ANÁBASIS LIBRO I. NUEVA ANTOLOGÍA MITOLÓGICA

Profesora

Beleacuten Delgado Bonel

COLEGIO JUAN XIII-CARTUJA

ANAacuteBASIS LIBRO I

NUEVA ANTOLOGIacuteA MITOLOacuteGICA

DEPARTAMENTO DE LATIacuteN Y GRIEGO PROF BELEacuteN DELGADO BONEL

ANAacuteBASIS LIBRO I NUEVA ANTOLOGIacuteA MITOLOacuteGICA

1

I VIDA Y OBRAS DE JENOFONTE

1 Vida

Jenofonte hijo de Grilo y de Diadora nacioacute en el demo atico de Erquia situado a unos 15

km al este de Atenas No hay ninguacuten testimonio directo de que perteneciera a la clase de los

caballeros ademaacutes de bastante dinero debiacutea de poseer una finca ruacutestica La fecha

exacta del nacimiento de Jenofonte es desconocida pero se situacutea sin duda entre 430 y 425 aC

en los primeros anos de la guerra del Peloponeso (431-404 aC) eacutepoca de crisis en toda Grecia

y sobre todo en Atenas que marcara su infancia y adolescencia y seraacute determinante para

supensamiento politico y su actuacion posterior

Se consideraba disciacutepulo y amigo iacutentimo del gran filosofo Soacutecrates Ciertamente entroacute en

contacto con Socrates pero no parece haber pertenecido a su ciacuterculo mas estrecho en el que

figuraban Platoacuten y Fedoacuten No obstante la influencia de Socrates en Jenofonte siacute fue importante

en su formacion como lo prueba el hecho que nos narra en la Anaacutebasis de haber ido a

consultarle si debiacutea o no participar en la expedicion de Ciro el Joven aunque despueacutes no hiciera

caso de su respuesta4

Las vicisitudes de Atenas en la guerra del Peloponeso cuyo sistema democraacutetico estaba

dominado en la praacutectica por politicos demagogos como Cleon belicistas en exceso e incapaces

de procurar alguacuten beneficio a la ciudad asiacute como su propio origen noble llevaron a Jenofonte a

posiciones poliacuteticas conservadoras partidarias de acordar la paz con Esparta

Tal vez no fueron tanto las razones poliacuteticas como las econoacutemicas las que indujeron al escritor a

dejar una ciudad exhausta por las luchas intestinas y arruinada

Asiacute la invitacion de Proxeno un amigotebano a unirse a la expedicion de mercenarios griegos

reclutados por un pretendiente al trono dePersia Ciro el Joven en 401 aC historia que relata la

Anaacutebasis le llegoacute en las circunstancias maacutes propicias para aceptarla Cuando el ejeacutercito griego

regresoacute guiado por Jenofonte desde Persia y Tracia en 399 aC los mercenarios y con ellos

Jenofonte se unieron a Tibroacuten el general espartano que emprendioacute una campantildea contra el

saacutetrapa persa Tisafernes en Asia Menor

Quizaacute el aspecto maacutes discutido de la vida de Jenofonte es la fecha y la causa del decreto de su

exilio de Atenas a la que tardo maacutes de treinta antildeos en volver En todo caso desde 396 hasta 386

aC aproximadamente Jenofonte estuvo al servicio del ejeacutercito espartano que dirigiacutea Agesilao

al que le unioacute una gran amistad

Despueacutes de antildeos de continuo ajetreo Jenofonte pudo por fin llevar una vida apacible y

descansada en compantildeiacutea de su esposa Filesia que era ciudadana ateniense y de sus hijos

gemelos Grilo y Diodoro y dedicarse a sus actividades favoritas la caza y la criacutea de caballos asi

como a la escritura Contaba el historiador con cuarenta y seis antildeos de edad y fue aquiacute donde

debioacute redactar gran parte de su produccioacuten escrita La vida feliz de propietario rural aparece

bellamente descrita en el capitulo 3 del libro V de la Anaacutebasis



2

Jenofonte tuvo que dejar su finca de Escilunte cuando Esparta perdioacute la batalla de Leuctra ante

los tebanos en 371 aC y los eleos recuperaron los territorios de su regioacuten que habiacutean sido

ocupados por los espartanos Jenofonte marchoacute temporalmente a Corinto y en el momento en

que Atenas y Esparta acordaron una alianza para hacer frente a la hegemoniacutea tebana en 368 aC

Atenas le revocoacute el decreto de exilio y Jenofonte pudo asiacute regresar a su ciudad natal

Los uacuteltimos antildeos de su vida los pasoacute Jenofonte en Atenas escribiendo profusamente El antildeo de

su muerte es como el de su nacimiento tambieacuten desconocido pero parece que vivioacute al menos

hasta 356 aC superando los setenta anos de edad

2 Obras

Jenofonte fue el primer autor poliacutegrafo de la antiguumledad que abordoacute diversos geacuteneros historia

ensayo biografiacutea etc y ello le ha supuesto una valoracion inferior de su calidad literaria

respecto a otros escritores griegos de la epoca clasica como Heroacutedoto Tucidides o Platon Entre

trece y catorce obras pueden atribuirse a Jenofonte las cuaacuteles han sido clasificadas en

tres grandes grupos

1) Obras histoacutericas Heleacutenicas Anaacutebasis y Agesilao

2) Obras didaacutecticas Ciropedia Hieroacuten Constitucioacuten de los lacedemonios Ingresos o Recursos

econoacutemicos Sobre la equitacion Hiparquico y tal vez Cinegeacutetico (cuya adscripcion a Jenofonte

ha planteado numerosas dudas de autenticidad)

3) Obras filosoacuteficas o ≪socraacuteticas≫ Econoacutemico (que podriacutea figurar en el apartado anterior por

su temaacutetica si no fuera porque Soacutecrates es el protagonista) Memorables o Recuerdos de

Soacutecrates Banquete y Apologiacutea de Soacutecrates

II LA ≪ANABASIS≫

1 Contexto historico de la expedicion de los Diez Mil

En 401 aC un priacutencipe persa llamado Ciro decidioacute sublevarse y destronar a su hermano

Artajerjes II recieacuten proclamado rey del Imperio Persa y para ello formoacute un gran ejeacutercito en el

que figuraban diez mil mercenarios griegos

La accion inicial por tanto se inscribe en la larga serie de disputas que la dinastiacutea de los

Aquemeacutenidas habiacutea experimentado casi desde su instalacioacuten en el trono de Persia y sobre todo

tras la creacioacuten del Imperio por Ciro II el Grande (559-529 aC) La uacuteltima de ellas habiacutea tenido

como protagonista al propio padre de Ciro y Artajerjes Dario II

En efecto Dariacuteo era uno de los diecisiete hijos ilegiacutetimos de Artajerjes I que reinoacute entre 465 y

424 aC Casado con su hermanastra Parisatis accedio al trono de Persia con el nombre de Dariacuteo

II despueacutes de la muerte de su padre y de asesinar a uno de sus hermanos (quien a su vez se

habiacutea deshecho del legiacutetimo sucesor Jerjes II para arrebatarle el poder) Segun Ctesias15 Dario

y Parisatis tuvieron trece hijos de los que solo cuatro sobrevivieron al padre Arsaces o Arsicas

que reinoacute con el nombre de Artajerjes II entre 404 y 359aC Ciro el segundo Ostanes y

Oxatres Arsaces habiacutea nacido antes de la entronizacioacuten de Dario II y como hijo mayor fue

nombrado sucesor por su padre antes de morir en Babilonia en el antildeo 404 aC Pero Ciro

reclamaba el trono



3

Ciertamente ya antes de la expedicioacuten de Ciro los saacutetrapas o gobernadores de las provincias del

Imperio Persa habiacutean utilizado mercenarios griegos en sus guarniciones como se atestigua al

principio de la AnabasisPero el intento de Ciro se distinguiacutea por la magnitud de las fuerzas que

empleaba y por su ambicioacuten La mayoriacutea de los reclutados eran ≪hoplitas≫ soldados de

infanteriacutea pesada que constituan el grueso de los ejeeacutercitos griegos mientras que las tropas

nativas aportaban la infanteriacutea ligera formada sobre todo por arqueros y la caballeriacutea es decir

los cuerpos baacutesicos de cualquier ejeacutercito persa En dos aspectos los Diez Mil diferiacutean de todos

sus predecesores en primer lugar Grecia no habia creado jamas un cuerpo tan numeroso de

tropas mercenarias en segundo lugar tras la muerte de su patrono Ciro y el asesinato de sus

generales se convirtieron en el primer ejeacutercito mercenario errante Ademaacutes constituyen el uacutenico

ejeacutercito mercenario de cuyas aventuras queda un relato completo escrito por un testigo

Como se explica al principio de la Anaacutebasis el reclutamiento de las tropas se hizo

separadamente ya que Ciro debiacutea ocultar al maacuteximo sus intenciones para no prevenir al rey

Incluso dijo a los mercenarios griegos que la expedicioacuten era contra un pueblo baacuterbaro y no

contra el rey

En total el nuacutemero de hoplitas ascendioacute a 10700

La mitad de los peltastas no eran griegos sino tracios y de la otra mitad la mayoria eran del

noroeste de Grecia (dolopes enianos y olintios) En cambio mas de la mitad de los hoplitas

procedian de Arcadia y de Acaya

La marcha de los ≪hombres de Ciro≫ puede dividirse en cuatro partes tal como recoge la

Anaacutebasis de Jenofonte

1) el camino con Ciro hasta la batalla de Cunaxa sirviendo como mercenarios (libro I)

2) el camino desde Cunaxa hasta la colonia griega de Trapezunte en el mar Negro en el que

forman un ejeacutercito independiente que debe luchar contra pueblos baacuterbaros en su regreso a Grecia

(libros II-IV)

3) el camino desde Trapezunte hasta Bizancio como ejeacutercito independiente que marcha por las

colonias griegas (libros V-VII)

4) al servicio a Seutes convertidos de nuevo en ejeacutercito mercenario el primero griego de un

principe tracio (libro VII 2-7)

Sin saber que se dirigiacutean contra el rey persa cuando partieron de Sardes los Diez Mil hicieron la

expedicioacuten hacia el interior del Imperio Persa hasta la batalla de Cunaxa divididos en varios

ejeacutercitos cada uno de los cuaacuteles estaba comandado por su propio general

Ciro no tiene ninguacuten mando sobre las tropas griegas eacutestas solamente reciben ordenes de sus

generales quienes transmiten las determinaciones del priacutencipe persa Ciro por tanto nunca se

dirige directamente a los soldados griegos sino a sus generales y capitanes en un tono maacutes de

persuasioacuten que de mandato

El ejeacutercito expedicionario se enfrentoacute al del rey persa en la celebre batalla de Cunaxa en las

cercaniacuteas de Babilonia a principios de otono de 401 aC Ciro y su guardia personal cayeron

muertos estrepitosamente por lo que el rey logroacute la victoria definitiva De este modo se

inicioacute la segunda parte de la marcha de los griegos que suacutebitamente habiacutean dejado de ser

mercenarios

El ejeacutercito griego comandado ahora por una junta de generales que dominaba el espartano



4

Clearco rechazoacute ponerse a disposicioacuten de Artajerjes y decidioacute regresar a Grecia tras pactar con

Tisafernes Este era el satrapa de Lidia anterior a Ciro que Jenofonte presenta como un traidor

primero con Ciro al acusarlo de conspirar contra su hermano y luego con los griegos pero

Tisafernes noactuaba por su propia cuenta sino por cuenta de Artajerjes

3 Actuacioacuten de Jenofonte En la expedicioacuten

Jenofonte se presenta como liacuteder del ejeacutercito griego que ha sido llamado por la divinidad

para ejercer como tal mediante un suentildeo Este suentildeo seraacute el estiacutemulo que le lleve a asumir el

mando de las tropas Escribiendo en tercera persona Jenofonte daraacute de este modo a la obra un

marcado espiacuteritu personal

En efecto justo antes del relato de este suentildeo Jenofonte nos explica el origen de su participacioacuten

en la expedicion su amigo Proxeno le incitoacute a ello hablaacutendole muy bien de Ciro Jenofonte se

muestra dudoso y consulta a Soacutecrates aunque decide marchar El escritor quiere dejar

especialmente constancia de que marchoacute ≪engantildeado completamente≫ por Ciro pues no sabiacutea

que iba a luchar contra el rey persa

Debieron de ser causas econoacutemicas junto con una cierta situacioacuten incoacutemoda en Atenas las que

llevaron al historiador en plena juventud a abandonar la ciudad y buscar fortuna lejos de ese

ambiente Prueba de ello es que se alistoacute como simple paisano no como miembro del ejercito ni

siquiera como soldado y que en consecuencia en los dos primeros libros de la obra apenas

aparece

El problema se plantea cuando repentinamente y a consecuencia del suentildeo citado en el libro III

Jenofonte asciende al generalato y luego ocupa el mando de la retaguardia de todo el ejeacutercito

compartido con Timasioacuten de Daacuterdano al frente del ejeacutercito figura el espartano Quiriacutesofo pero es

el ateniense quien lleva siempre la iniciativa durante todo el itinerario hasta Tracia

Desde el siglo pasado se ha venido poniendo en duda la veracidad del liderazgo de Jenofonte

especialmente al tener en cuenta los testimonios de los autores antiguos Parece evidente pues

que el historiador exagera su protagonismo en la retirada al atribuirse casi todas las brillantes

ideas taacutecticas de los enfrentamientos militares

Cronologiacutea de la Anaacutebasis

______________________________________________________________________________

Fechas de la historia de Grecia y del Imperio persa Ciro el Grande funda el Imperio persa2 559

Ciro somete a Creso3 y a los griegos de Asia Menor y toma Babilonia4 546-538

Le sucede su hijo Cambises5 529

Dariacuteo I el Grande6 521

Revuelta de las ciudades jonias7 500

Sardes8 es incendiada por los atenienses 499

Primera invasioacuten persa de Grecia Maratoacuten9 490

Jerjes10 llega al trono 485

Segunda invasioacuten persa Salamina11 480

[ Ascenso ateniense 480-430 ]

Le sucede Artajerjes I12 465



5

Comienza la Guerra del Peloponeso13 431

Le sucede Dariacuteo II14 424

Tisafernes15 es nombrado saacutetrapa de Asia Menor 413

Tisafernes firma un tratado con Esparta 411

Ciro el Joven16 hijo de Dariacuteo sucede a Tisafernes 407

Artajerjes II17 sube al trono 405

Termina la Guerra del Peloponeso Atenas es tomada por Lisandro18 404

Ciro se rebela contra su hermano Artajerjes 401

Expedicioacuten de Ciro19

Salida de Sardes 6 de marzo 401

Llegada al riacuteo Meandro 9 de marzo 401

Llegada a Celenes 20 de marzo 401

Llegada a la llanura del Caistro 1 de mayo 401

Llegada a Tirieo 8 de mayo 401

Llegada a Tarso 6 de junio 401

Llegada a Issos 28 de junio 401

Llegada a Miriandro 6 de julio 401

A traveacutes del desierto de Arabia 8-13 de agosto 401

Batalla de Cunaxa20 7 de septiembre 401

RECORRIDO DE LOS GRIEGOS EN LA EXPEDICIOacuteN



6

LEacuteXICO BAacuteSICO Anaacutebasis libro I Total de palabras 9323 Palabras distintas 1832 Frecuencia media 5089 Palabras clave 117 Palabras que salen una vez 1018

Palabra Frec Significado

ὁ 1087 el el

καί 562 (conj cop) y

δέ 404 (conj cop encl) y pero por otra parte

τίς 212 quien que

τις 210 alguien algun algo

εἰμμί 191 ser estar existir haber

αὐτός 185 el mismo propio

οὗτος 172 este ese

Κῦρος 171 Ciro

εἰς 159 a (ac)

ἕ (οἷ) 122 le

μέν 101 por una parte

ὅς 99 que el cual

ὡς 82 como

ἐγώ ἡμμεῖς 79 yo nosotros

βασιλεύς 72 rey

ἔχω 70 tener

ἐν 70 en (dat)

ἐπί 69 sobre contra (ac gen dat)

οὐοὐκοὐχ 66 no

ὅστις 60 cualquiera que

γάρ 59 pues

ἄλλος 59 otro

εἰ ἄν ἐάάν ἤν 59 si acaso

πρός 55 a hacia

Ἕλλην 55 griego (gentilicio)

πολύς 55 mucho

τε 52 y

ποιέω 52 hacer

ὅτι 52 que ὅτι + superlativo lo mas hellip posible

λέγω (a εἶπον) 50 decir hablar

πᾶς 47 todo

ἀνά 47 hacia arriba

σύ ὑμμεῖς 46 tu vosotros

ἄν 45 acaso

ἑαυτόν 44 a si mismo

σταθμός 43 campamento (jornada)

στράτευμα 43 expedicion

ἐπεί 42 despues que cuando

ἀλλά 40 pero sino que

γίγνομαι 39 llegar a ser ser nacer

εἰ 38 si

φίίλος 38 amigo querido

ἐνταῦθα 37 aqui alli entonces

παρά 37 de (gen) junto a (dat) a hacia (ac)

ἤ 36 o (mas) que

φημί (ἔφη) 32 decir (dĳo)

οὖν 32 asi que

ἐκ 32 de desde

πόλις 32 ciudad

σύν 31 con

ἐμμός 31 mi mio

ποταμός 30 rio

ἀνήρ 30 hombre

μή 29 no

παρασάγγης 28 parasanga (medida de longitud

persa plusmn 6 km)

στρατιώτης 28 soldado

οὐδείς 28 ninguno nadie nada

δοκέω 28 parecer

ἡμέρα 27 dia

μέγας 26 grande

ὑπό 26 por (gen) bajo (dat ac)

δίδωμι 26 dar

ἐξελαύνω 24 alejarse partir avanzar

ἐντεῦθεν 24 desde alli desde entonces

Κίλιξ 23 cilicio (gentilicio)

κελεύω 23 ordenar

ἀκούω 22 oir

τρεῖς 22 tres

ἵημι 22 lanzar

βασίλειος 21 real τὰ βασίίλεια

μμένω 21 quedarse

περί 21 alrededor de (gen dat ac)

κατά 21 hacia abajo (gen ac)

εἶπον 21 decir hablar

ἄρχω 21 mandar empezar

Τισαφέρνης 20 Tisafernes

ἱππεύς 20 jinete

μέσος 20 medio

ὥστε 20 de modo que

μετά 20 mas alla de con (gen dat ac)

ἐκεῖνος 20 aquel

ὁπλίτης 19 hoplita

βούλομαι 19 querer

οὐδέ 19 ni

πέντε 18 cinco

μάχομαι 18 luchar

πολέέμμιος 18 enemigo

βάρβαρος 18 barbaro extranjero

οὔτε 18 ni

πρότερος 18 primero



7

λαμβάνω

(a ἔλαβον) 36 coger

Κλέαρχος 35 Clearco

δή 35 precisamente

διά 35 por (gen ac)

ἵππος 16 caballo

στρατηγός 16 general

πολεμέω 16 hacer la guerra contra combatir

ἔρχομαι 16 ir venir

Μένων 15 Menon

τάσσω 15 ordenar

νομίζω 15 creer

πλεῖστος 15 muy numerosos (ὅτι πλείίστοι los

mas posibles)

πείθω 15 convencer pas obedecer

εἶμι 15 ir

ταχύς 15 rapido

δεῖ 15 es preciso

ἀμφί 15 a ambos lados

ἕκαστος 14 cada cada uno

ἔτι 14 aun

ὥσπερ 14 como

φεύγω 14 huir

δύναμαι 14 poder ser capaz de

πάρειμι 14 estar presente

οἰκέω 14 habitar

Ὀρόντης 13 Orontes (un rio)

εὖρος 13 anchura

πορεύω 13 llevar med ir

διώκω 13 perseguir

ἄπειμι 13 distar

μάχη 13 batalla

πέμπω 13 enviar

δύο 13 dos

οὕτω(ς) 13 asi

ὅπως 13 como para que

ὁράω 13 ver

εἶδον 13 ver

εἷς 13 uno

πρῶτος 13 primero

εὐώνυμμος 12 glorioso izquierdo

Ἑλληνικός 12 griego (excepto gentilicio)

εἴκοσι 12 veinte

ἕπομαι 12 seguir

πρόσθεν 12 delante antes

πεδίον 12 llanura

ὅπλον 12 arma

τέσαρες 12 cuatro

χρῆμα 12 objeto (pl bienes)

ἵστημι 12 poner en pie

νικάω 12 vencer

ἥκω 12 llegar

χώρα 17 region lugar

ἀπό 17 de desde (gen)

γε 17 al menos

οἶδα 17 saber

ἄγω 17 llevar

οἰκουμένη 10 habitada

Πέρσης 10 persa natural de Persia

τάξις 10 disposicion

πιστός 10 leal

ἄνθρωπος 10 hombre

καλέω 10 llamar

τότε 10 entonces

καλός 10 hermoso

ὅσος 10 cuanto todo el que

αἱρέω 10 coger

ἐλαύνω 10 guiar avanzar

ἤδη 10 ya

οὗ 10 donde

Συένεσις 9 Sienesis

Εὐφράτης 9 Eufrates

βαρβαρικός 9 barbaro (excepto gentilicio)

κέρας 9 cuerno ala de un ejercito en formacion

Κιλίκιος 9 cilicio natural de Cilicia

σκηνή 9 tienda

ἅρμα 9 carro

ἔνθα 9 alli

εὐδαίμων 9 feliz afortunado

τριάκοντα 9 treinta

δεξιός 9 derecho (del lado derecho)

ὁδός 9 camino

ἀδικέω 9 danar

ἀφικνέομμαι 9 llegar

ἀδελφός 9 hermano

εὖ 9 (adv) bien

πλήν 9 excepto (+ gen)

ἐθέλω 9 querer

βουλεύω 9 deliberar decidir

τυγχάνω 9 triunfar (con participio casualmente)

ἔπειμι 9 to be upon

φαίνω 9 mostrar

κακός 9 malo

ἄριστος 9 mejor

χράω 9 usar

παραγγέλλω 8 transmitir un mensaje anunciar

πλοῖον 8 barco

αὖ 8 (adv) a su vez

θάλασσα 8 mar

αἰσθάνομαι 8 percibir con los sentidos ver oir

sentir

μμέντοι 8 ciertamente

ἐπιδείκνυμι 8 senalar



8

οἴομαι 12 pensar suponer

ἐάω 12 dejar

μήήν 12 mes

δέομαι 12 necesitar

διαβαίνω 11 atravesar

πάλιν 11 de nuevo



9

KUROU ANABASEWS A

RESUMEN

Fallecimiento del Rey de Persia Dariacuteo II entronizacioacuten de Artajerjes II y acusacioacuten deTisafernes

anterior saacutetrapa de Asia Menor a Ciro de conspirar contra su hermano Artajerjes

Apresamiento y liberacioacuten de Ciro (11-13) Preparativos de Ciro para destronar a su hermano

reclutamiento de las tropas griegas (14-111)

Anaacutebasis o marcha al interior del Imperio Persa de la expedicion de Ciro desde Sardes en

ochenta y ocho etapas (2-7)

Inicio de la expedicioacutenn en Sardes (Lidia) recorrido de treinta y seis etapas por Lidia Frigia

Licaonia Capadocia y Cilicia hasta Tarso (2) Negativa de los mercenarios griegos a proseguir la

marcha por creer haber sido engantildeados sobre el objetivo de la expedicioacuten que Ciro les habiacutea

dichoel territorio de los pisidas los mercenarios acuerdan continuar auacuten sospechando que la

expedicioacuten es contra el Rey persa bajo la promesa de aumento de sueldo (3) Recorrido de

veintiocho etapas por Cilicia y Siria hasta la frontera con Arabia En Tapsaco ciudad de Siria

antes de cruzar el Euacutefrates Ciro comunica a los griegos el verdadero objetivo de la expedicioacuten

el trono del Rey en Babilonia segundo plante de los soldados resuelto con aumento de sueldo

(4) Recorrido de dieciocho etapas por Arabia incidente entre los generales griegos Clearco

Menoacuten y Proacutexeno (5)

Traicioacuten juicio y ejecucioacuten de Orontas un noble persa (6) Recorrido de las seis ultimas etapas

de la anaacutebasis por la regioacuten de Babilonia hasta Cunaxa Revista del ejeacutercito expedicionario y

arenga de Ciro a los griegos al final de la etapa 85 enumeracioacuten de los efectivos de ambos

bandos (7)

Batalla de Cunaxa varios kiloacutemetros al norte de la ciudad de Babilonia victoria del frente

griego pero derrota y muerte de Ciro y de su guardia personal (8) Retrato elogioso de Ciro (9)

Uacuteltimos choques de la batalla el ejeacutercito del Rey irrumpe en el campamento de Ciro y pone en

fuga al contingente baacuterbaro de la expedicion los griegos atacan el ejeacutercito del Rey que huye y

deciden luego regresar al campamento que encuentran saqueado y sin viacuteveres (10)



10

1Preparativos de Ciro para destronar a su hermano Artajerjes 11 Δαρείου καὶ Παρυσάτιδος γίγνονται παῖδες δύο͵ πρεσβύτερος μὲν

