BIZKAIKO HITZA - Berria€¦ · gehiengo osoa. EH Bildu izan zen bigarren in-darra duela lau urteko...

BIZKAIKOHITZA

MA

RIS

OL R

AM

IREZ / F

OKU

Batzar Nagusietako 51 eserlekuak nork beteko dituen erabakiko da hilaren 26ko hauteskundeetan b Zalantza da ea EAJren nagusitasunariaurre egiteko zer indar izango duten gainerako alderdiek b 2-5

Banaketaren

ordua

Eszena Kalera Bilbokoauzoek kaleko 61 ikuskizun

hartuko dituzte irailera bitartean

12Hegoaldeko saihesbideaAzpiegituraren kontra, «Bolintxu

salbatzeko eguna» egingo dute bihar

7Ostirala

2019ko maiatzaren 10aX. urtea398. zenbakia

[email protected]

2 BIZKAIKO HITZAOstirala, 2019ko maiatzaren 10aAstekoa

Aitziber Laskibar Lizarribar

Inork ez du zalantzan jar-

tzen; denek jotzen dute

jakintzat EAJk irabaziko

dituela Bizkaiko foru

hauteskundeak. Sorpre-

sa handia litzateke hala

ez izatea, eta historikoa, beti gai-

lendu izan baitira jeltzaleak Biz-

kaiko Batzar Nagusietan. Hortaz,

aldea zenbatekoa izango den argi-

tu behar da, eta gainerako alder-

diek zenbateko indarra hartuko

duten; Espainiako Kongresurako

bozetan marraztutako joerak

mantenduko dituzten ala ez.

Batzar Nagusietan, 51 eserleku

daude jokoan, eta hamabi hauta-

gaitza aurkeztu dira. Hala ere, ho-

rietako gehienak batzarkiderik

gabe geratuko dira. Ez da espero

orain arte ordezkaritzarik ez duen

maizter berririk Gernikako junte-

txean. Hortaz, pentsatzekoa da

banaketa bost talderen artean ge-

ratuko dela: alegia, EAJ, EH Bildu,

PSE, Elkarrekin Podemos eta PP

ez diren alderdiek ez dutela leku-

rik egitea lortuko.

2015eko foru hauteskundee-

tan, 212.013 botorekin, 23 batzar-

kide lortu zituzten jeltzaleek; au-

rreko legealdian baino bat gehia-

go. Gainera, orekatua izan zen

garaipena; Bizkaia instituzionalki

banatzen den lau barrutietako

guztietan izan zen nagusi EAJ.

Zazpi ordezkari lortu zituen Bil-

bon, sei Busturia-Uriben, eta bos-

na Durango-Arratia eta Enkarte-

rriak barrutietan.

Garai onean dagoela eta, are

emaitza hobeak espero ditu orain:

gehiengo osoarekin amesten du,

eta gertu egon litekeela uste du:

goranzko joerari eutsi, eta 24 edo

25 batzarkide ere eskuratu ditza-

keela hilaren 26an. 51 batzarki-

dek osatzen duten instituzioan,

26 ordezkarik ematen dute

gehiengo osoa.

EH Bildu izan zen bigarren in-

darra duela lau urteko foru hau-

teskundeetan. EAJk eskuratuta-

ko botoen erdiak jaso zituen or-

duan: 106.403. Podemosen

sarrera indartsuaren eraginez eta

koalizio abertzalearen beraren

apalaldiaren ondorioz, 17.000 bat

boto galdu zituen, eta ordezkari

bat ere bai. 11 eserlekurekin gera-

tu zen. Bilbokoa izan zen galduta-

ko ordezkaria, eta, barruti horre-

tatik, hiru batzarkide izatetik bi

izatera igaro zen. Busturia-Uri-

ben lau eserleku lortu zituen, Du-

rango-Arratian hiru, eta Enkarte-

rrietan bi. Azken barruti horretan

ez beste guztietan izan zen biga-

rren indarra EH Bildu. Gunerik

industrialenetakoa eta erdaldu-

nenetakoa da Ezkerraldea, eta

Enkarterrietako barrutian biltzen

da; han hirugarren geratu zen,

PSEk aurrea hartuta.

PSErentzat ez ziren hauteskun-

de onak izan 2015ekoak, eta gale-

ra nabarmena izan zuen. Bi eser-

leku eta 27.000 boto galduta, zaz-

pi batzarkide eta 70.291 boto

eskuratu zituen. Babesik handie-

neko gunea Enkarterrie-

tako barrutian du, eta

han hiru ordezkari lortu

zituen, bi Bilbokoan, eta

bana Busturia-Uribe eta

Durango-Arratiakoetan.

Beheranzko joera irauli, eta, Es-

painiako Kongresurako azken

bozetan izandako emaitza onak

berrituko dituen esperantza du.

Laugarren lekuan —hirugarren,

bototan—, indartsu sartu zen Ba-

tzar Nagusietara Podemos. Ia

82.000 botorekin, sei ordezkari

lortu zituen. Loratze garaia zuen,

eta oso emaitza onak lortu zituen.

Onenak, gune urbano eta erdal-

dunetan. Emaitza horiei eustea

izango du helburu Elkarrekin Po-

demosek. Zail izango du, ordea.

Orduan piztu zuen ilusioa galdu

da, eta barne liskarrek okertu

egin dute egoera. Batzar Nagusien

kasuan, Asun Maneiro batzarki-

deak alderdia salatu ere egin du

legealdiaren amaiera aldera, «lan

jazarpena» egiten ari zitzaiola ar-

gudiatuta.

PP izan zen galtzaile nagusia

2015eko hauteskundeetan: au-

rretiko zortzi batzarkidetik lau

galdu zituen, eta 80.215 botoren

lekuan, 46.303 jaso zituen. Or-

dezkari horietako bat, gainera,

talde mistora igaro zen, alderdia

utzita. Azken urteetan izaten ari

den ibilbidea ikusita eta Espainia-

ko Kongresurako bozetan hartu

duen kolpea kontuan hartuta,

maldan beherako joera ahal duen

neurrian geldiarazi edo leuntzea

izango du helburu 26ko bozetan.

EAJ izango da nagusi Bizkaiko foru hauteskundeetan; inork ez du zalantzan jartzen. Alderdiak berakgehiengo osora gerturatzea amesten du. Zalantzan dago ea EH Bilduk bigarren postuari aise eutsikodion, PSEk gora egingo duen, Podemosen lekua zein izango den eta PPren gainbehera nora iritsiko den.

Zenbaterainoko gehiengoa

Bizkaiko Batzar Nagusietako 51 eserlekuak nork beteko dituen erabakiko da hilaren 26ko hauteskundeetan. MARISOL RAMIREZ / FOKU

51 batzarkideetatik 23 EAJk lortu zituen 2015ean, 11 EH Bilduk, zazpi PSEk, sei Podemosek eta lau PPk

d

Foru hauteskundeakBizkaiko egoeraM

26

3BIZKAIKO HITZA

Ostirala, 2019ko maiatzaren 10a Astekoa

Usansoloko ospitalera eramatea.

Herrien artean bidegorriak egitea

ere proposatu du. Interneta za-

baltzeko apustua ere egin du

ahaldun nagusiak: Bizkaiko on-

linesalmentarako ataria abiatuko

dutela adierazi du, eta herri txi-

kienek ere Internet sarea izan de-

zaten ahaleginduko direla.

Itsasadarrari dagokionez, eral-

daketarako gakotzat du. «Bilbok

bizi izan duen eraldaketa arrakas-

tatsua itsasadarreko udalerri guz-

tietara eraman nahi dugu, hau da,

Durangotik hasi, eta Santurtzi eta

Getxoraino». Asmoa nola eta zer-

tan gauzatu nahi duen ez du ze-

haztu, baina «iraultza» iragarri

du: «Itsasadarrari begira bizi gai-

tezen berriro, narriatuta geratu

diren guneak biziberrituz, ibilbi-

de berriak eginez, jarduera eko-

nomikorako eta merkataritzara-

ko gune berriak eginez».

«Kulturaren epizentro be-

rriak» osatzeko asmoa ere azaldu

du, «ezagutza, aisia, kirolguneak,

etxebizitza bereziekin eta mugi-

tzeko era berriekin». Enplegua

sortuko duten enpresak nahi di-

tuztela ere esan du ahaldun nagu-

sigaiak, eta ekintzaileak babestu-

ko dituztela: «Horretarako ireki-

ko dugu ekintzailetzarako nazio-

arteko zentroa, BBVA dorre

enblematikoan eraikiko dena».

Ahaldun nagusi karguan berriz aritzeko hautagai daUnai Rementeria, eta zabaldu egin nahi du Bilboreneraldaketa: Durangon hasita, Santurtzi eta Getxoraino.

EAJ.Hiru ardatz:kosta, itsasadarraeta natura

Bizkaiko barruti guztietatik txangoa eginda aurkeztu dituzte proposamen nagusiak EAJren hautagaiek. EAJ

A. L. L.

Bizkaiaren nortasuna defi-

nitzen duten hiru ardatz»

jarri ditu proposamenen

oinarrian EAJk, ahaldun nagusi

den eta hala jarraitzeko aurkez-

ten den Unai Rementeriaren esa-

netan: «Kostaldea, itsasadarra

eta Bizkaia berdea, natura». Gaz-

telugatxera begira jarri, eta «au-

kera bat» agindu du kostaldea-

rentzat «eta Bizkaia osoaren-

tzat». Bermeo, Matxitxako,

Doniene eta Bakioren artean ibil-

bide berdea egitea proposatu du

Rementeriak, eta, gero eta turista

gehiago biltzen dituen gune ho-

rretan, «bisitarientzat eraikin be-

rezi bat» egitea.

Bilboko portua «herrialdearen

motor ekonomiko gisa» finkatu-

ko dutela ere adierazi du Remen-

teriak; Lekeition labar arterako

gunea egingo dutela, eta Lemoiz-

ko antzinako zentrala «berresku-

ratuko» dutela. Bermeo, Gernika

eta Bilbo artean, trena, Bizkaibus

eta bizikleta uztartzeko proiektu

pilotu bat bultzatuko dutela ere

agindu du ahaldun nagusiak.

Bizkaia berdea ardatza mugi-

kortasunari begirakoa da. Trena

eta metroa herrialderako ardatz

nagusi gisa hartu nahi dituztela

dio Rementeriak, eta bizikletaren

aldeko apustua egingo dutela.

Hala, Eusko Jaurlaritzak jada aur-

keztua duen azpiegitura bat aipa-

tu du: metroa Galdakaora eta

azaldu du. Horretarako, lurraldea

saretzen duen kalitatezko garraio

publikoari lehentasuna emango

diola agindu du, «adibidez, txar-

tel bakarra ezarriz».

Eskualdeen garapen ekonomi-

koa bultzatzeko, «gehien zigor-

tuta dauden eskualdeei» lehenta-

suna eman, eta berriro industria-

lizazioa sustatzearen aldeko

apustua egin du: «Ezkerraldea-

Meatzaldea plan estrategikoan

enfasi berezia jarriko dugu, ho-

rretarako hogei milioi euro bide-

ratuz». Industria aurreratua era-

kar dezaketen gune gisa aipatu

ditu Gernikako La Vega eta Ba-

sauriko Basconia ere.

«Ezin dugu onartu gure gazteria

hemendik joatea lan merkatuko

prekaritatearen ondorioz ezin du-

telako bizi proiekturik planteatu»,

ohartarazi du. Enplegu duina eta

kalitatekoa aldarrikatu du, eta

1.200 euroko gutxieneko soldata

horretarako langileen lan baldin-

tzak hobetu behar direla oharta-

razita: «Ez dago zerbitzu duina

bermatzerik langileek lan bal-

dintza duinak ez badituzte».

Eta indarkeria matxista jasaten

duten emakumeei begira ere jarri

da, «norbanakoaren autonomia

berreskuratzeko» arreta juridiko

eta psikologikoaren premia aza-

larazita. Hori guztia lortzeko, go-

bernu hurbil eta gardena bultza-

tuko duela agindu du EH Bildu-

ren hautagaiak, herritarren parte

hartze aktiboa bultzatzen duena

eta kontuak ematen dituena.

kontratazio publikoa duten enpre-

setan. Zailtasunak dituzten enpre-

sei laguntzeko, 50 milioi euroko

funtsa sortzeko asmoa adierazi du.

