Belodun emakumeak · 2 215. zenb. 2016ko abendua Belodun emakumeak Nork du zilegitasuna haiek...

2

215. zenb. 2016ko abendua

Belodun emakumeakNork du zilegitasuna haiek epaitzeko?

Pena izan da. Mahaian hiru baino ez dira aritu berriketan. Laugarren bat, Muna,gure artean izango zela uste genuen. Azken momentuan ezin izan du etorri. Ema-

kume musulman batzuek janzten duten beloak sortzen duen eztabaidaz hitz egin nahigenuen, eta hara non azkenean, zapia erabiltzen duen bakarrak kale egin digun.

Eguskizak, Uriak eta El Halouik ez dute erabiltzen buruko mantelina, baina ezdaude debekuaren alde. Ahulenen kontra, alegia, gure artean bizi diren emakume mu-sulmanen kontra, azkenaldian sortzen ari den diskurtsoaz oso zuhur hitz egin dute.

38 arropa-neurrian sartu nahian dabiltzan emakume mendebaldarrak musulmaneilezioak ematen hasteko ez daudela uste dute, eta burujabetzaren bidean, onena, ema-kume bakoitzaren prozesua errespetatzea dela.

Hanka puntetan dabiltza hirurak gaia lantzerakoan, badakitelako emakume musul-manak hormaren aurka jarrita piztia elikatzen dela, hau da, islamofobiari jaten ema-ten zaiola.

� Egilea: Onintza Irureta AzkuneArgazkiak: Irantzu Pastor

LARRUN pentsamendu aldizkaria ARGIArekin batera banatzen da. Zuzendaria: Estitxu Eizagirre Kerejeta. Jabea: Komunikazio Biziagoa S.A.L. Helbidea: Zirkuitu ibilbidea, 15. pabiloia · 20160 Lasarte-Oria. Posta elektronikoa: [email protected] Telefonoa:(0034) 943 371 545. Inprimategia: Antza Komunikazio Grafikoa · ARGIAren 2.535. zenbakiarekin banatua, 2016ko abenduaren 25ean.

Azala: Joseba Larratxe · Maketazioa: Antza Komunikazio Grafikoa

Zergatik uste duzue hemen bizi den emakumemusulmanak beloa daramala?

AITZIBER EGUSKIZA: Lehenengo gauza, irudi-tzen zait oso desberdina dela mantelinaz, burkazedo burkiniaz hitz egitea. Zergatik janzten duenbeloa? Haietako bakoitzari galdetu beharko nioke.Hori da nire erantzuna. Bakoitzak bere arrazoiakizango ditu. Nik nortasunarekin lotzen dut, kulturnortasunarekin, baita erlijioarekin ere. Hori da nikdaukadan ideia, baina milaka adibide egongo dira.Emakumeak ez darama zapia beti bere nortasunaaldarrikatzeko. June Fernandez kazetariak elka-rrizketatu zuen emakume kubatarrak, Yasminek,[Yasmín Silvia Portales Machado] zapia daramaeta ez da nortasunagatik. Orokorrean uste dutnortasuna defendatzeko dela, defendatzeko etaaldarrikatzeko. Baina berriro diot, nire ustea da.

Jatorria agerian utzi nahi dute?

A. EGUSKIZA: Ez dakit jatorria den kontua,batzuk hemen jaioak baitira.

ISABEL URIA: Nik emakume bati galdetukobanio zergatik daraman mantelina, nahiko nukeberak erantzutea, “feminista naizelako eta nahidudana janzten dudalako”. Bitxia da, beste ema-kume batzuei ez diegu galdetzen zergatik dara-maten bularraldea agerian, minigona, takoidunzapatak edo makillajea. Bat-batean mundu guz-tiari otu zaio galdetzea zergatik emakume jakinbatzuek arropa jakin bat daramaten. Egia da,nortasun ukituak, erlijio ukituak ditu, eta badituezagutzen ez ditugun arrazoiak. Hala ere, norgara gu emakume horiek buruan zer jarri beharduten eta zergatik erabakitzeko?

