BIZKAIKO FORU ALDUNDIA GizaRTe eKiNTza SaiLa Aktib… · eKINtZA pLANA egIteKO pROZesUA:...

edizioa: BIZKAIKO FORU ALDUNDIA GizaRTeeKiNTzaSaiLa Ugasko3,2.soLaIRUa 48014BILBao

dIseInUa: LogoRItmo.dIseñoyComUnICaCIónVIsUaL

IsBn: 978-84-7752-471-8

L.g.: BI-2026/2010

�

sARReRA 5

1. BizKaiaNzahaRTzeaKTiBoaSuSTaTzeKoeKiNTzapLaNaReNtestuingurua 7

1.1.Gizarte-etademografia-aldaketakBizkaian:aukeraetaerronka 7

1.2.erakundeenaurrekariak:zahartzeaktiboarenaldekoBizkaiaadierazpena 8

2. BIZKAIAN ZAhARtZe AKtIBOA sUstAtZeKO eKINtZA pLaNaReN ABIApUNtU pReMIsAK 9

2.1.printzipioak 9

2.2.zahartzeaktiboarenkontzeptua 10

2.3.zahartzendenpertsonarendimentsioanitzak 11

3. BIZKAIAN ZAhARtZe AKtIBOA sUstAtZeKO eKINtZA pLANA egIteKO pROZesUA: pARte-hARtZeA etA ADOstAsUNA 13

3.1.Kontsulta-etahausnarketa-prozesua 14

3.2.GizarteekintzaSailarenpolitikapublikoenazterketa 14

3.3.BizkaikoadinekoenBatzordearenekarpenak 15

4. BIZKAIAN ZAhARtZe AKtIBOA sUstAtZeKO eKINtZA pLANAReN heLBURU etA jARDUN-ILDOAK 17

helburuoperatiboak 25

ekintzak 27

�

Bizkaiko Foru aldundiak, adinekoek gure gizartea-rentzatkapitalaktibogarrantzitsuaosatzendutelakontuanizanda,jadanikplanGerontologikoankolektibohorrenbeha-rrizaneietaeskarieiprograma-,zerbitzu-etaprestazio-zo-rrozabalarenbidezerantzutekointeresaagerianutzizuen.horienartean, zahartzeaktiboarensustapenanabarmendubeharda.

Bizi-kalitatea eta zahartze aktiboa teoria hutsarenplanotikxedeetaekintzazehatzetaraigarokodira.Lehenen-gohurbilketazahartzeaktiboarenaldekoBizkaiaadierazpe-naizanzen.hainzuzenere,horienezaugarriakdirelamedio,kontuan izanbeharrekoagiribihurtuda.horiaurreraera-matekouneairitsida,Bizkaianzahartzeaktiboarenkulturasortzekoibilbideanaurrerapausoaematekoa,bederen.

hainbaterakundekzahartzeaktiboarengizarte-egin-kizunarennahizhorisustatzendutenpolitikakdiseinatzekobeharrizana nabarmentzen jarraitzen dute, betiere parte-hartzearenbalioa,adinekoenekarpenaetaadinaren,sexua-renedourrakortasunmailarenaraberakobereizkeriakezja-satekoeskubideaaintzathartuta.Nazioartekobulkadahorietaadinekoaerkidegokobizitzaren,bizi-helburuenezarpe-narenetahoriekerdiestekobeharrezkoakdirenahaleginenantolakuntzaren protagonista gisa ezartzen duen zahartzeaktiboadirelabide,BizkaikoForualdundiakzahartzeakti-boarenaldeaurrerapausoberrihoriemangodu.

pertsonek modu aktiboan zahartzea nahi eta jakindakiten pertsonen mesederako baldintzak sortzeak admi-nistrazioarenmaila guztien eta eremuguztiengain eragi-naizateazgain,gizartearengainorokorreaneraginaizangodu.Gobernueneta sektoreenartekokoordinazioazahartzeaktiboaahalbidetzenduentestuinguruasortzekooinarrizkopremisa da. horrez gain, zahartzea prozesu pertsonala da,ezaugarrietaadierazgarribakaretaerrepikaezinakbarneanhartzendituenagizakiaribegira,etamoduaktiboanzahar-tzeko, beharrezkoak dira pertsonaren erabaki kontzienteaetaborondatea.horregatik,ezinezkoadahoriezartzea.horidela eta, pertsona guztiak batera bizi eta modu aktiboanzahartzendirenakbiltzendituengizarte-errealitatealortzea,inguruneari lotuta eta konprometituta -beti nahiak, ahal-

sarrera

�

menaketainteresakaintzathartuta-,gobernuekahalbidetudezaketengauzada,etahorretarakoezinbestekoadagiza-kiarenetaantolatutakogizarte-eragileenartekolaguntza.

halaber,BizkaikoForualdundiakbadakisustatunahiden zahartze aktiboa gizarteeta kultura-errealitate ze-hatzeangauzatubehardela, bainaaldi berean, errealitatehoridinamikoaetaaldakorraizangoda-pertsonarekinger-tatzendenbezala-,etaezinezkoadahoriaurreraeramate-kolaneanaridirenpolitikarietateknikariarduradunakaldebaterauztea.Gauregungoingurunea,bestepuntubatzuenartean,globalizazioarenetateknologiarenondorioznabar-mentzenda,baitabiinguruabarhorienpotentzialtasunabi-latu eta uzi hori eskuratzeko aprobetxatzeagatik ere. izanere,horiguztiakontuanizanbeharkoda,betiereikuspuntuberritzaileaemanda.

Gisabertsuan,beharrezkoadagizarte-balionagusiakaztertzea. Berehalakotasuna, gazteriarekiko gurtua, erabil-garritasunaetaeraginkortasunabeharbadaezdiratestuin-gururikmesedegarrienak,bainazalantzarikgabe,nahitaezkoekintza-esparruaeratudute.Bada,balionagusienaldaketaedozehaztapena,etazahartzeaktiboabultzatzekobestelakobaliomesedegarriagoenbirbalorazioa,hots,esperientzia,ja-kituria, hausnarketa, “izan” eta “ukan” kontzeptuenartekoeztabaida,edoirmotasuna,betizahartzeaktiboasustatzekomotaguztietakoahaleginarenerronkaosagarriaizangoda.

Bizkaiko Foru aldundiaren ariora, orrialde hauetanazaldutakoagiriahurrengourteetaneskuhartzendutenera-gileenesfortzuakbultzatuetabideratzenjarraitzekotresnaerabilgarriaizangodelakoandago,baietazahartzeaulertze-komoduanbenetakoiraultzaahalbidetukoduelakoanere.

Baldinbaitere denbora gutxi barru “modu aktiboanzahartzea”“moduaktiboanbizitzea”kontzeptuanurtzeabi-zitzaren etapa guztietan, eta hori jakina, gizarte anitzean,kultura artekoan, belaunaldien artekoan, solidarioan, etaadinarenbalioarizorzaionerrespetuzkoangertatzea.

�

1.1.gizarte-etademografia-aldaketakBizkaian:aukeraetaerronka

XX.mendearenbigarrenerdialdean,Bizkaikopertsonenbizi-itxaropenabatezbeste20urtegehiagoareagotuda.Gauregun,bizi-itxaropenhori83urtekoadaemakumezkoenkasuan,eta79urtekoa,gizonezkoenkasuan.

horidelaeta,gauregunlehenohikoaezzenegoera,hauda,bilobekaitona-amo-nakezagutzea,gauregunerabatarruntada.aregehiago,arraroaizatenhasidabirbi-lobekbirraitona-birramonakezezagutzea,hots, laubelaunaldiepe-esparruberdineanbizitzea.

hurrengo50urteetan,Bizkaianetagaratutakomunduarengainerakotokietanaurre-karirikgabekoaldaketabiziizangodu,bizi-itxaropenarengehikuntzarenetajaiotza-tasarenindizebaxuenondorioz.halaber,65urteetaadinhorretatikgoragokobiztanleenkasuan,hazkundegarrantzitsuagertatukoda.

zoritxarrez, hainbat kasutan egitate hori ikuspegi negatibotik bakarrik ikusten da,hauda,mendekotasunaren,gizarte-gastuarenetaantzekokasuenondorioz.errealitatean,-adinekoekbiztanleriarenproportziohandiagoaosatzenaridirenheinean-,horribegiraeginbeharrekoekarpenaerehandiagoadaetaaurrerantzeanerehalaizandaiteke.