Ἀρταξέρξης͵ νεώτερος δὲ Κῦρος ἐπεὶ δὲ ἠσθένει Δαρεῖος καὶ ὑπώπτευε

τελευτὴν τοῦ βίου͵ ἐβούλετο τὼ παῖδε 12 ἀμφοτέρω παρεῖναι ὁ μὲν οὖν

πρεσβύτερος παρὼν ἐτύγχανε Κῦρον δὲ μεταπέμπεται ἀπὸ τῆς ἀρχῆς ἧς αὐτὸν

σατράπην ἐποίησε͵ καὶ στρατηγὸν δὲ αὐτὸν ἀπέδειξε πάντων ὅσοι ἐς

Καστωλοῦ πεδίον ἁθροίζονται ἀναβαίνει οὖν ὁ Κῦρος λαβὼν Τισσαφέρνην ὡς

φίλον͵ καὶ τῶν Ἑλλήνων ἔχων ὁπλίτας ἀνέβη τριακοσίους͵ ἄρχοντα δὲ αὐτῶν

Ξενίαν Παρράσιον 13 ἐπεὶ δὲ ἐτελεύτησε Δαρεῖος καὶ κατέστη εἰς τὴν

βασιλείαν Ἀρταξέρξης͵ Τισσαφέρνης διαβάλλει τὸν Κῦρον πρὸς τὸν ἀδελφὸν

ὡς ἐπιβουλεύοι αὐτῷ ὁ δὲ πείθεται καὶ συλλαμβάνει Κῦρον ὡς ἀποκτενῶν ἡ

δὲ μήτηρ ἐξαιτησαμένη αὐτὸν 14 ἀποπέμπει πάλιν ἐπὶ τὴν ἀρχήν ὁ δ΄ ὡς

ἀπῆλθε κινδυνεύσας καὶ ἀτιμασθείς͵ βουλεύεται ὅπως μήποτε ἔτι ἔσται ἐπὶ τῷ



11

ἀδελφῷ͵ ἀλλά͵ ἢν δύνηται͵ βασιλεύσει ἀντ΄ ἐκείνου Παρύσατις μὲν δὴ ἡ

μήτηρ ὑπῆρχε τῷ Κύρῳ͵ φιλοῦσα αὐτὸν μᾶλλον 15 ἢ τὸν βασιλεύοντα

Ἀρταξέρξην ὅστις δ΄ ἀφικνεῖτο τῶν παρὰ βασιλέως πρὸς αὐτὸν πάντας οὕτω

διατιθεὶς ἀπεπέμπετο ὥστε αὐτῷ μᾶλλον φίλους εἶναι ἢ βασιλεῖ καὶ τῶν παρ΄

ἑαυτῷ δὲ βαρβάρων ἐπεμελεῖτο ὡς πολεμεῖν τε ἱκανοὶ εἴησαν καὶ 16 εὐνοϊκῶς

ἔχοιεν αὐτῷ τὴν δὲ Ἑλληνικὴν δύναμιν ἥθροιζεν ὡς μάλιστα ἐδύνατο

ἐπικρυπτόμενος͵ ὅπως ὅτι ἀπαρασκευότατον λάβοι βασιλέα ὧδε οὖν ἐποιεῖτο

τὴν συλλογήν ὁπόσας εἶχε φυλακὰς ἐν ταῖς πόλεσι παρήγγειλε τοῖς

φρουράρχοις ἑκάστοις λαμβάνειν ἄνδρας Πελοποννησίους ὅτι πλείστους καὶ

βελτίστους͵ ὡς ἐπιβουλεύοντος Τισσαφέρνους ταῖς πόλεσι καὶ γὰρ ἦσαν αἱ

Ἰωνικαὶ πόλεις Τισσαφέρνους τὸ ἀρχαῖον ἐκ βασιλέως δεδομέναι͵ τότε δὲ 17

ἀφειστήκεσαν πρὸς Κῦρον πᾶσαι πλὴν Μιλήτου ἐν Μιλήτῳ δὲ Τισσαφέρνης

προαισθόμενος τὰ αὐτὰ ταῦτα βουλευομένους ἀποστῆναι πρὸς Κῦρον͵ τοὺς μὲν



12

αὐτῶν ἀπέκτεινε τοὺς δ΄ ἐξέβαλεν ὁ δὲ Κῦρος ὑπολαβὼν τοὺς φεύγοντας

συλλέξας στράτευμα ἐπολιόρκει Μίλητον καὶ κατὰ γῆν καὶ κατὰ θάλατταν καὶ

ἐπειρᾶτο κατάγειν τοὺς ἐκπεπτωκότας καὶ αὕτη 18 αὖ ἄλλη πρόφασις ἦν αὐτῷ

τοῦ ἁθροίζειν στράτευμα πρὸς δὲ βασιλέα πέμπων ἠξίου ἀδελφὸς ὢν αὐτοῦ

δοθῆναι οἷ ταύτας τὰς πόλεις μᾶλλον ἢ Τισσαφέρνην ἄρχειν αὐτῶν͵ καὶ ἡ

μήτηρ συνέπραττεν αὐτῷ ταῦτα ὥστε βασιλεὺς τὴν μὲν πρὸς ἑαυτὸν ἐπιβουλὴν

οὐκ ᾐσθάνετο͵ Τισσαφέρνει δ΄ ἐνόμιζε πολεμοῦντα αὐτὸν ἀμφὶ τὰ

στρατεύματα δαπανᾶν ὥστε οὐδὲν ἤχθετο αὐτῶν πολεμούντων καὶ γὰρ ὁ

Κῦρος ἀπέπεμπε τοὺς γιγνομένους δασμοὺς βασιλεῖ ἐκ τῶν πόλεων ὧν

Τισσαφέρνους 19 ἐτύγχανεν ἔχων ἄλλο δὲ στράτευμα αὐτῷ συνελέγετο ἐν

Χερρονήσῳ τῇ κατ΄ ἀντιπέρας Ἀβύδου τόνδε τὸν τρόπον Κλέαρχος

Λακεδαιμόνιος φυγὰς ἦν τούτῳ συγγενόμενος ὁ Κῦρος ἠγάσθη τε αὐτὸν καὶ

δίδωσιν αὐτῷ μυρίους δαρεικούς ὁ δὲ λαβὼν τὸ χρυσίον στράτευμα συνέλεξεν



13

ἀπὸ τούτων τῶν χρημάτων καὶ ἐπολέμει ἐκ Χερρονήσου ὁρμώμενος τοῖς Θρᾳξὶ

τοῖς ὑπὲρ Ἑλλήσποντον οἰκοῦσι καὶ ὠφέλει τοὺς Ἕλληνας ὥστε καὶ χρήματα

συνεβάλλοντο αὐτῷ εἰς τὴν τροφὴν τῶν στρατιωτῶν αἱ Ἑλλησποντιακαὶ πόλεις

ἑκοῦσαι τοῦτο δ΄ αὖ 110 οὕτω τρεφόμενον ἐλάνθανεν αὐτῷ τὸ στράτευμα

Ἀρίστιππος δὲ ὁ Θετταλὸς ξένος ὢν ἐτύγχανεν αὐτῷ͵ καὶ πιεζόμενος ὑπὸ τῶν

οἴκοι ἀντιστασιωτῶν ἔρχεται πρὸς τὸν Κῦρον καὶ αἰτεῖ αὐτὸν εἰς δισχιλίους

ξένους καὶ τριῶν μηνῶν μισθόν͵ ὡς οὕτως περιγενόμενος ἂν τῶν

ἀντιστασιωτῶν ὁ δὲ Κῦρος δίδωσιν αὐτῷ εἰς τετρακισχιλίους καὶ ἓξ μηνῶν

μισθόν͵ καὶ δεῖται αὐτοῦ μὴ πρόσθεν καταλῦσαι πρὸς τοὺς ἀντιστασιώτας πρὶν

ἂν αὐτῷ συμβουλεύσηται οὕτω δὲ αὖ τὸ ἐν Θετταλίᾳ 111 ἐλάνθανεν αὐτῷ

τρεφόμενον στράτευμα Πρόξενον δὲ τὸν Βοιώτιον ξένον ὄντα ἐκέλευσε

λαβόντα ἄνδρας ὅτι πλείστους παραγενέσθαι͵ ὡς ἐς Πισίδας βουλόμενος

στρατεύεσθαι͵ ὡς πράγματα παρεχόντων τῶν Πισιδῶν τῇ ἑαυτοῦ χώρᾳ



14

Σοφαίνετον δὲ τὸν Στυμφάλιον καὶ Σωκράτην τὸν Ἀχαιόν͵ ξένους ὄντας καὶ

τούτους͵ ἐκέλευσεν ἄνδρας λαβόντας ἐλθεῖν ὅτι πλείστους͵ ὡς πολεμήσων

Τισσαφέρνει σὺν τοῖς φυγάσι τοῖς Μιλησίων καὶ ἐποίουν οὕτως οὗτοι

2Reclutamiento de tropas en Sardes

21 Ἐπεὶ δ΄ ἐδόκει ἤδη πορεύεσθαι αὐτῷ ἄνω͵ τὴν μὲν πρόφασιν ἐποιεῖτο ὡς

Πισίδας βουλόμενος ἐκβαλεῖν παντάπασιν ἐκ τῆς χώρας καὶ ἁθροίζει ὡς ἐπὶ

τούτους τό τε βαρβαρικὸν καὶ τὸ Ἑλληνικόν ἐνταῦθα καὶ παραγγέλλει τῷ τε

Κλεάρχῳ λαβόντι ἥκειν ὅσον ἦν αὐτῷ στράτευμα καὶ τῷ Ἀριστίππῳ

συναλλαγέντι πρὸς τοὺς οἴκοι ἀποπέμψαι πρὸς ἑαυτὸν ὃ εἶχε στράτευμα καὶ

Ξενίᾳ τῷ Ἀρκάδι͵ ὃς αὐτῷ προειστήκει τοῦ ἐν ταῖς πόλεσι ξενικοῦ͵ ἥκειν

παραγγέλλει λαβόντα τοὺς ἄλλους πλὴν ὁπόσοι ἱκανοὶ ἦσαν τὰς ἀκροπόλεις

φυλάττειν 22 ἐκάλεσε δὲ καὶ τοὺς Μίλητον πολιορκοῦντας͵ καὶ τοὺς φυγάδας



15

ἐκέλευσε σὺν αὐτῷ στρατεύεσθαι͵ ὑποσχόμενος αὐτοῖς͵ εἰ καλῶς καταπράξειεν

ἐφ΄ ἃ ἐστρατεύετο͵ μὴ πρόσθεν παύσεσθαι πρὶν αὐτοὺς καταγάγοι οἴκαδε οἱ δὲ

ἡδέως ἐπείθοντο ἐπίστευον γὰρ αὐτῷ καὶ λαβόντες τὰ ὅπλα παρῆσαν 23 εἰς

Σάρδεις Ξενίας μὲν δὴ τοὺς ἐκ τῶν πόλεων λαβὼν παρεγένετο εἰς Σάρδεις

ὁπλίτας εἰς τετρακισχιλίους͵ Πρόξενος δὲ παρῆν ἔχων ὁπλίτας μὲν εἰς

πεντακοσίους καὶ χιλίους͵ γυμνῆτας δὲ πεντακοσίους͵ Σοφαίνετος δὲ ὁ

Στυμφάλιος ὁπλίτας ἔχων χιλίους͵ Σωκράτης δὲ ὁ Ἀχαιὸς ὁπλίτας ἔχων ὡς

πεντακοσίους͵ Πασίων δὲ ὁ Μεγαρεὺς τριακοσίους μὲν ὁπλίτας͵ τριακοσίους

δὲ πελταστὰς ἔχων παρεγένετο ἦν δὲ καὶ οὗτος καὶ ὁ Σωκράτης τῶν ἀμφὶ

Μίλητον 24 στρατευομένων οὗτοι μὲν εἰς Σάρδεις αὐτῷ ἀφίκοντο

Τισσαφέρνης δὲ κατανοήσας ταῦτα͵ καὶ μείζονα ἡγησάμενος εἶναι ἢ ὡς ἐπὶ

Πισίδας τὴν παρασκευήν͵ πορεύεται ὡς βασιλέα ᾗ ἐδύνατο 25 τάχιστα ἱππέας

ἔχων ὡς πεντακοσίους καὶ βασιλεὺς μὲν δὴ ἐπεὶ ἤκουσε Τισσαφέρνους τὸν



16

Κύρου στόλον͵ ἀντιπαρεσκευάζετο Κῦρος δὲ ἔχων οὓς εἴρηκα ὡρμᾶτο ἀπὸ

Σάρδεων καὶ ἐξελαύνει διὰ τῆς Λυδίας σταθμοὺς τρεῖς παρασάγγας εἴκοσι καὶ

δύο ἐπὶ τὸν Μαίανδρον ποταμόν τούτου τὸ εὖρος δύο 26 πλέθρα γέφυρα δὲ

ἐπῆν ἐζευγμένη πλοίοις τοῦτον διαβὰς ἐξελαύνει διὰ Φρυγίας σταθμὸν ἕνα

παρασάγγας ὀκτὼ εἰς Κολοσσάς͵ πόλιν οἰκουμένην καὶ εὐδαίμονα καὶ

μεγάλην ἐνταῦθα ἔμεινεν ἡμέρας ἑπτά καὶ ἧκε Μένων ὁ Θετταλὸς ὁπλίτας

ἔχων χιλίους καὶ πελταστὰς πεντακοσίους͵ Δόλοπας 27 καὶ Αἰνιᾶνας καὶ

Ὀλυνθίους ἐντεῦθεν ἐξελαύνει σταθμοὺς τρεῖς παρασάγγας εἴκοσιν εἰς

Κελαινάς͵ τῆς Φρυγίας πόλιν οἰκουμένην͵ μεγάλην καὶ εὐδαίμονα ἐνταῦθα

Κύρῳ βασίλεια ἦν καὶ παράδεισος μέγας ἀγρίων θηρίων πλήρης͵ ἃ ἐκεῖνος

ἐθήρευεν ἀπὸ ἵππου͵ ὁπότε γυμνάσαι βούλοιτο ἑαυτόν τε καὶ τοὺς ἵππους διὰ

μέσου δὲ τοῦ παραδείσου ῥεῖ ὁ Μαίανδρος ποταμός αἱ δὲ πηγαὶ αὐτοῦ εἰσιν ἐκ

τῶν 28 βασιλείων ῥεῖ δὲ καὶ διὰ τῆς Κελαινῶν πόλεως ἔστι δὲ καὶ μεγάλου



17

βασιλέως βασίλεια ἐν Κελαιναῖς ἐρυμνὰ ἐπὶ ταῖς πηγαῖς τοῦ Μαρσύου ποταμοῦ

ὑπὸ τῇ ἀκροπόλει ῥεῖ δὲ καὶ οὗτος διὰ τῆς πόλεως καὶ ἐμβάλλει εἰς τὸν

Μαίανδρον τοῦ δὲ Μαρσύου τὸ εὖρός ἐστιν εἴκοσι καὶ πέντε ποδῶν ἐνταῦθα

λέγεται Ἀπόλλων ἐκδεῖραι Μαρσύαν νικήσας ἐρίζοντά οἱ περὶ σοφίας͵ καὶ τὸ

δέρμα κρεμάσαι ἐν τῷ ἄντρῳ ὅθεν αἱ πηγαί διὰ δὲ τοῦτο ὁ ποταμὸς καλεῖται

29 Μαρσύας ἐνταῦθα Ξέρξης͵ ὅτε ἐκ τῆς Ἑλλάδος ἡττηθεὶς τῇ μάχῃ

ἀπεχώρει͵ λέγεται οἰκοδομῆσαι ταῦτά τε τὰ βασίλεια καὶ τὴν Κελαινῶν

ἀκρόπολιν ἐνταῦθα ἔμεινε Κῦρος ἡμέρας τριάκοντα καὶ ἧκε Κλέαρχος ὁ

Λακεδαιμόνιος φυγὰς ἔχων ὁπλίτας χιλίους καὶ πελταστὰς Θρᾷκας

ὀκτακοσίους καὶ τοξότας Κρῆτας διακοσίους ἅμα δὲ καὶ Σῶσις παρῆν ὁ

Συρακόσιος ἔχων ὁπλίτας τριακοσίους͵ καὶ Σοφαίνετος Ἀρκάδας ἔχων ὁπλίτας

χιλίους καὶ ἐνταῦθα Κῦρος ἐξέτασιν καὶ ἀριθμὸν τῶν Ἑλλήνων ἐποίησεν ἐν τῷ

παραδείσῳ͵ καὶ ἐγένοντο οἱ σύμπαντες ὁπλῖται μὲν μύριοι χίλιοι͵ 210



18

πελτασταὶ δὲ ἀμφὶ τοὺς δισχιλίους ἐντεῦθεν ἐξελαύνει σταθμοὺς δύο

παρασάγγας δέκα εἰς Πέλτας͵ πόλιν οἰκουμένην ἐνταῦθ΄ ἔμεινεν ἡμέρας τρεῖς

ἐν αἷς Ξενίας ὁ Ἀρκὰς τὰ Λύκαια ἔθυσε καὶ ἀγῶνα ἔθηκε τὰ δὲ ἆθλα ἦσαν 211

στλεγγίδες χρυσαῖ ἐθεώρει δὲ τὸν ἀγῶνα καὶ Κῦρος ἐντεῦθεν ἐξελαύνει

σταθμοὺς δύο παρασάγγας δώδεκα ἐς Κεράμων ἀγοράν͵ πόλιν οἰκουμένην͵

ἐσχάτην πρὸς τῇ Μυσίᾳ χώρᾳ ἐντεῦθεν ἐξελαύνει σταθμοὺς τρεῖς παρασάγγας

τριάκοντα εἰς Καΰστρου πεδίον͵ πόλιν οἰκουμένην ἐνταῦθ΄ ἔμεινεν ἡμέρας

πέντε καὶ τοῖς στρατιώταις ὠφείλετο μισθὸς πλέον ἢ τριῶν μηνῶν͵ καὶ

πολλάκις ἰόντες ἐπὶ τὰς θύρας ἀπῄτουν ὁ δὲ ἐλπίδας λέγων διῆγε καὶ δῆλος ἦν

ἀνιώμενος οὐ γὰρ ἦν πρὸς τοῦ Κύρου τρόπου ἔχοντα μὴ ἀποδιδόναι

Encuentro con Epiaxa reina de los cilicios

212 ἐνταῦθα ἀφικνεῖται Ἐπύαξα ἡ Συεννέσιος γυνὴ τοῦ Κιλίκων βασιλέως

παρὰ Κῦρον καὶ ἐλέγετο Κύρῳ δοῦναι χρήματα πολλά τῇ δ΄ οὖν στρατιᾷ τότε



19

ἀπέδωκε Κῦρος μισθὸν τεττάρων μηνῶν εἶχε δὲ ἡ Κίλισσα φυλακὴν [καὶ

φύλακας] περὶ αὑτὴν Κίλικας καὶ Ἀσπενδίους ἐλέγετο δὲ καὶ συγγενέσθαι 213

Κῦρον τῇ Κιλίσσῃ ἐντεῦθεν δὲ ἐλαύνει σταθμοὺς δύο παρασάγγας δέκα εἰς

Θύμβριον͵ πόλιν οἰκουμένην ἐνταῦθα ἦν παρὰ τὴν ὁδὸν κρήνη ἡ Μίδου

καλουμένη τοῦ Φρυγῶν βασιλέως͵ ἐφ΄ ᾗ λέγεται Μίδας τὸν Σάτυρον θηρεῦσαι

οἴνῳ 214 κεράσας αὐτήν ἐντεῦθεν ἐξελαύνει σταθμοὺς δύο παρασάγγας δέκα

εἰς Τυριάειον͵ πόλιν οἰκουμένην ἐνταῦθα ἔμεινεν ἡμέρας τρεῖς καὶ λέγεται

δεηθῆναι ἡ Κίλισσα Κύρου ἐπιδεῖξαι τὸ στράτευμα αὐτῇ βουλόμενος οὖν

ἐπιδεῖξαι ἐξέτασιν ποιεῖται ἐν τῷ πεδίῳ τῶν Ἑλλήνων καὶ τῶν 215 βαρβάρων

ἐκέλευσε δὲ τοὺς Ἕλληνας ὡς νόμος αὐτοῖς εἰς μάχην οὕτω ταχθῆναι καὶ

στῆναι͵ συντάξαι δ΄ ἕκαστον τοὺς ἑαυτοῦ ἐτάχθησαν οὖν ἐπὶ τεττάρων εἶχε δὲ

τὸ μὲν δεξιὸν Μένων καὶ οἱ σὺν αὐτῷ͵ τὸ δὲ εὐώνυμον Κλέαρχος 216 καὶ οἱ

ἐκείνου͵ τὸ δὲ μέσον οἱ ἄλλοι στρατηγοί ἐθεώρει οὖν ὁ Κῦρος πρῶτον μὲν



20

τοὺς βαρβάρους οἱ δὲ παρήλαυνον τεταγμένοι κατὰ ἴλας καὶ κατὰ τάξεις εἶτα

δὲ τοὺς Ἕλληνας͵ παρελαύνων ἐφ΄ ἅρματος καὶ ἡ Κίλισσα ἐφ΄ ἁρμαμάξης

εἶχον δὲ πάντες κράνη χαλκᾶ καὶ χιτῶνας φοινικοῦς καὶ 217 κνημῖδας καὶ τὰς

ἀσπίδας ἐκκεκαλυμμένας ἐπειδὴ δὲ πάντας παρήλασε͵ στήσας τὸ ἅρμα πρὸ τῆς

φάλαγγος μέσης͵ πέμψας Πίγρητα τὸν ἑρμηνέα παρὰ τοὺς στρατηγοὺς τῶν

Ἑλλήνων ἐκέλευσε προβαλέσθαι τὰ ὅπλα καὶ ἐπιχωρῆσαι ὅλην τὴν φάλαγγα οἱ

δὲ ταῦτα προεῖπον τοῖς στρατιώταις καὶ ἐπεὶ ἐσάλπιγξε͵ προβαλόμενοι τὰ ὅπλα

ἐπῇσαν ἐκ δὲ τούτου θᾶττον προϊόντων σὺν κραυγῇ ἀπὸ τοῦ αὐτομάτου

δρόμος 218 ἐγένετο τοῖς στρατιώταις ἐπὶ τὰς σκηνάς͵ τῶν δὲ βαρβάρων φόβος

πολύς͵ καὶ ἥ τε Κίλισσα ἔφυγεν ἐπὶ τῆς ἁρμαμάξης καὶ οἱ ἐκ τῆς ἀγορᾶς

καταλιπόντες τὰ ὤνια ἔφυγον οἱ δὲ Ἕλληνες σὺν γέλωτι ἐπὶ τὰς σκηνὰς ἦλθον

ἡ δὲ Κίλισσα ἰδοῦσα τὴν λαμπρότητα καὶ τὴν τάξιν τοῦ στρατεύματος

ἐθαύμασε Κῦρος δὲ ἥσθη τὸν ἐκ τῶν Ἑλλήνων εἰς τοὺς 219 βαρβάρους φόβον



21

ἰδών ἐντεῦθεν ἐξελαύνει σταθμοὺς τρεῖς παρασάγγας εἴκοσιν εἰς Ἰκόνιον͵ τῆς

Φρυγίας πόλιν ἐσχάτην ἐνταῦθα ἔμεινε τρεῖς ἡμέρας ἐντεῦθεν ἐξελαύνει διὰ

τῆς Λυκαονίας σταθμοὺς πέντε παρασάγγας τριάκοντα ταύτην τὴν χώραν

ἐπέτρεψε διαρπάσαι τοῖς Ἕλλησιν ὡς 220 πολεμίαν οὖσαν ἐντεῦθεν Κῦρος

τὴν Κίλισσαν εἰς τὴν Κιλικίαν ἀποπέμπει τὴν ταχίστην ὁδόν καὶ συνέπεμψεν

αὐτῇ στρατιώτας οὓς Μένων εἶχε καὶ αὐτόν Κῦρος δὲ μετὰ τῶν ἄλλων

ἐξελαύνει διὰ Καππαδοκίας σταθμοὺς τέτταρας παρασάγγας εἴκοσι καὶ πέντε

πρὸς Δάναν͵ πόλιν οἰκουμένην͵ μεγάλην καὶ εὐδαίμονα ἐνταῦθα ἔμειναν

ἡμέρας τρεῖς ἐν ᾧ Κῦρος ἀπέκτεινεν ἄνδρα Πέρσην Μεγαφέρνην͵ φοινικιστὴν

βασίλειον͵ καὶ ἕτερόν τινα τῶν ὑπάρχων 221 δυνάστην͵ αἰτιασάμενος

ἐπιβουλεύειν αὐτῷ ἐντεῦθεν ἐπειρῶντο εἰσβάλλειν εἰς τὴν Κιλικίαν ἡ δὲ

εἰσβολὴ ἦν ὁδὸς ἁμαξιτὸς ὀρθία ἰσχυρῶς καὶ ἀμήχανος εἰσελθεῖν στρατεύματι͵

εἴ τις ἐκώλυεν ἐλέγετο δὲ καὶ Συέννεσις εἶναι ἐπὶ τῶν ἄκρων φυλάττων τὴν



22

εἰσβολήν διὸ ἔμεινεν ἡμέραν ἐν τῷ πεδίῳ τῇ δ΄ ὑστεραίᾳ ἧκεν ἄγγελος λέγων

ὅτι λελοιπὼς εἴη Συέννεσις τὰ ἄκρα͵ ἐπεὶ ᾔσθετο ὅτι τὸ Μένωνος στράτευμα

ἤδη ἐν Κιλικίᾳ ἦν εἴσω τῶν ὀρέων͵ καὶ ὅτι τριήρεις ἤκουε περιπλεούσας ἀπ΄

Ἰωνίας εἰς Κιλικίαν Ταμὼν ἔχοντα 222 τὰς Λακεδαιμονίων καὶ αὐτοῦ Κύρου

Κῦρος δ΄ οὖν ἀνέβη ἐπὶ τὰ ὄρη οὐδενὸς κωλύοντος͵ καὶ εἶδε τὰς σκηνὰς οὗ οἱ

Κίλικες ἐφύλαττον ἐντεῦθεν δὲ κατέβαινεν εἰς πεδίον μέγα καὶ καλόν͵

ἐπίρρυτον͵ καὶ δένδρων παντοδαπῶν σύμπλεων καὶ ἀμπέλων πολὺ δὲ καὶ

σήσαμον καὶ μελίνην καὶ κέγχρον καὶ πυροὺς καὶ κριθὰς φέρει ὄρος δ΄ αὐτὸ

περιεῖχεν ὀχυρὸν καὶ ὑψηλὸν πάντῃ ἐκ θαλάττης εἰς θάλατταν 223 καταβὰς δὲ

διὰ τούτου τοῦ πεδίου ἤλασε σταθμοὺς τέτταρας παρασάγγας πέντε καὶ εἴκοσιν

εἰς Ταρσούς͵ τῆς Κιλικίας πόλιν μεγάλην καὶ εὐδαίμονα͵ οὗ ἦν τὰ Συεννέσιος

βασίλεια τοῦ Κιλίκων βασιλέως διὰ μέσου δὲ τῆς πόλεως ῥεῖ 224 ποταμὸς

Κύδνος ὄνομα͵ εὖρος δύο πλέθρων ταύτην τὴν πόλιν ἐξέλιπον οἱ ἐνοικοῦντες



23

μετὰ Συεννέσιος εἰς χωρίον ὀχυρὸν ἐπὶ τὰ ὄρη πλὴν οἱ τὰ καπηλεῖα ἔχοντες

ἔμειναν δὲ καὶ οἱ παρὰ τὴν θάλατταν οἰκοῦντες ἐν Σόλοις καὶ ἐν Ἰσσοῖς 225

Ἐπύαξα δὲ ἡ Συεννέσιος γυνὴ προτέρα Κύρου πέντε ἡμέραις εἰς Ταρσοὺς

ἀφίκετο ἐν δὲ τῇ ὑπερβολῇ τῶν ὀρέων τῇ εἰς τὸ πεδίον δύο λόχοι τοῦ Μένωνος

στρατεύματος ἀπώλοντο οἱ μὲν ἔφασαν ἁρπάζοντάς τι κατακοπῆναι ὑπὸ τῶν

Κιλίκων͵ οἱ δὲ ὑπολειφθέντας καὶ οὐ δυναμένους εὑρεῖν τὸ ἄλλο στράτευμα

οὐδὲ τὰς ὁδοὺς εἶτα πλανωμένους ἀπολέσθαι ἦσαν 226 δ΄ οὖν οὗτοι ἑκατὸν

ὁπλῖται οἱ δ΄ ἄλλοι ἐπεὶ ἧκον͵ τήν τε πόλιν τοὺς Ταρσοὺς διήρπασαν͵ διὰ τὸν

ὄλεθρον τῶν συστρατιωτῶν ὀργιζόμενοι͵ καὶ τὰ βασίλεια τὰ ἐν αὐτῇ Κῦρος δ΄

ἐπεὶ εἰσήλασεν εἰς τὴν πόλιν͵ μετεπέμπετο τὸν Συέννεσιν πρὸς ἑαυτόν ὁ δ΄

οὔτε πρότερον οὐδενί πω κρείττονι ἑαυτοῦ εἰς χεῖρας ἐλθεῖν ἔφη οὔτε τότε

Κύρῳ ἰέναι 227 ἤθελε͵ πρὶν ἡ γυνὴ αὐτὸν ἔπεισε καὶ πίστεις ἔλαβε μετὰ δὲ

ταῦτα ἐπεὶ συνεγένοντο ἀλλήλοις͵ Συέννεσις μὲν ἔδωκε Κύρῳ χρήματα πολλὰ



24

εἰς τὴν στρατιάν͵ Κῦρος δὲ ἐκείνῳ δῶρα ἃ νομίζεται παρὰ βασιλεῖ τίμια͵ ἵππον

χρυσοχάλινον καὶ στρεπτὸν χρυσοῦν καὶ ψέλια καὶ ἀκινάκην χρυσοῦν καὶ

στολὴν Περσικήν͵ καὶ τὴν χώραν μηκέτι διαρπάζεσθαι τὰ δὲ ἡρπασμένα

ἀνδράποδα͵ ἤν που ἐντυγχάνωσιν͵ ἀπολαμβάνειν

3Negativa de los mercenarios griegos a proseguir la marcha

31 Ἐνταῦθα ἔμεινεν ὁ Κῦρος καὶ ἡ στρατιὰ ἡμέρας εἴκοσιν οἱ γὰρ

στρατιῶται οὐκ ἔφασαν ἰέναι τοῦ πρόσω ὑπώπτευον γὰρ ἤδη ἐπὶ βασιλέα

ἰέναι μισθωθῆναι δὲ οὐκ ἐπὶ τούτῳ ἔφασαν πρῶτος δὲ Κλέαρχος τοὺς αὑτοῦ

στρατιώτας ἐβιάζετο ἰέναι οἱ δ΄ αὐτόν τε ἔβαλλον καὶ τὰ ὑποζύγια 32 τὰ

ἐκείνου͵ ἐπεὶ ἄρξαιντο προϊέναι Κλέαρχος δὲ τότε μὲν μικρὸν ἐξέφυγε μὴ

καταπετρωθῆναι͵ ὕστερον δ΄ ἐπεὶ ἔγνω ὅτι οὐ δυνήσεται βιάσασθαι͵

συνήγαγεν ἐκκλησίαν τῶν αὑτοῦ στρατιωτῶν καὶ πρῶτον μὲν ἐδάκρυε



25

πολὺν χρόνον ἑστώς οἱ δὲ ὁρῶντες ἐθαύμαζον καὶ ἐσιώπων εἶτα δὲ ἔλεξε

τοιάδε 33 Ἄνδρες στρατιῶται͵ μὴ θαυμάζετε ὅτι χαλεπῶς φέρω τοῖς

παροῦσι πράγμασιν ἐμοὶ γὰρ ξένος Κῦρος ἐγένετο καί με φεύγοντα ἐκ τῆς

πατρίδος τά τε ἄλλα ἐτίμησε καὶ μυρίους ἔδωκε δαρεικούς οὓς ἐγὼ λαβὼν

οὐκ εἰς τὸ ἴδιον κατεθέμην 34 ἐμοὶ οὐδὲ καθηδυπάθησα͵ ἀλλ΄ εἰς ὑμᾶς

ἐδαπάνων καὶ πρῶτον μὲν πρὸς τοὺς Θρᾷκας ἐπολέμησα͵ καὶ ὑπὲρ τῆς

Ἑλλάδος ἐτιμωρούμην μεθ΄ ὑμῶν͵ ἐκ τῆς Χερρονήσου αὐτοὺς ἐξελαύνων

βουλομένους ἀφαιρεῖσθαι τοὺς ἐνοικοῦντας Ἕλληνας τὴν γῆν ἐπειδὴ δὲ

Κῦρος ἐκάλει͵ λαβὼν ὑμᾶς ἐπορευόμην͵ ἵνα εἴ τι δέοιτο ὠφελοίην αὐτὸν

ἀνθ΄ ὧν εὖ 35 ἔπαθον ὑπ΄ ἐκείνου ἐπεὶ δὲ ὑμεῖς οὐ βούλεσθε

συμπορεύεσθαι͵ ἀνάγκη δή μοι ἢ ὑμᾶς προδόντα τῇ Κύρου φιλίᾳ χρῆσθαι ἢ

πρὸς ἐκεῖνον ψευσάμενον μεθ΄ ὑμῶν εἶναι εἰ μὲν δὴ δίκαια ποιήσω οὐκ

οἶδα͵ αἱρήσομαι δ΄ οὖν ὑμᾶς καὶ σὺν ὑμῖν ὅ τι ἂν δέῃ πείσομαι καὶ οὔποτε



26

ἐρεῖ οὐδεὶς ὡς ἐγὼ Ἕλληνας ἀγαγὼν εἰς τοὺς βαρβάρους͵ προδοὺς τοὺς 36

Ἕλληνας τὴν τῶν βαρβάρων φιλίαν εἱλόμην͵ ἀλλ΄ ἐπεὶ ὑμεῖς ἐμοὶ οὐ θέλετε

πείθεσθαι͵ ἐγὼ σὺν ὑμῖν ἕψομαι καὶ ὅ τι ἂν δέῃ πείσομαι νομίζω γὰρ ὑμᾶς

ἐμοὶ εἶναι καὶ πατρίδα καὶ φίλους καὶ συμμάχους͵ καὶ σὺν ὑμῖν μὲν ἂν οἶμαι

εἶναι τίμιος ὅπου ἂν ὦ͵ ὑμῶν δὲ ἔρημος ὢν οὐκ ἂν ἱκανὸς οἶμαι εἶναι οὔτ΄ ἂν

φίλον ὠφελῆσαι οὔτ΄ ἂν ἐχθρὸν ἀλέξασθαι ὡς ἐμοῦ οὖν ἰόντος ὅπῃ ἂν καὶ

ὑμεῖς οὕτω τὴν 37 γνώμην ἔχετε ταῦτα εἶπεν οἱ δὲ στρατιῶται οἵ τε αὐτοῦ

ἐκείνου καὶ οἱ ἄλλοι ταῦτα ἀκούσαντες ὅτι οὐ φαίη παρὰ βασιλέα

πορεύεσθαι ἐπῄνεσαν παρὰ δὲ Ξενίου καὶ Πασίωνος πλείους ἢ δισχίλιοι

λαβόντες τὰ ὅπλα καὶ τὰ σκευοφόρα 38 ἐστρατοπεδεύσαντο παρὰ Κλεάρχῳ

Κῦρος δὲ τούτοις ἀπορῶν τε καὶ λυπούμενος μετεπέμπετο τὸν Κλέαρχον ὁ

δὲ ἰέναι μὲν οὐκ ἤθελε͵ λάθρᾳ δὲ τῶν στρατιωτῶν πέμπων αὐτῷ ἄγγελον



27

ἔλεγε θαρρεῖν ὡς καταστησομένων τούτων εἰς τὸ δέον μεταπέμπεσθαι δ΄

ἐκέλευεν αὐτόν αὐτὸς δ΄ οὐκ ἔφη ἰέναι