3

Kultur aniztasuna eta emakumeen eskubideak / Mahai-ingurua

Ezkerretik eskuinera, Aitziber Eguskiza, Afaf El Haloui eta Isabel Uria, Bizkaia Irratiko egoitzan.

AFAF EL HALOUI: Batzuk nortasunagatik. Hordaudela adierazi nahi dute. Beste batzuek erlijio-ak esandakoa bete nahi dute. Erlijio musulmana-ren barruan klaseak daude eta klase bakoitzakbereari erantzun nahi dio, batzuek zapia jartzendute, beste batzuek, nikaba, beste batzuek ezerere ez. Badira zapia janzteari utzi diotenak, irekiegin direlako, eta erlijioa praktikatzeari utzi dio-telako. Beraz, janzkera abaniko osoa ikusikodugu, erlijio praktika intentsitatearen arabera,fede gehiago edo gutxiago.

Zergatik uste duzue janzkera horiek debekatu nahidituztela?

A. EGUSKIZA: Galdera hori entzunda beste gal-

dera bat etortzen zait burura: Zergatik uste duzunahi dela abortatzea debekatzea? Horrela kokatunahi dut gaia, emakumeen gorputza kontrolatunahi dute. Patriarkatuaren estrategia da, gure gor-putza ikerketagai da, gure gorputzaz komenta-rioak egin daitezke, iritzia eman daiteke, eta gai-nera, gure gorputzak borroka zelaiak dira.Emakumearen gorputzarekin zerikusia daukanguztiaz hitz egin behar da, eztabaidatu behar da,zalantzan jarri behar da, zeren horrek esan nahidu gu erabakiak hartzen ari garela, autonomoakgarela, eta badirudi gizarte honek eta botereakezin dutela jasan.

Celia Amorósek [filosofo eta saiogile feminis-ta] zioen denak berdinak bagina bezala erakustea

4


M a h a i k i d e a k

1977an jaio zen Bilbon eta Donostian bizi da. Bizkaiko SOS Arrazakeriako kidea izan dahainbat urtez. Donostiako Emakumeen Etxean ere ibilia da. Ikasketa feministak eta gene-rokoak masterra egin du EHUn.

� AITZIBER EGUSKIZAFeminista eta antiarrazista

Marokoko Sale hirian jaio zen 1977an. Duela zortzi urte Espainiara joan zen eta duela biurte Bilbora heldu zen. Duela bi urte eta erdi Ahizpatasuna Euskal Herriko eta Marokokoemakumeen elkartea sortu zuen. Munduko Emakumeak eta Sare Lesbianistako kidea da.San Frantzisko auzoko koordinatzaileetako bat da.

� AFAF EL HALOUIAhizpatasuna Euskal Herriko eta Marokoko emakumeen elkartea

66 urte ditu eta Bilbon bizi da. Brujas y diversas eta Munduko Emakumeak taldeetakokidea da. Euskadiko Gobernuz Kanpoko Erakundeen koordinakundean genero taldean arida lanean.

� ISABEL URIABrujas y diversas

nahi dela. Gero eta gehiago ari gara aldarrikatzenaniztasuna eta badirudi enbarazu egiten duela,eta askoz gehiago ez bagara ari kultura hegemo-nikoaz, Europako zuriaz, heterosexualaz, jabeaz,disfuntziorik gabeaz… Sistemari interesatzen ezbazaio kanpora, edo debekatu, edo ezkutatu.

