetzi ohuaya ohuaya.

1$$%. In iuhcan mahuizçohua ontocayohua in teucpillotl huiya oyohual moteteca teuhtli yacaçahui ya on ohuaya ohuaya. ±

dxlidxlii1$$*. &onmellaquahuacan antocnihuan an tontotlapalohua yn oncan yn oncuihua tleyotl

yn mahuizçotl yn oncuihua yn tecpillotl çan onmacehualo xochimiquiztlo ohuaya ohuaya.

Page 152: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 152/214

1$$. Nemin amotoca yn amoteyo yn yn antepilhuan in tinopiltzin a in !lacahuepantzin6xtlilcuechahuac yaomiquiztli yca yaque on yn anconmahceuhque ahuaya ohuaya ohuaya.

1$$-. Ilhuicatlahuizcalli in yehuan can nepapan niccahuaca tototl tlaçoquecholtihua yanxiuhçaquantihua on ohuaya ohuaya.

dxliii1$$. +mocnopilla ya in tiçaatl, yn ihuitl anmoquimilotoque in xochitlahuan4otlatocaçomatzin tlaçoquecholtihuayan xiuhçaquantihua yan on on ohuaya ohuaya. ±

 &&7III

6aocuicacuextecayotl

6nin, tocontoco tontiton tintinti.

1$$. + oyohuala y cahuacatimani in tlachinolteuhtl ehuaya oncan aya huicallo yayaoxochicuextecatl !lacahuepan o ayeo o aya yca.

1$%2. In tlapapaltzihuaccalaytic oncan ye onoqui xochioctli coni yan !lacahuepan ooa ye ooaya yca.

dxliv1$%1. &iquincaquican hue yaocuicatihuitze yn otontepeticpac tihuintique a ticuexteca y meonchimahahuiltilo çan ca toteuh yehuan yn tlachinolli ya [*'(] milacatzotihuitz in toxochiuh

ticuexteca y me oyonaltzatzitihuitz ± onchimalahuiltilo ça ca toTeuh yehuan Tiox a.

!ocotocotiti, tocotocotiti tinco tinco tinti.

dxlv1$%. 6n quetzallaticayan tlaquicuiliuhquetl aya nohueyo nopiltzin Neçahualpilla yachimalli xochioctla yca yhuintihua ya ye oncan cuexteca netotiloya aya yn +tlixco yyayya.

1$%$. 8an toconyapitza ya in moceloacaquiquiz ayan tonquauhtzatziticac yn motemalac ypan a

Page 153: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 153/214

in tecpilli yaqui a y ;uehuetzin chimalxochioctla yca yhuintihua ya ye oncan cuextecanetotiloya aya in +tlixco yan yyayya. ±

dxlvi

1$%%. +yya yye ayao yya yye ayao ayaye ayeo ayahue cuix ompa nemohua niquittohuanihuintico nicihuatl ayeon ayyayye.

4a oc xonmittotiyan tlapaliuhquetl aya cuix opa nemohua niquittohua nihuintico nicihuatlayeo ayyayya.

!ocontocontiquiti tocontocontiquiti tintocotico tiquiti tiquiti tiqui tiqui tiquiti tiqui tiqui tiquiti.

In quetzala xochia oo quitlahuan in quihuintitinemi ya y 4actlacuiyatzin çan can ye oncan ynixtlahuacan yyaoa ayaye ayeya.

1$%-. Ic onmapanti ya in quetzalaxochitl in tlachinolxochitlo y 4actlacuiyatzin o ceyaque3uenonamican yyao ayaque yahuayyea. ±

dxlviidxlviii

1$%. In hueli noxaxahual nonecpacuiyel aya ni!eucxoch nicihuatl tihuan mihtotia intollamaz ma tlapalihuitihua toxochinnahualhuan tocepan tihuintique anopilohuan ana.

1$%. Can tiye#coque ye nican tihihuintique aya ni!eucxoch nicihuatl tihuan mihtotiya intollamazme tlapalihuinti toxochinnahualhuan ticepan tihuintique anopilohua ana.

dxlixdl1$*2. In quotzallatl ymanca anayan in poçontimani ya techonyahayhuinti ya timexica y mechimeca aya noconelnamiqui ya çan nichoca y hue.

1$*1. + ycaya yyahue oo nichoca ya niNeçahualpilla ya caniyan mani ya  ± ompa ye cueponiyaoxochitl ayan noconilnamiqui a çan nichoca y huen.

1$*. In quetzallaxomotzin tonpapatlanti ya tinoxochihueyotzin in !lacahuepantzin aya çanquitocac ynta 3uenonamican ana.

dli1$*$. [r=] +ytic yen oncuica a ontlatohua o ayaye in quetzalaxochioctli quitlahuana ya

Page 154: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 154/214

onchachalaca ya yquecholpohuan yn teucpipilti yn cuexteca y meetlan.

1$*%. Cilli quipan chaylitzin a y tzin mahuiyan Ixtlilcuechahuac yca ye onmahuizçohua

quinamoya y quetzalon in patzacon iuhquin oya iuhquin oyan cuexteca tlahuanque. +tliya ixicytic yn tlachinolacueyotl inpan ye poçon. Eilli ya ixtlilotoncochotzin a yca ye onmahuiçohuaquinamoya i quetzallin patzacon iuhquin oyan cuexteca tlahuanque. ±

!itititititi ticon toncon ticoton.

1$**. H chalchiuhtica ycuiliuhtoc atl in tepetl ;uitziltepetitlan ticozcaçoyan quetzalichaalatiyamanca ya yn Icelteotl !iox y noteouh aya Fe0u 3uili0to +ya ohua. +yc polihuiz moteyo

yehuan t+xayacatzin ye tlauhquechol çaquametl ye neçoçohualo xochintlapalan a yn tepilhuana nopilohua aya ohuaya.

1$*. Intzimiquiztequiti ohua nopilohua ;uitzilihuitl 4ahuilmalinal can concauhtehuaquehuitzilxochiatl poçontimani a 4exico nican ma yca yhuintihua ya.

1$*-. In mach o quihualmati can o ychan teuctlapaliuhquetl +huitzotl y chalchiuhcozcanquetzalin patlahuac a ça ca quimaca yehua 6celteotl etcetera. ±

 LXXIX

)cce yaotlatolcuicatl

dlii1$*. I nompehua ye nican on in nicuicanitl huiyan noyollo ytech yn cueponi xochitl in

yectlon cuicatl yca yan noconehcapehuia 6palnemoa ohuaya etcetera.

1$*. In ye nonnitotiya nican o in nicuicanitl huiyan noyollo ytech yn cueponi xochitl inyectlin cuicatl yca yan noconehcapehui yan 6palnemoa etcetera.

1$2. )nquauhceceliya ohuaye oceloytzmolini yn teucpillotl in tlatocayotl a in 4exico ymitican chimaltican yehuan ontlatohuan teuctli yn +huitzotl a etcetera.

Page 155: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 155/214

1$1. In tlaca aya cuihuan moxochiuh o 6palnemohuan teuhtlin popoca ± yn yxtlahuatl ytic ynoncan tiquincozcati o yc tiquimapan ca chimalli xochitli yn +colihuacan Nezahualpillo in!otoquihuatzin mitica chimaltica yehua ontlatohua teuctli yn +huitzotl a ohuaya ohuaya.

1$. 6a nicnotlamati yan nichoca yehuaya quemach amion ye ic nomantihuin chimallinxochitl in ye tlecahuiloyan huixahuen ca niquitaz quinequi noyolla ohuaya ohuaya.

1$$. ['(] ) atle iuhqui yaomiquiztli +tle iuhqui xochimiquiztli quitlaçotlaco6palnemohuani huicahue ca niquittaz quinequi noyolla ohuaya ohuaya.

1$%. In cannon i cuitzayan yectlon cuicatl i noconyatemohua hui hue ninotolinia ma nen

noncuica ohuaya ohuaya. ± 

dliii1$*. Ca niquitaçon in moxochiuh aya 6palnemohuani hui huen ninotoliniya ma nennoncuica ohuaya etcetera. ±

 &&&

6cuic in +colhuacan, in Neçahualcoyotzin ic quitlapaloco in ;uehue 4oteucçomatzin, 4exicoyquac mococohuaya

1$. &inechaytacan aya nihualacica niztacxochincoxcox aya noquetzallecacehuazniNeçahualcoyotl huiya xochitl tzetzeliuhticac a ompa ye nihuitz +colihuacan cha a ohuiya.

dliv1$-. In tla xicaquin aya niquehuaz nocuic nicahuiltico 4oteucçoma yatatan tilili y papa pa

 papa a challa chala challa ye ma cçan tilli ye ma cçan qui nalle aaohuiya xiuhtlaquetzalli cacanxiuhtlaquetzalli ca 4exico yan tlillapan aya.

dlv1$. + iztac huexotl in ye icaca o huanca ye oncan mitzlamacehuique in mocolhuan çan ye;uitzilihuitl +camapich yca xichoca yan 4oteucçoma a yca toconpia y ye petl ycpall i yehuan!iox eha a ohuiya. ±

1$. 6ehuan !iox mitzyaicnoittac mitzyaicnomat ca 4oteucçoma y a yca toconpia ye petlatlycpalli yehuan !iox ea.

Page 156: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 156/214

1$-2. In ca ilahue yao ooo yca xichoca yan 4oteucçoma y ayaxca hue ticyaitac aya atlo yantepetl a oncan ticyaittac in mocococauh tiNeçahualcoyotl ea etcetera.

dlvi1$-1. + oncan tlilapan a oncan amochcoyan toconyachihua in 4axoco nican yetontlamacauh a oncan ticyaytta quin in mocococauh tiNeçahualcoyotl ea a aohuiya.

dlvii1$-. 3uauhtlin pipitzcaticac ocelotl nanatzca Maxoco nican a oncan tontlatohua

Itzcohuatl a yca toconpiay ye ipetl ycpall in yehuan !iox ea a ohuiya.

dlviii

1$-$. Iztac huexotl ymapan aya çan tontlatohua yehua acatl yztac ymancan tolin iztacchalchihuatl ymanca 4exico nican ea a ohuiya. ±

dlix1$-%. In 0anto Eatile tipatiuh çan yehuan !iox çan quetzalhuexotican chalchiuhtica ça yetoconaltiyan atlo yan tepetl ayahuitl can topan mani man quiça on [-r=] man yectla xochitlamomac onmani yan xochimalintoc amohuic yn amotlatolla ohuaya ohuaya.

dlx1$-*. 4oquetzallecacehuaz tiquehcapehui ya yn ye tlachian azcatl in ye tlachian quetzalli yn

ye nemalinalon tGpilhuan no ayahuitl çan topan mani man quiça on ma yectla xochitl amomacommani yan xochimalintoc amocuic yn amotlatolla ohuaya ohuaya.

dlxi1$-. !lahuili xochitl in cueponticac y amoxtli mancan ohuaye 4oxico nican huiyantomatimaniyan huaya ohuaya.

dlxiidlxiii1$--. 8an ca y mamox y canca y tlacuilolytic onmani a yn atlo yan tepetl yn !enochtitlani quiçoçohu ay ye coyacuecuepa in yehuan totatzin ye opixpo ayan ontlachia ye iuhcanontlachiya yehua ilhuicatl ytic a etcetera. ±

dlxiv1$-. &iuhtlaquetzalli yan mochiuhtica quin ye 0an a aya ilhuicatlaquetzalli mochiuhticaquin yehuan !iox huiyan a conpachotimani a in tlali maniqui ye connapaloa +nahuatl on amilhuicatl ahuaya ohuiya.

1$-. Chalchiuhxochitl y amomac ommani yan in quetzalhuexotica yan ancahuachpehuitoque

yn atlo yan tepetl cemanahuaquin ma oc cemilhuitlan ohuaya ohuaya.

Page 157: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 157/214

dlxv1$2. Ilhuicatl anquicuilohua +nahuatl in tlall anquicuilohua yan tepilhuan huiya.

1$1. !iNeçahualcoyotl ti4oteucçomatzin o oamechyocox yn Ipalnemohuani oamechyocox intota !iox a ilhuicatlytican ohuaya. ±

 LXXXI

&ochicuicatl Cuecuechtli

1$. ;ue nache niehco ya nihuehuetzcatihuitz ye nixcuecuech aya xochitl y ye nocuicmomamalina ça nicyatotoma ho ohuaya canicalle.

dlxvi1$$. )mpa ye nihuitz xochitl yztac ihcaca anca ye mochan y quiquizcalihtic yamoxtonaticac ho ohuaya anicalle.

1$%. 4a ya pehualo ya oyamoquetzaco ya izquixochitl o yca ya ahuialo ya ohiyayean.

1$*. ;ohuaya haya tzetzelihui xochitl on yca ahuialo ya ohiyayean. ±

..

dlxvii1$. Nepapan xochitl a nictzetzeloa ho ho noncuicamanaco xochitla yhuintihuaya [-'(]ho nixcuecuech ha.

dlxviii1$-. )mpa nihuitz hue haquiçaya noncuicamanaco xochitl a yhuintihua etcetera.

dlxix1$. !ohohue nepapa xochitl a oc oc moyol quimati tla nimitzhuica hiyao.

1$. 4a nimitzmama ahuiya tohohuiya tohohuia mochan nicmamatihuitz ahnelhuayoxochitl

Page 158: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 158/214

nicmamatihuitz ahuiyac xochitl y o anca ye mochan y xochitl yhcacan i aho.

dlxx1$2. 6atata tililili yeohaye haye ticahuiltico ho anca yehuan !iox 6palnemohuani ± <anta

4alia !onantzin chitallalala xochitl millitoqui aho.

dlxxi1$1. 8an tonallo quetzalli papachihui hoo ihuitl moyahua ya amoxcallo inmancachitalalala xochitl millitoqui ao.

.$.

dlxxiidlxxiiidlxxiv1$. ;o nichcoquetla nimaçatl )mitochin a moçotochin ma quaquahue maçatliyatantili aya ohua.

1$$. ;ue nache hohua nicuihuani tla ticçohuacan yxochiamox ycuicailhuiçol ha ca yehua !io0yatantili aya ohuan.

dlxxv1$%. &ochinquahuitl malinticac ± huiconticac ya pixahui in ticcaco ye moquiapan a

6celteotl ymapan ye tonnemi quetzalli coxcox ha toncuicatinemi hiyao hamao hamahohohiyaya.

dlxxvi1$*. Nechnanquilia y nochal icha ihcahuacaya hi ye nonitotiya teixpan aya hohohohohehehan.

.%.

1$. 6e no cequi ye nocuic nixcuecuech aya nitzanaquechol tzaatzi ye nocuic hohohohon.

dlxxvii1$-. 8an nontlalicuilotihuitz aya hethualli manca nitzanaquechol tzaatzatzi ye nocuic hoho ho hon.

dlxxviii1$. 4oçotochtlo ya yehco ya quiappan aya moxochitzetzelohua ma xic ittacan a

nopillohuan hanaya yaha ohuiyayan.

Page 159: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 159/214

Page 160: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 160/214

LXXXII

&opancuicatl

1%2. Noonpehua noncuica çan nicuicanitl huiya man temaco xochitl ma yca onahuielo a ycaontlamachtilo in tlalticpac ahohuaya ohuaya.

1%2. Ca monecuiltonol ticuicanitl aya ca mach in ticyamaceuh xochitl aya ca mach inticyamaceuh in ticyaitac in cuicatl tictemaca ya nica xochimecatl y mocamacpa quizticac

tontecuilti ay aya yca honetlamachtilo ya in tlalticpac ayc aha ohuaya ohuaya.

dlxxxiiidlxxxiv1%12. 3uetzalpapalocalca ompa ye nihuitz ayaoo ye nictoma ye nocuic etcetera. ±

dlxxxv1%11. Nepapan tlacuilolli ye noyol in nicuicanitl ayao ye nictoma ya nocuic a ohuaya o.+chi yhuic tonahuia o achin ic tonpapactinemi toyollo in tlalticpacqui ye ni6oyontzinnixochiyeyelehui yao nixochicuihcuicatinemi, ohuaya ohuaya.

1%1. Nicnequi nique#elehuiya in icniuhyotl in tecpillotl achi cohuayotl nixochiehelehuiyanixochicuicuicatinemi ohuaya ohuaya.

dlxxxvi1%1$. ['(] Nihualchoca nihualicnotlamati ça nicuicanitl huiya tlaca ahnicuicaz innoxochio ohuaya ma ic ninapantiaz can o &imohuaya ohuaya nihuallaoco ya ohaiya ohuaya çano iuhqui xochitli aya ypan momati in tlalticpacqui çan cuel achic tocontotlanehuiya a yxopanxochitlo xonahahuiyacan ohuaya nihualoyocoya ohuaya ohuaya. ±

 LXXXIII

4elahuac xopancuicatl

1%1%. 4a ya hualmoquetza in tohuehueuh ma ya hualmoquetza in cuicanitl aya çan yequitzetzelohua ya nepapan xochitl on onnecuiltonoloc onetlamachtiloc in ixochihui yxpan i yn

Ipalnemohuani ohuaya ohuaya.

Page 161: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 161/214

1%1*. 8an oc tocontlatia yeaya in monecuiltonol 6palnemohuani quen connequi in moyolloehua ohuaya ohuaya.

dlxxxvii1%1. !etloc ye nican oo a in tenahuac ca yca nichoca ça ya ninotelchiuh ma ye huelnimiqui ma niquimontlalcahui in tonahuac onoque ohuaya ohuaya.

dlxxxviiidlxxxixdxc1%1-. +nihuelitolo nichicoytolo ± ça nitlalotlaqui nicmatia nicaquia noyol iyoomayecuel nimiqui ma niquimontlalcahui in tonahuac onoque ohuaya etcetera.

1%1. 8a nichoca niquittohua yehua in motloc monahuac 6palnemoani ma ye cuele tlacahuamoyollo yehua quenin quenin ticnequi in tlalticpac ohuaya ohuaya.

1%1. 4a ximotlapalocan antepilhuan teteucti in ;uanitzin i in 4ayehuatzin in Cohuanacochamo macehualli ohua aic polihuiz yn amoteyo ya in 4exico nican a ohuaya ohuaya.

dxci1%2. Can teocuitlamaquizcalco çan titlacoti onca titlaylotlaqui ma titlaocox xichueyli inmoyollo in ticpaqui mach aca yaz ca ye ichan i ohuaya etcetera. ±

dxcii1%1. 8an michoquiztlapaloa a yn tepiltzin )quitzin i quihualitohua y xichueyli in moyolloin tlalticpacqui mach aca ayaz can o ye ichan i ohuaya etcetera.

6c ontlamantli melahuac xopancuicatl.

1%. !lalpan temoc in xochitl tlalpan quitemohui a yn Ipalnemohuani çaniman yehua yectli yaxochitl çaniman yehua coçahuic xochitla ohuaya ohuaya.

1%$. In ma ic neapanalo o antepilhuan anteteuctin ayahue ychoquiz tlatelolotihuitza aya caquitemohui yn Ipalnemoani çaniman yehua yectli ya xochitl çaniman yehua coçahuic xochitlaohuaya ohuaya.