«Baliabideak hor daude», esan

du zerga sistema hizpide hartuta.

«Beharrezkoa da zerga politika

egokiaren bitartez modu justu eta

progresiboan dirua biltzea, eta

aberastasunaren bidezko bana-

keta bermatzea. Horrela, pertso-

na guztiek bizi duina bermatua

duten herrialdea lortuko dugu».

Bide horretan, zaintzaileak er-

digunean jarri, eta kalitateko gi-

zarte zerbitzuak aldarrikatu ditu,

Koalizio abertzaleak dio Bizkaia «bizitzeko leku hobea» izan daitekeela, eta justizia soziala erdigunean jartzea proposatu du horretarako.

EH Bildu.Guztiei bizitzaduina bermatzea helburu

EH Bilduk Bizkairako aurkeztutako taldea, Bea Ilardia erdian dela. EH BILDU

A. L. L.

EH Bildu agintean dagoene-

an, pertsonen bizia hobe-

tzen da». Hala dio koalizio-

ak, bere esku dauden udalak «go-

bernatzeko eta kudeatzeko ere-

dua» bermetzat jarrita. Eta eredu

horri heldu nahi dio: «Bizkaia bi-

zitzeko toki ona da, baina uste du-

gu hobetu daitekeela, batez ere

gure lehentasunak justizia soziala

bermatzera bideratzen baditu-

gu». Hain zuzen, pertsonei begira

jarrita zehaztu ditu bere proposa-

men eta lehentasunak, hautagai

berri batek gidatuko duen talde-

ak. Bea Ilardia abokatua da koali-

zio abertzaleak Bizkaiko ahaldun

nagusi izateko aurkeztu duen

hautagaia, eta urteetan jardun du-

ten batzarkideek zein lan horretan

berriak direnek osatzen dute ze-

rrenda. Bizkaia hobea posible dela

diote, eta horren alde jardungo

dutela: «Hemen bizi diren pertso-

na guztiei bizitza duina bermatze-

ko baliabideak baditugu».

«Ekonomia sendo eta dibertsi-

fikatua duen Bizkaia nahi dugu»,

adierazi dute. Horretarako, «in-

dustria aurreratua» jarri dute oi-

narrian, «epe laburraren alde eta

sektore bakar baten alde apustu-

rik egiten ez duena eta herrialderik

aurreratuenen ispiluan islatzen

dena». Hori dela eta, Ikerkuntza,

Berrikuntza eta Garapen teknolo-

gikoetara bideratzen den inber-

tsioan sakondu, eta teknologikoki

gehien garatuta dauden herrien

adierazleetara hurbildu nahi dute.

«Lehen eta bigarren mailako

eskualderik ez dagoen herrialdea

lortzeko lan egingo dugu», adie-

razi du Ilardia buru duen taldeak.

«Gure helburua pertsonak euren

eskualdeetan lan egin eta bizi ahal

izatea da». Halaber, Bizkaiaren

kohesioa bultzatzeko beharra

d

Foru hauteskundeak

Alderdien proposamenak M26

4BIZKAIKO HITZA

Ostirala, 2019ko maiatzaren 10aAstekoa

rZu

arg

niekr

ararg ar

koiak sustatu nahi dituela azaldu

du eta eskubideak hedatu nahi di-

tuela, «betiere, pertsonengan

pentsatuta: emakumeak, nagu-

siak, adinbakoak, langabetuak,

langileak...».

«Bizkaiko lehen diputatu na-

gusi emakume eta sozialista iza-

tea lortzeko», lau oinarrietan

egin du indar. Berdintasuna aipa-

tu du lehenik: «ezin da gizarte

egoki bat eraiki herritarren

%50en baino gehiagoren talentua

alboratuta». Hori oinarri izanik

berdintasuna foru agendan sar-

tzea lortu duela dio diputatuak:

«Gu gabe, EAJk ez luke egingo ez

horrelako intentsitatearekin ez

foru politika guztietarako gai

transbertsal gisara».

Ingurumenari dagokionez, bi-

dezko trantsizio ekologiko-ener-

getikoa aldarrikatu du. Ekonomia

zirkularra ere bai, eta birziklatze

politikak: gutxitu, berrerabili,

birziklatu. «Beharrezkoa erre, ez

erretzeko horrenbeste».

Ekonomia sustatzea eta enple-

gua sortzea jarri du hirugarren le-

hentasuntzat. Azken urteotan

Bizkaian langabezia gutxitu egin

dela nabarmendu du, eta sustatu

dituzten lan anezkei esker gazte-

ak lan mundura bultzatu direla.

Hala ere, Europaren mailan egon

nahi dutela esan du, eta kalitatea

eta eskubideak oinarrian izango

dituzten enpleguak aldarrikatu

ditu.

«Ongizate Estatua mantendu

egin behar dugu, euren lanarekin

sortu zutenentzat: gure nagu-

sientzat». Gizarte zerbitzu gara-

tuak aldarrikatu ditu, garapen

komunitarioa, nagusienentzako

etxe giroko laguntza, eta zahartze

aktiboa.

Teresa Laespada du ahaldun nagusirako hautagai;Enplegu, Gizarteratze eta Berdintasun diputatua.Emakumezko lehen ahaldun nagusia izan nahi du.

PSE.Orain artekobidean aurreraegiteko asmoa

Teresa Laespada, Alfredo Retortillo eta Mikel Torres ondoan dituela. PSE

A. L. L.

EAJrekin duen akordioari

esker, PSEren esku dago

Bizkaiko Enplegu, Gizarte-

ratze eta Berdintasun Saila, Tere-

sa Laespada buru duela. Urteotan

gauzak ondo egin dituela uste du

alderdiak, eta zerrendaburu aur-

keztu du foru diputatua; ahaldun

nagusi izateko hautagai. «Ema-

kumea den eta sozialista den his-

toriako lehen ahaldun nagusia

izan nahi dut», adierazi du hau-

tagaiak.

Lau urteotan egindakoaz harro

dago Laespada, eta bide berean

segitu nahi du. «Lanean jarrai-

tzea, aurrera egiten jarraitzea. Ez

gara konformatzen», erantzun

du helburu nagusiengatik galde-

tzean. Politika publiko aurrera-

rrerak behar direla eta, zerga be-

rriak ezartzeko asmoa plazaratu

du: ingurumenari, jokoari eta

merkataritza gune handiei da-

gozkien zergak gehitzea. Iruzu-

rrari aurre egiteko neurriak ere

eskatu ditu.

Produkzio eredua irauli beha-

rra aldarrikatu du, bestalde. Ho-

rretarako, eskualde bakoitzaren

beharrak aintzat hartuta landuko

den eta eredu iraunkorra oinarri

izango duen plan transbertsal eta

integrala egitea proposatu du.

«Enplegu duin eta publikoaren

alde borroka egingo dugu, eta

prekaritatearen kontra», mahai

bakar bat ere ez da ageri zerren-

dan berriro, baina zerrendaburua

izan da batzarkide azken urtean:

Eneritz Madariaga batzarkidea da

ahaldun nagusi izateko aukeratu

duten hautagaia.

Instituzioak herritarren zerbi-

tzura jartzea aldarrikatu du, gara-

pen iraunkorraren aldeko apus-

tua egin du, eta borroka feminista-

rekin konprometituta egongo den

gizartearen aldekoa. Bizkaia justu,

sozial eta duina defendatu du.

Horretarako, zerga sistema

iraultzea proposatu du, «justua-

go eta eraginkorrago» bihurtzea.

Bizitza duina ziurtatzeko diru sa-

moduko neurriak hartzeko eska-

tu du, bestalde, bai eta «begirada

feminista» txertatzeko ere. Gi-

zarte zerbitzuen bidez pertsonen

integrazioa sustatzea eta pobre-

ziaren aurka borrokatzea aipatu

ditu beste lehentasun gisa.

gaineratu du beste lehentasune-

tako bat. Horretarako, lanaldia

progresiboki gutxitzeko asmoa

azaldu du, 34 ordura murriztetik

hasita.

Mugikortasunerako eskubidea

bermatu eta txartel bakarraren

Zerga sistema iraultzea, zerga berriak ezartzea, produkzio eredua aldatzea eta lanaldiak murriztea proposatu du. Foru Aldundia «aireztatu» nahi du.

Podemos.Kudeaketaeredua aldatzeko nahia

Eneritz Madariaga –eskumatik hirugarrena– taldekideekin. JAVIER LOPEZ FABIAN

A. L. L.

Jendearentzat izango den

Bizkaia, berdea, soziala eta

feminista» aldarrikatu du

Elkarrekin Podemosek, «Bizkaia

gardena, iluna den Foru Aldundia

aireztatuko duena»: «Egoera

iraultzeko borondate irmoa dugu,

batzar nagusietako eta aldundiko

ate eta leihoak zabaltzekoa».

Barne liskarrek inguratu duten

legealdiaren ondoren, erabat be-

rria den hautagaitza aurkeztu du

Podemosek Bizkaiko Batzar Na-

gusietarako. 2015eko hauteskun-

deetan aukeratu ziren batzarkide

d

Foru hauteskundeak

Alderdien proposamenakM26

5BIZKAIKO HITZA

Ostirala, 2019ko maiatzaren 10a Astekoa

karitatetik urrunduta egongo den

eredu produktibo berria» sortze-

aren aldeko apustua egin du Fer-

nandezek; «modernitatea tradi-

zioaren oinarrien gainean eraiki-

tzen dela kontuan hartuko duen

produkzio ereduaren alde».

Eta Ezkerraldeari heldu dio.

Langileak, industria eta meatza-

ritza oinarri izan dituen gunea

urte askoan «Bizkaiko ekono-

miaren motor nagusia» izan dela

gogoratu du, baina «EAJ eta PSE-

ren Eusko Jaurlaritzaren utzike-

riagatik» odolusten ari dela.

Inguru horri krisitik ateratzen

laguntzeko, Ezkerraldea, Enkar-

terriak eta Meatzaldea babes fis-

kalerako gune berezi izendatzeko

proposatu du.

Ogasunari dagokionez, «fami-

liei, autonomoei, profesionalei

eta erretiratuei» zergak gutxitu-

ko dizkien zerga erreforma nahi

du Fernandezek: «Krisia zela-eta

bizkaitarrei eskatu zitzaien ahale-

gina itzultzeko garaia da».

Migratzaileen gaia ere hartu du

lehentasuntzat PPk; bakarrik da-

tozen etorkin adingabeak hartu

ditu hizpide. Bizkaiak urtean ia

mila etorkin adingabe hartzen di-

tuela ohartarazi du; «Kantabriak

baino %938 gehiago eta Errioxak

baino %13.400 gehiago». Irudi-

tzen zaio bizkaitarrak kezkatuta

daudela kopuru horiekin; gehiegi

hartzen direlako ez direla behar

bezala zaintzen, eta, horren on-

dorioz, adingabe horietako asko

arau hausle bihurtzen direla.

«Eztabaida identitarioak» eta «ekitaldi handiaksustatzean oinarritzen den kudeaketa» alboratu,eta «politika baliagarriak berreskuratu» nahi ditu.

PP.Bizkaitarrakkonformismotikatera daitezen

Amaya Fernandez, hauteskundeetarako ekitaldi batean. PP

A. L. L.

Alderdiak Araba, Bizkai

eta Gipuzkoarako duen

idazkari nagusia aurkez-

tu du PPk Bizkaian ahaldun na-

gusi izateko hautagai: Amaya

Fernandez. Zerrenda berria osatu

du azken urteetako gainbehera

gelditu eta joera irauli nahian, eta,

barne karguez gain, pertsona in-

dependente asko dituela nabar-

mendu du. Fernandezek argi du

helburu nagusia: «Politika balia-

garria berreskuratzea eta Bizkaia

konformismotik ateratzea».

