b)ATMOSFERAKO KUTSADURA KIMIKOA

eta ONDORIOAK OSASUNEAN

ATMOSKERA KUTSADURAREN ARRAZOIAK

antropogenikoak

Contaminacion atmosferica y salud-Ecología y desarrollo

Gasak:– C02( karbono dioxidoa)-klima aldaketaren eragile nagusiena– C0 ( karbono monoxidoa)– S0x ( sufre oxidoak)– N0x ( nitrogeno oxidoak)– HxC –kol( erabat erre gabeko hidrokarburoak: bentzenoa,

toluenoa, xilenoa,…)– OZONOA: Kutsatzaile primarioetatik sortutakoa

Partikulak:– Partikulak ( PM10, PM10-2,5, PM2,5, PM 0,1 erabat erre gabeko

erregai partikulak, gurpilen urraduraren ondorioko partikulak,…)

Beste konposatu batzuk: Beruna,

KUTSATSAILE NAGUSIAK

Hirietan, trafikoa da isurtzaile kezkagarriena ( %75)

PARTIKULEN BARNERATZE MAILA

Partikulak ( PM10, PM10-2,5, PM2,5, PM 0,1)

OZONO TROFOSFERIKOA

Ozono (03) estratosferikoa, izpi-ultramoreetatik babesten gaituena

Ozono trofosferikoa (03 )-Jatorri antropogenikoa-Bigarren mailako kutsatzailea-Oso kaltegarri

TRAFIKOAREN eragina ATMOSFERA KUTSADURAN

Emisioa: Iturri batek atmosferara isurtzen dituen sustantzia kutsatzaileakImmisioa : Kutsatzaile horren konzentrazioa atmosferan

Contaminacion atmosferica y salud-Ecología y desarrollo

AIRE KUTSADURAREN ERAGILEAK

AIRE KUTSADURA eta HERIOTZAK

1952ko Neguan Londreseko episodioaIturri ofizialak-3.500-4000 hildakoakOndorengo ikerketak- 12.000 hildako

HildakoakKe beltzak

Ozono troposferikoa eta partikulak arnasketa-sisteman eragin arinak edo hilkortasun goiztiarra sor dezakete.

Atmosferan PM2.5 partikulak egotean pertsonako bizi-itxaropena zortzi hilabete baino gehiago murrizten da, beraz, guztira urtero 3,6 milioi urte murrizten da bizi-itxaropena.

Halaber, 2020an ozonoari lotutako 21.000 heriotza goiztiar gertatuko direla kalkulatu dute. Sektore ahulenak haurrak, zaharrak eta asma eta gaixotasun kardiobaskularrak dituzten pertsonak izango dira.

Dirutan, 2020 urtean gizakien osasunerako kutsadura atmosferikoaren kalteek urtero 189.000 eta 609.000 milioi euroko kostua izango dute (Europar Batasuna. Atmosferako kutsadurari buruzko gaikako estrategia).

Osasuna eta Ingurumena EAEan 2007 Adierazleak

KUTSATZAILE KEZKAGARRIENAK

http://www.argia.com/albistea/minbizia-dieselaren-kea-amiantoa-bezain-kaltegarri

DIESEL MOTORREN ISURKETAK eta MINBIZIAK

Diesel motorren keak biriketako minbizia eragiten duela baieztatu zuen Osasunaren Mundu

Erakundeak asteartean argitara emandako txosten batean. 1988an onartu zuen erakunde berak

dieselaren kea minbiziaren balizko eragile gisa, baina amiantoaren eta eguzkiaren erradiazioaren mailara igo du aste honetan argitara emandako

dokumentuak, 24 urteren ondoren.