I. URIA: Heteropatriarkatuak beti kontrolatunahi ditu emakumeen gorputzak eta bere sexua-litatea. Batzuetan estali egiten du gorputza,beste batzuetan agerian uzten du, hondartzanudistan arropa kentzen genuelako harriakbotatzen zizkiguten berak dira orain esaten aridirenak zapia daukan emakumeari ez zaiola utzibehar autobusera igotzen. Berberak dira, gukzer jantziko dugun, zer kenduko dugun, nolako-ak garen, gure burua nola erakutsi nahi dugun,kontrolatu nahi duten gizonak dira. Egitenduzuna egiten duzula, bularraldea erakutsi alaestali, hankak depilatu ala ez, haien bedeinkape-na behar duzu. Beloarekin horixe ari gara ikus-ten. Mendebaldean gaudenez, okerren daudenaketa diskriminatuenak direnak gure lagunak dira,beste kultura batzuetakoak, hemen bizi direnak.Haien janzkera daramatelako mendebaldekogizontxoek, gaur egun boterea dutenek, estig-matizatuak dira.

A. EL HALOUI: Zapiak, hijabak… horiek denekemakume musulmanarekin dute lotura eta komu-nitate batengana heltzeko modurik errazena ahu-lenaren bidez egitea da, alegia, emakumearenbidez. Gaur egun mundu mailako politika isla-maz dago kezkatuta, herrialde musulmanakeraso nahi dituzte, eta emakumearen bidez aridira egiten. Lelokeriez ari gara, zapia jantzi ala ez,debekatu ala ez, ikaragarria iruditzen zait. Ema-kumeari utzi behar zaio berak erabaki dezan zernahi duen eta zer ez. Munduan ehunka erlijio etasinesmen daude, errespetatu behar dira. Gero,pertsona bakoitzak bere prozesua egingo dubizitzan,eta hobetzen joango da. Emakumemusulmanek presio bikoitza dute, bata haienherrialdean edo kulturan, eta bestea mendebal-dera etortzen direnean.

Debekuaz hitz egiterakoan heteropatriarkatua aipa-tu duzue, baina eredu horretan kokatzen ez direnakere ari dira zalantzan jartzen zapiaren erabilera,debekatzea komenigarria den ala ez…

A. EL HALOUI: Feminista musulmanak ari diralanean. Haiek beste era batera bizi dute, barruandaude. Ez daude ados emakumeak estaltzeare-kin, gizonaren aginduei men egitearekin… Kora-na berrirakurtzen ari dira, testu misoginoak ken-tzea bultzatzen. Beste ikuspegi batekin ari diraborrokan, jakina, ez lehen esan dugun heteropa-triarkatuaren testuinguruan, emakumearen gor-putza kontrolatu nahian. Adibidez, haien galde-retako bat da zergatik emakumeak estali behardiren eta gizonak ez. Estalita ere emakumeakobjektu direla argudiatzen dute, “estali eginbehar garagizonengan desioa ez eragiteko?”.

A. EGUSKIZA: Fatema Mernissifeminista maro-koarrak “El harén en Occidente” liburuan 38arropa neurriaz hitz egiten du, emakumeen gor-putzak kontrolatzeko modua da bere ustez. Bes-tetik, emakumeek zapia daramatela gizonenobjektu sexual ez izateko? Ikusi ditut emaku-meak goitik behera estalita eta gizonak aldame-netik txistuka.

Mantelina jarriko badut arrazoi askogatikjarriko dut, eta izan daiteke sinbolo patriarkala,38 neurria den bezala, baina agian ez. Errazenaepaitzea da. Nor naiz ni beloduna bizitza guztiadieta egiten ari den emakumea baino zorrotzagoepaitzeko? Dietak gure lasaigarria dira.

I. URIA: Mendebaldeko emakumeon zapia da.

A. EGUSKIZA: Zapia daramatenek agian ez dutedietaren arazorik.

A. EL HALOUI: Bai, bai, dietaren arazoa erebadute, arazo berdinak dauzkate. [barrez ari dirahirurak].

I. URIA: Globalizazioaren ondorioak!

5


I. URIA: Onintza, zuk egindako galderari berrizhelduta. Heteropatriarkatuak zatituta nahi gaitu,horrela garaituko gaituelako. Munduan bizi den-milioika musulman horietatik zati garrantzitsubat Europan dago. Elkarrekin bizitzen ikasibeharrean, nola zatitu bilatzen ari dira. Gauzaharrigarriak aurkitzen dituzu, adibidez heteropa-triarkatua ari da saltzen Afganistan bonbardatze-ra joan dela neskek burka jantzi beharrik izan ezdezaten. Gezur hori entzun dugu. Irak inbaditu-ko dugu hango emakumeak… baina han emaku-me medikuak zeuden, katedratikoak zeuden…Dena suntsitu dute. Zergatik? Petrolioaz balia-tzeko.