Discurso de Clearco

39 μετὰ δὲ ταῦτα συναγαγὼν τούς θ΄ ἑαυτοῦ στρατιώτας καὶ τοὺς

προσελθόντας αὐτῷ καὶ τῶν ἄλλων τὸν βουλόμενον͵ ἔλεξε τοιάδε Ἄνδρες

στρατιῶται͵ τὰ μὲν δὴ Κύρου δῆλον ὅτι οὕτως ἔχει πρὸς ἡμᾶς ὥσπερ τὰ

ἡμέτερα πρὸς ἐκεῖνον οὔτε γὰρ ἡμεῖς ἐκείνου ἔτι στρατιῶται͵ ἐπεί γε οὐ

συνεπόμεθα αὐτῷ͵ οὔτε ἐκεῖνος ἔτι ἡμῖν μισθοδότης 310 ὅτι μέντοι ἀδικεῖσθαι

νομίζει ὑφ΄ ἡμῶν οἶδα ὥστε καὶ μεταπεμπομένου αὐτοῦ οὐκ ἐθέλω ἐλθεῖν͵ τὸ

μὲν μέγιστον αἰσχυνόμενος ὅτι σύνοιδα ἐμαυτῷ πάντα ἐψευσμένος αὐτόν͵

ἔπειτα καὶ δεδιὼς μὴ λαβών με δίκην ἐπιθῇ ὧν νομίζει ὑπ΄ 311 ἐμοῦ

ἠδικῆσθαι ἐμοὶ οὖν δοκεῖ οὐχ ὥρα εἶναι ἡμῖν καθεύδειν οὐδ΄ ἀμελεῖν ἡμῶν

αὐτῶν͵ ἀλλὰ βουλεύεσθαι ὅ τι χρὴ ποιεῖν ἐκ τούτων καὶ ἕως γε μένομεν αὐτοῦ



28

σκεπτέον μοι δοκεῖ εἶναι ὅπως ἀσφαλέστατα μενοῦμεν͵ εἴ τε ἤδη δοκεῖ ἀπιέναι͵

ὅπως ἀσφαλέστατα ἄπιμεν͵ καὶ ὅπως τὰ ἐπιτήδεια ἕξομεν ἄνευ γὰρ τούτων

οὔτε στρατηγοῦ οὔτε 312 ἰδιώτου ὄφελος οὐδέν ὁ δ΄ ἀνὴρ πολλοῦ μὲν ἄξιος ᾧ

ἂν φίλος ᾖ͵ χαλεπώτατος δ΄ ἐχθρὸς ᾧ ἂν πολέμιος ᾖ͵ ἔχει δὲ δύναμιν καὶ πεζὴν

καὶ ἱππικὴν καὶ ναυτικὴν ἣν πάντες ὁμοίως ὁρῶμέν τε καὶ ἐπιστάμεθα καὶ γὰρ

οὐδὲ πόρρω δοκοῦμέν μοι αὐτοῦ καθῆσθαι ὥστε ὥρα λέγειν ὅ τι τις 313

γιγνώσκει ἄριστον εἶναι ταῦτα εἰπὼν ἐπαύσατο ἐκ δὲ τούτου ἀνίσταντο οἱ μὲν

ἐκ τοῦ αὐτομάτου͵ λέξοντες ἃ ἐγίγνωσκον͵ οἱ δὲ καὶ ὑπ΄ ἐκείνου ἐγκέλευστοι͵

ἐπιδεικνύντες οἵα εἴη ἡ ἀπορία ἄνευ τῆς Κύρου γνώμης καὶ μένειν καὶ 314

ἀπιέναι εἷς δὲ δὴ εἶπε προσποιούμενος σπεύδειν ὡς τάχιστα πορεύεσθαι εἰς τὴν

Ἑλλάδα στρατηγοὺς μὲν ἑλέσθαι ἄλλους ὡς τάχιστα͵ εἰ μὴ βούλεται Κλέαρχος

ἀπάγειν τὰ δ΄ ἐπιτήδει΄ ἀγοράζεσθαι (ἡ δ΄ ἀγορὰ ἦν ἐν τῷ βαρβαρικῷ

στρατεύματι) καὶ συσκευάζεσθαι ἐλθόντας δὲ Κῦρον αἰτεῖν πλοῖα͵ ὡς



29

ἀποπλέοιεν ἐὰν δὲ μὴ διδῷ ταῦτα͵ ἡγεμόνα αἰτεῖν Κῦρον ὅστις διὰ φιλίας τῆς

χώρας ἀπάξει ἐὰν δὲ μηδὲ ἡγεμόνα διδῷ͵ συντάττεσθαι τὴν ταχίστην͵ πέμψαι

δὲ καὶ προκαταληψομένους τὰ ἄκρα͵ ὅπως μὴ φθάσωσι μήτε Κῦρος μήτε οἱ

Κίλικες καταλαβόντες͵ ὧν πολλοὺς καὶ πολλὰ χρήματα ἔχομεν ἀνηρπακότες

οὗτος μὲν τοιαῦτα 315 εἶπε μετὰ δὲ τοῦτον Κλέαρχος εἶπε τοσοῦτον Ὡς μὲν

στρατηγήσοντα ἐμὲ ταύτην τὴν στρατηγίαν μηδεὶς ὑμῶν λεγέτω πολλὰ γὰρ

ἐνορῶ δι΄ ἃ ἐμοὶ τοῦτο οὐ ποιητέον ὡς δὲ τῷ ἀνδρὶ ὃν ἂν ἕλησθε πείσομαι ᾗ

δυνατὸν μάλιστα͵ ἵνα εἰδῆτε ὅτι καὶ ἄρχεσθαι ἐπίσταμαι ὥς τις καὶ ἄλλος 316

μάλιστα ἀνθρώπων μετὰ τοῦτον ἄλλος ἀνέστη͵ ἐπιδεικνὺς μὲν τὴν εὐήθειαν

τοῦ τὰ πλοῖα αἰτεῖν κελεύοντος͵ ὥσπερ πάλιν τὸν στόλον Κύρου ποιουμένου͵

ἐπιδεικνὺς δὲ ὡς εὔηθες εἴη ἡγεμόνα αἰτεῖν παρὰ τούτου ᾧ λυμαινόμεθα τὴν

πρᾶξιν εἰ δὲ καὶ τῷ ἡγεμόνι πιστεύσομεν ὃν ἂν Κῦρος διδῷ͵ τί κωλύει καὶ τὰ

ἄκρα ἡμῖν κελεύειν Κῦρον προκαταλαβεῖν 317 ἐγὼ γὰρ ὀκνοίην μὲν ἂν εἰς τὰ



30

πλοῖα ἐμβαίνειν ἃ ἡμῖν δοίη͵ μὴ ἡμᾶς ταῖς τριήρεσι καταδύσῃ͵ φοβοίμην δ΄ ἂν

τῷ ἡγεμόνι ὃν δοίη ἕπεσθαι͵ μὴ ἡμᾶς ἀγάγῃ ὅθεν οὐκ ἔσται ἐξελθεῖν

βουλοίμην δ΄ ἂν ἄκοντος ἀπιὼν Κύρου λαθεῖν αὐτὸν ἀπελθών 318 ὃ οὐ

δυνατόν ἐστιν ἀλλ΄ ἐγώ φημι ταῦτα μὲν φλυαρίας εἶναι δοκεῖ δέ μοι ἄνδρας

ἐλθόντας πρὸς Κῦρον οἵτινες ἐπιτήδειοι σὺν Κλεάρχῳ ἐρωτᾶν ἐκεῖνον τί

βούλεται ἡμῖν χρῆσθαι καὶ ἐὰν μὲν ἡ πρᾶξις ᾖ παραπλησία οἵᾳπερ καὶ πρόσθεν

ἐχρῆτο τοῖς ξένοις͵ ἕπεσθαι καὶ ἡμᾶς καὶ μὴ κακίους 319 εἶναι τῶν πρόσθεν

τούτῳ συναναβάντων ἐὰν δὲ μείζων ἡ πρᾶξις τῆς πρόσθεν φαίνηται καὶ

ἐπιπονωτέρα καὶ ἐπικινδυνοτέρα͵ ἀξιοῦν ἢ πείσαντα ἡμᾶς ἄγειν ἢ πεισθέντα

πρὸς φιλίαν ἀφιέναι οὕτω γὰρ καὶ ἑπόμενοι ἂν φίλοι αὐτῷ καὶ πρόθυμοι

ἑποίμεθα καὶ ἀπιόντες ἀσφαλῶς ἂν ἀπίοιμεν ὅ τι δ΄ ἂν πρὸς ταῦτα λέγῃ

ἀπαγγεῖλαι δεῦρο 320 ἡμᾶς δ΄ ἀκούσαντας πρὸς ταῦτα βουλεύεσθαι ἔδοξε

ταῦτα͵ καὶ ἄνδρας ἑλόμενοι σὺν Κλεάρχῳ πέμπουσιν οἳ ἠρώτων Κῦρον τὰ



31

δόξαντα τῇ στρατιᾷ ὁ δ΄ ἀπεκρίνατο ὅτι ἀκούει Ἀβροκόμαν ἐχθρὸν ἄνδρα ἐπὶ

τῷ Εὐφράτῃ ποταμῷ εἶναι͵ ἀπέχοντα δώδεκα σταθμούς πρὸς τοῦτον οὖν ἔφη

βούλεσθαι ἐλθεῖν κἂν μὲν ᾖ ἐκεῖ͵ τὴν δίκην ἔφη χρῄζειν ἐπιθεῖναι αὐτῷ͵ ἦν

321 δὲ φύγῃ͵ ἡμεῖς ἐκεῖ πρὸς ταῦτα βουλευσόμεθα ἀκούσαντες δὲ ταῦτα οἱ

αἱρετοὶ ἀγγέλλουσι τοῖς στρατιώταις τοῖς δὲ ὑποψία μὲν ἦν ὅτι ἄγει πρὸς

βασιλέα͵ ὅμως δὲ ἐδόκει ἕπεσθαι προσαιτοῦσι δὲ μισθόν ὁ δὲ Κῦρος

ὑπισχνεῖται ἡμιόλιον πᾶσι δώσειν οὗ πρότερον ἔφερον͵ ἀντὶ δαρεικοῦ τρία

ἡμιδαρεικὰ τοῦ μηνὸς τῷ στρατιώτῃ ὅτι δὲ ἐπὶ βασιλέα ἄγοι οὐδὲ ἐνταῦθα

ἤκουσεν οὐδεὶς ἐν τῷ γε φανερῷ

4Recorrido dedieciocho etapas por Arabia

41 Ἐντεῦθεν ἐξελαύνει σταθμοὺς δύο παρασάγγας δέκα ἐπὶ τὸν Ψάρον

ποταμόν͵ οὗ ἦν τὸ εὖρος τρία πλέθρα ἐντεῦθεν ἐξελαύνει σταθμὸν ἕνα



32

παρασάγγας πέντε ἐπὶ τὸν Πύραμον ποταμόν͵ οὗ ἦν τὸ εὖρος στάδιον

ἐντεῦθεν ἐξελαύνει σταθμοὺς δύο παρασάγγας πεντεκαίδεκα εἰς Ἰσσούς͵ τῆς

Κιλικίας ἐσχάτην πόλιν ἐπὶ τῇ θαλάττῃ οἰκουμένην͵ μεγάλην καὶ 42

εὐδαίμονα ἐνταῦθα ἔμειναν ἡμέρας τρεῖς καὶ Κύρῳ παρῆσαν αἱ ἐκ

Πελοποννήσου νῆες τριάκοντα καὶ πέντε καὶ ἐπ΄ αὐταῖς ναύαρχος

Πυθαγόρας Λακεδαιμόνιος ἡγεῖτο δ΄ αὐταῖς Ταμὼς Αἰγύπτιος ἐξ Ἐφέσου͵

ἔχων ναῦς ἑτέρας Κύρου πέντε καὶ εἴκοσιν͵ αἷς ἐπολιόρκει Μίλητον͵ ὅτε

Τισσαφέρνει φίλη ἦν͵ 43 καὶ συνεπολέμει Κύρῳ πρὸς αὐτόν παρῆν δὲ καὶ

Χειρίσοφος Λακεδαιμόνιος ἐπὶ τῶν νεῶν͵ μετάπεμπτος ὑπὸ Κύρου͵

ἑπτακοσίους ἔχων ὁπλίτας͵ ὧν ἐστρατήγει παρὰ Κύρῳ αἱ δὲ νῆες ὥρμουν

παρὰ τὴν Κύρου σκηνήν ἐνταῦθα καὶ οἱ παρὰ Ἀβροκόμα μισθοφόροι

Ἕλληνες ἀποστάντες ἦλθον παρὰ Κῦρον τετρακόσιοι ὁπλῖται καὶ

συνεστρατεύοντο ἐπὶ βασιλέα 44 ἐντεῦθεν ἐξελαύνει σταθμὸν ἕνα



33

παρασάγγας πέντε ἐπὶ πύλας τῆς Κιλικίας καὶ τῆς Συρίας ἦσαν δὲ ταῦτα δύο

τείχη͵ καὶ τὸ μὲν ἔσωθεν τὸ πρὸ τῆς Κιλικίας Συέννεσις εἶχε καὶ Κιλίκων

φυλακή͵ τὸ δὲ ἔξω τὸ πρὸ τῆς Συρίας βασιλέως ἐλέγετο φυλακὴ φυλάττειν

διὰ μέσου δὲ ῥεῖ τούτων ποταμὸς Κάρσος ὄνομα͵ εὖρος πλέθρου ἅπαν δὲ τὸ

μέσον τῶν τειχῶν ἦσαν στάδιοι τρεῖς καὶ παρελθεῖν οὐκ ἦν βίᾳ ἦν γὰρ ἡ

πάροδος στενὴ καὶ τὰ τείχη εἰς τὴν θάλατταν καθήκοντα͵ ὕπερθεν δ΄ ἦσαν

πέτραι ἠλίβατοι ἐπὶ δὲ τοῖς τείχεσιν ἀμφοτέροις ἐφει 45 στήκεσαν πύλαι

ταύτης ἕνεκα τῆς παρόδου Κῦρος τὰς ναῦς μετεπέμψατο͵ ὅπως ὁπλίτας

ἀποβιβάσειεν εἴσω καὶ ἔξω τῶν πυλῶν͵ καὶ βιασόμενος τοὺς πολεμίους εἰ

φυλάττοιεν ἐπὶ ταῖς Συρίαις πύλαις͵ ὅπερ ᾤετο ποιήσειν ὁ Κῦρος τὸν

Ἀβροκόμαν͵ ἔχοντα πολὺ στράτευμα Ἀβροκόμας δὲ οὐ τοῦτ΄ ἐποίησεν͵ ἀλλ΄

ἐπεὶ ἤκουσε Κῦρον ἐν Κιλικίᾳ ὄντα͵ ἀναστρέψας ἐκ Φοινίκης παρὰ βασιλέα

ἀπήλαυνεν͵ ἔχων͵ ὡς ἐλέγετο͵ 46 τριάκοντα μυριάδας στρατιᾶς ἐντεῦθεν



34

ἐξελαύνει διὰ Συρίας σταθμὸν ἕνα παρασάγγας πέντε εἰς Μυρίανδον͵ πόλιν

οἰκουμένην ὑπὸ Φοινίκων ἐπὶ τῇ θαλάττῃ ἐμπόριον δ΄ ἦν τὸ χωρίον καὶ

ὥρμουν αὐτόθι ὁλκάδες πολλαί ἐνταῦθ΄ ἔμεινεν 47 ἡμέρας ἑπτά καὶ Ξενίας

ὁ Ἀρκὰς [στρατηγὸς] καὶ Πασίων ὁ Μεγαρεὺς ἐμβάντες εἰς πλοῖον καὶ τὰ

πλείστου ἄξια ἐνθέμενοι ἀπέπλευσαν͵ ὡς μὲν τοῖς πλείστοις ἐδόκουν

φιλοτιμηθέντες ὅτι τοὺς στρατιώτας αὐτῶν τοὺς παρὰ Κλέαρχον ἀπελθόντας

ὡς ἀπιόντας εἰς τὴν Ἑλλάδα πάλιν καὶ οὐ πρὸς βασιλέα εἴα Κῦρος τὸν

Κλέαρχον ἔχειν ἐπεὶ δ΄ ἦσαν ἀφανεῖς͵ διῆλθε λόγος ὅτι διώκει αὐτοὺς Κῦρος

τριήρεσι καὶ οἱ μὲν ηὔχοντο ὡς δειλοὺς ὄντας αὐτοὺς ληφθῆναι͵ οἱ δ΄ 48

ᾤκτιρον εἰ ἁλώσοιντο Κῦρος δὲ συγκαλέσας τοὺς στρατηγοὺς εἶπεν

Ἀπολελοίπασιν ἡμᾶς Ξενίας καὶ Πασίων ἀλλ΄ εὖ γε μέντοι ἐπιστάσθων ὅτι

οὔτε ἀποδεδράκασιν οἶδα γὰρ ὅπῃ οἴχονται οὔτε ἀποπεφεύγασιν ἔχω γὰρ

τριήρεις ὥστε ἑλεῖν τὸ ἐκείνων πλοῖον ἀλλὰ μὰ τοὺς θεοὺς οὐκ ἔγωγε



35

αὐτοὺς διώξω͵ οὐδ΄ ἐρεῖ οὐδεὶς ὡς ἐγὼ ἕως μὲν ἂν παρῇ τις χρῶμαι͵ ἐπειδὰν

δὲ ἀπιέναι βούληται͵ συλλαβὼν καὶ αὐτοὺς κακῶς ποιῶ καὶ τὰ χρήματα

ἀποσυλῶ ἀλλὰ ἴτωσαν͵ εἰδότες ὅτι κακίους εἰσὶ περὶ ἡμᾶς ἢ ἡμεῖς περὶ

ἐκείνους καίτοι ἔχω γε αὐτῶν καὶ τέκνα καὶ γυναῖκας ἐν Τράλλεσι

φρουρούμενα ἀλλ΄ οὐδὲ τούτων στερήσονται͵ 49 ἀλλ΄ ἀπολήψονται τῆς

πρόσθεν ἕνεκα περὶ ἐμὲ ἀρετῆς καὶ ὁ μὲν ταῦτα εἶπεν οἱ δὲ Ἕλληνες͵ εἴ τις

καὶ ἀθυμότερος ἦν πρὸς τὴν ἀνάβασιν͵ ἀκούοντες τὴν Κύρου ἀρετὴν ἥδιον

καὶ προθυμότερον συνεπορεύοντο Μετὰ ταῦτα Κῦρος ἐξελαύνει σταθμοὺς

τέτταρας παρασάγγας εἴκοσιν ἐπὶ τὸν Χάλον ποταμόν͵ ὄντα τὸ εὖρος

πλέθρου͵ πλήρη δ΄ ἰχθύων μεγάλων καὶ πραέων͵ οὓς οἱ Σύροι θεοὺς ἐνόμιζον

καὶ ἀδικεῖν οὐκ εἴων͵ οὐδὲ τὰς περιστεράς αἱ δὲ κῶμαι ἐν αἷς ἐσκήνουν

Παρυσάτιδος ἦσαν εἰς ζώνην δεδομέναι 410 ἐντεῦθεν ἐξελαύνει σταθμοὺς

πέντε παρασάγγας τριάκοντα ἐπὶ τὰς πηγὰς τοῦ Δάρδατος ποταμοῦ͵ οὗ τὸ



36

εὖρος πλέθρου ἐνταῦθα ἦσαν τὰ Βελέσυος βασίλεια τοῦ Συρίας ἄρξαντος͵

καὶ παράδεισος πάνυ μέγας καὶ καλός͵ ἔχων πάντα ὅσα ὧραι φύουσι Κῦρος

δ΄ αὐτὸν ἐξέκοψε καὶ τὰ βασίλεια κατέκαυσεν

El ejeacutercito desconfiacutea de las intenciones de Ciro

411 ἐντεῦθεν ἐξελαύνει σταθμοὺς τρεῖς παρασάγγας πεντεκαίδεκα ἐπὶ τὸν

Εὐφράτην ποταμόν͵ ὄντα τὸ εὖρος τεττάρων σταδίων καὶ πόλις αὐτόθι ᾠκεῖτο

μεγάλη καὶ εὐδαίμων Θάψακος ὄνομα ἐνταῦθα ἔμεινεν ἡμέρας πέντε καὶ

Κῦρος μεταπεμψάμενος τοὺς στρατηγοὺς τῶν Ἑλλήνων ἔλεγεν ὅτι ἡ ὁδὸς

ἔσοιτο πρὸς βασιλέα μέγαν εἰς Βαβυλῶνα καὶ κελεύει αὐτοὺς λέγειν ταῦτα τοῖς

στρατιώταις καὶ 412 ἀναπείθειν ἕπεσθαι οἱ δὲ ποιήσαντες ἐκκλησίαν

ἀπήγγελλον ταῦτα οἱ δὲ στρατιῶται ἐχαλέπαινον τοῖς στρατηγοῖς͵ καὶ ἔφασαν

αὐτοὺς πάλαι ταῦτ΄ εἰδότας κρύπτειν͵ καὶ οὐκ ἔφασαν ἰέναι͵ ἐὰν μή τις αὐτοῖς

χρήματα διδῷ͵ ὥσπερ τοῖς προτέροις μετὰ Κύρου ἀναβᾶσι παρὰ τὸν πατέρα



37

τοῦ Κύρου͵ καὶ ταῦτα οὐκ ἐπὶ μάχην ἰόντων͵ ἀλλὰ καλοῦντος τοῦ πατρὸς

Κῦρον 413 ταῦτα οἱ στρατηγοὶ Κύρῳ ἀπήγγελλον ὁ δ΄ ὑπέσχετο ἀνδρὶ

ἑκάστῳ δώσειν πέντε ἀργυρίου μνᾶς͵ ἐπὰν εἰς Βαβυλῶνα ἥκωσι͵ καὶ τὸν

μισθὸν ἐντελῆ μέχρι ἂν καταστήσῃ τοὺς Ἕλληνας εἰς Ἰωνίαν πάλιν τὸ μὲν δὴ

πολὺ τοῦ Ἑλληνικοῦ οὕτως ἐπείσθη Μένων δὲ πρὶν δῆλον εἶναι τί ποιήσουσιν

οἱ ἄλλοι στρατιῶται͵ πότερον ἕψονται Κύρῳ ἢ οὔ͵ συνέλεξε τὸ αὑτοῦ

στράτευμα χωρὶς τῶν ἄλλων καὶ ἔλεξε τάδε 414 Ἄνδρες͵ ἐάν μοι πεισθῆτε͵

οὔτε κινδυνεύσαντες οὔτε πονήσαντες τῶν ἄλλων πλέον προτιμήσεσθε

στρατιωτῶν ὑπὸ Κύρου τί οὖν κελεύω ποιῆσαι νῦν δεῖται Κῦρος ἕπεσθαι τοὺς

Ἕλληνας ἐπὶ βασιλέα ἐγὼ οὖν φημι ὑμᾶς χρῆναι διαβῆναι τὸν Εὐφράτην

ποταμὸν πρὶν δῆλον εἶναι ὅ τι οἱ 415 ἄλλοι Ἕλληνες ἀποκρινοῦνται Κύρῳ ἢν

μὲν γὰρ ψηφίσωνται ἕπεσθαι͵ ὑμεῖς δόξετε αἴτιοι εἶναι ἄρξαντες τοῦ

διαβαίνειν͵ καὶ ὡς προθυμοτάτοις οὖσιν ὑμῖν χάριν εἴσεται Κῦρος καὶ



38

ἀποδώσει ἐπίσταται δ΄ εἴ τις καὶ ἄλλος ἢν δὲ ἀποψηφίσωνται οἱ ἄλλοι͵ ἄπιμεν

μὲν ἅπαντες τοὔμπαλιν͵ ὑμῖν δὲ ὡς μόνοις πειθομένοις πιστοτάτοις χρήσεται

καὶ εἰς φρούρια καὶ εἰς λοχαγίας͵ καὶ ἄλλου οὗτινος ἂν δέησθε οἶδα 416 ὅτι ὡς

φίλοι τεύξεσθε Κύρου ἀκούσαντες ταῦτα ἐπείθοντο καὶ διέβησαν πρὶν τοὺς

ἄλλους ἀποκρίνασθαι Κῦρος δ΄ ἐπεὶ ᾔσθετο διαβεβηκότας͵ ἥσθη τε καὶ τῷ

στρατεύματι πέμψας Γλοῦν εἶπεν Ἐγὼ μέν͵ ὦ ἄνδρες͵ ἤδη ὑμᾶς ἐπαινῶ ὅπως

δὲ καὶ ὑμεῖς ἐμὲ ἐπαινέσετε ἐμοὶ μελήσει͵ ἢ μηκέτι με Κῦρον νομίζετε 417 οἱ

μὲν δὴ στρατιῶται ἐν ἐλπίσι μεγάλαις ὄντες ηὔχοντο αὐτὸν εὐτυχῆσαι͵ Μένωνι

δὲ καὶ δῶρα ἐλέγετο πέμψαι μεγαλοπρεπῶς

Ciro y sus hombres cruzan el Eacuteufrates y llegan a Arabia

ταῦτα δὲ ποιήσας διέβαινε συνείπετο δὲ καὶ τὸ ἄλλο στράτευμα αὐτῷ ἅπαν

καὶ τῶν διαβαινόντων τὸν ποταμὸν οὐδεὶς ἐβρέχθη ἀνωτέρω τῶν μαστῶν 418

ὑπὸ τοῦ ποταμοῦ οἱ δὲ Θαψακηνοὶ ἔλεγον ὅτι οὐπώποθ΄ οὗτος ὁ ποταμὸς



39

διαβατὸς γένοιτο πεζῇ εἰ μὴ τότε͵ ἀλλὰ πλοίοις͵ ἃ τότε Ἀβροκόμας προϊὼν

κατέκαυσεν͵ ἵνα μὴ Κῦρος διαβῇ ἐδόκει δὴ θεῖον εἶναι καὶ σαφῶς ὑποχωρῆσαι

τὸν 419 ποταμὸν Κύρῳ ὡς βασιλεύσοντι ἐντεῦθεν ἐξελαύνει διὰ τῆς Συρίας

σταθμοὺς ἐννέα παρασάγγας πεντήκοντα καὶ ἀφικνοῦνται πρὸς τὸν Ἀράξην

ποταμόν ἐνταῦθα ἦσαν κῶμαι πολλαὶ μεσταὶ σίτου καὶ οἴνου ἐνταῦθα ἔμειναν

ἡμέρας

5Incidentes entre los generales griegos Clearco Menoacuten y

Proacutexeno

51 τρεῖς καὶ ἐπεσιτίσαντο ἐντεῦθεν ἐξελαύνει διὰ τῆς Ἀραβίας τὸν Εὐφράτην

ποταμὸν ἐν δεξιᾷ ἔχων σταθμοὺς ἐρήμους πέντε παρασάγγας τριάκοντα καὶ

πέντε ἐν τούτῳ δὲ τῷ τόπῳ ἦν μὲν ἡ γῆ πεδίον ἅπαν ὁμαλὲς ὥσπερ θάλαττα͵

ἀψινθίου δὲ πλῆρες εἰ δέ τι καὶ ἄλλο ἐνῆν ὕλης ἢ καλάμου͵ ἅπαντα ἦσαν 52

εὐώδη ὥσπερ ἀρώματα δένδρον δ΄ οὐδὲν ἐνῆν͵ θηρία δὲ παντοῖα͵ πλεῖστοι



40

ὄνοι ἄγριοι͵ πολλαὶ δὲ στρουθοὶ αἱ μεγάλαι ἐνῆσαν δὲ καὶ ὠτίδες καὶ

δορκάδες ταῦτα δὲ τὰ θηρία οἱ ἱππεῖς ἐνίοτε ἐδίωκον καὶ οἱ μὲν ὄνοι͵ ἐπεί τις

διώκοι͵ προδραμόντες ἕστασαν πολὺ γὰρ τῶν ἵππων ἔτρεχον θᾶττον καὶ

πάλιν͵ ἐπεὶ πλησιάζοιεν οἱ ἵπποι͵ ταὐτὸν ἐποίουν͵ καὶ οὐκ ἦν λαβεῖν͵ εἰ μὴ

διαστάντες οἱ ἱππεῖς θηρῷεν διαδεχόμενοι τὰ δὲ κρέα τῶν ἁλισκομένων ἦν

παραπλήσια τοῖς ἐλαφείοις͵ 53 ἁπαλώτερα δέ στρουθὸν δὲ οὐδεὶς ἔλαβεν οἱ

δὲ διώξαντες τῶν ἱππέων ταχὺ ἐπαύοντο πολὺ γὰρ ἀπέσπα φεύγουσα͵ τοῖς μὲν

ποσὶ δρόμῳ͵ ταῖς δὲ πτέρυξιν αἴρουσα͵ ὥσπερ ἱστίῳ χρωμένη τὰς δὲ ὠτίδας ἄν

τις ταχὺ ἀνιστῇ ἔστι λαμβάνειν πέτονται γὰρ βραχὺ ὥσπερ πέρδικες καὶ ταχὺ

ἀπαγορεύουσι 54 τὰ δὲ κρέα αὐτῶν ἥδιστα ἦν πορευόμενοι δὲ διὰ ταύτης τῆς

χώρας ἀφικνοῦνται ἐπὶ τὸν Μάσκαν ποταμόν͵ τὸ εὖρος πλεθριαῖον ἐνταῦθα ἦν

πόλις ἐρήμη͵ μεγάλη͵ ὄνομα δ΄ αὐτῇ Κορσωτή περιερρεῖτο δ΄ αὕτη ὑπὸ τοῦ

Μάσκα κύκλῳ 55 ἐνταῦθ΄ ἔμειναν ἡμέρας τρεῖς καὶ ἐπεσιτίσαντο ἐντεῦθεν



41

ἐξελαύνει σταθμοὺς ἐρήμους τρισκαίδεκα παρασάγγας ἐνενήκοντα τὸν

Εὐφράτην ποταμὸν ἐν δεξιᾷ ἔχων͵ καὶ ἀφικνεῖται ἐπὶ Πύλας ἐν τούτοις τοῖς

σταθμοῖς πολλὰ τῶν ὑποζυγίων ἀπώλετο ὑπὸ λιμοῦ οὐ γὰρ ἦν χόρτος οὐδὲ

ἄλλο οὐδὲν δένδρον͵ ἀλλὰ ψιλὴ ἦν ἅπασα ἡ χώρα οἱ δὲ ἐνοικοῦντες ὄνους

ἀλέτας παρὰ τὸν ποταμὸν ὀρύττοντες καὶ ποιοῦντες εἰς Βαβυλῶνα ἦγον καὶ

ἐπώλουν καὶ ἀνταγοράζοντες σῖτον 56 ἔζων τὸ δὲ στράτευμα ὁ σῖτος ἐπέλιπε͵

καὶ πρίασθαι οὐκ ἦν εἰ μὴ ἐν τῇ Λυδίᾳ ἀγορᾷ ἐν τῷ Κύρου βαρβαρικῷ͵ τὴν

καπίθην ἀλεύρων ἢ ἀλφίτων τεττάρων σίγλων ὁ δὲ σίγλος δύναται ἑπτὰ

ὀβολοὺς καὶ ἡμιωβέλιον Ἀττικούς ἡ δὲ καπίθη δύο χοίνικας Ἀττικὰς ἐχώρει

κρέα οὖν ἐσθίοντες οἱ στρατιῶται διεγίγνοντο 57 ν δὲ τούτων τῶν σταθμῶν

οὓς πάνυ μακροὺς ἤλαυνεν͵ ὁπότε ἢ πρὸς ὕδωρ βούλοιτο διατελέσαι ἢ πρὸς

χιλόν καὶ δή ποτε στενοχωρίας καὶ πηλοῦ φανέντος ταῖς ἁμάξαις δυσπορεύτου

ἐπέστη ὁ Κῦρος σὺν τοῖς περὶ αὐτὸν ἀρίστοις καὶ εὐδαιμονεστάτοις καὶ ἔταξε



42

Γλοῦν καὶ Πίγρητα λαβόντας τοῦ βαρβαρικοῦ στρατοῦ συνεκβιβάζειν τὰς

ἁμάξας 58 ἐπεὶ δ΄ ἐδόκουν αὐτῷ σχολαίως ποιεῖν͵ ὥσπερ ὀργῇ ἐκέλευσε τοὺς

περὶ αὐτὸν Πέρσας τοὺς κρατίστους συνεπισπεῦσαι τὰς ἁμάξας ἔνθα δὴ μέρος

τι τῆς εὐταξίας ἦν θεάσασθαι ῥίψαντες γὰρ τοὺς πορφυροῦς κάνδυς ὅπου

ἔτυχεν ἕκαστος ἑστηκώς͵ ἵεντο ὥσπερ ἂν δράμοι τις ἐπὶ νίκῃ καὶ μάλα κατὰ

πρανοῦς γηλόφου͵ ἔχοντες τούτους τε τοὺς πολυτελεῖς χιτῶνας καὶ τὰς

ποικίλας ἀναξυρίδας͵ ἔνιοι δὲ καὶ στρεπτοὺς περὶ τοῖς τραχήλοις καὶ ψέλια περὶ

ταῖς χερσίν εὐθὺς δὲ σὺν τούτοις εἰσπηδήσαντες εἰς τὸν πηλὸν θᾶττον ἢ ὥς τις

ἂν ᾤετο 59 μετεώρους ἐξεκόμισαν τὰς ἁμάξας τὸ δὲ σύμπαν δῆλος ἦν Κῦρος

ὡς σπεύδων πᾶσαν τὴν ὁδὸν καὶ οὐ διατρίβων ὅπου μὴ ἐπισιτισμοῦ ἕνεκα ἤ

τινος ἄλλου ἀναγκαίου ἐκαθέζετο͵ νομίζων͵ ὅσῳ θᾶττον ἔλθοι͵ τοσούτῳ

ἀπαρασκευαστοτέρῳ βασιλεῖ μαχεῖσθαι͵ ὅσῳ δὲ σχολαίτερον͵ τοσούτῳ πλέον

συναγείρεσθαι βασιλεῖ στράτευμα καὶ συνιδεῖν δ΄ ἦν τῷ προσέχοντι τὸν νοῦν



43

τῇ βασιλέως ἀρχῇ πλήθει μὲν χώρας καὶ ἀνθρώπων ἰσχυρὰ οὖσα͵ τοῖς δὲ

μήκεσι τῶν ὁδῶν καὶ τῷ διεσπάσθαι τὰς δυνάμεις ἀσθενής͵ εἴ τις διὰ ταχέων

τὸν 510 πόλεμον ποιοῖτο πέραν δὲ τοῦ Εὐφράτου ποταμοῦ κατὰ τοὺς ἐρήμους

σταθμοὺς ἦν πόλις εὐδαίμων καὶ μεγάλη͵ ὄνομα δὲ Χαρμάνδη ἐκ ταύτης οἱ

στρατιῶται ἠγόραζον τὰ ἐπιτήδεια͵ σχεδίαις διαβαίνοντες ὧδε διφθέρας ἃς

εἶχον στεγάσματα ἐπίμπλασαν χόρτου κούφου͵ εἶτα συνῆγον καὶ συνέσπων͵ ὡς

μὴ ἅπτεσθαι τῆς κάρφης τὸ ὕδωρ ἐπὶ τούτων διέβαινον καὶ ἐλάμβανον τὰ

ἐπιτήδεια͵ οἶνόν τε ἐκ τῆς βαλάνου πεποιημένον τῆς ἀπὸ τοῦ φοίνικος καὶ σῖτον

μελίνης 511 τοῦτο γὰρ ἦν ἐν τῇ χώρᾳ πλεῖστον ἀμφιλεξάντων δέ τι ἐνταῦθα

τῶν τε τοῦ Μένωνος στρατιωτῶν καὶ τῶν τοῦ Κλεάρχου ὁ Κλέαρχος κρίνας

ἀδικεῖν τὸν τοῦ Μένωνος πληγὰς ἐνέβαλεν ὁ δὲ ἐλθὼν πρὸς τὸ ἑαυτοῦ

στράτευμα ἔλεγεν ἀκούσαντες δὲ οἱ στρατιῶται ἐχαλέπαινον καὶ 512

ὠργίζοντο ἰσχυρῶς τῷ Κλεάρχῳ τῇ δὲ αὐτῇ ἡμέρᾳ Κλέαρχος ἐλθὼν ἐπὶ τὴν



44

διάβασιν τοῦ ποταμοῦ καὶ ἐκεῖ κατασκεψάμενος τὴν ἀγορὰν ἀφιππεύει ἐπὶ τὴν

ἑαυτοῦ σκηνὴν διὰ τοῦ Μένωνος στρατεύματος σὺν ὀλίγοις τοῖς περὶ αὐτόν

