ARRIGORRIAGAKO UDALAREN

EUSKARA PLANA:

2008-2012 abendura arteko Euskararen Erabilera Normalizatzeko Plana

(Proposamen teknikoa)

Arrigorriagako udala, 2008ko ekaina

1

1

AURKIBIDEA 1. SARRERA: EUSKARA PLANAK 2 1.1. OINARRI JURIDIKOAK 2 1.2. UDAL ERABAKIA 3 1.3. HELBURUAK 4 1.4. ERAGIN-EREMUA ETA ERAGIN-EPEA 4 2. ARRIGORRIAGAKO UDALA 6 2.1. INDARREAN DAGOEN ARAUDIARI JARRAITUZ BETE BEHARREKO HELBURUA 8 2.2. ADMINISTRAZIO-ATALEN SAILKAPENA ETA HELBURUAK 9

2.2.1. Administrazio atalen sailkapena 2.2.2. Arrigorriagako Udalaren administrazio-atalen sailkapena

2.3. ADMINISTRAZIO ATAL ELEBIDUNAK ETA EUSKARAZKOAK 11 2.3.1. Euskara Planaren lehentasunak ezartzeko irizpideak 2.3.2. Elebidun izendatuko diren administrazio-atalak

2.4. EUSKARA PLANEAN LEHENETSI DIREN ATALAK 12 2.4.1. Hartutako erabakiak 2.4.2. Arrigorriagako Udalaren egoera 2.4.3. Lehenetsitako atalak eta azalpenak

2.5. ARRIGORRIAGAKO ZINEGOTZIAK: EUSKARA MAILA, IRITZIAK ETA BEHARRIZANAK 17

2.5.1. Zinegotzien euskara maila 2.5.2. Zinegotzien beharrizanak 2.5.3. Ondorioak

2.6. PROZEDURA ETA EDUKIAK 18 3. ARRIGORRIAGAKO UDALA: EGUNGO EGOERA, HELBURUAK ETA PROPOSAMENAK 20 3.1. ARRIGORRIAGAKO UDALEKO LANJARDUNEN EGOERA, LEHENTASUNAK, HELBURUAK ETA NORMALIZAZIO EKINTZAK 23

3.1.1. Lanjardunen egoera 3.1.1.1. Lehentasunak eta helburuak 3.1.1.2. Normalizazio ekintzak

3.2. ALORKAKO EGOERAREN ARABERAKO HELBURUAK ETA PROPOSAMENAK 27

3.2.1. Langileen hizkuntza gaitasuna 3.2.2. Hizkuntza aholkularitza 3.2.3. Itzulpen politika 3.2.4. Kanpo harremanak 3.2.5. Barne harremanak 3.2.6. Hizkuntza paisaia 3.2.7. Baliabide informatikoak eta teknologia berriak 3.2.8. Jarrera eta sentsibilizazioa

2

3.2.9. Jarraipena eta ebaluazioa 3.3. HIZKUNTZA IRIZPIDEAK 42

3.3.1. Hizkuntza ofizialen erabilerarako jarraibideak. 43 3.3.1.1. Udaleko aginte-organoetarako zein administrazio-atal guztietarako jarraibideak.

3.3.1.1.1. Zerbitzu-Hizkuntza. 3.3.1.1.2. Komunikazio administratiboak: administrazioen arteko harremanak 3.3.1.1.3. Lan-hizkuntza.

3.3.1.2. Administrazio-atal elebidunetarako jarraibide bereziak 3.3.1.3. Hizkuntza ofizialen erabilerarako jarraibideen itzulpen-irizpide osagarriak.

3.3.2. Jarduera esparru desberdinetarako hizkuntza irizpideak 45 3.3.2.1. Hizkuntza-prestakuntza

3.3.2.1.1. Lan-orduetan hizkuntza-prestakuntzarako baimenak emateko irizpideak 3.3.2.1.2. Langileen etengabeko prestakuntza. 3.3.2.1.3. Tresna edo aplikazio informatikoak.

3.3.2.2. Kontratazio administratiboak 3.3.2.3. Dirulaguntzak 3.3.2.4. Administrazioaren irudia eta argitalpenak 3.3.2.5. Ekitaldi publikoak 3.3.2.6. Udal Baimenak

4. NORMALIZAZIO EKINTZAK ETA AZPIEGITURA 50 4.1. NORMALIZAZIO EKINTZAK ETA BALIABIDEAK 52 4.2. AZPIEGITURA 53 4.3. KRONOGRAMA 54 ERANSKINAK 56

SARRERA: EUSKARA PLANAK

1

2

1. SARRERA: EUSKARA PLANAK SARRERA Herri-administrazioaren garrantzia herritarrekiko hurbiltasunean datza. Eta hizkuntza da komunikazioa egiteko tresna erabilgarria. Euskararen erabilera arautzea behar-beharrezkoa da Legeak markatzen dituen herritarren eskubideak bermatu ahal izateko. Euskararen erabilera normalizatzeko antolaketa arloan, bi lege eta urratsak garatu dira: 24ko 10/1982 Oinarrizko Legeak, Euskal Funtzio Publikoaren 6/1989. Administrazioan euskararen erabilera zein izan behar den hobeto ulertzeko batetik, arauek diotena ikusiko dugu eta, bestetik, euskararen erabileran zerbitzu hizkuntzaren eta lan-hizkuntzaren arteko aldea eta definizioa aztertuko ditugu. Marko juridikoa eta definizioak ikusita, gure lanaren kontestu fisikoan kokatuko dugu; Arrigorriagan, hain zuzen. Horretarako udalerriaren euskararen presentziari gainbegirada eginda, udalaren osaketa, agintarien hizkuntza gaitasuna eta euskararen normalizazioan bertan eginiko bidea birpasatuko ditugu. Ondoren, helburuak zehaztu eta planean aurrera egiteko urratsak eta proposamenak agertuko dira.

1.1. OINARRI JURIDIKOAK Euskal Autonomia Erkidegoko Herri-Administrazioaten euskararen erabilera normalizatzeko antolaketaren arloan zenbait arautze-lan burutu dira. o Batetik, Euskararen Erabilpena Normalizatzeko Oinarrizko Legeak1, herritarren

hizkuntza-eskubideak aitortu eta herri-aginteek hizkuntzaren alorrean dituzten betebeharrak ezarri zituen. Legearen 14. atalak2 herritarrei administrazioarekiko harremanetan aitortutako hizkuntza-eskubideak bermatzeko, administrazioaren zerbitzupeko pertsonala arian-arian euskalduntzea aurreikusten du eta administrazioetako plantiletan bi hizkuntza ofizialen ezagutza derrigorrezkoa duten lanpostuak finkatu beharra ere bai.

o Geroago,3 1989an, Euskal Funtzio Publikoaren Legeak administrazio elebiduna eraikitzeko hizkuntza plangintzarako oinarriak ezarri zituen. Langileek bete beharreko baldintzak definituta, bi tresna ezarri zituen: Hizkuntza-eskakizuna (HE) eta Derrigortasun Data (DD). Beste Dekretu batek4 bi kontzeptu horiek osatu eta derrigorrean bete behar zuen indizea arautu zuen, hau da, derrigortasun data izan behar zuen langileen kopurua. Bestelako arauzko xedapenak ere eman ziren5.

o Bitartean, LEHENENGO PLANGINTZA (1990-1995) abian zegoen eta honen helburu nagusia administrazioaren giza-bitartekoak bi hizkuntza ofizialetan aritzeko gaitzea izan zen. Plangintzaldi honetan aurrerapauso nabarmenak eman ziren euskarazko hizkuntza-gaitasuna duten langileen kopuruan.

o Honen amaieran, BIGARREN PLANGINTZALDIrako neurriak ezarri zituzten6 (1998-2002) eta elementu berriak erantsi. Helburu nagusietariko bat Eusko

1 azaroaren 24ko 10/1982 zenbakidunak 2 14. artikulua:1. Lege honen 6. artikuluan aitortzen diren eskubideak gauzatzeko, herri-aginteek Euskal Herriko Autonomia Erkidegoan herri-administrazioari atxikitako langileria gero eta euskaldunagotzeko neurriak hartuko dituzte. 3 Euskal Autonomia Erkidegoko Euskal Funtzio Publikoari buruzko uztailaren 6ko 6/1989 Legearen V. titulua 4 24/1986 Dekretuak 5 250/1986 eta 224/1989 Dekretuak 6 86/1997 Dekretuan

3

Legebiltzarrak 1999ko abenduaren 19ko osoko bilkuran onetsitako Euskara Biziberritzeko Plan Nagusiaren (EBPN) garapena zen. � Euskara Biziberritzeko Plan Nagusiaren helburu zehatzen eta ekintzetarako

proposamenen artean, Administrazioaren esparruari dagokionean, euskara-planak ezartzeko beharra jaso zen, herri-administrazioetan hain zuzen ere, udaletan eta eskualdeetan nagusiki. Langintza horretarako tokian tokiko hizkuntza normalizaziorako zerbitzuak sortzea edo indartzea beharrezkoa gertatzen da.

� Ezarpen-lan horri dagokionez, hainbat toki-entitate bere Euskara Biziberritzeko Plan Nagusia garatzeko plana zehazten eta betetzen ari da, bai eta, plan horren testuinguruan, entitate horien barnean euskararen erabilera-plana abian jartzen ere.

� Horrela, Euskararen Erabilera Normalizatzeko Plana onartu beharra ezarri zien Dekretu horrek euskal herri-administrazio guztiei7. Gainera, plan horiek jaso beharreko gutxieneko osagaiak adierazten dira aipatu dekretuaren 18. atalean.

o HIRUGARREN PLANGINTZALDIAren egitasmoa (2003-2007)8 funtsean aurreko plangintzaldiaren luzapena izan bazen ere, horren amaieran egindako balorazio txostenaren aurrerapenean9, LAUGARREN PLANGINTZALDIRAKO (2008-2012) Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak proposatutako lan ildoak esku artean dugun plan hau burutu bitartean ezagutu ditugu txosten baten bidez. Hiru oinarri nagusi edukiko du IV. plangintzaldi horrek: herritarren hizkuntza-eskubideak bermatzea, ahalik eta langile gehienek parte hartzea eta parte-hartzaile horiek euskara lan hizkuntza gisa erabiltzea. Horri begira, ondorengo neurri hauek jarriko ei dira abian: ezagutza erabilerara bideratzeko mekanismoak, euskararen erabilera indartzeko metodologia eta jarraipena egiteko tresnak, eta horiekin batera, erakundeen arteko koordinazioa eta esperientziak elkartrukatzeko guneak sortuko dira.

Labur-zurrean esanda, orain hogeita bost urte Euskararen Legea tresna genuela, dena zen eginkizun eta egiteko. Gaur, hogeita bost urte geroago, dena eginda dagoelako uste okerrean jaus ez gaitezen, premiazko dugu bultzada berri bat, adostasun berri bat. 1.2. UDAL ERABAKIA Testuinguru horretan herri administrazioek hainbat urrats egin dituzte euskararen normalizazioa sustatu eta lortzearren eta, urrats horiekin loturik, Arrigorriagako Udalak ere indarrean dagoen araudia eta bere eskumeneko jardun-eremurako emandako jarraibide eta ordenantzak beteaz, berari dagokion euskararen erabilera normalizatzeko plana landu eta onartu du, ondoko erabakiak harturik:

1.2001eko abenduaren 28an Arrigorriagako Udalbatzak Udal Barneko Euskararen Erabilera Plana onartu zuen. 2.2003ko apirilaren 29an, Euskara Biziberritzeko Plan Nagusia (EBPN).

7 86/1997 Dekretua: 4. artikulua: “Euskal herri-administrazioetako hizkuntz normalkuntza-prozesua hezurmami dadin, entitate bakoitzak euskararen erabilera normalizatzeko plana onartu eta gauzatu beharko du.” 8 15/2004 abuztuaren 2koa 9 Eusko Jaurlaritza. Hizkuntza politikarako sailburuordetza 2007ko martxoan

4

3.2005eko urtarrilaren 28an Arrigorriagako Udalbatzak Euskararen Erabilera Sustatzeko eta Normalizatzeko Udal Araudia onartu zuen. Araudi hori Udal honetarako proposatzen den planaren abiapuntua eta oinarria da, bertan, besteak beste, planaren lehentasunak zehazten baitira. 4.2006ko urtarrilean Arrigorriagako Udalaren Euskara Plana (2006-2007) 5.2008ko otsailean Euskara Biziberritzeko Plan Nagusiaren hurrengo plangintzaldia (2008-2011)

1.3. HELBURUAK Euskararen ezagutza sekula izan den handiena da gure udalean, kanpora begirako zabalkundean euskararen presentzia ere inoizko handiena da, alegia, euskara eguneroko egin zaigu errotulazioan, papelerian, aldizkarietan, webguneetan,... Sekulako aurrerakada egin dugu arlo horretan, baina oraindik ez dugu jauzi egin euskara erabiltzera. Egia da ezagutzatik erabilerarako jauziak denbora eskatzen duela. Egia da errazagoa dela ezagutzatik erabilerarako jauzi hori aipatzea gauzatzea baino, horixe baita urrats kualitatibo zail eta handiena, baina egia ere bada garaia iritsi dela. Euskara Plan honen helburu estrategikoek helburu nagusi hori lortzeko landu beharreko ildo nagusiak markatuko dituzte:

1.Herritarrekiko harremanetan euskara zerbitzu-hizkuntza izan dadin bermatzea, beti ere herritarren hizkuntza eskubideak errespetatuz.

2.Euskara beste administrazioekiko harremanetako hizkuntza izan dadin bermatzea.

3.Hala dagokionean, euskara administrazio barneko lan hizkuntza izan dadin bermatzea.

1.4. ERAGIN-EREMUA ETA ERAGIN-ALDIA: Eragin-eremua: Plan honen eragin-eremuaren baitan Arrigorriagako Udala eta bere erakunde autonomoak daude. Eragin-aldia: Planaren eragin-aldia 2012ko abenduaren 31n amaituko da.

5

6

2. ARRIGORRIAGAKO UDALA

7

8

2. ARRIGORRIAGAKO UDALA 2.1. INDARREAN DAGOEN ARAUDIARI JARRAITUZ BETE BEHARREKO HELBURUA

2001eko erroldako datuetan oinarrituz, Arrigorriagako Udalari dagokion derrigortasun indizea [euskaldunak + (iaeuskaldunak/2)] %38,45koa da, beraz, apirilaren 15eko 86/1997 DEKRETUAren arabera, 2. helburua mailakatua betetzea dagokio plangintzaldi honetarako:10

1. Jendaurreko atal elebidunak ezartzea. 2. Gazteriarekin harreman zuzena eta ohikoa duten atal elebidunak ezartzea. 3. Gizarte izaerako atal elebidunak ezartzea.

2.2. ADMINISTRAZIO ATALEN SAILKAPENA ETA HELBURUAK 2.2.1. Administrazio atalen sailkapena 86/97 Dekretuan (86/1997, apirilaren 15ekoa, euskararen erabilera normalizatzeko prozesua arautzen duena) administrazio atalen izaeraren araberako hurrengo sailkapena jasotzen da:

• Jendaurreko atala: beren zeregin nagusia, administratuarekin ahozko nahiz idatzizko harremanetan oinarritzen direnean: leihatilan dihardutenak dira, eta harremanok aurrez aurrekoak edota telefonoen bidezkoak dira.

• Gizarte izaerako atala: bere harreman sarea, bereziki, gizarte mailakoa da, hau da, kanpora begirako harremanak nagusi direnean: irakaskuntza zerbitzuak, kultur zabalkundekoak, bezeroentzako informazio bulegoa, gizartekintza zerbitzuak, herritarren babesa eta segurantza zerbitzuak dira.

• Atal Orokorra: bere zeregin nagusia batez ere administrazio barruko alorrean gertatzen denean: antolakuntza zerbitzuak, langileria, idazkaritza, kontu-hartzailetza eta hirigintza bezalako atalak.