Gizarte hau hobetzeko ahaleginak egitenditugun mugimenduen zirrikituak bilatzen dituz-te, feministen eta homosexualen bideak baliatzen

dituzte, adibidez. Eta hala diote: musulmanakoso gaiztoak dira, zeren horiek emakumeekin,feministekin eta homosexualekin sartzen dira.Niri ez zait ondo iruditzen emakumeekin etahomosexualekin sartzea, baina hipokrisia irudi-tzen zait heteropatriarkatuak kontatzen diguna;hark esaten digu zer dagoen gaizki kulturabatzuetan, eta guk onartu egiten dugu. Batzuetanarrazoi du, egia da, herrialde eta kultura batzukemakumeen eskubideen kontra ari dira, esatebaterako Saudi Arabia. Alabaina, DakarretikYakartara estatu musulman piloa dago. Indone-sian emakumeak gizonen berdinak dira, laikoakdiren estatuetan orain dela bi egun arte, Tunezeneta Turkian adibidez, gizon eta emakumeentzateskubide berak zeuden. Errealitate horiek ezzaizkigu interesatzen. Norbaitek erabaki dubehatza sartu behar duela eta horretan ari da.

6


Afaf El Haloui: “Garbi dago, hona iristen garenean, gugandik espero dena da berriz ikasi behar ditugula gauzak,hemengo kulturara moldatzeko”. Irudian bi emakume kultur aniztasunaren alde egindako jai batean.

Kultura europarrean munduaren zilborra izannahian segitzen al dugu?

A. EGUSKIZA: Gauzak zalantzan jartzea gusta-tzen zait, hain daukagu heziketa sexista eta arra-zista. Ez badugu hausnartzen betikotuko dugusistema heteropatriarkal eta arrazista. Zergatik dahain erraza beloa zalantzan jartzea? Botere posi-zioan gaudelako gu.

I. URIA: Mendebaldeko gizon zuriak arraziona-lak, objektiboak, neutroak, gardenak dira, zerdagoen ondo eta zer gaizki esaten dutenak.Beraz, mendebaldeko emakume zuriek, ez badu-te ezer zalantzan jartzen, uste dute beraiek eregardenak, neutroak eta arrazionalak direla. Bitxiada, gizonek emakumeei esan digutena, alegia,haiek arrazionalak / gu irrazionalak, haiek aska-tasunaren alde borrokan / gu mendekoak, haiekzientzia egiten dute / guk magia edo horrelakozerbait… beste kulturetako emakumeekin erre-pikatzen ari gara. Ez baitugu ikusten gure motxi-la. Aitziberrek esan duen moduan, zalantzan jar-tzen hasten bagara, guk zein motxila daramagunkonturatzen bagara, nondik hartua den ohartzenbagara eta ez badugu onartzen gizonek egindigutena, orduan jabetuko gara ez dugula gauzabera nahi beste emakumeentzat.

A. EL HALOUI: Eurozentrismoa bizi dugu gukbai, haiek dakite dena. Niri lehenengo egunetangertatu zitzaidan. Politikaz zerbait esan nahinuen eta ondokoak esan zidan, “zuek ez duzuehortaz ulertzen”. Nik orduan ez nuen ondo hitzegiten gaztelaniaz, eta harrituta gelditu nintzen,nola ez dugula politikaz ulertzen? Garbi dago,hona iristen garenean, gugandik espero dena daberriz ikasi behar ditugula gauzak, hemengo kul-turara moldatzeko. Baina guk ere badakargugurea, guk ere badaukagu gure jakintza.