Κῦρος δὲ οὔπω ἧκεν͵ ἀλλ΄ ἔτι προσήλαυνε τῶν δὲ Μένωνος στρατιωτῶν ξύλα

σχίζων τις ὡς εἶδε Κλέαρχον διελαύνοντα͵ ἵησι τῇ ἀξίνῃ καὶ οὗτος μὲν αὐτοῦ

ἥμαρτεν ἄλλος δὲ λίθῳ καὶ ἄλλος͵ εἶτα 513 πολλοί͵ κραυγῆς γενομένης ὁ δὲ

καταφεύγει εἰς τὸ ἑαυτοῦ στράτευμα͵ καὶ εὐθὺς παραγγέλλει εἰς τὰ ὅπλα καὶ

τοὺς μὲν ὁπλίτας αὐτοῦ ἐκέλευσε μεῖναι τὰς ἀσπίδας πρὸς τὰ γόνατα θέντας͵

αὐτὸς δὲ λαβὼν τοὺς Θρᾷκας καὶ τοὺς ἱππέας οἳ ἦσαν αὐτῷ ἐν τῷ στρατεύματι

πλείους ἢ τετταράκοντα͵ τούτων δὲ οἱ πλεῖστοι Θρᾷκες͵ ἤλαυνεν ἐπὶ τοὺς

Μένωνος͵ ὥστ΄ ἐκείνους ἐκπεπλῆχθαι καὶ αὐτὸν Μένωνα͵ καὶ τρέχειν ἐπὶ τὰ

ὅπλα οἱ 514 δὲ καὶ ἕστασαν ἀποροῦντες τῷ πράγματι ὁ δὲ Πρόξενος (ἔτυχε

γὰρ ὕστερος προσιὼν καὶ τάξις αὐτῷ ἑπομένη τῶν ὁπλιτῶν) εὐθὺς οὖν εἰς τὸ

μέσον ἀμφοτέρων ἄγων ἔθετο τὰ ὅπλα καὶ ἐδεῖτο τοῦ Κλεάρχου μὴ ποιεῖν



45

ταῦτα ὁ δ΄ ἐχαλέπαινεν ὅτι αὐτοῦ ὀλίγου δεήσαντος καταλευσθῆναι πράως

λέγοι τὸ αὑτοῦ πάθος͵ ἐκέλευσέ τε αὐτὸν ἐκ τοῦ μέσου 515 ἐξίστασθαι ἐν

τούτῳ δ΄ ἐπῄει καὶ Κῦρος καὶ ἐπύθετο τὸ πρᾶγμα εὐθὺς δ΄ ἔλαβε τὰ παλτὰ εἰς

τὰς χεῖρας καὶ σὺν τοῖς παροῦσι τῶν πιστῶν ἧκεν ἐλαύνων εἰς τὸ μέσον͵ καὶ

516 λέγει τάδε Κλέαρχε καὶ Πρόξενε καὶ οἱ ἄλλοι οἱ παρόντες Ἕλληνες͵ οὐκ

ἴστε ὅ τι ποιεῖτε εἰ γάρ τινα ἀλλήλοις μάχην συνάψετε͵ νομίζετε ἐν τῇδε τῇ

ἡμέρᾳ ἐμέ τε κατακεκόψεσθαι καὶ ὑμᾶς οὐ πολὺ ἐμοῦ ὕστερον κακῶς γὰρ τῶν

ἡμετέρων ἐχόντων πάντες οὗτοι οὓς ὁρᾶτε βάρβαροι πολεμιώτεροι 517 ἡμῖν

ἔσονται τῶν παρὰ βασιλεῖ ὄντων ἀκούσας ταῦτα ὁ Κλέαρχος ἐν ἑαυτῷ

ἐγένετο καὶ παυσάμενοι ἀμφότεροι κατὰ χώραν ἔθεντο τὰ ὅπλα

6Traicioacuten y ejecucioacuten de Orontas

61 Ἐντεῦθεν προϊόντων ἐφαίνετο ἴχνια ἵππων καὶ κόπρος εἰκάζετο δ΄ εἶναι ὁ

στίβος ὡς δισχιλίων ἵππων οὗτοι προϊόντες ἔκαιον καὶ χιλὸν καὶ εἴ τι ἄλλο



46

χρήσιμον ἦν Ὀρόντας δέ͵ Πέρσης ἀνήρ͵ γένει τε προσήκων βασιλεῖ καὶ τὰ

πολέμια λεγόμενος ἐν τοῖς ἀρίστοις Περσῶν ἐπιβουλεύει 62 Κύρῳ καὶ πρόσθεν

πολεμήσας͵ καταλλαγεὶς δέ οὗτος Κύρῳ εἶπεν͵ εἰ αὐτῷ δοίη ἱππέας χιλίους͵

ὅτι τοὺς προκατακαίοντας ἱππέας ἢ κατακαίνοι ἂν ἐνεδρεύσας ἢ ζῶντας

πολλοὺς αὐτῶν ἂν ἕλοι καὶ κωλύσειε τοῦ καίειν ἐπιόντας͵ καὶ ποιήσειεν ὥστε

μήποτε δύνασθαι αὐτοὺς ἰδόντας τὸ Κύρου στράτευμα βασιλεῖ διαγγεῖλαι τῷ

δὲ Κύρῳ ἀκούσαντι ταῦτα ἐδόκει ὠφέλιμα εἶναι͵ καὶ ἐκέλευεν αὐτὸν λαμβάνειν

μέρος παρ΄ ἑκάστου 63 τῶν ἡγεμόνων ὁ δ΄ Ὀρόντας νομίσας ἑτοίμους εἶναι

αὑτῷ τοὺς ἱππέας γράφει ἐπιστολὴν παρὰ βασιλέα ὅτι ἥξοι ἔχων ἱππέας ὡς ἂν

δύνηται πλείστους ἀλλὰ φράσαι τοῖς αὑτοῦ ἱππεῦσιν ἐκέλευεν ὡς φίλιον αὐτὸν

ὑποδέχεσθαι ἐνῆν δὲ ἐν τῇ ἐπιστολῇ καὶ τῆς πρόσθεν φιλίας ὑπομνήματα καὶ

πίστεως ταύτην τὴν ἐπιστολὴν δίδωσι πιστῷ ἀνδρί͵ ὡς 64 ᾤετο ὁ δὲ λαβὼν

Κύρῳ δίδωσιν ἀναγνοὺς δὲ αὐτὴν ὁ Κῦρος συλλαμβάνει Ὀρόνταν͵ καὶ



47

συγκαλεῖ εἰς τὴν ἑαυτοῦ σκηνὴν Πέρσας τοὺς ἀρίστους τῶν περὶ αὐτὸν ἑπτά͵

καὶ τοὺς τῶν Ἑλλήνων στρατηγοὺς ἐκέλευσεν ὁπλίτας ἀγαγεῖν͵ τούτους δὲ

θέσθαι τὰ ὅπλα περὶ τὴν αὑτοῦ σκηνήν οἱ δὲ 65 ταῦτα ἐποίησαν͵ ἀγαγόντες ὡς

τρισχιλίους ὁπλίτας Κλέαρχον δὲ καὶ εἴσω παρεκάλεσε σύμβουλον͵ ὅς γε καὶ

αὐτῷ καὶ τοῖς ἄλλοις ἐδόκει προτιμηθῆναι μάλιστα τῶν Ἑλλήνων ἐπεὶ δ΄

ἐξῆλθεν͵ ἀπήγγειλε τοῖς φίλοις τὴν κρίσιν τοῦ 66 Ὀρόντα ὡς ἐγένετο οὐ γὰρ

ἀπόρρητον ἦν ἔφη δὲ Κῦρον ἄρχειν τοῦ λόγου ὧδε Παρεκάλεσα ὑμᾶς͵ ἄνδρες

φίλοι͵ ὅπως σὺν ὑμῖν βουλευόμενος ὅ τι δίκαιόν ἐστι καὶ πρὸς θεῶν καὶ πρὸς

ἀνθρώπων͵ τοῦτο πράξω περὶ Ὀρόντα τουτουί τοῦτον γὰρ πρῶτον μὲν ὁ ἐμὸς

πατὴρ ἔδωκεν ὑπήκοον εἶναι ἐμοί ἐπεὶ δὲ ταχθείς͵ ὡς ἔφη αὐτός͵ ὑπὸ τοῦ ἐμοῦ

ἀδελφοῦ οὗτος ἐπολέμησεν ἐμοὶ ἔχων τὴν ἐν Σάρδεσιν ἀκρόπολιν͵ καὶ ἐγὼ

αὐτὸν προσπολεμῶν ἐποίησα ὥστε δόξαι τούτῳ τοῦ πρὸς ἐμὲ πολέμου

παύσασθαι͵ καὶ δεξιὰν ἔλαβον καὶ ἔδωκα͵ 67 μετὰ ταῦτα͵ ἔφη͵ Ὀρόντα͵ ἔστιν



48

ὅ τι σε ἠδίκησα ἀπεκρίνατο ὅτι οὔ πάλιν δὲ ὁ Κῦρος ἠρώτα Οὐκοῦν ὕστερον͵

ὡς αὐτὸς σὺ ὁμολογεῖς͵ οὐδὲν ὑπ΄ ἐμοῦ ἀδικούμενος ἀποστὰς εἰς Μυσοὺς

κακῶς ἐποίεις τὴν ἐμὴν χώραν ὅ τι ἐδύνω ἔφη Ὀρόντας Οὐκοῦν͵ ἔφη ὁ

Κῦρος͵ ὁπότ΄ αὖ ἔγνως τὴν σαυτοῦ δύναμιν͵ ἐλθὼν ἐπὶ τὸν τῆς Ἀρτέμιδος

βωμὸν μεταμέλειν τέ σοι ἔφησθα καὶ πείσας ἐμὲ πιστὰ πάλιν ἔδωκάς μοι καὶ

ἔλαβες παρ΄ ἐμοῦ καὶ ταῦθ΄ ὡμολόγει Ὀρόντας 68 Τί οὖν͵ ἔφη ὁ Κῦρος͵

ἀδικηθεὶς ὑπ΄ ἐμοῦ νῦν τὸ τρίτον ἐπιβουλεύων μοι φανερὸς γέγονας εἰπόντος

δὲ τοῦ Ὀρόντα ὅτι οὐδὲν ἀδικηθείς͵ ἠρώτησεν ὁ Κῦρος αὐτόν Ὁμολογεῖς οὖν

περὶ ἐμὲ ἄδικος γεγενῆσθαι ῏Η γὰρ ἀνάγκη͵ ἔφη Ὀρόντας ἐκ τούτου πάλιν

ἠρώτησεν ὁ Κῦρος Ἔτι οὖν ἂν γένοιο τῷ ἐμῷ ἀδελφῷ πολέμιος͵ ἐμοὶ δὲ φίλος

καὶ πιστός ὁ δὲ ἀπεκρίνατο ὅτι οὐδ΄ εἰ γενοίμην͵ ὦ Κῦρε͵ σοί γ΄ ἄν 69 ποτε ἔτι

δόξαιμι πρὸς ταῦτα Κῦρος εἶπε τοῖς παροῦσιν Ὁ μὲν ἀνὴρ τοιαῦτα μὲν

πεποίηκε͵ τοιαῦτα δὲ λέγει ὑμῶν δὲ σὺ πρῶτος͵ ὦ Κλέαρχε͵ ἀπόφηναι γνώμην



49

ὅ τι σοι δοκεῖ Κλέαρχος δὲ εἶπε τάδε Συμβουλεύω ἐγὼ τὸν ἄνδρα τοῦτον

ἐκποδὼν ποιεῖσθαι ὡς τάχιστα͵ ὡς μηκέτι δέῃ τοῦτον φυλάττεσθαι͵ ἀλλὰ σχολὴ

ᾖ ἡμῖν͵ τὸ κατὰ τοῦτον εἶναι͵ τοὺς 610 ἐθελοντὰς τούτους εὖ ποιεῖν ταύτῃ δὲ

τῇ γνώμῃ ἔφη καὶ τοὺς ἄλλους προσθέσθαι μετὰ ταῦτα͵ ἔφη͵ κελεύοντος

Κύρου ἔλαβον τῆς ζώνης τὸν Ὀρόνταν ἐπὶ θανάτῳ ἅπαντες ἀναστάντες καὶ οἱ

συγγενεῖς εἶτα δ΄ ἐξῆγον αὐτὸν οἷς προσετάχθη ἐπεὶ δὲ εἶδον αὐτὸν οἵπερ

πρόσθεν προσεκύνουν͵ καὶ τότε προσεκύνησαν͵ καίπερ εἰδότες ὅτι ἐπὶ θάνατον

611 ἄγοιτο ἐπεὶ δὲ εἰς τὴν Ἀρταπάτου σκηνὴν εἰσήχθη͵ τοῦ πιστοτάτου τῶν

Κύρου σκηπτούχων͵ μετὰ ταῦτα οὔτε ζῶντα Ὀρόνταν οὔτε τεθνηκότα οὐδεὶς

εἶδε πώποτε͵ οὐδὲ ὅπως ἀπέθανεν οὐδεὶς εἰδὼς ἔλεγεν εἴκαζον δὲ ἄλλοι ἄλλως

τάφος δὲ οὐδεὶς πώποτε αὐτοῦ ἐφάνη



50

7El ejeacutercito de Ciro llega a Babilonia Promesasde Ciro a sus

hombres

71 Ἐντεῦθεν ἐξελαύνει διὰ τῆς Βαβυλωνίας σταθμοὺς τρεῖς παρασάγγας

δώδεκα ἐν δὲ τῷ τρίτῳ σταθμῷ Κῦρος ἐξέτασιν ποιεῖται τῶν Ἑλλήνων καὶ τῶν

βαρβάρων ἐν τῷ πεδίῳ περὶ μέσας νύκτας ἐδόκει γὰρ εἰς τὴν ἐπιοῦσαν ἕω

ἥξειν βασιλέα σὺν τῷ στρατεύματι μαχούμενον καὶ ἐκέλευε Κλέαρχον μὲν τοῦ

δεξιοῦ κέρως ἡγεῖσθαι͵ Μένωνα δὲ τὸν Θετταλὸν τοῦ εὐωνύμου͵ αὐτὸς δὲ τοὺς

ἑαυτοῦ διέταξε 72 μετὰ δὲ τὴν ἐξέτασιν ἅμα τῇ ἐπιούσῃ ἡμέρᾳ ἥκοντες

αὐτόμολοι παρὰ μεγάλου βασιλέως ἀπήγγελλον Κύρῳ περὶ τῆς βασιλέως

στρατιᾶς Κῦρος δὲ συγκαλέσας τοὺς στρατηγοὺς καὶ λοχαγοὺς τῶν Ἑλλήνων

συνεβουλεύετό τε πῶς ἂν τὴν 73 μάχην ποιοῖτο καὶ αὐτὸς παρῄνει θαρρύνων

τοιάδε Ὦ ἄνδρες Ἕλληνες͵ οὐκ ἀνθρώπων ἀπορῶν βαρβάρων συμμάχους

ὑμᾶς ἄγω͵ ἀλλὰ νομίζων ἀμείνονας καὶ κρείττους πολλῶν βαρβάρων ὑμᾶς

εἶναι͵ διὰ τοῦτο προσέλαβον ὅπως οὖν ἔσεσθε ἄνδρες ἄξιοι τῆς ἐλευθερίας ἧς

κέκτησθε καὶ ἧς ὑμᾶς ἐγὼ εὐδαιμονίζω εὖ γὰρ ἴστε ὅτι τὴν ἐλευθερίαν ἑλοίμην

ἂν ἀντὶ ὧν ἔχω πάντων καὶ ἄλλων πολλαπλασίων 74 ὅπως δὲ καὶ εἰδῆτε εἰς

οἷον ἔρχεσθε ἀγῶνα͵ ὑμᾶς εἰδὼς διδάξω τὸ μὲν γὰρ πλῆθος πολὺ καὶ κραυγῇ

πολλῇ ἐπίασιν ἂν δὲ ταῦτα ἀνάσχησθε͵ τὰ ἄλλα καὶ αἰσχύνεσθαί μοι δοκῶ

οἵους ἡμῖν γνώσεσθε τοὺς ἐν τῇ χώρᾳ ὄντας ἀνθρώπους ὑμῶν δὲ ἀνδρῶν



51

ὄντων καὶ εὖ τῶν ἐμῶν γενομένων͵ ἐγὼ ὑμῶν τὸν μὲν οἴκαδε βουλόμενον

ἀπιέναι τοῖς οἴκοι ζηλωτὸν ποιήσω ἀπελθεῖν͵ πολλοὺς δὲ οἶμαι ποιήσειν τὰ 75

παρ΄ ἐμοὶ ἑλέσθαι ἀντὶ τῶν οἴκοι ἐνταῦθα Γαυλίτης παρών͵ φυγὰς Σάμιος͵

πιστὸς δὲ Κύρῳ͵ εἶπεν Καὶ μήν͵ ὦ Κῦρε͵ λέγουσί τινες ὅτι πολλὰ ὑπισχνῇ νῦν

διὰ τὸ ἐν τοιούτῳ εἶναι τοῦ κινδύνου προσιόντος͵ ἂν δὲ εὖ γένηταί τι͵ οὐ

μεμνήσεσθαί σέ φασιν ἔνιοι δὲ οὐδ΄ εἰ μεμνῇό τε καὶ 76 βούλοιο δύνασθαι ἂν

ἀποδοῦναι ὅσα ὑπισχνῇ ἀκούσας ταῦτα ἔλεξεν ὁ Κῦρος Ἀλλ΄ ἔστι μὲν ἡμῖν͵ ὦ

ἄνδρες͵ ἀρχὴ πατρῴα πρὸς μὲν μεσημβρίαν μέχρι οὗ διὰ καῦμα οὐ δύνανται

οἰκεῖν ἄνθρωποι͵ πρὸς δὲ ἄρκτον μέχρι οὗ διὰ χειμῶνα τὰ δ΄ ἐν μέσῳ τούτων

πάντα σατραπεύουσιν οἱ τοῦ ἐμοῦ 77 ἀδελφοῦ φίλοι ἢν δ΄ ἡμεῖς νικήσωμεν͵

ἡμᾶς δεῖ τοὺς ἡμετέρους φίλους τούτων ἐγκρατεῖς ποιῆσαι ὥστε οὐ τοῦτο

δέδοικα͵ μὴ οὐκ ἔχω ὅ τι δῶ ἑκάστῳ τῶν φίλων͵ ἂν εὖ γένηται͵ ἀλλὰ μὴ οὐκ

ἔχω ἱκανοὺς οἷς δῶ ὑμῶν δὲ τῶν 78 Ἑλλήνων καὶ στέφανον ἑκάστῳ χρυσοῦν

δώσω οἱ δὲ ταῦτα ἀκούσαντες αὐτοί τε ἦσαν πολὺ προθυμότεροι καὶ τοῖς

ἄλλοις ἐξήγγελλον εἰσῇσαν δὲ παρ΄ αὐτὸν οἵ τε στρατηγοὶ καὶ τῶν ἄλλων

Ἑλλήνων τινὲς ἀξιοῦντες εἰδέναι τί σφίσιν ἔσται͵ ἐὰν κρατήσωσιν ὁ δὲ

ἐμπιμπλὰς ἁπάντων τὴν γνώμην ἀπέπεμπε 79 παρεκελεύοντο δὲ αὐτῷ πάντες

ὅσοιπερ διελέγοντο μὴ μάχεσθαι͵ ἀλλ΄ ὄπισθεν ἑαυτῶν τάττεσθαι ἐν δὲ τῷ

καιρῷ τούτῳ Κλέαρχος ὧδέ πως ἤρετο τὸν Κῦρον Οἴει γάρ σοι μαχεῖσθαι͵ ὦ



52

Κῦρε͵ τὸν ἀδελφόν Νὴ Δί΄͵ ἔφη ὁ Κῦρος͵ εἴπερ γε Δαρείου καὶ Παρυσάτιδός

ἐστι παῖς͵ ἐμὸς δὲ ἀδελφός͵ οὐκ ἀμαχεὶ ταῦτ΄ ἐγὼ λήψομαι

Enumeracioacuten de los efectivos de ambos bandos

710 0ἐνταῦθα δὴ ἐν τῇ ἐξοπλισίᾳ ἀριθμὸς ἐγένετο τῶν μὲν Ἑλλήνων ἀσπὶς

μυρία καὶ τετρακοσία͵ πελτασταὶ δὲ δισχίλιοι καὶ πεντακόσιοι͵ τῶν δὲ μετὰ

Κύρου βαρβάρων δέκα μυριάδες 711 καὶ ἅρματα δρεπανηφόρα ἀμφὶ τὰ εἴκοσι

τῶν δὲ πολεμίων ἐλέγοντο εἶναι ἑκατὸν καὶ εἴκοσι μυριάδες καὶ ἅρματα

δρεπανηφόρα διακόσια ἄλλοι δὲ ἦσαν ἑξακισχίλιοι ἱππεῖς͵ ὧν Ἀρταγέρσης

ἦρχεν οὗτοι δ΄ αὖ πρὸ αὐτοῦ βασιλέως 712 τεταγμένοι ἦσαν τοῦ δὲ βασιλέως

στρατεύματος ἦσαν ἄρχοντες καὶ στρατηγοὶ καὶ ἡγεμόνες τέτταρες͵ τριάκοντα

μυριάδων ἕκαστος͵ Ἀβροκόμας͵ Τισσαφέρνης͵ Γωβρύας͵ Ἀρβάκης τούτων δὲ

παρεγένοντο ἐν τῇ μάχῃ ἐνενήκοντα μυριάδες καὶ ἅρματα δρεπανηφόρα ἑκατὸν

καὶ πεντήκοντα Ἀβροκόμας δὲ ὑστέρησε τῆς μάχης ἡμέραις πέντε͵ ἐκ

Φοινίκης ἐλαύνων 713 ταῦτα δὲ ἤγγελλον πρὸς Κῦρον οἱ αὐτομολήσαντες [ἐκ



53

τῶν πολεμίων] παρὰ μεγάλου βασιλέως πρὸ τῆς μάχης͵ καὶ μετὰ τὴν μάχην οἳ

ὕστερον ἐλήφθησαν τῶν 714 πολεμίων ταὐτὰ ἤγγελλον ἐντεῦθεν δὲ Κῦρος

ἐξελαύνει σταθμὸν ἕνα παρασάγγας τρεῖς συντεταγμένῳ τῷ στρατεύματι παντὶ

καὶ τῷ Ἑλληνικῷ καὶ τῷ βαρβαρικῷ ᾤετο γὰρ ταύτῃ τῇ ἡμέρᾳ μαχεῖσθαι

βασιλέα κατὰ γὰρ μέσον τὸν σταθμὸν τοῦτον τάφρος ἦν ὀρυκτὴ βαθεῖα͵ τὸ μὲν

εὖρος 715 ὀργυιαὶ πέντε͵ τὸ δὲ βάθος ὀργυιαὶ τρεῖς παρετέτατο δὲ ἡ τάφρος

ἄνω διὰ τοῦ πεδίου ἐπὶ δώδεκα παρασάγγας μέχρι τοῦ Μηδίας τείχους [ἔνθα αἱ

διώρυχες͵ ἀπὸ τοῦ Τίγρητος ποταμοῦ ῥέουσαι εἰσὶ δὲ τέτταρες͵ τὸ μὲν εὖρος

πλεθριαῖαι͵ βαθεῖαι δὲ ἰσχυρῶς͵ καὶ πλοῖα πλεῖ ἐν αὐταῖς σιταγωγά

εἰσβάλλουσι δὲ εἰς τὸν Εὐφράτην͵ διαλείπουσι δ΄ ἑκάστη παρασάγγην͵

γέφυραι͵ δ΄ ἔπεισιν] ἦν δὲ παρὰ τὸν Εὐφράτην πάροδος στενὴ μεταξὺ τοῦ

ποταμοῦ καὶ τῆς τάφρου ὡς 716 εἴκοσι ποδῶν τὸ εὖρος ταύτην δὲ τὴν τάφρον

βασιλεὺς ποιεῖ μέγας ἀντὶ ἐρύματος͵ ἐπειδὴ πυνθάνεται Κῦρον προσελαύνοντα



54

ταύτην δὴ τὴν πάροδον Κῦρός τε καὶ ἡ στρατιὰ 717 παρῆλθε καὶ ἐγένοντο

εἴσω τῆς τάφρου ταύτῃ μὲν οὖν τῇ ἡμέρᾳ οὐκ ἐμαχέσατο βασιλεύς͵ ἀλλ΄

ὑποχωρούντων φανερὰ 718 ἦσαν καὶ ἵππων καὶ ἀνθρώπων ἴχνη πολλά

ἐνταῦθα Κῦρος Σιλανὸν καλέσας τὸν Ἀμπρακιώτην μάντιν ἔδωκεν αὐτῷ

δαρεικοὺς τρισχιλίους͵ ὅτι τῇ ἑνδεκάτῃ ἀπ΄ ἐκείνης ἡμέρᾳ πρότερον θυόμενος

εἶπεν αὐτῷ ὅτι βασιλεὺς οὐ μαχεῖται δέκα ἡμερῶν͵ Κῦρος δ΄ εἶπεν Οὐκ ἄρα ἔτι

μαχεῖται͵ εἰ ἐν ταύταις οὐ μαχεῖται ταῖς ἡμέραις ἐὰν δ΄ ἀληθεύσῃς͵

ὑπισχνοῦμαί σοι δέκα τάλαντα τοῦτο τὸ χρυσίον τότε ἀπέδωκεν͵ 719 ἐπεὶ

παρῆλθον αἱ δέκα ἡμέραι ἐπεὶ δ΄ ἐπὶ τῇ τάφρῳ οὐκ ἐκώλυε βασιλεὺς τὸ Κύρου

στράτευμα διαβαίνειν͵ ἔδοξε καὶ Κύρῳ καὶ τοῖς ἄλλοις ἀπεγνωκέναι τοῦ

μάχεσθαι ὥστε 720 τῇ ὑστεραίᾳ Κῦρος ἐπορεύετο ἠμελημένως μᾶλλον τῇ δὲ

τρίτῃ ἐπί τε τοῦ ἅρματος καθήμενος τὴν πορείαν ἐποιεῖτο καὶ ὀλίγους ἐν τάξει



55

ἔχων πρὸ αὑτοῦ͵ τὸ δὲ πολὺ αὐτῷ ἀνατεταραγμένον ἐπορεύετο καὶ τῶν ὅπλων

τοῖς στρατιώταις πολλὰ ἐπὶ ἁμαξῶν ἤγοντο καὶ ὑποζυγίων

8Batalla de Cunaxavitoria de los griegos

81 Καὶ ἤδη τε ἦν ἀμφὶ ἀγορὰν πλήθουσαν καὶ πλησίον ἦν ὁ σταθμὸς ἔνθα

ἔμελλε καταλύειν͵ ἡνίκα Πατηγύας͵ ἀνὴρ Πέρσης τῶν ἀμφὶ Κῦρον χρηστός͵

προφαίνεται ἐλαύνων ἀνὰ κράτος ἱδροῦντι τῷ ἵππῳ͵ καὶ εὐθὺς πᾶσιν οἷς

ἐνετύγχανεν ἐβόα καὶ βαρβαρικῶς καὶ ἑλληνικῶς ὅτι βασιλεὺς σὺν

στρατεύματι πολλῷ προσέρχεται ὡς εἰς μάχην παρεσκευασμένος 82 ἔνθα δὴ

πολὺς τάραχος ἐγένετο αὐτίκα γὰρ ἐδόκουν οἱ Ἕλληνες καὶ πάντες δὲ

ἀτάκτοις σφίσιν ἐπιπεσεῖσθαι 83 Κῦρός τε καταπηδήσας ἀπὸ τοῦ ἅρματος

τὸν θώρακα ἐνεδύετο καὶ ἀναβὰς ἐπὶ τὸν ἵππον τὰ παλτὰ εἰς τὰς χεῖρας

ἔλαβε͵ τοῖς τε ἄλλοις πᾶσι παρήγγελλεν ἐξοπλίζεσθαι καὶ καθίστασθαι 84

εἰς τὴν ἑαυτοῦ τάξιν ἕκαστον ἔνθα δὴ σὺν πολλῇ σπουδῇ καθίσταντο͵



56

Κλέαρχος μὲν τὰ δεξιὰ τοῦ κέρατος ἔχων πρὸς τῷ Εὐφράτῃ ποταμῷ͵

Πρόξενος δὲ ἐχόμενος͵ οἱ δ΄ ἄλλοι μετὰ τοῦτον͵ Μένων δὲ καὶ τὸ στράτευμα

τὸ 85 εὐώνυμον κέρας ἔσχε τοῦ Ἑλληνικοῦ τοῦ δὲ βαρβαρικοῦ ἱππεῖς μὲν

Παφλαγόνες εἰς χιλίους παρὰ Κλέαρχον ἔστησαν ἐν τῷ δεξιῷ καὶ τὸ

Ἑλληνικὸν πελταστικόν͵ ἐν δὲ τῷ εὐωνύμῳ Ἀριαῖός τε ὁ Κύρου ὕπαρχος καὶ

τὸ ἄλλο βαρβαρικόν͵ 86 Κῦρος δὲ καὶ ἱππεῖς τούτου ὅσον ἑξακόσιοι κατὰ τὸ

μέσον͵ ὡπλισμένοι θώραξι μὲν αὐτοὶ καὶ παραμηριδίοις καὶ κράνεσι πάντες

πλὴν Κύρου Κῦρος δὲ ψιλὴν ἔχων τὴν κεφαλὴν εἰς τὴν μάχην καθίστατο

[λέγεται δὲ καὶ τοὺς ἄλλους Πέρσας 87 ψιλαῖς ταῖς κεφαλαῖς ἐν τῷ πολέμῳ

διακινδυνεύειν] οἱ δ΄ ἵπποι πάντες [οἱ μετὰ Κύρου] εἶχον καὶ προμετωπίδια

καὶ προστερνίδια εἶχον δὲ καὶ μαχαίρας οἱ ἱππεῖς Ἑλληνικάς 88 καὶ ἤδη τε

ἦν μέσον ἡμέρας καὶ οὔπω καταφανεῖς ἦσαν οἱ πολέμιοι ἡνίκα δὲ δείλη

ἐγίγνετο͵ ἐφάνη κονιορτὸς ὥσπερ νεφέλη λευκή͵ χρόνῳ δὲ συχνῷ ὕστερον



57

ὥσπερ μελανία τις ἐν τῷ πεδίῳ ἐπὶ πολύ ὅτε δὲ ἐγγύτερον ἐγίγνοντο͵ τάχα

δὴ καὶ χαλκός τις ἤστραπτε καὶ λόγχαι καὶ αἱ τάξεις καταφανεῖς 89

ἐγίγνοντο καὶ ἦσαν ἱππεῖς μὲν λευκοθώρακες ἐπὶ τοῦ εὐωνύμου τῶν

πολεμίων Τισσαφέρνης ἐλέγετο τούτων ἄρχειν ἐχόμενοι δὲ γερροφόροι͵

ἐχόμενοι δὲ ὁπλῖται σὺν ποδήρεσι ξυλίναις ἀσπίσιν Αἰγύπτιοι δ΄ οὗτοι

ἐλέγοντο εἶναι ἄλλοι δ΄ ἱππεῖς͵ ἄλλοι τοξόται πάντες δ΄ οὗτοι κατὰ ἔθνη ἐν

πλαισίῳ πλήρει ἀνθρώπων ἕκαστον τὸ ἔθνος 810 ἐπορεύετο πρὸ δὲ αὐτῶν

ἅρματα διαλείποντα συχνὸν ἀπ΄ ἀλλήλων τὰ δὴ δρεπανηφόρα καλούμενα

εἶχον δὲ τὰ δρέπανα ἐκ τῶν ἀξόνων εἰς πλάγιον ἀποτεταμένα καὶ ὑπὸ τοῖς

δίφροις εἰς γῆν βλέποντα͵ ὡς διακόπτειν ὅτῳ ἐντυγχάνοιεν ἡ δὲ γνώμη ἦν ὡς

εἰς τὰς τάξεις τῶν Ἑλλήνων ἐλῶντα καὶ διακόψοντα 811 ὃ μέντοι Κῦρος

εἶπεν ὅτε καλέσας παρεκελεύετο τοῖς Ἕλλησι τὴν κραυγὴν τῶν βαρβάρων

ἀνέχεσθαι͵ ἐψεύσθη τοῦτο οὐ γὰρ κραυγῇ ἀλλὰ σιγῇ ὡς ἁνυστὸν καὶ ἡσυχῇ



58

ἐν 812 ἴσῳ καὶ βραδέως προσῇσαν καὶ ἐν τούτῳ Κῦρος παρελαύνων αὐτὸς

σὺν Πίγρητι τῷ ἑρμηνεῖ καὶ ἄλλοις τρισὶν ἢ τέτταρσι τῷ Κλεάρχῳ ἐβόα ἄγειν

τὸ στράτευμα κατὰ μέσον τὸ τῶν πολεμίων͵ ὅτι ἐκεῖ βασιλεὺς εἴη κἂν τοῦτ΄͵

ἔφη͵ 813 νικῶμεν͵ πάνθ΄ ἡμῖν πεποίηται ὁρῶν δὲ ὁ Κλέαρχος τὸ μέσον

στῖφος καὶ ἀκούων Κύρου ἔξω ὄντα τοῦ Ἑλληνικοῦ εὐωνύμου βασιλέα

(τοσοῦτον γὰρ πλήθει περιῆν βασιλεὺς ὥστε μέσον τῶν ἑαυτοῦ ἔχων τοῦ

Κύρου εὐωνύμου ἔξω ἦν) ἀλλ΄ ὅμως ὁ Κλέαρχος οὐκ ἤθελεν ἀποσπάσαι ἀπὸ

τοῦ ποταμοῦ τὸ δεξιὸν κέρας͵ φοβούμενος μὴ κυκλωθείη ἑκατέρωθεν͵ τῷ δὲ

Κύρῳ ἀπεκρίνατο ὅτι αὐτῷ μέλει ὅπως καλῶς 814 ἔχοι καὶ ἐν τούτῳ τῷ

καιρῷ τὸ μὲν βαρβαρικὸν στράτευμα ὁμαλῶς προῄει͵ τὸ δὲ Ἑλληνικὸν ἔτι ἐν

τῷ αὐτῷ μένον συνετάττετο ἐκ τῶν ἔτι προσιόντων καὶ ὁ Κῦρος

παρελαύνων οὐ πάνυ πρὸς αὐτῷ στρατεύματι κατεθεᾶτο ἑκατέρωσε 815

ἀποβλέπων εἴς τε τοὺς πολεμίους καὶ τοὺς φίλους ἰδὼν δὲ αὐτὸν ἀπὸ τοῦ



59

Ἑλληνικοῦ Ξενοφῶν Ἀθηναῖος͵ πελάσας ὡς συναντῆσαι ἤρετο εἴ τι

παραγγέλλοι ὁ δ΄ ἐπιστήσας εἶπε καὶ λέγειν ἐκέλευε πᾶσιν ὅτι καὶ τὰ ἱερὰ

καλὰ καὶ τὰ σφάγια 816 καλά ταῦτα δὲ λέγων θορύβου ἤκουσε διὰ τῶν

τάξεων ἰόντος͵ καὶ ἤρετο τίς ὁ θόρυβος εἴη ὁ δὲ [Κλέαρχος] εἶπεν ὅτι

σύνθημα παρέρχεται δεύτερον ἤδη καὶ ὃς ἐθαύμασε τίς παραγγέλλει καὶ

ἤρετο ὅ τι εἴη τὸ σύνθημα ὁ δ΄ ἀπεκρίνατο 817 Ζεὺς σωτὴρ καὶ νίκη ὁ δὲ

Κῦρος ἀκούσας͵ Ἀλλὰ δέχομαί τε͵ ἔφη͵ καὶ τοῦτο ἔστω ταῦτα δ΄ εἰπὼν εἰς

τὴν αὑτοῦ χώραν ἀπήλαυνε καὶ οὐκέτι τρία ἢ τέτταρα στάδια διειχέτην τὼ

φάλαγγε ἀπ΄ ἀλλήλων ἡνίκα ἐπαιάνιζόν τε οἱ 818 Ἕλληνες καὶ ἤρχοντο

ἀντίοι ἰέναι τοῖς πολεμίοις ὡς δὲ πορευομένων ἐξεκύμαινέ τι τῆς φάλαγγος͵

τὸ ὑπολειπόμενον ἤρξατο δρόμῳ θεῖν καὶ ἅμα

ἐφθέγξαντο πάντες οἷον τῷ Ἐνυαλίῳ ἐλελίζουσι͵ καὶ πάντες δὲ ἔθεον λέγουσι

δέ τινες ὡς καὶ ταῖς ἀσπίσι πρὸς τὰ δόρατα ἐδούπησαν φόβον ποιοῦντες τοῖς



60

ἵπποις 819 πρὶν δὲ τόξευμα ἐξικνεῖσθαι ἐκκλίνουσιν οἱ βάρβαροι καὶ

φεύγουσι καὶ ἐνταῦθα δὴ ἐδίωκον μὲν κατὰ κράτος οἱ Ἕλληνες͵ ἐβόων δὲ