1%%. [r=] +ch tle on i quinequi in toyollo in tlalticpacqui huelteyolquima yn Ipalnemoa

moxochihua ya ma onnetlanehuilo coçahuic xochitla ± ca ycahuaca xochitl ayac

Page 162: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 162/214

quicentlamittaz ynic timiquizque ahuaye ohuaye ohuaya etcetera.

dxciii1%*. Intla nel teocuitlatl ma xoyatlati ya intla mochalchiuh mocozqui moquetzal çan

tictlanehuico ayac quicentlamittaz ynic timiquizque ahuaye ohuaya ohuaya.

dxcivdxcv1%. 6ecan tinemico xochipan tinemico oh in titocnihua oo ma iuhcan quentell maonnemohua y ohuaya ohuaya.

dxcvidxcvii1%-. In ça ni6oyo ye nica paqui toyollo tixco timatico yectli totlatol antocnihuan i ycan i chico ohuaya ohuaya.

dxcviii1%. ;uixahuee ye ninotolinia icnopilotl aya yn anahuiya yn anihuelamati çannontlatlaocoxtinemi in tlalticpac ye nica ohuaya etcetera. ±

1%. Ca ya ni;uizoc in quinequi in noyollo yn imahuiçon !iox ho 6palnemohuani ycoquipiltihua y nica mahuiztihua tlalticpacqui in teucyotl in tlatocayotl ohuaya ohuaya.

6c etlamantli.

!otototo, tototototo, tititi, totititi, toti, tihti tihtiti.

1%$2. 4aoc onicniuhtihua ehehuaya maoc tontiximatican xochitl yca y onehualoz in cuicatlotiyaque yechan ohuaya, ca ye toconcauhtihui on ohuaye in totlayocol yn tocuicon ça yeoniximachoz o onehualoz otiyaque ychan ohuaye ohuaye.

dxcix1%$1. Cuicatl on quicaqui ça noyollo nichoca yehuaya ye nicnotlamati a xochiticaticauhtehuazque tlaticpac ± ye nicani çan tictotlanehuiya hoo tiazque ye ichan ohuaya ohuaya.

1%$. 4a nicnocozcati nepapan xochitl ma nomac ommani a ma nocpacxochiuh inticcauhtehuazque tlalticpac ye nican can tictotlanehui a ooh tiazque ye ichan ohuaya ohuaya.

1%$$. )hu anca iuhqui chalchihuitl on ohuaye in toconpehpena y yectli ye mocuicIpalnemohuani çan no iuhqui yn icniuhyotl aya toconcenquixtia tlalticpac ye nican ohuaya

Page 163: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 163/214

ohuaya.

dc1%$%. Ic nontlaocoya in nicuicanitl yca nichoca aitquihua xochitl cano n ye ichan i, aitquihua

yectlon cuicatl çan ce nemiz ye nican in tlalticpacqui. ['(] 4aoquic tonahuiacanantocnihuan ohuaya ohuaya. ±

1%$*. 4acanel ac icnotlamati ye nican antocnihuan anca ço ayac huel ichan in tlalticpac ayacmocahuaz quetzalli an poztequi ayehuaya yn tlacuilolli a can onpopolihui xochitl oncuitlahuiya yehua ixquich ompa yahui can o y ichan a ohuaya ohuaya.

1%$. 8a no ihuin tinemi çan cuel achic motloc monahuaqui yn Ipalnemohuani

hualneyximacho tlalticpac ye nican i ayac mocahuaz quetzalli an poztequi a yehuaya intlacuiloli a çan onpopolihui xochitl oncuitlahui ya yehua yxquich ompa yahui can o ye ichan naohuaya ohuaya. ±

!otototo, tototototo tititi, toti tihti titi tihtiti.

dci1%$-. 8a nompehua noncuica yancohui ye noconehua y çan can ye incuic yehuan !ioxIpalnemohuani ohuaya ohuaya.

dcii1%$. Cuicailhuiçolmana ya yn ye necoc hualacic 6palnemohua antepilhuan maonnetlanehuilo yectli ya moxochitl i ahuayo ayoo ohuaya ohuaya.

1%$. Nepapan quahuizhuayoticac in mohuehueuh ça yehuan !iox ohuiya aontzinitzcacelizticac ayiahue yca mitzonahuiltia in tepilhuan o ach in ye iuhcancuicaxochithuall imanica ohuaya ohuaya.

1%%2. In tlapalihuixochitl oncuepontoc ye onca huia ycahuaca ontlatohua ye yehuaya inquetzalayacachtototl a in !lacotzin teocuitlaxochintototl )quitzin ± yn patlantinmi a o ach inye iuhcan a cuicaxochithuall imanca ohuaya ohuaya.

dciii1%%1. 8an tzinitzca in çaquan ye tlauhquechol yc a tictlatlapalpoa ye mocuic Ipalnemoanitiquinmoquetzaltia in mocnihuan i in mexica y yc tiquimellaquahua ohuaya ohuaya y yanquiyancohui yo xahue quen oconchihuaci n ma huel nimiqui a ma niquetzaltototl ya pantiuh

ylhuicatlytic ohuaya ohuaya.

Page 164: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 164/214

1%%. Cuel achic ye nelli tontecuiloa oncan tonteicnomati yn motloc monahuac ohuaya ohuaya.±

LXXXIV

Chichimecayotl

Coto, coto coti, coto coti.

dciv1%%$. &ochinquauhppetlapan !eoxinmac y xochitica quilacatzoa yectli yan [-2r=] cuicatl ynopiltzin chichimecatl 4oteucçomatzin cuix oc no in mahmani can o ye 4ictlan y choca ya aachalchiuhmamatlac teoatempan a.

1%%%. Chalchiuhitzmolini quetzalizhuayotimani a teocuitlaxochincuepontimani ye mochan:nopiltzin chichimecatl 4oteucçomatzin cuix oc no in mahmani can o ye Mictlan y choca ya aa

chalchiuhmamatlac teoatempan a.

dcv1%%*. In quen xontlamantica xontlalnamiquican yn ohtlan a mitl imanca in +capehchohcan ±y quetzalmamaztli ypatlani an 4atlalcueye ytzallan oncan aya icnotlamachoc nechoquililoc yechichieca teuctin yyo.

dcvi1%%. In tlaca iuhqui niyol iuhqui nitlacat nichichimecatl in 4oteucçoma y notzihuac inmmalihuaz ye nahahuitza nihuitzetzelol y, noztacmahcuex ayyo.

1%%-. +ço tle nelli hueh, ahmo itla in topatiuh yhuan a ayyahue y ça ye xochitl onnenenecoyaelehuilo ya xochiamicohua yehuaya çan ahuilizmicohua yeehuaya !lacahuepantzin yIxtlilcuechahuac y huixahue yaoo hayyo hohui.

1%%. 6e hueli a ho iztac quauhtli maponpoyahua yehuaya ye quetzaltototl oo ye tlauhquecholy mopopoyauhque ilhuicatl ytic aya !lacahuepantzin y Ixtlilcuechahuac y huixahue yaoo

hayyo hohui. ±

dcvii1%%. Can anhui, can anhui yhuihuayan yaonahuac teopan ayya hayyahue oncan aya

Page 165: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 165/214

onteycuiloa ya yehua tonan Itzpapalotl ixtlahuacan yyoo hohui aayahue.

1%*2. In teuhtla yehuayan aa yahue tlachinolaytic aya icnotlama yyoliol in teotl Camaxtle aya

y 4actlacuiyetzin, 4acuilmalinaltzin nehcaliztli xochitl iuhqui amomac mantiuh manti a yyohayyohohui.

1%*1. Ca nelpa tonyazque can on aya micohua yeehuaya ic nichoca hui noyoliol ximelaquahuaayac nican nemiz y.

1%*. !el ca tepilhuan omicoa co netlatiloc y hui noyoliol ximellaquahua ayac nican nemiz huinoyoliol ximelaquahua ayac nican nenmiz y hui noyoliol etcete(a. ±

6c onhuehuetl.

1%*$. &ochincalaihtec oya aya hay a ha momalinticac in ye tlauhquechol [-2'(] xilo xochitlxelihuia izquixochitla moyahua ya pixahuia ho xochitla imanicany yaho ayye hayyahuee.

1%*%. !laic xonteyapana ya tla ic xontecuiltono a Icelteotl /io0 ho xochiithualpan ye nican ahayyahue ça ye icnoxochitl y ca ye icnomoyahua moyahuati#cac yaho ayye ayyahue.

1%**. &oncuica ya. &iuhtlapaltic chalchihuitl amoxtlacuilolli moyolion ahua chichimecatl4oteucçomatzin tlaço çaquanquechol patlantinemi a xochiayahuiyan. ±

1%*. )c ximocehui nohueyotecuia nehnenquetl in 4oteucçomatzin cacahuaquauhtitlan y oncaya man ic y tonacaxochitl tlaçoçaquanquechol patlantinemi a xochiayahuiya.

dcviii1%*-. In ma oc xoncuica ya 4oteucçomatzin xontlachia teocalli huiacon i xontlachiamamaztli ypilcaya no hay etcetera.

1%*. In temohuayan tlaca çaquanxochihuaque oncuica otomitl y yehua mitzayachoquili atichichimecatl yyo.

1%*. Inyeye opixpo yonoca quetzaltepetitlan aya ma xontlachiacan y nohueyohuan tlaxcalteca

Page 166: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 166/214

oncan onoc !otatzin ye yehuan !iox.

1%2. In tlacuilolxochipetlatl ipan tlatohua ya 6celteotl in !iox aya tlamim iol ilhuicatl ytic

ychan ayyo. ±

1%1.Nomizquixochiuh Notzihuacxochiuh cueponi huaya ha ayio ohui y.

.$.

1%. Noncuica ohoyo huiloyan y ca ye otomitl ye cozcaquauhtli ayac huelo ye coyaitaz yeconyacaquiz yotontlatol ca çan ticpiqui yyoho ayyo.

1%$. In +xayacateuctli oo aic tlamiz yquetzalihui o mochalchiuhacayotitia yayatiticac ynimaquiznelhuayo ayac huel o conyaitaz ye coyacaquiz yotontlatol ca çan ticpiqui etcetera.

dcix1%%. In nocuic ypan y ninentlamati a at ayhu in niquehua cuicatl aya macaço quenxicchihuacan amoyollo ya auh in nelhuatl ca nel notomitl yyo ho ayyo. ±

dcx1%*. 8an ya onca can ya icac? huel conehua y yectli ye icuic aya huel ca cocui yn xochitlaya yhuan yayacach aya ma ye nican xonahahuiacan auh in nehuatl ca nel notomitl etcetera.

1%. [-1r=] Nixochinentlamati a haa ahtle nocuic Nitechalotepehua quenmach amique intocnihuan o quilmach tlapalchalchiuhtica ya on tlahcuilolli y yollo yehuaya ayaoo ayyo.

1%-. Niquimonelehuia ha oyamoman ya incuic aya 8otolocan tlaca quilmachtlapalchalchiuhtica on tlahcuilolli y yollo yehuaya ayaoo ayyo.

dcxi1%. 4oxochiantzetzeloa moxochianyehyectiatinemi iztac otomitl yçaquanotonxahcalitecooo yyoho ayyo. ±

dcxii1%. +motlapaltecuiznacoch ancontimalotoque anmexica y çaquanotonxacallitec ooo

etcetera.

Page 167: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 167/214

%

1%-2. In can on ye huih teteuctin aya çan conayatlalihque in chalchiuhtepetl +camapich y;uitzilihuitl in oncan ontlatoa ton +ntonio 4entoça in quetzalapoctli moteca yao iqui nochanychielocan in !iox yyao hueya hueya o.

1%-1. In ye icniuhchocan i !on !ieon i ;uanitzin ye no ceppa ye nican y mitzicuiloachichimecatl 4oteucçomatzin mitzicuiloa ye totlatocauh etcetera.

1%-. &ochinpetlatl necahuililotiuh aya yn ayoc ymatian !eçoçomoctli acolnahuacatl oahcicoytlatol conmahuiçoa ho in ton 4altin Colte0 teuctli a, in ton Ealacizco ya conayachia yeitlatoltzin in Fe0u 3uili0to yyao hueya hueyao. ±

1%-$. In nepapan xochitl matlahuahcaltica yan y xonmitotican y teteuctin tlatohuanimexomiximatican huehuetl ymanican y çanio nican chalchiuhtlapaltototl Fe0u Chri0to in ma octoconcuicati no yyao hueya hueyao.

1%-%. Imacehualchichimecatl ton !ieo tlacuilolxile ypan on ca anqui ye oncan aya yequellalmizquitl y ma nican ye itlan aya onneyacalhuilotoc yyao hueya hueyao.

dcxiii1%-*. 6e ipetlapan yehuan /io0 nihuallayocoya ye nimexicatl niquimilnamiqui in tepilhuanteteuctin aya )quizteuctli Coayhuitl !o&ihuan yyao etcetera.

1%-. 4a oc xoncuica ya çan tixochiotomitl atlan ca tepetitlan o çan timoyehyec [-1'(]titinemi ticçohua moahtlapal ichan /io0 in catli in teuctli a Coayhuitl in 9on Foan in çan yca yaonnehuihuia in teucyotl mahuiçotl yyao etcetera. ±

1%--. In tlaca ayoppatihua a in 4exico y nemoa yao connequi a toyollo tlapapalxochitl yhuanin cuicatl mochalchiuhomichicahuaz ompa icnoyohua moyolio o yyao hueya hueya o.

1%-. In huel xonmihtotihtiuh çan ticuicanitl huiya in tlaçotli an chalchihuitl conehuachichimeca tlaxcalteca aya huey ya ohtli ypan y o nec hat acah popolocah aya in acaxochitl

neneliuhtimani a atli a ytempan aya yyao etcetera.

Page 168: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 168/214

1%-. 6e quetzalpanitl moyahua ya ic onmihtotian a yn tocnihuan tlaxcalteca aya huey aohtlipan y onec hat acah popolocah aya in acaxochitl neneliuhtimani a atlia ytempan aya

 yyao. ±

.*.

dcxivdcxv1%2. 4an tlatlauhtilo nican 6celteotl in /io0 6paltianemi in totomih totomi meyo.

dcxvi1%1. 3uen toconmocaquiltia oo yn Icelteotl in /io0 6paltiyanemi y totomih totomi meyo.

1%. 4a tahui in ma tahui ma yhtohuayan i +nahuac oncaquizti moxochihuehueuhtitlatohuani o 9on /ieo !ehuetzquiti teuctli onetotilo nican in yancuic tlalpan o tihuexi axahoa xacontta ya ma ya netlamachtilo ya mittotia e0payolti mittotia in mexica yn yancuic tlalpanoo tihuexi axao a xancontaya.

1%$. !la xicaquican anootomi antocnihuan tlanel aço chalchihuitl on manell aço quetzalli ± caçan ontlapaniço oncan çan poztequiz y ayao ya ohuia ayao ya huia ohuiya.

1%%. !itotoliania o tle titocuepazque o a titomiquitlani nican i ayac tetl mocuepazo o ayacquahuitl mocuepaz nican i ayao ya ohuia ayao ya huia ohuia.

1%*. 8an huel achitzinca on hualpalehuilo in /io0 in tlalticpac ye nican catli !lacahuepan oo? catli Cuitlachihuitl on +nahuacatl aya ca ypampa miqueon in /io0 ma oyaque on in /io0ma oyaqueo n motlamachtitihui oo.

1%. In macan quennel aya huel itlaçohuan on in /io0 yn mexica in tGpilhuan ma oyaque omotlamachtitihui anayahuio ma oyaque o motlamachtitihui o. ±

 LXXXV

Chalcacihuacuicatl [-r=]

Page 169: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 169/214

Intlatlalil chalca ic quimopapaquiltilico in tlatohuani in +xayacatzin ca noço yehuatzinoquimmopehuili in maçan cihuatzitzintin.

!oco tico tocoti, tocotico tocoti tocotico tocoti.

1%-. &anmoquetzacan oo annicutzitzinhuan aye tonhuian tonhuian tixochitemozque he,tonhuian tonhuian, tixochitehtequizque nican mani a nican mani a tlachinolxochitl y oochimalli xochitl y teihicolti huel tetlamachti yaoxochitl a oohuiya.

1%. 6ectli yan xochitl y yehuaya ma nocpacxochiuh, ma ic nipana nepapan i noxochiuh ayanichalcatl nicihuatl ahuayyao ohuaya. ±

1%. Nicnehnequi xochitl nicnehnecon cuicatl aytzin in totzahua yan in toyeyeyan o ohuayenoconeheutica ycuic in tlatohuani +xayacaton nicxochimalina nicxochilacatzohua o oahuayaoohuiya.

1%2. + iuhquin tlacuilolli yectli ya incuic iuhquin huelic xochitl ahuiac a noyol quimati intlalticpac ahuayyao ohuiya.

dcxvii1%1. !lemach ypan nicmati motlatoltzin noyecoltzin t+xayacaton tla noconahuilti ayliliaylililili hii ololotzin ololo oyyaye ayyo etcetera.

1%. 8an nictocuilehuilia çan niquiquixhuia hooo yee tla noconahuilti aylili aylililili hii

ololotzin ololo oyyaye ayyo. ±

Cotiti tototototo cotiti tototototo.

dcxviii1%$. &olo &olotzin titla#tohuani t+xayacaton ohuiya nel toquichtli iz maconel titlayhtolli,cuix nel ahoc tiquahquahuitiuh ayye xoconquetzan monexcon cenca niman xocontoquio.

dcxixdcxx1%%. &iqualcui o xiqualcui yn ompa ca o xinechualmaca o in conetzintlite#xontlatehteca tihuan tonhuehuetztozque tzo no tonpaquiz tompaquiz paquiz tzo nonictlatlamachihuaz oo.

Page 170: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 170/214

1%*. 4acamo maca o maca notla ximayahui xolotzin titlatohuani +xayacaton yya o ço ninicuilo y cuecuetzoca ye nomaton o ayee ye no cuel ye no cuel tictzitzquiznequi innochichihualtzin achin noyollotzin huiya. ±

1%. 6n ye ahcaço monehuian ticmitlacalhuiliz nonehcuilol huiya tzo no tiquitztozxiuhquecholxochitico ohuaye nihtic nimitzonaquiz onca yetoz motenchalohtzinnimitzmacochihuiz.

1%-. [-'(] In quetzalizquixochitl in ye tlauhquecholcacaloxochitl y çanmoxochiquachpetlapan tiyaonoc ye oncan ytic y yyoyyo aocmo hui yao aylili.

1%. !eocuitlapetlatl ipan tiyaonoc quetzaloztocalco tlacuilolcalitic yyoyio aocmo hui yaoaylili.

1%. +nqui ço ye ichan ye nontlayocoya tinonantzin ahço huel nitzahua ahço huel nihquitiaça nenca niconetl tzo nicihuapilli ynic nihtolo yn noquichuacan yao. ±

dcxxi1*22. !etlatlahuelcauh teyollocococan in tlalticpac in quenman on nontlahtlayocoyaninotlahuelnequi nonexiuhtlatilco nichualihtoa cue conetl manoce nimiqui yiao.

!oco tico tocoti tocoticotocoti toco tico tocoti.

1*21. 6acue nonantzin nontlaocolmiqui o ye nican ye noquichua can ahuel niquitotia inmalacatl ahuel nocontlaça in notzotzopaz noca timoqueloa noconetzin yao ohuiya.

1*2. +uh quen nel noconchihuaz cuix yhui chimalli yca nemanalo ixtlahuatl iticninoma#mantaz a ayia ooo noca timoqueloa noconetzin ohuiya. ±

1*2$. &olotzin noconetzin titlahtohuani t+xayacaton çan timonencahuan nohuic timomahmanaya tonmoquichyttohua o ohuaye cuix nonmati yaopan niquimiximati ye moyaohuan noconetzinçan ti4onencahua nohuic ohuiya.

dcxxii1*2%. 4a teh ticihuatini ahço nel ahticyGcoz in iuhqui chahuayotl yn ixochitzin yn

Page 171: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 171/214

icuicatzin noconetzin yiao.

dcxxiii1*2*. + oquichpilli noto titla#tohuani t+xayacaton onoço tonpeuh ye no tiqualani xolotzin

ye no niauh in nochan noconetzin yao ohuia.