«Heldu da abagunea nahikoa

dela esateko eztabaida identitario-

etan eta estereotipoen politiketan

lokaztu nahi gaituzten alderdiei»,

adierazi du PPko buruak. Irudi-

tzen zaio zera dela eztabaida ho-

rien helburua: bizkaitarrei eragi-

ten dien gai publikoen kudeaketa-

ri buruzko eskaerak saihestea.

Hortaz, EAJren kudeaketa sala-

tu, eta Bizkaia alderdi jeltzaleak

bultzatutako «konformismotik»

berreskuratzeko beharra plaza-

ratu du. Baita itxurakeriak albo-

ratu eta benetako beharrei hel-

tzeko premia ere: «Ekitaldi han-

diak sustatzean oinarritzen den

kudeaketa alboratu, eta enple-

guari, mugikortasunari, indus-

triari, kriminalitateari edo ingu-

rumenari buruz hitz egiten haste-

aren alde egiten dugu».

Enpleguari dagokionez, Ezke-

rraldean eta zerga sisteman jarri

du fokua. «Bizkaiaren arazoa

ekonomia da; EAJren kudeaketa-

ren ondorioz, industriaren pisu

guztia galdu du, eta instituzioek

ez dute jarri denbora, ahalegin eta

gogorik hori berritzeko». Ho-

rrek, ahultasuna eta prekariza-

zioa eragin dituela adierazi du.

«Kalitatezko enpleguan oinarri-

tuta eta egungo Bizkaiko lan pre-

M26

d

Foru hauteskundeak

Alderdien proposamenak

RPARAJETIKIgor Elordui Etxebarria

Besarkadak

Aurreko domekan Biz-kargi Eguna izan zeneta, ezin txapel batezbi buru estali, ez

nuen Durangora joaterik izan.Gustura joango nintzen, Marta,Zaka, Jatta, Danilo eta enparaue-kin batera Herrien, Pertsonen etaGiza Eskubideen besarkadaerraldoiaz neofaxismoaren aurkaegitera. Galdetu nien astelehene-an, eta esan zidaten sano politaizan zela, hunkigarria. Ikusi ni-tuen gero argazkiak. Gauza ede-rra dira besarkadak, besarkadaguztiak: biren artekoak, hiruren,lauren... artekoak; haragizkoak,metaforikoak...Infrabaloratuta daude, agian,

musuekiko, baina zenbat, zein

anitzak eta zein beharrezkoak diren. Pentsa une batez ematenzein jasotzen dituzuen besarka-detan, eta pentsa, gero, ematenzein jasotzen dituzuen musuetan.Beharbada, besarkada bat ezingoda inoiz izan musu bat izan daite-keen besteko beroa, adibidez,maitale bik mihiak elkarri lotzendizkiotenean bezala; baina, horiere horrela da, besarkada batezingo da inoiz izan atsegin ezduzun pertsona, formalismoz,musu biz agurtzen duzunean bezain hotza. Eta, ostera, tartekosentimendu-adierazleen kolore-paletan, gama guztietako besar-kadak kabitzen dira.Gure aitak urtero ematen dit,

gazte nintzenetik, besarkada,

euskaldunok besarkada on batiesaten diogun moduan, ESTUA,nire urtebetetze-egunean (zelanbotako dudan faltan egunen ba-tean, aita). Era berean, alabakgauero ematen didan besarkadahori barik ezingo nintzateke biziere egin. Ai, eskatzeko adorerikapenas dudan egunetan, behardudala igarrita bikotekideakematen didan besarkada hori!Aspaldi-aspaldian ikusi bako la-guna ostera ere ikustean elkarriematen diogun besarkada; luzea,halabeharrez, igarotako denborabesoekin elkarrengana biltzekomodukoa. Edozein kontzertutanbesarkada kolektibo bateanamaitzen den balada. Mozkorral-di epiko bateko lagun arteko be-

sarkada, betiko maitasuna adie-razteko hondar-keinua. San Ma-mesen Athleticek gola sartzenduenero albokoari, nola deitzenden ere ez dakidan horri, ematendiodan besarkada alaia. Poz-be-sarkadak, maitasun-besarkadak,dolu-besarkadak, elkartasun-be-sarkadak, besarkada lagunkoiak,hartzarena... Denetariko besar-kadak daude. Eta ederrak dira

denak, azken hori kenduta, aka-so.Besarkada ospetsuak ere badi-

ra, Bergarakoa, kasu baterako(historiara, baina historiara bene-tan, pasatu zen lehen Maroto hu-ra protagonista). Edo arimarenbesarkada deritzona, Argentinak1978ko Munduko Futbol-Kopafinala irabazi zuenekoa (sasoikoargazki batean jasota): Argenti-nako atezaina eta defentsa bat ze-lai erdian elkarri besarkada ema-ten, eta ondoan, zutik, beso bakogizon bat, alkandoraren maukakdindilizka, haiek besarkatzen.Eta, hauteskunde batzuk igaro

berritan eta hurrengoen atarian(gaur hasten da, hain justu, kan-paina), laster ikusiko ditugu bestebesarkada batzuk. Jada suma dai-teke nor agertuko den plazarenerdira —Plaza Publikoaren erdira,esan nahi baita—, besoak zabal-zabalik. Besarkada horiei buruz,baina, hurrengo batean (gaur ezda tokatzen).

Gauza ederra dirabesarkadak,

besarkada guztiak:biren artekoak,

hiruren, lauren...artekoak;

haragizkoak,metaforikoak...

BIZKAIKO HITZAk irakurleen

eskutitzak plazaratzen ditu.

Gutunek ez dituzte 1.400 karak-

tere baino gehiago izan behar,

tarteak barne, eta BIZKAIKO

HITZAk mozteko eskubidea

izango du. Helbide honetara

bidali behar dira, izen-abizenak

eta herria adierazita: Bizkaiko

Hitza, Uribitarte kalea 18-3.C,

48001 Bilbo. Eskutitzak Internet

bidez bidaltzeko:

[email protected].

%

Lindanoa aurkitudute Enekurikozabortegi zaharrean

BILBO bEkologistak Martxan-eklindanoa aurkitu du Enekurin,Bilboko zabortegia zen eremuan.Herritar baten deiari esker aurki-tu dute oso kutsakorra den etaminbizia sortzen duen hondakinhori; lindano usaina zegoela abi-su eman zuen herritar bati esker.Elkarteko kideek, leku zehatzaaurkitu, eta instituzioei abisueman zieten. Larrialdi zerbitzuekgunea hesitu zuten.

175BIZKAITARREK APUSTUETAN

XAHUTUTAKO MILIOI EUROAK

Iaz Bizkaian 20.300.000 apustu

egin ziren joko enpresekin; 175,7

milioi euro jokatu ziren. Internet bi-

dez egin zen apustu gehien: 70

milioi euro xahutu ziren. Ostalari-

tza guneetako makinetan 42,7 mi-

lioi jokatu ziren, eta gainontzekoa,

joko etxe eta apustu aretoetan.

Irudia b Galdakao

Aste berean, gaztetxea okupatu eta hutsaraziOrtuondo zuen izena Galdakaoko gaztetxeak; duela bi urte eraitsi zuten, etxebizitzak egiteko. Eta gune berri bat okupatu dute herriko gazteek: Mu-

guru plazan dagoen eta erretiratuen etxea izan zen eraikina. «Urteetan hutsik egon den espazio bat herriari itzultzeko eta bizitasunez betetzeko asmo

irmoa daukagu», adierazi dute. Okupazioaren berri eman zutenetik —larunbatetik— ertzainen jazarpen etengabea jasan dutela salatu ostean, aste-

artean, Ertzaintza bertaratu, barruan zeuden kideak atera, eta sarrera itxi zuen. Gaur protesta egingo dute, 20:30ean Santi Brouard plazatik. GEURIA

6 BIZKAIKO HITZAOstirala, 2019ko maiatzaren 10aIritzia

Peru Azpillaga Diez Bilbo

Abiatu dira makinak Bolintxuko

haranetik gora. Sastraka kendu,

lurra lautu, zulatu, hartxinga

bota, harria zartarazi... Martxan

da Bilboko hegoaldeko saihesbi-

dearen bigarren fasea. Uste baino

gehiago luzatu bada ere, Supersur

esaten dioten azpiegitura luzatze-

ari ekin dio Bizkaiko Foru Aldun-

diak. Hain zuzen ere, Peñascaleko

bidesaria Arrigorriagarekin lotu-

ko duen 4,2 kilometroko errepide

zatia egiteko, Arnotegi eta Sebe-

retxe mendietan barrena.

Tarte laburra bezain korapila-

tsua da bigarren faseak hartzen

duena. 4,2 kilometro luze baino

ez bada ere, inguruko ezauga-

rriek asko zailtzen dute azpiegitu-

ra hori egitea. Batik bat, errepidea

tunelen bidez joango delako ia

osorik, Arnotegi eta Seberetxe

mendietan barrena: 1,76 milioi

metro kubiko lur atera beharko

dituzte menditik. Horregatik,

proiektuak 200 milioi euroko au-

rrekontua du; hau da, 47,61 milioi

euro kilometroko. Gainera, au-

rreikusitakoaren arabera, errepi-

dea ez da 2022. urtera arte estrei-

natuko.

Obrak jada martxan badira

ere, Supersur Handitzearen Kon-

trako plataformak, etsi beharre-

an, lanean jarraitzeko erabaki

irmoa hartu du. Lanak hasi baino

lehen salatu zuten fase berriak

Bolintxuko haranari kalte larria

egingo diola, eta Bilbok duen

azken gune naturala arriskuan

jarriko duela.

Plataformaren esanetan, obrak

ez ziren abiatu behar Ingurumen

Inpaktuaren Adierazpena iraun-

gita zegoelako: «Aldundiak adie-

razpena luzatzea erabaki zuene-

rako, jada iraungita zegoen, eta,

beraz, ez dauka baliorik». Azaldu

dutenez, 2012an egin zen adieraz-

pena eta 2017an iraungi zen. Gai-

nera, geroztik inguruko baldin-

tzak aldatu egin direla azpimarra-

tu dute. Aldundiak, ordea, ez du

haien eskaera aintzat hartu.

Fase berriaren aurkezpena egin

zen egunetik saiatu dira aldun-

diarekin hitz egiten plataformako

kideak, Bolintxuri egingo zaion

kaltearen eta proiektuaren beha-

rraren inguruan eztabaidatzeko;

«are gehiago, kontuan

izanik lehenengo faseak

utzitako emaitza txa-

rrak».

Nabarmendu dutenez,

Unai Rementeria Bizkai-

ko ahaldun nagusia «gezurre-

tan» ibili da, makinek Bolintxu ez

dutela ukituko adierazi baitu.

Plataformaren arabera, Inguru-

men Inpaktuaren Adierazpenean

bertan 28 ingurumen eragin ne-

gatibo zehazten dira, eta horiek

gutxitzeko neurriak proposatzen

dira. «Horietako bat, jada, ez dute

bete, lanak udazkenean abiatzea

baitzen inguruko fauna babeste-

ko aproposena».

Horregatik, diputazioaren el-

karrizketarako borondate faltaz

kexatu dira, lanek inguruan izan-

dako eragina jada begi bistakoa

dela salatzearekin batera. Horren

inguruan, lanek Bolintxuko hara-

nean izango duten kaltearen berri

ematen jarraituko dutela adierazi

du plataformak. Hala, sinadurak

biltzen hasi dira, eta finantzaketa

kanpaina bat ere jarri dute mar-

txan, lanak gelditzeko prozesu ju-

diziala ordaintzeko. Horrekin ba-

tera, Egun Bat Bolintxu Salbatze-

ko jardunaldiak ere antolatu

dituzte biharko. Bilboko Buia au-

zoan egingo dituzte, egun osoko

egitarauarekin.

Aurreikuspenak bete gabeSaihesbidearen proiektua pole-

mikaz inguratuta egon da hasie-

ratik. Lehenengo faseak hautsak

harrotu bazituen ere, diputazioak

oraindik estrategikotzat jotzen du

hiru fase dituen errepidea; Zorno-

tzaraino luzatzeko asmoa du.