A. EGUSKIZA: Bera entzunda hitz batzuk etor-tzen zaizkit burura. Nola erabiltzen ditugun “gu”eta “besteak” hitzak. Garrantzitsua da jabetzeaoraindik badirela “besteak”. Gogoratu behar

dugu, emakumeez hitz egiten dugunean, “gu”esaten dugunean haiek ere hor sartu behar ditu-gula. Beste hitz bat: zaurgarritasuna. Pribilegiogutxiago dituzte eta zailtasun gehiago dituzteikusgarriagoak izateko eta komunikatzeko (sarrihizkuntza ere ez dute menderatzen). Beste hitzbat: gutxiestea. Nola gutxiesten dugun emakumebat haren itxuragatik, zapia daramalako, azal ilu-

7


“ Isabel Uria

Bitxia da, beste emakume batzuei ezdiegu galdetzen zergatik daramatenbularraldea agerian, minigona,takoidun zapatak edo makillajea. Bat-batean mundu guztiari otu zaiogaldetzea zergatik emakume jakinbatzuek arropa jakin bat daramaten”

nagoa daukalako, ezgaitasun fisikoa daukalako.Lelotzat hartzen dugu, patriarkatuaren biktima-tzat, joera orokorra da gizarte honetan. Berak ezdaki, eta irakatsi egin behar zaio, eta lagundu eginbehar zaio. Borondate ona oso arriskutsua da, bialdiz biktimatzat hartzen ari gara. Asistentzialis-moan, paternalismoan, erortzen gara.

A. EL HALOUI: Horrek min handia egiten du.Horregatik baino ez dira gugana gerturatzen,nire bizipenengatik diot. Laguntzera datoz, etakito, hor geratzen da kontua. Ez dira gerturatzenzu ondo ezagutzeko, laguntasun harreman batsortzeko. Lagundu, lagundu eta lagundu, diruare-kin, ostatuarekin, konpainiarekin… eta kito. Zuhor eta ni hemen.

Gauza bat da onartzea ez dagoela ikuspuntubakarra, eta beste bat ikuspuntu guztiak onarga-rriak direla pentsatzea. Beste kulturetatik dato-rren guztia onargarria al da? Emakumeen esku-bideak ardatz hartuta beste kulturetako hainbatbizimodu eta ohitura ez dira ontzat hartzekomodukoak.

A. EGUSKIZA: Feministometroa hitza datorkitgogora.

Eta zer esan nahi duzu horrekin?

A. Eguskiza: Inkoherentzia aldarrikatu nahi dut.Emakumeen prozesuak errespetatu nahi ditut.Niretzat begien bistakoa izan daiteke, irudi gogo-rrak datozkit burura, lepoan eraztunak gehitzendoazen emakumeak adibidez, eta agian berak ezdu horrela bizi, eta bere prozesua egitea behardu. Beharbada nik beharko dut nire prozesuaegin, nire aurreiritziak ikusteko. Zenbat eta ger-tuago egon errealitate batetik are erlatiboagoadela konturatuko naiz.

Marra gorririk ez al dago?

A. EGUSKIZA: Egongo da. Ablazioaz gogoratunaiz. Nik ezin dut esan orokorrean mutilazioarenkontra nagoela. Ulertu egin beharko dut zer egi-ten den, zergatik, nola egiten duten emakumeek,nik ez dut sentitzen nire burua legitimatuta prak-tika bat debekatzeko. Debekatzeak kontrakoefektua lortzen du. Landu dezagun sentsibiliza-zioa.