zorionez,adinekoenerrealitateaaldatzenarida-nahidenabainomotelago-etaho-rieiburuzkoideiazaharrakerealdatzenaridira.Gauregun,adinekoakoraindelahamarka-dabatbainoosasuntsuagodaude, ekonomiaren ikuspegitik ekarpenakegitendituzte, eta-oraindikereberezikibeharrizanakdituztentaldeakdaude-pobreziaetazahartzeajadanikezdirasinonimoak.

adinekoaskokbizitzazgozatzendute,etaeurenadinakontuanizangabe,bizitzakes-kaintzendizkienaukerakahalikgehienaprobetxatzendituzte,familiarekinetaerkidegoarekinbatera.halaere,etorkizunekoerronkagarrantzitsuaadinekoekgizartearibegiraeginditzake-tenekarpenakbultzatzeada.adinekoekordezkatzendutengizakapitalazgozatzeagizar-tearenbizi-kalitateahazi, eraldatuetahobetzekobaliabidepribilegiatuada,bainahorienekarpenaaurreraemanahalizateko,beharrezkoadabideberriaksortzea,“parte-hartzea”riburuzkokontzeptumugatuakhaustea,etaadinekoakeurenpotentzialtasunariburuzkon-tzientziahartzea.

Gizarte-etademografia-aldaketahorienbidez,funtseanerkidegoarietaeragileeibe-girabierronkaetaaukerakagertudira.

1.BizKaiaNzahaRTzeaKTiBoaSuSTaTzeKoeKiNTzapLaNaReNtestuingurua

�

Gobernuekgizartezahartuariburuzkojarreraketaaurreiritzienaldaketarekinetaper-tsonarenautonomiahobetunahizbizitzaaldatzekoideianahizteknologiaberritzaileakaz-tertzekobeharrizanarekinzerikusiadutenerronkeiaurreegingodie.arrakastarekinkonpon-duahalizateko,adinekoeieskainitakopolitikapublikoaketaarreta-motaberrirojorratzekoaukeradago.Beharrezkoadaerakundeeneskutikzahartzeahesiadelaadieraztenduenideiaaldebaterautzietaekonomiarennahizgizartearenikuspuntuetatikekarpenakegitekoepeadelapentsatzea,batikbat,erkidegoarenlanarietakonpromisoarihelduta.zahartzeaktiboajendaurreanezagutaraztekoahaleginahorierdiestekobaliabidepribilegiatuada.

Bigarrenerronka,erkidegokokideguztiakbarneanhartuta,gurezahartzearizentzuaematekoaukeraberriakbilatzekogaiizatenprestatzenikasteada.Beharrezkoadaazpimarra-tzeazahartzeahorretazgozatzekoaukeraetagarapenaahalbidetzendituenaukeralortzekonorbanakoarenerantzukizunadela.Moduaktiboanzahartzen“ikastea”,orobat,moduakti-boanbizitzeada,etaherritarguztiekzahartzeaktiboarenaldekoinguruneakahalbidetzekokezkatzeakondoriopositiboakeragingoditu,bainaezbakarrikpertsonazaharreneidagokie-nez,ezpadaerkidegoguztiaridagokionez.

1.2.erakundeenaurrekariak:ZahartzeaktiboarenaldekoBizkaiaadierazpena

zahartzeaktiboabultzatzekokezkaGizarteekintzaSailakegindakolehenagirianikusidaiteke.hainzuzenere,Zahartze Aktiboaren aldeko Bizkaia Adierazpenadeitzenda.Bizimo-duaktiboarietaosasungarriariburuzkosentsibilizazioetahausnarketagauzatzekolehenengobaliabideaizateanahizen,baitazahartzeanere,etabalioriknagusienetakoazahartzeaetazahartze-prozesuaulertzekomoduahedatzeaizanda,hauda,baikorragoa,osasungarriagoaetanahiagoaizateaBizkaikopertsonaguztientzat.

Gainera, biztanleriak zahartzekobalioari eta ongizatepertsonalarennahiz gizarte-ongizateareninpaktueiburuzkogogoetaegindu,etazahartutakopeRTSoNarenoinarrizkotokianabarmentzekobaliagarriaizanda,protagonistabihurtutaetazahartze-estilopasiboa,etsiaetazerbitzuenjasotzailehutsaeztabaidatuta.

Bestalde,ikuspegizabalagoan,zahartzeaktiboarenaldekoBizkaiaadierazpenakgureerkidegokoadinekoenganazuzendutakogauregungoekintzakeztabaidatzekogakoerabil-garriakeskainidituelaazpimarratubeharda,baita“pertsonarekin”egitendenlanarenestiloberriabideratuduelaere,betierejardueraerabakipertsonalakhartu,parte-hartzekonplizeaizanetaproiektupertsonaletanetagizarte-proiektuetaneskuhartzeabezalaulertuta,eta,ez,ordea,“egitehutsa”edozereginmanipulatzailebezala.

zahartzeaktiboarenaldekoBizkaiaadierazpenaerkidegoosoarenhausnarketanahizekintzabultzatzendituenerreferentzia-agiriaizatenjarraitukoduelakoangaude.planhorrenxedeaaurrekontuakoinarridituenproposamenaeskaintzeada.

pLaNaReNtestuingurua

�

2.1.Printzipioak

ekintzaplanhonetanjasotakoprintzipioakzahartzeaktiboarenaldekoBizkaiaadie-razpenarenoinarridirenberberakdira.halaber,adinekoeibegiraNazioBatuekaintzatetsi-takoprintzipioakdira,etaasmoenkatalogoedoadierazpenhutsazizateazharaindi,ardura-dunpolitikoentzatetaerkidegoarentzatosotasuneanoroigarrietengabeaizanbehardira:

•autoerrealizazioa-renprintzipioa,adinekoekeurenahalmenaksendotzekoauke-rakbilatzekoeskubideiraunkorraaintzatestenduena,hezkuntzaren,trebakun-tzaren eta enplegu-aukeren bidez, baita erkidegoaren gaietan parte hartzekoaukeraere.Garrantzitsuadakontuanizateazahartzeanbizimoduaktiboasus-tatzenbada,printzipiohoriondorioguztiekineurengainhartzeaekarrikoduela.hauda,ezdanahikoapartehartzekoaukeraksortzea-horibeharrezkoa izanarren-,aukerahorrenerabilerabultzatubeharda.horretarako,pentsamoldeaaldatu, ohiturak sortu, trebetasunak eta jokabideak garatzeko ekintzak sortubehardira,betiereerdiestekozailagoakdirenak.

• independentzia-ren printzipioa, adinekoek euren autonomiari ahalik gehieneusteko nahia aintzatesten duena, eta elikaduraren, etxebizitzaren, uraren,diru-sarreren, hezkuntzaren, garraioaren eta segurtasun fisikoaren oinarrizkomaterialeiburuzkoeskubideakegikaritzekoziurtasunariosoestu lotutadago.ezinezkoadazahartzeaktiboariburuzmintzatzea,pertsoneksegurtasunarietaongizateariburuzkooinarrizkobeharrizanakasebetetaezdituztenean,etamen-debaldekoherrialderikgehienetanhoriekbermatzekobeharrezkoakdirenmeka-nismoakdituztenezgero,beharrezkoadatalderikahuleneiarretaematea.

•Parte-hartze-arenprintzipioa,pertsonarengainerakoeskubideguztiakegikaritzekooinarriada,etazahartzeaktiboarenaldekoardatzetakobatda,osasunarenMunduerakundeakzehaztutakoarihelduta.printzipiohoridelamedio,adinekoenbeharriza-naknahizgaitasunaktoki-,foru-etaautonomia-ekimenguztienplangintzarenetabetearazpenarenbarruanjasobehardira,hots,horieizuzendutakomotaguztietakojarduerarenedoproiektuarenplangintzarenetabetearazpenarenbarruan,zahartzeaktiboa sustatzeko programak barne. adinekoek zuzenean ukitutako erabakiakkontsultatzekoeskubideaizangoduteetaeskubidehoriaintzatetsieginbeharda.