• Atal Berezia: atal berezitzat joko dira bitarteko eta baliabideak eskaintzen dituzten atal zein zerbitzuak. Gehienetan, eskuz egindako lanak burutzen dituzte eraikinen mantendu eta kontserbazio lanetan (obrak, garbiketak) edo,

10 Hizkuntz helburuak, administrazio bakoitzaren aginpide-esparruaren derrigortasun-indizearen araberakoak izango dira, ondoko mailaketa honi jarraituta: a) Derrigortasun-indizea %0tik 25%era bitarteko denean, gutxienez herritarrari ahozko eta idatzizko zerbitzua euskaraz eskaintzeko, elebidun izendatuko dira jendaurreko atalak, eta beste horrenbeste egingo da gazteriarekin zerikusi zuzena eta ohikoa duten atalekin. b) Derrigortasun-indizea %25etik %45era bitartekoa denean, aurreko mailako helburuez gain, gizarte izaerako atalak -gutxienez- elebidun izendatuko dira. d) Derrigortasun-indizea %45etik %70era bitartekoa denean, aurreko bi mailetako helburuez gain, izaera orokorreko atalak -gutxienez- elebidun izendatuko dira, e) Derrigortasun-indizea %70etik %100era bitartekoa denean, aurreko hiru mailetako helburuez gain, arian-arian euskarazko atalak izendatuko dira administrazio osoan.

9

bestela, lan teknikoak burutzen dituzte instalakuntza zein ekipoen, eta antzekoen mantentze eta kontserbazio-zereginetan.

2.2.2. Arrigorriagako Udalaren administrazio-atalen sailkapena Bigarren helburu mailakatuari lotuta, 86/1997 DEKRETUAk dioenari jarraituz, Arrigorriagako Udaleko atalak era honetan sailkatzen dira:11

11 Parentesi artean dauden zenbakiak 2008ko Arrigorriagako Udaleko Lanpostu Zerrendatik ateratakoak dira. Hizkiak, ostera, (Aldikako Langileak, Funtzionarioak, Lan kontratuko langile finkoak, Euskaltegia, Kiroldegia) azpiatalak bereizteko erabili ditugunak. (IKUS ERANSKINA 1: Lanpostu Zerrenda 2008)

10

Atalaren izaera Administrazio atala Lanpostuaren izena (lan. kod.)

Idazkaritza Adm. Laguntzailea (F6,F7) Ogasuna Adm. Laguntzailea (F9, L6) Bulego teknikoa Adm. Laguntzailea (F15) Gizarte Ongizatea Adm. Laguntzailea (F19)

Liburutegiko Laguntzailea (L3, F22) Kultur etxea

Adm. Laguntzailea (F23) Udal euskaltegia Adm. Laguntzailea (E7)

Adm. Laguntzailea (K4) Atezaina (K5) Udal kiroldegia Ordenantza (K6)

Jendeaurrekoa

Udaltzaingoa Admin. Laguntzailea (F46) Idazkaritza Herritarrekiko harremanetarako Teknikaria (F4)

Kudeatzailea (K1) Igeriketa Monitorea (K3) Udal kiroldegia Monitorea/Soroslea (K7)

Euskara arloa Euskara Teknikaria (F25) Zuzendaria (E1)

Udal euskaltegia Irakasle Izenduna (E2, E3, E4, E5) Kulturako Kudeak. Tek. (L2) Gizarte Kultur Eragilea (F20, F21) Mantentzeko Peoia (L4)

Kultur etxea

Kultur Etxeko Atezaina (F24) Gizarte Laguntzailea (L1)

Gizarte Ongizatea Gizarte Langilea (F17, F18) Ofizial ondokoa (F27) Udaltzain 1.a (F28, F29)

Udaltzaingoa Udaltzaina (F30, F31, F32, F33, F34,F35, F36, F37, F38, F39, F40, F41, F42, F43, F44, F45)

Gizarte izaerakoa

Hezkuntza Herri ikastetxeko etxezaina (L13)

Idazkaria (F2) Adm. Orok. Tek. (F3) Administraria (F5) Adm. Laguntzailea (L5)

Idazkaritza

Alkatetzaren Goi M. Tek. (A1) Kontu-hartzailea (F8)

Ogasuna Administrari Diruzaina (F10) Arkitektoa (F11) Aparejadorea (F12, F13) Delineatzailea (F16)

Izaera orokorrekoa

Bulego teknikoa

Idazkaria (F14) Zerbitzuetako Arduraduna (F26) Egink. Anitz. Ofiziala (L7) Obra eta Zerbitzuetako Peoia (L8, L9, L12)

Obra lantaldea

Lanbideetako Peoia (L10, L11) Udal eraikuntzak Garbiketako langilea(L14), Etxezaina (F47) Udal euskaltegia Garbiketako langilea (E8)

Berezia

Udal kiroldegia Mantentzeko Ofiziala (K2)

11

2.3. ADMINISTRAZIO ATAL ELEBIDUNAK ETA EUSKARAZKOAK

1215. atala.– Administrazio-atal elebidunak eta euskarazko administrazio-atalak.

1.– Beren zereginak Euskal Autonomia Elkarteko bi hizkuntza ofizialetatik edozeinetan, batean zein bestean, betetzen dituzten administrazio-atalak izango dira administrazio-atal elebidunak.

2.– Beren zereginak batez ere euskaraz betetzen dituzten administrazio-atalak izango dira euskarazko administrazio-atalak.

Administrazio-atal elebidunak eta, hala badagokie, euskaraz dihardutenak izango dira euskal herri-administrazioetan euskararen erabilera normalizatzeko planak finkatzeko oinarri eta euskarri. Ildo horretatik, esparru horiexek izango dira euskararen erabilera normalizatzeko plangintza-sistemaren muin eta ardatz nagusi, eurak baitira, euskal herri-administrazioekin euskaraz harremanak izateko eskubidea bermatuta egon dadin, herritarrek dituzten gutxieneko antolamendu-atalak.

2.3.1. Euskara Planaren lehentasunak ezartzeko irizpideak Lehentasunak finkatzeko orduan, atalak, bere osotasunean, baldintzak betetzen ez dituenean, azpiatalak egiteko aukera izango da. Hizkuntza egoera oso desberdina duten atal elebidunak aurkituko ditugunez gero, ondoren zehazten diren baldintzen betetze mailaren arabera ezarriko dira lehentasunak. Eusko Jaurlaritzaren Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak emandako jarraibideen arabera, atala elebidun izendatzeko kontuan hartu beharreko baldintzak hauexek dira:

1. Atala osatzen duten lanpostu guztiek edo ia guztiek (%80k) derrigortasun-data izatea euren lanpostuetan. 2. Ataletako langile guztiek edo ia guztiek (%80k) nork bere lanpostuaren hizkuntza eskakizuna egiaztatuta izatea. 4HE duten lanpostuetan, kontuan izango da langileak 3HE egiaztatuta izatea. (Atalen izendapena egiteko Derrigortasun-data izan eta salbuetsita daudenak ere kontuan hartu dira egiaztatze-kopuruaren aldetik, hau da, egiaztatuta izan behar dute benetako baldintzak betetzeko). 3. Atalburuak derrigortasun-data izatea eta dagokion hizkuntza-eskakizuna egiaztatua izatea.

Izendapenez elebidun atalak badira ere, atal horietan hizkuntza egoera kontuan izan behar da euskara planean sartzeari begira. Horretarako atalburuen egoera, lanpostuen derrigortasun kopuruak eta hizkuntza eskakizunen egiaztatze maila, besteak beste. Ondorioak:

• Atal elebidunetan, euskara zerbitzu hizkuntza izateaz gain, lan hizkuntza ere izango da; hau da, agirien sorburu hizkuntza euskara izango da, eta lehen

12 86/1997 Dekretuko 15. atala

12

hizkuntza, jendaurreko harremanetan eta atalaren gainontzeko zereginetan ere.

• Atal elebidunetan euskaratik gaztelaniarako itzulpen beharrizanek, beste ataletan gaztelaniatik euskararako itzulpenek jasotzen duten tratamendu bera izango dute. Elebidun izendatu beharreko atalen/azpiatalen aurreikuspena egiterakoan, orainago zehaztutako baldintzen betetze maila izango da kontuan.

• Hala ere, badago hemendik plangintzaldi amaierara arte –2012. urtea– elebidun izenda daitezkeen administrazio atalen aurreikuspena egiterik. Plangintzaldi barruan baldintza horiek eskura ditzaketen atalei lehentasunak ezarriko zaizkie.

2.3.2. Elebidun izendatuko diren administrazio-atalak 86/1997 Dekretuak ezarritako helburu mailakatuaren arabera, hauek izan litezke Arrigorriagako Udaleko atal elebidunak:

JENDEAURREKOAK GIZARTE IZAERAKOAK

•Idazkaritza •Ogasuna •Bulego Teknikoa •Gizarte Ongizatea •Kultur etxea •Udal Euskaltegia •Udal kiroldegia

•Euskara Zerbitzua •Udal Euskaltegia •Kultur etxea •Hezkuntza •Udaltzaingoa •Udal kiroldegia •Gizarte Ongizatea •Herritarrekiko harremanetarako Teknikaria

Izendapenez halakoak badira ere, hizkuntza egoera kontuan izan behar da euskara planean sartzeari begira. Horretarako (Lehentasunak atalean: 3.1.) aipatzen denari kasu eginez, aintzat hartuko dira atalburuen egoera, ataletako lanpostuen derrigortasun daten kopurua eta hizkuntza eskakizunen egiaztatze maila, besteak beste. Baldintza horiek betetzen diren heinean egongo dira atalak, atala oso-osorik hartuta, erabilera planean funtzionalki sartzeko moduan, eta orduan izendatuko dira elebidun erabilera ondorioei begira. 2.4. EUSKARA PLANEAN LEHENETSI DIREN ATALAK 2.4.1. Hartutako erabakiak Arrigorriagako Euskara Biziberritzeko Plan Nagusia 2003ko apirilaren 29an onartu zuen udalbatzak; eta, beste batzuen artean, hurrengo erabakiak ditu jasota:

1.Euskara administrazioaren zerbitzu-hizkuntza izango dela bermatu.

2.Era berean, lan-hizkuntza ere izan dadin egitasmoak abian jarri.

13

3.Euskararen erabilera normalizatzeko plangintzak gauzatu. Horretarako, euskara-

zerbitzuak sendotu edo eratu eta hizkuntza-normalizatzaileen prestakuntzaz

arduratu.

Are gehiago, Arrigorriagako Euskararen Erabilera Sustatu eta Normalizatzeko Udal Araudiak (2005-01-28), beste batzuen artean, ondoko zereginak zehazten ditu:

1.Euskarak Arrigorriagako udal administrazioaren zerbitzu hizkuntza –eta, hala

badagokio, lan hizkuntza– izan behar du.

2.Arrigorriagako Udalak taxuzko neurriak hartuko ditu bere zerbitzupean lan egiten

duten pertsonek euskaraz jarduteko gaitasun egokia lor dezaten.

2.4.2. Arrigorriagako Udalaren egoera Lanpostu kopurua: 75

• Derrigortasun Data ez dutenak: 27 • Derrigortasun Data dutenak: 48

o Hizkuntza Eskakizuna egiaztatuta: 26 + 5 (TG13)+ 4 bitarteko=35 o Hutsik: 17 daude hutsik baina 6 langile daude bitarteko . o Egiaztatu gabeko Hizkuntza Eskakizunak: 4 (3 finko + bitarteko 1)

Euskara planean zuzenean sartuko ez diren langileak ondorengoak dira:

1. Arrigorriagako Udalean derrigortasun datarik ez duten lanpostuak: 27. 2. Euskara teknikaria (1) eta Udal Euskaltegiko zuzendari eta irakasleak (4) ele bietara ari dira lanean. Izendapen, erabilera eta betebeharreko baldintzen aldetik, dagoeneko euskarazko administrazio atalak dira. Beraz, Euskara Planean sartu beharrik ez dago. 3. Derrigortasun Data izan arren oraindik hutsik dauden lanpostuak betetzen ez diren bitartean, ez dira Euskara Planean sartuko. Hala ere, bitartekoak dagokion HE egiaztatu badu (4 une honetan) kontuan hartuko dugu.

Horiek horrela, Arrigorriagako Udalean 35 langilek dute bere lanpostuari dagokion hizkuntza eskakizuna egiaztatuta. Baina horietatik 5 TGak direnez, Euskararen Erabilera Planean bete-betean 30 langile sartuko dira: 26 langile finko gehi lanpostua hutsik egon arren, planean sartzeko baldintzak betetzen dituzten beste 4 langile (F4, F17, F18, K7).

13 14. atala.-Lanpostuan bete beharreko zeregin eta eginkizunen muina euskara bera denean, lanpostu horiek TG (Teknikari Gaitua) kodearekin azalduko dira herri-administrazio bakoitzaren lanpostu-zerrendetan. Aipatutako lanpostu horiei 4. hizkuntz eskakizuna ezarriko zaie eta une horretatik bertatik izango da derrigorrezkoa. Lanpostu horiek ez dira inola ere sartuko Dekretu honen 11. atalean ezarritako indizea osatu eta betetzerakoan.

14

2.4.3 Lehenetsitako atalak eta azalpenak

ATALAREN IZAERA: JENDEAURREKOA

Administrazio atala

DD DD ez bet.

DD salbu

Lanp. Kop.

HE MAILA Lanpostuaren izena: lan. kod14.

01/12/31 1 2 1HE Adm. Laguntzailea (F6) Idazkaritza 97/03/26 1 2 3HE Adm. Laguntzailea (F7) X 1 2 102 Adm. Laguntzailea (F9) Ogasuna 94/12/31 1 2 2HE Adm. Laguntzailea (L6)

Bulego teknikoa 00/12/31 1 2 2HE Adm. Laguntzailea (F15) Gizarte Ongizatea 96/03/28 1 2 2HE Adm. Laguntzailea (F19)

94/12/31

00/12/31 2 2 3HE

Liburutegiko Laguntzailea (L3, F22)

Kultur etxea

95/04/27 1 2 2HE Adm. Laguntzailea (F23) Udal euskaltegia 00/12/29 1 3 3HE Adm. Laguntzailea (E7) Udaltzaingoa hutsik 1 2 Adm. Laguntzailea (F46)

03/12/31 hutsik bitark 1

2 Adm. Laguntzailea (K4)

X 1 2 106 Atezaina (K5) Udal kiroldegia

01/12/31 1 2 1HE Ordenantza (K6)

14 2008ko Lanpostuen Zerrendako kodeak erabilita. Ikus ERANSKINA 1

15

ATALAREN IZAERA: GIZARTE IZAERAKOA Administrazio

atala DD

DD ez bet.

DD salbu

Lanp. Kop.

HE MAIL

A Lanpostuaren izena (lan. kod.)

Idazkaritza 06/03/03 hutsik

bitartk 1 3 3HE

Herritarrekiko harremanetarako Teknikaria (F4)

X 1 3 108 Kudeatzailea (K1) X 1 2 102 Igeriketa Monitorea (K3) Udal kiroldegia

00/12/29 hutsik

bitartk.1 2 2HE Monitorea/Soroslea (K7)

Euskara arloa T.G 1 4 4HE Euskara Teknikaria (F25) T.G 1 4 4HE Zuzendaria (E1) T.G 3 4 4HE Irakasle Izenduna (E2, E4, E5)

Udal euskaltegia T.G

hutsik bitrtk

1 4 4HE Irakasle Izenduna (E3)

94/12/31 1 3 3HE Kultur Kudeak. Tek. (L02) 00/12/31 2 3 3HE Gizarte Kultur Eragilea (F20, F21) 03/12/03 1 2 3HE Etxezaina (F24)

Kultur etxea

96/12/31 1 1 1HE Mantentzeko Peoia (L4)

X 1 3 0 Gizarte Laguntzailea (L1)

07/12/31 hutsik

bitrtk. 1 3 3HE Gizarte Langilea (F17)

Gizarte Ongizatea

07/05/31 hutsik

bitartk 1 3 3HE Gizarte Langilea (F18)

07/12/31 hutsik 1 3 Ofizial ondokoa (F27)

94/12/31 99/11/25

2 2 2HE Udaltzain 1.a (F28, F29)

94/12/31 01/12/31

2 2 3HE Udaltzaina (F34, F42)

BAI 7 2 2HE Udaltzaina (F30, F32, F38, F39, F40, F41, F43)

X 5 2 0 Udaltzaina (F31, F33, F35, F36, F37)

Udaltzaingoa

06/12/31 hutsik 2 2 Udaltzaina (F44, F45)

Hezkuntza 94/12/31 1 2 2HE Herri ikastetxeko Etxezaina (L13)

ATALAREN IZAERA: OROKORRA

Administrazio atala

DD DD

ez bet. DD

salbu Lanp. Kop.

HE MAILA Lanpostuaren izena: lan. kod.