1*2. +nca ço can nican tinechnahualan yectli ticchiuh ye motlatoltzin iz in axcantlahuanquetl, ± maço teh titlahuanquetl ahço no netlacamachon tochan yyao ohuiya.

1*2-. Cuix noço tinechcouh tinechmocohui noconetzin cuix tlapa#patlaco nahuihuan yenotlahuan çaço tictlacanequi ye no tiqualani xolotzin ye noniauh in nochan noconetzin yyaoohuiya.

!ocotico tititi tocotico tititi tocotico tititi.

1*2. [-$r=] !iniuctzin ticihuatlamacazqui ma xontlachia yn omach moman cuicatl inCohuatepec in quauhtenampan y topan moteca Eanohuayan ohuaya yiaho.

1*2. 8on ocihuayo ninaytia noyollotzin mococohua ach quen nel cononchihuaz yhuannoquichtiz ± o maçoc cenca ye incue ye ye inhuipil in toquichhuan in toyecolhuan yyahoohuiya.

1*12. &iqualquixti nonextamal in titlatohuani +xayacaton tla ce nimitzmanili neoc innoconeuh neoc in noconeuh xoconahuilti xictocuilehuili ololotzin ololo ayye ayyo.

1*11. +ço tiquauhtli tocelotl in timittohua noconetzin ohuia aço moyaohuan inhuic

ticuecuenoti meoc in noconeuh xoconahuilti ololotzin ololo ayye ayyo.

1*1. +ya tle nocue aya tle nohuipil nicihuatzintli yehua ya nican quimanaco yectli ye incuicnican quimanaco chimalli xochitl quenmach tontlaca ye nichalcacihuatl n+yoquan ohuia. ±

dcxxiv1*1$. Niquimelehuia nocihuapohuan in acolhuaque niquimelehuia yn nocihuapohuantepaneca quenmach tontlaca ye nichalcacihuatl n+yoquan etcetera.

Page 172: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 172/214

dcxxvdcxxvi1*1%. Ca pinauhticate in chahuahuilo noconetzin yhuia cuix no iuh tinechihuaz i no iuhtoconchiuh in 3uauhtlatohuaton maçaço yhuian a ximocuetomaca ximomaxahuican+ntlatilolca in amiyaque a ayayya xihuallachiacan nican Chalco ahuayya ohuiya.

dcxxviidcxxviii1*1*. 4a ninopotoni tiNonantzin ma xinexahua oo quen nechittaz in noyecolymixpan on tonquiçatiuh ahcaço mihicoltiz ye o ;uexotzinco &ayacamachan ohuia. ±

dcxxixdcxxx1*1. 3uen ami in cuicatl ehualo in cuicoya o in quauhquecholli anca ço mihicoltiz ye;uexotzinco &ayacamahchan ohuia.

dcxxxi1*1-. In !etzmolocan nicihuatl ninomaoxihuia ninocxioxihuia noconcuico ye nochcue ye

nochhuipil niccecentlamittaz aytzin ay aytzin etcetera.

dcxxxii1*1. Niquimelehui &altepetlapan ye huexotzinca tzo incuetlaxtlamalin tzoincuetlaxtetecuecuex niccecentlamittaz aytzin ay aytzin yyao etcetera.

!ocotico, tocotico, tocotico, tocotico, tocotico.

dcxxxiii1*1. 6n quen oc çan in tlamati nechmitlani a in conetl in tlatohuani in +xayacaton ± cuee tle on in ma ic itepal nochahuatlali a oohuaye [-$'(] noca titlaomepiaz noconetzi a#ço iuhquinequi moyollo maçohui huian mociahuan yyao ohuia.

1*2. Cuix a#moyollocopa noconetzin ye toconcalaqui a in chahuayotl ynic mochan ahayayohoahço iuh quinequi moyollo maçohui huian mociahuan yyao ohuia.

dcxxxiv1*1. 3uenmach in tinechiuh noyecoltzin ayye maca oc ic ximochichihuan huel ahtitlacatltle in ticnenelo ye noyollotzin ticxochimalina ye motlatol yyao ohuia.

1*. Notzahuayan nimitzittoa i nihquitian nimitzilnamiqui &olotzin tle in ticnenelo yenoyollotzin. ±

!ocotico tocoti.

Page 173: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 173/214

dcxxxv1*$. Nahuilylama namonan nicahualylama nichpochylama ypan nochihua onichalcotlacatl aha a ili nimitzahuiltico noxochinenetzin noxochicamopalnenetzin yyaho ohuia.

1*%. 6e no quelehuia in tlatoani in +xayacaton xiqualitta noxochitlacuilolmaton xiqualittanoxochitlacuilolchichihualtzin oohuia.

1**. 4acaçoc an onnenhuetztiuh ye moyollotzin t+xayacaton izca ye momatzin ma nomatitech xinechonantiuh a ayyahayiaho xonahuiacan etcetera. ±

1*. 4oxochinpetlapan moyeyeyan xolotzin yhuian xoncocochi xonyayamani noconetzintitlatohuani t+xayaca yao ohuaya. ±

 LXXXVI

;uehue Cuicatl

6e conahua in tlatohuani +xayaca yn ahuel oquinpeuh in michuaque ca noço !laximaloyan in

hualmocuep. +uh amo çan quexquichtin in pipilti in tiacahuan yn ompa omique, cequintin çanhualcholoque ic çan inhuehuetiliz yn ahmo chicahuac ytech motlami a in cuicatl yc quimahua.;uehue tlacatl in tlatohuani Chichicha.

!ico tico tico tico tico tico tico tico tico tico.

dcxxxvidcxxxvii1*-. !echtlahuancanotzque in 4ichhuacan in Camacoyahuac tihuitzmanato yetimexica tihihuintique o quenman in ticauhque in quahuehuetzin yaotzin yyao ohuiya.

1*. [-%r=] 3uen mach in mochiuhque in mexica in huehuetque xoxocomique aocac quittoain ye tiquinquequeça ylamatzitzin Chimalpopoca in +xayaca yioyahue ± ye ticauhque inamocolton Cacamaton yyaon ohuiya.

dcxxxviii1*. !lahuanoyan nontlacactica namocolton mononotztoque 3uauhhuehuetque in!lacaelel Cahualtzin quilmach ac onihque iachcahuan concauhtiquizque teuhtli yehuayan

4ich'acan yyao etcetera.

Page 174: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 174/214

dcxxxix1*$2. +nco ço oncan temac tlanque cuecuexteca in tlatilolca noxhuihuan in 8aquantzinyn ye !epantzin Cihuacuecueltzin intzontecon yca ymelchiquiuh yca onteachtitoa xicaquicanhuee.

Cototi, cototi, cototi, cototi, cototi, cototi, cototi. ±

dcxl1*$1. !le in ye quichihua in tequihuaque aoc momic itlani aoc tlamaznequi in oquimittaqueinyaohuan ymixpanpa hualehua teocuitlatl pepetzcatihuitz i ça quetzalpanitl y tlaxopalehua yahuiya amechana hui ma amotzin ya xontlaçacan huee.

1*$. In maca yehuantin telpopotzitzintin yehuan tlamacaznequi in tlaca yehuan y anca çaoquic tiquauhchocazque anca ça oquic tocelochocazque in tiquahuehuetque huiya amechanahui ma amotzin ya xontlaccacan huee.

1*$$. 6ioyahue ya onotlahueliltic in +xaya cuix ye nohuehueyo in innetlaloliz in noquapilhuanhuee.

1*$%. + yn maca yehuatl in noxhuiuh çan namechcahuazqui a xochitl mantiuh huee icamomaquixti a in huitznahuatl yaotl huee. ±

dcxli!ico etcetera chicopa.

1*$*. + hoo ye hee o nontotolcatoc nontlatlatlaztoc, nonchichichatoc in namocolton in+xayaca huee.

1*$. 4a ximotlalican in antequihuaque amiyahque ma ytlecax ypan anhualcholotinanmotlatizque ica anhuetzi ychiquacol yn amocolton in +xayaca huee.

1*$-. Ceceppa tetlaocoltehuetzquiti in ye quichihua in ye mexica noxhuihuan in omoxinque innahuitica y niman ic onhuehueti yyeyahue chimalli xochitl tomac ommani a huee.

1*$. [-%'(] +uh in nelli mexica in noxhuihuan cecentecpantica o ontecpantica ± in

Page 175: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 175/214

huehuehtitihui y yyoyahue chimalli xochitl tomac ommani a etcetera.

dcxlii)c no chicopa tico etcetera.

1*$. 3uauhpetlapan ocelopetlapan onehuatica in amocol in +xayaca contlachinolpipitztica ynitlecatzin ma huel yhui quen tel popocatica huee.

1*%2. )huaye ayye aic cehuiz in chimaltica conehcapehuitica tlacochtica in quixelotica ynitlecatzin ma nel yhui quen tel popocatica huee.

1*%1. In oc tonnemi huee tamocolhuan y patlahuac in ttlauh in totlacoch ic tiquimahuiltique intonahuac onoque huee. ±

dcxliiidcxliv1*%. !lacaço ayaxcan in huehuetihua tlacaço ayaxcan in huehueyotl çan ye nicaninochoquili a namocol y Naxayaca niquimilnamiqui nohuehueicnihuan in Cuepanahuaz, in!ecale, in &ochitlahuan, in yehuaticac 4a ceme nican hualquiçacan cecen teuctli panmomatico tinican Chalco huee.

dcxlvdcxlvidcxlvii1*%$. 3uecizqui in quincuitihuetzi oyohualli yehuaya huee ye quecizqui yn camilacatzoa teuhtli yehuaya huee.

dcxlviii1*%%. )ho ehe çan amoca nihuehuetzca namocol anmocihuatlahuiz anmocihuachimaltequihuaque huee ça iuh xinencan huee. ±

 &&&7II

Cococuicatl

!oco toco tiquiti tocon tiquitin toco toco tiquiti.

dcxlix1*%*. Nompehua yaho nicuicanitl nonnitotia ni!ozquatectzin ayao.

Page 176: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 176/214

1*%. Nicnotlanehuia nocuic noxochiuh ayoppan tlalticpac niquihtohua ya ni!ozquatectzinayao.

1*%-. 8an no niaz ayao ohuaye yca nichoca ya a yhua niyahui a nocuic noxochiuh haa.

1*%. Nicuicanitl an an nixochipapalotl aya ninochiuhtiaz teixpan a nipatlantiaz ayyahue ayhuan niyahuia nocuic noxochiuh haa. ±

1*%. [-*r=] )nca yahue aya nepapan tototl moyahuatimani ylhuicaatl ymanca yectli y atl aytempa aya oncan niehua noca yehua notayohuan ma xiyahui mochan a ompa ye Cuextlan hohanca yahue.

dcl1**2. 8an ca ye nocuic onca yahue haya cacalotla yehuaya niquehuaco ye nican cilinihcahuaca ya teucciztli y tzatziya oncan niyehua moca ichua nottayohuan ma xiyahuiyanmochan ompa ye Cuextlan o anca y etcetera.

1**1. Nitecpatototl nehcoya nopinohua chalchiuhtlan nicmamali ypan nicpohua ya yectlinnocuic çan nitlauhquecholtzin hueli noncuica ya teixpan o.

1**. )mpa ye nihuitz a çan ca xiuhquilani çan ca nimaçatl ca nictzetzelohua ya noxochiuh o. ±

!i. !itico, titico, tocotico, tocotocoti titico titico.

dcli1**$. Ca mach timitlaco tiniuctzin Naanootzin Chalchiuhnene ya ayoc nonmati ye nochanin ye toyao ohuaye ne nachauaya çan ca ye nonan.

1**%. 8a nihuetzca ya tinechaytta oquiche cihuatl mochan o nicnequi a ma nochan niyetoyaoohuaye nechaahuaya çan ca ye nonan a.

1***. Nanotzin campa quinehne yn ma nimiqui yn tinocihuapo ya ayoc nel niccaqui anechahuaya a çan ca ye nonan ma tel ytla yca ya aqui nocaya anca ço ancan tlacaco niez

tlacaco nietoz ha.

Page 177: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 177/214

dclii1**. )huanca tlatzihuiz noyol tinonan ± aquin huelamatia ahuilnemia yn mach nel ocnicaquiça y ca tinechahuaya.

1**-. 6e nahuilnemia çan ca tinonan ohuaya e noquich in yeh ehuaya aço nittolo ya cuixninocaquia.

1**. 6ohuaya nichoca ya o niyeccihuatl niquetzalmiyahuaxoch ninahuilo nicihuatl aya a canixtonaci çan iuhqui nimiquicin mah ayaya ho ninohuetzquili a aya ohuaya.

1**. 3uen tinoca ya tiniuctzi yca nichoca ya çan iuhqui nimiquicin yah aya ya ooninohuetzquilia yaha ohuaya. ±

dcliiidclivdclv1*2. 8an ye niquetzalxotzin ayaho ninotlaçotla niyectlo nicihuatl niquimahuayaniuchuan i Cozcamalintzin &iuhtlamiyahualtzin ye ahuilnemi a quetzalquatequi ya oo yaoohaye ya aya aya ha. Nano tinonanon ohuaye ma xiquimaya [-*'(] nicuihuan iCozcamalintzin &iuhtlamiyahualtzin ye ahuilnemia quetzalquatequi a etcetera.

!oco toco tico tocoti titico, titico, tocoti.

dclvi1*1. 6ahue aya çan nentlamati noyollo n+huitzotl ohuayee nichoca ya can o cuelniquimittaz in teteuctin Neçahualcoyotl a, 4oteucçoma o aca yahue aya. )nca yahue ayaniteuctlapaliuhquetl huelin noncuica ya cozcahui molihui niquehua ya ohuaye nichoca ya canoc huel niquimittaz in teteuctin Nezahualcoyotl an 4oteucçoma o hanca yahue aya. ±

1*. Notemic ypan nihui ya 4ictlan aya niquintlacayttac yn nachcahuan tlapalihuime a yntepiltzino in !lacahuepano can a nemi moteyo ya nah tihtoloya mocuic ayo nemi a çan ca!enochtitlan o hanca yahue.

dclvii1*$. Iça nichoca oo yca nicnotlamati nachcahuan tlapalihuime a in tGpiltzin can a nemimoteyoya can a titoloya mochica yo nemi ya çan ca !enochtitlan ho hanca yahue.

1*%. ;uicalo nache huicalo noxochihueyo ni!lacahuepan ye quitimalohua patlahuac aztatl

yahaao.

Page 178: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 178/214

1**. )celoquauhtzatzitiuh !ezcacohuacatl a 4ocuiliyatzin yahao.

1*. Nicocotzin nichcoya nooncuica niquimahuilohua yn tepilhuan oo ayye ayahoo. ±

dclviii1*-. Cacaloxochitlo o Cempohualxochitl a nihcaya niquimahuilohua in tepilhuann oo.

!oco toco toco tihti tocotoco tihti tocoti tocotihtoto.

1*. Noncuica ehco mochan an nicuicanitl nicahuiltico nican i in 4oteucçoma yn çannicyaitotia tocinpetlacotli ya yaoo yehaya hoo ohuayie a ompa ye nihuitz tlacpac yahualiuhcançan nicyaihtotia tocinpetlacotl i yahoo.

1*. Eehualo ya nican !ziuhcohuac aniuchuan in ao cocomontoc ixochihuehueuh ahayanonahualah, ha noyol quimati a ohuanca ye nocuic [-r=] çan noconyayehua ya yca yanompaqui a niEapaloxoch ± mayan itlana ya noncuica ya y noxochiyecolli ahuiliz nicmana yanoocuicayhtohua ya.

dclix1*-2. Iz tle ye ticchiuhque çan tiniuctzin yca qualani a aya noquichui yuhquin ahtittatehquean nopilotzin ma çan nicahua ya niccahua çan tinonan aya noquichan.

dclx1*-1. ) qualli nechitta ya çan ca ye icihuauh ne hualmotlali acatenpan i ach quennoconchihuaz aya noquich in acaxochitl o ypan nomati ymac noncuetlahuix nechyacahuaz.

1*-. &ochinquahuitl cueponi a on quetzalli xelihui a ça ye conittotia nicuihua çan ca yenopinohuan a ho ha mayice ayoo ohuaya ninocaya. ±

1*-$. 3uetzalcoyolina huia cueponi a topan a moteca ya xochihui molihui motzetzelohua ya oa maye ayiao haha mayie ayao ohuaya ninocaya.

dclxiCototi tocoti cotoquiti quiti quiti quiti tico tocoti.

Page 179: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 179/214

1*-%. 4a ya pehualo ya ma ya nequetzalo ya nopinohuan a o ohuaya ye hohuaya haye ha.

1*-*. In choquizxochitl a ompixahui a xochihuehuetitlan necuicatilo ya ohuayie ohuaya haye

ha.

dclxii1*-. !lacpac tenantlan oo ye ompa nihuitz on ye nahuilnemi a ninihtohua ya yahua hiyeyhua yhi yao ho, + iz tlein tiquitohua ya ohuanca tinonanan o niCohuanentzin ma nonitiayahuayie yahuayiao o. ±

1*--. amaya Nanotzin tocon huixanati a niccaqui a cuicatl onmanico ya ayao ay ha aya ayaohaya.

dclxiii1*-. +huia ye niquetzalxotzin ye nonittotia.

!oco toco tiquiti tiquiti toco toco tiquiti tiquiti.

dclxiv1*-. )n oye#coc toxochiuh ohuaye cuicanitl i yeloxochitl xiloxochitl nomac onmani a

ompa ye nicuito ya oceloamatitla aya tlacpac quauhtlan aya nica ya temohui oo.

dclxvdclxvidclxvii1*2. In ica nictiocaya ac nicahuiliz noxochihuehueuh ompa ye nicuito ya [-'(]oceloamatitlan tlacpac ququhtlan a nicayatemohui o. ±

1*1. !la xoncuicati nocniuhtzin nohuayiee tla xoconcaquican can iya cuico ya can on incaquizti a comontoc huehuetl noconcaqui a onca 4exico tolamaz nicpiaco tepetl o hancayahue.

1*. Nichoca ya on nicuicanitl noconcaqui huehuetl comoni a anca 4exico tolamaz nicpiecotepetl.

1*$. 6e no ye#coc noxochiuh ohuaye nicuicanitl ye ni3uauhtzin a huellin noncuica yateyxpan oo.

1*%. 3uen huel xompehua çan xontenahua nitlatzotzonquetl ± ye niquetzalicçotzin aya ohaye

Page 180: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 180/214

ayiee nicnotlamati a ma ya motecan tohuehuetzin ayie aoo.

!oco toco titi toco toco titi toco toco titi

1**. !laltonayan atla ca tempan moquetzaco xochitl a xiatolamaz tlapitza ya nicozcatototltemac ninemi çan ca nicihuatl in ayao aye anca yahue aya.