•Duintasuna-renprintzipioa,adinekoakgutxietsiedoerrespetugutxirekin tratatubeharezdirelabaieztatzenduena.adina,urrakortasunedoezgaitasunmailakon-

2.BizKaiaNzahaRTzeaKTiBoaSuSTaTzeKoeKiNTzapLaNaReNaBiaPuntuPremisak

10

tuanizangabe,gizakibakoitzarenduintasunarenondoriozhorrenberezitasunaetadimentsioanitzakaintzatetsietabaloratukodira,erretiratuarenegoeran,osasun-egoeran edomendekotasun-egoeran oinarritutako estereotipoez haraindi. adine-koeiburuzkoestereotipoenhausturaedoeztabaidaadinekoarenduintasunarenal-dekoekintzaorozeharkatubeharduenxedeada.

•arretarenprintzipioa,adinekoeilaguntzaeman,nahietabehardutenarreta-motariburuzkoerabakianeskuhartuetaerrespetuarekinarretaematekoes-kubideabaieztatzenduena.Gurekasuan,zahartzeaktiboasustatzeko,pertso-neilaguntzaemanbeharzaieegonekobizimoduakaldatuahalizateko,bizitzaindependenteabultzatzenduenteknologiaberriakerabiltzekoedoedozeintes-tuingurutan(erkidegoanedoerakundean)bizimoduaktiboaizateko.

2.2.Zahartzeaktiboarenkontzeptua

zahartzeaktiboarenkontzeptua60.hamarkadansortuzen,hainzuzenere,jarduera-ren teoria(havighurstetaalbretch,1963)sortuzenean.Teorihorrenariora,aktibojarduteaongizaterakobaliabideada.Moduaktiboanbizitzeabertanbeherautzitako jarduerenetaeginkizunenordez-erretiroabezalakobizi-aldaketakaintzathartuta-pertsonarentzatesa-nahiadutenbesteberribatzukezarritalortzenda.

hainbaterakundek,eLGaedoeuroparBatasunabarne,zahartzeaktiboariburuzkogogoetaegindute.halaere,osasunarenMunduerakundeakzahartzeaktiboarenaldekokon-tzeptuazabaldudu,definiziohauemanda:

“Pertsonen bizi-kalitatea bermatzeko osasun, parte hartze eta segurtasunerako aukerak hobetzeko prozesua zahartzen diren heinean”(oMe,2002:12).

oMerendefiniziohorrenbidez,puntuhaueknabarmendubehardira:

-pertsonakgizartean,ekonomian,munduespiritualeanetaherritarrenmun-duanetengabe parte hartzeko “jarduera”ri lotutadago, eta ezbakarrik,ordea,ikuspuntufisikotikaktiboegoteariedolanbide-jardueragaratzeari.

-adinekoenaniztasunaetabizitako bizi-balioa.

-Moduaktiboanzahartzeakprebentziorako eta osasunaren sustapene-rakoeraginadu,etapolitikapublikoekhorrenaldeegitendutenpoli-tikakhobetubehardituzte,etaez,bakarrik,zehatz-mehatzarinduedoosatzendutenak.

horrela,zahartzeaktiboafuntsezkobaliabideada,batikbat,pertsoneketaerkide-goekbizi-kalitatearen potentzialagauzatuetabizitzaren zikloanzeharesanahiaizateko,

aBiaPuntuPremisak

11

BIzkaIanZahartZeaktiBoasustatZekoekintZaPlana 2010-2011

baitagizarteanbeharrizanen,nahienetatrebakuntzenariorapartehartzekoere,betierelaguntzak,babesa,segurtasunaetazaintzakeskainitahalakoakbehardituztenean.etahori guztia, pertsonarenmendekotasun edourrakortasunmaila, sexua edoadina aldebaterautzita.

zahartzeaktiboasustatzeko,erantzukizun pertsonala,belaunaldienartekotopake-ta, solidaritateanahiz ingurumesedegarriak sustatu eta orekatubehar dira.horretarako,ezinbestekoadaeskuhartzenduteneragileguztiakjokoansartzea,ezbakarrikohibezalakontuan izandako sektoreak -osasun-sisteman eta gizarte-zerbitzuak-, baita hezkuntzari,lanari,etxebizitzari,garraioari,gizartesegurantzari,justiziarietalanda-nahizhiri-garapenariburuzkoakere,eurenjokabideabiztanleenbizi-kalitateabermatzekoerabakigarriadelako.

zahartze aktiboak jardueraren kontzeptua esangura zabaleanbarneanhartzen du,zehaztapenmailahandikoekintzaketagauzatzeakegiteakontuanizangabe,bereziki,eskuhartutakobizi-jarrera gisaulertuta.Bada,“aktiboaizatea”pertsonakbereosasunazaindu(ohituraosasungarriengarapena,egoerafisikoaetapentsamoldeaaktiboaizatea)nahizgi-zartearenerrealitatean(bestepertsonekinharremanetanjartzea,erkidegoarenbizitzaneskuhartzea)partehartzekoerantzukizuneanislatuda.Gauzatzezehatzakbere-beretikarrazoi-tuta bizi behar dira, horietan pertsonarentzat bereziak eta esanguratsuak diren osagaiaklehenetsita,etahorrenbestez,gakoparte-hartzailearen,oso-osokoaren,malguaren,kalita-tezkoaren,ebaluagarriaren,iraunkorrarenetaberritzailearenbidezgauzatubehardira.

2.�.Zahartzendenpertsonarendimentsioanitzak

pertsonabakoitzabakarraetabereziadelaadieraztenduenbaieztapena,eta,arra-zoihoridelamedio,adinekoenkolektiboaanitzaetaheterogeneoadelaadieraztenduena,agirihorrenfuntsezkopremisada,bainahorrezgain,gizakiarendimentsioanitzakkontuanhartzeaekintzaplanhonenxedeakaukeratzekouneanbaliagarriaizangoda.

SchalockenetaVerdugorenbizi-kalitateariburuzkolanetanzenbaitoinarrizkodi-mentsioren bizi-kalitatearen eremuak identifikatzeko eredu heuristikoa jorratu da, halanola,ongizatefisikoaetaemozionala,garapenpertsonala,autodeterminazioa,pertsonenartekoharremanak,gizarteratzeaetapertsoneneskubideak.

Moduaktiboan,eskuhartutaetaerrealitatearilotutazahartzeajarraianadierazitakoeremuetanpertsonarenongizatearekinlotutadagoelaegiaztatzendutenhainbatnabarita-sunenpirikodaude:

•autokontzeptu doituaren garapena, errealitatearen onarpena eta pertsonak beregaitasuneibegiraduenkonfiantza.

•pertsonakerronkapertsonalberriakezartzerabultzatzenduteninteresberrienso-rrera;parte-hartzeaetaautonomiaahalbidetzendutengaitasunen,trebakuntzenetaezagutzeneskuraketa;etabizitzanzeharikastekoaukeraetanahia.

12

•Modu kontzientean aukeratu eta erabakiakhartzekogaitasuna; bizi-helburuakidentifikatzeabizi-proiektupertsonalakontuanizanda;moduaktiboanerantzu-kizunakberegainhartzeaetaaldaketetaramodupositiboanegokitzekoestrate-giakizatea.

• pertsonen arteko harremanei eustea, errealitatea hizkuntzen eta adierazpen-moduezberdinenbidezadieraztekogaitasunarieskersortzendirenak;besteper-tsonabatzuekinkomunikatzekonahiaetaloturaesanguratsuakezartzekonahia,aurretikezarritakoiritzieikalterikegingabe.

•erkidegoan sartzea,horreneraikuntzanetagarapenean laguntzaeskainita, etaerkidegohonekeskainitakokulturaz, izaerazetabelaunaldiezberdinezbestekopertsonekintopaketakegitekobaliabideezetaaukerezgozatuta.

•ongizatefisikoa,pertsonakhoribermatzendutenoinarriakezagutzendituenean,osasunarengainekozaintzabereardurapeangeratukoda,etaikuspuntufisikotiknahizadimenarenikuspuntutikdenboraniraungodutenjarreraosasungarriakga-ratukoditu(jarduerafisikoa,hobbipizgarriak,elikadura,...).