X hutsik bitrtk 1

4 2HE Idazkaria (F2)

00/12/31 1 4 4HE Adm. Orok. Tek. (F3) X 1 3 0 Administraria (F5) X 1 2 0 Adm. Laguntzailea (L5)

Idazkaritza

07/12/31 hutsik 1 4 Alkatetzaren Goi M. Tek. (A1) X 1 4 1HE Kontu-hartzailea (F8)

Ogasuna X 1 3 0 Administrari Diruzaina (F9) X 1 4 0 Arkitektoa (F11) X 1 3 101 Aparejadorea (F12)

07/07/31 hutsik 1 3 Aparejadorea (F13) 00/12/31 hutsik 1 2 0 Delineatzailea (F16)

Bulego teknikoa

X 1 3 0 Administraria (F14)

16

ATALAREN IZAERA: BEREZIA

Administrazio

atala DD

DD ez bet.

DD salbu

Lanp. Kop.

HE MAILA Lanpostuaren izena: lan. kod.

X 1 2 0 Zerbitzuetako Arduraduna (F26) X 1 2 0 Lanbideetako Ofiziala (L7)

98/04/22

1 1 101 Obra eta Zerbitzuetako Peoia (L11)

X 1 1 1HE Obra eta Zerbitzuetako Peoia (L9)

Obra lantaldea

X 3 1 0 Lanbideetako Peoia (L8, L10, L12)

X hutsik bitrtk 1

1 0 Garbiketako langilea (L14) Udal eraikuntzak

03/12/31 hutsik 1 2 Etxezaina (F47) Udal euskaltegia X 1 1 0 Garbitzailea (E8) Udal kiroldegia X 1 1 0 Mantentzeko Ofiziala (K2)

HE: Hizkuntza Eskakizuna DD: Derrigortasun Data TG: Tekinikari Gaitua

Hizkuntza Eskakizuna beteta Hizkuntza Eskakizuna bete gabe

Derrigortasun Data bete beharrik ez Lanpostua hutsik dago. Derrigortasun Data badu

Euskarazko atalak: planean sartu ez

AZALPENA

• Jendaurreko atalak (sail bakoitzean Hizkuntza eskakizuna egiaztatuta daukan langile bat dago) eta gazteriarekin harreman zuzenak dituzten atalak dira gaur egun ondoen betetzen direnak.

• Kultur etxeak baldintza guztiak betetzen ditu atal elebiduna izendatzeko, guztiek dagokien Hizkuntza Eskakizuna bete baitute.

• Badira gizarte izaerako atalak izan arren, atal elebidun izendatzeko baldintza guztiak betetzen ez dituzten atalak: Udaltzaingoa, Gizarte Ongizate zerbitzua eta Kiroldegia. Hauetako bitan (Udaltzaingoan eta Gizarte Ongizatean) atalburuen gorabeheran dago atala elebidun izendatzea: batetik, udaltzainen atalburuaren lanpostua hutsik dago eta, bestetik, Gizarte Ongizateko atalburuak ez du Derrigortasun Datarik.

• Gizarte Ongizatean betetzear dauden Gizarte Langile lanpostu biekin, plangintzaldi honetan baliteke atala betiko handitzea.Une honetan bi udal-langile ari dira lanpostu horietan aldi baterako eta eurentzat Plana arrotza denez, hizkuntza irizpideak egonkortzeko urratsak emateaz gain, zenbait lan-jardunetan trebatu beharra ikusten da.

• Udaltzaingoan ere 20 lanpostutik, 3 daude hutsik eta 17 horietatik 11k dute egiaztatuta Hizkuntza Eskakizuna (9k 2HE; bik 3HE). Beraz, kopuru aldetik, atal elebiduna izateko baldintza guztiak bete ez arren, HE dutenekin hainbat alor gara daiteke.

17

• Udal-Kiroldegia, ostera, jendaurreko atala izango bada, plan berezia beharko luke. Dena den, geldiunetxo bat dator, Herri Erakunde Autonomo honen desegitea erabaki baita 2007ko abenduaren 27an eta litekeena da aurki aldaketak gertatzea. Hala ere, eta bitartean, dauden langileekin mikroplanak ezarri beharra aurrikusten da. Horrez gain, kontratazio irizpideak aintzat hartzeko neurriak hartu beharra ere baloratu beharko litzateke.

• Euskara arloko langile guztiek, Udal Euskaltegikoek zein Euskara zerbitzukoak, dagokien Hizkuntza Eskakizuna beteta dute.

• Gainerako Zerbitzu Orokorrak (Idazkaritza, Ogasuna, Bulego Teknikoa eta Obra Lantaldea atalak), urruti daude baldintza guztiak betetzetik. Izan ere, batetik, langile batek baino ez du dagokion Hizkuntza Eskakizuna eta, bestetik, zerbitzu buruek ez dute dagokien Hizkuntza Eskakizuna.

2.5. ARRIGORRIAGAKO ZINEGOTZIAK: EUSKARA MAILA ETA BEHARRIZANAK Arrigorriagako Euskara Biziberritzeko Plan Nagusian ezarritako helburuetan oinarrituta, agintariak ere programa hauetan inplikatzeko (2.a.01/3 helburua) Arrigorriagako zinegotzien euskara maila, iritziak eta beharrizanak jaso dira. 2.5.1.Zinegotzien euskara maila eta erabilera

Zinegotzien euskara maila HABEren mailaketarekin parekatuko bagenu, ezagupenari dagokionez halako egoera ikusiko genuke Udaletxean:

Hasierako maila

Erdiko maila

Goiko maila

Maila Ez daki

1.A 1.B 2.A 3./EGA Zinegotzi Kop. (16)

8 1 2 3 2

• Erdiak ez daki euskaraz. • Ia herenak erdiko maila edo gehiago du. • Gobernu Batzordeko (6) bi herenek euskara maila ona (erdiko maila) edo

oso ona (EGAren parekoa) dute. • Gobernu Batzordetik kanpoko zinegotzien euskara maila besteena baino

baxuagoa da: 10etik 3k euskaraz komunikatzeko gaitasuna erakusten dute eta gainerakoek ez dakite.

• Informazio Batzordeetan ahozkoan gaztelania da hedatuena Euskara Batzordean izan ezik.

• Atal elebidun eta euskarazko atalen arduradun politikoek euskara maila aproposa dute langileekiko harremanak euskaraz izan daitezen.

• Zinegotzien arteko ahozko komunikazioa gaztelania da, kasu gutxi batzuetan izan ezik. Ezagutza maila nahikoa dutenen artean ere erabilera ez dago ziurtatuta.

• Zinegotziek atalburu eta langileekin duten ahozko komunikazioa gaztelaniaz da gehien bat, Euskara Teknikari eta Udal Euskaltegiko irakasleekin salbu. Batzuek harrera hizkuntza gisa erabiltzen dute baina berariazko gai zehatz

18

eta teknikoagoetan gaztelania da nagusi. Hitzez behintzat erabileraren aldeko jarrera azaltzen dute.

2.5.2. Beharrizanak

• Zinegotzi bik aipatu dute itzulpen zerbitzu baten beharra. Itzultzailearena baino, beste bik laguntzaile, dinamizatzaile edo aholkulari figuraren beharra ikusi dute, sarri askotan ez baitakite nora jo euskararen gaineko kontsultak egitera eta aholkuak eskatzera.

• Euskara ez dakiten edo gutxi dakiten gutxi batzuek euskara ikasteko gogoa eta asmoa erakutsi dute. Hala ere, gehienek ez dute une honetan behar besteko denborarik.

• Batek zinegotzientzako ikastaro mailakatuak egin daitezkeela iradoki du. • Dakitenek ohiturak aldatzen hastea, udaletxean lehenengo hitza euskaraz

izatea, borondatea jartzea eta administrazioa bera girotzeko erabilera kanpainak edo kartelak jartzearen aldekoak dira.

• Erdiek ez dute Euskara Plana ezagutzen eta ia gehienek ez dute ezagutzen aurreko Planaren burutze maila.

2.5.3. Ondorioak Orokorrean esan daiteke zinegotzien euskara maila Arrigorriagan, bertan antzeman daitekeen mailaren isla dela: bai hizkuntza gaitasunari dagokionez bai erabilerari dagokionez. Euskara ez dakitenen eta ikasteko asmoa dutenen artean, bakoitzaren egoera aztertu beharko da eta neurriz egindako plan pertsonalizatua eskaini. Zenbait kasutan zinegotzien euskara mailak ez luke arazoa izan behar udaletxeko langileekin euskaraz egiteko eta langileekin euskaraz egiteko. Aipatutako zinegotzien gabeziak osatzeko gehiago inplikatu beharko lukete euskararen planean. Horretarako, lehendabizi, plana ezagutarazteko komunikazio plan bat beharko lukete eta, hortik abiatuta eta bakoitzaren ahalmen eta gaitasunaren arabera, planak ezarritako hainbat ekintzaren suspertzaile, partehartzaile edo konpromezudun bilakatu.

2.6. PROZEDURA ETA EDUKIAK Prozedura: Euskara Planaren onarpena lortzeko ondoko pausoak eman behar dira:

1.Proposamenaren behin-behineko bertsioa osatu eta Euskara Planaren jarraipena egingo duen udal-batzordeari (batzorde eragilea) aurkeztu, aztertu, adostu eta behar diren egokitzapenak egin. 2.Aurreko puntuan adostutakoa, zuzenean nahiz zeharka inplikatutako langileei aurkeztu eta proposamen bateratua egin. 3.Langile eta arduradun politikoekin landutako txostenean oinarrituta, Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzari txostena aurkeztu. 4.Euskara Plana eta proposamenak Osoko Bilkurara eraman, bertan aztertu eta onarpena lortzeko.

19

Edukiak: Euskara planaren proposamen honek lau urteko proiektuaren mugarriak jartzen ditu, lehen urteko ekintzak era zehatzagoan emanez. Proposamenaren edukiak era honetan agertuko dira:

1. Arrigorriagako Udala: Egungo Egoera, Helburuak eta Proposamenak •Arrigorriagako Udaleko lanjardunen egoera, helburuak eta normalizazio-ekintzak •Alorkako egoeraren araberako helburuak eta proposamenak •Hizkuntza irizpideak 2. Normalizazio ekintzak eta Azpiegitura. •Normalizazio Ekintzak eta Baliabideak •Azpiegitura 3. Kronograma

20

3. ARRIGORRIAGAKO UDALA:

Egungo egoera, helburuak eta

proposamenak

21

22

3. ARRIGORRIAGAKO UDALA: EGUNGO EGOERA, HELBURUAK ETA PROPOSAMENAK Txostenaren lehenengo zati honetan, honako hauek azalduko ditugu:

- Batetik, Arrigorriagako Udalaren hizkuntza egoeraren berri emango dugu (datu bilketa eta aurreko urteetako jardueraren emaitzak), eta 86/97 Dekretuari jarraituz, bete beharreko helburuak.

- Bestetik, planteatu diren proposamenak jakinaraziko ditugu. Hau da, gaur egun Udalean euskara zertarako, norekin eta zelan erabiltzen den azalduko dugu eta, jarraian, erabilera hori sustatzeko edo berarengan eragiteko proposamenak egingo ditugu era mailakatuan.

Euskararen erabileran, oro har, gehien eragiten duten faktoreak bi dira eta kontuan hartuko ditugu:

1. Norberaren harreman sareko euskaldunen dentsitatea (euskararen erabilera bermatzeko solaskideen artetik "denek edo ia denek" euskaraz jakitea).

2. Norberak euskaraz edo gazteleraz hitz egiteko duen erraztasuna (euskaraz hitz

egiteko erraztasuna gutxienez gazteleraren hainekoa izatea). Herri administrazioei buruz ari garenean, beste bi faktore ere azpimarratu behar dira euskara planak aurrera eroateko orduan:

3.Gure Administrazioak orain arteko hizkuntza normalkuntza prozesuak zelan bideratu dituen eta zein den egungo hizkuntzen erabilera erreala. 4.Hizkuntza ofizialen erabilerarako jarraibide edo irizpideak finkatuta izateak/ez izateak izan duen/izan dezakeen eragina.

Faktore horiek aintzat hartuta, administrazio honetan urte luzeetan gaztelera hutsean egin dena, hizkuntza batean zein bestean egiten hastea jauzi kualitatibo garrantzitsua ematea da. Jauzi hori aldaketa zaila da, eta behar den besteko denbora-tartea eta babesa ematea komeni da; hau da, “pertika” hartzea baino “urratsak” ematen jarraitzea, hizkuntzen erabilerarako jarraibideak ondo argituta. Planaren lehen zati honetan hiru puntu nagusi garatuko ditugu: 3.1. Udaleko lanjardun edo lan eginkizunen egoera, helburuak eta proposamenak. 3.2. Udalaren funtzionamendurako estrategikoak diren alorren egoera, helburuak eta proposamenak. 3.3. Udalaren hizkuntza politika finkatzen duten hizkuntza irizpideen egoera, helburuak eta proposamenak.

23

3.1. ARRIGORRIAGAKO UDALEKO LANJARDUNEN EGOERA, LEHENTASUNAK, HELBURUAK ETA NORMALIZAZIO EKINTZAK Administrazioak burutzen dituen espediente edo ekintzak dira lanjardunak, administrazioaren eguneroko funtzionamenduaren alderdi dinamikoak. Lanjardunotan biltzen da udalaren eguneroko funtzionamenduaren muina, era kualitatiboan jasota, hau da: nork (egileak) zer (ekintza mota: ofizioa, txostena) egiten duen, zertarako (helburua: txostena osatzeko, egiaztagiriak egiteko) nola (zein baldintzatan eta zein hizkuntzatan), norekin (hartzaile bakarra edo gehiago) eta norentzat (herritarrentzat, lankideentzat, beste administrazioentzat). Euskara plana operatiboa izan dadin azterketa sakona egin behar da, batez ere, eragitea aurreikusi den ataletako hizkuntza egoeraren berri zehatza izateko, horixe izango baita planaren oinarria eta bizkarrezurra. Udalaren helburuak eta azterketaren emaitzak kontuan izanda, lanjardunkako helburuak eta proposamenak planteatuko dira.

Lanjardunok hobeto aztertzeko lan urratsetan zatitzen dira, gerora, proposamenak ere zehatz egiteko moduan. Lanjardunen informazioa lortu eta osatzeko Udaleko ataletako langileekin inkestak egin dira. 3.1.1. Lanjardunen egoera 2001. urtean denetara Arrigorriagako Udalean 34 lanjardun nagusi aztertu ziren. Horietatik ele bietan egiten zirenak 19 ziren (% 55,9). Gaztelaniaz egiten zirenak, berriz, 15 ziren (%44,1). Kopuru hau itxuraz handia bada ere, kontuan izan behar da aipatu jarduera elebidun horiek ez dagozkiela neurri eta modu berean eginkizun guztiei. Izan ere, batetik ez ziren arakatu Udalak burutzen dituen jarduera guztiak, baizik eta atal guztietan hartutako lagina baino ez ziren izan (34 hain zuzen); bestetik, jarduera elebidun horiek ez zituzten urrats guztiak euskaraz edo ele bietan ematen, baizik eta gehienetan kanpo harremanetarako ematen diren urratsak agertzen ziren ele bietan. Lanjardun horien baitan 71 lan-urrats aztertu ziren, eta hauxe da, oro har, azaldu zen hizkuntza egoera:

LAN-URRATSAK EUSK ELE BI GAZT Kp: 71 8 34 29 %: 100,0 11,3 47,9 40,8

Aurrekoen artetik, hau da barne-harremanetako lan-urratsen egoera:

BARNE HARREMANAK EUSK ELE BI GAZT Kp: 17 5 5 7 %: 100,0 29,4 29,4 41,2

Ondorengo hau, berriz, kanpo-harremanetako lan-urratsena:

KANPO HARREMANAK EUSK ELE BI GAZT Kp: 54 3 29 22 %: 100,0 5,6 53,7 40,7

24

Kopuru horiek bere neurrian ulertzeko, ondoko ohar hauek aintzat hartu beharra dago: 1. Udal Euskaltegiak eta Euskara Zerbitzuak bere lanjardun gehienak euskaraz egiten

dituzte. 2. Aurreko planean Gizarte Ongizateak kanpo harremanetarako idazki asko euskaraz

aparteko orrietan itzulita zituen eta ez ziren herritarren eskuetara heltzen. Beraz, euskarazko elebakarreko idazkirik bazegoen ere, ez zen erabiltzen. Iaz egindako egokitzapenaren ondorioz, 7 inprimaki berritu proposatu zitzaizkien, guztiak elebidunak eta denak bere horretan erabiltzen dituzte15. Hala ere, oraindik badauzkate Diputaziotik datozkien idazkiak, elebidunak izan arren, hizkuntzak alde banatan bereizten dituztenak, udalaren joera hizkuntza biak bata bestearen alboan agertzearen aldekoa izan arren. Dena den, dokumentuak eurak ele bietara egon arren, gaztelania hutsean betetzen dira. Herritarrari heltzen zaion informazio guztia ele bietara dago itzulpen zerbitzuari esker.