ἀλλήλοις μὴ θεῖν δρόμῳ͵ 820 ἀλλ΄ ἐν τάξει ἕπεσθαι τὰ δ΄ ἅρματα ἐφέροντο τὰ

μὲν δι΄ αὐτῶν τῶν πολεμίων͵ τὰ δὲ καὶ διὰ τῶν Ἑλλήνων κενὰ ἡνιόχων οἱ δ΄

ἐπεὶ προΐδοιεν͵ διίσταντο ἔστι δ΄ ὅστις καὶ κατελήφθη ὥσπερ ἐν ἱπποδρόμῳ

ἐκπλαγείς καὶ οὐδὲν μέντοι οὐδὲ τοῦτον παθεῖν ἔφασαν͵ οὐδ΄ ἄλλος δὲ τῶν

Ἑλλήνων ἐν ταύτῃ τῇ μάχῃ ἔπαθεν οὐδεὶς οὐδέν͵ πλὴν ἐπὶ τῷ εὐωνύμῳ 821

τοξευθῆναί τις ἐλέγετο Κῦρος δ΄ ὁρῶν τοὺς Ἕλληνας νικῶντας τὸ καθ΄ αὑτοὺς

καὶ διώκοντας͵ ἡδόμενος καὶ προσκυνούμενος ἤδη ὡς βασιλεὺς ὑπὸ τῶν ἀμφ΄

αὐτόν͵ οὐδ΄ ὣς ἐξήχθη διώκειν͵ ἀλλὰ συνεσπειραμένην ἔχων τὴν τῶν σὺν

ἑαυτῷ ἑξακοσίων ἱππέων τάξιν ἐπεμελεῖτο ὅ τι ποιήσει βασιλεύς καὶ γὰρ ᾔδει

αὐτὸν ὅτι μέσον ἔχοι τοῦ Περσικοῦ 822 στρατεύματος καὶ πάντες δ΄ οἱ τῶν

βαρβάρων ἄρχοντες μέσον ἔχοντες τὸ αὑτῶν ἡγοῦνται͵ νομίζοντες οὕτω καὶ ἐν



61

ἀσφαλεστάτῳ εἶναι͵ ἢν ᾖ ἡ ἰσχὺς αὐτῶν ἑκατέρωθεν͵ καὶ εἴ τι παραγγεῖλαι

χρῄζοιεν͵ ἡμίσει ἂν χρόνῳ αἰσθάνεσθαι τὸ 823 στράτευμα καὶ βασιλεὺς δὴ

τότε μέσον ἔχων τῆς αὑτοῦ στρατιᾶς ὅμως ἔξω ἐγένετο τοῦ Κύρου εὐωνύμου

κέρατος ἐπεὶ δ΄ οὐδεὶς αὐτῷ ἐμάχετο ἐκ τοῦ ἀντίου οὐδὲ τοῖς αὐτοῦ 824

τεταγμένοις ἔμπροσθεν͵ ἐπέκαμπτεν ὡς εἰς κύκλωσιν ἔνθα δὴ Κῦρος δείσας μὴ

ὄπισθεν γενόμενος κατακόψῃ τὸ Ἑλληνικὸν ἐλαύνει ἀντίος καὶ ἐμβαλὼν σὺν

τοῖς ἑξακοσίοις νικᾷ τοὺς πρὸ βασιλέως τεταγμένους καὶ εἰς φυγὴν ἔτρεψε τοὺς

ἑξακισχιλίους͵ καὶ ἀποκτεῖναι λέγεται αὐτὸς τῇ ἑαυτοῦ χειρὶ 825 Ἀρταγέρσην

τὸν ἄρχοντα αὐτῶν ὡς δ΄ ἡ τροπὴ ἐγένετο͵ διασπείρονται καὶ οἱ Κύρου

ἑξακόσιοι εἰς τὸ διώκειν ὁρμήσαντες͵ πλὴν πάνυ ὀλίγοι ἀμφ΄ αὐτὸν

κατελείφθησαν͵ σχεδὸν 826 οἱ ὁμοτράπεζοι καλούμενοι σὺν τούτοις δὲ ὢν

καθορᾷ βασιλέα καὶ τὸ ἀμφ΄ ἐκεῖνον στῖφος καὶ εὐθὺς οὐκ ἠνέσχετο͵ ἀλλ΄



62

εἰπὼν Τὸν ἄνδρα ὁρῶ ἵετο ἐπ΄ αὐτὸν καὶ παίει κατὰ τὸ στέρνον καὶ τιτρώσκει

διὰ τοῦ θώρακος͵ ὥς φησι Κτησίας ὁ ἰατρός͵ καὶ ἰᾶσθαι αὐτὸς τὸ τραῦμά φησι

Muerte de Ciro

827 παίοντα δ΄ αὐτὸν ἀκοντίζει τις παλτῷ ὑπὸ τὸν ὀφθαλμὸν βιαίως καὶ

ἐνταῦθα μαχόμενοι καὶ βασιλεὺς καὶ Κῦρος καὶ οἱ ἀμφ΄ αὐτοὺς ὑπὲρ ἑκατέρου͵

ὁπόσοι μὲν τῶν ἀμφὶ βασιλέα ἀπέθνῃσκον Κτησίας λέγει παρ΄ ἐκείνῳ γὰρ ἦν

Κῦρος δὲ αὐτός τε ἀπέθανε καὶ ὀκτὼ οἱ ἄριστοι τῶν περὶ αὐτὸν ἔκειντο ἐπ΄

828 αὐτῷ Ἀρταπάτης δ΄ ὁ πιστότατος αὐτῷ τῶν σκηπτούχων θεράπων

λέγεται͵ ἐπειδὴ πεπτωκότα εἶδε Κῦρον͵ καταπηδήσας ἀπὸ τοῦ ἵππου περιπεσεῖν

αὐτῷ 829 καὶ οἱ μέν φασι βασιλέα κελεῦσαί τινα ἐπισφάξαι αὐτὸν Κύρῳ͵ οἱ δ΄

ἑαυτὸν ἐπισφάξασθαι σπασάμενον τὸν ἀκινάκην εἶχε γὰρ χρυσοῦν καὶ

στρεπτὸν δ΄ ἐφόρει καὶ ψέλια καὶ τἆλλα ὥσπερ οἱ ἄριστοι Περσῶν ἐτετίμητο

γὰρ ὑπὸ Κύρου δι΄ εὔνοιάν τε καὶ πιστότητα



63

9Retrato de Cirosus virtudes

91 Κῦρος μὲν οὖν οὕτως ἐτελεύτησεν͵ ἀνὴρ ὢν Περσῶν τῶν μετὰ Κῦρον τὸν

ἀρχαῖον γενομένων βασιλικώτατός τε καὶ ἄρχειν ἀξιώτατος͵ ὡς παρὰ πάντων

ὁμολογεῖται τῶν Κύρου 92 δοκούντων ἐν πείρᾳ γενέσθαι πρῶτον μὲν γὰρ ἔτι

παῖς ὤν͵ ὅτ΄ ἐπαιδεύετο καὶ σὺν τῷ ἀδελφῷ καὶ σὺν τοῖς ἄλλοις 93 παισί͵

πάντων πάντα κράτιστος ἐνομίζετο πάντες γὰρ οἱ τῶν ἀρίστων Περσῶν παῖδες

ἐπὶ ταῖς βασιλέως θύραις παιδεύονται ἔνθα πολλὴν μὲν σωφροσύνην

καταμάθοι ἄν τις͵ 94 αἰσχρὸν δ΄ οὐδὲν οὔτ΄ ἀκοῦσαι οὔτ΄ ἰδεῖν ἔστι θεῶνται δ΄

οἱ παῖδες καὶ τιμωμένους ὑπὸ βασιλέως καὶ ἀκούουσι͵ καὶ ἄλλους

ἀτιμαζομένους ὥστε εὐθὺς παῖδες ὄντες μανθάνουσιν 95 ἄρχειν τε καὶ

ἄρχεσθαι ἔνθα Κῦρος αἰδημονέστατος μὲν πρῶτον τῶν ἡλικιωτῶν ἐδόκει

εἶναι͵ τοῖς τε πρεσβυτέροις καὶ τῶν ἑαυτοῦ ὑποδεεστέρων μᾶλλον πείθεσθαι͵

ἔπειτα δὲ φιλιππότατος καὶ τοῖς ἵπποις ἄριστα χρῆσθαι ἔκρινον δ΄ αὐτὸν καὶ



64

τῶν εἰς τὸν πόλεμον ἔργων͵ τοξικῆς τε καὶ ἀκοντίσεως͵ 96 φιλομαθέστατον

εἶναι καὶ μελετηρότατον ἐπεὶ δὲ τῇ ἡλικίᾳ ἔπρεπε͵ καὶ φιλοθηρότατος ἦν καὶ

πρὸς τὰ θηρία μέντοι φιλοκινδυνότατος καὶ ἄρκτον ποτὲ ἐπιφερομένην οὐκ

ἔτρεσεν͵ ἀλλὰ συμπεσὼν κατεσπάσθη ἀπὸ τοῦ ἵππου͵ καὶ τὰ μὲν ἔπαθεν͵ ὧν

καὶ τὰς ὠτειλὰς εἶχεν͵ τέλος δὲ κατέκανε καὶ τὸν πρῶτον μέντοι βοηθήσαντα

πολλοῖς μακαριστὸν ἐποίησεν 97 ἐπεὶ δὲ κατεπέμφθη ὑπὸ τοῦ πατρὸς

σατράπης Λυδίας τε καὶ Φρυγίας τῆς μεγάλης καὶ Καππαδοκίας͵ στρατηγὸς δὲ

καὶ πάντων ἀπεδείχθη οἷς καθήκει εἰς Καστωλοῦ πεδίον ἁθροίζεσθαι͵ πρῶτον

μὲν ἐπέδειξεν αὑτόν͵ ὅτι περὶ πλείστου ποιοῖτο͵ εἴ τῳ σπείσαιτο καὶ εἴ τῳ

συνθοῖτο 98 καὶ εἴ τῳ ὑπόσχοιτό τι͵ μηδὲν ψεύδεσθαι καὶ γὰρ οὖν ἐπίστευον

μὲν αὐτῷ αἱ πόλεις ἐπιτρεπόμεναι͵ ἐπίστευον δ΄ οἱ ἄνδρες καὶ εἴ τις πολέμιος

ἐγένετο͵ σπεισαμένου 99 Κύρου ἐπίστευε μηδὲν ἂν παρὰ τὰς σπονδὰς παθεῖν

τοιγαροῦν ἐπεὶ Τισσαφέρνει ἐπολέμησε͵ πᾶσαι αἱ πόλεις ἑκοῦσαι Κῦρον



65

εἵλοντο ἀντὶ Τισσαφέρνους πλὴν Μιλησίων οὗτοι δὲ ὅτι οὐκ ἤθελε τοὺς

φεύγοντας προέσθαι ἐφοβοῦντο 910 αὐτόν καὶ γὰρ ἔργῳ ἐπεδείκνυτο καὶ

ἔλεγεν ὅτι οὐκ ἄν ποτε προοῖτο͵ ἐπεὶ ἅπαξ φίλος αὐτοῖς ἐγένετο͵ οὐδ΄ εἰ ἔτι

911 μὲν μείους γένοιντο͵ ἔτι δὲ κάκιον πράξειαν φανερὸς δ΄ ἦν καὶ εἴ τίς τι

ἀγαθὸν ἢ κακὸν ποιήσειεν αὐτόν͵ νικᾶν πειρώμενος καὶ εὐχὴν δέ τινες αὐτοῦ

ἐξέφερον ὡς εὔχοιτο τοσοῦτον χρόνον ζῆν ἔστε νικῴη καὶ τοὺς εὖ καὶ κακῶς

912 ποιοῦντας ἀλεξόμενος καὶ γὰρ οὖν πλεῖστοι δὴ αὐτῷ ἑνί γε ἀνδρὶ τῶν ἐφ΄

ἡμῶν ἐπεθύμησαν καὶ χρήματα καὶ πόλεις 913 καὶ τὰ ἑαυτῶν σώματα

προέσθαι οὐ μὲν δὴ οὐδὲ τοῦτ΄ ἄν τις εἴποι͵ ὡς τοὺς κακούργους καὶ ἀδίκους

εἴα καταγελᾶν͵ ἀλλὰ ἀφειδέστατα πάντων ἐτιμωρεῖτο πολλάκις δ΄ ἦν ἰδεῖν

παρὰ τὰς στειβομένας ὁδοὺς καὶ ποδῶν καὶ χειρῶν καὶ ὀφθαλμῶν στερομένους

ἀνθρώπους ὥστ΄ ἐν τῇ Κύρου ἀρχῇ ἐγένετο καὶ Ἕλληνι καὶ βαρβάρῳ μηδὲν

ἀδικοῦντι ἀδεῶς 914 πορεύεσθαι ὅπῃ τις ἤθελεν͵ ἔχοντι ὅ τι προχωροίη τούς



66

γε μέντοι ἀγαθοὺς εἰς πόλεμον ὡμολόγητο διαφερόντως τιμᾶν καὶ πρῶτον μὲν

ἦν αὐτῷ πόλεμος πρὸς Πισίδας καὶ Μυσούς στρατευόμενος οὖν καὶ αὐτὸς εἰς

ταύτας τὰς χώρας͵ οὓς ἑώρα ἐθέλοντας κινδυνεύειν͵ τούτους καὶ ἄρχοντας

ἐποίει ἧς κατεστρέφετο χώρας͵ 915 ἔπειτα δὲ καὶ ἄλλοις δώροις ἐτίμα ὥστε

φαίνεσθαι τοὺς μὲν ἀγαθοὺς εὐδαιμονεστάτους͵ τοὺς δὲ κακοὺς δούλους

τούτων ἀξιοῦσθαι εἶναι τοιγαροῦν πολλὴ ἦν ἀφθονία αὐτῷ τῶν ἐθελόντων

κινδυνεύειν͵ ὅπου τις οἴοιτο 916 Κῦρον αἰσθήσεσθαι εἴς γε μὴν δικαιοσύνην

εἴ τις φανερὸς γένοιτο ἐπιδείκνυσθαι βουλόμενος͵ περὶ παντὸς ἐποιεῖτο τούτους

πλουσιωτέρους ποιεῖν τῶν ἐκ τοῦ ἀδίκου φιλοκερδούντων 917 καὶ γὰρ οὖν

ἄλλα τε πολλὰ δικαίως αὐτῷ διεχειρίζετο καὶ στρατεύματι ἀληθινῷ ἐχρήσατο

καὶ γὰρ στρατηγοὶ καὶ λοχαγοί͵ οἳ χρημάτων ἕνεκα πρὸς ἐκεῖνον ἔπλευσαν͵

ἔγνωσαν κερδαλεώτερον εἶναι Κύρῳ καλῶς πειθαρχεῖν ἢ 918 τὸ κατὰ μῆνα

κέρδος ἀλλὰ μὴν εἴ τίς γέ τι αὐτῷ προστάξαντι καλῶς ὑπηρετήσειεν͵ οὐδενὶ



67

πώποτε ἀχάριστον εἴασε τὴν προθυμίαν τοιγαροῦν δὴ κράτιστοι ὑπηρέται

παντὸς 919 ἔργου Κύρῳ ἐλέχθησαν γενέσθαι εἰ δέ τινα ὁρῴη δεινὸν ὄντα

οἰκονόμον ἐκ τοῦ δικαίου καὶ κατασκευάζοντά τε ἧς ἄρχοι χώρας καὶ

προσόδους ποιοῦντα͵ οὐδένα ἂν πώποτε ἀφείλετο͵ ἀλλ΄ ἀεὶ πλείω προσεδίδου

ὥστε καὶ ἡδέως ἐπόνουν καὶ θαρραλέως ἐκτῶντο καὶ ὃ ἐπέπατο αὖ τις ἥκιστα

Κῦρον ἔκρυπτεν οὐ γὰρ φθονῶν τοῖς φανερῶς πλουτοῦσιν ἐφαίνετο͵ ἀλλὰ

πειρώμενος χρῆσθαι τοῖς τῶν ἀποκρυπτομένων χρήμασι 920 φίλους γε μήν͵

ὅσους ποιήσαιτο καὶ εὔνους γνοίη ὄντας καὶ ἱκανοὺς κρίνειε συνεργοὺς εἶναι ὅ

τι τυγχάνει βουλόμενος κατεργάζεσθαι͵ ὁμολογεῖται πρὸς πάντων κράτιστος δὴ

γενέσθαι θεραπεύειν 921 καὶ γὰρ αὐτὸ τοῦτο οὗπερ αὐτὸς ἕνεκα φίλων ᾤετο

δεῖσθαι͵ ὡς συνεργοὺς ἔχοι͵ καὶ αὐτὸς ἐπειρᾶτο συνεργὸς τοῖς φίλοις κράτιστος

εἶναι τούτου 922 ὅτου αἰσθάνοιτο ἕκαστον ἐπιθυμοῦντα δῶρα δὲ πλεῖστα μὲν

οἶμαι εἷς γε ἀνὴρ ἐλάμβανε διὰ πολλά ταῦτα δὲ πάντων δὴ μάλιστα τοῖς φίλοις



68

διεδίδου͵ πρὸς τοὺς τρόπους ἑκάστου σκοπῶν καὶ ὅτου μάλιστα ὁρῴη ἕκαστον

δεόμενον 923 καὶ ὅσα τῷ σώματι αὐτοῦ πέμποι τις ἢ ὡς εἰς πόλεμον ἢ ὡς εἰς

καλλωπισμόν͵ καὶ περὶ τούτων λέγειν αὐτὸν ἔφασαν ὅτι τὸ μὲν ἑαυτοῦ σῶμα

οὐκ ἂν δύναιτο τούτοις πᾶσι κοσμηθῆναι͵ φίλους δὲ καλῶς κεκοσμημένους

μέγιστον κόσμον ἀνδρὶ 924 νομίζοι καὶ τὸ μὲν τὰ μεγάλα νικᾶν τοὺς φίλους εὖ

ποιοῦντα οὐδὲν θαυμαστόν͵ ἐπειδή γε καὶ δυνατώτερος ἦν τὸ δὲ τῇ ἐπιμελείᾳ

περιεῖναι τῶν φίλων καὶ τῷ προθυμεῖσθαι 925 χαρίζεσθαι͵ ταῦτα ἔμοιγε

μᾶλλον δοκεῖ ἀγαστὰ εἶναι Κῦρος γὰρ ἔπεμπε βίκους οἴνου ἡμιδεεῖς πολλάκις

ὁπότε πάνυ ἡδὺν λάβοι͵ λέγων ὅτι οὔπω δὴ πολλοῦ χρόνου τούτου ἡδίονι οἴνῳ

ἐπιτύχοι τοῦτον οὖν σοὶ ἔπεμψε καὶ δεῖταί σου τήμερον τοῦτον 926 ἐκπιεῖν

σὺν οἷς μάλιστα φιλεῖς πολλάκις δὲ χῆνας ἡμιβρώτους ἔπεμπε καὶ ἄρτων

ἡμίσεα καὶ ἄλλα τοιαῦτα͵ ἐπιλέγειν κελεύων τὸν φέροντα Τούτοις ἥσθη

Κῦρος 927 βούλεται οὖν καὶ σὲ τούτων γεύσασθαι ὅπου δὲ χιλὸς σπάνιος



69

πάνυ εἴη͵ αὐτὸς δὲ δύναιτο παρασκευάσασθαι διὰτὸ πολλοὺς ἔχειν ὑπηρέτας

καὶ διὰ τὴν ἐπιμέλειαν͵ δια πέμπων ἐκέλευε τοὺς φίλους τοῖς τὰ ἑαυτῶν

σώματα ἄγουσιν ἵπποις ἐμβάλλειν τοῦτον τὸν χιλόν͵ ὡς μὴ πεινῶντες 928 τοὺς

ἑαυτοῦ φίλους ἄγωσιν εἰ δὲ δή ποτε πορεύοιτο καὶ πλεῖστοι μέλλοιεν ὄψεσθαι͵

προσκαλῶν τοὺς φίλους ἐσπουδαιολογεῖτο͵ ὡς δηλοίη οὓς τιμᾷ ὥστε ἐγὼ μέν

γε͵ ἐξ ὧν ἀκούω͵ οὐδένα κρίνω ὑπὸ πλειόνων πεφιλῆσθαι οὔτε Ἑλλήνων οὔτε

βαρβάρων 929 τεκμήριον δὲ τούτου καὶ τόδε παρὰ μὲν Κύρου δούλου ὄντος

οὐδεὶς ἀπῄει πρὸς βασιλέα͵ πλὴν Ὀρόντας ἐπεχείρησε καὶ οὗτος δὴ ὃν ᾤετο

πιστόν οἱ εἶναι ταχὺ αὐτὸν ηὗρε Κύρῳ φιλαίτερον ἢ ἑαυτῷ παρὰ δὲ βασιλέως

πολλοὶ πρὸς Κῦρον ἀπῆλθον͵ ἐπειδὴ πολέμιοι ἀλλήλοις ἐγένοντο͵ καὶ οὗτοι

μέντοι οἱ μάλιστα ὑπ΄ αὐτοῦ ἀγαπώμενοι͵ νομίζοντες παρὰ Κύρῳ ὄντες ἀγαθοὶ

ἀξιωτέρας ἂν 930 τιμῆς τυγχάνειν ἢ παρὰ βασιλεῖ μέγα δὲ τεκμήριον καὶ τὸ ἐν

τῇ τελευτῇ τοῦ βίου αὐτῷ γενόμενον ὅτι καὶ αὐτὸς ἦν ἀγαθὸς καὶ κρίνειν ὀρθῶς



70

ἐδύνατο τοὺς πιστοὺς καὶ εὔνους 931 καὶ βεβαίους ἀποθνῄσκοντος γὰρ αὐτοῦ

πάντες οἱ περὶ αὐτὸν φίλοι καὶ συντράπεζοι ἀπέθανον μαχόμενοι ὑπὲρ Κύρου

πλὴν Ἀριαίου οὗτος δὲ τεταγμένος ἐτύγχανεν ἐπὶ τῷ εὐωνύμῳ τοῦ ἱππικοῦ

ἄρχων ὡς δ΄ ᾔσθετο Κῦρον πεπτωκότα͵ ἔφυγεν ἔχων καὶ τὸ στράτευμα πᾶν οὗ

ἡγεῖτο

10Consecuencias inmediatas de la batalla

101 Ἐνταῦθα δὴ Κύρου ἀποτέμνεται ἡ κεφαλὴ καὶ ἡ χεὶρ ἡ δεξιά βασιλεὺς δὲ

[καὶ οἱ σὺν αὐτῷ] διώκων εἰσπίπτει εἰς τὸ Κύρειον στρατόπεδον καὶ οἱ μὲν

μετὰ Ἀριαίου οὐκέτι ἵστανται͵ ἀλλὰ φεύγουσι διὰ τοῦ αὑτῶν στρατοπέδου εἰς

τὸν σταθμὸν ἔνθεν ὡρμῶντο τέτταρες δ΄ ἐλέγοντο παρασάγγαι εἶναι τῆς ὁδοῦ

102 βασιλεὺς δὲ καὶ οἱ σὺν αὐτῷ τά τε ἄλλα πολλὰ διαρπάζουσι καὶ τὴν

Φωκαΐδα τὴν Κύρου παλλακίδα τὴν σοφὴν καὶ καλὴν λεγομένην εἶναι



71

λαμβάνει 103 ἡ δὲ Μιλησία ἡ νεωτέρα ληφθεῖσα ὑπὸ τῶν ἀμφὶ βασιλέα

ἐκφεύγει γυμνὴ πρὸς τῶν Ἑλλήνων οἳ ἔτυχον ἐν τοῖς σκευοφόροις ὅπλα ἔχοντες

καὶ ἀντιταχθέντες πολλοὺς μὲν τῶν ἁρπαζόντων ἀπέκτειναν͵ οἱ δὲ καὶ αὐτῶν

ἀπέθανον οὐ μὴν ἔφυγόν γε͵ ἀλλὰ καὶ ταύτην ἔσωσαν καὶ τἆλλα͵ ὁπόσα ἐντὸς

αὐτῶν καὶ χρήματα καὶ ἄνθρωποι ἐγένοντο͵ πάντα 104 ἔσωσαν ἐνταῦθα

διέσχον ἀλλήλων βασιλεύς τε καὶ οἱ Ἕλληνες ὡς τριάκοντα στάδια͵ οἱ μὲν

διώκοντες τοὺς καθ΄ αὑτοὺς ὡς πάντας νικῶντες͵ οἱ δ΄ ἁρπάζοντες ὡς ἤδη

πάντες 105 νικῶντες ἐπεὶ δ΄ ᾔσθοντο οἱ μὲν Ἕλληνες ὅτι βασιλεὺς σὺν τῷ

στρατεύματι ἐν τοῖς σκευοφόροις εἴη͵ βασιλεὺς δ΄ αὖ ἤκουσε Τισσαφέρνους ὅτι

οἱ Ἕλληνες νικῷεν τὸ καθ΄ αὑτοὺς καὶ εἰς τὸ πρόσθεν οἴχονται διώκοντες͵ ἔνθα

δὴ βασιλεὺς μὲν ἁθροίζει τε τοὺς ἑαυτοῦ καὶ συντάττεται͵ ὁ δὲ Κλέαρχος

ἐβουλεύετο Πρόξενον καλέσας (πλησιαίτατος γὰρ ἦν)͵ εἰ πέμποιέν τινας ἢ

πάντες ἴοιεν ἐπὶ τὸ στρατόπεδον 106 ἀρήξοντες ἐν τούτῳ καὶ βασιλεὺς δῆλος



72

ἦν προσιὼν πάλιν͵ ὡς ἐδόκει͵ ὄπισθεν καὶ οἱ μὲν Ἕλληνες στραφέντες

παρεσκευάζοντο ὡς ταύτῃ προσιόντος καὶ δεξόμενοι͵ ὁ δὲ βασιλεὺς ταύτῃ μὲν

οὐκ ἦγεν͵ ᾗ δὲ παρῆλθεν ἔξω τοῦ εὐωνύμου κέρατος ταύτῃ καὶ ἀπῆγεν͵

ἀναλαβὼν καὶ τοὺς ἐν τῇ μάχῃ πρὸς τοὺς Ἕλληνας αὐτομολήσαντας καὶ

Τισσαφέρνην 107 καὶ τοὺς σὺν αὐτῷ ὁ γὰρ Τισσαφέρνης ἐν τῇ πρώτῃ συνόδῳ

οὐκ ἔφυγεν͵ ἀλλὰ διήλασε παρὰ τὸν ποταμὸν κατὰ τοὺς Ἕλληνας πελταστάς

διελαύνων δὲ κατέκανε μὲν οὐδένα͵ διαστάντες δ΄ οἱ Ἕλληνες ἔπαιον καὶ

ἠκόντιζον αὐτούς Ἐπισθένης δὲ Ἀμφιπολίτης ἦρχε τῶν πελταστῶν καὶ 108

ἐλέγετο φρόνιμος γενέσθαι ὁ δ΄ οὖν Τισσαφέρνης ὡς μεῖον ἔχων ἀπηλλάγη͵

πάλιν μὲν οὐκ ἀναστρέφει͵ εἰς δὲ τὸ στρατόπεδον ἀφικόμενος τὸ τῶν Ἑλλήνων

ἐκεῖ συντυγχάνει 109 βασιλεῖ͵ καὶ ὁμοῦ δὴ πάλιν συνταξάμενοι ἐπορεύοντο

ἐπεὶ δ΄ ἦσαν κατὰ τὸ εὐώνυμον τῶν Ἑλλήνων κέρας͵ ἔδεισαν οἱ Ἕλληνες μὴ

προσάγοιεν πρὸς τὸ κέρας καὶ περιπτύξαντες ἀμφοτέρωθεν αὐτοὺς



73

κατακόψειαν καὶ ἐδόκει αὐτοῖς ἀναπτύσσειν τὸ κέρας καὶ ποιήσασθαι ὄπισθεν

τὸν ποταμόν 1010 ἐν ᾧ δὲ ταῦτα ἐβουλεύοντο͵ καὶ δὴ βασιλεὺς

παραμειψάμενος εἰς τὸ αὐτὸ σχῆμα κατέστησεν ἀντίαν τὴν φάλαγγα ὥσπερ τὸ

πρῶτον μαχούμενος συνῄει ὡς δὲ εἶδον οἱ Ἕλληνες ἐγγύς τε ὄντας καὶ

παρατεταγμένους͵ 1011 αὖθις παιανίσαντες ἐπῇσαν πολὺ ἔτι προθυμότερον ἢ

τὸ πρόσθεν οἱ δ΄ αὖ βάρβαροι οὐκ ἐδέχοντο͵ ἀλλὰ ἐκ πλέονος ἢ τὸ πρόσθεν

ἔφευγον 1012 οἱ δ΄ ἐπεδίωκον μέχρι κώμης τινός ἐνταῦθα δ΄ ἔστησαν οἱ

Ἕλληνες ὑπὲρ γὰρ τῆς κώμης γήλοφος ἦν͵ ἐφ΄ οὗ ἀνεστράφησαν οἱ ἀμφὶ

βασιλέα͵ πεζοὶ μὲν οὐκέτι͵ τῶν δὲ ἱππέων ὁ λόφος ἐνεπλήσθη͵ ὥστε τὸ

ποιούμενον μὴ γιγνώσκειν καὶ τὸ βασίλειον σημεῖον ὁρᾶν ἔφασαν αἰετόν τινα

χρυσοῦν ἐπὶ πέλτῃ ἐπὶ ξύλου ἀνατεταμένον 1013 ἐπεὶ δὲ καὶ ἐνταῦθ΄ ἐχώρουν

οἱ Ἕλληνες͵ λείπουσι δὴ καὶ τὸν λόφον οἱ ἱππεῖς οὐ μὴν ἔτι ἁθρόοι ἀλλ΄ ἄλλοι

ἄλλοθεν ἐψιλοῦτο δ΄ ὁ λόφος τῶν ἱππέων τέλος δὲ καὶ πάντες 1014



74

ἀπεχώρησαν ὁ οὖν Κλέαρχος οὐκ ἀνεβίβαζεν ἐπὶ τὸν λόφον͵ ἀλλ΄ ὑπ΄ αὐτὸν

στήσας τὸ στράτευμα πέμπει Λύκιον τὸν Συρακόσιον καὶ ἄλλον ἐπὶ τὸν λόφον

καὶ κελεύει κατιδόντας 1015 τὰ ὑπὲρ τοῦ λόφου τί ἐστιν ἀπαγγεῖλαι καὶ ὁ

Λύκιος ἤλασέ τε καὶ ἰδὼν ἀπαγγέλλει ὅτι φεύγουσιν ἀνὰ 1016 κράτος σχεδὸν

δ΄ ὅτε ταῦτα ἦν καὶ ἥλιος ἐδύετο ἐνταῦθα δ΄ ἔστησαν οἱ Ἕλληνες καὶ θέμενοι

τὰ ὅπλα ἀνεπαύοντο καὶ ἅμα μὲν ἐθαύμαζον ὅτι οὐδαμοῦ Κῦρος φαίνοιτο οὐδ΄

ἄλλος ἀπ΄ αὐτοῦ οὐδεὶς παρῄει οὐ γὰρ ᾔδεσαν αὐτὸν τεθνηκότα͵ ἀλλ΄ εἴκαζον

ἢ διώκοντα οἴχεσθαι ἢ καταληψόμενόν 1017 τι προεληλακέναι καὶ αὐτοὶ

ἐβουλεύοντο εἰ αὐτοῦ μείναντες τὰ σκευοφόρα ἐνταῦθα ἄγοιντο ἢ ἀπίοιεν ἐπὶ

τὸ στρατόπεδον ἔδοξεν αὐτοῖς ἀπιέναι καὶ ἀφικνοῦνται ἀμφὶ δορπηστὸν ἐπὶ

τὰς σκηνάς 1018 ταύτης μὲν τῆς ἡμέρας τοῦτο τὸ τέλος ἐγένετο

καταλαμβάνουσι δὲ τῶν τε ἄλλων χρημάτων τὰ πλεῖστα διηρπασμένα καὶ εἴ τι

σιτίον ἢ ποτὸν ἦν͵ καὶ τὰς ἁμάξας μεστὸς ἀλεύρων καὶ οἴνου͵ ἃς



75

παρεσκευάσατο Κῦρος͵ ἵνα εἴ ποτε σφόδρα τὸ στράτευμα λάβοι ἔνδεια͵

διαδιδοίη τοῖς Ἕλλησιν (ἦσαν δ΄ αὗται τετρακόσιαι͵ ὡς ἐλέγοντο͵ ἅμαξαι)͵ καὶ

ταύτας τότε οἱ σὺν βασιλεῖ διήρπασαν 1019 ὥστε ἄδειπνοι ἦσαν οἱ πλεῖστοι

τῶν Ἑλλήνων ἦσαν δὲ καὶ ἀνάριστοι πρὶν γὰρ δὴ καταλῦσαι τὸ στράτευμα

πρὸς ἄριστον βασιλεὺς ἐφάνη ταύτην μὲν οὖν τὴν νύκτα οὕτω διεγένοντο



76

Gea y Urano dioses primitivos su descendencia (Βιβλιοθήκη A 1 1-3)

[Α 11] Οὐρανὸς πρῶτος τοῦ παντὸς ἐδυνάστευσε κόσμου γήμας δὲ Γῆν

ἐτέκνωσε πρώτους τοὺς ἑκατόγχειρας προσαγορευθέντας Βριάρεων Γύην

Κόττον οἳ μεγέθει τε ἀνυπέρβλητοι καὶ δυνάμει καθειστήκεσαν χεῖρας μὲν

ἀνὰ ἑκατὸν κεφαλὰς δὲ ἀνὰ πεντήκοντα ἔχοντες

[Α 12] μετὰ τούτους δὲ αὐτῷ τεκνοῖ Γῆ Κύκλωπας Ἄργην Στερόπην

Βρόντην ὧν ἕκαστος εἶχεν ἕνα ὀφθαλμὸν ἐπὶ τοῦ μετώπου ἀλλὰ τούτους

μὲν Οὐρανὸς δήσας εἰς Τάρταρον ἔρριψε (τόπος δὲ οὗτος ἐρεβώδης ἐστὶν ἐν

Ἅιδου τοσοῦτον ἀπὸ γῆς ἔχων διάστημα ὅσον ἀπ᾽ οὐρανοῦ γῆ)



77

[Α 13] τεκνοῖ δὲ αὖθις ἐκ Γῆς παῖδας μὲν τοὺς Τιτᾶνας προσαγορευθέντας

Ὠκεανὸν Κοῖον Ὑπερίονα Κρεῖον Ἰαπετὸν καὶ νεώτατον ἁπάντων Κρόνον

θυγατέρας δὲ τὰς κληθείσας Τιτανίδας Τηθὺν ῾Ρέαν Θέμιν Μνημοσύνην

Φοίβην Διώνην Θείαν

Castracioacuten de Urano (Βιβλιοθήκη A 1 4)

[Α 14] ἀγανακτοῦσα δὲ Γῆ ἐπὶ τῇ ἀπωλείᾳ τῶν εἰς Τάρταρον ῥιφέντων

παίδων πείθει τοὺς Τιτᾶνας ἐπιθέσθαι τῷ πατρί καὶ δίδωσιν ἀδαμαντίνην

ἅρπην Κρόνῳ οἱ δὲ Ὠκεανοῦ χωρὶς ἐπιτίθενται καὶ Κρόνος ἀποτεμὼν τὰ

αἰδοῖα τοῦ πατρὸς εἰς τὴν θάλασσαν ἀφίησεν ἐκ δὲ τῶν σταλαγμῶν τοῦ

ῥέοντος αἵματος ἐρινύες ἐγένοντο Ἀληκτὼ Τισιφόνη Μέγαιρα τῆς δὲ ἀρχῆς

ἐκβαλόντες τούς τε καταταρταρωθέντας ἀνήγαγον ἀδελφοὺς καὶ τὴν ἀρχὴν

Κρόνῳ παρέδοσαν

Engantildeo de Rea a Cronos e infancia de Zeus (Βιβλιοθήκη A 1 5)