Peñascal eta Santurtzi lotzen

dituen lehen fasea 2011n estreina-

tu zen, espero baino beranduago

eta aurreikusitako aurrekontua-

ren bikoitza gastatu ondoren: 821

milioi euro. Gainera, errepideak

ez du eman, inondik inora ere, es-

pero zen emaitzarik. Uste baino

askoz ibilgailu gutxiagok erabil-

tzen dute, eta, gauzak horrela,

oraindik ere, errepidearen iraba-

ziek mantentze kostuetatik behe-

ra jarraitzen dute.

«Bolintxu salbatzeko eguna»antolatu dute, biharko, BilbonSupersur Handitzearen Kontrako plataformak obrak gelditzeko eskatu dio Bizkaiko Foru Aldundiari b Prozesu judiziala ordaintzeko finantzaketa kanpaina jarri dute martxan

Supersur Handitzearen Kontrako plataformak Bilboko La Bolsa eraikinean egindako agerraldia. MONIKA DEL VALLE / FOKU

Proiektuak 200 milioi eurokoaurrekontua du; hau da, 47,61 milioi euro kilometroko.2022 arte ez da estreinatuko

7BIZKAIKO HITZAOstirala, 2019ko maiatzaren 10a Gaiak

EGITARAUA

Egun Bat Bolintxu Salbatzeko eki-

naldia antolatu du Supersur Handi-

tzearen Kontrako plataformak.

Buiako kultur etxean izango da, eta

egun osoko egitaraua izango du.

Bihar

10:00. Ibilaldia Bolintxutik zehar

Bilboko hegoaldeko saihesbidea-

ren eragina ezagutzeko, Buiatik

abiatuta.

13:00.Bertsolariak.

14:00.Bazkaria.

17:00.Erakusketa: argazkiak eta

bideoak.

18:00.Giza katea Bolintxuko

ur-jausira arte.

19:30.Kontzertuak.

Natalia Salazar Orbe Bilbo

Errailen gainean iritsitako bidaia-

ri askok Bilborekin izan duten le-

hen kontaktua izan da luzaroan

Atxuriko tren geltokia. Eraikin

historikoa 1912an altxatu zuten.

Trenen joan-etorriaren iraungi-

tze data iristear da, ordea, eta uda-

lak eta auzotarrek hasi dituzte ja-

da geltokiari emango dioten era-

bilerari buruzko hausnarketak.

Salgaiak banatzeko biltegi bihur-

tzea aztertzen aritu zen udala. Au-

zoa hobetzeko eratu duten Loko-

motorak parte-hartze taldea, be-

rriz, sinetsita dago eremua zerbi-

tzu publikora bideratu behar dela.

Elkarteak iaz gauzatutako parte-

hartze prozesuaren ondorioak

aurkeztu berri ditu. «Auzoak be-

netan behar duen erabilera ani-

tzeko ekipamendu publiko bat»

sortzeko eskatu dute.

Instalazio publiko hori zer-

nola egikaritu behar den zehazte-

ko, parte-hartze prozesuan atera-

tako ondorio nagusien berri

eman zuten asteburuan. Ezinbes-

teko deritzote ondoan duen

Atxuriko eskolaren espazio beha-

rrak asetzeari, ez du-eta jolastoki

estalirik. Gimnasioa, liburutegia

edota bestelako azpiegitura ba-

tzuk egiteko ere baliatu nahi dute

espazio berria. Hori horrela, esan

dute ikastetxeko ordezkaritza or-

gano nagusiak «lehentasunezko

bitartekari» izan behar duela

eraikinaren eraldaketan.

Eraikinean egin ditzaketen es-

kolarako espazioak gainerako au-

zotarrek ere erabil ditzakete esko-

la orduetatik kanpo; hala propo-

satu dute. «Era horretan, hez-

kuntza komunitatearen eta auzo-

tarren arteko espazio mistoak»

sortuko lituzkete. Bide beretik,

umeentzako espazio estali eta

egokituak aldarrikatu dituzte:

mediateka eta tailerrak, adibidez.

Bestalde, proposatu dute hiriko

kultur eskaintzen osagarria izan-

go den eremu bat egitea, «kultur

eragileekin harremanak eta elka-

rrizketak bideratuz». Proiektuak

gainditu ezin ditzakeen marra go-

rriak ere ezarri dituzte: «Kontsu-

moarekin lotuta ez dauden harre-

manak, auzoetako bizitza kultu-

rala eta eraikinaren oroimen

historikoa errespetatu behar

ditu».

Auzoa ibaira zabaltzeko eta

gune berdeak sortzeko neurriak

ere planteatu dituzte. Horretara-

ko, nasak kentzeko eskatu dute,

nahi duten helburua lortzeko oz-

topo direlakoan.

Prozesu hori guztia gauzatze-

ko, tren geltokitik haragoko esku

hartzeei ere garrantzitsu iritzi

diete. Hain zuzen, trafikoa eta ga-

rraio publikoa berrantolatzeko

beharra sumatu dute, «pertso-

nen segurtasuna hobetzeko eta

kutsadura gutxitzeko». Izan ere,

egungo egoera «kaotikoa» dela

esan dute. Bereziki premiazko-

tzat jo dute tranbiaren ibilbidea

aldatzea, «egun eskola eta gelto-

kia banatzen baititu».

Argi dute egungo geltokiak era-

bilera publiko eta soziala bermatu

behar duela. Sinetsita daude erai-

kinari eta geltokiaren inguruei

buruz hartzen diren erabakiek

kontuan hartu behar dituztela

auzotarren eta erabiltzaile izango

dituenen iritziak. Geltokiak berak

eta inguruko azpiegiturek milaka

metro koadro osatzen dituzte;

besteak beste, nasek eta trenbide-

ek.

Lokomotorak parte-hartze tal-

deak Bilboko Udalarekin hitz

egin du jada proiektuari buruz.

Horrez gain, elkartea prest azaldu

da hiri antolamendurako plan

orokorrerako ekarpenak egiteko.

Sinadura bilketaProzesu eta esperientzia guztia

ezagutzera emateko, sinadura

bilketa bat jarriko dute abian

change.orgplataforma-

ren bidez. Helburua da

geltokiak erabilera pu-

bliko eta irekia izan be-

har duela uste dutenen

babesa jasotzea. Horrez

gain, parte-hartze prozesuaren

ondorioen berri ere emango dute.

Lokomotorak taldeak beste

leku batzuetako esperientziak az-

tertu ditu parte-hartze prozesuan

zehar. Hain zuzen, industria on-

dare, antzinako hangar, erabil-

tzen ez diren geltoki eta antzeko

berrerabileren inguruko adibide-

ak aztertu dituzte. Besteak beste,

Gernika-Lumoko Astra sormen

lantegiaren, Basurtuko material

sukoien eraikinaren edota Azku-

na zentroaren esperientziak izan

dituzte aztergai. Espazio horiek

denak alor publikoan erabiltzen

hasi dira.

Auzoaribegirakoekipamendupublikoa eskatudute AtxurirakoTren geltokiak auzoko eskolaren espaziobeharrak ase ditzan nahi du Lokomotoraktaldeak b Lekua auzotarrek ere erabili ahalkolukete b Kultur instalazioak ere nahi dituzte

Guztira hirurehundik gora pertsonak hartu dute parte tailer eta parte hartze saioetan. ARITZ LOIOLA / FOKU

Udalarekin hitz egin duteproiektuari buruz.Lokomotorak prest azaldu daHAPOrako ekarpenak egiteko


Peru Azpillaga Diez Bilbo

Bilboko Zazpikaleetako merkata-

ri elkarteak mende erdiko ibilbi-

dea osatu du aurten. 50 urtetan

zehar egindako lana aldarrikatze-

arekin batera, elkartea biziberri-

tzeko hautua egin dute. Hala, ize-

na aldatu, eta elkarteko presiden-

te berria izendatu dute: Eider

Txarroalde.

Optika Jesusen jabea da Txa-

rroalde, eta, azaldu duenez,

«gogotsu» dago erronka berriari

aurre egiteko. Elkarteko bigarren

emakumezko presidentea izango

da —lehenengoa 1986 eta 1987

bitartean izan zen—, eta, harekin

batera, inoiz baino emakume

gehiago izango dira ardura pos-

tuetan.

Zazpikaleetako Merkatari, Os-

talaritza eta Enpresen Elkartea

izena duzue orain. Zerk eragin

du aldaketa hori?

25 merkatarik sortu zuten elkar-

tea, orain dela 50 urte, merkatari

elkartearen ibilbidea legez 1979an

hasi bazen ere: frankismo garaiko

debekuak medio, auzo elkarte

gisa egin zituen elkarteak lehe-

nengo urratsak. Geroztik, asko al-

datu da Zazpikaleetako egoera;

merkataritzatik harago doazen

ekintza ekonomikoak garatu

dira, eta argi genuen haiei ere le-

kua egin behar geniela. Batik bat

zerbitzu enpresek eta ostalaritzak

gorakada handia izan dute, eta

horregatik erabaki genuen izena

aldatzea, denei leku egiteko.

Zer zeregin du elkarteak auzoa-

ren garapenean?

Saltoki guztiak batera manten-

tzen laguntzen du elkarteak. Ba-

tera egonik, indar handiagoa

dugu, eta horrek aukera gehiago

ematen dizkigu instituzioekin

negoziatzeko orduan beharrezko

zerbitzuak eduki ahal izateko. El-

karteak garrantzi handia du gaur

egun Bilboko alde zaharrean, eta

hori ezinbestekoa da ekintza eko-

nomikoa bultzatzeko.

Zuzendaritza batzordean inoiz

baino emakume gehiago izango

dira ardura postuetan.

Urte askotan egon da elkartea

gizonen ardurapean. Nik eta

beste bi emakumek lau urte dara-

matzagu jada bertan parte har-

tzen, eta, egia esan, errealitatera

egokitzeko era bat iruditu zaigu:

emakumeak dira gehien erosten

dutenak, eta baita komertzio

gehienak kudeatzen dituztenak

ere. Hortaz, nahiko prozesu

naturala izan da. Enpresarien

munduan bigarren mailan egon

izan gara beti, eta heldu zaigu

gizonen parean jartzeko ordua.

Hirurok dugu esperientzia elkar-

tean, eta nolabaiteko freskotasu-

na ere ekar dezakegulakoan

nago.

Halako kargu bat izateak ardura

handia eskatzen du, ezta?

Egia esan, ilusio handia dut,

baina halako kargu bat izateak

errespetua ere ematen du. Alde

zaharraren aurpegia izango naiz,

eta horrek ardura handia eska-

tzen du. Gauzak oso ondo egitea

gustatzen zait, eta prest nago

dudan guztia emateko. Hortaz,

beldur pixka bat ematen dit,

baina tira, beti ibili naiz saltsa

guztietan sartuta, eta, oraingoan,

alde zaharra txukundu eta anto-

latzeko garaia iritsi dela uste dut.

Elkarteko kide guztiak oso gogo-

tsu gaude, Zazpikaleei falta zaien

kolorea eta poztasuna itzultzeko

irrikan.

Zein esango zenuke dela, gaur

egun, alde zaharreko komer-

tzioen egoera?

Zazpikaleetako bizitza berpizten

ari da. Azken finean, egia da Bil-

boko alde zaharrak beti izan due-

la garrantzi handia, baina krisiak

ere izan zuen bere eragina, eta,

geroztik, nolabaiteko txakalaldia

izan du. Orain, hazten ari da be-

rriz ere. Garai bakoitzak bere

ezaugarriak izan ditu, baina, oro

har, esango nuke elkarteak beti

egin duela lan txukuna. Orain,

gure txanda da, eta distiratzeko

prest gaude.

Beraz, zer erronka nagusi ditu

elkarteak aurrera begira?

Lehenik eta behin, elkartea kalera

hurbildu nahi dugu. Orain, lehe-

nengo solairuan gaude, eta kale-

an bertan egon nahiko genuke,

dendarien eta kontsumitzaileen

alboan, argi izan dezaten haiei la-

guntzeko prest gaudela.

Eta komertzioen jardunari lotu-

ta?