I. URIA: Landu dezagun kontzientziazioa.

8


“ Afaf El Haloui

Utz iezaiezue emakumeei beraienemantzipazio prozesua egiten eta ezgehiago biktimizatu. Hemen zapiajantzita ateratzen den emakumeakbadaki zer egiten ari den, berak jantzinahi du”

A. EGUSKIZA: Mantelinak emakumeen eskubi-deak urratzen ditu? Ez. Muga jartzekotan ema-kumeen eskubideetan jarriko dugu, giza eskubi-deetan, eta gogoan izan behar dugu gizaeskubideak ere mendebaldeko asmakizuna dire-la. Beti abiatzen gara mendebaldeko ikuspegitik.Munduko beste toki batean kokatzen banaiz,ziurrenik, beste era batera ikusiko dut. Hemeneta gaur emakumeari beloa janztea debekatzea,emakume horren giza eskubideak ukatzea da. Ezdiogu uzten berak nahi duen bezala janzten.Burka beste gauza bat da.

I. URIA: Marra gorri nabarmenak daude: gizaeskubideak, gizonenak, emakumeenak, neska-toenak eta mutikoenak. Giza eskubideak ezindira bortxatu. Bortxatuko badira, egin daite-keen guztia egin behar da saihesteko, baitadebekatu ere. Ablazioa dela, tratu txarra dela,edo giza eskubideen aurkako gauza argi batdela. Baina arropa? Gauzak bihurritzea delairuditzen zait. Ez da serioa. Janzkera, eta bestehainbat ohitura, bakoitzak bereak ditu, gizaeskubideak ukitzen ez diren bitartean aurrera.Zeren bestela hona etorri direnei guk hemendauzkagun giza eskubideak haiei ukatzen arigara. Nola ukatuko dizkiot eskubide horiekhona datorrenari bere kulturan ez dakit zer egi-teko ohitura dagoelako?

A. EL HALOUI: Desberdina den orok beldurraematen du. Emakume arabiarrek hainbat arra-zoirengatik janzten dute beloa. Nik ez dut onar-tuko debekatzea, eta ni ez nago zapia jartzearenalde. Pertsona bakoitzak bere prozesua eginbehar du, pertsona bakoitzak eskubidea daukabere burua zalantzan jartzeko eta bere prozesuaegiten uzten badiogu, ziur iritsiko dela momentubat non bere gorputzaz hausnartzera iritsikoden. Nik emakume marokoarrak ezagutzen ditutgehienbat, eta badakit gauzak zalantzan jartzenari direla, matxinatzen ari direla. Iritsiko da egunhori. Ez dut gehiegi esan nahi, baina hasita dagomugimendua, nik ilusio handia daukat. Katalu-nian bertan emakumeak meskitan sartzeko eska-

tzen ari dira, haien ekintzak egin nahi dituztela-ko. Palestinan emakume juduak, kristauak etamusulmanak atera dira kalera bakearen alde. Utziezaiezue emakumeei beraien emantzipazio pro-zesua egiten eta ez gehiago biktimizatu. Hemenzapia jantzita ateratzen den emakumeak badakizer egiten ari den, berak jantzi nahi du, badakikalean biktimatzat hartuko dutela. Zapia jartzeraderrigortutakoak badira, baina gutxi. Nerabe,gazte eta senarrarengana etorri berri diren ema-kumeetan antzematen da hori. Denbora behardute irekitzeko, elkarbizitzeko, eta lortuko duteprozesua egitea.

A. EGUSKIZA: Oso modan dago islamofobiazhitz egitea hedabideetan. Terrorea da, eraso egin-go digute. Amerikako Estatu Batuei kopiatudiegu, beldurraren kultura. Eta bat-batean man-telina daraman emakume batek…

I. URIA: Bonba jar dezake!

A. EGUSKIZA: Edo seko ergela da edo terroristaizan daiteke. Badakigu hemen zer esan nahi duenterrorista hitzak, estigmatizazioari dagokionez.

Ez daude emakumeen eskubideez kezkatuta beraz.