1*. 3uen mach ami ye noxochiuh quen mach ami ye nocuic tiquehuaco ye nican çanChiauhtzinco xiatolamaz tlapitza ya nicozcatototl temac ninenemi çan ca nicihuatl ayao aye

anca yahue aya. ±

1*-. !le ypan on tinechmati tinonan anca nicozcatl i tinechtlati a anca yoccan ahuiliz tlamatiznoyoliol yca nichoca ya.

dclxviiidclxix1*. 8an niyaçon an tinechquixtlani tinonan anca nicozcatlan tinechtlati a ancayocan ahuiliz tlamatiz noyoliol yca nichoca ya.

dclxx

1*. Cecelia noyol noconcacon huehuetl comonticaqui çanio yca ya ye ompaqui ye noyolcococuicatl i ayia niChampotzin notoncocihuatl ma noquetzal manalli ma ya ypan niquinmanayn tolamazque ohaye ohaye.

dclxxi1*2. Ca ye notlapalcuetzin oo o ye no çan iquechquen oya aya niChampotzinnotoncocihuatl ± ma noquetzal manalli ma ypan niquinahua yn tollamazme ohaye ohaye.

1*1. )celoamatitlan aya niquittoa ye nocuic ye nican ni3uetzalpetlatzin ayie ayie manequetzalo çan totatahuan an.

1*. [--r=] NiChalchiuhnenecihuatl yayie quilacatzohua ye noyol coyolxochitl in ayie ma yanequetzalo ya çan totatahuan a. ±

 &&&7III

!ochcococuicatl

Page 181: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 181/214

!oco toco tico ticoti titico titico tocoti.

dclxxiidclxxiii1*$. )ncuico ya in ixpan aya ye <anta 4alia nopiloa ma nicyahuica ya chooquililoya ylacatzoa huicalo ya nopetlacouh nicmatentiaz choquizxochitla nicahuatiuh çan tocnoman inepapan xochitli maya ya huiche ontlamiz ya ilhuitl o haca yahue.

1*%. 6a nichoca yn mach nictlamicin nicuicanitl nepapan xochitl maya huiche ontlamiz yailhuitl o haca yahue.

dclxxivdclxxv1**. )ntlapalhuiconticaca huimolihui molihuia ± quetzalizhuayoticac nitzetzelohuayxochi yehehuan /io0 aya hoo oyo hoya ohuaye.

dclxxvi1*. 8an can noniaz 3uetzalamatitlanan choca moyollo çan nicuicanitl etcetera.

dclxxvii1*-. ;uel paqui noyol concacon huehuetl chinameca nicuica ma mani a ahuayia ye

nenahualo yaoo ma nonnittotia ye ni3uetzapetlatzin ahuayia ye nenahualo yaoo.

dclxxviiidclxxix1*. Nica xochitzin naton ma nonnittotia ma niahuiyehuaya çan toçantitlan3uachicpalecan o hanca yahue comontoc huehuetl noconcaqui a Nanotzin man nonnittotia maniyahuiyehuaya çan toçantitlan 3uachicpalecan etcetera. ±

!i titico titico tocoti tocoti ti titico titico etcetera.

dclxxx1*. +huia huitano huichile ahuia noquetzalla cahualotihua Chiucnahuatl ytempa huicaloyece &imohuaya in mexica yn xochinmayaque cenquiztiaque in yehuaya nahuatilo ya ahuiantoxochiuh ha.

122. In yea in yaho ahuiyelo ye toxochinquahui yca ye huicalo çan quetzalihpotoca ya yeetloncuicatl in xochimayanque cenquiiztiyaque in yehua nahuatilo ya ahuian toxochihuan.

121. )liniquetl tonanahua <an Ealacizco huicalo ya nocohua a y choquizxochitl pixahuita

Page 182: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 182/214

yohualacacohua ya.

12. !olin xochitla yhpotoca ya in toya huicalo ya nopetlacohua hay ± nechoquililoya [--'(]

tecpipiltan cuicanahuatilo ya chalchiuhapan ayao ayie ahuin toxochihuan.

dclxxxi12$. &ochintenamitl onoca hui çan quetzaltenanticpac teuhtli moteca milacatzohua yayca ye huicalo in tecpilli in tlaca huepani ayocac tlatohua tlalihuintihua tlama maleque yehtla.

dclxxxii12%. &iuhquechol milinia xochiatl poçonia chalchiuhtli tlapania yca ye huicalo tecpilli!lacahuepantzin ayocac tlatohua tlallihuintihua tlama maleque yehtla. ±

Cotoco cotoco tico coti coti titico tocoti.

dclxxxiii12*. )ca yahue aya can noncuicapohua nicuextecatl an çan niquimahuiloa in tepilhuanchichimeca tlahco tlalhuaque cuicatl yxammanca ya yca mittotia tolamaz aya xochinahualo ya<an Ealacizco ya

dclxxxiv

12. )nca yahue aya oha ma intia ma ihtoa ya niquittohuan cuicatl nicueiecatl cuicatlyximaca ya yca mihtotia tolamaz tla aya xochinahualo ya <a Ealacizco ya.

dclxxxv12-. 4an cuico ya man cuicanahuatilo ya annopilhuan i ma nicyahuicaz noxochiuh ooquenmania quenman nipolihuizça. ±

dclxxxvidclxxxvii12. Inn a niechnahuatia notatahua notlatoca ye niaz nichuica ya nopetlacouhihuan nipolihuiz in ye nicuextecatl in aya ohuaya ye ayoc nilotiz ha.

dclxxxviii12. &ochiohtlipan huicalo ya ye nopetlacouh cempohualxochitl a necozcatilo yahuicalo yo ahuia çan tocnoma.

dclxxxixdcxc112. ) ayeccan o &imohuaya nopinohua cahualotiaz yehuan noteohuan xicnotlamatia <anta 4alia ye tonan ma ya nichoca ya notzalo ya ahuian çan tocnoma i.

!otototo tititi toti toti totititi etcetera.

Page 183: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 183/214

111. )m ma ya om mayay in pehualo ya ma y ahuilihua ohuan nopinohuan ± 

quetzalcoyoltitlan onicac in tocnohuehuetzin no oya ya aya.

11. &ochiahuachpixahui in noayacach aya quetzalcoyoltitlan in tohuehuetzin ao no oya ya

aya.

dcxci11$. +huiya ye noyol xinechitaca niChalchiuhnene ya matlatl xochinquahuitl a ayanicmamatinemi a ye nitenahua ya niquimittotia in tolamazme oyaha haya.

dcxciidcxciiidcxcivdcxcv11%. [-r=] 4ochicahuiaz noyoltzinn aya notoncocihuatl niChalchiuhneneya matlal xochinquahuitlan aya nimamatinemi a. ye nitenahua ya niquimittotia in tolamazmeoya ha haya.

dcxcvi11*. Can in noconcaqui a noxochinahualli a a on cuicoya tecpanchinamehcan ± manonnihtotia aya ayao ayahueyiayie ayao ohuaye in tolamazme.

dcxcviidcxcviii11. 6ia ayaoo hayeo huelen quinequi noyoltzin ahuili xochitli at ayaoc nel nonoyaz in cuicatl noconcaquico huiac !etzontitlan a.

dcxcixdccdcci11-. Cuicatica ompaqui a ye noyol notlahuinixochiuh noquetzalquaxelol ahuayienoquetzalquaxelol ypan nianemi a <an Ealacizco hui cuix mochipa ye nican xochintlalticpac nima ninoquimilo ya.

dccii

11. 8a ye ic nichoca ya ohua niquitquiz ye niaz yectlon cuicatl cuix mochipa ye nican&ochintlalticpac y ma ninoquimilo ya. ±

Cototi tocoti cototi quiti quiti quititi.

dcciii11. I in yeo niyehcoquetl nonantzin quihuinti noyol ni&imalintzin o ach anca huilinnicochi ye noconcaquian yectlon ye incuic noxochinnahualla.

Page 184: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 184/214

12. 8an ye xochincuicatl topan moteca o xiuhpapalotl ye nipatlantia xochitl yao quihuinti yenoyollo quetzal ye xochitl cuepontimani a ymapan ye nonemi noxochinahuala.

11. &ochitl moyahua ya ayiaoo ma nonnitotia topan temoc hahaya ahuiyac xochitla. ±

1. Niquitoa tinicuitzin no ohuaya ma nonnitotia topan temoc hahaya ahuiyac xochitla.

1$. &iquinmaca xochitlan xiquinmacan nonahual aya ayao izquixochitl cacahuaxochitl ayieayahue xiquimaca xochitl o xiquinmaca nonahual aya ayao.

dcciv1%. 4anca xochitl man cacahuaxochitl ma çan nonahual yehua nohuehueuhxicyahuelintzotzona ayia ayao.

!oco toco tiqui tiquiti quiti.

dccv1*. !apachtli nonenepil chalchihuitl i ye noten ninomati a ni3uetzahchiuchctzinnotatahua nicçohuan notlapal a in teixpan in nichoca ya ± quenin tiazque a ilhuicatlitican onca

yahue aya.

dccvidccviidccviii1. ;uel yectlin nocuic niquehua ya ay ca nechtlaçomati yehuan /io0 [-'(]nihuehuetl quitonque ca yca nenque mach cahuan otlatiloc can on ye 4ictla etcetera.

1-. )nca yahue aya izquixochitl ymancan çan tocnoma tlaca ompa niaz tinonantzin çan canicmamatiaz noxochihua ya ma niya huitta tocnoma.

dccix1. )nca yahue aya çan tinechahua tinoNanotzin ma nonittoti a atle iuh nicmatianoxochiuh aya yca paqui noyol ma niya hui tan tocnoma. ±

1. In niquittohua ya ninentlamati a atl ychayahuayan no ye xihuiyan xiuhtaz cue ye ya ayaha.

dccx

1$2. +nca man iuhqui /io0 atl itempan a ninentlamati a atl ychayahua ya ne xihuian

Page 185: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 185/214

xiuhtoz cue ne e.

!ocototi cototi titi tocototi cototititi.

1$1. Eacticac noyoltzin nitoncocihuatl nontehuehuelitztihcac cocotzinpan i çan yenotlapalcuetzin Nanotzin ninoyeecquetza ya ohu ayac nopillotzin ye niquetzalxochanicempolihuia yaoo. ±

1$. 8an ça yuhqui nonan catca ya aya niquiçaco notoncocihuatl çan ye notlapalcuetzinnanotzin ninoyeehquetza ya ohu ayac nopilotzin ye niquetzalxocha nicempolihuia yaoo.

1$$. 6e nihualnemia cocotzimpan i nicuextecacihuatl ye noizquixochiuh çan yectli yehuayanoya ayye ha.

1$%. Cuix mochipa ye nican in tlalticpac ma ya iuh ninemi a nihtoloya ahuili xochitl ayiehuaya yao oya yaoo ayyeha.

1$*. 6e no yohuaye noyol ixpan ninoquetza ya ye nocoyanotza 6celteotl nicihuatl çan can yenocuentax ololihuic chalchiuhtli ya aya yhuana noconyayehuaya yhuan nanocoyapohua ya. ±

1$. +huiya ye noyol niquitta nocuentax ololihuic chalchiuhtl i yia hayahuana noconyayehuaya noconyapohua ya.

dccxi1$-. Nitoztlatlanilli ohu ancan ye ninentzin moca ye nichoca ahuayao ach ca ompa nihuitzin !aminchoquincali maçatl yiao yahue yaohaye.

dccxii1$. 8an nicihuatzintli notlapalicpacxochiuh o anca nonehuelli ach ca ompa nihuitztamichoncalli maçatl in yiao yahue yao haye.

Dini0 au0 /eo. ±

 &&&I&

Page 186: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 186/214

1$. [-r=] Calpantlacatl in tlamacazqui huallalauh hualmotlatlali an tochinantitlan!eyeyectzin +ytzin !exochitzin !exochimecatzin.

dccxiiidccxiv1%2. +mo nohualla niman ye nechilhuia ahua nicca nomatzine Nenequizticatzintlenomatzine ahtle ypan quaqualitzticatzintle nomatzine in maçaçocuel nican tochinantitlan inimitzontexochicapolyollototoponi [...] nica yacue tlamacatzintle on mach tiquitohua.

1%1. Ichtaca monotza yacue yacue aquique in nenhuitze huiya anoce axini quineneloqueyyayamaztlatol tlacaço yehua in tonenequizhua tohuehuelicnihuan o ohuiya. ±

dccxv1%. Niccauhtzintle tonquaqualantica toxaxaqualiuhtica tontequipachiuhtica cuix mochipaon in tlalticpac &olotzin yacue notecuiyotzin xihualmohuica maço titlaocox ma motozquimococo oiuh quinec in !lalticpacque ahua etcetera.

1%$. Ipalnemohuani /io0 aya xonhuehuetzca xonquequelmiqui a ca &ochitlalli ycpac ye nicaçan cen tihui çan cen tlapopolihui.

dccxvi

1%%. 6alhua yohuan nitopalihuintic nixaxacayhuintic ono cuel nihuintic &olotzin açocmoyollo quimati noma xicana ma tihuian iyee tochan, çan oquic çan oquic toncuecueci tihuiçan oquic etcetera. ±

&C

 ;uexotzinca cuicatl

!ocontin tocontin toco toco toco totototototo tocotocotoco tototototo.

1%*. 6e quilhuia yn icihuauhtzin in +capepenatzin ahua pille netle ma nocana, ma nocana,achitzin xitechonpehui toconizque, ye ma yhui ye ma yhuio notecuiyo oquichpillitzin.

1%. )huallaque in pipiltin ye ;uexotzinco y ton &ihuan y Nelpiloni ye tlen conizque in pipiltin ma nocana, ma nocana achitzin xitechonpehui toconizque, ye ma yhui ye ma yhuio

Page 187: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 187/214

notecuiyo oquichpillitzin. ±

dccxvii1%-. 6e ca onihualah ca onicuito yah ye ma xonmotlapalo ye cihuatzintle tla xicualcui ya

tla xictemaca ya yn man copatica in man tacatica ya ma ya onihualo in teteuctin ayyo etcetera.

dccxviiidccxix1%. [-'(] In notzinitzcanhuicoltzin ye ço huel quatzin tlapalhuacalxochitl y mayca ya onilacatziuhtihuitz Notecotzin tla xicualcui tla xictemaca ya yn man copatica in man

tacatica ya ma ya onihualo in teteuctin ayyo etcete(a.

6c onhuehuetl

1%. ) aca ye onca pipilte netle nomatzine in atl patlahuaca atzallan ye oncan manitlahcuilolxochioctli in huel intech onquiz y oncan conique ± in tepiltzin in Neçahualcoyotzinhuel intlaçoyecmatitech mantiaque y ;uehuetzin quixiuhtotoixquatecpiltzin oncha#chayahuataetcetera.

1*2. In conittoa netle ma tiyayatihui an ye otlapilchiuhque ye huexotzinca ye motlahuan yeoquitlatlapanque ye ço huel qualtzin in moxiuhtoto ye mohuicoltzin y ma ye ninahpantiuh huel

intlahço yecmatitech mantiaque y +uehuetzin quixiuhtotoixquatecpiltzin oncha’chayahuata.

dccxxdccxxidccxxii1*1. I nihualiçac ye yohuan nicihuatzintli o n+tlalicatzin nictemoa notec)quitzintli in tlaço)quitzintli can in noconcaqui o mocuicachoquilitiuh in tecpiltzintli ça ye)cotepec in !lachichiquiltzinco tepetozcatl canque yye y atlauhtzinco nimitztemohua yaetcetera.

1*. Iye nonnentlamattica noyehyeyan tlapalihuixochitl ± nimitzontehtequi a ye onca

tehuatzin cuix otacitoya atempantzinco alchayahuacan motlaocolxochiuh ma ye ximapantiuhnimitzontemohua ya. ±

 

&CI

.1.

[2r=]./. . -.!otocuicatl. +Jo0.

Page 188: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 188/214

I !ocoticotocoto. !iqui tiqui tiqui tiqui

dccxxiii1*$. 6eho tonacico ahua conetle nomatzine ye chalchihuapa yn mitztapallatl yeymanican chachallacatimani nepapan tototl tla xitlamahuiço ti!ecayehuac nomatzine netlenetle pipilte.

dccxxiv1*%. ;e tla xia nomache tla tocotati yn teuctli yehua 9on +lon0o tontlamahuiçozque ynchalchiuhapan quetzalhuexotitlan chachallacatimani nepapan tototl tla xitlamahuiçoti!ecayehuac nomatzine netle netle pipilte. ±

1**. ;e otihuallaque timitztlapalloco timotlahua ti9on +lon0o +xayacatzin. 4ach oc onhuitzeyn o pipilti yn /on uca0 yn /on +ntonio +cachina ma titlaocox nomatzine.

dccxxv1*. 6n tlaocox pacta yn tinomatzin tla oc tocotati ya motlatzin !ozquecoyotl teuctli ayocaque yn ya motlahua oquintlati !otecuyo ma titlaocox nomatzine.

1*-. 6n ma melel quiça tla tocontequica atlacueçona yn tecoztic tomiyoltic acaxochitl

tlatlapaltic tla xia nomache pipilte.

dccxxvi1*. ;uel tecemelti quetzallatolli xelihuian ya ytech aya patlantinemi axochitzanaquechol huel yectli hon y nicontlatohua mach aya nelli pipilte. ±

1*. ;e mach oc ahuilli teuctle ti!ozquecoyotl )mimillita yxochinteponaz yn teuctli yehuayn 9on +lon0o oncacahuanta yectli ya ycuic ho ohuaya nella.

dccxxvii12. ;i huel yectli ya ycuic yhuan tomach yn 9on +lon0o quimitotia yn tepilhuan ihuexotzinca hi ocacahuata yectli ya ycuic o ahuaya nella.

..

!ocotocotiti, ticotico tocotocoto.

Page 189: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 189/214

dccxxviiidccxxix11. !la xicaqui teuctli !ecayehuatzine huel tontlamahuiçoque hi yecxochitla+xayacatl tecutli hocan omani a teocuitlaxochil yn tlapallihuixochitl ontlatlatlatzcati [2'(]mani coyaochina y, quapachtototl y xochitototl ayean. ±

1. ;ocan toconitaque xochiatenpam motlatlalia !lapalçehuatzin oca homani ateocuitlaxochitl yn tlapallihuixochitl ontlatlatlatzcatimani coyachichina y quapachtototl yxochitototl ayean.

1$. ;o tihui a netle yn !enochtitlan hocan o tlatohua 3uetzaltoznenetzin yn /on /ieo!ehuetzquiti aya ya nelli a nomatzine yan.

1%. 6e niquitohua pipilte huexotzinca ye quinanquillia y tlauhquecholtototl yehuan tomatzino yn /on ;ernan9o +collihuaca ya neli a nomatzine ya.

1*.6n ahua nomache a pipiltin o hueyotzin aya xiuhquecholhuitzilintzino yn 9on Ee9ro yn4otecuçomatzin coyachichinato chalchihuaxochitl yn ompaya a yn Caxtillanomapatzetzelohua ya. ±

1. 6 huel omoçouhti a yc ompatlanti a yehuan tomatzin o yn Ee9ro yn 4oteucçomatzincoyachichinato chalchihuaxochitl yn ompa ya a yn Caxtilla omapantzetzelohua ya.

.$S.

!oco tico tocoto, tiqui tiqui tiquiti.

1-. !la oc timocehualhuiti quetzalahuehuetl ya ytlan o mapano moyacalhuiticateacatzanatzitzintin a.