Bada, garatu nahi den neurrieta-

ko bat paketeriarekin lotuta

dago. Erosketak bizikletaz etxera

eramateko sistema bat garatu

nahi dugu ikuspuntu jasangarri

eta ekologiko batetik. Hala, gau-

zak errazago jarri nahi dizkiogu

kontsumitzaileari erosketak egi-

teko orduan. Horrekin batera,

leialtasun txartel batzuk ere jarri

nahi ditugu martxan, hainbat

promozio eta eskaintza egiteko

bezeroei.

Mende erdia denbora asko da.

Zuen jarduna aldarrikatzeko

egitasmorik egin duzue?

Maiatzaren 3an, Kaixo izeneko

jaia antolatu genuen, aurrez

aurreko erosketak aldarrikatzeko

etxeko klik-aren aurrean. Gaine-

ra, liburu bat ere argitaratuko

dugu, gure 50 urteko historia

islatzeko. Liburuan, garai desber-

dinetako anekdotak eta pasadi-

zoak biltzeaz gain, gure elkartea-

ren ibilbidea kontatu nahi dugu,

eta, hala, gure ekarpentxoa egin

auzo honetako memoriari. Azke-

nik, urte amaieran beste jai bat

antolatzeko asmoa dugu, batik

bat komertzioei bideratuta egon-

go dena, denon artean mende

erdiko jarduna ospatzeko.

«Zazpikaleak haztenari dira, berpizten»Eider Txarroalde b Bilboko Zazpikaleetako Merkatari, Ostalaritza eta Enpresen Elkarteko presidentea

Zazpikaleetako merkatari elkarteak 50 urte bete ditu. Auzoko errealitateariegokitzeko, izena aldatzea erabaki dute. Gainera,historian bigarren aldiz, emakumezko presidente bat izango dute.

MONIKA DEL VALLE / FOKU«Hirurok duguesperientzia elkartean,eta nolabaitekofreskotasuna ere ekardezakegulakoan nago»

10 BIZKAIKO HITZAOstirala, 2019ko maiatzaren 10aBerbetan


Urtaroek eta jai egunek bezala,

hainbat ekitaldik leku berezia du-

te bertsozaleen barneko egutegie-

tan, paperean gorriz markatuta ez

egon arren. Udaberriko Bertso

Saioak dira jarduera horietako ba-

tzuk, Bilboko Santutxu auzoan.

Arrakasta handia lortu dute, in-

guruko bertsozaleentzat huts

egin ezineko bilakatzeraino. Saio-

ok puntako bertsolariak ikusteko

aukera emango dute. Bihar izan-

go da aukera horietako bat.

Karmelo plazan elkartuko dira

Maialen Lujanbio, Nerea Ibarza-

bal, Xabat Galletebeitia eta

Arkaitz Estiballes. Lujanbiok

birritan irabazi du Euskal Herriko

Bertsolari Txapelketa Nagusia,

eta haren ondoan ariko dira Biz-

kaiko azken txapelketako finalis-

tetako bi izan direnak eta txapel-

keta hori birritan eskuratu duen

Estiballes.

Santutxuko Bertso Eskolak eta

Bilboko Udalak elkarlanean

antolatzen duten bertsolaritzaren

jaialdiak 35. urteurrena bete du

jada. Ohiko ikusminez beteko da

Karmelo plaza datozen asteetan

ere.

Joan den asteburuan eman zie-

ten hasiera saioei, eta hirugarren

emanaldia hurrengo astean egin-

go dute. Gainerakoetan bezala,

horretan ere lehiaketetan ohiko-

ak diren ahotsak elkartuko dira

oholtza gainean. Bertan izango da

Euskal Herriko txapelketa nagu-

sia hiru aldiz irabazi duen Andoni

Egaña. Haren ondoan ariko da

Amets Arzallus, 2013ko Euskal

Herriko txapelduna. Taldea biri-

biltzeko, Oihana Bartra Bizkaiko

txapelketan finalista izandakoa

eta Aitor Mendiluze ariko dira.

Bertso saioek beste formatu bat

hartuko dute maiatzaren 24an,

egitarauari bukaera emateko

antolatu duten jardueran. Bertso

poteoak itxiko ditu aurtengo

saioak. Hantxe ariko dira Alaia

Martin, Ibon Ajuria eta Fredi Paia.

Santutxu izango du agertoki

hirukoteak ere. Auzoko hainbat

gunetara eramango dituzte euren

mezuak eta kantuak.

Jaialdiaren helburuetako bat

da Bilbon euskal kultura eta

euskara sustatzea eta zabaltzea.

Euskaltzaleen arteko topaleku

bilakatu dira jada Udaberriko

Bertso Saioak, eta Santutxuko

Bertso Eskola beteranoak egin

duen lanak emandako uztaren

erakusgarri ere badira. Ekitaldiok

lan horren garrantzia azaleratzen

dute. Aldi berean, lan horri babe-

sa adierazteko eta bultzada bat

emateko topaketa garrantzitsua

dira.

Antolatzaileek genero ikuspe-

giari ere garrantzia eman diote.

Emakumeek egitarauan duten

lekua nabarmendu dute: bertso-

laritzan, emakumeak %20 inguru

dira, eta Udaberriko Bertso Saio-

en egitarauan parte hartzen dute-

nen %40 dira aurten.

Bertsoaren uztarik onena

Udaberriko Bertso Saioek punta-puntako bertsolariak elkartuko dituzte aurten ere,Karmelo plazan bSantutxuko Bertso Eskolak antolatzen duen ekitaldiak 35 urte bete ditu

Euskal Herriko txapela birritan eskuratua du Maialen Lujanbiok, eta huraxe ariko da Santutxuko Karmelo plazan, bihar, beste hiru bertsolarirekin batera. JUANAN RUIZ / FOKU


SAIOAK

Joan den asteburuan abiatu zituz-

ten saioak. Beste hiru emanaldi

egingo dituzte. Azkena berezia

izango da.

Bihar

13:00.Maialen Lujanbio, Nerea

Ibarzabal, Arkaitz Estiballes eta

Xabat Galletabeitia ariko dira,

Karmelo plazan.

Maiatzak 18

13:00.Oihana Bartra, Amets

Arzallus, Andoni Egaña eta Aitor

Mendiluzeren bertsoak entzun

ahalko dira, Karmelo plazan.

Maiatzak 24

20:00.Udaberriko Bertso Saioei

bukaera emateko, bertso poteoa

antolatu dute. Alaia Martinek, Ibon

Ajuriak eta Fredi Paiak girotuko

dute. Kuluxkan abiatuta, Dacca,

Aintzi, Txikia eta Bilbo 82 taberne-

tan ariko dira.

Balmasedarrakprotagonista Erdi Aroko azokan

BALMASEDA bBalmasedak atze-

ra egingo du historian, bihar eta

etzi. Erdi Aroko 21. azoka ospatu-

ko dute herrian. Hemezortzi an-

tzerki konpainiaren ikuskizunak

izango dira, eta 400 herritarrek

antzerkia egingo dute. Familia

osoak inplikatu dira. Burdinole-

tako lana izango dute gogoan.

Musika eta dantzaknagusi ArangoitikoXV. Euskal Jaian

BILBO bMusika tradizionala eta

euskal dantzak izango ditu prota-

gonista Arangoitiko Euskal Jaiak.

Asteazkenean abiatu zituzten

ekitaldiek jarraipena izango dute

igandera arte. Kalejirek, bertsoek

eta adin guztietarako ikuskizu-

nek osatzen dute, besteak beste,

Euskal Jaiko egitaraua.

21.en azoka egingo dute. HITZA

Euskal Zine Bileranlanak aurkeztekoepea zabaldu dute

LEKEITIO bEuskal Zine Bilerara

filmak aurkezteko epea ireki

dute. Irailaren 30era arteko epea

dago. Aurkezten diren lanen ar-

tean hogei aukeratuko dituzte.

Lehiaketa bateratua izango da,

lan profesionalak eta amateurrak

bereizi gabe. Zine Bilera azaroa-

ren 23tik 30era egingo dute.

Baserria eta andreaaztergai biharGaldamesen

GALDAMES bBat-batean Galda-

mesbisita gidatuen zikloa abiatu

dute herrian. Bihar Emakumea,

baserriaren ardatza ibilbidea

egingo dute. Emakumeak base-

rrian zuen bizimodua ezagutuko

dute bisitariek, baita zer-nolako

lana egiten zuen ere. Laia auzoan

egingo dute bisita.

12 BIZKAIKO HITZAOstirala, 2019ko maiatzaren 10aProposamena


Zirkuaz, dantzaz eta antzerkiaz

gozatzeko agertoki bihurtuko di-

ra Arangoiti, Peñascal, San

Adrian, Solokoetxe eta San Igna-

zio auzoak, besteak beste, datozen

hilabeteetan. Ohikoa da Bilbo er-

digunea osatzen duten ingurue-

tan denetariko ikuskizunekin to-

po egitea. Auzoetan, berriz, auke-

ra gutxiago izaten da. Eszena Ka-

lera jaialdiak horri irtenbidea

emateko zeregina du: kaleko

ikuskizunak barruti guztietara

helaraztea. Euskal herriko 24

konpainiak 61 lan taularatuko di-

tuzte, besteak beste, Olabeaga,

Betolaza, Bolueta, Irala, Ibarreko-

landa eta Atxuriko kaleetako

agertokietan. Euskaraz, gaztele-

raz zein hitzik gabeak izango dira

emanaldi horiek.

Jaialdiak kultura lau haizeetara

zabalduko du irailera bitarte,

abuztuko etenarekin. Panpotx

kultur elkarteak Baserrian jai

ikuskizuna eramango du, bihar,

Arangoitira. Adin guztietako

ikus-entzuleentzako musika

ikuskizun animatu bat aurkeztu-

ko dute lau musikarik eta bi akto-

rek. Baserriko mundura eraman-

go dituzte denak. Errespetua, la-

guntasuna, ekologia, elkarlana

eta halako balioak berpizteko as-

moa du emanaldiak.

Lanetako askok ikus-entzulea-

rekin interakzioa edukitzea lortu

nahiko dute. Zanguango teatro-

ren Al otro lado da adibide bat.

Ikus-entzuleek uste izaten dute

oihalaren atzean dauden aktore-

ek ondo dakitela zer gertatuko

den antzezlanean, nahiz eta ja-

kingo ez balute bezala jarduten

duten. Baina zer gertatuko litza-

teke antzezten ari direla jakin

gabe antzeztuko balute? Hori az-

tertuko dute errealitatea ikertuko

duten bi lagunek. Oihal magiko

bat hartuta, kalean aurkitzen di-

tuzten eguneroko eszenen alde

magikoak erakutsiko dituzte.

Programatu dituzten 61 ema-

naldien artean poetikaz betetako

lanak daudela azpimarratu du

Bilboko Udalak, antolatzaileak.

Ikuskizunek «kalitatea, original-

tasuna eta bat-batekotasuna» di-

tuzte ezaugarri. Berrikuntza gisa,

kanporako egokitutako dantza

garaikide pieza batzuk aurkeztu-

ko dituzte Eva Guerrerok eta In-

put Danza eta Krego-Martin Dan-

za taldeek. Lehenak Guztiaren

amaierataularatuko du; lanak gi-

zakien arteko harremanak ditu

ardatz: batek hartzen dituen era-

bakiek albokoarengan zer-nola-

ko eragina duten erakutsiko du

Eva Guerrerok. Input Danzak, be-

rriz, Un.Y.Dosemango du. Krego-

Martin Danzaren Moliendo Cafe-

k, azkenik, umorez betetako dan-

tza saio bat egingo du kalean.

Zirku garaikidea ere egongo da,

Sarini Zirko eta Garazi & Cia tal-

deen eskutik. Zirkuak ohiko di-

tuen trebeziak erakutsiko ditu

Sarini Zirkok, besteak beste quick

change-a, aireko begia, bertika-

lak, hula-hoop-a edota laban

jaurtiketak baliatuta. Txoritxo

bat lagun duen protagonistak

hainbat emozio biziko ditu, eta

umorearekin jolastuko da.

Garazi & Ciak antzerkia, zirkua

eta dantza musikarekin uztartu-

ko ditu. Euskal Herriko emaku-

me baten ikuspegi pertsonalaren

bidez, tradizioarekin, kulturare-

kin eta ingurunearekin duen ha-

rremana aztertuko du. Lurraren

sustraietatik jorratutako identita-

tearen etengabeko eraldaketa is-

latuko du artistak Erraia lanean.

