1

ASIA

Kaixo, gu Haizea, Eider eta Eneko gara, eta Asian zehar ikusiko ditugun

lekuak, museoak, monumentuak, eta kulturarekin lotutako gaiak

azalduko eta erakutsiko dizkizuegu.

Asia munduko kontinenterik handiena da, 44.579.000 km² ditu, baita

munduan populatuena ere, 4,140,336,501.

48 herrialde daude:

Afganistan

Arabia Saudi

Armenia

Azerbaian

Bahrein

Bangladesh

Brunei

Bhutan

Kambodia

Txina

Filipinak

Ipar Korea

Hego Korea

Arabiar Emirerri Batuak

Georgia

India

Indonesia

Iran

Irak

2

Israel

Japonia

Jordania

Kazajkistan

Kirgikiostan

Kuwait

Laos

Libano

Malasia

Maldivak

Mongolia

Myanmar

Nepal

Pakistan

Qatar

Errusia

Singapur

Siria

Sri Lanka

Tailandia

Taiwan

Tayikistan

Ekialdeko Timor

Turkmenistan

Turkia

Uzbekistan

3

Vietnam Yemen

Asian gehien hitz egiten diren hizkuntzak 14 dira:

Txinera,

Hindi

Arabiera,

Japoniera,

Koreera,

Turkiera,

Hebreera.

Persiera,

Birmaniera,

Armeniera.

Tailandiera,

Tagaloa,

Errusiera,

Asiako mugak ondorengoak dira:

Ural mendiek, Ural ibaiak, Kaspiar Itsasoak, Kaukaso mendikateak, Itsaso Beltzak,

Bosforok, Marmara itsasoak eta Dardaneloek bereizten dute Europatik; Bering

itsasarteak Ipar Amerikatik, eta Itsaso Gorriak eta Suezko kanalak Afrikatik.

4

Estaturik gabeko nazioak Asian ere badaude:

Palestina, Kurdistan, Tibet eta Balutxistan.

Asia barruan uhartedi hauek sartzen dira:

Japonia, Indonesia, Malaysia eta Filipinak.

Hain zabala izanik, mota guztietako klimak ditu Asiak.

Siberiako klima kontinentala da, neguak izugarri hotz eta gogorrak dituena.

Lurzoruaren parte handi bat izoztua dago (permafrost). Erdialdeko Asiako lurralde

guztietako klima ere kontinentala da. Hegoaldean, montzoiek eragin handia dute.

Bertan iristen dira munduko euri kopururik handienak ere. Berorik handiena India eta

Pakistan arteko Thar basamortuan egiten du. Lurralde hotzena, bestalde, Siberiako

ipar-ekialdeko Verkhoiansk da (-66°C). Hego-ekialdeko Asian eta Txina hegoaldeko

itsasaldeetan tifoi ugariko klima tropikal euritsua da nagusi. Sonda uharteetako klima

aldiz, ekuatoriala da, urtarorik gabea. Beste lurralde batzuek, azkenik, klima bereziak

dituzte: Tibet, 4.500 m-tik gora dagoen goi-ordokia.

Hainbat erlijioa daude:

Asiako gehienen erlijioak budismoa, islama eta hinduismoa dira, baina jarraitzaile asko

dituzte konfuzianismoak, taoismoak, sintoismoak, judaismoak eta animismoak ere.

Asiako artea:

TXINA: Lehenbiziko arte-erakusgarriak Xia dinastiaren garaietako zeramika eta jadezko

piezak dira, K. a. 2000. urtearen aurrekoak, mendebaldeko neolitokoak, alegia.

INDIA: Herri arioek Hindustango penintsula inbaditu zuten K. a. 1500. urte aldera, eta

haiekin kultura indoarioa sortu eta garatuko zen: aro vedikoan osatutako testu

sakratuak edo vedak aro brahmanikoan kodifikatu ziren (K. a. 600-300). Azken aro

5

horretakoak dira budismoa, jainismoa, eta Pertsia nahiz Greziako kulturekiko lehen

harremanak, arte indiarraren berri aurrenekoz eman zutenak.

Asiako jokoak:

Sudokua, Mikadoa etab.

Asiako janaria:

Asiako janari famatu bat Sushia da, baina onetaz aparte insektuak jaten dira, Currya,

eta kukuxa.

Pertsonai famatuak:

Mahatma Gandhi, Bruce Lee, Manny Pacquiao…

Kirolak:

Judo, taekwondo...

ASIAKO LEKUEN INFORMAZIOA.

JAPONIA:

Kokapena:

Tokio bi zonalde ezberdinetan banatua dago.

Honshu irla nagusia da, eta ondoan dauden irlatxoez osatuta dago. Hiriaren koordenatuak hauek dira: 35°41' Iparrerantz eta 139°46' Ekialderantz.

Honshu irlan dagoen zatiak, ekialdean Chibakorekin egiten du muga, mendebaldean Yamanashirekin, hegoaldean Kanagawarekin eta iparraldean Saitamarekin.