• Munduari buruzko pentsamendu kritikoaren garapena eta balio-eskalan askata-sunarenerrespetuaetaberdintasunabezalakobalioakjasotzea.

zahartzekomoduaktiboa,gizakiarenerrealitateaeratzendutenaskotarikodimentsio-engarapenahobetu eta bizitzarenberezitasunera doitutakobizi-kalitatearenhobekuntzaahalbidetzendituena,gizarteaestigmatizatuetabereizibeharrean,aniztasunabateginetahoribaloratuta.

aBiaPuntuPremisak

1�

ekintzaplanhaugaratzeko,beharrezkoaizandaaurre-tiaz azterketa, kontsulta eta hausnarketarako mekanismo ba-tzuk garatzea, batik bat, biztanlerian zahartzeko mekanismo aktiboakezartzeko,herriadministrazioak,gizarte-jarduleaketaadinekoakosotasuneanbarneanhartuta.horidelaeta,zahartzeaktiboari buruzko kezkak, iritziak eta sentsibilizazioa ezagutubeharda,hirumekanismozehatzerabilita:

1. Gure administrazioen eremu politikoaren etateknikoaren ordezkarien iritziari buruzko azterlana.zahartze aktiboaren aldeko Bizkaia adierazpeneanjasotakoarenariora,zahartzeaktiboarenkultura-al-daketaren leherrarazleaerakundepublikoeneskutikhoriahalbidetzeaizanbeharkolitzateke.horregatik,gaihorren ingurukopentsamoldea zeinden jakiteaadierazleonadazahartzeaktiboarenaldekosentsi-bilizazioaezagutzeko.

2. BFaren Gizarte ekintza Sailaren politiken garapenmailarenatarikoazterketa.Beraz,zahartzeaktiborakoprozesuaksustatzekogaitasunaaipatuda.

3. Batzordeeskuordetuarensormena,BizkaikoadinekoenBatzordearen barruan, gure lurraldeko adinekoen,profesionalen, elkarte-ehunaren, unibertsitateen etagainerakogizarte-eragileen taldeheterogeneoenetazabalenikuspegiaketasentsibilizazioakekarriditue-na, zahartze aktiboari buruz. Batzorde horrek haus-narketa-lanpertsonaletakolektibobaliozkoa,etenga-bea,etaezbetierraza,duenoinarriakontuanizandaproposamenzehatzakeginditu.

�.BizKaiaNzahaRTzeaKTiBoaSuSTaTzeKoeKiNTzapLaNaegitekoProZesua:paRTe-haRTzeaeTaadoSTaSuNa

ProZesuarenaurkeZPena

14

�.1.kontsulta-etahausnarketa-prozesua

Gure lurraldeko herri administrazio ezberdinetako figura politikoekin egindako to-paketaketamintegiakdirelamedio,zahartzeaktiboarekinzerikusiaduteniritziak,kezkaketainteresakezagutudira,etaekarpenakplanhonenaurrekohausnarketa-prozesuanjasodira.

Kontsulta-prozesuhorrenbidez,labur-laburseialderdinabarmendudaitezke:

•Bizkaikoadministraziomailaezberdinetanlanegitendutenpolitikarieketateknika-riekbadakitegizarte-etademografia-ezaugarriekzahartzeaulertzekomoduanal-daketaeragitekoaukerahistorikoaosatzendutela,etaerkidegoanadinekoen(geroeta kolektibo eratuagoa, geldiezinagoa eta zaharragoa) parte-hartze aktiboa etaesku-hartzaileaahalbidetunahida.

•horrezgain,adinekoenirudiestereotipatuakontuanizandu(pertsonapasiboeilo-tutadagoena,funtseanadministrazioakhorribegiradiseinatutakojarduerarenedoekimenarenjasotzaileak)etaadinekoarenikuspegimugatuhorialdatzeazahartzeaktiboarenezartzekogakonagusiada.

•praktika-motabatikuspuntukritikotikbaloratzendu,sarritan,administrazioeksus-tatu eta babestutakoa. izan ere, oinarri-oinarrian, aktibismoa (egin egiteagatik)gehiagoahalbidetzekojarduerakantolatukoditu,bizimoduautonomoaerabatsus-tatugabeaktiboizatearenordez.

•adinekoezberdinarenganazuzendutako“estiloesku-hartzailea”baloratuetaesku-ratunahida,adinekoeibegiralaguntzaetakoordinazioaabiapuntuhartutaekintza-moduabultzatuta,erkidegoanneurrihandiagoanbarneanhartutadagoena(bereizigabe),irisgarriagoaetairekiagoa.

•Bereustez,garrantzitsuadaadministraziokoprofesionalenprestakuntzaetabirzikla-pena,baietaekintzazehatzakdiseinatuetaabianjartzekoorientabideaeskaintzendutenfigurakere,zahartzeaktiboasustatzekoxedearekin.

•administrazio ezberdinen arteko koordinazioa eta sektoreen arteko koordinazioafuntsezkoakdirazahartzeaktiboaerdiesteko.

�.2.gizarteekintzasailarenpolitikapublikoenazterketa

2008.urtean,GizarteekintzaSailakpolitikakzahartzeaktiboarenprozesuaksustatze-kogaitasunarenikuspuntutikberrikustekoerabakiahartuzuen.

azterlanakanpokoaholkularitzekeginzuten,etaabiapuntupremisagisaosasunarenMunduerakundeakzahartzeaktiboarenoinarrizkoosagaigisadefinitutakohiruardatzera-biliziren:

egitekoProZesua:paRTe-haRTzeaeTaadoSTaSuNa

1�


-oSaSuNa:zahartzeaktiboaerkidegoekbizitzarenzikloanosasunababestendutenfaktoreakareagotzendituzteneanbakarrikgertatukoda,baietagizarte-zerbitzueneta osasunaren jarraitutasuna, eskuragarritasuna, kalitate handikoa izatea etaadinarekikoerrespetuzkoaizateagaratzenduteneanere,pertsonenbeharrizanaknahizeskubideakzahartzenaridirenheineanjorratuta.

-paRTe-haRTzea:adinekoekgizarteanekarpengarrantzitsuakegingodituzte,delaordaindutakojarduereibegira,delaordaindugabeeibegira,gizarte-,lan-,enple-gu-,hezkuntza-etaosasun-politikaketa-programekjarduerasozioekonomikoe-tan,kultura-jardueretanetaespiritualetanerabatpartehartzenbadute,eurenoi-narrizkoeskubideak,gaitasunak,beharrizanaketalehentasunakaintzathartuta.

-SeGuRTaSuNa:zahartzeaktiboapolitikeknahizprogramekadinekoenosasunaren,gizartearen, ekonomiaren eta segurtasun fisikoaren beharrizanak nahiz eskubi-deakasetzendituzteneanlortukoda.horretarako,duintasunaetaparte-hartzeabermatubehardira,eurenarteaneutsietababestuezindirenean,baitafamilieietaerkidegoeiemanbeharrekolaguntzaere,adingehiendituztenpertsonamai-tatuenakzaintzekoesfortzueidagokienez.

arauketa-kopuru garrantzitsuaren berrikuspena dela medio, adinekoen ongizateazahartzeababestekomekanismoegokienbidezbermatu,eurenparte-hartzeasustatuetaerkidegoandinamismoaetaparte-hartzeasustatzekokezkaantzemanda.halaere,europaosoangertatzendenbezala,amaitzeko,parte-hartzeasustatzendutenadinekoenpolitikeibegirahastapenetangaudelaazpimarratubeharda.iritziespezializatuenariora,gaureguneuropakoestrategietanhirumailadaude.

•Lehenengomailan,adinekoakezdirajotzenitutaldegisaedotaldejardulegisa.

•Bigarrenmailan,gauzak“adinekoentzat”egitendira.

•hirugarrenmailan,adinekoekgauzak“eurenkabuz”egingodituzte.

europarBatasunarengauregungoagirienberrikuspenarenbidez,Bizkaiangertatzendenbezala,oraindikhirugarrenmailaeskuratuezdugulaikusdaiteke.

�.�.BizkaikoadinekoenBatzordearenekarpenak

BizkaikoLurraldehistorikoarenadinekoenBatzordea1999.urteansortuzen,etagauregun60urtekoadinekoeknahizhoriekinzerikusiadutenerakundeeketaelkarteekpartehartzekotopagunezehatzada.horrenzereginaBizkaikobiztanle-sektorehorrenon-gizatea lortzekopolitikeneta jarduketenplangintza-,betearazpen-eta jarraipen-proze-suetanlankidetzanaritzeada.