AntzezlanakKaleko antzerki konpainiak ere

izango dira Bilboko auzoetan:

Markeliñek Chef Nature taulara-

tuko du, Zorrotzako frontoian.

Puri-purian dagoen gai bat auke-

ratu dute: nolako harremana du

egungo gizarteak teknologiare-

kin? Pantaila txikiekiko mende-

kotasunaren aurrean naturareki-

ko idilioa aldarrikatuko dute bi

sukaldarik, jatetxeko bezeroen

aurrean.

Trapu Zaharra konpainiak kez-

ka horiek berak jorratuko ditu,

guztiz bestelako ikuspuntu bate-

tik, Turistreatzen antzezlanean.

Azkenaldian turismoa ugaritzeak

sortu dituen arazo ekologikoei

aurre egiteko asmoz, San Fernan-

do izeneko bidaia agentziaren

proposamena aurkeztuko dute.

Bidaia birtuala asmatu dute:

«Goza ezazu zure oporrez etxeko

eserlekutik mugitu gabe». Hori-

xe haien leloa.

Eskaintza biribiltzeko, Euskal

Herriko eszenan lekua egin duten

hainbat magoren erakustaldiak

programatu dituzte. Programazio

horri guztiari esker, urteko gaine-

rako hiletan alor horretako es-

kaintza urria izaten duten auzoek

kaleko ikuskizunez gozatu ahal

izango dute. Hori da antolatzaile-

ek behin eta berriz azpimarratu

duten helburua: zenbait proposa-

men eszeniko auzoetara hurbil-

tzea, kaleak animatzea, eta auzo-

kideen partaidetza eta era horre-

tako ikuskizunekiko harremana

bultzatzea. Baita bertako sortzai-

leak ezagutaraztea ere.

Eszena Kalera jaialdiak 61 emanaldi eramango dituBilboko auzoetara24 taldek antzerkia, zirkua, magia eta dantza eskainiko dituzte kalean, irailerabitartean b Berritasunen artean, kanporako egokitutako dantza garaikidea dago

Markeliñek Chef Nature aurkeztuko du. BIZKAIKO HITZA

13BIZKAIKO HITZAOstirala, 2019ko maiatzaren 10a Proposamena

JAIALDIA

Bilboko Udalak bertako taldeen

emanaldiak programatu ditu urte-

an zehar era horretako ikuskizunik

izaten ez den agertokietan.

Maiatzak 11

17:30. Panpotx kultur elkarteak

Baserrian jaiaurkeztuko du,

Arangoitiko ikastetxeko patioan.

Maiatzak 18

17:30.Bola bai!, Imaginaciones

Nai taldearen eskutik. Miribillan,

Tren geltokiaren plazan.

Maiatzak 19

18:30. Imanol Ituiñoren Magia pa-

rrastan. Buiako udaltegiko plazan.

18:30.Bole, bole, Toronbole, Toni

la Sal eta Dramagiaren eskutik.

Zurbaranbarrin.

Maiatzak 23

18:30. Ganso & Ciaren Babo

Royal. Santutxun, Karmelo plazan.

Maiatzak 24

18:00.El punto de la i, Malicia Cia

taldearen eskutik. Urretamendin.

Maiatzak 25

12:00. Txoborro eta Tor magoen

eskutik, Al Baker’s Saloon. 20na

minutuko sei emanaldi egingo di-

tuzte, 15:00ak arte. Txurdinagan,

Garai lorategia plazan.

18:00.Tramankuluak, Panpotx

kultur elkartearen eskutik. Soloko-

etxeko Zumarraga plazan.

18:30. Hodei magoaren eskutik,

Tutti magia. Txurdinagan, Garai

lorategia plazan.

19:00.El punto de la i, Malicia Cia

taldearen eskutik. Ibarrekolandan.

Maiatzak 30

18:30. Eva Guerreroren Guztiaren

amaiera, eta Input Danzaren

Un.Y.Dos. Karmelo plazan.


Royal. Altamirako frontoian.

19:00. Garazi & Ciaren Erraia.

Castañosen, Funikularraren

plazan.

Maiatzak 31

18:00. Ameztu taldearen Organik

ikuskizuna, Casilda parkean.


Errekaldeko plazan.

Ekainak 1

13:00. Imaginaciones Nai taldeak

Bola Bai! taularatuko du, Casilda

parkean.


kultur elkartearen eskutik. Arabe-

llako plazan.

18:00.Turistreatzen, Trapu Zaha-

rra konpainiaren eskutik. Casilda

parkean.

Ekainak 2

12:00. Imaginaciones Naik Bola

Bai!aurkeztuko du Errekaldeko

plazan.

13:00.Txoriak txori, Sarini Zirkoren

eskutik. Errekalde plazan.

Ekainak 6

18:30.Turistreatzen, Trapu Zaharra

konpainiaren eskutik. Santutxun,

Karmelo plazan.

Ekainak 7


Royal. Casilda parkean.

18:00. Krego-Martin Danzak

Moliendo cafe taularatuko du.

Atxuriko Enkarnazio plazan.

18:30.Turistreatzen, Trapu Zaharra

konpainiaren eskutik. Zorrotzako

Azoka plazan.

Ekainak 8


kultur elkartearen eskutik, Casilda

parkean.


Baserrian jaiaurkeztuko du,

Casilda parkean.

Ekainak 9

13:00. Ameztu produkzioak

konpainiaren Organik ikuskizuna,

Sabino Arana kalean.

Ekainak 13


Santutxun, Karmelo plazan.

Ekainak 14


Baserrian jaiaurkeztuko du

Peñascalen, La Vaguadan.

Ekainak 15

18:00. Goitibera konpainiaren

Yijaaa!!!, Masustegiko futbol

zelaian.

17:30. Kantu Kolorek Honolulu

aurkeztuko du. Zorrotzako Azoka

plazan.

Ekainak 16

12:30. Puski, Txurruski eta Mariski

pailazo musikariek Pilo pilo korapi-

loeramango dute Zurbarango

Panera plazara.

Ekainak 18



Iralako Ezkurtze plazan.

Ekainak 22


Royal. Matikoko Uzturre plazan.

18:30. Kantu Kolorek Honolulu

aurkeztuko du. Olabeagako

udaltegiko patioan.

Ekainak 23

17:00. Tramankuluak, Panpotx

kultur elkartearen eskutik. San

Inazion.

18:00. Ameztu konpainiaren

Organik ikuskizuna, La Floresta

parkean, San Adrianen.

19:00. Krego-Martin Danzak

Moliendo cafeaurkeztuko du,

San Inazion.

20:00. La Glo Zirkok Cabaret

taularatuko du, San Inazion.

Ekainak 28

19:00. Imaginaciones Nai taldeak

Bola Bai! taularatuko du, Abusuko

Ibaizabal plazan.

Ekainak 30


Organik ikuskizuna, Abusun,

Ibaizabal plazan.

Uztailak 3



Errekaldeko plazan.

Uztailak 24

18:30. Malicia Ciak El punto de la i

eramango du Basurtuko Geltoki

bidera.

Uztailak 26

13:00. Imanol Ituiñoren Magia pa-

rrastan, Basurtuko Geltoki plazan.

20:00.Al otro lado ikuskizuna,

Zanguango Teatroren eskutik.

Boluetan, metroaren irteeran

dagoen plazan.

Uztailak 27


Organik ikuskizuna, Bilbo Zaharre-

ko plazan.

Irailak 6


Royal. Solokoetxen, Zumarraga

kaleko saskibaloi kantxan.

Irailak 8

12:30.Magia parrastan, Imanol

Ituiñoren eskutik. Betolazako

plazan.

18:30.Turistreatzen ikuskizuna,

Trapu Zaharra konpainiaren esku-

tik. Olabeagan.

Irailak 13


la Sal eta Dramagiaren eskutik,

Arabellako plazan.

Irailak 22

13:00.Baserrian jai ikuskizuna,

Panpotx kultur elkartearen eskutik.

San Adrianen egingo dute,

Floresta parkean.

Irailak 23


Baserrian jai eramango du Uriba-

rriko eskolako landara.

Irailak 24

19:30. Erradikalak Gara taldeak

Bertsotan/Berritsuketan ikuskizu-

na eramango du Uribarrira.

Irailak 30

10:00. Markeliñe konpainiak

Chef Natureaurkeztuko du.

Zorrotzako frontoian.

Zirku eskaintza zabala izango da jaialdian. Besteak beste, La Glo Zirko ariko da. BIZKAIKO HITZA

MUSIKA

BARAKALDOChill Adicts.bGaur, 20:00etan, El Tubon.

BARAKALDOCover Garden.bGaur, 20:00etan, Donde Irun.

BARAKALDOMercado Negro.bGaur, 20:00etan, Bombean.

BARAKALDODown the Ladder.bGaur, 21:00etan, Serraltan.

BARAKALDOVuelo 505 eta Cuarentena.

bGaur, 21:00etan, Mendigon.

BARAKALDOAkais.bBihar, 12:00etan, Sporten.

BARAKALDOGurutzetarock: Faltons, Motorastola, Los Roñas,

Wrech Totem eta Compromiso.

bBihar, 18:00etan, Gurutzetan.

BARAKALDOKinki Boys.bBihar, 20:00etan, Riojana Rocken.

BARAKALDOPeri & Gros.bBihar, 20:00etan, Californian.

BARAKALDOEl Ruido eta Slow Train.

bBihar, 21:00etan, Arriotxen.

BARAKALDO Imperial Sade.bBihar, 21:30ean, Mendigon.

BARAKALDOSilenciados.bBihar, 22:00etan, Edaskan.

BARRIKALa Banda de Jalber.bBihar, 20:00etan, Golfo Norten.

BARRIKASteel Covers.b Igandean, 13:30ean, Golfo Norten.

BASAURIRockein! finala: Doña, Meridian eta Sara Zozaya;

eta Herio, Keniama eta Samoah.

bBihar, 21:00etan, Sozial antzokian.

BASAURILorena Ferreiro eta Georgina Barrios: Isilaraziak.

bOstegunean, 20:00etan,

Herriko Tabernan.

BERMEONashgul, DisturbanceProject, Cult of Misery, Subrats,

Titadine eta Unbangrind.

bBihar, 22:00etan, Nuntxakun.

BERMEOSalt Lick.b Igandean, 13:30ean,

Beleza Malandran.

BERRIATUAGarilak 26.bGaur, 23:00etan, plazan.

BERRIATUAMcOnak, Mafalda eta DJ Bull.

bBihar, 23:00etan, plazan.

BERRIZEmpty Files.bGaur, 22:00etan, kultur etxean.

BERRIZ Jose Luis Nieto.bBihar, 20:00etan, kultur etxean.

BERRIZMadeleine.bOstegunean, 22:00etan,

kultur etxean.

BILBOEl Remolon Hybrid Set, Magufo Live Act eta A Toda Madre.

bGaur, 01:00ean, Kafe Antzokian.

BILBOEHUorkestra: BarrokotikXX. mendera.

bGaur, 19:30ean, Bertendonan.

BILBOYusteh, Perez LDN, Alus,Kalas eta Matasvandals.

bGaur, 19:30ean, Santana 27n.

BILBOSofia Ellar.bGaur, 20:00etan, Santana 27n.

BILBOGaraizarko Matsorriak, Pispillu eta Lamiñe abesbatzak.

bGaur, 20:00etan, Txurdinagako

Birjinetxe elizan.

BILBOSabes Muy Bien.bGaur, 20:30ean, Metzen.

BILBODukkha.bGaur, 20:30ean, Biran.

BILBODead Sequoia eta Susterbacks.

bGaur, 21:00etan, La Nuben.

BILBOEratu eta 51 Grados.bGaur, 21:00etan, Shaken.

BILBONando Agueros.bGaur, 21:00etan, Campos Eliseos

antzokian.

BILBOThe Lords of Altamont.bGaur, 21:00etan, Kafe Antzokian.

BILBOSolana.bGaur, 21:00etan, Hika Ateneoan.