1. ;uel noconmahuiço huay ye chalchiuhuatapallacatl o o ye ytech ayo ompapactica&ochcatzin mocuicatia y quinanquilia y acatzanatzin oxiuhcoyol [1r=] ycahuaca ya ynintlatoltzin pipilte. ±

dccxxxdccxxxi1. ;ompa tinenemi a ye xiuhquechol chalchiuhapa huellin tlatohua on xicaquica

Page 190: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 190/214

hana quetzallaxoque moçouhtinemi a.

dccxxxii1-2. ;uel yectli tototl ho ma tzetzelohua mopopoyahua ya aqui nica ya xiuhquechol

chalchihuapa huellin tlatohua ho xicaquica hana quetzallaxoque moçouhtinemi.

dccxxxiii1-1. ;i ma tihui a onontlamahuiço yn 4exico huel teçemeltican ynic qualcan oxochiçaquantonatimani a y chalchihuapa tla xia nomache pipilte.

dccxxxiv1-. ;in ahua nicauh yn !ecayehuatzin ma tihui an ma mellel onquiztihuaonontlamahuiço yn 4exico huel tecemeltica yn i qualcan o ± xochiçaquantonatimani a ynchalchiuhapa tla xia nomache pipilte.

.%S.

!itocototocoti toco totocoti, titiqui titiqui titiquiti.

1-$. ;o quetzallayauhtimani natitlani ayahue yn tlaçotlin tepetl. 6tlan i xiuhtomoltica ya

ontlatlaxopallehuatoc aya ximatlallatl ytempan aya ompa ya noconcaqui nihuexotzincatli ayllilli aye ahua ho aye.

dccxxxv1-%. ;onteocuitlatzilintimani ya yhuehuetzi on chalchiuhcoyoltica ya onicahuacatoquiyxochinteponaz yehuan tomatzin o yn 9on +lon0o teuctli a nepapan ihuiticaquetzalmoyahuaticac ya ycuic yxochihua ya ompa ya nococaqui nihuexotzincatli a yllilli ayeahua ho aye. ±

dccxxxvi1-*. [1'(] !la xicaqui netle niquitohua ya ayyahue aqui huel paquinitzin yn teuctliyehua cocuicatlatlamachyncuillohua ya contlauhquecholtzetzellohua ya ycuillohuan teyxpanaya quimocemelti a teteucti acaxochitica onetotiloya ho co ylliamo hue ahuayyean.

1-. ) cozcayllacatzihui maquizmalinticaca ayahue contlauhquecholtzetzelohua ya ycuicyxochihua ya quixiuhtototeocuitlaycuillohuan teyxpan aya quimocemeltia teteucti acaxochiticaonetotilloya ho co ylliamo hue ahuayyean.

1--.6 nepapann ihuitica quetzalçaquan ica yoquamana ye ocani yn tepilhuan i nepapan

Page 191: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 191/214

tlacuiloltica ya quixoxochimana yn tecpillotl teucyotl mahuizyo y nica ya ypaltzinco /io0 ahuaconetl aya ya nelli ya nomache tihuexotzinca ye. ±

1-. 6 coçahuic xochitica ya ma neyapanalo yn coyollizquixochitica ya ma netotillo yatihuexotzinca a ma tocpacxochihui yn chalchiuhyyexochitl e aya ca çanio ye nica tlalticpac ayaya nelli a nomache tihuexotzinca ye.

.*S.

!iqui toco tocoto tiquitoco tiqui tiqui tiqui.

1-. ;iya ;uexotzinco nica ya ytohuam i !ozquecoyotl 9on &po'al. nocoyamahuiçohuamach oc ahuilli huel yectzitzinti tlaçototome ompatlantinemi tecpipilti ya oncan 4exicoatliaytec a yean.

12. ;e mach oc ahuilli netle nomatzine ti!ecayeuac [r=] teuctli xiuhquecholcaçaniltica ya 

± motlatlamachcuicuilloque tlaçototome ompatlantinemi tecpipilti ya onca 4exico atliayte cayean.

11. 6n aztaquecholin o omochiuhta aya arçoi0po totatzin ya ycoioltzin ontzitzilinta ya yc patlanta ylhuicatliteca ya hi yaca yaca hi yahue hohuaca hi yahue.

1. ;ohu aqui huel yehuatzin @ray Ee9rotzin cuicatototl patlantinemi a <anc Dranci0co yacoyacauhtehuaqui ya ycoioltzin ontzitzilinta ya ic patlanta ylhuicatliticaya hi yaca ya hi yahuehohuaca hi yahue.

dccxxxvii1$. ;iya oquitlati !otecuyo /io0 aya ocuell achic patlantinemico tlalticpac ayatlachinolquauhtli a homoçomaço yehuaya 4arquG0 oyohualxochitica ya homitotitinemico nicaahua ya nella. ±

1%. +yac quiuhqui quauhtli a ya ;uexotzinco 4exico nican i chimalla xochiticaoquimomoyauh nepapan totome aya 4arque0 oyohualxochitica ya homitotitinemico nicanahua ya nella.

Page 192: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 192/214

.S.

!icotocoticoti tiquitiqui tocoto.

dccxxxviii1*. 6n tihuexotzinca xitlamahuiçocan  yn totome yn tepilhuan totozcanauhtzin o yn9on +lon0o +xayacatzin o quetzalitzpepetlaca yntempatlactzin ohuaya yehon.

dccxxxix1. ['(] 3uetzaltolpatlactipan quiyeyectia yatlapaltzin a yn 9on +lon0o+xayacatzin o quetzalitzpepetlaca ytepatlactzin ohuaya yeho. ±

dccxl1-. ;i mamatlaltic huexocauhtzin nohueyotzin yn 9on Foano yn im Itztlollinquiquiyeyectia yyamatlapaltzin conahuatzetzelohua ha yeho ohuaya yeham.

1. ;o motzetzelohua ya coquetzalçoçohua quiyeyectia yyamatlapaltzin conahuatzetzelohuaha yeho ohuaya yehan.

dccxlidccxlii1. ;e qui ye nohueyo hua yn tepilhuan huel

conquetzalchalchiuhxiuhtotoycuillohua y iectli a yn cuicatzin hocona ya tlapalyzquixochiticaya. hon netotilo ha yehan.

dccxliii12. ;uel ontzimitzcapepetzcatinenemi ayaho xiuhtotopatlantinemi yn tepilhuan ihoncan aya tlapalyzquixochititlanca ya ho netotillo ha yehan.

.2.

Dini0 ±

 &CII

F. ;. <.

Page 193: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 193/214

!laxcaltecaiotl

dccxliv11. [$r=] )tacico ye nican !euctitlan ximochicahuaca yn antlaxcalteca ye huexotzinca

ye quen concaquiz teuctlo &icotencatl yn Nelpiloni ya ximochicahuacan netleyan.

dccxlvdccxlvi1. Taltzatzi a yn tachcauh yn 3uauhtencoztli can conilhui a yn Capitan ya o tonanye 4alintzin xacaltecoz +cachinanco otacico huel ximochicahuacan netleyan.

1$. !la oc toconchiacan ynacal Capitan aya ye oqui hualaci ynquachpan tepepolli yeixpolihui o yn macehualtin mexicame ue ximochicahuacan netleyan. ±

1%. &iquinpallehuican totecuyouan a ayayyeue tepuztlahuiceque quixixinia atle yan tepetlquixixinia mexicayotl ximochicahuacan netleye.

dccxlvii1*. &ictzotzona yn mohuehueuh xihueuetzca ya yn tlilxochitle xonmitotia o ynquauhquiauac 4exico nica mocueçalizchimalo Cuecueyauayan !emalacatitlan yximochicahuacan netleyan.

dccxlviii1. Iaopapac ynitzin tlahuiznenequitzin ayyaue yn quachic aya 6xtlixochitlexonmitoti a o quauhquiauac 4exico nican y mocueçalizchimalo Cuecueyaua yan!emalacatitlan ximochicahuacan netleyan.

dccxlix1-. In oquualmomantihui auan tomachuan ayayyaue ± yn quachicayan yn+nahuacatzin yn otomitl teuctli !ehuetzquiti uel ximochicahuacan netleyan.

1. ) cuel achica cemilhuitl on yeuaya yn tlachinolxochitl motlatol ti3uauhtemoctzinmoteocuytlayacaxochiuh tlatlauizcallehuatimani ya yn mochcaxochiuh que tzalticacueyauatimani [$'(] otitlamahuiço Titziltepetl ximochicauacan netleyan.

dccl1. 3ueuelço tehuatzin tetoca ye mopan o matiaz tauh totepeuh ye mach oc timoxicoz.cequi mopatiuh yetiuh oo moteocuitlayeuatzaca ya mochcaxochiuh quetzalticacuecueyauatimani otitlamahuiço ;uitziltepetl ximochicahuacan netleyan. ±

.S.

Page 194: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 194/214

Ic ontetl huehuetl

dcclidcclii1-22. !la huel xiquimotacan ac yehuantin chimaltica mitotia, a otonexineque yn!ehuetzquiti yn !ecohuatzin tle noço ayezque ma ye cuele ma onetotilo yn tla xicuicacannicahuan.

dccliii1-21. 4a cecen otli ypan ximochicahuacan ti3uahuitl yn ti6tzpotonqui tlenoço anyezquema oc ye cuele ma onnetotilo yn tla xicuicaca nyncauan.

1-2. )nel ticyacauhque y tauh yn totepeuh y !enochtitlan o 4exico ye nicanxamellaquauacan tiCoaiuitl yn tItzpotonqui tle noço anyezque ma oc ye cuele onnetotilo yn tlaxicuicacan anincahuan. ±

dcclivdcclv1-2$. !la xicaqui ye nocuic yn huel nelli a niquitohua niqueeua ye ye tonaçizqui a ynytzta nanauhcan yn !latelulco ma çan tlapic ye mochiuh tlaxcateca ayan yn tla xicuycanannicahuan.

1-2%. 8a nicyayttac nicmahuico ye oncan Nanauacalteuctli chimaltica y expalatica yequenequihualtoca ya yn tlaxcalteca aya yn Caxtillan tlaca atitlan quincahuato ya tacito ya ma çantlapic omochiuh tlaxcalteca aya yn tla xicuicacan annicauan.

.$S.

6c yey huehuetl

dcclvi1-2*. [%r=] !la oc xomitoti o to)quizteuctli titlatohua ya xictzotzona ynteocuitlahuehuetl xiuhtlemiyahuayo ± concauhtehuaque yn teteucti tlatoque auh ya yehuatl ycxiquimonahuilti yn nepapan tlaca tonahuac onoque tlaxcalteca yn meetlo ye huexotzinca ynmeetla.

1-2. !elhuelic aye onnez 4exico ye nican Cuitlachihuitl aya yn tlatohuani yhuanylteuctli!lachtepec tlali tocati !epixohuatzine anqui mochtin ye omicuiloque ye in chimaltitech o

nepapan tlaca tonahuac onoque tlaxcalteca yn meetlo ye huexotzinca yn meetla.

Page 195: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 195/214

1-2-. 4ochimalitotico nican yn tlatohuani yn +lpopoca 4exico anquin nicanchimalaztaxochihuaque uauanpatzaque yn teuctli oquixpan o tlaxcalteca yn meetlo ynhuexotzinca yn meetla.

dcclvii1-2. +uh aço nelli ye ic conacic quemoyancuili ynnin tepoztopilli yxpayolme anquinican chimalaztaxochihuaque huauanpatzaque ± yn teuctli ou anyxpan o tlaxcalteca yn meetloynn huexotzinca yn meetlo.

dcclviii1-2. ;ualchimallaça ya yehuan 4otelchiuhtzin y !ecuilhuitl yn tel huel onnezta ynnocaçique yn intlequiço yn tepehuanime conitohua yn +toch maa onetotillo tlaxcalteca y meetloye huexotzinca yn meetlo.

1-12. 6e xxinia ye quauhtenamitl auh oçelotenamitl yn !ecuilhuitl teluelic onnezta yn ocaciqueynn intlequiquiço y tepehuanime quitoa yn +toch ma onetotilo tlaxcateca yn meetlo yehuexotzinca yn meetla. ±

.%S.

Ic nahui hueuetl

1-11. [%' ] 6 huel ximotzomoco ma xonmihcalia çan titlacateccatl a yn !emillotzin, yn ycoquiçaco yn iacal caxtilteca chianpaneca yaoyahualolo yn tenuchcatl aya yaoyahualolo yntlatelulcatl a.

1-1. 6n oc tlatzatzaquato a yn tlacochcalcatl yn Coyohuehuetzin a ye on oquiçaco ynacolihua o yn !epeyacac o yn huey otlipa yaoyahualolo yn tenochcatl a yaoyahualolo yntlatelulcatl a.

1-1$. 6e huel patiohua y yn !enuchtitlan y ye yxpolihuio ye ypilhuany çan yehuantinchalchiuhCapitan yhuan Muzmn 4exico nican yaoyahualolo yn tenuchcatl aya yaoyahualolotlatelulcatl a. ±

dcclix

1-1%. 6 &iuhalcapuztica tlatlatlatzinia ayahuitl moteca y no conanque ya yn3uauhtemoctzin a. 8ematl onnantia y mexicaa yn tepilhuan aya yaoyahualolo yn tenuchcatl a

Page 196: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 196/214

yaoyahualolo yn tlatelulcatl a.

.*S.

Ic macuilli huehuetl

1-1*. 4a xiquilnamiquican tlaxcalteca tomachhuan yn iuhqui ticchiuhque Coyonacazconeyçoquihuilo yn mexica ye cihua ye tepepenalo yn tlacahuaque a yc pachiuhtia yyollo a yc&imachoctzin Chimalpaquinitzin. a. 6n iuhqui oticchiuhque Coyonacazco neyçoquihuilo ynmexica ye cihua ye tepepenalo yn tlacahuaque. ±

1-1. [*r=] 6e onetzacualoc +cachinanco !ehuexolotzin a conicihuitia ynin !lememeltzin yn&icotencatl yn Caxtane9a ye ma yhui netleya ye ma yhui netle.

dcclxdcclxidcclxii1-1-. 6 xihuapoynaca ticahuane yn tliNelpilonitzin o yn yahue conicihuitia yni!lamemeltzin &icotencatl yn Caxtane9a ma ye yhui netle yn chicunahuilhuititica onteaxitilo ynCoyohuacan yn 3uauhtemoctzin yn Cohuanacoch !etlepanquequetzatzin ye necuilolo ynteteucti aynyo.

1-1. 3uinelaquahua ya a yn !lacotzin ye quimonilhuia o aua tomachhuane ximochicahuacan!eocuitlatepozmecatica ya tonilpiloque yn ye necuilolo yn teteuctin ayyo.

dcclxiiidcclxiv1-1. 3uihuallitohua o yn tlatohuani o yn 3uauhtemoctzin a ahua nomatzine cantonanaloc tontzitzquiloc aquinahuac timotlali a enelal Capitan ± ahuae nella 9oyan6xapeltzina ahuaya nomactiticatzine ayaya nella ye necuilolo yn teteuctin ayyo.

Dini0. ±

Page 197: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 197/214

i /eiA e0criir0e ye niccaqui.ii /ee e0criir0e niquihtoaya. Hl e0criano 0eparA el 'ocalo que 9ee interar0e como una uni9a9nicihtoaya, ya que pen0A que 0i 5untaa lo0 9o0 pronomre0 con el 'ero el compue0to 0e leer>anicitoaya, 0ien9o en reali9a9 niquihtoaya. Due e0te un prolema 9e ra@>a que mue0tra la 'acilaciAnexi0tente en el empleo 9el ra@ema qu/i0. H0 intere0ante 0eJalar a9em0 que en e0te ca0o rei0trA el0altillo por me9io 9e una h.

iii /ee e0criir0e como un 0olo 'ocalo niquihto.iv /eiA e0criir0e tehuan.v Hl e0criano omitiA, como en otra0 oca0ione0, la n en yancuicatl .vi /ee e0criir0e niccaqui, pue0to que 0e tiene que repre0entar tamiGn la c 9el o5eto.vii /ee e0criir0e niccaqui.viii /ee e0criir0e niquitoa. NAte0e que aqu> el e0criano no rei0trA, como en otro0 ca0o0, el0altillo por me9io 9e una h.ix Eroalemente 9ee 9ecir tehuatl .x +parece te0ta9a la 0>laa ni.

xi /ee e0criir0e ma xiccaqui.xii /ee e0criir0e niquehuaya, pue0to que 0e tiene que repre0entar la q 9el o5eto.

xiii <e interpretA e0ta ar@>a como maliquiuh.xiv Hl a9'erio aoc 9ee e0criir0e 0epara9o 9el tGrmino que le 0iue ticmati.xv /ee e0criir0e xiquehuayan.xvi +qu> 0e plantea un prolema entre el ni'el @onGtico y la tran0cripciAn r@ica realiza9a con elal@aeto latino.Hl @onema 1 , que 0e e0crie con la letra c, al hallar0e 0eui9o 9e una h, la reuniAn 9e

 Nic con huica 9ar>a nichuica, per9iGn9o0e a0imi0mo la @onaciAn correcta.xvii /ee e0criir0e niquehuayan.xviii /ee e0criir0e xiquehua.xix <e pluralizan aqu> lo0 'ocalo0 maquiztli y xihuitl  porque e0tn 0ien9o aplica9o0 comocali@icati'o0 9e per0ona0, lo0 pr>ncipe0. a pluralizaciAn 0e hace aqu> en el 0eun9o 9e e0to0'ocalo0 'aliGn9o0e 9el 0u@i5o me en 'ez 9e tin.xx /ee 9ecir campa.xxi Eroalemente 9ee leer0e ilhuicalo.xxii /ee 9ecir neneloa.xxiii /ee e0criir0e niquelelquixtia.xxiv Eor 0er un compue0to, 9ee e0criir0e niquehua.xxv /ee 9ecir niquehua.xxvi /ee e0criir0e niquihnecuia.xxvii +parece te0ta9a la ra>z cuica.

xxviii H0te etc2te(a carece 9e 0enti9o.xxix /ee 9ecir çan.xxx

 H0te otro etc2te(a carece 9e 0enti9o.xxxi H0te etc2te(a carece tamiGn 9e 0enti9o.xxxii H0te etc2te(a carece 9e 0enti9o ya que no 9een repetir0e otra0 palara0.xxxiii H0te etcGtera carece 9e 0enti9o.xxxiv H0ta palara tiene te0ta9a la 0>laa ya.

xxxv +qu> e0t te0ta9a la letra y.xxxvi Eroalemente 9ee 9ecir motonaltica.xxxvii /ee 9ecir cualcan.xxxviii H0te etcGtera carece 9e 0enti9o.xxxix /ee leer0e tonehuiz .xl /ee e0criir0e niquehuaya.

xli H0te etc2te(a carece 9e 0enti9o.xlii H0te etc2te(a tamiGn carece 9e 0enti9o.xliii H0te etc2te(a carece 9e 0enti9o.