3. Bulego Teknikotik iaz ez genuen idazkirik jaso eta aurten ere ez, ez baitute eredu estandarrik erabiltzen. Beharrizanen arabera, kanpoko harremanetarako direnak itzularazten dituzte. Dena den, herritarrak ez du beti zerbitzua euskaraz izango dela bermatuta, prozedurak ez baitaude oso ondo zehaztuta.

4. Idazkaritzan aspaldian egin eta itzulitako idazki-eredu asko eguneratu eta berregin dira. Horrela hainbat idazki-eredu berrirekin ohiko lanak burutzeko arazorik gabe moldatzen da langilea. Dena den, lanjardun gehienak itzulpen zerbitzuari esker daude bermatuta. Izan ere, lanjardunak langile batzuen artean dituzte banatuta, nork bere zereginak burutzen ditu eta erabilera planean dagoen jendaurreko langileak dena ele bietara egiteko zailtasunik ez duela dio. Horrez gain, pertsonal saileko azken kitatzea eta lan kontratu amaiera moldatu ditugu, orain arte gaztelaniaz egin baitira; kontratuak, ordea, oraindik gaztelaniaz egiten dira Contrat@ izeneko web-zerbitzuaren bidez. Horretaz aparte, erroldatze adierazi gehienak iaz itzuli eta prestatu baziren ere, oraindik, ziurtagiriak gaztelaniaz egiten dira. Era berean jakinarazlearen notifikazioak ere itzuli dira, hauek ere elebakarrean -gaztelaniaz- egon dira eta. Bestalde, Udalbatzarako deialdia gaur egun ere gaztelaniaz egiten da, aktak itzultzera bidaltzen dira eta interesdunei helarazi beharreko akordioen kopiak gaztelaniaz egiten dira.

5. Kiroldegian iaz proposatu eta onartutako idazki guztiak erabiltzen dituzte, bai diru-laguntzak eskatzeko, araudia eta ziurtagiriak, bai hormetan oharrak eta debekuak jartzeko. Inoizkotan gauza bereziren bat behar dutenean zuzenean bidaltzen dute itzultzera.

6. Ogasun Sailean oraindino zigilu batzuk aldatu gabe dauden arren, zergak ordaindu, ziurtagiriak eta abar adierazteko idazki elebidunak erabiltzen dituzte. Hala ere, euskararen erabilera lan-jardueretan ia hutsa da ahozko harreran salbu.

7. Udaltzaingoan iaz dena elebidun egiten zutela, ordenagailuetan daukaten programa elebiduna delako adierazi zuten. Hala ere, aurten euskaratzeko dauzkaten hainbat inprimaki jarri dizkigute eskura, delitu kaltetuaren eskubideak, zitazio-agiria, atzerrira joateko baimena, adierazpena, salaketa ziurtagiria eta salaketa akta, besteak beste. Oraintsu egindako inkestek, ordea, zera erakusten dute: herritarren aldetiko eskaera eskasari egotzita, dena gaztelania hutsean burutzen dutela.

8. Kultur etxean idazki guztiak moldatuta dauzkate. Hala ere, generoen arteko berdintasuna zaintzeko asmoz edo, berraztertu behar direnez, ondoren euskarazko

15 Axarte Zentrorako zerrenda, EAZerako dokumentazioa, eguneko zentrorako dokumentazioa, eguneko egoitzarako eskabidea, etxez-etxeko laguntzarako eskabidea, Gizarte Laguntza eskabidea eta Laguntza Prestazioak

25

aleak ere gainbegiratzea komenigarria izan liteke hurrengo baterako. Sail honetan kanpo zein barrurako lanjardunetan hizkuntza bien erabilerarako irizpide bateratuak ez dituztelako-edo, nahasian agertzen dira hizkuntza biak.

9. Euskaltegian orokorrean iaz prestatutako idazkiak (ziurtagiriak, eskabide-orria...) erabiltzen dira, gehienak aurretik erabiltzen ziren berberak baitira. Hala ere, gaur egun ere, Batzorde Bileretako akta gaztelaniaz egiten da eta, ondorioz, interesdunei zuzendutako jakinarazpenak hizkuntza horretan bidaltzen zaizkie. Kontabilitateari dagokionez, aplikazio informatikoan zenbait egokitzapen egin dira baina oraindik zenbait atal erdaraz daude, programa bera moldatu behar delako eta Ogasun saileko arduradunarekin koordinatu behar duelako. Nominak euskaraz daude eta euskaraz betetzen dira. Bestalde, Idazkaritzan bezala, lan-kontratuak gaztelaniaz egiten dira Gizarte Segurantzaren Winsuiten interneten zuzenean egiten direlako, baina Diputazioarekin zerga harreman guztia euskaraz egiten da (110, 10T... inprimakiak).

10. Herritarrekiko harremanetarako Teknikariak erabiltzen dituen idazki guztiak udal mailan orokorrak direnak dira, bai eskabide-orriak, bai ziurtagiriak eta, beraz, ez dauka inprimaki propiorik. Bertako langilearen eginkizunak gizarte izaerakoak dira: gutuneria, txostenak eta ekitaldien antolaketaren inguruan, gehien bat. Euskararen erabilera kanporako dokumentazio luzean ziurtatuta dago itzulpen zerbitzura jota. Barrurakoan, ohitura falta dago eta apenas erabiltzen du.

3.1.1.1. Lehentasunak eta helburuak Lanjardunen egoera aztertu ostean, lanjardunek ezarritako helburuetara egokitzeko proposamenak planteatzen dira. Sail eta pertsonaren arabera oso egoera desberdinak aurkitu ditugu. Hori dela eta, ondoren datozen irizpideak erabili dira lanjardunen artean lehentasunak markatzeko. a) Harreman mota: Herritarrei begirako harremanek izango dute lehentasuna eta gero beste administrazioekikoak zein barne harremanak. b) Lanjardunaren hizkuntza-egoera: Hizkuntza egoerarik onena dutenak lehenetsiko dira. c) Zailtasun maila: Errazenetik zailenera joko da, beraz, errazena lehenetsiko da, eta hizkuntza-ohiturak finkatuz joan ahala zailagoetara etorri. d) Maiztasuna: Maiztasunik handiena duten lanjardunak eta egoerak lehenetsiko dira maiztasun txikiagokoen aurretik, eguneroko lanean duten eraginaren arabera. Hala ere, izaten dira maiztasun txikiko ekintzak, kualitatiboki oso garrantzitsuak direnak; eta horiek ere lehenetsi egingo dira. e) Bestelako irizpideak: Erabilera plana aurrera joan ahala, lanjardun eta harreman gehiago euskaraz bideratuko direnez gero, komenigarria izango da beste honako alderdi hauek ere lantzea:

• Erabiltzen diren inprimaki edo idazki-ereduak ulergarri eta errazak izatea hartzailearentzat.

• Langileentzat ere erabilgarriak izango diren ereduak finkatzea. Batetik, aurreko irizpide horiek guztiak kontuan hartuta, bestetik datu bilketaren ustiapenaren osteko balorazioan oinarrituta eta, azkenik, Euskararen Erabilera Sustatu

26

eta Normalizatzeko Udal araudia (2005-01-28) betetzeko asmoz, urte honetarako lehentasunak eta helburuak ezarri dira: 2008ko irailetik abendurako lehentasunak:

Lanjardun kopurua

Eragindako atala Lanjardun kopurua atalka

Gizarte Ongizatea 4

Kiroldegia 4

Kultur etxea 4 Ogasuna 3

26

Udaltzaingoa 4 Bulego Teknikoa 3

Herritarrekiko harremanetarako Tekn.

4

2008rako lanjardunen proposamena Atala Eragindako Lanjardunak

GIZARTE ONGIZATEA

1. Harrera eman 2. Telefono deiak jaso 3. Informazio orriak eman eta azaldu 4. Sailen arteko idatzizko eta ahozko

komunikazio laburrak

KIROLDEGIA

5. Leihatilan harrera eman 6. Telefono deiak jaso 7. Informazio orriak eman edo ohar-

taulan agerian jarri 8. Urteko programa osatu

KULTUR ETXEA

9. Ofizioak egin 10. Eskaerak bete 11. Liburutegi eta ekitaldietako

txostenak egin 12. Ekitaldi kulturalen antolakuntzari

lotutako zenbait idazki

OGASUNA 13. Fakturak erregistratu 14. Ordainketak egin 15. Ordainagiriak

UDALTZAINGOA

16. Harrera eman 17. Telefono deiak jaso 18. Eskaerak bete 19. Jendearen eskaerari erantzutea

HERRITARREKIKO HARREMANETARAKO TEKNIKARIA

20. Harrera eman 21. Telefono deiak jaso 22. Sailen arteko idatzizko eta ahozko

komunikazio laburrak 23. Informazio orriak eman eta azaldu

27

BULEGO TEKNIKOA

24. Harrera eman 25. Telefono deiak jaso 26. Informazio orriak eman eta azaldu

OHARRA: Aurrekoez gain, herritarrari edo kanpoko erakunde batera bidalitako txostenak, gutunak eta abarreko dokumentazioa zuzenean euskaraz egin ezean, itzulpen zerbitzuaren bidez ele bietan emango dira. 3.1.1.2. Normalizazio ekintzak Normalizazio ekintzak hizkuntzen erabilera erakundeari dagokion helburuetara egokitzeko neurriak dira, helburu zehatzak lortzera zuzendutakoak. Landu beharreko normalizazio ekintzak lanjardunen proposamenetarako zein alorkako proposamenetarako balio dute, eta kontuan hartzen dituzte hizkuntza irizpideak ere. Era askotako normalizazio ekintzak ditugunez, nabarmenenak laburbildu ditugu ondorengo zerrendan:

1. Derrigortasun data edo HE egokitzea 2. Hizkuntza prestakuntza orokorra: euskalduntze/alfabetatzea 3. Banakako trebakuntza 4. Taldekako trebakuntza 5. B.H.ko dokumentuak egokitzea 6. K.H.ko dokumentuak egokitzea 7. Barneko hizkuntza paisajea euskaratzea 8. Kanpoko hizkuntza paisajea euskaratzea 9. Laneko formazioa euskaraz egitea 10. Programa informatikoak euskaratzea 11. Terminologia/lexikoa lantzea 12. Zuzenketak lantzea 13. Hizkuntza aholkularitza 14. Itzulpena: gaztelaniatik euskarara 15. Itzulpena: euskaratik gaztelaniara 16. Hizkuntza irizpideak lantzea/betetzea 17. Hitzarmengintza 18. Erabilerarako komunikazio zirkulua 19. Gai jakinetarako komunikazio zirkulua 20. Komunikazio plana kudeatzea 21. Normalizazio ekintzak kudeatzea 22. Ebaluazioa kudeatzea 23. Hizkuntza kalitatea bermatzea

3.2. ALORKAKO EGOERAREN ARABERAKO HELBURUAK ETA PROPOSAMENAK Alorkako azterketa diogunean edozein erakunderen hizkuntza politikaren aldetik estrategikoak diren egoera multzoak lantzea esan nahi da, hala nola: langileen hizkuntza-gaitasuna, barne/kanpo-harremanak, hizkuntza-paisajea, baliabide informatikoak eta jarrerak/sentsibilizazioa.

28

Azterketa honetan aipatutako alor bakoitzeko egoera adierazgarriak aukeratzen dira. Alor bakoitzerako aukeratutako egoeren arabera erabakitzen dira laginak eta horietako bakoitzerako helburuak eta proposamenak zehaztuko dira. Alorkako azterketa hori kuantitatiboagoa da eta lanjardunen datu bilketaren osagarri. Bestalde, jarraipenerako sistema errazteko bidea ere ematen du, aukeratutako alorren egoera lagin bidez era azkarrean jaso eta adieraziz.

Alorretan era honetako informazioa lantzen da:

3.2.1. Langileen hizkuntza gaitasuna: Hizkuntza eskakizunak, derrigortasun datak, derrigortasunen betetze maila, hizkuntza prestakuntza orokorra, hizkuntza-trebakuntza. 3.2.2. Hizkuntza aholkularitza: Hizkuntzaren kalitatearen kontrola, hiztegi terminologikoa. 3.2.3. Itzulpen politika: Hizkuntza ofizialen erabilerako irizpideak ezarri, lehentasunak ezarri, barne zein kanporako komunikazioak bermatu. 3.2.4. Kanpo harremanak: Udaletik kanpora doana jasotzen da hemen, herritarrei, beste administrazioei, hornitzaileei eta abarrei zuzendutakoak, hain zuzen ere. 3.2.5. Barne harremanak: Udalaren barruko harremanak (atal barne/atal artekoak) jasotzen dira (barne zirkularrak, ofizioak, txoten labur/luzeak, ahozko eta telefonozko harremanak e.a.). 3.2.6. Hizkuntza paisajea: Erakundearen irudia jasotzen da bai kanpora bai barrura begirakoa (errotulazioa, katalogoak, iragarkiak, etiketajea, zigiluak, e.a.). 3.2.7. Baliabide informatikoak eta teknologia berriak: Euskaraz lan egin ahal izateko baliabide informatikoen egoera aztertzen da. 3.2.8. Jarrera eta sentsibilizazioa: Langileek erabilera planarekiko duten iritzia jasotzen da inkesta bidez. 3.2.9. Jarraipena eta ebaluazioa: Emandako urratsak azalduko duen txostena, aurreikuspenak. 3.2.1. Langileen hizkuntza gaitasuna

Atal honetan udalari dagokion derrigortasun indizea, indize horren betetze maila, hau da, zenbat langilek egiaztatu duten lanpostuan ezarrita duten hizkuntza eskakizuna, langile elebidunen portzentajea eta langileen trebakuntza maila jasotzen dira.

Langileek betetzen duten lanpostuko lan eginkizunak euskaraz eragozpenik gabe egin ahal izan ditzaten ematen zaien prestakuntza bereziari deituko diogu trebakuntza. Hizkuntza eskakizunen eta derrigortasun daten kudeaketa Lanpostu zerrendak eguneratzea, hizkuntza eskakizunak egokitzea, derrigortasun datak ezartzea, prestakuntza antolatzea eta banakako planak egitea.

30

Egiaztatutako HE Egiaztatu gabekoen, salbuetsien eta bitarteko kontratatuen HE

Hizkuntzaren ezagutza

DD dutenen artean egiaztatze

kopurua ADMINISTRAZIO ATALA

Lan. kop. Hutsik DD DD ez

4HE 3HE 2HE 1HE 0 1. 2. 3. 4.

Hizkuntzaren

ezagutza

% Egiaztatu dutenen kopurua

Derrigortasun

indizea atalka

0 Aldikako langileak 1 1 1 0 - - - - - - - - - 0/0 %0 0/0 %0

1 Idazkaritza 7 1 (b) 1 (DDez)

4 3 (1 h) 1* 1 - - 2 1 - 1 (b) * - 3/6 %50 3/4 %75

2 Ogasuna 4 0 1 3 - - 1 - 2 1 - - - 1/4 %25 1/1 %100

3 Bulego Teknikoa 6 2 3 3 - - 1 - 3 - - - - 1/4 %25 1/1 %100

4 Obra Lantaldea 7 1 (DDez) 1 6 (1 h)

- - - - 5 1 - - - 1/6 %0 0/1 %0

5 Hezkuntza 1 0 1 0 - - 1 - - - - - - 1/1 %100 1/1 %100

6 Udal Eraikinak 2

1 1 (DDez)

(b) 1 1

(1 h) - - - - 1 (b) - - - - 0/1 %0 0/0 %0

7 Udaltzaingoa 20 4 15 5 - 2 9 - 5 - - - - 11/16 %68,7 11/11 %100

8 Gizarte Ongizatea 4 2 (b) 3 1 - - 1 - 1 - - 2 (b) - 3/4 %75 3/3 %100

9 Kultur Etxea 8 0 8 0 - 6 1 1 - - - - - 8/8 %100 8/8 %100

10 Euskara Zerbitzua 1 0 1 0 1 - - - - - - - - 1/1 %100 1/1 %100

11 Udal Euskaltegia 7 1 6 1 4 1 - - 1 - - - - 5/6 %83,3 5/5 %100

12 Udal Kiroldegia 7 2 (b) 3 4 - - - - 2 1 (b)

3 1 (b) - - 1/7 %14,2 1/3 %33

GUZTIRA 75 17 - 6 (b) = 11 48 27

(3 h) 6 10 14 1 23 6 1 3 0 35/64 % 54,7 35/39 % 89,7

(h) Hutsik dauden lanpostu hauetan ez dago DD jarrita. * Lanpostu zerrendan atal honetan lekututa dauden arren, eginkizunak atal honetatik kanpokoak dira, baita lan-lekuak ere. (b) Bitartekoak egiaztatuta du lanpostuari dagokion HE. 1 Salbuetsita egon arren egiaztatuta du bere HE. Elebidun izendatzeko baldintzen barruan dauden Administrazio atalak. Baldintza horietatik gertuen daudenak.