[Α 1 5] ὁ δὲ τούτους μὲν τῷ Ταρτάρῳ πάλιν δήσας καθεῖρξε τὴν δὲ

ἀδελφὴνῬέαν γήμας ἐπειδὴ Γῆ τε καὶ Οὐρανὸς ἐθεσπιῴδουν αὐτῷ λέγοντες

ὑπὸ παιδὸς ἰδίου τὴν ἀρχὴν ἀφαιρεθήσεσθαι κατέπινε τὰ γεννώμενα καὶ

πρώτην μὲν γεννηθεῖσαν Ἑστίαν κατέπιεν εἶτα Δήμητραν καὶἭραν μεθ ἃς

Πλούτωνα καὶ Ποσειδῶνα



78

[Α 1 6] ὀργισθεῖσα δὲ ἐπὶ τούτοιςῬέα παραγίνεται μὲν εἰς Κρήτην ὁπηνίκα

τὸν Δία ἐγκυμονοῦσα ἐτύγχανε γεννᾷ δὲ ἐν ἄντρῳ τῆς Δίκτης Δία καὶ

τοῦτον μὲν δίδωσι τρέφεσθαι Κούρησί τε καὶ ταῖς Μελισσέως παισὶ

νύμφαιςἈδραστείᾳ τε καὶἼδῃ

[Α 1 7] αὗται μὲν οὖν τὸν παῖδα ἔτρεφον τῷ τῆς Ἀμαλθείας γάλακτι οἱ δὲ

Κούρητες ἔνοπλοι ἐν τῷ ἄντρῳ τὸ βρέφος φυλάσσοντες τοῖς δόρασι τὰς

ἀσπίδας συνέκρουον ἵνα μὴ τῆς τοῦ παιδὸς φωνῆς ὁ Κρόνος ἀκούσῃῬέα δὲ

λίθον σπαρ-γανώσασα δέδωκε Κρόνῳ καταπιεῖν ὡς τὸν γεγεννη-μένον

παῖδα

Reparto del mundo entre Zeus Poseidoacuten y Hades (Βιβλιοθήκη (A 2 1)

[Α 21] ἐπειδὴ δὲ Ζεὺς ἐγενήθη τέλειος λαμβάνει Μῆτιν τὴν Ὠκεανοῦ

συνεργόν ἣ δίδωσι Κρόνῳ καταπιεῖν φάρμακον ὑφ᾽ οὗ ἐκεῖνος ἀναγκασθεὶς

πρῶτον μὲν ἐξεμεῖ τὸν λίθον ἔπειτα τοὺς παῖδας οὓς κατέπιε μεθ᾽ ὧν Ζεὺς

τὸν πρὸς Κρόνον καὶ Τιτᾶνας ἐξήνεγκε πόλεμον μαχομένων δὲ αὐτῶν

ἐνιαυτοὺς δέκα ἡ Γῆ τῷ Διὶ ἔχρησε τὴν νίκην τοὺς καταταρταρωθέντας ἂν

ἔχῃ συμμάχους ὁ δὲ τὴν φρουροῦσαν αὐτῶν τὰ δεσμὰ Κάμπην ἀποκτείνας

ἔλυσε καὶ Κύκλωπες τότε Διὶ μὲν διδόασι βροντὴν καὶ ἀστραπὴν καὶ



79

κεραυνόν Πλούτωνι δὲ κυνέην Ποσειδῶνι δὲ τρίαιναν οἱ δὲ τούτοις

ὁπλισθέντες κρατοῦσι Τιτάνων καὶ καθείρξαντες αὐτοὺς ἐν τῷ Ταρτάρῳ

τοὺς ἑκατόγχειρας κατέστησαν φύλακας αὐτοὶ δὲ διακληροῦνται περὶ τῆς

ἀρχῆς καὶ λαγχάνει Ζεὺς μὲν τὴν ἐν οὐρανῷ δυναστείαν Ποσειδῶν δὲ τὴν ἐν

θαλάσσῃ Πλούτων δὲ τὴν ἐν Ἅιδου

Prometeo el robo del fuego (Βιβλιοθήκη A 7 1)

[Α 71] Προμηθεὺς δὲ ἐξ ὕδατος καὶ γῆς ἀνθρώπους πλάσας ἔδωκεν αὐτοῖς

καὶ πῦρ λάθρᾳ Διὸς ἐν νάρθηκι κρύψας ὡς δὲ ᾔσθετο Ζεύς ἐπέταξεν

Ἡφαίστῳ τῷ Καυκάσῳ ὄρει τὸ σῶμα αὐτοῦ προσηλῶσαι τοῦτο δὲ Σκυθικὸν

ὄρος ἐστίν ἐν δὴ τούτῳ προσηλωθεὶς Προμηθεὺς πολλῶν ἐτῶν ἀριθμὸν

ἐδέδετο καθ᾽ ἑκάστην δὲ ἡμέραν ἀετὸς ἐφιπτάμενος αὐτῷ τοὺς λοβοὺς

ἐνέμετο τοῦ ἥπατος αὐξανομένου διὰ νυκτός καὶ Προμηθεὺς μὲν πυρὸς

κλαπέντος δίκην ἔτινε ταύτην μέχρις Ἡρακλῆς αὐτὸν ὕστερον ἔλυσεν ὡς ἐν

τοῖς καθ᾽ Ἡρακλέα δηλώσομεν



80

El mito del nacimiento de la humanidad Deucalioacuten y Pirra (Βιβλιοθήκη A7

2)

[Α 72] Προμηθέως δὲ παῖς Δευκαλίων ἐγένετο οὗτος βασιλεύων τῶν περὶ

τὴν Φθίαν τόπων γαμεῖ Πύρραν τὴν Ἐπιμηθέως καὶ Πανδώρας ἣν ἔπλασαν

θεοὶ πρώτην γυναῖκα ἐπεὶ δὲ ἀφανίσαι Ζεὺς τὸ χαλκοῦν ἠθέλησε γένος

ὑποθεμένου Προμηθέως Δευκαλίων τεκτηνάμενος λάρνακα καὶ τὰ ἐπιτήδεια

ἐνθέμενος εἰς ταύτην μετὰ Πύρρας εἰσέβη Ζεὺς δὲ πολὺν ὑετὸν ἀπ᾽

οὐρανοῦ χέας τὰ πλεῖστα μέρη τῆς Ἑλλάδος κατέκλυσεν ὥστε διαφθαρῆναι

πάντας ἀνθρώπους ὀλίγων χωρὶς οἳ συνέφυγον εἰς τὰ πλησίον ὑψηλὰ ὄρη

τότε δὲ καὶ τὰ κατὰ Θεσσαλίαν ὄρη διέστη καὶ τὰ ἐκτὸς Ἰσθμοῦ καὶ

Πελοποννήσου συνεχέθη πάντα Δευκαλίων δὲ ἐν τῇ λάρνακι διὰ τῆς

θαλάσσης φερόμενος ἡμέρας ἐννέα καὶ νύκτας ἴσας τῷ Παρνασῷ προσίσχει

κἀκεῖ τῶν ὄμβρων παῦλαν λαβόντων ἐκβὰς θύει Διὶ φυξίῳ Ζεὺς δὲ πέμψας

Ἑρμῆν πρὸς αὐτὸν ἐπέτρεψεν αἱρεῖσθαι ὅ τι βούλεται ὁ δὲ αἱρεῖται

ἀνθρώπους αὐτῷ γενέσθαι καὶ Διὸς εἰπόντος ὑπὲρ κεφαλῆς ἔβαλλεν αἴρων

λίθους καὶ οὓς μὲν ἔβαλε Δευκαλίων ἄνδρες ἐγένοντο οὓς δὲ Πύρρα

γυναῖκες



81

Rapto de Perseacutefone por su tiacuteo Plutoacuten (Βιβλιοθήκη A 5 1)

[Α 51] Πλούτων δὲ Περσεφόνης ἐρασθεὶς Διὸς συνεργοῦντος ἥρπασεν

αὐτὴν κρύφα Δημήτηρ δὲ μετὰ λαμπάδων νυκτός τε καὶ ἡμέρας κατὰ πᾶσαν

τὴν γῆν ζητοῦσα περιῄει μαθοῦσα δὲ παρ᾽ Ἑρμιονέων ὅτι Πλούτων αὐτὴν

ἥρπασεν ὀργιζομένη θεοῖς κατέλιπεν οὐρανόν εἰκασθεῖσα δὲ γυναικὶ ἧκεν

εἰς Ἐλευσῖνα καὶ πρῶτον μὲν ἐπὶ τὴν ἀπ᾽ ἐκείνης κληθεῖσαν Ἀγέλαστον

ἐκάθισε πέτραν παρὰ τὸ Καλλίχορον φρέαρ καλούμενον ἔπειτα πρὸς Κελεὸν

ἐλθοῦσα τὸν βασιλεύοντα τότε Ἐλευσινίων ἔνδον οὐσῶν γυναικῶν καὶ

λεγουσῶν τούτων παρ᾽ αὑτὰς καθέζεσθαι γραῖά τις Ἰάμβη σκώψασα τὴν

θεὸν ἐποίησε μειδιᾶσαι

Aacutertemis y Apolo (Βιβλιοθήκη A4 1)

[Α 41] hellip Ἄρτεμις μὲν οὖν τὰ περὶ θήραν ἀσκήσασα παρθένος ἔμεινεν

Ἀπόλλων δὲ τὴν μαντικὴν μαθὼν παρὰ Πανὸς τοῦ Διὸς καὶ Ὕβρεως ἧκεν εἰς

Δελφούς χρησμῳδούσης τότε Θέμιδος ὡς δὲ ὁ φρουρῶν τὸ μαντεῖον Πύθων

ὄφις ἐκώλυεν αὐτὸν παρελθεῖν ἐπὶ τὸ χάσμα τοῦτον ἀνελὼν τὸ μαντεῖον

παραλαμβάνει

Apolo y Aacutertemis se vengan y matan a los hijos de Niacuteobe (Βιβλιοθήκη Γ 5 6)

[Γ 56] Ἡσίοδος δὲ δέκα μὲν υἱοὺς δέκα δὲ θυγατέρας Ἡρόδωρος δὲ δύο μὲν

ἄρρενας τρεῖς δὲ θηλείας Ὅμηρος δὲ ἓξ μὲν υἱοὺς ἓξ δὲ θυγατέρας φησὶ

γενέσθαι εὔτεκνος δὲ οὖσα Νιόβη τῆς Λητοῦς εὐτεκνοτέρα εἶπεν ὑπάρχειν



82

Λητὼ δὲ ἀγανακτήσασα τήν τε Ἄρτεμιν καὶ τὸν Ἀπόλλωνα κατ᾽ αὐτῶν

παρώξυνε καὶ τὰς μὲν θηλείας ἐπὶ τῆς οἰκίας κατετόξευσεν Ἄρτεμις τοὺς δὲ

ἄρρενας κοινῇ πάντας ἐν Κιθαιρῶνι Ἀπόλλων κυνηγετοῦντας ἀπέκτεινεν

ἐσώθη δὲ τῶν μὲν ἀρρένων Ἀμφίων τῶν δὲ θηλειῶν Χλωρὶς ἡ πρεσβυτέρα

ᾗ Νηλεὺς συνᾐκησε κατὰ δὲ Τελέσιλλαν ἐσώθησαν Ἀμύκλας καὶ Μελίβοια

ἐτοξεύθη δὲ ὑπ᾽ αὐτῶν καὶ Ἀμφίων αὐτὴ δὲ Νιόβη Θήβας ἀπολιποῦσα πρὸς

τὸν πατέρα Τάνταλον ἧκεν εἰς Σίπυλον κἀκεῖ Διὶ εὐξαμένη τὴν μορφὴν εἰς

λίθον μετέβαλε καὶ χεῖται δάκρυα νύκτωρ καὶ μεθ᾽ ἡμέραν τοῦ λίθου

Atenea y Poseidoacuten se disputan el dominio del Aacutetica (Βιβλιοθήκη (Γ 14 1)

[Γ 141] Κέκροψ αὐτόχθων συμφυὲς ἔχων σῶμα ἀνδρὸς καὶ δράκοντος τῆς

Ἀττικῆς ἐβασίλευσε πρῶτος καὶ τὴν γῆν πρότερον λεγομένην Ἀκτὴν ἀφ᾽

ἑαυτοῦ Κεκροπίαν ὠνόμασεν ἐπὶ τούτου φασίν ἔδοξε τοῖς θεοῖς πόλεις

καταλαβέσθαι ἐν αἷς ἔμελλον ἔχειν τιμὰς ἰδίας ἕκαστος ἧκεν οὖν πρῶτος

Ποσειδῶν ἐπὶ τὴν Ἀττικήν καὶ πλήξας τῇ τριαίνῃ κατὰ μέσην τὴν ἀκρόπολιν

ἀπέφηνε θάλασσαν ἣν νῦν Ἐρεχθηίδα καλοῦσι μετὰ δὲ τοῦτον ἧκεν Ἀθηνᾶ

καὶ ποιησαμένη τῆς καταλήψεως Κέκροπα μάρτυρα ἐφύτευσεν ἐλαίαν ἣ νῦν

ἐν τῷ Πανδροσείῳ δείκνυται γενομένης δὲ ἔριδος ἀμφοῖν περὶ τῆς χώρας

διαλύσας Ζεὺς κριτὰς ἔδωκεν οὐχ ὡς εἶπόν τινες Κέκροπα καὶ Κραναόν

οὐδὲ Ἐρυσίχθονα θεοὺς δὲ τοὺς δώδεκα καὶ τούτων δικαζόντων ἡ χώρα τῆς

Ἀθηνᾶς ἐκρίθη Κέκροπος μαρτυρήσαντος ὅτι πρώτη τὴν ἐλαίαν ἐφύτευσεν

Ἀθηνᾶ μὲν οὖν ἀφ᾽ ἑαυτῆς τὴν πόλιν ἐκάλεσεν Ἀθήνας Ποσειδῶν δὲ θυμῷ

ὀργισθεὶς τὸ Θριάσιον πεδίον ἐπέκλυσε καὶ τὴν Ἀττικὴν ὕφαλον ἐποίησε



83

Aquiles (Βιβλιοθήκη Γ 13 6)

[Γ 136] ὡς δὲ ἐγέννησε Θέτις ἐκ Πηλέως βρέφος ἀθάνατον θέλουσα

ποιῆσαι τοῦτο κρύφα Πηλέως εἰς τὸ πῦρ ἐγκρύβουσα τῆς νυκτὸς ἔφθειρεν ὃ

ἦν αὐτῷ θνητὸν πατρῷον μεθ᾽ ἡμέραν δὲ ἔχριεν ἀμβροσίᾳ Πηλεὺς δὲ

ἐπιτηρήσας καὶ σπαίροντα τὸν παῖδα ἰδὼν ἐπὶ τοῦ πυρὸς ἐβόησε καὶ Θέτις

κωλυθεῖσα τὴν προαίρεσιν τελειῶσαι νήπιον τὸν παῖδα ἀπολιποῦσα πρὸς

Νηρηίδας ᾤχετο κομίζει δὲ τὸν παῖδα πρὸς Χείρωνα Πηλεύς ὁ δὲ λαβὼν

αὐτὸν ἔτρεφε σπλάγχνοις λεόντων καὶ συῶν ἀγρίων καὶ ἄρκτων μυελοῖς καὶ

ὠνόμασεν Ἀχιλλέα (πρότερον δὲ ἦν ὄνομα αὐτῷ Λιγύρων) ὅτι τὰ χείλη

μαστοῖς οὐ προσήνεγκε

Orfeo (Βιβλιοθήκη A 3 2)

[Α 32] Καλλιόπης μὲν οὖν καὶ Οἰάγρου κατ᾽ ἐπίκλησιν δὲ Ἀπόλλωνος

Λίνος ὃν Ἡρακλῆς ἀπέκτεινε καὶ Ὀρφεὺς ὁ ἀσκήσας κιθαρῳδίαν ὃς ᾄδων

ἐκίνει λίθους τε καὶ δένδρα ἀποθανούσης δὲ Εὐρυδίκης τῆς γυναικὸς αὐτοῦ

δηχθείσης ὑπὸ ὄφεως κατῆλθεν εἰς Ἅιδου θέλων ἀνάγειν αὐτήν καὶ

Πλούτωνα ἔπεισεν ἀναπέμψαι ὁ δὲ ὑπέσχετο τοῦτο ποιήσειν ἂν μὴ

πορευόμενος Ὀρφεὺς ἐπιστραφῇ πρὶν εἰς τὴν οἰκίαν αὑτοῦ παραγενέσθαι ὁ

δὲ ἀπιστῶν ἐπιστραφεὶς ἐθεάσατο τὴν γυναῖκα ἡ δὲ πάλιν ὑπέστρεψεν εὗρε

δὲ Ὀρφεὺς καὶ τὰ Διονύσου μυστήρια καὶ τέθαπται περὶ τὴν Πιερίαν

διασπασθεὶς ὑπὸ τῶν μαινάδων



84

Perseo se enfrenta a las Gorgonas (Βιβλιοθήκη Β 4 2)

[Β 42] ἦσαν δὲ αὗται Σθενὼ Εὐρυάλη Μέδουσα μόνη δὲ ἦν θνητὴ

Μέδουσα διὰ τοῦτο ἐπὶ τὴν ταύτης κεφαλὴν Περσεὺς ἐπέμφθη εἶχον δὲ αἱ

Γοργόνες κεφαλὰς μὲν περιεσπειραμένας φολίσι δρακόντων ὀδόντας δὲ

μεγάλους ὡς συῶν καὶ χεῖρας χαλκᾶς καὶ πτέρυγας χρυσᾶς δι᾽ ὧν ἐπέτοντο

τοὺς δὲ ἰδόντας λίθους ἐποίουν ἐπιστὰς οὖν αὐταῖς ὁ Περσεὺς κοιμωμέναις

κατευθυνούσης τὴν χεῖρα Ἀθηνᾶς ἀπεστραμμένος καὶ βλέπων εἰς ἀσπίδα

χαλκῆν δι᾽ ἧς τὴν εἰκόνα τῆς Γοργόνος ἔβλεπεν ἐκαρατόμησεν αὐτήν

ἀποτμηθείσης δὲ τῆς κεφαλῆς ἐκ τῆς Γοργόνος ἐξέθορε Πήγασος πτηνὸς

ἵππος καὶ Χρυσάωρ ὁ Γηρυόνου πατήρ [Β 43] τούτους δὲ ἐγέννησεν ἐκ

Ποσειδῶνος

Perseo libera a Androacutemeda (Βιβλιοθήκη Β 4 3)

[Β 43] παραγενόμενος δὲ εἰς Αἰθιοπίαν ἧς ἐβασίλευε Κηφεύς εὗρε τὴν

τούτου θυγατέρα Ἀνδρομέδαν παρακειμένην βορὰν θαλασσίῳ κήτει



85

Κασσιέπεια γὰρ ἡ Κηφέως γυνὴ Νηρηίσιν ἤρισε περὶ κάλλους καὶ πασῶν

εἶναι κρείσσων ηὔχησεν ὅθεν αἱ Νηρηίδες ἐμήνισαν καὶ Ποσειδῶν αὐταῖς

συνοργισθεὶς πλήμμυράν τε ἐπὶ τὴν χώραν ἔπεμψε καὶ κῆτος Ἄμμωνος δὲ

χρήσαντος τὴν ἀπαλλαγὴν τῆς συμφορᾶς ἐὰν ἡ Κασσιεπείας θυγάτηρ

Ἀνδρομέδα προτεθῇ τῷ κήτει βορά τοῦτο ἀναγκασθεὶς ὁ Κηφεὺς ὑπὸ τῶν

Αἰθιόπων ἔπραξε καὶ προσέδησε τὴν θυγατέρα πέτρα ταύτην θεασάμενος ὁ

Περσεὺς καὶ ἐρασθεὶς ἀναιρήσειν ὑπέσχετο Κηφεῖ τὸ κῆτος εἰ μέλλει

σωθεῖσαν αὐτὴν αὐτῷ δώσειν γυναῖκα ἐπὶ τούτοις γενομένων ὅρκων

ὑποστὰς τὸ κῆτος ἔκτεινε καὶ τὴν Ἀνδρομέδαν ἔλυσεν

Heracles en un acto de locura inducida por Hera mata a sus propios

hijos (Βιβλιοθήκη Β 4 12)

[Β 412] μετὰ δὲ τὴν πρὸς Μινύας μάχην συνέβη αὐτῷ κατὰ ζῆλον Ἥρας

μανῆναι καὶ τούς τε ἰδίους παῖδας οὓς ἐκ Μεγάρας εἶχεν εἰς πῦρ ἐμβαλεῖν

καὶ τῶν Ἰφικλέους δύο διὸ καταδικάσας ἑαυτοῦ φυγὴν καθαίρεται μὲν ὑπὸ

Θεσπίου παραγενόμενος δὲ εἰς Δελφοὺς πυνθάνεται τοῦ θεοῦ ποῦ

κατοικήσει ἡ δὲ Πυθία τότε πρῶτον Ἡρακλέα αὐτὸν προσηγόρευσε τὸ δὲ

πρώην Ἀλκείδης προσηγορεύετο κατοικεῖν δὲ αὐτὸν εἶπεν ἐν Τίρυνθι

Εὐρυσθεῖ λατρεύοντα ἔτη δώδεκα καὶ τοὺς ἐπιτασσομένους ἄθλους δέκα

ἐπιτελεῖν καὶ οὕτως ἔφη τῶν ἄθλων συντελεσθέντων ἀθάνατον αὐτὸν

ἔσεσθαι



86

Segundo trabajo de Heracles la hidra de Lerna (Βιβλιοθήκη Β 5 2)

[Β 52] δεύτερον δὲ ἆθλον ἐπέταξεν αὐτῷ τὴν Λερναίαν ὕδραν κτεῖναι αὕτη

δὲ ἐν τῷ τῆς Λέρνης ἕλει ἐκτραφεῖσα ἐξέβαινεν εἰς τὸ πεδίον καὶ τά τε

βοσκήματα καὶ τὴν χώραν διέφθειρεν εἶχε δὲ ἡ ὕδρα ὑπερμέγεθες σῶμα

κεφαλὰς ἔχον ἐννέα τὰς μὲν ὀκτὼ θνητάς τὴν δὲ μέσην ἀθάνατον ἐπιβὰς

οὖν ἅρματος ἡνιοχοῦντος Ἰολάου παρεγένετο εἰς τὴν Λέρνην καὶ τοὺς μὲν

ἵππους ἔστησε τὴν δὲ ὕδραν εὑρὼν ἔν τινι λόφῳ παρὰ τὰς πηγὰς τῆς

Ἀμυμώνης ὅπου ὁ φωλεὸς αὐτῆς ὑπῆρχε βάλλων βέλεσι πεπυρωμένοις

ἠνάγκασεν ἐξελθεῖν ἐκβαίνουσαν δὲ αὐτὴν κρατήσας κατεῖχεν ἡ δὲ θατέρῳ

τῶν ποδῶν ἐνείχετο περιπλακεῖσα τῷ ῥοπάλῳ δὲ τὰς κεφαλὰς κόπτων οὐδὲν

ἀνύειν ἠδύνατο μιᾶς γὰρ κοπτομένης κεφαλῆς δύο ἀνεφύοντο ἐπεβοήθει δὲ

καρκίνος τῇ ὕδρᾳ ὑπερμεγέθης δάκνων τὸν πόδα διὸ τοῦτον ἀποκτείνας

ἐπεκαλέσατο καὶ αὐτὸς βοηθὸν τὸν Ἰόλαον ὃς μέρος τι καταπρήσας τῆς

ἐγγὺς ὕλης τοῖς δαλοῖς ἐπικαίων τὰς ἀνατολὰς τῶν κεφαλῶν ἐκώλυεν

ἀνιέναι καὶ τοῦτον τὸν τρόπον τῶν ἀναφυομένων κεφαλῶν περιγενόμενος

τὴν ἀθάνατον ἀποκόψας κατώρυξε καὶ βαρεῖαν ἐπέθηκε πέτραν παρὰ τὴν

ὁδὸν τὴν φέρουσαν διὰ Λέρνης εἰς Ἐλαιοῦντα τὸ δὲ σῶμα τῆς ὕδρας

ἀνασχίσας τῇ χολῇ τοὺς ὀιστοὺς ἔβαψεν Εὐρυσθεὺς δὲ ἔφη μὴ δεῖν

καταριθμῆσαι τοῦτον ἐν τοῖς δέκα τὸν ἆθλον οὐ γὰρ μόνος ἀλλὰ καὶ μετὰ

Ἰολάου τῆς ὕδρας περιεγένετο



87

Tercer trabajo de Heracles la cierva de Cerinia (Βιβλιοθήκη Β 5 3)

[Β 53] τρίτον ἆθλον ἐπέταξεν αὐτῷ τὴν Κερυνῖτιν ἔλαφον εἰς Μυκήνας

ἔμπνουν ἐνεγκεῖν ἦν δὲ ἡ ἔλαφος ἐν Οἰνόῃ χρυσόκερως Ἀρτέμιδος ἱερά

διὸ καὶ βουλόμενος αὐτὴν Ἡρακλῆς μήτε ἀνελεῖν μήτε τρῶσαι συνεδίωξεν

ὅλον ἐνιαυτόν ἐπεὶ δὲ κάμνον τὸ θηρίον τῇ διώξει συνέφυγεν εἰς ὄρος τὸ

λεγόμενον Ἀρτεμίσιον κἀκεῖθεν ἐπὶ ποταμὸν Λάδωνα τοῦτον διαβαίνειν

μέλλουσαν τοξεύσας συνέλαβε καὶ θέμενος ἐπὶ τῶν ὤμων διὰ τῆς Ἀρκαδίας

ἠπείγετο μετ᾽ Ἀπόλλωνος δὲ Ἄρτεμις συντυχοῦσα ἀφῃρεῖτο καὶ τὸ ἱερὸν

ζῷον αὐτῆς κτείνοντα κατεμέμφετο ὁ δὲ ὑποτιμησάμενος τὴν ἀνάγκην καὶ

τὸν αἴτιον εἰπὼν Εὐρυσθέα γεγονέναι πραΰνας τὴν ὀργὴν τῆς θεοῦ τὸ θηρίον

ἐκόμισεν ἔμπνουν εἰς Μυκήνας

Sexto trabajo de Heracles las aves del lago Estinfalo (Βιβλιοθήκη Β 5 6)

[Β 56] ἕκτον ἐπέταξεν ἆθλον αὐτῷ τὰς Στυμφαλίδας ὄρνιθας ἐκδιῶξαι ἦν δὲ

ἐν Στυμφάλῳ πόλει τῆς Ἀρκαδίας Στυμφαλὶς λεγομένη λίμνη πολλῇ

συνηρεφὴς ὕλῃ εἰς ταύτην ὄρνεις συνέφυγον ἄπλετοι τὴν ἀπὸ τῶν λύκων

ἁρπαγὴν δεδοικυῖαι ἀμηχανοῦντος οὖν Ἡρακλέους πῶς ἐκ τῆς ὕλης τὰς

ὄρνιθας ἐκβάλῃ χάλκεα κρόταλα δίδωσιν αὐτῷ Ἀθηνᾶ παρὰ Ἡφαίστου

λαβοῦσα ταῦτα κρούων ἐπί τινος ὄρους τῇ λίμνῃ παρακειμένου τὰς ὄρνιθας

ἐφόβει αἱ δὲ τὸν δοῦπον οὐχ ὑπομένουσαι μετὰ δέους ἀνίπταντο καὶ τοῦτον

τὸν τρόπον Ἡρακλῆς ἐτόξευσεν αὐτάς



88

Deacutecimo trabajo de Heracles las vacas de Gerioacuten (Βιβλιοθήκη Β 5 10)

δέκατον ἐπετάγη ἆθλον τὰς Γηρυόνου βόας ἐξ Ἐρυθείας κομίζειν Ἐρύθεια

δὲ ἦν νῆσος ἣ νῦν Γάδειρα καλεῖται ταύτην κατῴκει Γηρυόνης τριῶν

ἔχων ἀνδρῶν συμφυὲς σῶμα εἶχε δὲ φοινικᾶς βόας ὧν ἦν βουκόλος

Εὐρυτίων φύλαξ δὲ Ὄρθος ὁ κύων δικέφαλος πορευόμενος οὖν ἐπὶ τὰς

Γηρυόνου βόας διὰ τῆς Εὐρώπης Λιβύης ἐπέβαινε καὶ παρελθὼν

Ταρτησσὸν ἔστησε σημεῖα τῆς πορείας ἐπὶ τῶν ὅρων Εὐρώπης καὶ Λιβύης

ἀντιστοίχους δύο στήλας θερόμενος δὲ ὑπὸ Ἡλίου κατὰ τὴν πορείαν τὸ

τόξον ἐπὶ τὸν θεὸν ἐνέτεινεν ὁ δὲ τὴν ἀνδρείαν αὐτοῦ θαυμάσας χρύσεον

ἔδωκε δέπας ἐν ᾧ τὸν Ὠκεανὸν διεπέρασε καὶ παραγενόμενος εἰς Ἐρύθειαν

ἐν ὄρει Ἄβαντι αὐλίζεται αἰσθόμενος δὲ ὁ κύων ἐπ αὐτὸν ὥρμα ὁ δὲ καὶ

τοῦτον τῷ ῥοπάλῳ παίει καὶ τὸν βουκόλον Εὐρυτίωνα τῷ κυνὶ βοηθοῦντα

ἀπέκτεινε Μενοίτης δὲ ἐκεῖ τὰς Ἅιδου βόας βόσκων Γηρυόνῃ τὸ γεγονὸς

ἀπήγγειλεν ὁ δὲ καταλαβὼν Ἡρακλέα τὰς βόας ἀπάγοντα συστησάμενος

μάχην τοξευθεὶς ἀπέθανεν Ἡρακλῆς δὲ ἐνθέμενος τὰς βόας εἰς τὸ δέπας καὶ

διαπλεύσας εἰς Ταρτησσὸν Ἡλίῳ πάλιν ἀπέδωκε τὸ δέπας καὶ τὰς βόας

Εὐρυσθεῖ κομίσας δέδωκεν ὁ δὲ αὐτὰς κατέθυσεν Ἥρᾳ

Las Lemnias (Βιβλιοθήκη I 9 17)

αἱ Λήμνιαι τὴν Ἀφροδίτην οὐκ ἐτίμων ἡ δὲ αὐταῖς ἐμβάλλει δυσοσμίαν καὶ

διὰ τοῦτο οἱ γήμαντες αὐτὰς ἐκ τῆς πλησίον Θρᾴκης λαβόντες αἰχμαλωτίδας



89

συνευνάζοντο αὐταῖς ἀτιμαζόμεναι δὲ αἱ Λήμνιαι τούς τε πατέρας καὶ τοὺς

ἄνδρας φονεύουσιι μόνη δὲ ἔσωσεν Ὑψιπύλη τὸν ἑαυτῆς πατέρα κρύψασα

Θόαντα προσσχόντες οὖν τότε γυναικοκρατουμένῃ τῇ Λήμνῳ μίσγονται ταῖς

γυναιξίν Ὑψιπύλη δὲ Ἰάσονι συνευνάζεται

Teseo y el Minotauro (Βιβλιοθήκη A 8-10)