Page 198: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 198/214

xliv /ee e0criir0e niquelnamiqui.xlv /ee 9ecir ticcauhtehuazque.xlvi H0te etc2te(a carece 9e 0enti9o, ya que no hay un 'er0o anterior cuya0 palara0 @inale0 9eanrepetir0e.xlvii Hn e0ta l>nea, in <anta 4alia e0t te0ta9a.xlviii H0te otro etc2te(a carece tamiGn 9e 0enti9o.

xlix /ee leer0e niquittoa.l /ee leer0e huel tiquilhuia.li Eroalemente 9ee 9ecir: tlahuizcalteoxochitla.lii H0te etc2te(a carece 9e 0enti9o, ya que no hay un 'er0o anterior cuya0 palara0 @inale0 9eanrepetir0e.liii Hn el texto 9ice huitzmanatl " 9ee 9ecir huitznahuatl .liv Eroalemente 9ee 9ecir oncan.lv Dalta aqu> la palara omeuh, U0e entonAV, re@eri9a al canto.lvi /ee leer0e celiztoc.lvii /ee leer0e ompa huitz .lviii /ee leer0e tlapapalcalli.

lix Eroalemente, colhuacatecpillotl .lx +qu> e0t te0ta9a la h.

lxi /ee leer0e çouhtoca.lxii H0te etc2te(a no tiene razAn 9e 0er, pue0to que aqu> no 0e repite el @inal 9el 'er0o anterior.lxiii !amiGn aqu> el etc2te(a carece 9e 0enti9o.lxiv /ee leer0e techy' miquitlani.lxv /ee leer0e, como en el 'er0o , quimana.lxvi Hn el texto 9ice ipac, 9ee 9ecir icpac.lxvii /ee leer0e çan yemocuepa.lxviii /ee leer0e Totomihuacan como en el 'er0o .lxix /ee leer0e niquittoa.lxx Hn el texto 9ice can quinequin toyollo, 9ee 9ecir çan quinequin toyollo como en el [email protected] Eor 0er un compue0to, 9ee e0criir0e oncuicatinemi.lxxii /ee leer0e quimana.lxxiii H0 intere0ante notar el empleo 9e la 9ole t  para in9icar el 0altillo en la palara yequittoa.lxxiv Eor razone0 mor@olAica0 9ee leer0e como una 0ola palara teuctimaloa, aunque 0einterpona la part>cula on, proalemente por moti'o0 pro0A9ico0.lxxv H0te etc2te(a carece 9e 0enti9o.lxxvi H0te etc2te(a carece tamiGn 9e 0enti9o.lxxvii H0te etc2te(a in9ica que 9een repetir0e la0 palara0 exclamati'a0 no lGxica0 9el @inal 9el

'er0o anterior.lxxviii a0 Wltima0 0>laa0 cootl  aparecen aqu> como un elemento extraJo que no hemo0 [email protected] /ee leer0e antlahtoa.lxxx /ee leer0e nohuian.lxxxi /ee leer0e nohuian como en el 'er0o anterior.lxxxii /ee e0criir0e ma xiccaquican.lxxxiii /ee 9ecir onoc.lxxxiv Hn el texto 9ice nitonolinia, 9ee 9ecir ninotolinia.lxxxv Eroale error 9el e0criano, 9ee e0criir0e yn nocontlatlalhuia.lxxxvi )tra lectura 0er>a niquilpia.

lxxxvii &ic en 'ez 9e moyol .lxxxviii /ee leer0e 3an.lxxxix /ee leer0e ahtle ye iuhqui.

Page 199: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 199/214

xc /ee leer0e çan.xci /ee leer0e çan coçahuic.xcii /ee 9ecir Yn ixtlahuatl . Hn el 0iuiente 'er0o 0e repite e0ta expre0iAn.xciii /ee leer0e çan coçahuic xochitl .xciv /ee 9ecir ayac nellin tiquilhuia. +l @inal 9el 0iuiente prra@o aparece el 'ocalo e0critocorrectamente.

xcv /ee leer0e toconihtoa.xcvi ;emo0 a9opta9o como lectura proale la 0iuiente quen huel ninomati.xcvii Eroalemente 9ee leer0e ah tehuic teixco.xcviii /ee 9ecir tiquinayaz .xcix /ee 9ecir çan ninotolinitinemi.c /ee 9ecir çan achican.ci /ee 9ecir ticcuazque.cii /ee 9ecir ma tontlaneltocacan.ciii /ee leer0e nechhualmacazque.civ Eroalemente 9ee 9ecir onquiça.cv &ic en 'ez 9e mocahuaz .

cvi /ee 9ecir yn oticquimilo.cvii Tna lectura 0er>a tiquehua.cviii /eiA e0criir0e in conitotehuac, como pue9e 'er0e m0 a9elante, en el mi0mo 'er0o.cix Eroalemente 9ee leer0e tlachquiahuitl .cx /ee leer0e niquilnamiqui.cxi /eer>a 9ecir onmoteicniuhtia.cxii Eroalemente 9ee leer0e ichan.cxiii &ic en 'ez 9e oztocalictic.cxiv /ee leer0e toncatcapil , como en la l>nea anterior.cxv Hl e0criano omitiA la con0onante n" u0ualmente 0e e0crie ye conpoaz .cxvi Hn el manu0crito hay aqu> 0upre0iAn 9e aluna0 'ocale0.cxvii !e0ta9o el a0oluti'o tli.

cxviii Hl e0criano 9uplicA el tGrmino o4ispo, tachan9o el primero.cxix /ee leer0e proalemente tlatlatohquetl , notan9o a la 'ez que aparece el 0u@i5o nominalXquetl , emplea9o ha0ta el pre0ente en aluna0 reione0 9e hala nhuatl como en la hua0teca'eracruzana.cxx /ee 9ecir niquihtoa.cxxi /ee e0criir0e niquittoz .cxxii /ee e0criir0e hualmoquetza.cxxiii Hl e0criano omitiA la Wltima 0>laa 9el tGrmino yechoca. Cae 0eJalar que e0 un error" por loque 9ee e0criir0e ye choca.cxxiv

 Hl e0criano omitiA la c 9e o5eto. /ee e0criir0e xiccaquican.cxxv 7ero0>milmente 9ee leer0e itla.cxxvi /ee leer0e necueponticac.cxxvii +l maren aparece una apo0tilla Y yexcan quiça xochicuicatl quauhcuicatl icnocuic 5atl6 çan

neliuhtocY.cxxviii H0te etc2te(a 0ale 0oran9o aqu>.cxxix Hl e0criano e0criiA nipapan, 9ee 9ecir nepapan.cxxx Eroalemente 9ee leer0e çan ie huelamatiz .cxxxi +ten9ien9o a la expre0iAn 0iuiente, 9ee leer0e macuahuitototl .cxxxii H0te etcGtera , y lo0 0iuiente0 , carecen 9e 0enti9o.cxxxiii /ee 9ecir tiçatl .

cxxxiv H0te etc2te(a carece aqu> 9e 0enti9o.cxxxv H0te laro 'ocalo compue0to tiene una inu0ual 9e0inencia, que con0i0te en el u0o 9ellocati'o co, 0eui9o 9e un tl  en 'ez 9e pan.

Page 200: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 200/214

cxxxvi H0te etc2te(a y lo0 9o0 0iuiente0 carecen tamiGn 9e 0enti9o.cxxxvii Eroalemente 9ee leer0e ontlachichina.cxxxviii ;ay aqu> un etc2te(a que carece 9e 0enti9o.cxxxix H0te etc2te(a y el 0iuiente carecen 9e 0enti9o.cxl ;ay aqu> tamiGn un etc2te(a que re0ulta [email protected] /ee e0criir0e niquelehuia.

cxlii /ice ninoyollo en 'ez 9e noyollo.

cxliii +qu>, ya e0t te0ta9a.cxliv Hn el manu0crito la 0ementaciAn 9e lo0 'ocalo0 no 0iempre e0 la correcta. +0>, por e5emplo,0e lee aqu> nicuicanitla, 0ien9o que la a que aparece al @inal e0 meramente exclamati'a.cxlv /ee leer0e maquitto.cxlvi H0te etc2te(a y otro0 m0 carecen 9e 0enti9o.cxlvii &ic Hn 'ez 9e ithualli, por a0imilaciAn con imanca.cxlviii H0te nomre propio aparece con una 9uplicaciAn 9e ço, la primera 9e ella0 tacha9a.cxlix H0te etc2te(a y otro0 m0 carecen 9e 0enti9o.cl ;emo0 enten9i9o el 'ocalo antoc como compue0to 9e an, U'o0otro0Z" ti, lia9ura, y oc, Uyacer,

e0tarZ.cli H0te etc2te(a carece 9e 0enti9o.clii &ic por ixpan, como en el 0iuiente 'er0o.cliii 0te, y el 0iuiente etc2te(a carecen 9e 0enti9o.cliv &ic en 'ez 9e Ilhuitzin.clv H0ta0 9o0 expre0ione0 tienen la peculiari9a9 9e incluir @orma0 imperati'a0, en la0 que parecen0er interroati'a0. H0 po0ile que 0e trate 9e licencia0 poGtica0.clvi ;ay aqu> otro etc2te(a 0in 0enti9o.clvii ;ay aqu> 9o0 etcGtera0 que carecen 9e 0enti9o.clviii /ee leer0e niquittaz .clix /ee leer0e niquittaz .clx Hl etc2te(a 0ale 0oran9o.clxi /ee e0criir0e quexquich.clxii /ee e0criir0e ye mocuic.clxiii /ee 9ecir ye mocuic.clxiv Hl etc2te(a 0ale 0oran9o.clxv !e0ta9a la terminaciAn ticpan.

clxvi /ee leer0e xochihuilacapitzaloc.clxvii Hl etc2te(a 0ale 0oran9o.clxviii o0 etcGtera que 0e rei0tran en e0te canto carecen 9e 0enti9o.clxix &ic en 'ez 9e titlapalizquixochitl , como en el 'er0o $*.clxx

&ic en 'ez 9e tonatimani.clxxi /ee e0criir0e niquehua.clxxii o0 etcGtera 9e e0te canto carecen 9e 0enti9o.clxxiii /ee leer0e tinopiltzin.clxxiv H0te etc2te(a carece aqu> 9e 0enti9o.clxxv /ee leer0e ytlauquechopetlaclxxvi Hl etc2te(a 0ale 0oran9o.clxxvii /ee e0criir0e niquitta.clxxviii /ee e0criir0e niquehua.clxxix H0te etc2te(a carece aqu> 9e 0enti9o.clxxx H0te etc2te(a carece aqu> 9e 0enti9o.

clxxxi Eroalemente quitlaçohtlaz .clxxxii Hl etc2te(a 0ale 0oran9o.clxxxiii /ee 9ecir onmanico.

Page 201: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 201/214

clxxxiv /ee 9ecir cemanahuac.clxxxv /ee e0criir0e niquittoa.clxxxvi /ee 9ecir ma’cuican.clxxxvii &ic por xihuitl .clxxxviii &ic en 'ez 9e quetzaltehuehuelin.clxxxix Leaparece aqu> como !lacahuepa el cGlere pr>ncipe y uerrero !lacahuepan.

cxc &ic en 'ez 9e quauhinquechol.cxci /ee leer0e quauhintzetzeliuhtoc.cxcii #himalcocom, en 'ez 9e #himalco.cxciii /ee e0criir0e niquehua.cxciv /ee leer0e xinentlamati

cxcv H0te etc2te(a carece aqu> 9e 0enti9o.cxcvi Hl etc2te(a 0ale 0oran9o.cxcvii /ee leer0e ya’caço otiaque.cxcviii /ee e0criir0e tiquehua.cxcix Hl etc2te(a 0ale 0oran9o.cc Eroalemente 9ee 9ecir oc achi.

cci Eroalemente 9ee leer0e ayc ac.ccii /ee 9ecir tonyazque.cciii Con0i9eramo0 que e0ta e0 una 'ariante 9e quixohuaquiuh, @orma 'eral 9eri'a9o 9e quiza.cciv /ee leer0e tiça ihuitl .ccv /ee e0criir0e ye nemi.ccvi /ee e0criir0e otiquittaco.ccvii Iual que en la nota anterior.ccviii !e0ta9a la letra h.ccix Incorrecto en 'ez 9e niquimati.ccx  Nian en 'ez 9e nican.ccxi &ic por cualcan.ccxii /ee 9ecir çan niquehua.ccxiii H0te etc2te(a carece aqu> 9e 0enti9o.ccxiv H0 intere0ante notar que el marca9or 9e relaciAn tran0iti'a qui que9A aparta9o 9el 'ero yentre 9o0 0>laa0 no lGxica0.ccxv /ee 9ecir 3acanco. +0> aparece en el prra@o 0iuiente.ccxvi /ee 9ecir Nacxitl .ccxvii /ee 9ecir Nacxitl .ccxviii /ee 9ecir toltecaihcuilohua.ccxix Eroalemente 9ee leer0e yetl .ccxx Eroalemente 9ee leer0e nicyacauhtehuaz .ccxxi

 +l maren izquier9o 9e e0te cantar, aparece un @ramento @uera 9e luar. Hl texto e0:huexotzincayotl -inien7o los 7e +uexotzinco a pe7i( soco((o a Moteucçoma o’n Tlaxcala.ccxxii /ee e0criir0e niqueelehuia.ccxxiii  Nahuiche 0e ha con0i9era9o como expre0iAn no lGxica.ccxxiv Eroalemente 9ee leer0e tozmolini.ccxxv  )eti, proalemente @orma poco @recuente 9el 'ero pepeti.ccxxvi H0 intere0ante notar el empleo 9e la 9ole t , para in9icar el 0altillo en la palara niquitta.ccxxvii /ee leer0e ahniquitquiz , como 0e lee correctamente en el 0iuiente 'er0o.ccxxviii  Annicuihuan lo hemo0 enten9i9o como an8nocuihuan, U'o0otro0, hermano0 m>o0Z.ccxxix #ahua, pue9e enten9er0e como una mera exclamaciAn, ya que para que @uera una @orma'eral ten9r>a que leer0e niccahua.

ccxxx /ee e0criir0e ahniquitquiz .ccxxxi /ee e0criir0e ticcaqui.ccxxxii H0te etc2te(a 0ale 0oran9o.

Page 202: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 202/214

ccxxxiii Hn el texto 0e lee a ychan que 9ee enten9er0e como ah ychan.ccxxxiv ha Mictlan, el e0criano alterA el or9en 9e la0 letra0 en 'ez 9e e0criir ahMictlan.ccxxxv +unque aqu> no hay un etc2te(a, 9een repetir0e la0 Wltima0 palara0 9el 'er0o anterior.ccxxxvi Eroale error 9el e0criano, en 'ez 9e xochitl .ccxxxvii  Nichuana 0e ha enten9i9o como nihcahuan.ccxxxviii H0te etc2te(a y el 0iuiente carecen 9e 0enti9o.

ccxxxix a 0eun9a y e0t tacha9a.ccxl &ic por tlalticpac.ccxli &ic en 'ez 9e niçolitototl , como en el 'er0o anterior.ccxlii Hn el texto 0e lee can, 9ee 9ecir çan.ccxliii &ic en 'ez 9e choquiztli.ccxliv H0te etc2te(a carece 9e 0enti9o.ccxlv H0te etc2te(a e0t 9e m0.ccxlvi /ee 9ecir nechcehuiz .ccxlvii Hl texto 9ice in pocontimania, 9ee 9ecir in poçontimania.ccxlviii /ee 9ecir *imoaz , como al @inal 9el prra@o 0iuiente.ccxlix /ee leer0e 3an.

ccl /ee leer0e ninentlamati.ccli /ee e0criir0e niquihtoayan.cclii /ee e0criir0e niquihtoa.ccliii Eroalemente 9ee leer0e noyolio.ccliv /ee leer0e moihtohua.cclv H0te etc2te(a carece 9e 0enti9o.cclvi /ee e0criir0e tiquihto.cclvii Eroalemente 9ee leer0e anyahue.cclviii /ee e0criir0e mihcalli.cclix /ee e0criir0e no niccac.cclx ;emo0 0upue0to que mimilintoc 9ee leer0e como @orma reional 9e mimilohtoc.cclxi Eroalemente 9eer>a leer0e nilhuiçolmana.cclxii Hn el texto 9ice ypempan, 9ee 9ecir ytempan.cclxiii Hn el texto 9ice nol , 9ee 9ecir noyol .cclxiv /ee leer0e nocuic.cclxv /eer>a leer0e chocatiazqueh.cclxvi Hn el texto 9ice cocahuic, 9ee leer0e coçahuic.cclxvii /ee leer0e tlapalhuia.cclxviii /eer>a leer0e xiconmotlanehuican.cclxix Eroalemente 9ee leer0e ma yhuian ancahuiltican.cclxx /ee e0criir0e oniccac.cclxxi

 Eroalemente e0 una 'ariante 9e tlamatca.cclxxii /ee 9ecir tiçatla.cclxxiii Hn el texto 9ice monanaz , 9ee 9ecir momanaz .cclxxiv H0te etc2te(a carece aqu> 9e 0enti9o.cclxxv Eroalemente hay aqu> una @orma 9e contracciAn 9e oya*imoaque "uenonamican, 9ei9oa que la Wltima 0>laa 9el primer 'ocalo coinci9e con la que 9a inicio al 0eun9o.cclxxvi /ee leer0e ontlamachtoque.cclxxvii H0te etc2te(a carece aqu> 9e 0enti9o.cclxxviii /ee leer0e ma  xichocacan.cclxxix Eroalemente 9ee 9ecir achquen.cclxxx &ic proalemente por nican aya.

cclxxxi Hn el texto 9ice toxoch, 9ee 9ecir toxochiuh.cclxxxii Hn el texto 9ice ticauhtehuazque, 9ee 9ecir ticcauhtehuazqueh.cclxxxiii H0te etc2te(a carece aqu> 9e 0enti9o.

Page 203: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 203/214

cclxxxiv &ic en 'ez 9e tAyoqua.

cclxxxv <e lee mocohuicpa que proalemente e0 alteraciAn 9e mohuicpa.cclxxxvi /ee e0criir0e tiquihcuiloa.

cclxxxvii /ee 9ecir çan.

cclxxxviii /ee leer0e nichehuacclxxxix /ee 9ecir niquehua.

ccxc H0te etc2te(a carece 9e 0enti9o.ccxci /ee 9ecir namechonahuiltia.ccxcii ;ay aqu> una x que 0ale 0oran9o.ccxciii /ee 9ecir çan nihualichoca.ccxciv Eroalemente 9ee leer0e techahuatlatoa.ccxcv /ee leer0e ye nican.ccxcvi H0 e0ta proalemente una 'ariante reional, en 'ez 9e quixohua.ccxcvii Eroalemente 9ee 9ecir çanon nicmacehuia.ccxcviii Eroalemente 9ee leer0e çan icihui.ccxcix H0te etc2te(a carece aqu> 9e 0enti9o.ccc /ee leer0e ahuiaxtimani.

ccci Eroalemente e0 error, en 'ez 9e motechia.cccii Hn el 'ocalo #uauhAcayotl  aparentemente 0ora la A. !al 'ez ella in9ica una exclamaciAnintercala9a entre cuauh y cayotl .ccciii Eroalemente una mala ra@>a en 'ez 9e quimoyahua.ccciv /ee 9ecir ce ytonal .cccv /ee 9ecir hualaloloque.

cccvi Hn el texto 9ice onihuaya, 9ee 9ecir onihualla.cccvii +qu> hay un etc2te(a que 0ale 0oran9o.cccviii H0te etc2te(a carece 9e 0enti9o.cccix /ee leer0e nomal.

cccx Tn nWmero 1 aparece al la9o 9el t>tulo. !al 'ez 0e re@iera a una antiua or9enaciAn 9elmanu0crito.cccxi  Amahice parece 0er 'ocalo no lGxico meramente exclamatorio.cccxii Hn e0te 'ocalo la0 0>laa0 !oto 0on proalemente exclamacione0 interpola9a0.cccxiii /eer>a leer0e çemanahuac.cccxiv +unque no hay etcGtera, la @ra0e 9ee 0er completa9a repitien9o la0 Wltima0 palara0 9el

 prra@o anterior.cccxv /ee leer0e tlanhquechol.cccxvi  Ichpochtle en 'ez 9e ichpochtli

cccxvii !ncuiya en 'ez 9e oncuica.

cccxviii  )elem por KelGn.cccxix

 /ee 9ecir tlapapalmaquizcozcatica.cccxx <uce9e lo mi0mo que en el prra@o -1-, en e0te mi0mo canto.cccxxi /ee leer0e tlalticpac.cccxxii &ic por timacehualtin.cccxxiii H0te laro 'ocalo compue0to incluye intercala9a la part>cula noXlGxica exclamati'a ya.cccxxiv  Aitzin, LGmi <imGon tra9uce e0ta palara como Umie9o0o, 0u0picaz, temero0o, que 0ea0u0ta 9e to9oZ.cccxxv /ee 9ecir noyaoxochiuh.cccxxvi Hn el texto 9ice xichica" 9ee 9ecir xichoca.

cccxxvii +unque no hay etcGtera, 0e han repeti9o la0 Wltima0 palara0 9el prra@o anterior paracompletar la @ra0e.

cccxxviii /e nue'o aparece un nWmero, el -, tal 'ez 9e un antiuo or9enamiento en la painaciAn.cccxxix &ic en 'ez 9e mocniuctzin.cccxxx &ic en 'ez 9e tinechcaliquiz .