31

Arrigorriagako Udalean 75etik 48 lanpostuk dute derrigortasun data esleituta. Horietatik, 35 langilek egiaztatuta daukate beren lanpostuari dagokion hizkuntza eskakizuna. Derrigortasun Data dutenetatik 4 langilek ez dute dagokien hizkuntza eskakizuna egiaztatu: hutsik dagoen lanpostu bat betetzen ari den bitarteko langile batek eta adinagatik salbuetsita dauden 3 udal-langilek. Bestalde, bitarteko kontratatuen artean 4k dute Hizkuntza Eskakizuna egiaztatuta.

Arrigorriagako Udalean, lanean ari (64) direnen %54,7k dute mailaren bat edo beste egiaztatuta. Derrigortasun Data duten lanpostuetan diharduten langileen (39) hizkuntza eskakizunen egiaztatze indizea (35), ordea, %89,7koa da.

Aurreko taulako datuetatik ondorio hauek atera daitezke:

• Atal elebidun izateko baldintzak betetzen dituen bakarra Kultur etxea da. Gizarte Ongizate zerbitzuak eta Udaltzaingoa gertu egon arren ez dituzte baldintza guztiak betetzen.

• Derrigortasun Data bete behar duten langile gehienek dagoeneko bete dute. • Derrigortasun datarik ez duten langile gehienak salbuetsita daude adinagatik.

Honen ondorioz, asko mugatzen da etorkizunerako proiekzioa Derrigortasun Data duten langileen kopurua handitzeko, aldian aldiko eta kontratatu berriekin ez bada.

• Lanpostu Zerrendan hutsik dagoen Derrigortasun Dataren bat moldatu beharko litzateke. Horrez gain, salbuetsita egon arren berea bezalako lanpostuari egokitutako HE beteta izanez gero ere, Lanpostu Zerrendan molda liteke.

• Behin-behineko zenbait lanpostu betetzerakoan ez da beti hizkuntzaren irizpidea ezinbestekotzat hartu.

Datu kuantitatiboak horiek. Kualitatiboetara jauzi eginez, ordea, egoera bestelakoa da. Hizkuntza eskakizuna egiaztatu izanak langilearen gaitasuna ziurtatzen du baina ez erabilera. Izan ere, beste hainbat eragile hartu behar dira kontuan: zenbat denbora igaro den egiaztatu zuenetik orain arte; zenbateraino erabili duen euskara tarte horretan, hizkuntzarekiko atxikimendua, jarrera, motibazioa... Irakaskuntza orokorretik laneko eguneroko errealitaterako urratsak ematen jarraitzeko ahaleginei ekin behar diegu, bada. Helburuak eta proposamenak

• Arrigorriagako indizeak ezagutza-maila altua dagoela adierazi arren, horrek ez du isla bera eguneroko lanean, bitartekoa dena –ezagutza egiaztatuta eduki izanak- askotan helburu ikusi dugulako. Eta ezagutza ezinbestekoa bada ere, erabilerari ekiteko pausu esanguratsuak emateko garaia da. Plan honek erabilera areagotzea duenez ardatz, erabat lotuko dira hizkuntza eskakizunak eta derrigortasun datak euskara zerbitzu-hizkuntza edo-eta lan-hizkuntza moduan erabiltzearekin, malgutasunez baina etengabe.

• Euskara sustatzea erdal hiztun elebakarren kopurua hain altua den erakunde honetan haren aurkako jarrerak, mesfidantzak edo jarrera indiferenteak ere sorrarazten ditu. Beraz, erakunde osoan eskubideen inguruan lan didaktikoa egin beharrean gaude. Hizkuntza eskubideen zabalkundea erakunde osora egiteak asko lagundu ahal du hizkuntza normalizatzeko egiten diren saioak ulertzeko. Euskara planaren abiapuntua euskal hiztunak trinkotzea bada ere, gainontzeko guztiek ere partaide izan beharko lukete, prozesuari buruzko gorabeheren berri izan beharko lukete. Euskara Planari buruz ari garenean, hortaz, guztiok dugu zer esan; erabilera planerako, bestalde, euskara ezagutzen dutenen partaidetza eskatuko dugu.

32

• Gaztelaniazko inertziak eteten hasteko eta langileen motibazioa indartzen jarraitzeko, lan-dinamikak berritzeko saiakerak egiteko premia dago.

• Kultur etxean, Gizarte Ongizate zerbitzuetan, Kiroldegian eta Udaltzaingoan gutxienez -atal elebidunak edo bidean daudenak izanik eta halako plan baten ekimenak moztuta gera ez daitezen- kontratu berrien izaera edonolakoa izanik (aldi baterako, behin betiko, azpikontrata edo zerbitzu lana), esleitutako hizkuntza eskakizuna beteta izan beharko dute eta erabilera planean parte hartzera gonbidatuko ditugu.

Erabilera Planaren definizioa: Erabilera planaren barruan daude euskararen erabilera sustatzeko egingo diren ahalegin guztiak. Plangintzaldi honetan bere eraginpean dauden langileak 27 dira. Horietako zenbaiti ekintza planen bat edo beste ezarriko zaie (prestakuntza, trebakuntza, laguntza, aholkularitza...). Kanpoan geratzen direnak ez daude Erabilera Planetik kanpo, ekintza planetik bazik baina, beharrizanen arabera, hurrengoan sar litezke. Ekintza planen barruan esaten dugunean zera ulertuko dugu:

• Trebakuntza: Atal desberdinetako langile batzuk astean zenbait orduz lan-jardun jakin batzuk edo-eta ahozkoan zenbait eginkizun burutzeko gaitasuna lantzeko saioak. Lanean apurka-apurka euskara ere erabiltzen hasteko trebatzeaz baliatuko gara; hots, helburura hurbiltzeko bitarteko izango dira trebatze-saioak. Horrekin batera, elebakartasunetik elebitasunerako bidean, sail hauen jarduerak diseinatu eta garatzerakoan hizkuntza irizpideei lekua egitearen garrantziaz hausnartzeko aukera izango dute.

• Laguntza ad hoc: langileak ez dira beti lanlekutik aterako euskaran trebatzeko. Atal eta sail bakoitzaren egoeraren arabera, hainbat trebatze-mota desberdini ekingo diegu. Batzuetan euren lanlekuan bertan arituko da lanean Teknikari Ibiltaria: bertatik bertara lan-eginkizunei jarraipena egiteko, gabeziei erantzuteko, hizkuntza irizpideei batasuna emateko (Kultur etxean)... Besteetan, behin ekintza batzuk burutzeko plana proposatuta, eta teknikariaren jarraipen eta laguntza puntualaz, amaieran taldeak adostutako zerbait burutzea izango dute helburu (Udaltzaingoan).

• Langileen hizkuntza ohituretan eragin ahal izateko lan-modu desberdinak bilatzea da asmoa: batzuetan, Mezularia programa egon liteke martxan (esaterako, e-mailez gai bat proposatuta, denek lauzpabost lerrotan erantzutea). Besteetan, Mintza-tratua (lankide biren arteko konpromezua) edo Erabilera taldeak noizbehinka motibazioa eta elkar-lana sustatze aldera, edo apurka-apurka akuilu lana egingo dutenak ere kontuan hartzekoak izango dira... “Arra pizte” lana izango da askotan teknikari-trebatzailearentzat, baita sormen lana ere. Denboran ohiturak aldatzeko xaxatze lana egin beharko du, euskaraz ere egin dezaten gonbidatze lana, baina inoiz ez polizia lana.

• Langile batzuen trebatzerako, Eudelek eta HAEE/IVAP-ek Prestakuntzarako eskainitako ikastaroak planean sartzekoak izan litezke -euskaraz egitekoen artean daudenak, jakina-. Halako ikastaro eskaintza txikia den arren, dagoenaren berri emango zaie.

Horren arabera, apurka-apurka eta plana inplementatu ahala, helburuetara hurbiltzeko lan-modu desberdinak hautatu ahal izango dira trebatze moduak zehaztuz. Urte honi dagokionez, honela egitea proposatzen da:

33

ADMINISTRAZIO ATALA

Trebatze modua Langile kopurua

Kultur etxea (Gunea eta Abusu)

Teknikari ibiltaria, laguntza ad hoc

8

Udaltzaingoa Teknikari

laguntzailea 11

Herritarrekiko harremanetarako Teknikaria

Trebakuntza 1

Gizarte Ongizatea Trebakuntza 2

Gizarte Ongizatea Trebakuntza 1

Ogasuna Trebakuntza 1

Bulego teknikoa Trebakuntza 1

Euskaltegia Formakuntza berezia 1

Idazkaritza Formakuntza berezia 1

GUZTIRA 27

Aurrerago aipatu bezala, Kiroldegiko egituraketa aldatzekoa denez, behin betikoa ezagutu bezain laster, mikroplanei ekin beharko diegu. 3.2.2. Hizkuntza aholkularitza Atal honetan planaren hizkuntzaren erabilerarako laguntza tekniko berezitua aurrikusten da. Zerbitzu honen bidez, langileek, trebatzen, euskaraz lanean edota ekintzetan trebatu bitartean, izan ditzaketen hizkuntza premiak (itzulpenak, errotulazioak, era askotako proposamenak...) betetzeko aholkularitza aurrikusten da. Helburuak eta proposamenak Hizkuntza aholkularitza eskaini langileei:

• Edozein langileri baina batez ere planak zuzenean eragindakoei, trebakuntzaldian ari diren bitartean sortzen zaizkien zalantza edo zailtasunei aurre egiteko eta kalitateari ekin ahal izateko. Horretarako bide desberdinak aukeratuko beharko ditugu eta prozedurak ere zehaztu.

Hizkuntzaren kalitatearen kontrola: • Plangintzaldian zehar erabilera planean ari direnen euskarazko sorkuntza

lanaren kalitatea kontrolatzeko lanketa egiteaz gain, prozedurak ere zehaztu beharra ikusten da.

Baliabideak:

34

• Hiztegi terminologikoak, hizkuntza irizpideak zehaztuko dituen eskuliburua eta abar, langileen eskura jarriko dira. Formatua aztergai dugu.

3.2.3. Itzulpen politika Arintasun eta eraginkortasun administratiboaren printzipioak bete daitezen, itzulpenak eginkizun osagarri izan behar du, hizkuntzen erabilerarako jarraibideak betetzen lagunduz. Itzulpen beharrizanak

• Planean hizkuntza ofizialen erabilerarako finkatutako jarraibideetatik eratorritako itzulpen beharrei (euskaratik zein gaztelaniatik), eta administrazio atal elebidunetako beharrei erantzuteko giza baliabide egokiak beharko dira.

• Atal elebidunetan euskaratik gaztelaniarako itzulpen-beharrizanek, beste ataletan gaztelaniatik euskararako itzulpenek jasotzen duten tratamendu bera izango dute, barne zein kanpora begirakoak.

Administrazio ekintzak eta jarduerak Administratuekiko eta erakunde ofizialekiko harremanak:

• Herritarrei nahiz beste administrazio batzuetara ele bietan bidali beharreko dokumentazioa euskaratik eta euskarara itzultzea: jakinarazpenak, xedapenak, txostenak.

• Herritarrari euskara hutsean edo gaztelania hutsean (berak halaxe aukeratu duelako) bidali beharreko dokumentazioa itzultzea.

• Atal elebidun batetik euskaraz sortu eta bidalitako dokumentazioa administrazio-atal hartzailean itzultzea.

Deialdiak eta aktak:

Arrigorriagako Udalaren osoko bilkuretan, gobernu batzordearen batzarretan edo informazio batzordeen batzarretan, partaideek nahi duten hizkuntza ofiziala erabili ahal izango dute, eta hala jakinarazteko die organoko arduradunak. Behar izatekotan, organo bakoitzak aztertu eta erabakiko du zein bitarteko baliatu hizkuntza dela-eta bileraren funtzionamendua oztopatu ez dadin, eta kide guztien adierazpenak modu zehatzean entzun eta jaso daitezen.

Arrigorriagako Udalaren osoko bilkuretarako nahiz gobernu batzordeetarako

deialdiak eta aktak hizkuntza ofizial bietan argitaratu beharko dira. Udalaren informazio batzordeetarako deialdiak eta aktak batzorde bakoitzaren ohiko

hizkuntzan idatziko dira. Hala ere, pertsona, erakunde edo elkarteren batek deialdiak eta aktak beste hizkuntza ofizialean edo ele bietan jaso gura baditu eta idatziz hala eskatzen badu, batzordeak erabakiko du zein bitarteko jarri haren hizkuntza eskubideak berma daitezen.

Udalaren ebazpenak eta argitalpenak:

35

Udalaren bandoak, araudiak, ordenantzak, edozein motatako ebazpen eta erabakiak, iragarkia eta, oro har, jendaurreko argitalpen guztiak hizkuntza ofizial bietan argitaratzea. Bestalde, udalaren web orri, aldizkari, berripaper, gida eta antzeko argitalpenetan euskararen erabilera gaztelaniaren parekoa izan dadin bermatu beharko da.

Aipaturiko itzulpen-beharrizanoi zelan erantzungo zaien zehazteko, dagozkion neurriak emango dira, antolakuntza eta langileen alorrekoak nahiz ekonomikoak. 3.2.4. Kanpo harremanak Udalak udalaz kanpokoekin dituen harremanak dira kanpo harremanak, bai ahozkoak bai idatzizkoak. Udalaren kanpo harremanik ohikoenak honako hauekin izaten dira: herritarrak, erakunde publikoak, zerbitzu enpresak eta hornitzaileak. Helburuak eta proposamenak Kanpora begira, helburu nagusia, harreman hizkuntza, ahoz zein idatziz, euskara izatea da, beti ere kontuan izanda herritarrak hizkuntza aukeratzeko eskubidea daukala. Lau urtera begira, euskarazko ahozko lan harremanak egonkortu eta kualitatiboki aberastea izango da jomuga. Idatzizko harremanei dagokienez, atal guztietan, euskararen erabilera bermatzea erdietsi nahi izango da. Jarritako helburuak lortzeko, laginen bidez behaketa eta jarraipen sistemak ezarri behar dira. 3.2.5. Barne harremanak Barne harremanak langileek eurek kokatuta dauden administrazio atalaren baitan zein beste atal batzuekin dituzten harremanak dira. Barne harremanetan sartzen dira atal barneko dokumentuak eta atalen artekoak, arduradun politikoekin egiten diren batzarrak eta, orokorrean, udalaren ohiko funtzionamendurako harremanak. Kanpo harremanetan bezala barne harremanetan ere ahozkoak eta idatzizkoak bereizi behar dira. Helburuak eta proposamenak Atal elebidunen arteko harremanetan, helburua lan egiteko erabiltzen den hizkuntza, ahoz zein idatziz, euskara izatea da. Hori abiapuntutzat hartuta, euskararen barne erabilera era mailakatuan sustatzea aurrikusten da. Lau urtera begira ahozko barne harremanetan, atal elebidunetan behinik behin, euskararen erabilera bermatzea izango da helburua. Arazorik handiena Kiroldegian dagoenez, aztertu egin beharko da ahoz komunikatzeko oinarrizko maila lortzeko zein aukera izango dugun atal horretan. Gainera, udal langileez gain, ezin da ahaztu badirela kirol jardueretarako azpi-kontratazioak. Hauei ere helburuen berri eman eta betetzera gonbidatuko ditugu. Hizkuntza eskakizuna duten langileen egoera kontuan hartuta, Kultur etxean modurik errazenean eskura daitezke helburuak. Udaltzainekin urratsak ematen hasi eta Gizarte Ongizate zerbitzukoekin zein Herritarrekiko harremanetarako Teknikariarekin motibazioari eragiteko sasoia izango dugu aurrean.