Bizkaiko Lurralde historikoaren adinekoen Batzordea kide anitzeko organoa da,aholkularitza-etakontsultoretza-izaerarekin,BizkaikoForualdundiarenGizarteekintza

1�

Sailari atxikita dagoena, eta jarduera zenbait batzordetan egiten du. Lan-estrategiarenbarruan,azterketakritikoa,eztabaidaetaadostutakoproposamenensormenajasokodira.

ekintza plan horren xedeen ezarpenaren oinarria batzordeak zahartze aktiboariburuz2008eta2009.urteetanegindakolangarrantzitsuada.Kontsulta-etahausnarke-ta-lanhorrenemaitzagisa,zenbaiterronkazehaztuziren-zahartzeaktiboasustatunahiduengizartea-:

a.zahartzearietaadinekoeiburuzkoestereotiponegatiboakmailakatutaaldatzea

b.adinekoarenkontzeptuintegralasustatzea

c. adinekoek eta gainerako gizarte-eragileek zahartze aktiboaren ulermen osoaerdiestea

d.adinekoakpartehartuetagizarteratzekosistemakaldatzea

e. erretirorako sarbide mailakatua eta prestaketa-prestakuntza ahalbidetzea, lan-epealdianadin-arrazoienondoriozkobereizkeriaksaihestuta

f.zahartzeduinaahalbidetzendutenegoerasozioekonomikoakbultzatzea.

egitekoProZesua:paRTe-haRTzeaeTaadoSTaSuNa

1�

4.BizKaiaNzahaRTzeaKTiBoaSuSTaTzeKoeKiNTzapLaNaReNhelBurueTajarDun-ilDoak

helBuruorokorra

BiZkaianZahartZeaktiBoasustatZekoBalDintZarikonenaklortZea.

helBuruZehatZak

1. Zahartze aktiboa eta horrek adineko eta gainerako gizarte-eragileentzat dakartzan onurak zabaltzen eta ulertzen laguntzea.

2. Adineko guztien ongizatea ziurtatuko duten oinarrizko baldintzak bermatzen jarraitzea –eta, bereziki, talderik ahulenena–, aktiboki zahartzeko modu baten oinarri gisa.

3. Adinekoei lotutako estereotipo negatiboen desagerra-raztea eta adin-talde horren aniztasunaren ezagutza sustatzea.

4. Adinekoak bizitzan interes berriak, baliabideak eta elkartzeko aukerak eta errealizazio pertsonala ekarriko dizkien prestakuntza-ekimenetan sartzeko laguntza ematea.

5. Adinekoek aisia-mota aktiboa garatzeko laguntza ema-tea, osasun fisiko eta psikologiko hobea lortzeko.

6. Adinekoen partaidetza sustatzea, bizitzaren eremu guztietan; horretarako, dauden bideak indartzea eta pertsonengan horretarako nahiak sorraraztea.

1�

1. Zahartze aktiboa eta horrek adineko eta gainerako gizarte-eragileentzatdakartzanonurakzabaltzenetaulertzenlaguntzea

Badaudeadinekoenosasunetaongizaterakozahartzeanaktibitate-mailaoneieusteakomenidelaerakutsidutenzientzia-ebidentziak.“zahartzeaktibo”terminoaazkenurteotanaskoerabili izandagizarte-ekintza,gizarte-zerbitzuetahirugarrenadinekoenpolitikenere-muan,eta,bereziki,adinekoeilotutadago.halaere,besteentitateetaadin-taldebatzuentzat,“zahartzeaktibo”terminoaezdaosoorainaldikoaetabereesanahiaezdaerabatzehatza.

Moduaktiboanzahartzearenesanahiazabaltzenetaulertzenlaguntzeahainbatmaila-takohelburuada.ezdanahikoaadinekoekbaloratzeaetabizitzaaktiboaizandezatelalortzea;erkidegoosoak iritzibera izanbehardu,bestela,ezdirabetekohorretarakoaukeraematendutengizarte-,testuinguru-baldintzak.

horidelaeta,zahartzekoestiloaktibobatekpertsonarengandaukaneraginonuragarriaadierazibeharda(ongizateaetazoriontasunaulertzekomoduahobetzean);halaber,erakun-depublikoenganereeraginonuragarriadaukalaadierazibeharda(gaixotasun-etanarriadu-ra-egoeraketaarretaematekogastuakgutxitzean),baieta,orohar,erkidegoosoarenganetaenpresenganere.

Kontuanhartubeharrekoetahelburuhoribetetzeazailtzenduenalderdibathonakoada:informazioazabaltzeaezdanahikoa,pertsona,erkidegoetaerakundeengan,zahartzeakti-boarenetahorrilaguntzendiotenedohurazailtzendutenbaldintzenbalioarengainekohaus-narketakritikoasustatubeharda.

horrela,bada,helburuhoribetetzekohonakoaoinarrizkoada:

•zahartzeaktiboarenbalioarengainekohausnarketasustatzeaherri-administrazio-an,orohar.adinekoeilotutakonorabideek,dagoeneko,zahartzeaktiboarenonu-rengainekosentsibilitateosogaratuabaduteere,ahaliketapertsona-kopururikgehien zahartze-estilo aktiboagoa izan dezala lortzea administrazioko sektoreguztiekbetebeharduten zereginada.hori dela eta, beharrezkotzat jotzendaelkarrizketarenetaadostasunarenaldeegitea,sektoreartekomailan.Sektoreenartekohausnarketakekardezakeadministrazioarenpolitikakberrikustea,jakitekozahartzeaktiboarenprozesueilaguntzendienalaez;halaber,bestelakopolitikaedoekintzaosagarriendiseinuaereekardezake.

•erkidegoandaudenforoenbidez,informazioazabaltzeaetahausnarketaeragitea,heziketa-bokazioaz (eraldatzailea) eta horretarako baliabideez. erkidego-mai-lako zentroak izan daitezke (kultura-etxeak, gizarte-etxeak, adinekoen zentroakedogaztelekuak,besteakbeste),osasun-mailakoak(osasun-zentroak,ospitaleak),hezkuntza-mailakoak (ikastetxeak, pertsona helduen hezkuntza-zentroak) etakultura-mailakoak(liburutegiak,museoak...).horiekguztiek,egunero,herritar-ko-puruhandiabiltzendute, garapenpertsonala, ikaskuntza, baliabidearenezagut-za,etaabarrilaguntzekojardueretan.zentropribilegiatuakdira;izanere,herritarguztientzakoaukera eskaintzendute, horietakoaskoadinazbestelako irizpideak

helBurueTajarDun-ilDoak

1�


erabiltzenhasibaitira(interesak,gaitasunak,esperientzia,hurbiltasuna),jarduerakantolatzeko.horimoduegokiada,ulergarridenmoduan,“zaharrentzako”jardue-retanpartehartunahiezdutenadinekoenpartaidetzasustatzekoetabelaunaldienartekoelkartzearilaguntzaemateko.Gainera,metodologiaridagokionez,ohikoadakomunikazioa,pentsamenduenartekotrukeaetabaterakohausnarketaerabiltzea.erakundehaueketaberenprofesionalakzahartzeaktiboarengaineankomunikat-zekoetaulertzekozeregineaninplikatubehardira,honakohauekkontuanhartuta:gizarte eta demografiaren egungoaldaketa, osasun-babesa, belaunaldien artekotestuinguruen garrantzia, justiziaren eta berdintasunaren balioak, eta abar. za-hartzeaktiboarenetabereontasunenkonplexutasunarengainean“transmititze-ko”zereginhonekekardezakeorientazio,dinamizazio,boluntariotzaeta,orohar,zentroeneremuetakoprofesionalekbaliabidedidaktikogisabaliaditzaketengida,eskuliburuetamaterialaksortubeharizatea.

•adinekoenkolektiboakmunduprofesionaleandituenbeharrenetahorrenerreali-tatearengainekohausnarketasustatzea.“adineko”pertsonarenegitekoprofesio-nalari balio handiagoa emateko beharrezkoa izateaz gain, “guztiontzako” gizar-teareneraikuntzanprofesionaleneraginhandiagatikere. horretarako,zuzeneanedozeharkademografia-aldaketajasatenaridirenelkarteetaelkargoprofesionalekbide egokia era dezakete, prestakuntza berria eta produktu eta zerbitzu berriakeskatzendituztenegoeraberrietaraegokituta.