Ferran Ballester 2009-Medio ambiente y ecologia como determinante de la salud

Esaidazu ze kalean bizi zaren eta ze airea arnasten duzun esango dizut

http://www.fundrogertorne.org/salud-infancia-medio-ambiente/divulga/inspira-nuevo/2011/12/07/dime-en-que-calle-vives-y-te-dire-que-aire-respiras/

HIRIETAKO KALEKO KUTSADURA

GAIXOTASUN-KARGA INGURUKO AIRE KUTSADURAGATIK

Ferran Ballester 2009-Medio ambiente y ecologia como determinante de la salud

Urtean 2 milioi pertsona hitzen dira munduanAire kutsaduraren ondorioz OMEn arabera

ATMOSFERA KUTSATZAILEEN ERAGINA OSASUNEAN

Hilkortasuna

Birika- funtzioan behin betikoa

aldaketakOspitalizazioak

Urgentziak

Mediko kontsultakAktibitatearen murrizketa

Eskola-absentsismoa

MedikazioaBirika-funtzioan behin behineko aldaketak

Mota desberdinetako eragozpenak (klinikaz kanpoko eraginak)

ERAGINDAKO POPULAZIOA

Osasuna eta Ingurumena EAEan 2007ko adierazleak

Osasuna eta Ingurumena EAEan 2007ko adierazleak

Jadanik, ke hau debekatuta dago

Eta hauek?

AIREAREN KALITATEA ZAINDU eta

KONTROLATZEKO SAREA

http://www.ingurumena.ejgv.euskadi.net/r49-20775/eu/

Ingurumen adierazleak 2007

AIREAREN EGOERA EAEn

2006an, hamaika eremuetatik zazpik partikulen (PM10) kontzentrazioari ezarritako mugak gainditzen zituzten

Osasuna eta Ingurumena EAEan 2007ko adierazleak

AIREAREN EGOERA EAEn

INFORMAZIOEN ITURRIA

http://www.ecologistasenaccion.org/article24171.html

INFORMAZIOEN ITURRIA

INFORMAZIOEN ITURRIA

AIREAREN EGOERA LANDA EREMUETAN

EAEn

Landa eremuetan ( Ataun, Urkiola,…) aire kalitatea Europako hainbat hiriburuhandiena bezain kutsatua

Air qualityassessmentinurbanareasofGipuzkoa(Spain) Aitana Lertxundi a,b, , MariaDoloresMartinez c, MikelAyerdi d, Jon Alvarez e and Jesu´ s Marı´a Ibarluzea a,d a CIBER deEpidemiologiaySaludPu´blica (CIBERESP),Espan˜a b Universidad delPaı´s

Vasco,UPV-EHU,Espan˜a c Departamento deMedioAmbiente,GobiernoVasco,Espan˜a d Subdireccio´n deSaludPu´blica deGipuzkoa,GobiernoVasco,Espan˜a e Laboratorio deSaludPu´blica delGobiernoVasco,Espan˜a

KUTSATZAILEAK eta HELBURU MUGAK

IRTENBIDEAKTEKNOLOGIKOAK EZ DIREN NEURRIAK

-Zabalkundea eta komunikazioa-Trafiko dentsitatea murriztu:•Bidesariak erdi gunera sartzeko ( Londresen, Estokolmon, ....•Isurketa gutxiko guneak : Debekaru sarrera kutsagarrena kdiren automobilei.•Laguntzak automobilen parkea berrizteko•Ingurumen irizpideak sartu hirien egituran ( ikastetxeak argi garbiko guneetan•Gune berdeak gehitu•Automobil ekologikoen erabilera sustatu•Bide azkarrak autobusak ,..•Bidegorriak•Garraio publikoa hobetu•Gehiengo abiadura murriztu auto hiriko autobideetan•Ondo gidatzeko irizpideak•LIMPIEZA DEL FIRME DE RODADURA•Optimizatu trafiko fluxua•….

NEURRI TEKNOLOGIKOAK . Motor eraginkorragoak ( hidrogenoam hibridoak, gas naturala,..•Erregaiaren kalitatea•Olioaren kalitatea,…•Gasen trataera, filtroak,…•…..