[8] ὡς δὲ ἧκεν εἰς Κρήτην Ἀριάδνη θυγάτηρ Μίνωος ἐρωτικῶς διατεθεῖσα

πρὸς αὐτὸν συμπράσσειν ἐπαγγέλλεται ἐὰν ὁμολογήσῃ γυναῖκα αὐτὴν ἕξειν

ἀπαγαγὼν εἰς Ἀθήνας ὁμολογήσαντος δὲ σὺν ὅρκοις Θησέως δεῖται

Δαιδάλου μηνῦσαι τοῦ λαβυρίνθου τὴν ἔξοδον [9] ὑποθεμένου δὲ ἐκείνου

λίνον εἰσιόντι Θησεῖ δίδωσι τοῦτο ἐξάψας Θησεὺς τῆς θύρας ἐφελκόμενος

εἰσῄει καταλαβὼν δὲ Μινώταυρονἐν ἐσχάτῳ μέρει τοῦ λαβυρίνθου παίων

πυγμαῖς ἀπέκτεινεν ἐφελκόμενος δὲ τὸ λίνον πάλιν ἐξῄει καὶ διὰ νυκτὸς

μετὰ Ἀριάδνης καὶ τῶν παίδων εἰς Νάξον ἀφικνεῖται ἔνθα Διόνυσος

ἐρασθεὶς Ἀριάδνης ἥρπασε καὶ κομίσας εἰς Λῆμνον ἐμίγη λυπούμενος δὲ

Θησεὺς ἐπ᾽ Ἀριάδνῃ καταπλέων ἐπελάθετο πετάσαι τὴν ναῦν λευκοῖς ἱστίοις

Αἰγεὺς δὲ ἀπὸ τῆς ἀκροπόλεως τὴν ναῦν ἰδὼν ἔχουσαν μέλαν ἱστίον Θησέα

νομίσας ἀπολωλέναι ῥίψας ἑαυτὸν μετήλλαξε



90

Odiseo y las Sirenas (Ἐπιτομή VII 18-19)

hellipκαὶ τὴν νῆσον παρέπλει τῶν Σειρήνων αἱ δὲ Σειρῆνες ἦσαν Ἀχελῴου καὶ

Μελπομένης μιᾶς τῶν Μουσῶν θυγατέρες Πεισινόη Ἀγλαόπη Θελξιέπεια

τούτων ἡ μὲν ἐκιθάριζεν ἡ δὲ ᾖδεν ἡ δὲ ηὔλει καὶ διὰ τούτων ἔπειθον

καταμένειν τοὺς παραπλέοντας [19] εἶχον δὲ ἀπὸ τῶν μηρῶν ὀρνίθων

μορφάς ταύτας παραπλέων Ὀδυσσεύς τῆς ᾠδῆς βουλόμενος ὑπακοῦσαι

Κίρκης ὑποθεμένης τῶν μὲν ἑταίρων τὰ ὦτα ἔβυσε κηρῷ ἑαυτὸν δὲ

ἐκέλευσε προσδεθῆναι τῷ ἱστῷ πειθόμενος δὲ ὑπὸ τῶν Σειρήνων καταμένειν

ἠξίου λυθῆναι οἱ δὲ μᾶλλον αὐτὸν ἐδέσμευον καὶ οὕτω παρέπλει

Argumento de Hipoacutelito

Recensioacuten de los manuscritos bizantinos coincidente con la de un papiro

del s I dC edicioacuten de J Diggle

11 Θησεὺς υἱὸς μὲν ἦν Αἴθρας καὶ Ποσειδῶνος βασιλεὺς δὲ Ἀθηναίων

γήμας δὲ μίαν τῶν Ἀμαζονίδων Ἱππολύτην Ἱππόλυτον ἐγέννησε κάλλει τε

καὶ σωφροσύνῃ διαφέροντα ἐπεὶ δὲ ἡ συνοικοῦσα τὸν βίον μετήλλαξεν

ἐπεισηγάγετο Κρητικὴν γυναῖκα τὴν Μίνω τοῦ Κρητῶν βασιλέως καὶ

Πασιφάης θυγατέρα Φαίδραν



91

12 ὁ δὲ Θησεὺς Πάλλαντα ἕνα τῶν συγγενῶν φονεύσας φεύγει εἰς Τροιζῆνα

μετὰ τῆς γυναικός οὗ συνέβαινε τὸν Ἱππόλυτον παρὰ Πιτθεῖ τρέφεσθαι

θεασαμένη δὲ τὸν νεανίσκον ἡ Φαίδρα εἰς ἐπιθυμίαν ὤλισθεν οὐκ

ἀκόλαστος οὖσα πληροῦσα δὲ Ἀφροδίτης μῆνιν ἣ τὸν Ἱππόλυτον διὰ

σωφροσύνην ἀνελεῖν κρίνασα τὴν Φαίδραν εἰς ἔρωτα παρώρμησε ltgt

13 στέργουσα δὲ τὴν νόσον (sc ἡ Φαίδρα) χρόνῳ πρὸς τὴν τροφὸν δηλῶσαι

ἠναγκάσθη ἥτις κατεπαγγειλαμένη αὐτῇ βοηθήσειν παρὰ τὴν προαίρεσιν

λόγους προσήνεγκε τῷ νεανίσκῳ τραχυνόμενον δὲ αὐτὸν ἡ Φαίδρα

καταμαθοῦσα τῇ μὲν τροφῷ ἐπέπληξεν ἑαυτὴν δὲ ἀνήρτησε καθrsquo ὃν καιρὸν

φανεὶς Θησεὺς καὶ καθελεῖν σπεύδων τὴν ἀπηγχονισμένην εὗρεν αὐτῇ

προσηρτημένην δέλτον διrsquo ἧς Ἱππολύτου φθορὰν κατηγόρει καὶ ἐπιβουλήν

πιστεύσας δὲ τοῖς γεγραμμένοις τὸν μὲν Ἱππόλυτον ἐπέταξε φεύγειν αὐτὸς

δὲ τῷ Ποσειδῶνι ἀρὰς ἔθετο ὧν ἐπακούσας ὁ θεὸς τὸν Ἱππόλυτον

διέφθειρεν ltgt

Argumento de Heacutecuba

Recensioacuten de los manuscritos bizantinos edicioacuten de K Matthiessen

21 Μετὰ τὴν Ἰλίου πολιορκίαν οἱ μὲν Ἕλληνες εἰς τὴν ἀντιπέραν τῆς

Τρῳάδος Χερρόνησον καθωρμίσθησαν Ἀχιλλεὺς δὲ νυκτὸς ὁραθεὶς σφάγιον

ᾔτει μίαν τῶν θυγατέρων τοῦ Πριάμου οἱ μὲν οὖν Ἕλληνες τιμῶντες τὸν



92

ἥρωα Πολυξένην ἀποσπάσαντες Ἑκάβης ἐσφαγίασαν Πολυμήστωρ δὲ ὁ τῶν

Θρᾳκῶν βασιλεὺς ἕνα τῶν Πριαμιδῶν Πολύδωρον ἔσφαξεν

22 εἰλήφει δὲ τοῦτον (sc τὸν Πολύδωρον) παρὰ τοῦ Πριάμου ὁ

Πολυμήστωρ ἐν παρακαταθήκῃ μετὰ χρημάτων ἁλούσης δὲ τῆς πόλεως

κατασχεῖν αὐτοῦ βουλόμενος τὸν πλοῦτον φονεύειν ὥρμησεν καὶ φιλίας

δυστυχούσης ὠλιγώρησεν ἐκριφέντος δὲ τοῦ σώματος εἰς τὴν θάλασσαν

κλύδων πρὸς τὰς τῶν αἰχμαλωτίδων σκηνὰς αὐτὸν ἐξέβαλεν

23 Ἑκάβη δὲ τὸν νεκρὸν θεασαμένη ἐπέγνω κοινωσαμένη δὲ τὴν γνώμην

Ἀγαμέμνονι Πολυμήστορα σὺν τοῖς παισὶν αὐτοῦ ὡς ἑαυτὴν μετεπέμψατο

κρύπτουσα τὸ γεγονὸς ὡς ἵνα θησαυροὺς ἐν Ἰλίῳ μηνύσῃ αὐτῷ

παραγενομένων δὲ τοὺς μὲν υἱοὺς ἔσφαξεν αὐτὸν δὲ τῆς ὁράσεως

ἐστέρησεν ltgt



93

Argumento de la Estenebea

Recensioacuten bizantina conservada en los Comentarios a Hermoacutegenes

coincidente con la de un papiro del s II dC edicioacuten de Ch Meccariello

la tragedia no se conserva

31 Προῖτος ἦν Ἄβαντος υἱός Ἀκρισίου δὲ ἀδελφός βασιλεὺς δὲ Τίρυνθος

γήμας δὲ Σθενέβοιαν ἐξ αὐτῆς ἐγέννησε παῖδας Βελλεροφόντην δὲ φεύγοντα

ἐκ Κορίνθου διὰ φόνον αὐτὸς μὲν ἥγνισε τοῦ μύσους ἡ γυνὴ δὲ αὐτοῦ τὸν

ξένον ἠγάπασε τυχεῖν δὲ οὐ δυναμένη τῶν ἐπιθυμηθέντων διέβαλεν ὡς

ἐπιθέμενον αὐτῇ τὸν Κορίνθιον

32 πεισθεὶς δὲ ἐκείνῃ ὁ Προῖτος αὐτὸν εἰς Καρίαν ἐξέπεμψεν ἵνα ἀπόληται

δέλτον γὰρ αὐτῷ δοὺς ἐκέλευσε πρὸς Ἰοβάτην διακομίζειν ὁ δὲ τοῖς

γεγραμμένοις ἀκόλουθα πράττων προσέταξεν αὐτῷ διακυνδυνεῦσαι πρὸς τὴν

Χίμαιραν ὁ δὲ ἀγωνισάμενος τὸ θηρίον ἀνεῖλε

33 πάλιν δὲ ἐπιστρέψας εἰς τὴν Τίρυνθα (sc ὁ Βελλεροφόντης)

κατεμέμψατο τὸν Προῖτον ἀνέσεισε δὲ τὴν Σθενέβοιαν ὡς ltεἰςgt τὴν Καρίαν

ἀπάξων μαθὼν δὲ παρrsquo αὐτῆς ἐκ Προίτου δευτέραν ἐπιβουλὴν φθάσας

ἀνεχώρησεν ἀναθέμενος δὲ ἐπὶ τὸν Πήγασον τὴν Σθενέβοιαν μετέωρος ἐπὶ

τὴν θάλασσαν ἤρθη γενόμενος δὲ κατὰ Μῆλον τὴν νῆσον ταύτην ἀπέρριψεν

αὐτὴν μὲν οὖν ἀποθανοῦσαν ἁλιεῖς ἀναλαβόντες διεκόμισαν εἰς Τίρυνθα

πάλιν δὲ ἐπιστρέψας ὁ Βελλεροφόντης πρὸς τὸν Προῖτον αὐτὸς ὡμολόγησε

πεπραχέναι ταῦτα ltgt



94

Historia Alexandri Magni Sobre la recensio β (manuscrito L) Ed H van

Thiel (Damstadt 1974) Texto extraiacutedo de TLG (Historia Alexandri Magni

Recensio β) Traduccioacuten Garciacutea Gual (Gredos 1977)

3 5 11-18 Alejandro llega a las tierras de los brahmanes gentes de paz

Ταῦτα ἀναγνοὺς ᾿Αλέξανδρος εἰρηνικῶς πρὸς αὐτοὺς ἐπορεύετο καὶ

ἐθεώρησεν ὕλας πολλὰς καὶ δένδρα πολλὰ καὶ ὑπέρκαλα μετὰ καρπῶν

παντοδαπῶν ποταμὸν δὲ περικυκλοῦντα ὅλην τὴν γῆν ἐκείνην οὗ ἦν τὸ

ὕδωρ διαφανές λευκὸν ὡσεὶ γάλα ltκαὶgt φοίνικας πολυπληθεῖς καρπῶν

γέμοντας τὸ δὲ τῆς ἀμπέλου κλῆμα ἔχον βότρυας χιλίους καλοὺς λίαν εἰς

ἐπιθυμίαν καὶ εἶδεν αὐτοὺς ᾿Αλέξανδρος γυμνοπεριβόλους ὑπὸ καλύβας καὶ

σπήλαια κατοικοῦντας ἔξω δὲ μακρὰν ἀπὸ διαστήματος αὐτῶν πολλοῦ εἶδε

τὰς γυναῖκας καὶ τὰ παιδία αὐτῶν ὡς ποίμνια νεμόμενα



95

3 27 10-14 Alejandro encuentra junto al riacuteo Termodonte a las

amazonas

῎Ηλθομεν οὖν ἐπὶ τὸν καλούμενον Θερμώδοντα ποταμόν ὃς ἐξέρχεται

χώραν πεδινὴν καὶ εὐδαίμονα ἐν ᾧ ᾤκουν ᾿Αμαζονίδες γυναῖκες τῷ μεγέθει

ὑπερέχουσαι καθ ὑπερβολὴν τῶν λοιπῶν γυναικῶν κάλλει τε καὶ εὐρωστίᾳ

σπουδαῖαι ἐσθῆτα δὲ φοροῦσαι ἀνθινήν ὅπλοις δὲ ἐχρῶντο ἀργυρέοις καὶ

ἀξίναιςmiddot σίδηρος δὲ καὶ χαλκὸς οὐκ ἦν παρ αὐταῖς ἦσαν δὲ συνέσει καὶ

ἀγχινοίᾳ τεταγμέναι παραβαλλόντων δὲ ἡμῶν παρὰ τὸν ποταμόν ἔνθα αἱ

᾿Αμαζόνες ᾤκουν -ἔστι γὰρ ποταμὸς μέγας καὶ ἀδιάβατος ἔχει δὲ θηρίων

πλῆθος- αὗται οὖν διαβᾶσαι παρετάξαντο ἡμῖν ἡμεῖς δὲ δι ἐπιστολῶν

ἐπείσαμεν αὐτὰς ὑποταγῆναι ἡμῖν

2 37 10-16 Alejandro en su camino se encuentra con hombres que se

alimentan de peces

᾿Εκεῖθεν δὲ ἀναχωρήσαντες ἤλθομεν εἴς τινα τόπον ἔνθα ἦσαν ἄνθρωποι

ἀκέφαλοι λαλοῦντες δὲ ἀνθρωπίνως τῇ ἰδίᾳ γλώσσῃ δασεῖς δερματοφόροι

ἰχθυοφάγοι θαλασσίους δὲ ἰχθύας ἀγρεύοντες ἐκόμιζον ἡμῖν ἐκ τῆς

παρακειμένης αὐτοῖς θαλάσσης ἄλλοι δὲ ἐκ τῆς γῆς ὕδνα ἔχοντα ἀνὰ λίτρας

εἴκοσι πέντε φώκας δὲ πλείστας καὶ μεγάλας εἴδομεν ἑρπούσας ἐπὶ τῆς γῆς

πολλὰ δὲ οἱ φίλοι ἡμῶν συνεβουλεύσαντο ὑποστρέψαι ἐγὼ δὲ οὐκ

ἠβουλήθην θέλων ἰδεῖν τὸ τέλος τῆς γῆς



96

3 28 1-7 Alejandro se encuentra con diversas tribus al llegar al riacuteo

Atlante

καὶ ἀπ ἐκεῖ ἤλθομεν ἐπὶ τὸν ῎Ατλαν ποταμόν ἐκεῖ δὲ οὐκ ἦν ὁρᾶν οὔτε γῆν

οὔτε οὐρανόν ἦν δὲ ἔθνη πολλὰ καὶ παντοδαπὰ κατοικοῦντα εἴδομεν δὲ

κυνοκεφάλους ἀνθρώπους οἵτινες ὀφθαλμοὺς εἶχον ἐν τῷ στήθει καὶ τὸ

στόμα ἑτέρους δὲ ἄνδρας ἑξαχείρους καὶ ταυροπροσώπους καὶ τρωγλοδύτας

καὶ ἱμαντόποδας ἀγρίους ἀνθρώπους ἄλλους δὲ δασεῖς ὡς αἶγας καὶ

λεοντοπροσώπους καὶ θηρία παμποίκιλα καὶ διάφορα εἰς ὅρασιν

2 18 1-11 Alejandro visita las tumbas de los reyes persas

(Nabucodonosor Ciro Jerjes)

᾿Εθεάσατο δὲ καὶ τοὺς Περσῶν τάφους χρυσῷ πολλῷ κεκοσμημένους εἶδε

δὲ καὶ τὸν Ναβονασάρου τάφον τοῦ κεκλημένου Ναβουχοδονόσωρ

῾Ελλαδικῇ φωνῇ [hellip] παραπλήσιον δὲ ἐθεάσατο καὶ τὸν Κύρου τάφον ἦν δὲ

πύργος αἴθριος δωδεκάστεγος ἐν δὲ τῇ ἄνω στέγῃ ἔκειτο ἐν χρυσῇ πυέλῃ καὶ

ὕελος περιεκέχυτο ὥστε τὸ τρίχωμα αὐτοῦ φαίνεσθαι καὶ αὐτὸν δὲ ὅλον διὰ

τοῦ ὑέλου

ἐνταῦθα δὲ ἦσαν ῞Ελληνες ἄνδρες εἰς τὸν τάφον Ξέρξου λελωβημένοι οἱ μὲν

πόδας οἱ δὲ ῥῖνας ἕτεροι δὲ τὰ ὦτα αὐτῶν δεδεμένοι πέδαις καὶ ἡλωθέντες

ἄνδρες ᾿Αθηναῖοι ltοἳgt ἐξεβόησαν ᾿Αλεξάνδρῳ ὥστε σῶσαι αὐτούς ὁ δὲ

᾿Αλέξανδρος ἰδὼν αὐτοὺς ἐδάκρυσεν ἦν γὰρ τὸ θεώρημα αὐτῶν δεινόν



97

2 211- 7 Alejandro llora a Dariacuteo y ordena hacerle un funeral de rey

seguacuten las costumbres persas

῾Ο δὲ ᾿Αλέξανδρος συμπαθῶς κλαύσας τὸν Δαρεῖον ἐκέλευσε τὸ σῶμα

αὐτοῦ βαστάζεσθαι θάψαι δὲ αὐτὸν Περσικῷ νόμῳ ὡς βασιλέα κελεύει δὲ

πρώτους Πέρσας προάγειν καὶ Μακεδόνας ὄπισθεν ἐνόπλους αὐτὸς δὲ

᾿Αλέξανδρος ὑποθεὶς τὸν ὦμον αὐτοῦ ἐβάσταζε μετὰ τῶν σατραπῶν τὸ σῶμα

Δαρείου [hellip] ἀποθεὶς δὲ ᾿Αλέξανδρος ἐπὶ τὸν τάφον Δαρεῖον τὸν βασιλέα

βουθυτήσας ἐκεῖ μνήμην ἐποίησε Δαρείῳmiddot

6 Sobre Acteoacuten

Φασὶν Ἀκταίωνα ὑπὸ τῶν ἰδίων κυνῶν καταβρωθῆναι τοῦτο δὲ ψευδές

κύων γὰρ δεσπότην καὶ τροφέα μάλιστα φιλεῖ ἄλλως τε καὶ αἱ θηρευτικαὶ

πάντας ἀνθρώπους σαίνουσιν ἔνιοι δέ φασιν ὡς Ἄρτεμις μὲν lsaquoεἰς ἔλαφον

μετέβαλενrsaquo αὐτόν ἔλαφον δὲ ἀνεῖλον αἱ κύνες ἐμοὶ δὲ δοκεῖ Ἄρτεμιν μὲν

δύνασθαι ὅ τι θέλοι ποιῆσαι οὐ μέντοι ἐστὶν ἀληθὲς ἔλαφον ἐξ ἀνδρὸς ἢ ἐξ

ἐλάφου ἄνδρα γενέσθαι τοὺς δὲ μύθους τούτους συνέθεσαν οἱ ποιηταί ἵνα οἱ

ἀκροώμενοι μὴ ὑβρίζοιεν εἰς τὸ θεῖον



98

Τὸ δὲ ἀληθὲς ἔχει ὧδε Ἀκταίων ἦν ἀνὴρ τὸ γένος Ἀρκάς φιλοκύνηγος

οὗτος ἔτρεφεν ἀεὶ κύνας πολλὰς καὶ ἐθήρευεν ἐν τοῖς ὄρεσιν τῶν δὲ αὑτοῦ

πραγμάτων ἠμέλει οἱ δὲ τότε ἄνθρωποι αὐτουργοὶ πάντες ἦσαν οἰκέτας τε

οὐκ εἶχον ἀλλ᾽ ἑαυτοῖς ἐγεώργουν καὶ οὗτος ἦν πλουσιώτατος ὃς αὐτὸς

ἐγεώργει καὶ ἐργατικώτατος ὑπῆρχε τῷ οὖν Ἀκταίωνι ἀμελοῦντι τῶν

οἰκείων μᾶλλον δὲ κυνηγετοῦντι διεφθάρη ὁ βίος ὅτε δὲ οὐκέτι εἶχεν οὐδέν

ἔλεγον οἱ ἄνθρωποι laquoδείλαιος Ἀκταίων ὃς ὑπὸ τῶν ἰδίων κυνῶν

κατεβρώθηraquo ndash ὥσπερ καὶ νῦν ἐάν τις πορνοβοσκῶν ἀτυχήσηι λέγειν

εἰώθαμεν laquoὑπὸ τῶν πορνῶν κατεβρώθηraquo τοιοῦτον δή τι καὶ τὸ περὶ τὸν

Ἀκταίωνα γέγονεν

7 Sobre las yeguas de Diomedes

Περὶ τῶν Διομήδους ἵππων φασὶν ὅτι ἀνδροφάγοι ἦσαν γελοίως τὸ γὰρ

ζῷον τοῦτο μᾶλλον χόρτῳ καὶ κριθῇ ἥδεται ἢ κρέασιν ἀνθρωπίνοις

Τὸ δ᾽ ἀληθὲς ὧδε ἔχει τῶν παλαιῶν ἀνθρώπων ὄντων αὐτουργῶν καὶ τὴν

τροφὴν καὶ τὴν περιουσίαν οὕτως κτωμένων ἅτε τὴν γῆν ἐργαζομένων

ἱπποτροφεῖν τις ἐπελάβετο καὶ μέχρι τούτου ἵπποις ἥδετο ἕως οὗ τὰ αὑτοῦ

ἀπώλεσε καὶ πάντα πωλῶν κατανάλωσεν εἰς τὴν τῶν ἵππων τροφήν οἱ οὖν

φίλοι ἀνδροφάγους τοὺς ἵππους ὠνόμασαν ὧν γενομένων προήχθη ὁ μῦθος



99

8 Sobre Niacuteobe

Φασὶν ὡς Νιόβη γυνὴ ζῶσα λίθος ἐγένετο ἐπὶ τῷ τύμβῳ τῶν παίδων ὅστις δὲ

πείθεται ἐξ ἀνθρώπου λίθον γενέσθαι ἢ ἐκ λίθου ἄνθρωπον εὐήθης ἐστί

Τὸ δὲ ἀληθὲς ἔχει ὧδε Νιόβης ἀποθανόντων τῶν παίδων ποιήσας τις εἰκόνα

λιθίνην ἔστησεν ἐπὶ τῷ τύμβῳ τῶν παίδων ἔλεγον οὖν οἱ παριόντες laquoΝιόβη

λιθίνη ἕστηκεν ἐπὶ τῷ τύμβῳ ἐθεασάμεθα ἡμεῖς αὐτήνraquo ὥσπερ καὶ νῦν

λέγεται laquoπαρὰ τὸν χαλκοῦν Ἡρακλέα ἐκαθήμηνraquo καὶ laquoπαρὰ τὸν Πάριον

Ἑρμῆν ὤνraquo τοιοῦτον ἦν κἀκεῖνο ἀλλ᾽ οὐχὶ Νιόβη αὐτὴ λιθίνη ἐγένετο

22 Sobre Fineo

Ἱστορεῖται περὶ Φινέως ὡς διεφόρουν Ἅρπυιαι τὸν βίον αὐτοῦ δοκοῦσι δὲ

ἔνιοι θηρία πετεινὰ εἶναι ταῦτα ἁρπάζοντα ἀπὸ τῆς τραπέζης τοῦ Φινέως τὸ

δεῖπνον



100

Ἡ δὲ ἀλήθεια αὕτη Φινεὺς ἦν Παιονίας βασιλεύς γέροντα δὲ αὐτὸν ὄντα ἡ

ὄψις ἐπέλιπεν οἵ τε ἄρρενες παῖδες ἀπέθανον θυγατέρες δὲ ἦσαν αὐτῷ

Ἐράσεια καὶ Ἁρπύρεια αἵτινες τὸν βίον αὐτοῦ διέφθειρον ἔλεγον οὖν οἱ

πολῖται laquoδύστηνος ὁ Φινεύς αἱ Ἅρπυιαι αὐτοῦ διαφθείρουσι τὸν βίονraquo

Οἰκτείραντες δὲ αὐτὸν Ζήτης καὶ Κάλαϊς ἀστυγείτονες αὐτῷ ὄντες Βορέου

δὲ παῖδες ἀνδρός οὐκ ἀνέμου βοηθήσαντες αὐτῷ τάς τε θυγατέρας

ἐξεδίωξαν ἐκ τῆς πόλεως καὶ τὰ χρήματα συναθροΐσαντες ἐπίτροπον αὐτῶν

κατέστησαν τῶν Θραικῶν τινα

42 Sobre Iacuteo

Φασὶ τὴν Ἰὼ ὡς ἐκ γυναικὸς βοῦς γενομένη καὶ οἰστρήσασα διὰ τῆς

θαλάσσης εἰς Αἴγυπτον ἐξ Ἄργους ἀφίκετο ὅπερ ἐστὶν ἀπίθανον τὸ καὶ

τοσαύτας ἡμέρας ἄσιτον μένειν

Τὸ δὲ ἀληθὲς ἔχει ὧδε Ἰὼ βασιλέως τῶν Ἀργείων ἦν θυγάτηρ ταύτῃ οἱ ἀπὸ

τῆς πόλεως τιμὴν ἔδωκαν ἱέρειαν εἶναι τῆς Ἥρας τῆς Ἀργείας αὕτη ἔγκυος

γενομένη καὶ δείσασα τὸν πατέρα καὶ τοὺς πολίτας ἔφυγεν ἐκ τῆς πόλεως οἱ

δὲ Ἀργεῖοι κατὰ ζήτησιν ἐξιόντες ὅπου δ᾿ ἀνεῦρον συλλαμβάνοντες ἐν

δεσμοῖς ἂν εἶχον ἔλεγον οὖν laquoὥσπερ βοῦς οἰστρήσασα διαφεύγειraquo καὶ

τελευταῖον ἐμπόροις τισὶ ξένοις δίδωσιν ἑαυτὴν καὶ ἱκετεύει ἐξάγειν εἰς

Αἴγυπτον ἔνθα ἀφικομένη τίκτει καὶ ὁ μῦθος προσανεπλάσθη



101

22 4 Acroacutepolis Propileos Templo de Nike aacuteptera Leyenda de la muerte

de Egeo

[224] ἐς δὲ τὴν ἀκρόπολίν ἐστιν ἔσοδος μία ἑτέραν δὲ οὐ παρέχεται πᾶσα

ἀπότομος οὖσα καὶ τεῖχος ἔχουσα ἐχυρόν τὰ δὲ προπύλαια λίθου λευκοῦ τὴν

ὀροφὴν ἔχει καὶ κόσμῳ καὶ μεγέθει τῶν λίθων μέχρι γε καὶ ἐμοῦ προεῖχε

(hellip) τῶν δὲ προπυλαίων ἐν δεξιᾷ Νίκης ἐστὶν Ἀπτέρου ναός ἐντεῦθεν ἡ

θάλασσά ἐστι σύνοπτος καὶ ταύτῃ ῥίψας Αἰγεὺς ἑαυτὸν ὡς λέγουσιν

ἐτελεύτησεν [225] ἀνήγετο μὲν γὰρ ἡ ναῦς μέλασιν ἱστίοις ἡ τοὺς παῖδας

φέρουσα ἐς Κρήτην Θησεὺς δὲmdashἔπλει γὰρ τόλμης τι ἔχων ἐς τὸν Μίνω

καλούμενον ταῦρονmdashπρὸς τὸν πατέρα προεῖπε χρήσεσθαι τοῖς ἱστίοις

λευκοῖς ἢν ὀπίσω πλέῃ τοῦ ταύρου κρατήσας τούτων λήθην ἔσχεν

Ἀριάδνην ἀφῃρημένος ἐνταῦθα Αἰγεὺς ὡς εἶδεν ἱστίοις μέλασι τὴν ναῦν

κομιζομένην οἷα τὸν παῖδα τεθνάναι δοκῶν ἀφεὶς αὑτὸν διαφθείρεται καί οἱ

παρὰ Ἀθηναίοις ἐστὶ καλούμενον ἡρῷον Αἰγέως



102

24 4 El Partenoacuten

[244] (hellip) ἐς δὲ τὸν ναὸν ὃν Παρθενῶνα ὀνομάζουσιν ἐς τοῦτον ἐσιοῦσιν

[245] ὁπόσα ἐν τοῖς καλουμένοις ἀετοῖς κεῖται πάντα ἐς τὴν Ἀθηνᾶς ἔχει

γένεσιν τὰ δὲ ὄπισθεν ἡ Ποσειδῶνος πρὸς Ἀθηνᾶν ἐστιν ἔρις ὑπὲρ τῆς γῆς

αὐτὸ δὲ ἔκ τε ἐλέφαντος τὸ ἄγαλμα καὶ χρησμοῦ πεποίηται μέσῳ μὲν οὖν

ἐπίκειταί οἱ τῷ κράνει Σφιγγὸς εἰκώνmdashἃ δὲ ἐς τὴν Σφίγγα λέγεται γράψω

προελθόντος ἐς τὰ Βοιώτιά μοι τοῦ λόγουmdash καθ᾽ ἑκάτερον δὲ τοῦ κράνους

γρῦπές εἰσιν ἐπειργασμένοι

[247] τὸ δὲ ἄγαλμα τῆς Ἀθηνᾶς ὀρθόν ἐστιν ἐν χιτῶνι ποδήρει καί οἱ κατὰ τὸ

στέρνον ἡ κεφαλὴ Μεδούσης ἐλέφαντός ἐστιν ἐμπεποιημένη καὶ Νίκην τε

ὅσον τεσσάρων πηχῶν ἐν δὲ τῇ χειρί δόρυ ἔχει καί οἱ πρὸς τοῖς ποσὶν ἀσπίς

τε κεῖται καὶ πλησίον τοῦ δόρατος δράκων ἐστίν εἴη δ᾽ ἂν Ἐριχθόνιος οὗτος

ὁ δράκων ἔστι δὲ τῷ βάθρῳ τοῦ ἀγάλματος ἐπειργασμένη Πανδώρας

γένεσις πεποίηται δὲ Ἡσιόδῳ τε καὶ ἄλλοις ὡς ἡ Πανδώρα γένοιτο αὕτη

γυνὴ πρώτη πρὶν δὲ ἢ γενέσθαι Πανδώραν οὐκ ἦν πω γυναικῶν γένος



103

28 2 AcroacutepolisAtenea Proacutemaco Atenea Lemnia Muros de la Acroacutepolis

[282] χωρὶς δὲ ἢ ὅσα κατέλεξα δύο μὲν Ἀθηναίοις εἰσὶ δεκάται

πολεμήσασιν ἄγαλμα Ἀθηνᾶς χαλκοῦν ἀπὸ Μήδων τῶν ἐς Μαραθῶνα

ἀποβάντων τέχνη Φειδίουmdash(hellip) ταύτης τῆς Ἀθηνᾶς ἡ τοῦ δόρατος αἰχμὴ καὶ

ὁ λόφος τοῦ κράνους ἀπὸ Σουνίου προσπλέουσίν ἐστιν ἤδη σύνοπταmdash καὶ

ἅρμα κεῖται χαλκοῦν ἀπὸ Βοιωτῶν δεκάτη καὶ Χαλκιδέων τῶν ἐν Εὐβοίᾳ

δύο δὲ ἄλλα ἐστὶν ἀναθήματα Περικλῆς ὁ Ξανθίππου καὶ τῶν ἔργων τῶν

Φειδίου θέας μάλιστα ἄξιον Ἀθηνᾶς ἄγαλμα ἀπὸ τῶν ἀναθέντων καλουμένης

Λημνίας

[283] τῇ δὲ ἀκροπόλει πλὴν ὅσον Κίμων ᾠκοδόμησεν αὐτῆς ὁ Μιλτιάδου

περιβαλεῖν τὸ λοιπὸν λέγεται τοῦ τείχους Πελασγοὺς οἰκήσαντάς ποτε ὑπὸ

τὴν ἀκρόπολιν φασὶ γὰρ Ἀγρόλαν καὶ Ὑπέρβιον ltτοὺς οἰκοδομήσαντας

εἶναιgt πυνθανόμενος δὲ οἵτινες ἦσαν οὐδὲν ἄλλο ἐδυνάμην μαθεῖν ἢ

Σικελοὺς τὸ ἐξ ἀρχῆς ὄντας ltἐςgt Ἀκαρνανίαν μετοικῆσαι

28 5 Areoacutepago Las Erinias

[285] [καθὸ καὶ ὁ Ἄρειος πάγος] ἔστι δὲ Ἄρειος πάγος καλούμενος ὅτι

πρῶτος Ἄρης ἐνταῦθα ἐκρίθη καί μοι καὶ ταῦτα δεδήλωκεν ὁ λόγος ὡς

Ἁλιῤῥόθιον ἀνέλοι καὶ ἐφ᾽ ὅτῳ κτείνειε κριθῆναι δὲ καὶ ὕστερον Ὀρέστην

λέγουσιν ἐπὶ τῷ φόνῳ τῆς μητρός καὶ βωμός ἐστιν Ἀθηνᾶς Ἀρείας ὃν

ἀνέθηκεν ἀποφυγὼν τὴν δίκην τοὺς δὲ ἀργοὺς λίθους ἐφ᾽ ὧν ἑστᾶσιν ὅσοι

δίκας ὑπέχουσι καὶ οἱ διώκοντες τὸν μὲν Ὕβρεως τὸν δὲ Ἀναιδείας αὐτῶν

ὀνομάζουσι



104

[286] πλησίον δὲ ἱερὸν θεῶν ἐστιν ἃς καλοῦσιν Ἀθηναῖοι Σεμνάς Ἡσίοδος

δὲ Ἐρινῦς ἐν Θεογονίᾳ πρῶτος δέ σφισιν Αἰσχύλος δράκοντας ἐποίησεν

ὁμοῦ ταῖς ἐν τῇ κεφαλῇ θριξὶν εἶναι τοῖς δὲ ἀγάλμασιν οὔτε τούτοις ἔπεστιν

οὐδὲν φοβερὸν οὔτε ὅσα ἄλλα κεῖται θεῶν τῶν ὑπογαίων κεῖται δὲ καὶ

Πλούτων καὶ Ἑρμῆς καὶ Γῆς ἄγαλμα ἐνταῦθα θύουσι μὲν ὅσοις ἐν Ἀρείῳ

πάγῳ τὴν αἰτίαν ἐξεγένετο ἀπολύσασθαι θύουσι δὲ καὶ ἄλλως ξένοι τε

ὁμοίως καὶ ἀστοί



105

LEacuteXICO DE NOMBRES PROPIOS

Ἄβας -ντος m Abante monte de Eritia

Ἀδράστεια ndashας Adrastea

Ἀθηνᾶ ᾶς ἡ Atenea (diosa de la inteligencia y protectora de la ciudad de Atenas)

Ἅιδης ndashου Hades (infierno)

Αἰθιοπίαν Αἰθιοπία ας Etiopiacutea

Αἴολος -ου Eolo padre de Siacutesifo

Ἀληκτώ -οῦς Alecto

Ἀλκμήνῃ Ἀλκμήνηης Alcmena concibioacute a Heracles de Zeus

Ἀμαλθεία ndashας Amaltea (la cabra que fue nodriza de Zeus)

Ἀμμων ωνος Amoacuten un adivino

Ἀμφιτρύων ωνος Anfitrioacuten rey de Mecenas esposo de Alcmena la madre de Heracles

Ἀνδρομέδαν Ἀνδρομέδα-ης Androacutemeda

Ἀνθεμοῦς -οῦντος m Antemunte

Ἀντιόπη-ης ἡ Antiacuteope madre de Anfioacuten y Zetho y esposa de Teseo

Ἀπόλλων ndashωνος ὁ Apolo (hermano gemelo de Aacutertemis dios de la adivinizacioacuten y de la

muacutesica director del coro de la musas)

Ἄργης ndashου Arges

Ἄργος-εος (-ους) τό Argos ciudad del Peloponeso

Ἄρης Ἀρέος ὁ Ares (dios de la guerra)

Ἀρκαδία ndashας ἡ Arcadia (regioacuten del Peloponeso)

Ἄρτεμις ndashιδος ἡ Aacutertemis (hija de Zeus y Leto hermana gemela de Apolo)

Ἀρτεμίσιον ndashου τό Artemision (promontorio de Eubea)

Ἀττική-ῆς ἡ Aacutetica la regioacuten en donde se encuentra Atenas

Ἀχιλλεύς-εως ὀ Aquiles etimoloacutegicamente ldquosin-labiosrdquo

Βοιωτία-ας ἡ Beocia regioacuten al noroeste del Aacutetica

Βράγχος ndashου ὁ Branco (hijo de un heacuteroe originario de Delfos Fue amado por Apolo aquel

erigioacute un altar a Apolo con la advocacioacuten de Amigo y este le concedioacute el don de la adivinacioacuten