•Mugarenedoezintasunenbatdutenadinekoenartean,hausnarketarakolaguntzaematea,baierkidegoarenmailan,baierakundearenmailan.Betiere,ahaliketaerres-petugehienaz,pertsonahorienganaldaketarenbatsustatubehardaeta,ahaldela,bizimoduan.Nahizetahorietakoaskokbabesgabetasunarensentimenduagaratuduten–gaixotasunetaezintasunarenondorio–, jakindakiguaktiboegoteakzere-ginterapeutikoetaerrehabilitatzailegarrantzitsuabetetzenduelapertsonariberebizitzarengainekokontrolaberriroematekoahalmenarekin.honetanoinarrizkoaizangodagerontologia-zentroetakoprofesionalenegitekoaeta,aurretik,mendeko-tasunikhandienadutenadinekoenautonomiarenbalioarengainekoustesendoa.

2.adinekoguztienongizateaziurtatukodutenoinarrizkobaldintzakbermatzenjarraitzea–eta,bereziki,talderikahulenenak–,aktibokizahartzekomodubatenoinarrigisa

adinekoenkolektiboakazkenhamarkadotan,baimailakuantitatiboan,baimailakua-litatiboanizanduenbilakaerakaldaketagarrantzitsuakeraginditu. ikuspegibiek,kualita-tiboaketakuantitatiboak,eragingarrantzitsuaduteosasunarenMunduerakundeak,zahartzeaktiboarenmugatzaileenartean,adinekoenbazterkeria-ziotzathartzendituenengan.

agerikoadaBizkaikogizarteak,azkenhamarkadotan,alderdiguztietanbilakaeraga-rrantzitsuaizanduela,baietaekonomia-prestazioakeskuratzekobaldintzetanere,kotizazio-pekoakizanalaez.

20

Gizarte-babesarensistemaBizkaianeta,beraz,BizkaikoLurraldehistorikoan,kotiza-ziopekoedokotizaziogabekoprestazioakkudeatzendituenGizarteSegurantzakoNaziokoSistemakzehaztendu,neurrihandibatean.

Sistemahorisaiatuzennazioartekozenbaiterakunderengomendioetarahurbiltzen,besteakbeste,eLGaetaNBerengomendioetara,Toledokoitunean,1995.urtean.

itunhorizahartzeaktiboarenpolitikaketaadinguztietanpobreziagutxitzekoplanhandiagoakgurutzatzekobeharrareningurukoada.

erretiratuenekonomia-jasangarritasunabermatukoduteneta,beraz,ekonomia-kau-sengatikgizarte-bazterkeriasaihestukoduenpentsio-sistemaegoteakekarridugizartemo-dernoetanetagaratuetanaurrerapenhandiaegotea.

Baina,sistemahaubadagoere,errealitateadaadinekoenkolektiboarenartean,orain-dik,baliabideeskasenkasuakdaudelaeta,modunabariagoan,egoerahorialargunakdirenemakumeenarteansarriagogertatzendela.

horidelaeta,gizarte-mailan,adinekoenpentsioekdakartenekonomia-errealitatearenetaberenegunerokobizitzagaratzendutengizarteandagoenbatezbestekoerosahalmena-renartekoorekansakondubeharkodugu.

Bizitza-ohituraosasungarriaksustatzea,gizakiarenbizitza-zikloosoan;horretarako,pertsonanagusiegitendeneanberariazsakontzea.elikadurak,higieneaketaariketafisikoak,besteakbeste,egunerokobizitza-ohituraizatenjarraitubehardute.

Bizitzarenaldeguztietan–ekonomikoan,osasunekoan,partaidetzakoanetaafektiboan–segurtasunasustatzeaklehentasunezkoaizanbeharkodu,adinekoarenegunerokotasunean.

adinekoekberengizarteanpartehartzenjarraitzendutenheinean,ahaldutenneu-rrian,horrekikoloturahandiagoaizangoda.abandonatzeko,deserrotzekoetauztekoaukerakgutxituegingodira,hurbilenduengizartekokideguztiekelkarrieragitean.

eta,azkenik,tratutxarrekoegoeraoroekidinetasaihestea.edonolakotratutxarmota,edozeinbaldintzatakoa,tratutxarfisikoazharatago,etabatzuetanantzematekozailakdirenetazorrotzakdirenmekanismoenbidezegitendentratutxarpsikikoetaemozionalaarretazzaintzea.

�.adinekoei lotutakoestereotiponegatiboendesagerrarazteaetaadin-taldehorrenaniztasunarenezagutzasustatzea

etengabeangertatzenaridirenkultura-aldaketakgorabehera,zahartzaroetaadine-koeiburuzkoestereotipozbetetakoikuspegiak,oraindikere,berehorretanirautendu,erabatfinkatuta,adin-taldeguztien–adinekoentaldeakere–ikuspegitik.adinekoagaixodagoen,mendekoa,sedentarioa,pasiboaetabaliorikgabeadenpertsonatzathartzenduenirudine-gatiboaegoteakzailtasunakdakartzazahartzaroanbizitzaaktiboagaratzeko,etazailtasunhorihaindahandia,aldatzekoahaleginbereziaeginbeharda.


21


horilortzeko,norabidebikoitzaoinarrihartutaeginbeharkodalan:

-etengabekokomunikazio-bideasortzea,adinekoenekarpenpositiboakzabalduahalizateko,banakakomailanzeintalde-mailan.izanere,adinekoaskodagosolidari-tatea,ekologia,etaabarhelburudituztenhelburuetanpartehartzendutenak,etahorienezagutzakdagoenestereotiponegatiboaaldalezake.

-Komunikabideekadinekoenganetaberenbilakaerarengandutenhurbiltasunamoni-torizatzea, adinekoen irudiak aztertzendituztenazterlanenbatenbidez, edoberenurruntzea,egokiakezdirenerabilerakzuzentzeko.horihorrela,baliagarriizandaitekepublizista,TBkokateedoprogrameiberenlanaaitortzea,baldinetahorienheteroge-neotasunhandia jasotzenduenadinekoenirudipositiboageureganatzenlaguntzenbadute.eraberean,baliabideegokiaizanlitekeprestakuntza-saioakedomintegiakegitea,komunikazio-arlokoprofesionalentzat,baietaestiloedo jardunbideegokieneskuliburuakegiteaere,gaiarengainekosentsibilitateaetaizaerakritikoasustatzeko.

4.adinekoakbizitzaninteresberriak,baliabideaketaelkartzekoaukeraketaerrealizaziopertsonalaekarrikodizkienprestakuntza-ekimenetansartzekolaguntzaematea

etengabekoprestakuntza-jardueretanpartehartzeabaliabidebikainada,pertsonariaisiazgozatzen, lagunakegiten,gaitasunkognitiboaklantzenetabizitzangertatzendirenaldaketeiarrakastazaurreegitenlaguntzekointeresberriakikasteko.

Gainera,adinekoakprestakuntza-jarduerabateanpartehartzendueneanerkidegokotestuinguruetan(helduentzakohezkuntzairaunkorrekozentroak,unibertsitateak,etaabar),hainbatbelaunalditakopertsonekinbatera,elkartzeaetaelkarrenezagutzarenaldeegitenda;horrela,adinekoengaineanerrealitateariegokituagodaudenirudiaksortzekolaguntzaematenda.

pertsonaguztieiprestakuntzarakoaukerabermatubeharzaie,mugikortasun,denbora,ezintasunedobestelakomugabatzukdirela-eta,zailtasunakdituztenpertsonakbarne,ko-munikazioarenteknologiaberrienerabilerarenbidez.halaber,horienerabilerabermatubeharda,bizi-kalitateahobetzekoetagizarteratzeaetagizarte-partaidetzaribideemateko.

ohituraosasungarriengarapenerako laguntzaematenduenprestakuntzasustatzeabaliohandikoada,zahartzeaktiboasustatzeko.

prestakuntzajasotzeabermatubeharkolitzaiekelan-eremuanadinnagusikolangi-leei;izanere,prestakuntzahorilanbideprofesionalareneguneraketarakoetagarapenerakomesedegarriada.

erretirorakoprestatzeagarrantzitsuada;izanere,erretirorakotrantsizioak,bestelakoaldaketazorrotzakbezala,egokitzekoprozesuakbeharditu,arrakastazgertatzeko.Teknolo-giaberrienbidez,pertsonaguztientzateskuragarriegonliteke.