Page 204: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 204/214

cccxxxi /ee leer0e xochiconetzintl.cccxxxii &ic en 'ez 9e xochiatlalpan.cccxxxiii No hay etcGtera, pero el contexto 9eman9a la repeticiAn 9el @inal 9el prra@o anterior.cccxxxiv /ee leer0e titimalihui.cccxxxv /ee e0criir0e citlalli.cccxxxvi /ee leer0e chaneque.

cccxxxvii H0te etc2te(a, carece aqu> 9e 0enti9o.cccxxxviii Hn el texto 0e lee xinencan, are'iaciAn o error 9el e0criano en 'ez 9e xinemican, comoaparece en el 0iuiente 'er0o.cccxxxix Hn el texto 0e lee xicaqui, en 'ez 9e xiccaqui.

cccxl a 0eun9a a 9e e0ta palara e0t tacha9a.cccxli /ee leer0e achtopan.cccxlii +qu> 0e intro9uce la exclamaciAn alleluya, @recuente en canto0 cri0tiano0.cccxliii H0 m0 @recuente la @orma hualeuhque.

cccxliv /ee leer0e inyollo.cccxlv Hn el texto 0e lee ixquichan.Hn reali9a9 9ee 9ecir ixquich Vto9oV. a part>cula an 

 po0ilemente 0e aJa9iA por error o a mo9o 9e exclamaciAn.

cccxlvi Hn lo0a al maren 9ice tlatlacoanimeh.cccxlvii Eroalemente 9ee leer0e antechtlacinolquae’que.cccxlviii Eroalemente 9ee leer0e açoyecyocan.cccxlix H0te etc2te(a carece aqu> 9e 0enti9o.cccl /ee 9ecir tla  xiccaquican.cccli H0te etcGtera y el 0iuiente carecen 9e 0enti9o.ccclii +unque aparentemente 9eer>a 9ecir ompoaltonalli, e0 po0ile que la pGr9i9a 9el 0u@i5o \ li 0ea@orma apocopa9a en razAn 9el ritmo 9el canto.cccliii Eor a0imilaciAn 0e lee mitzitzintin en 'ez 9e michtzitzintin.cccliv Eor a0imilaciAn teocuitlaatl .ccclv +rria 9e otaya 0e lee oniya.ccclvi +parece la palara UloriaZ, a mo9o 9e lo0a.ccclvii /ee leer0e michçaquantzitzin.ccclviii /ee e0criir0e tlachinolla.ccclix /ee leer0e amo huihuico. Hl 'ocalo amo que aparece ante0 9e huihuico, no pue9e tener0ecomo a9'erio 9e neaciAn porque en tal ca0o no ten9r>a 0enti9o el texto. !ampoco har>a que leermohuihuico y con0i9erar la a como meramente exclamati'a ya que el 'ero en 'oz pa0i'a no pue9etener a la 'ez carcter re@lexi'o.ccclx /ee 9ecir tlacuiloltzin.ccclxi /ee 9ecir çan noconilnamiqui.ccclxii Hn razAn 9el contexto, hemo0 0epara9o la part>cula yn 9e tla, enten9ien9o a e0ta Wltima como

9e connotaciAn exhortati'a.ccclxiii /ee leer0e oticquetzqueh.ccclxiv /ee leer0e pale, como un hi0pani0mo incorpora9o al nhuatl que 0ini@ica pa9re.ccclxv &ic en 'ez 9e tlaçaco.

ccclxvi &ic por atexcalipan.

ccclxvii /ee leer0e toconcecetian.ccclxviii /ee leer0e itztic.ccclxix /ee leer0e techhualmati.ccclxx /ee leer0e itztic.ccclxxi Hn el texto 9ice cue, que hemo0 enten9i9o como error 9el e0criano por cuel , @ormaa9'erial que connota mayor @uerza o 0olicitu9 en lo que 0e hace u ocurre, aqu> 0e re@iere al 'ero

tlaxixiltihuitze, 'ienen ai5onean9o.ccclxxii Hn el texto 9ice yc nontlacactoqui. /ee 9ecir yc nontlacactoqueh.ccclxxiii Hn el texto 9ice totoma icuic. /ee 9ecir quitohtoma icuic  xochimecauh.

Page 205: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 205/214

ccclxxiv &ic por Muzmn H0tean 9eO.ccclxxv /ee 9ecir napetzcuecueyoca.ccclxxvi +unque en el manu0crito no aparece un etcGtera, 0e ha con0i9era9o nece0aria la repeticiAn9e la0 Wltima0 l>nea0 9el prra@o anterior.ccclxxvii Hn el texto 9ice titztlolinqui, 9ee 9ecir tiItztolinqui.ccclxxviii Hn el texto 9ice mamacaxochiuh, 9ee 9ecir mamaxochiuh como al @inal 9el prra@o

anterior.ccclxxix &ic en 'ez 9e teocuitlaitzmolin.

ccclxxx /ee e0criir0e tetlaihcoltiz .ccclxxxi /ee e0criir0e amoxcalli.

ccclxxxii Hn el texto 9ice que huel çotehua. o hemo0 enten9i9o como quihuelçotehua.ccclxxxiii Titocnihuan, 9ee 9ecir antocnihuan, ya que 0e re@iere a ampipiltzitzinti.ccclxxxiv &ic por yohualixelihuia.ccclxxxv Hn el texto 9ice tlayehuaca, que 'ero0>milmente e0 un error, 9ee e0criir0e tlayahui /a0

can.ccclxxxvi Hl texto 9ice topapalomatl , 9eer>a 9ecir topapalomauh.ccclxxxvii Hn el texto 9ice tlali, 9ee 9ecir tlalli.

ccclxxxviii /e nue'o aparece aqu> como un 0olo 'ocalo lo que 9ee 9i'i9ir0e en tre0.ccclxxxix Hn el texto 0e lee toncui, por el 0enti9o 9e la @ra0e parece 0er un error en 'ez 9e toncuica.cccxc Totzi en 'ez 9e tochtli.cccxci &ic en 'ez 9e xihualcalaquican.cccxcii &ic proalemente en 'ez 9e tlaocoyoliztli.

cccxciii &ic en 'ez 9e mochi.

cccxciv &ic en 'ez 9e totecuhuehuetzin.

cccxcv  *omilpan, e0 'ocalo compue0to 9e milpan, U0ementeraZ y xo, que 0uele 9enotar la i9ea 9e'er9or.cccxcvi Hn el texto 9ice pala, 9ee 9ecir pale.cccxcvii H0ta @orma 9e rei0trar el 'ero choca e0 incorrecta pue0 'a prece9i9a 9el pre@i5o qu, cual0i 0e tratara 9e un 'ero tran0iti'o.cccxcviii Con0i9eramo0 que e0 e0ta una 'ariante 9e quixohuaquiuh, @orma 'eral 9eri'a9a 9e quiza.cccxcix &ic por itzmiquizxochitl .cd Ticatl  en 'ez 9e tiçatl .cdi Hn el texto 0e lee çan ic tontonequi, 9ee 9ecir: toconnequi.cdii Hn el texto 0e lee ma iuhta mampolihui, que con0i9eramo0 e0 error 9el e0criano, en 'ez 9e ma iuh atompolihui.cdiii &ic en 'ez 9e xihuallacan.cdiv &ic en 'ez 9e cualcan.

cdv Tono, e0crito a0> en ca0tellano.cdvi /ee e0criir0e oniccac.cdvii /ee e0criir0e toconilnamiqui.cdviii /eer>a leer0e conchalchiuhicuiloa.cdix /ee leer0e itlapaltzin.cdx /ee leer0e toconilnamiqui.cdxi Hn el texto 9ice nicy huicaz . Een0amo0 que 9ee correir0e por nicyaohuicaz , como 9ice en eltercer 'er0o 9el prra@o anterior.cdxii /a9o que no e0 po0ile la pre0encia 9e 9o0 pronomre0, tiX y XaX con0i9eramo0 que e0 un error 9el e0criano y enten9emo0 que 9ee 9ecir tinemian.

cdxiii /a9o que en el 'er0o anterior, 9ice onquetzalpepetia, enten9emo0 que, en 'ez 9econquetzalpepetia, 9ee leer0e onquetzalpepetia.cdxiv Ga0e timomanahuiltia.

Page 206: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 206/214

cdxv /ee leer0e ixihuinti quetzalhuitzitzilin.cdxvi Hn nhuatl 0e lee nontlatetotica, 9el 'ero nontlatetoa, que rei0tra correctamente 4olina.cdxvii /ee leer0e quetzalihcuiloticac.cdxviii Eroalemente 9ee leer0e ni)alacizco.cdxix /ee leer0e Ipaltinemi, enten9ien9o que aa intercala9o e0 meramente exclamati'o.cdxx /ee leer0e Ypaltinemi, como en el 'er0o anterior.

cdxxi /ee leer0e inahuiya.cdxxii &ic en 'ez 9e quiolinia.cdxxiii Hn el texto, aparece un tGrmino incompleto que no 0aemo0 lo que [email protected] /ee leer0e ica niyyo.cdxxv +parece el numeral $.cdxxvi /eer>a leer0e titocahua.

cdxxvii  Anqui ya nelli aparece te0ta9a.cdxxviii Yamil  e0 e0ta una expre0iAn que hemo0 enten9i9o como re@eri9a a una 0ementera 9e aua,amilli.

cdxxix  Nimian, proalemente 9ee 9ecir nemian, 9a9o que en ca0o 9e 0er nemian, 9e>a e0tar proce9i9o por un pre@i5o per0onal como en innemian.

cdxxx Tlaquic, no hemo0 po9i9o i9enti@icar el 0ini@ica9o 9e e0te 'ocalo.cdxxxi Eroalemente e0 un error 9el e0criano en 'ez 9e nitlaocoyaz .cdxxxii +parece e0te numeral pue0to por el copi0ta.cdxxxiii H0te etc2te(a y el 0iuiente, no tienen 0enti9o.cdxxxiv /ee leer0e toconmatia.

cdxxxv Eroalemente e0 un error 9el e0criano en 'ez 9e xochiahuachquetzalli.cdxxxvi H0te etc2te(a 0ale 0oran9o.cdxxxvii /ee leer0e nicquetza.cdxxxviii /ee leer0e anaquilo.cdxxxix o0 etc2te(a 9e e0te prra@o 0alen 0oran9o.cdxl Eroalemente 9ee leer0e in maonnetotilo, como en el 'er0o 0iuiente.cdxli + partir 9e aya mopapalouh ha0ta Tlacotepec, aparece te0ta9o en el manu0crito.cdxlii Hl 0iuiente texto aparece como lo0a al maren izquier9o 9el manu0crito: Itzcoatzin huel

mitoa chalca mani ItzcAatl, 0e 9ice que 0e hallaa con lo0 chalca0O.cdxliii Hl 0iuiente texto aparece como lo0a al maren izquier9o 9el manu0crito: ilacatzihui .i.

momalina torcer0e, e0 9ecir re'ol'er0eO.cdxliv 40 @recuentemente cuauhchimalli.cdxlv Hn crAnica0 como la Mexicana 9e ;ernan9o +l'ara9o !ezozAmoc 0e hala 9e e0ta0conqui0ta0.cdxlvi H0 extraJo el u0o 9e ce para 0ini@icar el art>culo UunZ, lo que po9r>a 9enotar cierta in@luencia9el ca0tellano.cdxlvii

 ;ay aqu> un etc2te(a que carece 9e 0enti9o.cdxlviii H0ta @orma 'eral no0 re0ulta extraJa. Hl contexto pe9ir>a en 'ez 9e ella oquinnotz .cdxlix +parece e0te numeral.cdl +l maren, aparece la lo0a Aztahuacan.cdli /eer>a leer0e tlaxicuicacan.cdlii /ee 9ecir xiccaqui.cdliii  Izta nanauhca e0 expre0iAn o0cura. +qu> la enten9emo0 como @orman9a 9e iz/ta0 ynanauhcan, e0ta Wltima palara como 0inAnimo 9e nauhcampa.cdliv )tro numeral 9e un antiuo or9enamiento 9e @olio.cdlv +unque la 0>laa to, al principio 9e e0ta palara parecer>a in9icar la pre0encia 9el po0e0i'o, to,Unue0troZ, hemo0 enten9i9o que no e0 a0>, ya que entonce0 9eer>a 9ecir0e to!quizteuc.

Con0i9eramo0 que en reali9a9 0e trata 9el pronomre per0onal 9e 0eun9a per0ona t/i0X queantece9e a una 'ocal lara, que e0 oo.cdlvi Hntre lo0 'ocalo0 tel  y huel  0e rei0tra una letra que 0e a0eme5a a una e0pecie 9e x lara

Page 207: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 207/214

in'erti9a.cdlvii /ee leer0e intepotopil .cdlviii H0te numeral aparece al la9o 9el 0ut>tulo.cdlix /ee leer0e pehpenalo.cdlx +qu> 'ar>a el mo9o 9e e0criir e0te nomre, que en el 'er0o anterior e0 Tlamemeleltzin.cdlxi /ee leer0e onteaxitiloque.

cdlxii /ee leer0e quimmonelacuahuaya.cdlxiii &ic en 'ez 9e ximochicahuacan.cdlxiv /ee leer0e como en la e0tro@a anterior, tomamaloc.cdlxv Hl 0iuiente texto aparece como lo0a al maren izquier9o 9el manu0crito: Yeahzihua

 +uehue’tzin ypiltzin *ayacamachantzin +uexotzinco tlatohuani, mictiloc temalacac. Due apre0a9o;uehuetzin, hi5o 9e &ayacamatzin, 0eJor 9e ;uexotzinco. Due muerto en el temalacaO.cdlxvi H0te nWmero @ue pue0to por el e0criano.cdlxvii  Nohueyo pue9e enten9er0e como Umi ran9eZ.cdlxviii +qu> aparece intercala9a la 0>laa te, a la que no encontramo0 0enti9o.cdlxix H0ta palara tiene una e0tructura peculiar ya que en 'ez 9e tepeilhuanytzio, a0tar>a con 9ecir tepiltin.

cdlxx Yecoyachihua, sic en 'ez 9e yecoyaochichua.cdlxxi #ili quipon e0to0 'ocalo0 no0 re0ultan ininteliile0.cdlxxii &ic en 'ez 9e quinamoya, como en la l>nea anterior.cdlxxiii Eroalemente 9ee leer0e Atliyan e ixtlahuatl ytec.cdlxxiv  )ilia, sic en 'ez 9e pilli.cdlxxv a h aparece como una lo0a.cdlxxvi Hn el texto 9ice xichioctla, 9ee 9ecir: xochioctla, tal como aparece en el prra@o anterior.cdlxxvii #aque en 'ez 9e cacque.cdlxxviii &ic en 'ez 9e mocuepa.cdlxxix /ee 9ecir ye hual popoca.cdlxxx Como pue9e 'er0e, e0ta0 palara0 yao qui nelli, que 0e entonan como un ritornelo, la0 pu0oel e0criano con ra@>a0 9i@erente0 entre 0>: yao qui nelli, o yauh qui nelli.cdlxxxi Eroalemente 9ee leer0e aca contecazque.cdlxxxii /ee 9ecir ma xiccaquican.cdlxxxiii Eroalemente 9ee leer0e in toatequilizpan.cdlxxxiv Hn el texto 0e lee coc, 'ero0imilmente 9ee 0er oc.

cdlxxxv Hn el texto 0e lee icnotlamati, en 'ez 9e nicnotlamati.cdlxxxvi Eroalemente yacayome e0 un compue0to  yaca, narizO yoXaun9ancial, meX 0u@i5o 9e

 plural lo que 9ar>a como 0ini@ica9o, lo0 que 0on 9e ran nariz, e0 9ecir lo0 que 9irien.cdlxxxvii  Ahuachotiuh, 'ariante 9e ahuechotihuian.cdlxxxviii a ra@>a en el manu0crito e0 Neçahualtecololco, en 'ez 9el nomre propio

 Neçahualtecolotl .cdlxxxix /ee leer0e ahintlaxiauh.cdxc Eroalemente 9ee leer0e 3an.cdxci &ic por icpal .cdxcii Hn el texto 9ice, ye contlatalhuia, 9ee 9ecir ye contlatolhuia.cdxciii /ee leer0e ontzahtzic.cdxciv /ee leer0e ticcaqui.cdxcv /ee leer0e nanatzcatiuh.cdxcvi /ee leer0e nanatzcatiuh.cdxcvii /ee leer0e tipopolihuiti.cdxcviii /ee leer0e çan como en el cuarto 'er0o 9el prra@o 0iuiente.

cdxcix Hn el texto 9ice #an, 9ee 9ecir: 3an.d /ee leer0e xinechicneli, como aparece en el 0iuiente 'er0o.di /ee leer0e çan nihualnontzahtziz .

Page 208: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 208/214

dii /ee leer0e #oçamalco.diii /ee leer0e noconihxitiz .div /ee leer0e #oçamalco.dv /ee leer0e chielo.dvi ;emo0 enten9i9o e0ta palara como oncemilhuitia.dvii /ee leer0e çan.

dviii ;emo0 le>9o e0ta palara como techonitquitia.dix Eroale error 9el e0criano, 9eiA e0criir coayhuitl .dx o0 0iuiente0 texto0 aparecen como lo0a0 al maren 9erecho 9el manu0crito. <u tra9ucciAn al

ca0tellano 0e o@rece en la0 corre0pon9iente0 nota0 a la 'er0iAn 9e e0to0 'er0o0:

.9. Yn oncan achto omotlalica yaoyoticaquin ihualtique.

.:.  +uitzilihuitl a’mo yehuatl in çatepan Mexico tlatocat çanoc ce ymachcauh hualmochiuhtia

mexica. 3an noyuhqui ytoca.

.;. Atlan omonehnemitittiahque.dxi +parecen otra0 lo0a0 al marencon 9i@erente numeraciAn:

.9. #anoço ye izcate in *altocan tlaca iniquac hualaque in mexica.

.:. #olhuacan.

.;. #olhuacantlatohuani.

.<. #hinamitl apan mohuilana.

.=. !ncan tlapachotiazque ayac huel quinpatlanaltiz.

.>. 3an nooncan coatl yahualli uhtiaz.

.?. Ahmo minqui a’mominqui yolqui amomominaz.