I. URIA: Bonbardatzeko baliatzen ari dira, petro-lioa ia doan hartzeko. Guk beldurra izan behardugu.

A. EGUSKIZA: Moroak gaiztoak dira, arriskuadira, bonbak jar ditzakete. Nekatuta nago.

Lehen 38 neurria aipatu duzue eta mendebaldekoemakumeok bizkarrean daramagun motxilaz erehitz egin duzue. Beste kulturetako diskriminazioakritikatzen dugu, baina mendebaldeko emakumeekere zapalkuntzak bizi ditugu. Legitimatuta gaudebesteen zapalkuntzez hitz egiteko?

A. EGUSKIZA: Depilazioa datorkit burura.

I. URIA: Niri ere bai, ikaragarria da.

9


Baina legitimatuta gaude?

A. EGUSKIZA: Legitimatuta gaude sareak sortze-ko, kontatu dizkiguten arazoez interesatzeko, etaez epaitzeko, ez gaude legitimatuta pentsatzekoarrazoi absolutua daukagula, salbatuko ditugula.Uste dut lehen ere esan dudala hau, baina irudi-tzen zait oso ohikoa dela horrela jokatzea eta ezzait gustatzen.

I. URIA: Gizakiak uste baino antzekoagoak gara.Emakumeok, saltzen diguten beldurraren etabanaketaren aurrean, senidetasuna eraiki dezake-gu.

Galderan motxila aipatu duzula, zertaz arigaren azaltzeko adibide bat emango dut. Lehe-nengo sufragistak iparramerikarrak izan zireneta kuakeroetatik zetozen. Emakumeen buruja-betzaren aldeko borrokan, motxilan, jatorrikuakeroa zeukaten, nahiko zorrotzak ziren.Sekula izan den mugimendu feminista puritano-enetakoa izan da. Guri antzeko zerbait gerta-tzen zaigu. Belorik ez daramagu, baina gureEuskadi puritanoa hor daukagu, eta puritanoakez diren lagunekin, haien bularralde biluziekinedo minigonekin zorrotzak gara. Kultura bakoi-tzak bere motxila dauka. Ez badugu norberarenmotxila ikusten, aurreiritziz aurreiritzi ibiltzengara. Aldiz, ikusten badugu, elkar hobeto ulerdezakegu.

Afaf, zuri galdera beste era batera egingo dizut.Lezioak ematen ari garela sentitzen duzue? Nolajantzi behar duzuen erabakitzen ari gara.

A. EL HALOUI: Ez da arropa kontua soilik. Nor-berak ez du bere burua ikusten, bestea ikustendu. Esaera marokoarrak hala dio, gameluak ezduela bere konkorra ikusten, beste gameluarenkonkorra baizik. Era batera edo bestera, emaku-me guztiok bizi dugu heteropatriarkatuaren pre-sioa, denok, ez dugu askatzea lortu [irribarretxiki bat eginez beste biei begiratu die]. Denokari gara borrokan askatasun gehiago lortzeko.

Hemen emakume musulmanak biktimizatuegiten dituzue, eta biktimizatu baino gehiagoergeltzat hartu. Hijaba duen emakumeari lagun-du egiten zaio, dena oparitzen zaio. Zergatik ezduzuezuen mailan jartzen? Elkarrekin egingoditugu gauzak? Beste jarrera horrek min handiaematen dit. Emakume marokoar eta euskal herri-tarren elkartean horixe lantzen dut, zeren hain-beste lagunduta, emakume gutxik lortu dutegizarte honetan aurrera egitea, hemengoekinharremanetan jartzea. Mendebaldeko emaku-meek dena egiten diete. Denok ditugu hankak,besoak eta burua.

A. EGUSKIZA: Garrantzitsua da esan duzuna,gutxiesteko dugun arriskua. Bebe abeslariak haladio, “zenbat eta gehiago heltzen didazun orduaneta beldur gehiago dut erortzeko”.

Hainbat herrialde musulmanetako feminista batzukkritikatzen ari dira Europan beloa ez debekatzearenalde emandako iritziak. Haiek diote beloa, nikaba…herrialde askotan ez direla ez ohitura (beste herrial-de batzuetatik kopiatu dituztela berriki) ezta sinbo-lo erlijioso ere (Koranak halakorik ez dioelako).Janzkera diskriminatzaileak direla eta haienherrialdeetan janztera derrigortzen dituztela diote.Europan debekuaren aurka eginda ez dietela haieibatere laguntzen.