22

estrategiaridagokionez,honakoekdutelehentasuna:

•adinekoenarteanjakinarazteaikastaro,mintegietabestejarduerabatzuetanpartehartunahiizanezgeroprestakuntza-zentroetarajodezaketela(helduenzentroak,unibertsitateak, kultura-etxeak, gizarte-etxeak, barrutiko zentroak…), eta urtekoprestakuntza-eskaintzazabaltzea.

• egungo prestakuntza-eskaintza irakaskuntza-erakunde desberdinetan hedat-zea. horretarako, adinekoen ezaugarrietara eta ikasteko erritmora egokitukodaeskaintza.

• prestakuntza-zentrora lehenengoz doazen adinekoei ondo egokitzen lagundukodienorientatzailea jartzea, jardueraahaliketagehienaprobetxatuetagozatzendelabermatzekoetabertakokideegitendelaziurtatzeko.

•prestakuntza-eskaintzaherriguneurrunetanbizidireneihurbiltzea.

•”adhoc”materialaksustatuetasortzeaprestakuntzapresentzialarenosagarriedoalternatiba moduan euskarri informatikoa erabiltzeko, une edo inguruabar jakinbatzuetan.

�.adinekoekaisia-motaaktiboagaratzekolaguntzaematea,osasunfisikoetapsikologikohobealortzeko

egoeraaskoaldatudenarreneta“aisiarakoeskubideaz”hitzegindaitekeenarren,adinekoaskokezduteaisiazgozatzekoaukerarikizan,erretiratuarteetaberenseme-ala-baknagusiakizanarte.Jendeguztiakezzuenberezaletasunaklantzekoedomaiztasunezpraktikatzekodenbora izan;horregatik,bai familia-rolbatzuetatikaldentzea,baierretiroaaukeraonadiradenboralibreamodusortzaileetaitxaropentsuanerabiltzenhasteko.

Munduosoanegindakoikerketekfrogatudutenez,aisiaaktiboa(intelektuala,fisikoaetasozialkisuspergarria)dutenpertsonekosasunhobeaduteetazoriontsuagoakdira.

denboralibreahorrelaerabiliahalizateko,honakoakeginbehardira:

•adinekoaaisiaondoerabiltzeakduengarrantziariburuzsentsibilizatzea.halaere,kontuanhartubehardatestuingurukulturalhonetanbetebeharhauezdelabatereerraza,telebistaikusteaedomerkataritza-zentroakbisitatzeabaitiraheldugehie-nenjardueragogokoenak.Baina,erretiroariesker,pertsonekdenboralibregehiagoduteetaezlitzatekeaitzakiarikbilatubehardenboraeraorekatuanezerabiltzeko.

•adinekoaktokikoeremuan(betiedobatzuetan)daudengizarte-,kultura-,kirol-etajolas-jardueretaraerakartzekolanegitea.horretarako,garrantzitsuaizandai-tekeadinekoentzakoerakargarriakizandaitezkeenkomunikazio-bideakerabiltzeaetapartaidetzarakopizgarriakproposatzea,posiblebada.Bizkaiakkultura-bizitzaaberatsaduetaaisiarakoeskaintzahandiadu,jarduerafisikoapraktikatzeabar-ne(paseatzekoibilbideak,adinekoentzakogimnasia-tresnak,programabereziak


2�


kiroldegietan...).Kontuaezdajardueragehiagoproposatzea;berauekerabilietagozatzekobideakbilatzeabaizik.

•Teknologiaberrienerabilerasustatzea;besteakbeste,diseinueskuragarriaetaezau-garriergonomikoakdirelamedioaisiarakobaliabidemoduanerabildaitezkeenbi-deojokoak.eraberean,ezagutzanetaformafisikoanhobekuntzaklortubehardira.

•egoitza-arretaematekoereduberriasustatzea,denboralibreapertsonarenintere-senaraberaarautuz.horrela,ezaugarriterapeutikoakfinkatzeazgain,jarreraauto-nomoaketaerabakitzaileakindartukodira(posibledenheinean).

�. adinekoen partaidetza sustatzea, bizitzaren eremu guztietan;horretarako,daudenbideakindartzeaetapertsonenganhorretarakonahiaksorraraztea

Gizarte-partaidetza ez da fenomeno abstraktua; pertsona bakoitzaren bizitzekomoduarekinhertsikilotutadago.Gainera,kontzeptukonplexuadaetalan-munduanpartehartzenjarraitzekoaukerabainoharatagodoa(europanikuspuntuhaugailenduda).

partaidetzarako kontzeptu zabalak eredu eta estrategia berriak sustatu behar dituetahoriekadinekoengandikjasokodira,zuzenean.orainartekopartaidetza-ereduaelkarteenordezkaritzarenbidezkoaizanda,baina,egun,ezdanahikoa.

adinekoenpartaidetzaaldaketarakogakogarrantzitsuaizandaiteke.

horretarako,partaidetzabestemodubateanulertubehardugu:elkarteengandikha-ratagodoa;udalerri,herritarreninplikaziorakotoki-agentzia,prestakuntza-zentroetaaba-rrekikolankidetza-prozesuetalaguntzaberrienbidezsordaiteke.horieiguztieiesker,adi-nekoek,beharrezkoprestakuntzajasota,gizarte-rolberriakgaraditzaketeetaerabaki-mailaezberdinetakotaldeetarasardaitezke.

Landaguneisolatuenetakopartaidetzasustatzearigarrantziabereziaemanbeharzaio.

Gainera,partaidetzaeremuguztietansortuahaletabeharda,ezgizarte-eremuansoilik.

2�


1.ZahartZeaktiBoaetahorrekaDinekoetagainerakogiZarte-eragileentZatDakartZanonurak ZaBaltZen etaulertZenlaguntZea

1.1. adinekoenjabekuntzaetaautoestimuasustatzea.

1.2. zahartze aktiboaren kontzeptua bizitzeko modu berri bat bailitzanhedatzeaherritarrei.

1.3. adinekoen eskubide eta gaitasunak aitortzea, beren bizitzako alderdiguztietan.

2.aDinekoguZtienongiZateaZiurtatukoDutenoinarriZkoBal-DintZakBermatZenjarraitZea–eta,BereZiki,talDerikahu-lenena-,aktiBokiZahartZekomoDuBatenoinarrigisa

2.1. zahartze aktiboaren hiru pilareen garapena sustatzen duten politikakdiseinatzea:osasuna,partaidetzaetasegurtasuna.

2.2. Tratutxarrenegoerakezabatzea.

�.aDinekoeilotutakoestereotiPonegatiBoenDesagerraraZteaetaaDin-talDehorrenaniZtasunareneZagutZasustatZea

3.1. zahartzaroariburuzkoegiazkoirudipositiboenerabilerasustatzea.

3.2. adinekoenezagutzaetaesperientziapartekagarriahelaraztekoneurriakarautzea.

3.3. zahartzekokultura-aukeradesberdinakerrespetatuetajasotzea.

3.4. adinagatikobazterkeriasaihesteaetaaukera-berdintasunasustatzea.

4.aDinekoak BiZitZan interes Berriak, BaliaBiDeak eta elkart-ZekoaukeraketaerrealiZaZioPertsonalaekarrikoDiZkienPrestakuntZa-ekimenetansartZekolaguntZaematea

4.1. hezkuntzairaunkorrasustatzea.

helBuruoPeratiBoak

2�


�. aDinekoekaisia-motaaktiBoagaratZekolaguntZaematea,osasunfisikoetaPsikologikohoBealortZeko

5.1. Kultura-ekintzetanetaaisiaaktibokoekintzetanadinekoenpartaidetzaetaantolaketasustatzea.

�. aDinekoen PartaiDetZa sustatZea, BiZitZaren eremu guZ-tietan;horretarako,DauDenBiDeakinDartZeaetaPertso-nenganhorretarakonahiaksorraraZtea

6.1 adinekoen gizarteeta kultura-kapitala aitortzea, gizarte-eragileaktibotzatjoz.

6.2. adinekoek erakunde eta eremu guztietan parte hartzeko bideakbultzatzea.