36

Idatzizko barne harremanetarako, 2008. urterako arreta berezia jarriko zaie, batez ere barne zirkular, barne inprimaki, lan bileretako agiri eta txosten laburrei. 3.2.6. Hizkuntza paisaia Hizkuntza paisaia, udalaren irudia osatu eta balio sinboliko nahiz informatiboa duten elementuek gorpuzten dute. Kanpoko hizkuntza paisaian errotulu nagusiak, informazio eta norabidezko errotuluak, aparkalekuetakoak, katalogo, gida, prentsa iragarki, megafonia eta etiketak jasotzen dira; barruko hizkuntza paisaian, ostera, barruko informazio eta norabide errotulazioa, bulegoetako dietario, egutegiak, e.a., tresneria, kafe makina eta fotokopiagailuetakoak, zigiluak, anagramak... jasotzen dira. Egoeraren azterketa, leku fisikoen arabera egin da: alde batetik, Udaletxe barruan (Idazkaritza, Ogasuna, Bulego Teknikoa, Udaltzaingoa), Gizarte Ongizatean, Herritarrekiko harremanetarako Teknikariaren lanlekuan, Euskaltegian, Kiroldegian eta Kultur etxean, eta bestetik, herrian zehar. Horrela, bada, udalaren erantzukizunekoak diren errotulu, seinale eta antzekoak aztertu eta zenbait zuzendu dira. Nabarmena da Arrigorriagako Udala hizkuntza paisaiaren egoera zaintzen ahalegintzen dela. Hala ere, aipatzekoa ere bada indizerik baxuenak barruko hizkuntza paisaian aurkitu ditugula: sail barruko errotulazio aldakorretan (lankideen arteko ohar tauletan...), lanari lotutako barne errotulazio finkoan (karpeta azaletan, ekipamendu orokorraren funtzionamendu mezuetan...), eta antzekoetan. Indizerik altuenak, aldiz, kanpoko hizkuntza paisaian ematen dira eta paisaiaren elebitasuna nabarmenduko genuke. Hala ere, neurri handi batean paisaia elebidun agertzen bada ere, batzuetan bertako euskara kalitatea eskas samarra da eta ez da behar besteko arretarik jartzen euskara zuzen eta egokia erabiltzeko orduan. Helburuak eta proposamenak • Helburua Udalaren irudian, oro har, euskararen presentzia bermatzea da; batez ere -

begi bistakoak izanik- eragin nabarmena duten elementuei inportantzia handiagoa emanez, bai barrura bai kanpora begira: udal eraikuntzen izenak, kale izenak, atseden guneetako panel informatiboak, herri lanetako panel edo errotuluak, bulegoetako errotulu nagusiak, lan-tresnetako etiketak, barruko informazio taulak, zigilu, fax orri, eta abar.

• Aurten barruko errotulazio-mota desberdinari erreparatuko diogu. Plangintzaldi

honetan euskararen presentzia barneko errotulazio-mota desberdinetan, atal elebidun gehienetan behintzat, %100 izatera hel dadin neurriak hartuko ditugu eta bidean dauden atal elebidunetan %80. Horretarako, arreta berezia eskainiko diegu bulegoetako fitxategi, artxibadore eta, orokorrean, eguneroko lanarekin lotutako tresneria eta bitartekoei.

• Era berean, hizkuntzaren zuzentasun eta egokitasunari dagokionez, arreta berezia

jarriko da Udalaren kanpoko irudiari lotutako errotulu eta abarretan. Herritarrentzat

37

dauden ohar tauletan ere irizpideak beti berdin bete daitezen prozedurak zehaztuko dira, besteak beste, udaltzaingoak bete ohi duen udaletxe sarrerako iragarki taulan. Helburua euskararen presentzia, egoera guztietan, %100 izatea da.

• Bestalde, ezinbestekoa da Arrigorriagako toponimia ofiziala finkatzea udalerriko toki

izenen errotuluetan egindako toponimia akatsak zuzendu eta aurrerantzean beste akatsik egin ez dezagun.

3.2.7. Baliabide informatikoak eta teknologia berriak Udal-langileari bere lana euskaraz egitea eskatu ez ezik, egin behar duen lan hori euskaraz errazago eta azkarrago egiteko baliabideak eman ere egin behar zaizkio. Era honetara, udal-langilearentzat lana euskaraz egitea ez da traba gertatuko, abantaila baizik. Gaur egun, informatikak baliabide handiak eskaintzen ditu lan emaitzak hobetzeko. Gainera, informatikak idazki sorkuntzan eman ditu pausurik handienak, eta udal-administrazioa hobetzeko bide horretan sakondu behar da: euskaraz lan egiteko baliabide informatikoekin bete-betean uztartuko diren euskarazko idazki ereduak sortu behar dira udal-langileen lana errazteko eta lan emaitzak hobetzeko. Udal-administrazioaren jarduerak, batez ere, idazkiak sortzen ditu, era askotako idazkiak gainera. Idazki horiek guztiak banan-banan aztertu behar dira, eta informatika lagun, tresna egokiak sortu behar dira ondoko hiru helburuekin: udal-langileen lana errazteko, lan emaitzak hobetzeko eta lan hizkuntza euskara bihurtzeko. Hiru helburu horiek euskaraz lan egiteko propio sortutako euskarazko idazki eredu informatikoen bitartez lor daitezke. Izan ere, gure herri erakundeak eraginkorragoak bihurtu nahi baditugu eta lan egiteko molde berrietara egokitu nahi baditugu, bide horretatik dator etorkizuna. Sortutako ereduak Dagoeneko hainbat eredu sortu, egokitu eta banatu dira. Hala ere, idazki guztiek biziraupen jakina daramate berekin, ataleko beharrizan berrietara egokitu behar baitira. Plangintzaldi honetan besterik sortzekotan, moldatutakoen ereduei jarraituko diete. Behean aipatzen direnak CD formatuan jarri eta banatu ziren:

Euskaltegia

1.Ordainagiria: azken kitatzea 2.Eskabide orria 3.Ebazpena: faktura (2) 4.Idazpurua 5.Lan kontratuaren amaiera 6.Ziurtagiria (5)

38

Gizarte Ongizatea

1. Eguneko zentrorako zerrenda 2. Dokumentazioa (2) 3. Eskabidea (3) 4. Laguntza prestazioak 5. Adinekoentzako adierazpena 6. Kobrantza baimena

Idazkaritza 1.Eskabidea orria (3) 2.Txostena (2) 3.Ziurtagiria (2)

Kiroldegia

1.Araudia (2) 2.Eskabide orria 3.Ebazpena (3) 4.Matrikula 5.Ikastaroak (2) 6.Itxialdiak (2) 7.Ordutegia (2) 8.Ziurtagiria (2) 9.Zerbitzuen kontratazioa

Kultur Etxea

1.Argitalpen taula (2) 2.Bilera akta (2) 3.Dirulaguntzak (2) 4.Ebaluazioa (2) 5.Egitaraua 6.Ekitaldiak 7.Gertakariak 8.Idazpurua 9.Iradokizunak 10.Plangintza (2) 11.Prentsa orria

Ogasuna

1. Ordainagiria (2) 2. Errentak eta ordainarazpenak (8) 3. Zerga 4. Helbideratze orria (2) 5. Ordainketa

Udaltzaingoa

1. Txostena 2. Salaketa-frogagiria 3. Salaketa-akta 4. Eskubideak jakinarazteko akta 5. Zitazio-zedula 6. Atzerrira irteteko baimena

Bulego Teknikoa 1. Inprimakia Euskarazko eredu informatikoak sortzeko irizpideak 1. Diseinuari dagokionez, gure lehen irizpidea, idazkien diseinua informatikari

egokitzea da. Teknologia berriek eskaintzen dizkiguten abantailez baliatu ahal izateko, Arrigorriagako Udalaren idazkiak uztartu behar dira informatikak lanerako ematen dituen baliabideekin.

39

2. Bigarren irizpidea, euskarak dituen berezitasunak kontuan hartuz, berari ahalik eta ondoen egokituko zaizkion idazki ereduak sortzea da.

3. Hirugarren irizpidea, edozeinek ulertzeko moduko euskaran komunikazio betea lortuko duten idazki ereduak sortzea da. Alegia, idazkiaren azken helburua zerbait komunikatzea baldin bada, komunikatu behar duen hori ahalik eta ulergarrien eta argien azaltzea. Izan ere, komunikazioari dagokionez, idazkien diseinuaren bitartez, azken helburua Arrigorriagako Udalaren idazkien mamia argi eta garbi, zuzen eta egoki azaltzea da.

4. Laugarren irizpidea, Arrigorriagako Udalaren idazki guztiek, diseinuari dagokionez, batasuna izan dezatela da. Alegia, lehen begiratu batean, itxurari dagokionez, Arrigorriagako Udalaren idazkia dela antzeman dezala edozeinek. Gaur egun, Arrigorriagako Udaleko hainbat idazkiri idazpuruak baino ez die batasunik ematen.

5. Bosgarrenez, idazki funtzionalak (erabilgarriak) sortu. Hori bermatze aldera hemendik aurrera sortuko diren ereduek ere izenburua izango dute, zein idazki mota den adierazteko eta zer komunikatu behar duen aditzera emateko. Gainera, izenburua jartzeaz gain, komunikatu beharreko hori idazkiaren barruan nabarmenduko dugu eta, horretarako, baliabide ezberdinak erabiliko ditugu: batzuetan, letra tipo jakin batez idatzi edota lodiz nabarmenduko dugu eta, beste batzuetan, lauki baten barruan sartuko dugu irakurlearen begiei lana errazteko eta idazkiaren muina non dagoen adierazteko.

6. Idazki elebidunetan euskara nabarmenduko dugu. Era honetara, Arrigorriagako Udalak adierazi nahi du euskara ere Arrigorriagako herritarren hizkuntza dela eta Arrigorriagarren arteko harremanak euskaraz ere badirela.

Arrigorriagako Udalak dituen programa informatikoen egoera Lana euskaraz egiteko, lan tresnak ere euskaraz behar dira. Gaur egun udalaren informatika-sarean erabilgarri dauden programa gehienak erdara hutsean daude eta batzuk ele bietan egon arren, askotan erdarazko bertsioan erabiltzen dira. Arlo honetan baloratu beharko genuke euskara hutsezko informatika programek merezi ote duten. Egia da gaur egun dauden erdarazko programen ordez euskarazkoak jarri ahal direla, baina Eusko Jaurlaritzak ahaleginak eginda ere, bertsio berriak euskaratu orduko zaharkituta geratzen dira. Gainera, programa horien guztien erabiltzaileek prestakuntza berezia behar dute, batez ere euskara ez dakitenek. Horregatik bestelako aukerak erabil litezke: euskarazko zuzentzaile ortografikoak, hiztegi elebidunak eta sinonimoen hiztegiak on-line, kontsultarako euskarazko web orrien erabilera... Informatika gero eta garrantzia handiagoa hartuko duen alorra dugu, udaletako funtzionamenduan gero eta informatika baliabide gehiago erabiliko baitira datozen urteotan. Oraingoz ez da egin Arrigorriagako Udalak erabiltzen dituen programa eta baliabide informatikoen azterketa zehatza. Beraz, ondokoa laburpena baino ez da izango: •Arrigorriagako Udalaren web orria: euskaraz eta gaztelaniaz, aukeran. •Udal Euskaltegiaren web orria: euskaraz eta gaztelaniaz, aukeran. •Kultur etxeko liburutegietako bloga: euskaraz eta gaztelaniaz nahasian. •Atal guztietarako programak eta aplikazio informatikoak: gaztelaniaz

- Windows 2000/(XP) sistema eragilea.

40

- Office 2000 - Internet Explorer / Google bilatzailea - Outlook express posta elektronikoa - Adobe Reader (testu babestuak irakurtzeko programa)

•Zenbait ataletarako programak eta aplikazio informatikoak. - Sical, kontabilidaderako aplikazioa (Ogasuna eta Euskaltegia): ele bakarrean zegoen eta zenbait atal euskaraz betetzeko aukera ematen duen arren, oraindik ez dago osatuta. - Cedatec, nominetarako programa: ele bietan inprimaki berean. - Contrat@, INEM-eko web-orriko zerbitzuaren bidezko lan-kontratuak: gaztelaniaz -Gizarte Segurantzari bidaltzekoak diren dokumentuak gaztelaniaz Winsuite-n bidez. -Bizkaiko Foru Aldundira hiru hilabeterik behin bidali beharrekoa Bizkaibai zerbitzuaren bidez: euskaltegian euskaraz egiten dute. -Cajacash BBKrako transferentziak (Ogasuna, Euskaltegia): gaztelaniaz -Autocad, diseinua, topografia (Bulego Teknikoa): gaztelaniaz -Publisher, propaganda diseinatzeko programa (Kultur Etxea): gaztelaniaz -Assynet, liburutegia kudeatzeko aplikazio informatikoa (Kultur Etxea): bietara dago baina gaztelaniaz darabilte - Guias izeneko aplikazioa (Gizarte Ongizatean): gaztelaniaz

Helburuak eta proposamenak • Helburua, baliabide informatikoak euskaraz erabiltzea da, beti ere euskarazko

bertsioek –egonez gero-, erdarazkoaren kalitatea ziurtatzen duten neurrian. • Euskarazko bertsioak eskuragai izango dituzten langileek horiei buruz egiten duten

balorazioa zein den eta zenbateraino erabiltzen dituzten aztertu behar da. Aurten Kultur etxeko gizarte eragile, liburuzain eta administrari laguntzaileak erabili ohi dituztenak baloratu eta irizpideak zehaztuko dira.

• Horrez gain, euskararen erabilerarako interesgarria litzateke (baita udalaren beraren funtzionamendurako ere) informatika sareetan sartzea, administrazio publiko eta erakundeek sarean dituzten baliabideak aprobetxatu ahal izateko (Euskalterm, administrazio idazkiak, hiztegiak).

• Plangintzaldi honetan Udalaren Web-guneko zerbitzuak handitzekotan edo intranet zerbitzua edo antzekoren bat gauzatuko balitz, euskaraz lan egiteko baliabideak sartzen eta gehitzen joan gintezke. Hori gauzatu ezean, eta bitartean, baliabide informatikoak nork bere ordenagailuan izan badituela ziurtatu beharko da.

3.2.8. Jarrera eta sentsibilizazioa Egoeraren nondik norakoen berri izan 2008ko martxoan hizkuntza eskakizuna duten langileei inkesta pertsonala eman zitzaien euskara planarekiko jarrera ezagutzeko eta, bide batez, plan berriak langileengan duen eraginaren nondik norakoen berri jasotzeko. Inkestaren helburuak, honako hauek izan ziren:

41

• Langileen hizkuntza ezagutza, erraztasuna eta laneko erabilera ezagutzea. • Euskararen erabilera areagotzeari buruzko langileen iritzia ezagutzea eta euren

partaidetzari buruzko jarrera. • Langileekin harremana estutzea, planaz duten ikuspegiaren berri izatea, dituzten

zalantzak argitzea eta langileekin harremana sendotzea. Inkestak langileek eurek bete zitzaten hogei egun eman zitzaizkien eta bertatik lortutako datu adierazgarrienak hauek izan dira:

1. Lehen hizkuntza eta hizkuntza gaitasuna. 2. Euskaraz edo gazteleraz hitz egiteko duten erraztasuna. 3. Herritarrekin erabiltzen duten hizkuntza: telefonoz zein aurrez aurre. 4. Herritarrei begirako idatzizko komunikazioen izaera. 5. Hizkuntzen erabilera lankideekin. 6. Langileen jarrera planarekiko.

Zenbait ondorio eta helburu Jarrerari dagokionez, inkesta horretatik jasotako emaitzak positiboak izan baziren ere (%97k planarekiko jarrera ona agertu zuen), esana eta izana ez datoz bat. Hau da, langileek galdetegiaren aurrean erakutsi zuten jarrera eta errealitateko portaera ez datoz bat. Gehiengoa euskalduna den kasu batzuetan ere, ez da baldintza nahikoa euskaraz lan harremanak sortzeko. Beraz, helburua euskaraz lan egiteko gaitasun maila lortzeaz gain, euskara gero eta gauza gehiagotarako erabil dezatela bada, nahitaezkoa da prozesu horretan langileen motibazioa elikatzea. Horretarako komunikazioak duen garrantzia oinarrian dugu:

• Motibazioa eta partehartzea sustatu eta bizirik mantentzeko bideak probatu behar ditugu. Horiek bultzatzeko komunikazio planean kanalak bideratu behar dira.

• Barne komunikazioa oso garrantzitsua da jarrera aldaketa eta motibazioan, besteak beste, diskurtsoak aldatu eta eragiteko.

• Helburuak markatzea eta jarraipen bat egitea ezinbestekoa da motibazioa sustatze aldera. Hasierako ilusioa mantentzeko ezinbesteko arma da komunikazioa: jendeak helburuen betetze maila ezagutzea, informazioa eskura izatea...