BILBOPoncho K.bGaur, 21:00etan, Azkenan.

BILBOThe Flying Flyers.bGaur, 21:00etan, Contrapunton.

BILBOVeintiuno.bGaur, 21:00etan, Satelite T-n.

BILBOSaul Santolaria.bGaur, 21:00etan, Cotton Cluben.

BILBOLa Piti por Rumbas.bGaur, 21:00etan, Zorrotzako

frontoian.

BILBOArt After Dark: Anii, MichaelMayer eta Carlos & J.A. Bayona.

bGaur, 22:00etan, Guggenheim

museoan.

BILBOSolea Morente.bGaur, 22:30ean, Kafe Antzokian.

BILBOLa Diabla.bGaur, 00:00etan, Muellen.

BILBOCrazy Jazzers.bBihar, 12:30ean, La Riberan.

BILBOTxo Braceras.bBihar, 13:00etan, La Gernin.

BILBOZozoak, Sustraiak eta San Pedro Ogeita Lau abesbatzak.

bBihar, 19:30ean, Txurdinagako

Birjinetxe elizan.

BILBOAccion Directa, Pakean Utzi Arte eta Zona Especial Norte:

Esto No Es Rock Radical Vasco 2.

bBihar, 19:30ean, Stage Liven.

BILBOMississippi Queen & TheWet Dogs.

bBihar, 20:00etan, Konpartitun.

BILBOBeret.bBihar, 20:00etan, Euskaldunan.

BILBOReady Aim Fire, La Ultima Bala eta Black Valerie.

bBihar, 20:00etan, Mytho aretoan.

BILBOSlowmo.bBihar, 20:00etan, Amarillon.

BILBODani Fernandez.bBihar, 20:30ean, Cotton Cluben.

BILBODelaossa & Jmoods, JonasSanche, Nasta eta Esencia TP.

bBihar, 20:30ean, Santana 27n.

BILBOThe Kabooms.bBihar, 20:30ean, Crazy Horsen.

BILBO Juanjo Navas.bBihar, 21:00etan, Hacerian.

BILBOLucca eta Todos los Fuegos.bBihar, 21:00etan, Shaken.

BILBOChiki Lora.bBihar, 21:00etan, Satelite T-n.

BILBOLa Cris, Hamika Flissi eta DJ Tiki Boom.

bBihar, 21:30ean, Bilborocken.

BILBOGansos Rosas.bBihar, 21:30ean, Azkenan.

BILBOBringas.bBihar, 21:30ean, Vespa Cafen.

BILBOOjete Calor.bBihar, 22:00etan, Kafe Antzokian.

BILBOAlfred Garcia.bBihar, 22:00etan, Santana 27n.

BILBODJ UVE.bBihar, 00:00etan, Muellen.

BILBOLiben Svaart.b Igandean, 11:00etan, Sarean-en.

BILBOWillow Cairos.b Igandean, 12:30ean, La Riberan.

BILBOSophie Auster.b Igandean, 13:00etan,

Itsas Museoan.

BILBOKompadres Muertos.b Igandean, 13:00etan, Xaken.

BILBONico Cerretti.b Igandean, 13:30ean, Satelite T-n.

BILBOGlam Skanks.b Igandean, 20:30ean,

Itsas Museoan.

BILBO I Am Morbid, Vital Remains,Atrocity eta Sadist.

bAstelehenean, 19:00etan,

Santana 27n.

BILBOLuca Chiantore: Algo que c@ntar.

bAsteazkenean, 19:00etan,

Arriaga musika kontserbatorioan.

BILBO#masde20: Didi Jazz.bAsteazkenean, 20:20ean,

Hacerian.

BILBOPokey Lafarge.bAsteazkenean, 21:00etan,

Kafe Antzokian.

BILBOBrand New Sinclairs.bOstegunean, 19:00etan, Fnac-en.

BILBOMcEnroe vs Julio Iglesias,Ornamento y Delito vs. Mocedades,

Frank vs. Nino Bravo eta Rafael

Berrio vs. Cecilia.

bOstegunean, 19:30ean, Arriaga

antzokian.

BILBOBilboko Orkestra Sinfonikoa,Carlos Menarekin: Bosbaroque.

Aingeruak eta heroiak.

bOstegunean eta ostiralean,

19:30ean, Euskalduna jauregian.

BILBORolando Bruno eta 107 Faunos.

bOstegunean, 19:30ean, Shaken.

BILBO Jamones con Tacones.bOstegunean, 20:00etan,

Satelite T-n.

BILBOElena Setien.bOstegunean, 20:30ean,

Kafe Antzokian.

BILBOFee Reega.bOstegunean, 21:00etan,

Hika Ateneoan.

BILBOThe Legendary Tigerman.bOstegunean, 22:00etan,

Kafe Antzokian.

DERIOHerriko Abestiak, Ipar-Aldeeta Jose Maria Arregi abesbatzak.

bGaur, 19:00etan, San Isidro elizan.

DERIODJ Xaibor.bAsteazkenean, 19:00etan, plazan.

DURANGOPako Eskorbuto,Etsaiakeroak eta State Alerta.

bBihar, 22:00etan, Plateruenan.

ELORRIODesbandadas.bOstegunean, 20:00etan, plazan.

ERANDIONorte Flamenco.bGaur, 21:30ean, Xixili Kafen.

ERMUAPispillu, Lamiñe eta Garaizarko Matsorriak abesbatzak.

bBihar, 19:45ean, Lobianon.

GALDAKAOZirkiik Bez.bGaur, 23:00etan, Usansoloko

jaietan.

GALDAKAOFetixe eta Ilargi Beltza.bBihar, 22:30ean, Usansoloko

jaietan.

GALDAKAO Jordi Purti & TiP: Concerto a tempo d’umore.

b Igandean, 19:00etan, kultur etxean.

GERNIKA-LUMOLos Dorados eta Skabidean & The Black Birds.

bBihar, 22:00etan, Iparragirren.

GETXOThe Timpanos.bGaur, 22:30ean, Zearbiden.

GETXOCoppel.bBihar, 19:30ean, Txinuken.

GETXOArteta Gospel Choir.bBihar, 20:00etan, Andres Isasi

musika eskolan.

GUEÑESSaratxo Rock: Los TikiPhantoms, The Wizards, Mocker’s,

Tiparrakers eta Patx & Run.

bBihar, 19:30ean, Zaramillon.

LEIOAUltimo Gobierno, Lagrimas y Rabia eta

Undecimo Mandamiento.

bBihar, 20:00etan, gaztetxean.

LEKEITIOEnara, Karnaba eta Jatorki AZ zortzikoteak, eta

Kantakai eta Kilin Kala abesbatzak.

bBihar, 12:00etan, Andra Mari

elizan. 13:30ean, zortzikoteak

kalez kale ibiliko dira.

LEMOABirkit.bBihar, 11:30ean, Tipirrika gunean.

LEMOALorelei Green, Larregi eta Empty Barrels.

bBihar, 12:45ean, Eskolako aterpean.

LEMOAMississippi Queen Duo.bBihar, 16:30ean, Arlonagusian.

14 BIZKAIKO HITZAOstirala, 2019ko maiatzaren 10aAgenda

LEMOA James Room.

bBihar, 18:00etan, Jolas plazan.

LEMOA J. Gurrutxaga & U. Artola.

bBihar, 19:30ean, Gudarien parkean.

LEMOADead Bronco eta Nogen.

bBihar, 21:30ean, eskola aterpean.

MARKINA-XEMEINHelduen

II. Trikitixa Txapelketa.

bBihar, 18:00etan, Uni frontoian.

MUNGIABenito Lertxundi.

bGaur, 20:00etan, Olalde aretoan.

MUNGIABrothers in Elvis.

bGaur, 22:30ean, Zubikoan.

MUNGIAMike Noegraf,

Pyker Lachiver eta Bale Irmoak.

bBihar, 21:00etan, Mungirocken.

ORTUELLAOihan Vega, Kaotiko

eta Gora Herria.

bGaur, 20:00etan, plazan.

ORTUELLAEsne Beltza eta Trikizio.


PLENTZIAOntario.

b Igandean, 13:30ean,

Bahia de Plentzia hotelean.

PORTUGALETEEl Deseo del Doctor.

bGaur, 23:00etan, Merkatuan.

PORTUGALETEBlue Bird Blues Band.

bBihar, 21:30ean, eta igandean,

13:00etan, Adimusiken.

PORTUGALETEThe Longboardeta The Bilbobillies.

bBihar, 22:00etan, Merkatuan.

PORTUGALETEPuerto Chico.b Igandean, 13:00etan, Solar plazan.

SANTURTZIHairesis, Crepitus,Rabino Arana eta Etxando Pestes.

bGaur, 19:00etan, La Kelon.

SESTAOTurbofuckers, Infeccion

eta Faltons.

bGaur, 22:00etan, Darken.

SONDIKACharlie Cosh & Mikel

Gaztañaga.

bGaur, 21:00etan, Cris Barren.

SOPELAStriknina eta Niketz.

bGaur, 21:00etan, Plaza Beltzan.

SOPELAHollow Humanity,

No Rights, Burning the Waves

eta The Eleventh Plague.

bBihar, 20:00etan, Plaza Beltzan.

SOPELAW.A.B.

bOstegunean, 21:00etan,

Plaza Beltzan.

TRAPAGARANBengolea, Mendipe

eta Alaitasuna abesbatzak.

bGaur, 20:00etan,

Jaunaren Antzaldatzearen elizan.

URDUÑASanturtziko Abots Zuriak,

Zeanuri eta Urduñako abesbatzak.

bGaur, 20:30ean, Andra Mari elizan.

URDUÑAVoltium, GBH

eta Feos pero Majos.

bGaur, 23:30ean, Foru plazan.

URDUÑABasajaun.

bBihar, 17:00etan, Gernika plazan.

URDUÑAZiztada & Rlantz, Hesian

eta DJ Korrokoiek.

bBihar, 22:00etan, Foru plazan.

ZALLAPrisioners of War

eta Shit Hit the Fan.

bGaur, 22:00etan, Skate Parken.

ZAMUDIO3zpa4.

bGaur, 19:00etan, Baserri antzokian.

ZEANURITximeleta Taldea.


ZORNOTZAPetti, Ainara Ortega,

Iñaki Salvador eta Karlos Gimenez:

Imanol Jazz.

bGaur, 20:15ean, Zornotza aretoan.

ZORNOTZAAndra Mari ikastola,

Ekidazu eta Mundaka abesbatzak.

bBihar, 18:45ean, San Joan

Bataiatzailearen elizan.

ZORNOTZALulavai.

bBihar, 20:00etan, Etxanoko

Andra Mari elizan.

ZORNOTZAAlos Quartet.

b Igandean, 17:00etan,

Bernagoitiko San Migel elizan.

ANTZERKIA

ARRIGORRIAGAAlopargo:

Rebelión en la granja.

bGaur, 20:00etan, Lonbon.

ARRIGORRIAGAKemen:

Desesperadas.

bOstegunean, 19:30ean, Lonbon.

BARAKALDOTeatro Español:

Mundo obrero.

bBihar, 20:30ean, Barakaldo

antzokian.

BARAKALDO Improvisa

que no es poco.

bBihar, 20:30ean, Zirkodomoan.

BERANGOSutondoan:

Los árboles mueren de pie.

bBihar, 19:00etan, antzokian.

BERRIATUA Irrien Lagunak:

Irriak plazan.

b Igandean, 18:00etan, plazan.

BERRIATUABocabeats.

b Igandean, 20:00etan, plazan.

BILBOMario Gas: La Strada.

bGaur eta bihar, 19:30ean, eta

igandean, 19:00etan, Arriaga

antzokian.

BILBOP6ko Konpainia Gaztea:

¿Qué fue de Ana García?.

bGaur eta bihar, 19:00etan,

Pabiloi 6n.

BILBO Iñaki Urrutia: Harte.

bGaur, 21:30ean, Bilborocken.

BILBOPeter Panmusikala.

bBihar, 17:00etan eta 19:00etan,

eta igandean, 12:00etan eta

17:00etan, Campos Eliseos-en.