6.3. Jarrerapaternalistaetaongileenerabilerasaihestea.

2�


ekintZak

1. ZAhARtZe AKtIBOA etA hORReK ADINeKO etA gAINeRAKO gIZARte-eRAgILeeNtZAt DAKARtZAN ONURAK ZABALtZeN etA ULeRtZeN LAgUNtZeA

1.1. Adinekoen jabekuntza eta autoestimua sustatzea

1. adinekoenjabekuntzaetaautoestimuasustatzendutenprestakuntza-programak indartzea: autoeraginkortasuna bultzatzeko estrategiak,arazoen konponketa, gizartearen aldeko jarrera, eta adinekoekerabakiak hartzeko prozesuetan parte hartzeko beharra, bai berenbizitzaridagokionez,baigizartearidagokionez.[hitzaldiak,ikastaroak,etab.]prestakuntzaetasentsibilizazioa.

2. adinekoekin lan egiten duten profesionalen prestakuntza jarraitua.Gerontologia eta zahartzaroa ikuspuntu positibotik aztertu beharkodira.

3. proiektueta/edoerrealizazioenurtekosariaksustatzea(adinekoenelkarteekbultzatuta),kolektibohonenjabekuntza-prozesuanlaguntzeko.

4. adinekoaklaguntzekoetazaintzekolanenedoetxekolanendimentsioasustatzea;familiarengizarte-babesaetarolakzehaztea.

1.2. Zahartze aktiboaren kontzeptua bizitzeko modu berri bat bailitzan hedatzea herritarrei

5. Bizimoduosasungarriakbultzatzekosentsibilizazio-kanpainaksustatzea.

6. oro har herritar guztientzako prestakuntza-ekintzak eta –programakindartuetasustatzea,zahartzeaktiboariburuz.

7. zahartzaroari buruzko curriculum-moldaketak sustatzea, araututakohezkuntza-eremuan.

8. zahartze aktiboaren kultura sustatzea adinekoekin lan egiten dutenprofesionalenartean.

9. zahartze aktiboari buruzko gidak egin eta Bizkaiko adineko guztieizabaltzea.

10. adinekoaktratatzekoestilo-liburuarenprestaketasustatzeahedabideetan.

2�

11. adinekoek adinekoentzat egindako web ataria sustatzea, komunikazioetaekintzakolektiborakotresnagisa.

1.3. Adinekoen eskubide eta gaitasunak aitortzea, beren bizitzako alderdi guztietan.

12. adinekoen nazioarteko eguna sustatzea, belaunaldiartekotasunareneuropakoegunarekinbatera.

13. adinekoeneskubideakjasotzendituenargitalpenaeginetahedatzea.

2. ADINeKO gUZtIeN ONgIZAteA ZIURtAtUKO DUteN OINARRIZKO BALDINtZAK BeRMAtZeN jARRAItZeA –etA, BeReZIKI, tALDeRIK AhULeNeNA-, AKtIBOKI ZAhARtZeKO MODU BAteN OINARRI gIsA

2.1. Zahartze aktiboaren hiru pilareen garapena sustatzen duten politikak diseinatzea: osasuna, partaidetza eta segurtasuna

14. irakaskuntza iraunkorrekoprogramak sustatzea, honakoak indartzeko:adinekoenezagutzak etagaitasunakegokitu eta eguneratzea, gizarteeta kulturako aldaketak, aldaketa teknikoak eta abar daudenean, etazahartze aktiboaren prozesua osorik betetzeko beharretara egokitzea(osasuna,partaidetzaetasegurtasuna).

15. adinekoen prestakuntza gizarte-eragile aktibo gisa sustatzea:ingurumenekoagenteak,turismo-agenteak,etab.

2.2. tratu txarren egoerak ezabatzea

16. diziplinaartekoprotokoloofizialaegitea,adinekoeiarretaematendietenzerbitzu desberdinek tratu txarrak antzemanahal ditzaten. emakumenagusienganarretabereziajarribeharkoda.

17. herritarrak adinekoen abusu/zabarkeriaren edo tratu txarren motaezberdinei buruz sentsibilizatzea, kasuak salatzeko eta/edo agintarieihorienberriemateko.

18. adinekoeitratuegokiaemateasustatzea.haur-jarreraksaihestukodiraetaadinekoeierrespetuzetaegokihitzegiteasustatukoda.


2�


3. ADINeKOeI LOtUtAKO esteReOtIpO NegAtIBOeN DesAgeRRARAZteA etA ADIN-tALDe hORReN ANIZtAsUNAReN eZAgUtZA sUstAtZeA

3.1. Zahartzaroari buruzko egiazko irudi positiboen erabilera sustatzea

19. hedabideetan adinekoen irudi positiboa proiektatzea sustatzea(mintegia antolatzea eta ondorioak eta gomendioak jendaurreanazaltzea).

20. adinekoen kolektiboaren irudi positiboa eta partaidetza proiektatzenduten foro, hitzaldi eta mahai-inguruetan adinekoen partaidetzasustatzea.

21. hedabideetan, liburuen argitalpenetan, eta abarretan programaksustatzea, adinekoek historia, kultura eta gizarteari egiten dietenekarpenaberreskuratuetahedatzeko.

22. zahartzaroari buruzko irudi positiboak erabiltzeko laguntzaematen duten proiektu, ekintza edo ibilbideei urteko saria emateabultzatzea.

3.2. Adinekoen ezagutza eta esperientzia partekagarria helarazteko neurriak arautzea

23. adinekoen partaidetza eta esperientziak sustatzea, hurbilen dutenerkidegokohezkuntza-erkidegoetan.

3.3. Zahartzeko kultura-aukera desberdinak errespetatu eta jasotzea.

24. Bestekulturabatzuetakoadinekoenkolektiboakantolatutakojardueraksustatzea.

25. zahartze-kulturari buruzko ezagutza eta esperientziak herrialdedesberdinenarteantrukatzeabultzatzea.

3.4. Adinagatiko bazterkeria saihestea eta aukera-berdintasuna sustatzea.

26. adinekoak negatiboki baztertzen dituzten araudiak edo legediaksaihestea.

27. programaetazerbitzujakinbatzuetanpartehartzeko,adinanahitaezkobetekizunbakarraezizateasustatzea.

�0


4. ADINeKOAK BIZItZAN INteRes BeRRIAK, BALIABIDeAK etA eLKARtZeKO AUKeRAK etA eRReALIZAZIO peRtsONALA eKARRIKO DIZKIeN pRestAKUNtZA-eKIMeNetAN sARtZeKO LAgUNtZA eMAteA

4.1. hezkuntza iraunkorra sustatzea

28. adinekoentzako unibertsitateaz gain, adinekoekiko unibertsitateasustatzea.

5. ADINeKOeK AIsIA-MOtA AKtIBOA gARAtZeKO LAgUNtZA eMAteA, OsAsUN FIsIKO etA psIKOLOgIKO hOBeA LORtZeKO

5.1. Kultura-ekintzetan eta aisia aktiboko ekintzetan adinekoen partaidetza eta antolaketa sustatzea

29. adinekobidaiak.

30. pintura,argazki,eskulturaetaabarrenforu-lehiaketak

31. Barrutikmuseoa.

6. ADINeKOeN pARtAIDetZA sUstAtZeA, BIZItZAReN eReMU gUZtIetAN; hORRetARAKO, DAUDeN BIDeAK INDARtZeA etA peRtsONeNgAN hORRetARAKO NAhIAK sORRARAZteA

6.1. Adinekoen gizarteeta kultura-kapitala aitortzea, gizarte-eragile aktibotzat joz

32. adinekoen beharren zerbitzura dauden elkarteek egiten dituztenjarduerakargitaratzea.

6.2. Adinekoek erakunde eta eremu guztietan parte hartzeko bideak bultzatzea

33. adinekoenpartaidetza-organoinstituzionalaksustatuetabultzatzeaeta,halakorikezbadago,adinekoenpartaidetzasustatzeaorganoinstituzionaletan.

34. Boluntariotza-ekintzakeginetasustatzea:BoLuNTa.

6.3. jarrera paternalista eta ongileen erabilera saihestea

35. adinekoenbizitzakoeremuetan(familiannahizerakundeetan),erahonetakoegoeraksaihestekomaterialdidaktikoarenargitalpenasustatzea.

BIZKAIKO FORU ALDUNDIA GizaRTe eKiNTza SaiLa Aktib… · eKINtZA pLANA egIteKO pROZesUA:...

Documents

Transcript of BIZKAIKO FORU ALDUNDIA GizaRTe eKiNTza SaiLa Aktib… · eKINtZA pLANA egIteKO pROZesUA:...