I. URIA: Orain dela bi egun arte Egipton, Tur-kian, ez zuten zapirik janzten. Orain bai. Istan-bulen emakumeak zapirik gabe zebiltzan, liburudenda feministak zeuden.

A. EL HALOUI: Feminista islamistak ahaleginhandia egiten ari dira Korana berrirakurtzeko etaegia da eraso egiten zaiela egiten ari diren lanaga-tik. Ez dira ari lanean kanpotik, barrutik baizik,eta babestu egin behar dira. Horrek ez du esannahi Europan era bateko eta besteko arropakeramatea debekatu behar dugunik.

A. EGUSKIZA: Nik uste dut diskurtsoa zaindubehar dugula. Zein efektu lortuko dut gurean,

10


sinbolo patriarkalen kontra nagoela edo erlijioenkontra nagoela bakarrik esanez hitz egiten badut,gure testuingurua kontuan izan barik? Zein daLARRUNeko irakurleengan dudan eragina esa-ten badut erlijio guztiak misoginoak direla?Zeren hori ere esatea badaukat. Gurean islamo-fobia handia dugula oso argi daukat. Piztiarijaten ematea litzateke. Ez zait interesatzen.Kalean pertsonak ikusi nahi ditut, haiekin hitzegin, galdetu. Lagun batek kontatu zidan entzunzuela nola dendari batek bezeroari galdetu zionea ez al zen garaia zapia kentzeko.

A. EL HALOUI: Inori ez zaio esan behar zer eginbehar duen. Nik nire prozesua egin dut eta gauregun ez naiz musulmana. Bide hau ez dut eginhemengo jendeari plazer emateko, niregatik egindut, horrela egin behar nuela pentsatu dut. Nikzapia dutenekin egiten dut lan eta asko maiteditut. Kontraesana dela uste dut zapia eramatea,baina ez diot inori esaten mantelina kentzeko.

A. EGUSKIZA: Harropuzkeria da.

I. URIA: Ez da debekatu behar.

A. EL HALOUI: Nire alabak bihar zapia jarri nahibadu ez diot esango ez jartzeko. Ni alaba modubatez hezten ari naiz, baina berak jakingo du zeregin nahi duen.

A. EGUSKIZA: Ohiturak aldatzeko edo berrasma-tzeko denbora asko behar da, begira Gabonak,ohitura kristauak dira eta hor dira. Prozesuanlagundu beharko diozu emakume horri, baina ezesan zer egin behar duen. Zuk esan diezaiokezuzure bidean zer egin duzun, nola moldatu zaren.

A. EL HALOUI: Guk ere ikasi behar duguhemengotik, zuen ohiturak errespetatu beharditugu, gureak errespetatzea nahi dugu eta.Elkar errespetatzen badugu, agian, elkarbizitzarairitsi ere egingo gara. Orain jokatzen ari garenmoduan gorrotoa eragiten ari gara. Eta amo-rrua, musulmanek gero eta amorru gehiago dute

eta hala hitz egiten dute: “Zertan ari dira? Haudebekatu bestea debekatu, hedabideetan ida-tzi… musulmanengan beloak baino ez dituzteikusten!”. �

11


“ Aitziber Eguskiza

Oso modan dago islamofobiaz hitzegitea hedabideetan. Terrorea da,eraso egingo digute. AEBei kopiatudiegu, beldurraren kultura. Eta bat-batean mantelina daraman emakumebat edo seko ergela da edo terroristaizan daiteke”

Belodun emakumeak · 2 215. zenb. 2016ko abendua Belodun emakumeak Nork du zilegitasuna haiek...

Documents

Transcript of Belodun emakumeak · 2 215. zenb. 2016ko abendua Belodun emakumeak Nork du zilegitasuna haiek...