Lemoa b Musika

Goiz eta gau, akustikoanLemoa Akustik Festek musikari andana bat uztartuko du food-truck ja-

narekin eta garagardoarekin, bihar, Arratian. 11:30ean hasi eta gauerdira

arte, Birkit, Lorelei Green, Mississippi Queen, Jon Gurrutxaga eta Urbil

Artola, Dead Bronco, Nogen —argazkian— eta beste ariko dira. FOKU

BILBO Jamming on Tour.

bBihar, 18:30ean eta 21:00etan,

Campos Eliseos antzokian.

BILBOBilbotik Perura jaialdia.

bBihar, 18:30ean, Salestarren

antzokian, Deustun.

BILBOEnsalle: Arar.

bBihar, 20:00etan, eta igandean,

19:00etan, Fundicion aretoan.

BILBOArtebi: Un espíritu burlón.

b Igandean, 19:00etan, Hacerian.

BILBOHaur Antzerki Topaketak.


Kafe Antzokian.

BILBOKatastrofen: Neopreno.

bOstegunean, 21:00etan, Muellen.

DERIOXilipurdi: Tarantela.

bOstegunean, 19:00etan, plazan.

ELORRIO Jaime Ocañaren Goya

desenfrenado, Cristian Martinen

Ser, eta Francis J. Quirosen Cucko.

bGaur, 20:30ean, Arriola antzokian.

ERMUALa Estampida:

Las princesas del Pacífico.

bGaur, 22:15ean, Ermua antzokian.

GALDAKAO Javier Liñera & Ekoma:

Tendríamos que haber empezado

de otra manera.

bGaur, 21:00etan, kultur etxean.

IURRETAPotxin eta Patxin:

Zirkoko izarrak.


PORTUGALETETotum: El hotelito.

bBihar, 19:00etan, Santa Klaran.

URDUÑAAnita Maravillas: Sardiña

bakalao.

bBihar, 13:00etan, Foru plazatik.

ZAMUDIOTartean: Tabernaria.

bBihar, 19:30ean, Bidegorrin.

DANTZA

BARAKALDOAmaia taldea.

b Igandean,Lutxanako jaietan;

12:30ean, Bituritxan, eta

18:00etan Arriotxen.

BERRIATUATio Teronen Semeak.

bGaur, 20:30ean, plazan.

BERRIATUAErdizka Lauetan.

bBihar, 17:00etan, kalez kale,

eta 19:00etan dantza-poteoa.

BILBOAiko Taldea.

bBihar, 19:00etan, Euskal Museoan.

BILBO Jesus Carmona: Camino.

bAsteazkenean, 20:00etan,

BBK aretoan.

DIMADantzari Txiki Eguna.

bBihar, egun osoan, herrian.

ELORRIOCristian Martin: SER.

bGaur, 20:30ean, Arriola antzokian.

SOPELADoos: El fin de las cosas.


URDUÑAPatxi eta Konpainia.

b Igandean, 19:00etan, Foru plazan.

BERTSOLARITZA

BILBOArkaitz Estiballes, Xabat

Galletebeitia, Nerea Ibarzabal

eta Maialen Lujanbio.

bBihar, 13:00etan, Karmelo plazan.

BILBOBolintxu bizirik: Joseba

Barandiaran eta Aitor Esteban

bBihar, 13:00etan, Buia auzoan.

DURANGOAne Labaka eta

Beatriz Egizabal: Erradikalak gara.

b Igandean, 20:00etan, Plateruenan.

ERRIGOITIBizkaiko TaldekakoTxapelketa. Finalerdiak:

Akerbeltzen Antxumak, Miotako

Bidelapurrak eta Zahar-Alive.

bGaur, 20:00etan, Uria tabernan,

Eleizalden eta Ikuilun.

GETXOBertso afaria: Nerea

Elustondo eta Unai Iturriaga.

bGaur, 21:00etan, Saigon Fusion

jatetxean.

PORTUGALETEBalkotik balkoiraeta herri bazkaria: Koldo Gezuraga,

Kerman Diaz, Asier Galarza, Paule

Ixiar Loizaga eta Unai Mendiburu.

b Igandean, 13:30ean, Merkatuan.

BESTELAKOAK

BILBOMiren Agur Meabe eta

Eraul: errezital poetiko musikatua.

bAstelehenean, 19:30ean, Arriaga

antzokian.

BILBO Imanol Ituiño magoa:

Zur eta lur.

bAsteartean, 19:30ean,

Otxarkoagako udaltegian.

BILBOD’Albeniz magoa: Personal.

bOstegunean, 19:30ean,

Otxarkoagako udaltegian.

DURANGOTxoborro magoa.


Plateruenan.

GERNIKA-LUMOSun magoa:

Liluraren laborategia.

b Igandean, 17:00etan, Lizeoan.

SANTURTZIHector Alterio & JoseLuis Merlin: Como hace 3.000 años

poesia errezital musikatua.

bGaur, 19:30ean, Musika Eskolan.

15BIZKAIKO HITZAOstirala, 2019ko maiatzaren 10a Agenda

Natalia Salazar Orbe Berriatua

Katuak —beltzak,

bereziki—, ez dira

oharkabean pasa-

tu historian zehar.

Animaliak badu

xarma bereziren bat, eta erakar-

garri egin zaio gizakiari mendee-

tan. Ia gurtu ere egin du garai

batzuetan, eta gaiztakeriaren

iruditzat hartu dute beste

batzuetan. Antzinako Egipton,

esaterako, animalia sakratuak

ziren; Bastet jainkosak katu

baten itxura zuen. Erdi Aroan,

berriz, erabat aldatu zen katue-

kiko ikuspegi hori. Bereziki,

Europan, deabruarekin eta sor-

ginkeriarekin lotzen zuten.

Katuen ezaugarri diren indepen-

dentziak, erabakimenak eta isilik

ibiltzeko gaitasun horrek —eta

garai hartan zegoen espeziearen

gainpopulazioak— eragin zuten

zeukan ohorezko tokitik maldan

behera erortzea. Sorginekin lotu

zituzten. Askok uste zuten sorgi-

nak eurak katu bihurtuta ibiltzen

zirela gauez, kalerik kale. Sorgin

ehiza hasi zenean, katuek ere

antzeko bidea pairatu zuten.

Haiek erretzeari ere ekin zioten.

Euskal Herrira ere iritsi ziren

uste edo sinesmen horiek. Horren

erakusgarri da Katu baltza kon-

daira. Jabier Kaltzakortak jaso

zuen Lea Artibaiko ipuinak lane-

an.

Berriatua inguruko baserri ba-

tean kokatzen da. Gauero, denak

ohera joaten zirenean, baserri

hartako andrea gorua egiten ge-

ratzen zen sukaldean. Gau batez,

hamabiak inguru zirela, katu

beltz bat sartu zen leihotik gelara,

eta emakumearen ondoan jarri

zen. Denbora batez han egon os-

tean, salto egin eta kalera atera

zen.

Hurrengo egunean ere gauza

bera egin zuen: leihotik salto egin,

eta bere ondora gerturatu zen. Hi-

ruzpalau egunetan gauza bera

gertatu zitzaionez, gaizki pentsa-

tzen hasi zen: «Hau katu hau ez

da parte onekoa», pentsatu zuen.

Goizean goiz, senarrarengana

abiatu zen, ohetik altxatzeko asti-

rik ere eman gabe. Andrearen ezi-

negon handia ikusita, erabaki

zuen gau hartan bera geratuko

zela sukaldean gorua egiten, zer

gertatzen zen ikusteko.

Katua han, berriz ereEsan eta egin. Gauerdia iritsi zen.

Eta, aurreko gauetan gertatu zen

bezala, katua sartu zen leihotik.

Bere oinen parean, begira-begira

jarri zitzaion. Handik, berehala in-

guruan saltoka hasi zitzaion. Gizo-

nak, hark gauza onik ezin zezake-

ela ekar pentsatu eta esanda, ma-

kila sendo bat hartu zuen, eta be-

rriz ere ekin zien bere eginkizunei.

Halako batean, ezusteko galan-

ta hartu zuen. Katua ondoan jarri

zitzaion, eta hitz egiten hasi zen:

«Zer, gizona, eta gorutan?», bota

zion animaliak. Gizonak, alboan

zeukan makila hartu eta bizka-

rrezurrean zartakoa ematen zion

bitartean, erantzun zion: «Eta zu,

katua, eta berbetan?».

Kolpe izugarria jaso arren, ka-

tuak ihes egin zuen etxera sartu

zen leku beretik: leihotik salto

egin zuen kalera.

Bizilagunaren abisuaEgunsentia iritsi eta berehala, za-

kur zaunkada bat entzun zuen

baserriko ate nagusiaren ondoan.

Atera irten, eta «Eup» batekin

agurtu zuen bisitaria. Ondoko ba-

serriko morroia zuen aurrez au-

rre. «Egun on» batez erantzun

zion. Baina gauza onik ez zeukan

kontatzeko. «Albiste bat dakart.

Gure nagusiak hara joan

zaitezen nahi du, gauza

bat esan behar dizula-

eta».

Auzokoaren etxera

sartu bezain laster kon-

turatu zen zerbait larria

gertatzen ari zela, etxeko

bizilagun guztiak nega-

rrez ari ziren eta.

Ohean etzanda aurki-

tu zuen gizona. Barkamena eska-

tu zion bizilagunari. «Zer egin di-

dazu nik zu barkatu behar izate-

ko, bada?», galdetu zion gaua

sukaldean eman zuen gizonak.

Bizilagunaren erantzunak harri-

tuta utzi zuen: «Bai, neu naiz

katu bihurtuta zure andrearen-

gana joaten zena». Barkamena

eman zion. Eta bake hori sumatu

bezain laster hil zen katu beltza.

Sineskerien abiapuntuaSorginkeriarekin, gaizkiarekin

eta zorte txarrarekin lotura izan

dute katu beltzek, beraz. Dena

den, Europako hainbat herrialde-

tan kontrako esanahia ere hartu

du animalia horrek. Baina, giza-

kiak zergatik ditu era horretako

sineskeriak? Antzinatik datorren

kontua da. Euriaren dantzei erre-

paratzea besterik ez dago. Behar-

beharrezko elementua zen euria,

uzta aberatsa lortu eta elikagaiak

izateko. Gizakiaren kontroletik

kanpo zegoen, ordea, eta edonola

lortzen saiatzen zen behar handia

zegoenean. Dantza ere erabiltzen

zuten horretarako. Eta dantza

eginda, lehenago edo geroago eu-

ria egiten zuen. Dantzaren eragi-

nez izan zela sinesten zuten or-

duan. Sineskeria indartu egiten

zen eta dantzan jarraitzen zuten.

Asko beldur dira probatzeko zer

gertatuko litzatekeen dantzatze-

ari utziz gero. Eta beldur horrek

betieretzen du sineskeria.

Katu beltzak zori onaren zein txarrareniragarle gisa hartu dira historian zehar.Sorginkeriei lotuta ageri da Berriatuankokatzen den ‘Katu baltza’ kondairan.Animalia bihurtutako pertsona gisaazaltzen da katua ipuinean.

Zazpi bizirikgabeko katua

IBO

NE

LO

RR

I.E

US

BIZKAIKO HITZAOSTIRALA, 2019ko maiatzaren 10a

Zuzendaria: Aitziber Laskibar Lizarribar. Argitaratzailea: Bizkaiko Hedabideak SM.Lege gordailua: SS-1515-2010 ISSN: 2173-1721

www.bizkaia.hitza.eus [email protected]

sHALA BAZAN EDO EZ BAZAN...

Katu beltz bat sartu zenleihotik gelara, eta andrearenondoan jarri zen. Gero, salto egin, eta kalera atera zen

Auzokoaren etxera sartubezain laster konturatu zenzerbait larria gertatzen ari zela:denak negarrez ari ziren

BIZKAIKO HITZA - Berria€¦ · gehiengo osoa. EH Bildu izan zen bigarren in-darra duela lau urteko...

Documents

Transcript of BIZKAIKO HITZA - Berria€¦ · gehiengo osoa. EH Bildu izan zen bigarren in-darra duela lau urteko...