Beraz, ondokoei ekin beharra dugu: • Urtean zehar, aldika eta etenik gabe, langile guzti-guztiek, arduradun politikoek eta herritarrek ere izan behar dute Planaren berri, egiten ari garenaren berri, komunikazio planaren bidez. • Komunikazio-euskarriak era askotarikoak izan daitezke, beti bitarteko berak edo antzekoak baliatu beharrean: e-mailaren bidez, web-aren bidez, paperean... Langileen inplikazioa lortze aldera, atal elebidun bakoitzarentzat, euskarri horien bitartez, proposatutako helburuak, egoera ezberdinetan jokatzeko moduak, kontsultak egiteko bideak eta eskaini beharreko baliabideak zehaztuko dira. Interakzioa bideratzeko moduak ere aztertu behar dira. • Herritarrei ere informazioa emango zaie: foileto baten bitartez, herriko aldizkarian... • Atal elebidun bakoitzaren ordezkariekin Komunikazio zirkulu bat antolatzeko

42

saiakera egin liteke froga pilotu gisa. Euskararen erabilera beste atalekin eta herritarrekin izango da langaia, saretxoak eraikitzen hasteko ideiak proposatzea eta bideratzea. • Motibazioari eragiteko burutu ditzakegun ekintza motak:

Taldean: -Erabilera taldeak, mintza-tratuak, formazio saioak, ...

Bakarka: - Lanpostuko laguntzak, jolasak, euskarri informatiko erabilterrazak...

Zeharkakoak: - Kanpainak, buletinak, kanpo ekintzak, leloak, lehiaketak, egun bereziak,...

Parte hartzaileen konpromiso edo jarrera hori, uste edo pentsatzen den hori egingo dela baieztatzeko, inplementatu egin behar da -abian jarri, alegia-. Gainera, norberak hartzen dituen konpromisoen jarraipena egiteak, jarraipenik ez egiteak baino betetze maila altuagoa izatea ekarriko duelakoan, kanpoko kontrol edo jarraipen baten eragina izan beharko du. Halaber, zenbait ohitura aldatzen hasteko -hain errotuta dauden gaztelaniazko harremanak euskaraz ere izan daitezen bideratzeko, gure kasuan- baliagarria ere izan liteke jarraipen hori. Plana garatzen doan heinean inkesta zehatzagoak egiteko aukera ere izango denez gero, jarreren bilakaera aztertzeko aukera izango da. 3.2.9. Jarraipena eta ebaluazioa Planaren aurrerapenak urtero berrikusiko dira Langileen Lanpostuen Zerrenda berrikusten den garai berean. Euskara Zerbitzuak alor bakoitzean eta unitate bakoitzean emandako aurrerapausoak azalduko ditu txosten batean. Era berean, plan honen iraunaldia bukatutakoan gaur eguneko egoeraren eta bere orduan lortuko denaren arteko aldea zein den azalduko da beste txosten batean, horrela aurrerapausoak edota egin beharreko aldaketak ikusteko. 3.3. HIZKUNTZA IRIZPIDEAK Hizkuntza irizpideak erakundearen hizkuntza politikaren ardatz eta adierazpidea izango dira; hau da, erakundeak hizkuntzen egoera eta erabilerari begira ezartzen dituen irizpideak. Hizkuntza-irizpideak euskara planaren garapenarekin batera operatibizatzen joango dira eta era mailakatuan jarriko dira indarrean. "Hizkuntza irizpide" izenburupean bi multzo egin dira:

3.3.1. Hizkuntza ofizialen erabilerarako jarraibideak: Administrazio atal guztietarako jarraibideak, administrazio atal elebidunetarako jarraibide propioak eta itzulpen irizpide osagarriak: udal osorako eta atal elebidunetarako/jendaurreko lanpostuetarako hizkuntzen erabilera ezartzen duten jardunbideak dira (herritarrekikoak, atalen baitakoak, atalen artekoak, beste administrazioekikoak).

3.3.2. Jarduera esparru desberdinetarako hizkuntza irizpideak :

•Hizkuntza prestakuntza eta etengabeko prestakuntza.

43

•Kontratazio administratiboak eta langileen kontratazioak. •Dirulaguntzak. •Administrazioaren irudia eta argitalpenak. •Ekitaldi publikoak.

3.3.1. Hizkuntza ofizialen erabilerarako jarraibideak Euskararen Erabilpena Arauzkotzeko l0/l982 Oinarrizko Legean, Euskal Funtzio Publikoaren 6/1989 legean eta 86/1997 Dekretuan hizkuntza ofizialen erabilerarako jarraibideak ematen badira ere, komenigarri jo da aipaturiko legeetan jasotako xedapen batzuk era mailakatuan garatzea, administrazio honetako jarduketen erantzule direnek hizkuntza ofizialak erabiltzeko jarraibide zehatzak izan ditzaten. 3.3.1.1. Udaleko aginte-organoetarako zein administrazio-atal guztietarako jarraibideak. 3.3.1.1.1. Zerbitzu-Hizkuntza. Euskarak, gaztelaniak bezala, herritarrei zerbitzua emateko hizkuntza izan behar du, atal mota guztietan. Administrazioak herritarrekin dituen harreman-mota guztietan bermatu beharko da euskararen erabilera, ahoz eta aurrez aurreko harremanetan, telefono bidezkoetan, bozgorailua erabiltzen denetan, idatzizkoan eta bai tresna elektroniko, informatiko zein telematikoen bidez gertatzen direnetan ere (internet, fax, posta elektroniko eta abarretan). a) Ahozko harremanetan.

1. Hartzaile jakinik ez duten ahozko mezuak (erantzungailu automatikoz, bozgorailuz eta, emandakoak), euskaraz eta gaztelaniaz emango dira, esandako hurrenkera horretan.

2. Euskara dakien langilea euskaraz zuzenduko zaio herritarrari, eta gero administratuak hautatutako hizkuntza ofizialean jarraituko du. Langileak euskaraz jakin ez, eta herritarra euskaraz zuzentzen bazaio, edo euskaraz atenditua izatea eskatzen badio, langile elebidun bati eskatuko dio laguntza.

b) Idatzizko harremanetan.

1. Herritarrei zuzendu beharreko dokumentazioa euskaraz eta gaztelaniaz egongo da, herritarrak beren-beregi euskararen edo gaztelaniaren aldeko aukera egiten ez badu. Izan ere, herritarrak Administrazio honetara zuzentzerakoan erabilitako hizkuntza da erantzunean erabiliko dena.

2. Espediente edo prozedura administratiboan pertsona batek baino gehiagok parte hartzen duenean eta espediente edo prozeduraren hizkuntzaren gainean adostasunik ez dagoenean, espediente edo prozeduran berau bultzatu duen pertsonak hautatutako hizkuntza erabiliko da, beti ere, beste parteei prozeduraren jarduketen itzulpena emango zaiela bermatuz.

3.3.1.1.2. Komunikazio administratiboak: administrazioen arteko harremanak

1. Euskararen Erabilpena Arauzkotzeko azaroaren 24ko l0/l982 Oinarrizko Legeak 8.2 atalean xedatutakoari jarraituz, ele bietan egon behar dira Arrigorriagako Udalak beste edozein administraziotara bidalitako komunikazio

44

administratiboak.

2. Komunikazio administratiboak euskaraz idatzi eta bidaliko dira hala eskatzen duten herri-administrazioetara, eta bai euskara hutsa erabiltzen dutela ezaguna den guztietara ere.

3.3.1.1.3. Lan-hizkuntza.

Lan-hizkuntzaren inguruko jarraibide hauek, batez ere, memoria, azterketa, txosten eta zirriborroak bezalako dokumentuei buruzkoak dira, eta, erabili beharreko hizkuntza ofiziala dela eta, legezko xedapenek ukitzen ez duten bestelako idatzizko jarduketari buruzkoak ere.

Jarraibideak, berriz, honako hauek dira:

•Plan honetan komunikazio administratiboetarako emandako jarraibideari kalterik eragin barik, administrazio-ataleko dokumentazioa hizkuntza bakarrean sortuko da, euskaraz edo gaztelaniaz.

•Herritarrek parte hartzen duten espediente edo prozedura administratiboetarako legezko xedapenetan eta Plan honetan emandako jarraibideari kalterik eragin barik, prozeduran zehar sortutako dokumentazioa, Arrigorriagako Udaleko edozein ataletatik bertako atal elebidun batera bidaltzekoa bada, euskaraz sortuko da apurka-apurka, derrigortasun-data duten lanpostuetako langileek hizkuntza-gaitasuna eskuratu ahala dokumentazioa sortzen den atalean.

3.3.1.2. Administrazio-atal elebidunetarako jarraibide bereziak

Zerbitzu-hizkuntza gisako dokumentaziorako eta administrazio barruko zein administrazioen arteko komunikazio administratiboetarako, aurreko puntuko izaera orokorreko jarraibide berberak ematen dira.

Lan-hizkuntza gisa, berriz, honako jarraibidea izan beharko da kontuan: Plan honetan komunikazio-administratiboetarako emandako jarraibideari kalterik eragin barik, administrazio-atal elebidunetako dokumentazioa arian-arian euskaraz sortuko da.

3.3.1.3. Hizkuntza ofizialen erabilerarako jarraibideen itzulpen-irizpide osagarriak

Hizkuntza ofizialen erabilerarako aurreko puntuan emandako jarraibideek itzulpen-irizpide osagarriak behar dituzte, plan honetan aurreikusi beharko direnak. Izan ere, hizkuntza ofizial bietan lan egiteko gai diren langileek planean emandako jarraibideen arabera jokatu beharko dute, atal bakoitzeko betetze-erritmoetara egokiturik. Arintasun eta eraginkortasun baldintzak bete daitezen, itzulpenak eginkizun osagarri izan behar du, hizkuntzen erabilerarako jarraibideak betetzen lagunduz.

Hizkuntzen erabilerarako jarraibideen ondorioz aurreikusitako itzulpen-beharrizanak honako hauek dira:

a) Herritarrei nahiz beste administrazio batzuetara ele bietan bidali beharreko dokumentazioa euskaratik eta euskarara itzultzea.

b) Herritarrari euskara hutsean edo gaztelania hutsean (berak halaxe aukeratu duelako) bidali beharreko dokumentazioa itzultzea.

c) Atal elebidun batetik euskaraz sortu eta bidalitako dokumentazioa administrazio-atal hartzailean itzultzea.

Aipatu itzulpen beharrizanon ardura atal bakoitzak hartuko du.

45

3.3.2. Jarduera esparru desberdinetarako hizkuntza irizpideak :

•Hizkuntza prestakuntza eta etengabeko prestakuntza. •Kontratazio administratiboak eta langileen kontratazioak. •Dirulaguntzak. •Administrazioaren irudia eta argitalpenak. •Ekitaldi publikoak.

3.3.2.1. Hizkuntza-prestakuntza Derrigorrezko indizea, indarrean dagoen plangintzaldian administrazioak hizkuntza-gaitasunari dagokionez bete behar duen gutxieneko helburuaren adierazle da, derrigortasun-data ezarri behar zaien lanpostuen ehunekoa alegia. Banako hizkuntza-gaitasun helburuak adierazten ditu derrigortasun-datak, beraz. Plan honetan, hizkuntza eskakizunak derrigortasun-data izatea oinarrizkoa izan da plangintzaldiko erabilerarako lehentasunak finkatzeko eta elebidun deklaratzeko, atal elebidunen aurreikuspena egiteko alegia. Hizkuntza-prestakuntzaren inguruan Administrazio honek jarraitu beharreko politikak bere lanpostu-zerrendako hizkuntza-helburu zehatzak izan beharko ditu kontuan, eta bai plan honek sailetako atal desberdinetarako jarritako helburuak ere. Irizpide argiak eta bateratsuak beharko dira, beraz, lan-orduetan euskarazko eskoletarako baimenak ematerakoan. 3.3.2.1.1. Lan-orduetan hizkuntza-prestakuntzarako baimenak emateko irizpideak 1.Lanpostuaren hizkuntza-eskakizunaren derrigortasuna: derrigorrez bete beharreko hizkuntza-eskakizunek dakartzaten prestakuntza-beharrizanei aurre egin beharko zaie lehenengo. Hori dela eta, lanpostuan derrigortasun-data duten langileen eskariak jarriko dira lehenengo. 2.Langilea eta Administrazioa lotzen dituen harreman-mota: karrerako funtzionarioak eta lan-kontratu mugagabea dutenak, behin-behineko kontratua dutenen aurretik izango dira lehentasunetan. 3.Administrazio-atalaren tipologia: langilea kokatuta dagoen atalaren izaera kontuan hartu beharko da hurrenkera honen arabera:

- Jendaurreko atala - Gizarte izaerako atala - Atal orokorra - Atal berezia

3.3.2.1.2. Langileen etengabeko prestakuntza.

1. Aldiro administrazioarekin zerikusia duten eta euskaraz diren prestakuntza ikastaroen berri izango dute.

2. Une honetan, HAEEk eta EUDELek udal administrazioetarako egiten duen ikastaroen eskaintzaz baliatuko gara.

46

3.3.2.1.3. Tresna edo aplikazio informatikoak

Lanpostuei tresna edo aplikazio informatikoak esleitzerakoan, euskarazko bertsiorik egonez gero, euskarazkoa jarriko zaie derrigortasun-data duten lanpostuei eta hala eskatzen dutenei. Euskarazko euskarriez hornituko dira: euskarazko zuzentzailea, aplikazioetan txertaturiko hiztegiak (elebidunak, sinonimoak)...

1.3.2.2. Kontratazioak 3.3.2.2.1. Udal langileen eta zerbitzuen kontratazioa

Udal langileen kontratazio politikaren bidez, Arrigorriagako Udalak bultzada

emango dio erakundeko hizkuntza normalizazio prozesuari, batez ere, euskalduntzearen beharrizanik handiena duten atalei dagokionez.. Horrela bada, jendaurreko administrazio-unitateetan nahiz gizarte izaerako ataletan edozein lanpostu sortzean, kontratu mota edozein dela ere, hizkuntza eskakizuna egiaztatu beharko du.

Aipatutako administrazio atalekoak ez diren lanpostuak betetzerakoan, euskara merezimendua izango da hautespen probetan, eta puntuazio osoan 86/1997 Dekretuak ezartzen duen portzentajea izango du, ondoko eran: 1.HE eta 2.HE %10; 3.HE eta 4.HE %20

Aldi baterako lanak egiteko lan-kontratuko beharginak aukeratzeko deialdietan,

euskaraz jakitea eskatu edo balioetsiko da, betiere 86/1997 Dekretuaren bosgarren xedapen gehigarrian finkatutakoari jarraituz. 3.3.2.2.2. Kontratazio administratiboak

1. Udalaren eta bere erakunde autonomoen kontratazioetarako pleguetan puntu berezi bat jasoko da, eskuarteko kontratuari apirilaren 15eko 86/1997 Dekretuaren 18. d) atalean ezarritako neurriak dagozkion ala ez adieraziko duena16.

2. Eman beharreko prestazioak zerbitzu publikoaren erabiltzaileekiko, edo, oro har, jendearekiko harremanak dakartzanean, apirilaren 15eko 86/1997 Dekretuaren 18.d) atalean ezarritakoari jarraiki, honako neurri hauek hartuko dira:

a) Erabiltzaileek eta, oro har, herritarrek Euskadiko bi hizkuntza ofizialetan

artatuak izateko duten eskubidea errespetatuz eman beharko du prestazioa kontratistak.

b) Herritarrentzako inprimakiak, oharrak eta jakinarazpenak euskaraz zein gaztelaniaz, bietan, eman beharko ditu kontratistak.

c) Baldintza horiek ez badira betetzen edo, pleguetan zehaztutakoaren arabera, prestazioa emateko hizkuntza gaitasuna duten nahikoa langile jartzen ez bada, espedientea irekiko da kalte-ordainak eskatzeko, edo,

16 d) kontratazio-arloan erabiliko diren neurriak; batez ere, hirugarren batzuek herritarrekin harreman zuzena duten zerbitzu publikoak eskaintzen dituztenean, dagokion administrazioak berak bete behar lituzkeen antzeko hizkuntz baldintzak berma daitezen.

47

prestazioaren ezaugarriak kontuan izanda bete gabeko baldintza funtsezkoa bada, kontratua bertan behera uzteko.