6

1. Hiriburua: Tokio 2. Hizkuntza: Japoniera 3. Bidaiatzeko beharrezko dokumentazioa: Pasaportea 4. Moneta: Yen (¥, JPY) Euro baten balioa 130 Yenen antzekoa da. 5. Museoak: Edo-Tokyo Museoa, Nazioarteko Tokio Museoa,

Nazioarteko Zientzia Museoa. 6. Ikusteko lekuak:

6.1. Auzorik garrantzitsuenak: 6.1.1. Shinjuku 6.1.2. Shibuya 6.1.3. Harajuku 6.1.4. Asakus 6.1.5. Ginza 6.1.6. Odaiba 6.1.7. Roppongi 6.1.8. Beste garrantsitzuenak: 6.1.9. Yoyogi Parkea 6.1.10. Ueno Parkea 6.1.11. Tsukiji Merkaua 6.1.12. Metropolitan Government Building 6.1.13. 243 metroko altuerako mirador oso handiak

7. Klima:

7

8. Erlijioa:

3 erlijio daude Tokion; jarraitzaile gehien duena Budismoa da, ondorengoa, Xintoismoa eta azkenik eta populazioaren %13-ak bakarrik jarraitzen duena Kristautasuna da.

9. Ikurriña:

TAIWAN:

8

Kokapena:

Taiwango uhartea duela 4-5 milioi urte sortu zen.

Taiwan Filipinak eta Eurasiar plaketan sortu egin zen, eta hor dago kokatuta gaur egun ere.

1. Hiriburua: Nankin 2. Bidaiatzeko beharrezko dokumentazioa:

2.1. 1. pasaportea sei hilabete baino gehiagoko balitatearekin. 2.2. 2. web- gunean betetako formularioa sinatuta inprimauta. 2.3. 3. 2 argazkia pasaporte tamainarekin, baita fondo

zuriarekin. 3. Moneta: Taiwan Dolar Berria ($NT) 1 € = 36.030 NT 4. Ikusteko lekuak:

1. Confuncio tenplua 2. Kenting hondartza 3. Taipei 4. Yangmingshan parkea 5. Kenting nazioarteko parkea 6. Chikan dorreak 7. Tainango Budista tenplua

9

6.Klima:

7. Erlijioak:

Budismoa eta Taoismoa dira nagusiak, baita jarraitzaile gehien dituenak ere.

8. Ikurriña:

FILIPINAK (THE BAILEAF):

10

Kokapena:

Hego-ekialdeko Asiako herrialde bat da, kontinentetik 1.210 kilometrora dagoen uhartedi batek osatua. Ozeano Barean dagoen uhartedi honek 7.107 uharte ditu, horien artean 700 inguru biztanledunak.

1. Hiriburua: Manila 2. Hizkuntza: Filipinetan 170 hizkuntza baino gehiago hitz egiten

dira, baina hauen artean, betiko moduan, gehien hitz egiten direnak ondorengoak dira: 2.1. Tagaloa edo filipinera (Hau gehien hitz egiten den

hizkuntza da). 2.2. Cebuanoa 2.3. Ilokanoa 2.4. Hiligilanoa 2.5. Bikolanoa 2.6. Samareñoa

3. Bidaiatzeko beharrezko dokumentazioa: 4. Moneta: Filipinetan erabiltzen den moneta “Peso Filipino”- a da. 5. Ikusteko lekuak:

5.1. San Agustin Eliza 5.2. Borakai 5.3. Txokolate Kolinak 5.4. Nazioarteko Filipinetako Museoa 5.5. Taal zumendia 5.6. Mactán uhartea 5.7. Pagsanja ur jauziak

11

6. Klima:

Tenperatura adierazten du.

7. Erlijioa: Filipinetan, jarraitzaile gehien duen erlijioa Kristautasuna da, baina Budismoa, Musulmana eta Taoismoa ere dira oso ugariak.

8. Ikurrina:

12

SINGAPOUR (SENTOSA):

Kokapena:

Singapur -ekialdeko Asiako uharte eta hiri-estatua, Asiako txikiena, Malasiar

penintsularen hegoaldeko muturrean kokatua. Itsasartearen beste aldean Indonesia

dago.

13

1. Hiriburua: Singapour 2. Hizkuntza: Ondorengoak dira hizkuntza ofizialak:

2.1. Txinatarra 2.2. Malayera 2.3. Tamil 2.4. Ingelesa

3. Bidaiatzeko beharrezko dokumentazioa: Pasaportea beharreskoa da, Singapurrera joateko, eta visados , baita ere.

4. Moneta: Singapourko Dolarra, 1967an, honek, Malayako dolar-a alderatu zuen, Singapourko Dolarra, moneta ofiziala bihurtzen.

5. Ikusteko lekuak: 5.1. Singapour-ko zoo-a. 5.2. Raffes hotela 5.3. Marina Bay Sands 5.4. Boat Quay 5.5. Little India 5.6. Orchard Road

6. Klima:

14

7. Erlijioa:

Budismoa gehien praktikatzen den erlijioa da, baina Taoismoa eta Kristautasuna ere praktikatzen dira.