.@. !nca’quiquaz inic yancuican quichaliz ychan.

.. 3anicain yaoyotl oquipehualtique ycopoliuhque.

.9B. Maçonelihui iniuhtechpolollani cayehuantin inpolihuizque canican hueyaz tlapihuiaz 

mahuiztiaz in Mexico yuhquin Tollan Tlapallan.

.99. Innican Mexico in oc ixtlahuacan nemiuhyan tzanatl yihca huacayan coatl iihçomocayan.

.9:. Ahmo qualcan.

.9;. Inoquipehualtico inoquitzintitico, inomotlamniltilico, inomotlatecpanilico, inyancuican

omotlatentequilico.

.9<. Mochtin pipiltin inquintenehua.

Page 209: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 209/214

dxii /ee leer0e ymacehualhuan.dxiii Con0trucciAn un tanto extraJa, ya que aparece una @orma imperati'a, prece9i9a 9el a9'erioquen, UcAmoZ y 0eui9a por un 0ino 9e interroaciAn, la tra9ucciAn a9opta9a e0 meramentetentati'a.dxiv /ee leer0e ma oc nentlamati.dxv /ee leer0e nanahuiyaz .

dxvi /ee 9ecir motechpan ye huitz .dxvii /ee 9ecir nepapan totome.dxviii /ee e0criir0e xochintlacuilolcalli.

dxix /ee e0criir0e ollini.dxx /ee 9ecir motiçachimal .dxxi 40 @recuentemente tzihuactli.dxxii /ee leer0e iual que en el 0iuiente 'er0o, xochimiyahuayocan.dxxiii /ee 9ecir máahuiltitinemi.dxxiv /ee 9ecir 3an.

dxxv +l maren izquier9o 9e e0te prra@o 0e encuentra el 'ocalo cue.dxxvi Eroalemente 9ee leer0e mocanotzalotaz .dxxvii /ee leer0e moquatzetzelotaz .dxxviii /ee 9ecir "uenonamican.dxxix /ee 9ecir tlalli.dxxx /ee leer0e xiccaquican.dxxxi H0 9e interG0 0eJalar que el 'ocalo cuicaxochithuall , Upatio 9e lo0 canto0 @lori9o0Z, pier9e 0ui @inal ya que e0t 0eui9o 9e la palara imanican que comienza con 9icha letra.dxxxii &ic por aquin icnopilli.dxxxiii H0te etc2te(a carece aqu> 9e 0enti9o.dxxxiv &ic por Ipalnemoani.dxxxv /ee leer0e ticonahuiyacan.dxxxvi  Ma aparece te0ta9a.dxxxvii Eroalemente 9ee leer0e itzquiahuitl .dxxxviii /ee leer0e tlacochquiahuitl .dxxxix Hn el texto 0e lee ye mitoma, en 'ez 9e ye motoma.dxl Hl an que aqu> aparece no pue9e 0er el pronomre 9e la 0eun9a per0ona 9el plural, 9ei9o aque el 'ero que le 0iue e0t en primera per0ona 9el plural. H0 una mera part>cula exclamati'a?dxli )curre con an alo pareci9o a lo 0eJala9o en la nota anterior.dxlii &ic xochimiquiztli.dxliii Yanon, te0ta9o.dxliv

 Eroalemente 9ee leer0e, oyohualtzatzitihuitz .dxlv /eiA e0criir0e chimal , como pue9e 'er0e en el 0eun9o 'er0o 9on9e 0e repite e0ta expre0iAn.dxlvi &ic por oppa, como e0t e0crito en el 0iuiente 'er0o.dxlvii Eroalemente 9ee leer0e, tehuan.dxlviii Eroalemente 9ee leer0e, ticepantihuintiqueh.dxlix /ee 9ecir, inquetzalatl .dl /ee 9ecir, chichimeca.dli Eroalemente e0 exclamaciAn no lGxica.dlii H0ta etc2te(a parece 9enotar que har>a otra parte 9el canto que 9eer>a repetir0e. <in emarono 0e in9ica cul e0 e0a parte.dliii /e nue'o aparece aqu> la palara etc2te(a 0in que pue9a encontrar0e a quG palara0 0e re@iera.

dliv /ee leer0e xiccaqui.dlv &ic petl , en 'ez 9e petatle, como en l 0iuiente 'er0o.dlvi &ic por Mexico.

Page 210: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 210/214

dlvii &ic, en 'ez 9e 4exicodlviii /ee leer0e chalchihuitl .dlix /ee 9ecir amocuic.dlx &ic proalemente por aztatl , lo que 9ar>a paraleli0mo a e0ta expre0iAn: la arza aztatl O yquetzalli el a'e quetzalO.dlxi Hn el texto 9ice Moxico, 9ee 9ecir Mexico.

dlxii <e tran0crie te0ta9o que aparece al @inal 9el prra@o 1$-: ye o)ixpo ayan.dlxiii H0te etc2te(a po0ilemente in9ique que 0e 0uprimieron aqu> aluna0 palara0.dlxiv &ic por tlalli.dlxv &ic por tlalli.dlxvi Eroalemente 9ee leer0e canicalle.dlxvii Yhuintihuaya 9ee 9ecir teihuintiaya.dlxviii H0te etc2te(a no e0 nece0ario ya que el texto, tanto aqu> como en el 'er0o 1$-, termina conla palara yhuintihuaya.dlxix Como en la 0iuiente e0tro@a, 9ee 9ecir tohohui.dlxx H0ta0 9o0 palara0 milli toquiaoO 0in marca9ore0 mor@Gmico0 9e relaciAn parecen 9enotar un9e0cui9o 9el e0criano.

dlxxi /ee 9ecir imanca.dlxxii  Nichcoquetla, hemo0 enten9i9o e0te 'ocalo como una @ormaciAn arcaica compue0ta por niXehcoXquetl .dlxxiii !metochina, 9ee leer0e !me tochin.dlxxiv  Maquaquahue, 9ee leer0e moquaquahue.dlxxv Ticcaco, proalemente 9ee leer0e ticahcocui.dlxxvi  Nochalicha, proalemente 9ee leer0e nochalchihuan.dlxxvii  +ethualli, 9ee leer0e ithualli.dlxxviii a ra@>a m0 correcta y @recuente e0 maxiquittacan.dlxxix H0 exclamaciAn no lGxica, ayouh.dlxxx /ee leer0e niccuito.dlxxxi &ic por xiccaqui.dlxxxii /ee leer0e ticcuiz .dlxxxiii /ee 9ecir quetzalpapalocalco.dlxxxiv H0te etc2te(a lo pu0o por error el e0criano ya que no hay en reali9a9 palara0 que 9eanrepetir0e 9e un 'er0o anterior.dlxxxv /ee leer0e tocompahpactinemi.dlxxxvi &ic por noxiuh.dlxxxvii Eroalemente 9ee 9ecir çan.dlxxxviii /ee leer0e nitlailotlaqui.dlxxxix &ic, en 'ez 9e niccaqui.dxc

 H0te etc2te(a e0 [email protected] H0te etc2te(a carece tamiGn aqu> 9e 0enti9o, ya que no hay palara0 que 9ean repetir0e 9el'er0o anterior.dxcii Eroalemente 9ee 9ecir mitzchoquiztlapaloa.dxciii /ee enten9er0e ma  xonyatlatiya.dxciv /ee leer0e yeccan tinemico.dxcv H0 e0ta una con0trucciAn no aceptale ramaticalmente. /eiera 9ecir antocnihuan.dxcvi H0 e0ta una con0trucciAn en que la ra>z 9e ixtli 0e incorpora tcitamente al 0iuiente 'ocaloticmatico.dxcvii /ee leer0e çan.dxcviii /e nue'o e0te etc2te(a e0t 9e m0.

dxcix &ic en 'ez 9e niccaqui.dc /ee leer0e ma oc ic

dci /ee leer0e icuic.

Page 211: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 211/214

dcii /ee leer0e ilhuiçolmomana.dciii /ee leer0e patlantihui.dciv Hn e0ta palara, uh e0t tacha9a.dcv &ic por chichimeca.dcvi /ee leer0e nihuitzetzeloa.dcvii +qu> aparece un te0ta9o que 0e tran0crie aayahue..

dcviii H0te etc2te(a no tiene por quG e0tar.dcix /ee leer0e nehuatl  como ocurre en el prra@o 0iuiente.dcx Nue'amente el etc2te(a re0ulta aqu> [email protected] a 0eun9a a e0t tacha9a.

dcxii )tro etc2te(a [email protected] )tro etc2te(a 0in 0enti9o.dcxiv a n que aparece 9e0puG0 9e la part>cula exhortati'a ma pue9e enten9er0e como una e0pecie9e apoyo no lGxico en la expre0iAn 9e 9e0eo.dcxv /ee leer0e Ypaltinemi.dcxvi 7Ga0e lo 9icho en la nota anterior.dcxvii !e0ta9o el primer lo.

dcxviii In0erto en el texto, al @inal 9e e0te e0tro@a aparece la 0iuiente @ra0e: Chalco tlatolli, quitoznequi, xitlatlati.dcxix Hnten9emo0 que la part>cula te que prece9e al imperati'o 'eral, e0 la @orma are'ia9a teh 9etehuatl .dcxx /ee 9ecir tehuan, @orma are'ia9a 9e tehuantin.dcxxi o enten9emo0 como una a0imilaciAn 9e tetlatlahuelcan  auh.dcxxii Eroalemente 9ee leer0e ticehuatini que hoy 0e e0criir>a tiquehuatihui.dcxxiii /ee leer0e anoço tompeuh.dcxxiv H0te etc2te(a, carece aqu> 9e 0enti9o.dcxxv /ee leer0e tinechchihuaz .dcxxvi /ee leer0e ximomaxachuican.dcxxvii /ee leer0e ma  xinechahua.dcxxviii /ee leer0e iixpan.dcxxix ;emo0 enten9i9o e0te 'ocalo como cuicoyan, e0 9ecir con una n que le con@iere 0enti9olocati'o.dcxxx Eroalemente 9ea leer0e como en el 'er0o anterior ahcaçomihicoltiz .dcxxxi Nue'amente el etc2te(a re0ulta aqu> 0uper@luo, como ocurre en el prra@o 0iuiente.dcxxxii H0te etc2te(a carece 9e 0enti9o.dcxxxiii ;emo0 le>9o ihuian como 0o0ea9amente, tranquilamente.dcxxxiv /ee leer0e tinechchiuh.dcxxxv !al 'ez 0ea una mala ra@>a 9e notlachihual .dcxxxvi

 /ee leer0e ticcauhque.dcxxxvii Hl 0iuiente texto aparece como lo0a0 al maren en el manu0crito: itoca ompa, tlatoani.

 In toca ompa momiquilique tiacahuan.dcxxxviii Nue'amente el etc2te(a re0ulta aqu> [email protected] /ee e0criir0e xiccaquican.dcxl /ee leer0e miquitlani.dcxli +l @inal 9e e0te 'er0o e0t e0crito Tico etc2te(a, part>cula y palara que no tienen 0enti9o enG0te [email protected] +l @inal 9e e0te 'er0o e0t un etc2te(a que carece 9e 0enti9o.dcxliii /ee 9ecir ypan.dcxliv H0te ti parece e0tar 9e 0ora.

dcxlv /ee leer0e quezqui.dcxlvi 7Ga0e la nota anterior.dcxlvii Eroalemente 9ee leer0e yca.

Page 212: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 212/214

dcxlviii /ee leer0e anmocihuatlahuitz .dcxlix &ic, proalemente en 'ez 9e Tozcuateuctzin.dcl H0te etc2te(a carece 9e 0enti9o.dcli &ic, en 'ez 9e nenachahuaya, como en el 'er0o 9el prra@o 0iuiente.dclii &ic, en 'ez 9e tinechahua.dcliii &ic, en 'ez 9e niquetzalxochitzin.

dcliv &ic, en 'ez 9e xiquimahua.dclv H0te etc2te(a carece 9e 0enti9o.dclvi /ee leer0e canan, como ocurre al repetir0e e0ta @ra0e en el 'er0o 0iuiente.dclvii /ee leer0e ica.dclviii Eroalemente 9ea leer0e cacaloxochitla, toman9o en cuenta la 0iuiente palaracempoalxochitla.dclix a @orma ahtittatehque e0 un tanto extraJa. ;emo0 tra9uci9o tentati'amente como 0i 0etratara 9el 'ero 'er, itta.dclx /ee leer0e acaxochitla.dclxi H0te quiti te0ta9o.dclxii /ee leer0e ma ninihtotia.

dclxiii /ee leer0e ye ni"uetzalxochitzin.dclxiv /ee leer0e niquinyatemohui.dclxv /ee 9ecir çan nichoca ya.dclxvi /ee 9ecir ac niccahuiliz .dclxvii /ee 9ecir ye niccuito.dclxviii H0 e0ta una @orma extraJa 9el compue0to 'eral quixitlani, pe9ir que 0ala.dclxix /ee leer0e nicozcatl , como en el 'er0o anterior.dclxx /ee leer0e noconcaquicon.dclxxi Eroalemente 9ee leer0e notoncacihuatl .dclxxii /ee leer0e niccahuatiuh.dclxxiii H0 e0ta proalemente una ra@>a altera9a 9e tocniuh mani.dclxxiv /ee leer0e nictzetzelohua.dclxxv /ee 9ecir ixochiuh.dclxxvi H0te etc2te(a carece 9e 0enti9o.dclxxvii /ee 9ecir noconcaquicon.dclxxviii Ti, te0ta9o.dclxxix H0te etc2te(a carece tamiGn 9e 0enti9o.dclxxx a @orma m0 orto9oxa e0 cenquizqueh.dclxxxi !e0ta9o huepani.

dclxxxii /ee e0criir0e tlalihuintihua, como aparece en la penWltima l>nea 9el 'er0o anterior.dclxxxiii /ee 9ecir onca, como en el 'er0o 0iuiente.dclxxxiv

 Eroalemente 0e trata aqu> 9e un error 9el e0criano. Tna re9acciAn correcta 0er>a ma mihto.dclxxxv /ee leer0e quenman nipolihuiz .dclxxxvi /ee leer0e nechnahuatia.dclxxxvii /ee leer0e notlatocan  ye niaz .dclxxxviii /ee leer0e 0epara9amente çan tocnomati.dclxxxix Tna @orma m0 correcta 0er>a cahualozque.dcxc /ee leer0e ahuia.dcxci /ee leer0e como en el 'er0o 0iuiente, matlalxochin.dcxcii 40 @recuentemente, mochicahuaz .dcxciii 40 @recuentemente, noyollotzin.

dcxciv /ee leer0e nicmamatinemi.dcxcv Eroalemente 9eer>a leer0e nitenahuatia.dcxcvi /ee 9ecir noxochinahual .

Page 213: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 213/214

dcxcvii /ee 9ecir huel  in quinequin noyoltzin.dcxcviii /ee leer0e nelnonyaz .dcxcix Eroalemente 9ee leer0e notlahuilxochiuh.dcc /ee 9ecir ninemi.dcci /ee leer0e nima/n0.

dccii /ee leer0e nima/n0.

dcciii /ee 9ecir noxochinahual .dcciv  Manca que hemo0 enten9i9o como la @orma optati'a, 0eui9a 9e la part>cula ca.dccv /ee leer0e niquetzalchiuctzin.dccvi Eroalemente 9ee 9ecir quittohqueh.dccvii /ee leer0e nachcahuan.dccviii H0te etc2te(a carece 9e 0enti9o.dccix /ee leer0e como el 'er0o anterior, maniya huitta tocnoma.dccx /ee leer0e xiuhtaz  cue ye.

dccxi /ee e0criir0e intaminchoquincalli.dccxii /ee leer0e ancanonehuilli.dccxiii /ee leer0e amonihualla.

dccxiv 40 @recuentemente monenequizticatzintli.dccxv ;ay aqu> un etc2te(a carente 9e 0enti9o.dccxvi )tro etc2te(a 0in 0enti9o.dccxvii H0te etc2te(a carece 9e 0enti9o.dccxviii /on9e 9ice ye ço, hemo0 enten9i9o yehce.dccxix /ee leer0e huel  qualtzin, como aparece en el 0eun9o 'er0o 9el prra@o 1*2.dccxx Hn el texto 0e lee notec que pue9e enten9er0e como una @orma poco @recuente 9e noteuc Umi0eJorZ.dccxxi /ee leer0e noconcaquico.dccxxii H0te etc2te(a carece 9e 0enti9o.dccxxiii /ee leer0e itztapalatl .dccxxiv /ee leer0e tla toconihtate.dccxxv /ee leer0e tla toconihtat e.dccxxvi /ee leer0e ynic ontlahtohua.dccxxvii /ee leer0e oncacahuanta.dccxxviii /ee leer0e tla xiccaqui.dccxxix Hn el texto 9ice teocuitlaxochil " 9ee 9ecir teocuitlaxochitl .dccxxx /ee leer0e hompa tinenemi.dccxxxi /ee leer0e xiccaquica.dccxxxii /ee e0criir0e xiccaquica.dccxxxiii /ee leer0e, como en el 'er0o 0iuiente, nomache.dccxxxiv

 /ee leer0e hinahuac.dccxxxv /ee leer0e noconcaqui.dccxxxvi /ee leer0e Tla  xiccaqui.dccxxxvii /ee 9ecir moçomaco.dccxxxviii /ee leer0e xitlamahuiçocan.dccxxxix /ee leer0e, como en el 'er0o anterior, yntempatlactzin.dccxl /ee leer0e Itztolinqui.dccxli H0te qui, te0ta9o.dccxlii /ee 9ecir yn  yectia.dccxliii !e0ta9o tlanc.

dccxliv &ic en 'ez 9e Tenochtitlan.

dccxlv !e0ta9o #apitan.dccxlvi Hn el texto 0e lee xacaltecoz , 9ee 9ecir *acaltenco.dccxlvii /ee leer0e Ixtlilxochitl .

Page 214: Cantares.rtf

7/23/2019 Cantares.rtf

http://slidepdf.com/reader/full/cantaresrtf 214/214

dccxlviii /ee e0criir0e Iaopapaquinitzin, Tlahuiznenequinitzin.dccxlix /ee leer0e Iniquac.dccl +unque en la ra@>a 9el texto no e0t clara 0i 0e qui0o e0criir ye ma oh o ye mach, hemo0a9opta9o e0ta 0eun9a po0ile lectura como la m0 coherente.dccli /ee leer0e tla huel   xiquimittacan.dcclii /ee leer0e tla  xicuicacan , 0eWn aparece en el @olio *%r, 9on9e 0e tran0crie e0te mi0mo

cantar.dccliii /ee leer0e quaihuitl .dccliv /ee leer0e tla xiccaqui.dcclv ;emo0 le>9o itztenanahuaca.dcclvi Hn razAn 9el 'ero que le 0iue, 9ee leer0e yehuantin.dcclvii Hn el texto 0e lee tepoztopilli, palara que 4olina tra9uce como Ulanza o 'enalo 9emonteroZ. Como e0 o'io, 0e trata 9e un neoloi0mo.dcclviii /ee leer0e tlequiquizo como en el 0iuiente 'er0o.dcclix Hn el @olio **r. /e e0te mi0mo manu0crito 0e lee  xiuhhualcapotztica prra@o 122O.dcclx /ee leer0e xihualpa ynaca, como aparece e0crito e0te 'ocalo en el @olio **r, prra@o 12%9e e0te mi0mo manu0crito en 9on9e 0e tran0crie tamiGn e0te cantar