Arrigorriagako Udalaren kontratazioen lehen azterketaren arabera, bost kontratu mota azaltzen dira:

K-1/ Udal ondasunen mantentze-kontratuak K-2/ Aholkularitza teknikoa emateko kontratuak K-3/ Herritarrei zerbitzua emateko kontratuak K-4/ Udal instalazioen esplotazioak K-5/ Hornidurak

2008. urterako begira landuko diren lanjardunetan aztertuko direnak:

K-3/ Herritarrei zerbitzua emateko kontratuak: ume eta gazteei zuzendutako ekitaldi kulturalak (antzerki lanak, pailazo jaialdia, kirol jarduerak oro har)

3.3.2.3. Dirulaguntzak Dirulaguntza eta laguntzen esleipenari buruzko arauetan, esleipena egiteko eta, hala badagokie, zenbatekoa finkatzeko irizpideen artean hizkuntzen erabilera kontuan izan behar da, laguntza edo dirulaguntzaren objektuan hizkuntzaren erabilerak eraginik duenean edo Euskararen Erabilera Arauzkotzezko azaroaren 24ko 10/1982 Oinarrizko Legearen 25, 26 eta 27. ataletan aipatzen diren jarduera eremuetakoak direnean. Arrigorriagako Udalaren kasuan plangintzaldi honetan kultur/kirol elkarte, aisialdi talde eta ume/gaztetxo/gazteentzat lan egiten dutenei zuzendutako dirulaguntzak aztertuko dira, irizpideak finkatze eta bateratze aldera. 3.3.2.4. Administrazioaren irudia eta argitalpenak Arrigorriagako Udaleko irudian eta argitalpenetan euskarak izan behar duen presentziari dagokionez, irizpide orokorrak aztertu eta ezarriko dira, batetik, eta irudi edo argitalpen mota bakoitzaren araberakoak, bestetik. Horrela nortasun korporatiboa, irudi grafikoak, argitalpen arinak (informazio orri, diptikoak, liburuxkak, katalogoak, web-orriak) eta iragarkiak (taulak, komunikabideak) bereziki landuko dira Kultur etxean eta Kiroldegian, bai euskararen presentzia bermatzearen aldetik, bai euskararen egokitasun eta aberastasunaren aldetik ere, euskara argia eta ulergarriaren eredua landuz. 3.3.2.5. Ekitaldi publikoak Udalaren edo bere erakunde autonomoetako kargu eta enplegatu elebidunek euren euskararen erabilera bermatuko dute ekitaldietan, erakundean duten kargu edo lanpostuagatik badihardute. Era berean, Udalak ahal den guztietan halako ekitaldiak bideratzeko izendatuko dituenak hizkuntza gaitasun egokidunak izan daitezen zainduko du.

48

3.3.2.6. Udal Baimenak a) Hirigintza: 1.Udalak herritar arruntei edota jardunbide honetan diharduten enpresei baimenen bat eman behar denean, ondorengo baldintzapean emango zaie: ageriko hizkuntza erabileran (iragarpen, errotulu, ohar, seinale eta abarretan) euskara erabiltzea edota gutxienez gaztelaniaren pareko presentzia izatea. 2.Irekitzeko baimena emateko espedientean udalak errotulazioa euskaraz jar dezala gomendatuko dio eskatzaileari. b) Udal instalazioak: Edozein delarik ere ekitaldia, udalaren jabegoko instalazioak erabiltzeko baimena behar den kasuetan Arrigorriagako Udalak euskara ere erabiliko dela ziurtatzea exijituko du, jendaurreko ekitaldietan batez ere. c) Jaietako postuak: Jaiak direla eta, postua jartzeko baimen-eske datozenei udalak honako neurriak betetzearen baldintzapean emango die: • Prezioen eta oharren errotuluak euskaraz ere emango dira. • Postua girotzeko erabiliko den musika euskal musika ere izatea. Baldin eta pertsona edo erakunderen batek baimena jaso eta udalaren hizkuntza baldintzei jaramonik egiten ez badie, udalak bere esku dituen kasuan kasuko neurriak hartuko ditu (baimen-ukapena, isuna…) hizkuntza araudia betetzen ez dutenen aurka.

49

50

4. NORMALIZAZIO EKINTZAK

ETA AZPIEGITURA

51

52

4. NORMALIZAZIO EKINTZAK ETA AZPIEGITURA 4.1. NORMALIZAZIO EKINTZAK ETA BALIABIDEAK Orain arte Euskara Planaren edukiak aztertu ditugu lanjardun, alor eta hizkuntza irizpideei dagokienez, eta proposamenak ere era horretan egin dira. Planaren zati honetan egindako proposamen guztiak eta normalizazio ekintza guztiak alorka sailkatu ditugu. Ondoren azaltzen dira lehen urteko helburuak lortzeko taxutuko diren normalizazio ekintza guztiak. Arrigorriagako Udalaren kasuan 9 eremu izango dira langai:

1. Langileen hizkuntza gaitasuna: prestakuntza eta hobekuntza 2. Hizkuntza aholkularitza 3. Itzulpen politika 4. Kanpo eta barne harremanak 5. Hizkuntza irizpideak 6. Komunikazio plana 7. Hizkuntza paisaia 8. Jarraipena eta ebaluazioa 9. Teknologia berriak eta baliabide informatikoak

Bederatzi eremu horiei dagozkien xehetasunak eta proposamenak ondorengo taulan jaso dira:

A EREMUA

B NORMALIZAZIO EKINTZAK

ETA BALIABIDEAK

Hizkuntza prestakuntza: Euskalduntze ikastaroak derrigortasun data duten langileentzat.

1 Hizkuntza Gaitasuna

Trebakuntza: 27 udal-langileentzat. -Gizarte Ongizatea: 3 -Euskaltegia: 1 -Idazkaritza: 1 -Bulego Teknikoa: 1 -Udaltzaingoa: 11 -Ogasuna: 1 -Kultur Etxea: 8 -Berdintasun Saila: 1

Hizkuntzaren kalitatearen kontrola: Sortzen diren testu errealen kalitatea kontrolatzeko eta hizkuntza kalitateari buruzko saioak egiteko

Hizkuntza aholkularitza langileei: Batez ere planak zuzenean eragindakoei trebakuntzaldian ari diren bitartean sortzen dituzten testu errealen zuzenketak egin ahal izateko.

2 Hizkuntza

Aholkularitza

Hiztegi terminologikoak eskura jarri.

3 Itzulpen politika

Itzulpenak (barrura zein kanpora begirakoak): Batez ere hirigintzako txostenak, herritarrei egin beharreko jakinarazpenak edota buletinetan argitaratu beharrekoak.

53

Zuzenketak landu.

KHrako dokumentuak egokitu.

BHrako dokumentuak egokitu.

Trebakuntza saioetan parte hartzen ez dutenentzat eredu normalizatuak egokitu eta azaldu.

4 Kanpo eta

Barne harremanak

Lanjardunak martxan jartzen direnean, langileei laguntza eman.

Lanjardunetan eta buletinean jasotakoaz gain, barne eta kanporako onartutako irizpideek normalizatze prozesua beharko dute.

5 Hizkuntza irizpideak Aurten jorratu nahi den kontratazio bakoitza aztertzea.

Langile bakoitzari aldiro buletina banatu eta bertan jasotzen dena azaldu.

Herritarrentzako liburuxkak prestatu.

6 Komunikazio

plana Planean zuzenean inplikatuta ez dauden langileei informazioa eskaini.

7 Hizkuntza

paisaia

Errotuluen, lanerako tresneriaren eta beste elementu batzuen egokitze prozesua eta jarraipena egin.

Sei hilabeteko balorazioa: Lehen urteko jarraipenaren oinarria eta langileen autoebaluazio gidatua egin.

8 Jarraipena eta

ebaluazioa Jarraipeneko datuak elaboratu eta Jarraipen Batzordearen txostena egin.

9 Teknologia berriak eta baliabide

informatikoak

Baliabide informatikoen gaur egungo erabileraren azterketa eta euskarazko ereduak erabiltzeko zailtasunak eta eragozpenak gainditzera zuzendutako azterketa egitea aurreikusten da.

4.2. AZPIEGITURA Plan honekiko arduradunen funtzioak eta eginbeharrak jaso nahi dira atal honetan. Orain arte osatutako baliabideak kudeatu eta planaren dinamika ziurtatzeko hurrengo azpiegitura eta funtzioak proposatzen dira: 4.2.1. Hizkuntza Normalkuntzarako teknikaria: Betebeharrak Udal barruko euskararen erabilera normalizatzeko planaren kudeaketarako:

1. Plana bera: • Egokitu • Garatu • Jarraipena egin

2. Komunikazio plana: planaren muina udal mailan ezagutarazi • Prestatu • Bideratu • Langileen euskararekiko motibazioa bultzatu

54

3. Hizkuntza irizpideak udal esparru guztietan ezagutarazteko komunikazio plana:

• Diseinatu • Jarraipena egin

4. Euskararen erabilera arautzen duten udal ordenantzen jarraipenerako sistema antolatu:

• Idazkun, errotulu, eta seinaleetan • Udal erregistroetan • Herritarrekiko harremanetan (komunikabideak, bilkurak...) • Inprimakietan • Beste erakundeetara bideratutako dokumentazioan • Udalaren ebazpen eta argitalpenetan • Batzarretako aktetan

5. Euskararen erabilera barne harremanetan sustatzeko motibazio-sentsibilizazio kanpainak abiarazi

6. Langileen trebakuntza/aholkularitza/dinamizazioaren planifikazio, jarraipen eta ebaluazioa trebatzailearekin batera

7. Euskararen kalitatearen bermakuntza 8. Itzulpengintza trebatzailearekin batera:

• Udal langileei itzulpen eta terminologia lanetan lagundu • Udal sail guztietan barneko errotuluak eta itzulpenak ikuskatu

4.2.2. Euskara trebatzailea Euskararen erabilera normalizatzeko Planaren barruan, langileentzako formazio eta laguntzarako:

2.1. Trebatzea: • Ahozkoari lotua: Talde txikien ahozko interakzioa, motibaziori ere eragin diezaiokeena • Idazmenari lotua: Laneko testu-laburrak, idazki orokorrak, ad hoc sortutakoak • Zalantza puntualak argitzekoak

2.2. Langileentzako aholkularitza: kezkak, laguntza, informazio puntuala eta horretarako bitartekoen antolaketa (telefono, intranet, blog, buletin eta antzeko zerbaiten bidez).

2.3. Dinamizazioa: lan lekuan lan giroa suspertzeko, beldurrak astintzeko, hizkuntza ohiturak apurka aldatzen hasteko, euskara udal esparru guztietan apurka-apurka gero eta gehiago erabil dadin. • Itzulpengintza teknikariarekin batera: Udal langileei itzulpen eta terminologia lanetan lagundu • Udal sail guztietan barneko errotuluak eta itzulpenak ikuskatu

4.2.3. Euskara Planaren Jarraipen Batzordea • Planaren kudeaketaren ardura eta erantzukizuna. • Arrigorriagako Udalaren hizkuntza irizpideak lantzea (hizkuntza politika)

udalbatzak dagozkion erabakiak har ditzan. Eta, ondoren, hartutako erabakiak betearazteko neurriak hartu.

• Planetik sortutako egoerei erantzuna ematea edo eskaerak Udalbatzari bideratzea, hala dagokionean.

55

• Lanjardunka, alorka eta hizkuntza irizpideka proposatutako neurrien betetze-maila aztertzea eta lantzea.

• Planaren jarraipena eta jarraipen txostenak baloratu eta egokitzapen neurriak proposatzea.

• Urteko (seihilabeteko) jarraipena egitea, jarraipen txostena aztertu eta balorazioa egitea.

• Helburuen betetze maila baloratzea eta egokitzapen neurriak onartzea. • Udalbatzari helarazi beharreko erabaki proposamenak lantzea. 4.2.4. Udalbatza • Jarraipen batzordeak egindako proposamenak eta iradokizunak baloratzea eta

erabakiak hartzea. • Plana aurrera eroateko baldintzak erabakitzea eta baliabideak esleitzea. • Planaren urteko helburuen betetze mailaren balorazioa egitea eta hizkuntza

irizpideak progresiboki martxan jartzeko erabakiak hartzea. • Planaren garapen osatua bermatzea, udalari dagozkion helburuak lortze aldera. 4.3. KRONOGRAMA

2008

Normalizazio ekintzak

Urt

arri

la

Ots

aila

Mar

txoa

Api

rila

Mai

atza

Eka

ina

Uzt

aila

Irai

la

Urr

ia

Aza

roa

Abe

ndua

Plana egokitu X X X X Udalbatzak onartu X Komunikazio Plana X X X Euskarazko idazki ereduak sortu X X X X KH/Bhrako dokumentuak bildu / egokitu

X X X X

Trebakuntza X X X X Hizkuntza irizpideak lantzea X X X X X Hizkuntza aholkularitza eta kalitatea X X X X X Hizkuntza paisaia X X X Baliabide informatikoak X X Udal-langileei inkesta X Jarraipena eta ebaluazioa X

56

ERANSKINAK

57

ERANSKINA 1

Euskararen ezagutza. Arrigorriaga, 2001. (%)

Lurraldea Urtea Euskaldunak Ia-euskaldunak Erdaldunak

Arrigorriaga 2001 26,3 24,3 49,4

Lurraldea Urtea Euskaldunak Ia-euskaldunak Erdaldunak

Arrigorriaga 2001 2.854 2.634 5.361

Euskararen ezagutza, adinaren arabera. Arrigorriaga, 1986-2001. (%)

Lurraldea Urtea Haur euskaldunak

Haur ia-euskaldunak

Haur erdaldunak

Gazte euskaldunak

Gazte ia-euskaldunak

Gazte erdaldunak

Heldu euskaldunak

Heldu ia-euskaldunak

Heldu erdaldunak

Adindu euskaldunak

Adindu ia-euskaldunak

Adindu erdaldunak

Arrigorriaga 1986 14,6 31,0 54,4 8,1 20,2 71,7 11,3 7,9 80,7 25,5 5,3 69,2

Arrigorriaga 1991 36,1 37,5 26,5 18,8 34,2 47,0 11,8 12,2 76,0 22,3 6,3 71,4

Arrigorriaga 1996 46,5 37,3 16,2 33,9 37,6 28,5 12,8 15,2 72,0 20,2 7,6 72,2

Arrigorriaga 2001 63,0 29,4 7,5 48,5 34,0 17,5 15,3 24,6 60,1 16,8 9,3 74,0

Lurraldea Urtea Haur euskaldunak

Haur ia-euskaldunak

Haur erdaldunak

Gazte euskaldunak

Gazte ia-euskaldunak

Gazte erdaldunak

Heldu euskaldunak

Heldu ia-euskaldunak

Heldu erdaldunak

Adindu euskaldunak

Adindu ia-euskaldunak

Adindu erdaldunak

Arrigorriaga 1986 277 589 1.035 133 330 1.171 546 381 3.888 216 45 586

Arrigorriaga 1991 624 648 458 295 538 738 632 654 4.063 232 66 744

Arrigorriaga 1996 706 566 246 515 572 434 737 875 4.154 275 104 982

Arrigorriaga 2001 912 426 109 704 494 255 976 1.569 3.841 262 145 1.156

58

Euskararen Datu Basea 1.0-tik hartuta17

17 http://www.soziolinguistika.org/edb/

59

Planaren helburu nagusia, izenak berak adierazten duena den arren, euskararen erabilera normalizatzea alegia, administrazio bakoitzak bere egoera soziolinguistikoari egokituriko helburu mailakatua izango du. Helburu mailakatuak lau izango dira, derrigortasun-indizearen arabera banaturikoak eta administrazio-atal elebidunetan oinarritutakoak: a) Erakundearen derrigortasun-indizea %0 eta %25era bitartekoa bada: - jendaurreko lanpostuetan euskarazko zerbitzua bermatu behar da, ahoz zein idatziz, jendaurreko atalak elebidun izendatuz. - gazteriarekin harreman zuzena eta ohikoa duten atalak ere elebidun izendatuko dira, eta - arian-arian, eta euskararen erabilera normalizatzeko planak eskatuz gero, gizarte-izaerako ataletan mikroplanak ezarri ahal izango dira. b) Erakundearen derrigortasun-indizea %25 eta %40era bitartekoa bada: - aurreko helburuaz gain, - gizarte-izaerako atalak elebidun izendatuko dira, eta - arian-arian, eta euskararen erabilera normalizatzeko planak eskatuz gero, izaera orokorreko ataletan mikroplanak egin ahal izango dira. c) Erakundearen derrigortasun-indizea %40 eta %70era bitartekoa bada: - aurreko helburuaz gain, - izaera orokorreko atalak elebidun izendatuko dira, euskararen erabilera normalizatzeko planari jarraituz. d) Erakundearen derrigortasun-indizea %70 eta %100era bitartekoa bada: - aurreko helburuaz gain, - arian arian, euskarazko atalak izendatuko dira, euskararen erabilera normalizatzeko planari jarraituz.