8. Ikurrina:

15

SRI LANKA:

Kokapena:

Sri Lanka Hegoaldeko Asiako uharte estatua da. Indiako ozeanoko estatua eta uhartea, Palk itsasarteak Indiatik bereizia.

1. Hiriburua: Sri Jayawardenapura-Kotte 2. Hizkuntza: Cingala eta Tanil 3. Bidaiatzeko beharrezko dokumentazioa: Bisadoa eta pasaportea

beharrezkoa da 4. Moneta: Rupia de Sri Lanka 5. Ikusteko lekuak:

5.1. Sri Dalada Maligaua 5.2. Templo de oro de Dambulla 5.3. Parque nacional YAla 5.4. Kelainya Raha Maha Yihara 5.5. Udawatawe-ko parke nazionala 5.6. Roial Botanical

16

6. Klima:Bertako klima tropikal hezea da. Batez besteko tenperaturak 16 °C eta 32 °C arteko tartean daude. Herrialdeko osoa kontuan hartuz, urteko batez besteko tenperatura 28 °C. Urtarrila da hil freskoena, maiatza beroena eta montzoi garaiaren hasiera.

7. Erlijioa: Erlijio banaketa hau da: budismoa, % 69,3; hinduismoa, % 15,5; islama, % 7,6; kristaua, % 7,5; besteak, % 0,1.

17

8. Ikurrina:

OMAN

Kokapena:

Oman Ekialde Hurbileko estatu bat da, Arabiar penintsularen ekialdean kokatua, Indiako ozeanoaren kostaldean. Mugakide ditu Arabiar Emirerri Batuak ipar-mendebaldean, Saudi Arabia mendebaldean eta Yemen hegoaldean.

1. Hiriburua: Maskat 2. Hizkuntza: Arabiera 3. Bidaiatzeko beharrezko dokumentazioa: Pasaporte originala eta

bisadoa. 4. Moneta: Rial omani (OMR) 5. Ikusteko lekuak:

5.1. Bait al Zubair 5.2. Nizwa Fort 5.3. Jebet Akhdar 5.4. Muskat gate museum

6. Klima: Omango klima basamortukoa da, beroa eta idorra. Kostaldeko eta mendialdeko klima, ostera, samurragoa da, hezeagoa. Kostaldean 36 °C eta gehiagoko beroa izaten da udan, eta neguan, berriz, 17 °C ingurukoa da tenperaturarik hotzena.

7. Erlijioa: Musulmanak (% 86, batez ere ibadhi musulmanak), hinduistak (% 13).

18

8. Ikurriña:

INDIA (MUMBAI):

Kokapena:

Mumbai Arabiako itsasoaren kostan Indiako mendebaldean kokatzen da, 18°57′53″ Ipar 72°49′33″ Ekialde koordenatuetan. Hiria bi uharteetan kokatzen da, hiriaren erdialdea hegoaldean kokatutako Mumbai izeneko uhartean kokatzen da.

1. Hiriburua: New Delhi 2. Hizkuntza: Marati 3. Bidaiatzeko beharrezkoa dokumentazioa: Behar duzu,

pasaporte bat lehenengo 3 hilabete pasatzeko eta ere bai bisado bat, beste modu batez ezin da sartu.

4. Moneta: Rupia, indiakoa da (INR) 5. Ikusteko lekuak:

5.1. Sanjai Gandhi National Park 5.2. Gilgaum Chowpatty 5.3. Hajji Ali Dargah 5.4. Elephanta Island

5.5. Kanheri Caves

6. Klima: Mumbai hiria klima tropikaleko zonalde batean kokatzen da, urteko batez besteko tenperatura 26,7 °C da, tenperaturak itsasoarekiko gertutasuna dela eta ez dira zakarregiak eta urte osoan zehar

19

aldaketa gutxi izaten ditu, hilabeterik hotzena Urtarrila da 23,6 °C batez bestekoarekin.

7. Erlijioa: Hinduismoa, islama, kristianismoa, sikhismoa, budismoa eta jainismoa dira erlijio nagusiak.

8. Ikurrina:

QATAR

Kokapena:

Arabiar penintsularen ipar-ekialdeko Qatar penintsulan kokatua, Persiar golkoan. Mugakide bakarra hegoaldeko Saudi Arabia da. Itsasarte batek nahiko hurbil duen Bahrein estatutik banatzen du.

1. Hiriburua: Doha 2. Hizkuntza: Arabiera 3. Bidaiatzeko beharrezkoa: Pasaporte biometriko bat (sei

hilabeterako gutxienez) eta billeteak sartzeko eta ateratzeko estatutik

4. Moneta: Riyal catarí 5. Ikusteko lekuak:

5.1. Souq Waqif: 5.2. Doha Corniche 5.3. Qatarreko perla 5.4. Al Bidda 5.5. Dorre Aspire

6. Klima:

20

7. Erlijioa: Musulmanak, %77-ak dira, zenbaki oso altua.

8. Ikurrina:

21

ASIA

22

QR hau You Tube-ko bideoarena da.

23