Branco fundoacute un oraacuteculo en Diacutedimo al sur de Mileto que llegoacute a tener una consideracioacuten

equivalente al de Delfos)

Βριάρεως ndashεω (declinacioacuten aacutetica) Briaacutereo

Βρόντης ndashου Brontes

Γάδειρα -ας f Gadira la actual Caacutediz

Γηρυόνης -ου m Gerioacuten

Γῆ Γῆς Gea la tierra (madre de los Titanes)

Γηρυόνου Γηρυών ονος Gerioacuten

Δάφνη ndashης ἡ Dafne (ninfa amada por Apolo era hija del riacuteo de Tesalia Peneo Perseguida por

Apolo huyoacute hasta que a punto de ser alcanzada suplicoacute a su padre que la transformase y fue



106

convertida en laurel la planta predilecta de Apolo desde entonces)

Δανάη-ης ἡ Daacutenae hija de Acrisio y madre de Perseo

Δελφοί ῶν οἱ Delfos (ciudad donde se encontraba el oraacuteculo de Apolo)

Δευκαλiacuteων ndashωνος ὁ Deucalioacuten (hijo de Prometeo rey de Tesalia)

Δημήτηρ τρος Demeacuteter diosa de las fuerzas de la naturaleza especialmente de las labores

agriacutecolas

Δημήτριος -ουm Demetrio

Δίκτη ndashης Dicte (montantildea de la isla de Creta)

Διονύσος ndashου ὁ Dioniso (hijo de Zeus y Seacutemele dios del vino siacutembolo de las fuezas

productoras de la tierra)

Διώνη ndashης Dione

Ἐπιμηθεύς -έως ὁ Epimeteo (hermano de Prometeo)

Ἔρως ndashωτος ὁ Eros (dios del amor)

Ἐρύθεια -ας f Eritia

Ἑρμιονεύς εως Hermione la hija de Menelao

Εὐρώπη -ης f Europa

Εὐρυδίκη-ης ἡ Euriacutedice (driacuteade ndashninfa de las encinas- esposa de Orfeo)

Εὐρυμέδη -ης Eurimede madre de Belerofonte

Εὐρυτίων -ωνος m Euritioacuten el pastor de las vacas de Gerioacuten

Εὐρυσθεύς -έως ὁ Euristeo (rey de Tirinto Heracles realizoacute los trabajos por mandato de este)

Ἐφινύς -ύος Erinias (diosas de la venganza que estaban encargadas de castigar los criacutemenes de

los hombres)

Ἐφύρα -ας Eacutefira ciudad

Ἐχίδνα -ης f Equidna Monstruo mezcla de mujer y serpiente

Ζεύς Διός Zeus (el padre de los dioses dios del cielo)

Ἣλιος -ου m Helios dios del sol

Ἥρα ndashας ἡ Hera (hija de Crono y Rea y esposa de Zeus es la gran deidad femenina del

Olimpo)

Ἡρακλῆς -έους ὁ Herαcles (hijo de Zeus famoso por sus hazantildeas realizoacute los doce trabajos por

mandato de Euristeo rey de Tirinto)

Εὐρυάλη Εὐριάλη ης Euriacuteale

Ἡφαῖστος ndashου ὁ Hefesto (dios del fuego y los metales)

Θήβας Θήβαι ῶν Tebas

Θεία ndashας Tea

Θέμις ndashιδος-ιτος Temis (diosa de la justicia que preside el orden de todas las cosas)

Θεσπίου Heacuteroe epoacutenimo de la ciudad beocia de Tespias ayuda a Heracles despueacutes de matar a

los hijos de Meacutegara

Θεσσαλία ndashας ἡ Tesalia (regioacuten de Grecia)

Θέτις ndashιδος ἡ Tetis (madre de Aquiles)



107

Θόας Θόαντος Toante padre de Hipsiacutepila

Ἰαπετός ndashοῦ Jaacutepeto (padre de Atlas y Prometeo)

Ἴδη -ής Ida

Ἰόλαος- ου Hijo de Ificles hermanastro de Heracles

Ἰσθμός ndashοῦ ὁ Istmo

Κάδμος-ου ὁ Cadmo fundador de Tebas hijo del rey de Fenicia Ageacutenor y de Harmoniacutea cuyas

bodas en presencia de los dioses cantaron las Musas

Καλλιόπη ndashης ἡ Caliacuteope (musa de la poesiacutea eacutepica y de la elocuencia)

Καλλιρρόη -ης f Caliacuterroe madre de Gerioacuten

Κάμπη ndashης Campe (ser monstruoso de sexo femenino al que Crono le habiacutea encomendado la

custodia de los Titanes y los Hecatonquiros encerrados en el Taacutertaro)

Κασσιέπεια Κασσιέπεια-ας Casiopea

Καυκάσος ndashου ὁ Caacuteucaso (cordillera situada entre el Mar Negro y el Mar Caspio considerada

como el liacutemite geograacutefico entre Europa y Asia)

Κέκροψ-οπος ὁ nacido de la tierra seguacuten la tradicioacuten fue el primer rey de Atenas

Κερυνῖτις -έως ἡ de Cerinia (monte de la regioacuten de Acaya en el Peloponeso)

Κηφεύς Κεφέυς-έως Cefeo

Κιθαιρών ῶνος ὁ Citerioacuten (monte de la regioacuten de Beocia cerca de la ciudad de Tebas)

Κοῖος ndashου Ceo

Κόρινθος ου ἡ Corinto (ciudad de la Acaya una de las maacutes florecientes de la antigua Grecia)

Κόττος ndashου Coto

Κουρῆτες ndashων los curetes (sacerdotes de Zeus en Creta)

Κραναός-ου ὁ Cranao antiguo rey de Atenas

Κρεῖος ndashου Criacuteo

Κρόνος ndashου Crono (padre de los dioses oliacutempicos)

Κιθαιρῶν-ονος ό Cιteroacuten monte de Beocia en donde tambieacuten fue abandonado Edipo

Κύκλωψ ndashοπος Ciacuteclope

Λάδων ndashωνος ὁ Ladoacuten (riacuteo de Arcadia)

Λάιος ου ὁ Layo (padre de Edipo)

Λήμνια -ας lemnia mujer de la isla de Lemnos

Λέρνη-ης Ciudad de la Argoacutelide

Λήδας Λήηα-ης ἡ Leda madre de Caacutestor y Poacutelux los Dioscuros transformados en

constelaciones en el cielo

Λητῶ-οῦς ἡ Leto madre de Apolo y Aacutertemis

Λήμνος ndashου ἡ Lemnos (isla del mar Egeo)

Λιβύη -ης f Libia Asiacute denominaban los griegos a esta parte de Aacutefrica

Λίνος ndashου ὁ Lino (cantor de Tebas hijo de Caliacuteope y Apolo o seguacuten otros de Terpsiacutecore

inventor del ritmo y de la melodiacutea fue maestro de Orfeo)

Μαία-ας ἡ Maya hija de Atlante Ἀτλαντίδος y madre de Hermes



108

Μαινάς-αδος ἡ Meacutenades seguidoras del culto de Dioniso tambieacuten llamadas Bacantes por el

sobrenombre Baco de este dios

Μέγαιρα ndashας Megera

Μεγάρας Hija de Creonte rey de Tebas la dio como esposa a Heracles por su victoria sobre los

minias

Μέδουσα ης Medusa

Μενοίτης -ου m Menetes pastor de Hades

Μελισσεύς -έως Meliseo (rey de Creta en el momento del nacimiento de Zeus)

Μερόπη -ης Meacuterope hija de Atlante

Μῆτις ndashιος Metis (diosa de la sabiduriacutea y la astucia)

Μινύας Ciudad de Orcoacutemeno Beocia

Μυκῆναι -ῶν αἱ Micenas (ciudad de la regioacuten Argoacutelida patria de Agamenoacuten)

Μνημοσύνη ndashης Mnemoacutesine (madre de las nueve musas)

Νεμέου Nemea ciudad de la Argoacutelide en el Peloponeso al igual que Tirinto y Nemea

ciudades famosas por los trabajos que alliacute llevoacute a cabo Heracles

Νηρείς-ιδος ἡ Nereida ninfas marinas hijas de Nereo y Doris

Νιόβη-ης ἡ Niacuteobe hija de Taacutentalo y de Anfioacuten

Οἰάγρος ndashου ὁ Eagro (padre de Orfeo y rey de Tracia)

Οἰδίπους ποδος ὁ Edipo

Οἰνόη ndashης ἡ Enoe (ciudad de la regioacuten de Corinto)

Ὀλύμπος ndashου ὁ Olimpo (el monte maacutes alto de Grecia donde se dice que viviacutean los dioses)

Ὅμηρος ndashου ὁ Homero (poeta griego autor de La Iliacuteada y La Odisea)

Ὄρθος -ου m Orto el perro de Euritioacuten

Ὀρφεὺς-έως ὁ Orfeo (poeta y muacutesico griego al sonido de su voz y de su lira los riacuteos

suspendiacutean su curso y las fieras se amansaban)

Οὐρανός ndashοῦ Urano (padre de los Titanes)

Πάν -νός Pan fauno que vive en el campo y las montantildeas

Πανδώρα ndashας ἡ Pandora (la primera mujer fabricada por Hefesto)

Πανδροσείῳ Pandroso era hija de Ceacutecrope y de Aglauros y era venerada en la acroacutepolis

Παρνασός ndashοῦ Parnaso (monte de la regioacuten griega de la Foacutecida consagrado a las Musas

protectoras de las artes)

Πελοποννήσος ndashου ὁ Peloponeso

Περίβοια ας ἡ Peribea (esposa del rey de Corinto que recogioacute y educoacute a Edipo)

Περσεφόνη ης Perseacutefone hija de Demeacuteter y Zeus que fue raptada por Plutoacuten

Πήγασος ου Pegaso

Πηλέυς-εως ὁ Peleo hijo de Eaco rey de Egina y padre de Aquiles

Πιερία ndashας ἡ la Pieria (comarca de Macedonia morada de las Musas)

Πλούτων ndashονος Plutoacuten (dios de los infiernos)

Πόλυβος ου ὁ Poacutelibo (rey de Corinto que educoacute a Edipo nintildeo)



109

Πολυφόντης ου ὁ Polifontes (hijo de Autoacutefono uno de los cincuenta jefes tebanos que

prepararon una emboscada a Tideo un hijo de Peribea que casoacute en segundas nupcias tras la

muerte de Poacutelibo)

Ποσειδῶν -ῶνος Poseidoacuten (dios del mar hermano de Zeuacutes lo ayudoacute a destronar a su padre

Cronos)

Προῖτος Προῖτος ου Preto rey de Tirinto hermano de Acrisio

Προμεθεύς -έως ὁ Prometeo (Titaacuten creador y benefactor de los hombres)

Πύθων ωνος Pitoacuten la serpiente que matoacute Apolo Luego su sacerdotisa se llamoacute asiacute

Πύρρα ndashας ἡ Pirra

Ῥέα ndashας Rea (mujer de Crono y madre de los dioses oliacutempicos)

Σεμέλη-ης ἡ hija de Cadmo concibioacute a Dioniso de Zeus

Σέριφος ου Seacuterifos isla pequentildea situada en el mar Egeo

Σθενὼ Σθενώ ους Esteno

Σιδῶν-ονος ἡ Sidoacuten ciudad fenicia

Σίσυφος -ου Siacutesifo padre de Glauco

Σκυθικός ndashή -όν Escita (de Escitia regioacuten comprendida entre el Danubio y el Mar Negro)

Στερόπης ndashου Esteacuteropes

Στύνφαλις ndashιδος ἡ Estinfaacutelide (lago de Arcadia)

Στυμφάλος ndashου ἡ Estiacutenfalo (ciudad de Arcadia)

Τάρταρος ndashου Taacutertaro (lugar subterraacuteneo en el fondo de los Infiernos)

Ταρτησσός -οῦ m Tartesos

Τειρεσίας ου Tiresias ceacutelebre adivino de Tebas al que habiacutea cegado Hera por haberle

sorprendido en el bantildeo

Tηθύς -ύος Tetis (esposa de Oceacuteano)

Τηλεβόαι ῶν Teleacuteboas pueblo miacutetico de Acarnania

Τίρυνθι Ciudad de la Argoacutelide famosa por sus murallas y por Heracles

Τισιφόνη ndashης Tisiacutefone

Τιτάν -ᾶνος Titaacuten (cada uno de los dioses hijos de Urano y Gea)

Τυφῶν-ῶνος Monstruo que luchoacute contra Zeus y vencido yace castigado bajo el volcaacuten Etna

que vomita su rabiosa lava

Ὑάκινθος -ου ὁ Jacinto (era un hermoso joven amado por el dios Apolo Este y su amante

estaban jugando a lanzarse el disco el uno al otro cuando Apolo para demostrar su poder e

impresionar a Jacinto lo lanzoacute con todas sus fuerzas Jacinto para impresionar a su vez a

Apolo intentoacute atraparlo pero fue golpeado por el disco y cayoacute muerto de la sangre derramada

del joven brotoacute la flor del jacinto)

Θριάσιον ldquoTriaacutesicardquo nombre de la llanura del demo del mismo nombre enAtenas

Τρίτων ndashωνος ὁ Tritoacuten

Τροίας ndashας ἡ Troya (ciudad de la Troacuteade)

Φαέθων-οντος Faetonte nombre que significa ldquoel resplandecienterdquo



110

Φαληρεύς -έως de Falero puerto de Atenas Φοίβη ndashης Febe

Φθία ndashας ἡ Ftiacutea (ciudad de Tesalia)

Φωκίς ίδος ἡ Foacutecide (regioacuten de Grecia entre Tesalia y Beocia al norte del golfo de Corinto)

Χείρων-ονος ὁ Quiroacuten nombre del centauro del monte Pelioacuten en Tesalia hijo de Filyra y

Cronos protector y amigo de Peleo ensentildea a su hijo Aquiles el arte de curar de Asclepio presa

de una herida incurable cambia su inmortalidad a Prometeo

Χίμαιρα -ας Quimera monstruo al que se enfrentoacute Belerofonte

Χρυσάωρ Ξρυσάωρ όρος Crisaor padre de Gerioacuten que nacioacute de la sangre de Medusa al ser

decapitada por Perseo

῾Υπερίων ndashονος Hiperioacuten (padre de Helios y Selene)

Ὑψιπύλη -ης Hipsiacutepila mujer que gobernaba a las lemnias

Ὠκεανός ndashοῦ Oceacuteano (hijo de Urano y Gea dios del mar)



111

ETIMOLOGIacuteAS

GRIEGO

ESPANtildeOL

2 αἷμα -ατος Sangre

3 ἄνθρωπος Hombre ser humano

4 ἀντί- Contra

5 ἄριστος Mejor

6 ἀρχή Comienzo mando autoridad

7 αὐτός El mismo

8 βιβλίον Libro

9 βίος Vida

10 γαστήρ Vientre estoacutemago

11 γῆ Tierra

12 γράφω Escribir

13 γυνή Mujer

14 δέκα Diez

15 δέρμα Piel

16 δῆμος Pueblo

17 ἐγώ Yo

18 ἐπί Sobre

19 εὐ- Bien

20 ζῷον Animal

21 ἥλιος Sol

22 θάνατος Muerte

23 θεός Dios divinidad

24 θεραπεία Curacioacuten

25 ἰατρός Meacutedico

26 ἱερός Sagrado

27 ἵππος Caballo

28 καρδία Corazoacuten

29 κεφαλή Cabeza

30 λίθος Piedra

31 λόγος Palabra tratado estudio

32 μέγας Grande

33 μέλας Negro



112

34 μέτρον Medida

35 μικρός Pequentildeo

36 μόνος Uno solo

37 μορφή Forma

38 νέος Nuevo joven

39 νεκρός Muerto

40 νόμος Ley norma

41 ὁδός Camino

42 ὀδούς ὀδόντος Diente

43 ὄνομα Nombre

44 πάθος Pasioacuten sufrimiento

45 παῖς παιδός Nintildeo

46 παλαιός Antiguo

47 πᾶς πάσα πᾶν Todo

48 πέντε Cinco

49 περί Alrededor de

50 πνεῦμα Soplo aliento

51 πόλις Ciudad

52 πολύς Mucho

53 πούς ποδός Pie

54 πρῶτος Primero

55 πῦρ Fuego

56 σῶμα Cuerpo

57 τόπος Lugar

58 τραῦμα Herida

59 ὕδωρ Agua

60 ὑπό Sobre

61 φέρω Llevar

62 φίλος Amigo

63 φόβος Miedo

64 φωνή Sonido voz

65 φώς φοτός Luz

66 χείρ Mano

67 χρόνος Tiempo

68 χρῶμα Color

69 ψευδῆς Falso

70 ψυχή Mente



113

MIS ANOTACIONES



1

I VIDA Y OBRAS DE JENOFONTE

1 Vida

Jenofonte hijo de Grilo y de Diadora nacioacute en el demo atico de Erquia situado a unos 15

km al este de Atenas No hay ninguacuten testimonio directo de que perteneciera a la clase de los

caballeros ademaacutes de bastante dinero debiacutea de poseer una finca ruacutestica La fecha

exacta del nacimiento de Jenofonte es desconocida pero se situacutea sin duda entre 430 y 425 aC

en los primeros anos de la guerra del Peloponeso (431-404 aC) eacutepoca de crisis en toda Grecia

y sobre todo en Atenas que marcara su infancia y adolescencia y seraacute determinante para

supensamiento politico y su actuacion posterior

Se consideraba disciacutepulo y amigo iacutentimo del gran filosofo Soacutecrates Ciertamente entroacute en

contacto con Socrates pero no parece haber pertenecido a su ciacuterculo mas estrecho en el que

figuraban Platoacuten y Fedoacuten No obstante la influencia de Socrates en Jenofonte siacute fue importante

en su formacion como lo prueba el hecho que nos narra en la Anaacutebasis de haber ido a

consultarle si debiacutea o no participar en la expedicion de Ciro el Joven aunque despueacutes no hiciera

caso de su respuesta4

Las vicisitudes de Atenas en la guerra del Peloponeso cuyo sistema democraacutetico estaba

dominado en la praacutectica por politicos demagogos como Cleon belicistas en exceso e incapaces

de procurar alguacuten beneficio a la ciudad asiacute como su propio origen noble llevaron a Jenofonte a

posiciones poliacuteticas conservadoras partidarias de acordar la paz con Esparta

Tal vez no fueron tanto las razones poliacuteticas como las econoacutemicas las que indujeron al escritor a

dejar una ciudad exhausta por las luchas intestinas y arruinada

Asiacute la invitacion de Proxeno un amigotebano a unirse a la expedicion de mercenarios griegos

reclutados por un pretendiente al trono dePersia Ciro el Joven en 401 aC historia que relata la

Anaacutebasis le llegoacute en las circunstancias maacutes propicias para aceptarla Cuando el ejeacutercito griego

regresoacute guiado por Jenofonte desde Persia y Tracia en 399 aC los mercenarios y con ellos

Jenofonte se unieron a Tibroacuten el general espartano que emprendioacute una campantildea contra el

saacutetrapa persa Tisafernes en Asia Menor

Quizaacute el aspecto maacutes discutido de la vida de Jenofonte es la fecha y la causa del decreto de su

exilio de Atenas a la que tardo maacutes de treinta antildeos en volver En todo caso desde 396 hasta 386

aC aproximadamente Jenofonte estuvo al servicio del ejeacutercito espartano que dirigiacutea Agesilao

al que le unioacute una gran amistad

Despueacutes de antildeos de continuo ajetreo Jenofonte pudo por fin llevar una vida apacible y

descansada en compantildeiacutea de su esposa Filesia que era ciudadana ateniense y de sus hijos

gemelos Grilo y Diodoro y dedicarse a sus actividades favoritas la caza y la criacutea de caballos asi

como a la escritura Contaba el historiador con cuarenta y seis antildeos de edad y fue aquiacute donde

debioacute redactar gran parte de su produccioacuten escrita La vida feliz de propietario rural aparece

bellamente descrita en el capitulo 3 del libro V de la Anaacutebasis



2









2 Obras





tres grandes grupos

























reclamaba el trono



3















contra el rey










(libros II-IV)
















mercenarios




4



















aparece










______________________________________________________________________________














5























6



ὁ 1087 el el









εἰς 159 a (ac)

ἕ (οἷ) 122 le



ὡς 82 como



ἔχω 70 tener

ἐν 70 en (dat)




γάρ 59 pues

ἄλλος 59 otro


πρός 55 a hacia



τε 52 y

ποιέω 52 hacer



πᾶς 47 todo



ἄν 45 acaso







εἰ 38 si




ἤ 36 o (mas) que


οὖν 32 asi que

ἐκ 32 de desde


σύν 31 con




μή 29 no


persa plusmn 6 km)




ἡμέρα 27 dia








ἀκούω 22 oir

τρεῖς 22 tres

ἵημι 22 lanzar















οὐδέ 19 ni

πέντε 18 cinco




οὔτε 18 ni




7

λαμβάνω









Μένων 15 Menon




mas posibles)


εἶμι 15 ir





ἔτι 14 aun

ὥσπερ 14 como

φεύγω 14 huir











δύο 13 dos



ὁράω 13 ver

εἶδον 13 ver

εἷς 13 uno








ὅπλον 12 arma





ἥκω 12 llegar



γε 17 al menos

οἶδα 17 saber

ἄγω 17 llevar












ἤδη 10 ya

οὗ 10 donde







ἅρμα 9 carro

ἔνθα 9 alli




ὁδός 9 camino




εὖ 9 (adv) bien







κακός 9 malo


χράω 9 usar






sentir





8


ἐάω 12 dejar

μήήν 12 mes






9

KUROU ANABASEWS A

RESUMEN




















bandos (7)








10















11
















12
















13
















14















15
















16
















17
















18
















19
















20
















21
















22
















23
















24















25
















26















27



Discurso de Clearco













28
















29
















30
















31















32
















33
















34
















35
















36
















37
















38
















39






ἡμέρας


Proacutexeno








40
















41
















42
















43
















44
















45
















46
















47
















48
















49














50


hombres




















51






















52

















53
















54















55
















56
















57
















58
















59
















60
















61















62



Muerte de Ciro













63
















64
















65
















66
















67
















68
















69
















70





ἡγεῖτο










71
















72
















73
















74
















75








76












77





















78









παῖδα











79

















80


2)















γυναῖκες



81























82

























83























84

















85




















ἔσεσθαι



86























87























88























89




















90




















91






















92















93
























94















95


amazonas











alimentan de peces










96


Atlante





















97









6 Sobre Acteoacuten










98





















99

8 Sobre Niacuteobe








22 Sobre Fineo



δεῖπνον



100









42 Sobre Iacuteo













101


de Egeo















102


















103









Λημνίας
















104










105









































106






agriacutecolas
















los hombres)






Olimpo)














107



Ἴδη -ής Ida







































108





minias





































109





Cronos)





































110















111

ETIMOLOGIacuteAS

GRIEGO

ESPANtildeOL








9 βίος Vida


11 γῆ Tierra


13 γυνή Mujer

14 δέκα Diez

15 δέρμα Piel


17 ἐγώ Yo

18 ἐπί Sobre

19 εὐ- Bien

20 ζῷον Animal

21 ἥλιος Sol















112






















55 πῦρ Fuego

56 σῶμα Cuerpo



59 ὕδωρ Agua

60 ὑπό Sobre

61 φέρω Llevar





66 χείρ Mano




70 ψυχή Mente



113

MIS ANOTACIONES



2









2 Obras





tres grandes grupos

























reclamaba el trono



3















contra el rey










(libros II-IV)
















mercenarios




4



















aparece










______________________________________________________________________________














5























6



ὁ 1087 el el









εἰς 159 a (ac)

ἕ (οἷ) 122 le



ὡς 82 como



ἔχω 70 tener

ἐν 70 en (dat)




γάρ 59 pues

ἄλλος 59 otro


πρός 55 a hacia



τε 52 y

ποιέω 52 hacer



πᾶς 47 todo



ἄν 45 acaso







εἰ 38 si




ἤ 36 o (mas) que


οὖν 32 asi que

ἐκ 32 de desde


σύν 31 con




μή 29 no


persa plusmn 6 km)




ἡμέρα 27 dia








ἀκούω 22 oir

τρεῖς 22 tres

ἵημι 22 lanzar















οὐδέ 19 ni

πέντε 18 cinco




οὔτε 18 ni




7

λαμβάνω









Μένων 15 Menon




mas posibles)


εἶμι 15 ir





ἔτι 14 aun

ὥσπερ 14 como

φεύγω 14 huir











δύο 13 dos



ὁράω 13 ver

εἶδον 13 ver

εἷς 13 uno








ὅπλον 12 arma





ἥκω 12 llegar



γε 17 al menos

οἶδα 17 saber

ἄγω 17 llevar












ἤδη 10 ya

οὗ 10 donde







ἅρμα 9 carro

ἔνθα 9 alli




ὁδός 9 camino




εὖ 9 (adv) bien







κακός 9 malo


χράω 9 usar






sentir





8


ἐάω 12 dejar

μήήν 12 mes






9

KUROU ANABASEWS A

RESUMEN




















bandos (7)








10















11
















12
















13
















14















15
















16
















17
















18
















19
















20
















21
















22
















23
















24















25
















26















27



Discurso de Clearco













28
















29
















30
















31















32
















33
















34
















35
















36
















37
















38
















39






ἡμέρας


Proacutexeno








40
















41
















42
















43
















44
















45
















46
















47
















48
















49














50


hombres




















51






















52

















53
















54















55
















56
















57
















58
















59
















60
















61















62



Muerte de Ciro













63
















64
















65
















66
















67
















68
















69
















70





ἡγεῖτο










71
















72
















73
















74
















75








76












77





















78









παῖδα











79

















80


2)















γυναῖκες



81























82

























83























84

















85




















ἔσεσθαι



86























87























88























89




















90




















91






















92















93
























94















95


amazonas











alimentan de peces










96


Atlante





















97









6 Sobre Acteoacuten










98





















99

8 Sobre Niacuteobe








22 Sobre Fineo



δεῖπνον



100









42 Sobre Iacuteo













101


de Egeo















102


















103









Λημνίας
















104










105









































106






agriacutecolas
















los hombres)






Olimpo)














107



Ἴδη -ής Ida







































108





minias





































109





Cronos)





































110















111

ETIMOLOGIacuteAS

GRIEGO

ESPANtildeOL








9 βίος Vida


11 γῆ Tierra


13 γυνή Mujer

14 δέκα Diez

15 δέρμα Piel


17 ἐγώ Yo

18 ἐπί Sobre

19 εὐ- Bien

20 ζῷον Animal

21 ἥλιος Sol















112






















55 πῦρ Fuego

56 σῶμα Cuerpo



59 ὕδωρ Agua

60 ὑπό Sobre

61 φέρω Llevar





66 χείρ Mano




70 ψυχή Mente



113

MIS ANOTACIONES



3















contra el rey










(libros II-IV)
















mercenarios




4



















aparece










______________________________________________________________________________














5























6



ὁ 1087 el el









εἰς 159 a (ac)

ἕ (οἷ) 122 le



ὡς 82 como



ἔχω 70 tener

ἐν 70 en (dat)




γάρ 59 pues

ἄλλος 59 otro


πρός 55 a hacia



τε 52 y

ποιέω 52 hacer



πᾶς 47 todo



ἄν 45 acaso







εἰ 38 si




ἤ 36 o (mas) que


οὖν 32 asi que

ἐκ 32 de desde


σύν 31 con




μή 29 no


persa plusmn 6 km)




ἡμέρα 27 dia








ἀκούω 22 oir

τρεῖς 22 tres

ἵημι 22 lanzar















οὐδέ 19 ni

πέντε 18 cinco




οὔτε 18 ni




7

λαμβάνω









Μένων 15 Menon




mas posibles)


εἶμι 15 ir





ἔτι 14 aun

ὥσπερ 14 como

φεύγω 14 huir











δύο 13 dos



ὁράω 13 ver

εἶδον 13 ver

εἷς 13 uno








ὅπλον 12 arma





ἥκω 12 llegar



γε 17 al menos

οἶδα 17 saber

ἄγω 17 llevar












ἤδη 10 ya

οὗ 10 donde







ἅρμα 9 carro

ἔνθα 9 alli




ὁδός 9 camino




εὖ 9 (adv) bien







κακός 9 malo


χράω 9 usar






sentir





8


ἐάω 12 dejar

μήήν 12 mes






9

KUROU ANABASEWS A

RESUMEN




















bandos (7)








10















11
















12
















13
















14















15
















16
















17
















18
















19
















20
















21
















22
















23
















24















25
















26















27



Discurso de Clearco













28
















29
















30
















31















32
















33
















34
















35
















36
















37
















38
















39






ἡμέρας


Proacutexeno








40
















41
















42
















43
















44
















45
















46
















47
















48
















49














50


hombres




















51






















52

















53
















54















55
















56
















57
















58
















59
















60
















61















62



Muerte de Ciro













63
















64
















65
















66
















67
















68
















69
















70





ἡγεῖτο










71
















72
















73
















74
















75








76












77





















78









παῖδα











79

















80


2)















γυναῖκες



81























82

























83























84

















85




















ἔσεσθαι



86























87























88























89




















90




















91






















92















93
























94















95


amazonas











alimentan de peces










96


Atlante





















97









6 Sobre Acteoacuten










98





















99

8 Sobre Niacuteobe








22 Sobre Fineo



δεῖπνον



100









42 Sobre Iacuteo













101


de Egeo















102


















103









Λημνίας
















104










105









































106






agriacutecolas
















los hombres)






Olimpo)














107



Ἴδη -ής Ida







































108





minias





































109





Cronos)





































110















111

ETIMOLOGIacuteAS

GRIEGO

ESPANtildeOL








9 βίος Vida


11 γῆ Tierra


13 γυνή Mujer

14 δέκα Diez

15 δέρμα Piel


17 ἐγώ Yo

18 ἐπί Sobre

19 εὐ- Bien

20 ζῷον Animal

21 ἥλιος Sol















112






















55 πῦρ Fuego

56 σῶμα Cuerpo



59 ὕδωρ Agua

60 ὑπό Sobre

61 φέρω Llevar





66 χείρ Mano




70 ψυχή Mente



113

MIS ANOTACIONES



4



















aparece










______________________________________________________________________________














5























6



ὁ 1087 el el









εἰς 159 a (ac)

ἕ (οἷ) 122 le



ὡς 82 como



ἔχω 70 tener

ἐν 70 en (dat)




γάρ 59 pues

ἄλλος 59 otro


πρός 55 a hacia



τε 52 y

ποιέω 52 hacer



πᾶς 47 todo



ἄν 45 acaso







εἰ 38 si




ἤ 36 o (mas) que


οὖν 32 asi que

ἐκ 32 de desde


σύν 31 con




μή 29 no


persa plusmn 6 km)




ἡμέρα 27 dia








ἀκούω 22 oir

τρεῖς 22 tres

ἵημι 22 lanzar















οὐδέ 19 ni

πέντε 18 cinco




οὔτε 18 ni




7

λαμβάνω









Μένων 15 Menon




mas posibles)


εἶμι 15 ir





ἔτι 14 aun

ὥσπερ 14 como

φεύγω 14 huir











δύο 13 dos



ὁράω 13 ver

εἶδον 13 ver

εἷς 13 uno








ὅπλον 12 arma





ἥκω 12 llegar



γε 17 al menos

οἶδα 17 saber

ἄγω 17 llevar












ἤδη 10 ya

οὗ 10 donde







ἅρμα 9 carro

ἔνθα 9 alli




ὁδός 9 camino




εὖ 9 (adv) bien







κακός 9 malo


χράω 9 usar






sentir





8


ἐάω 12 dejar

μήήν 12 mes






9

KUROU ANABASEWS A

RESUMEN




















bandos (7)








10















11
















12
















13
















14















15
















16
















17
















18
















19
















20
















21
















22
















23
















24















25
















26















27



Discurso de Clearco













28
















29
















30
















31















32
















33
















34
















35
















36
















37
















38
















39






ἡμέρας


Proacutexeno








40
















41
















42
















43
















44
















45
















46
















47
















48
















49














50


hombres




















51






















52

















53
















54















55
















56
















57
















58
















59
















60
















61















62



Muerte de Ciro













63
















64
















65
















66
















67
















68
















69
















70





ἡγεῖτο










71
















72
















73
















74
















75








76












77





















78









παῖδα











79

















80


2)















γυναῖκες



81























82

























83























84

















85




















ἔσεσθαι



86























87























88























89




















90




















91






















92















93
























94















95


amazonas











alimentan de peces










96


Atlante





















97









6 Sobre Acteoacuten










98





















99

8 Sobre Niacuteobe








22 Sobre Fineo



δεῖπνον



100









42 Sobre Iacuteo













101


de Egeo















102


















103









Λημνίας
















104










105









































106






agriacutecolas
















los hombres)






Olimpo)














107



Ἴδη -ής Ida







































108





minias





































109





Cronos)





































110















111

ETIMOLOGIacuteAS

GRIEGO

ESPANtildeOL








9 βίος Vida


11 γῆ Tierra


13 γυνή Mujer

14 δέκα Diez

15 δέρμα Piel


17 ἐγώ Yo

18 ἐπί Sobre

19 εὐ- Bien

20 ζῷον Animal

21 ἥλιος Sol















112






















55 πῦρ Fuego

56 σῶμα Cuerpo



59 ὕδωρ Agua

60 ὑπό Sobre

61 φέρω Llevar





66 χείρ Mano




70 ψυχή Mente



113

MIS ANOTACIONES



5























6



ὁ 1087 el el









εἰς 159 a (ac)

ἕ (οἷ) 122 le



ὡς 82 como



ἔχω 70 tener

ἐν 70 en (dat)




γάρ 59 pues

ἄλλος 59 otro


πρός 55 a hacia



τε 52 y

ποιέω 52 hacer



πᾶς 47 todo



ἄν 45 acaso







εἰ 38 si




ἤ 36 o (mas) que


οὖν 32 asi que

ἐκ 32 de desde


σύν 31 con




μή 29 no


persa plusmn 6 km)




ἡμέρα 27 dia








ἀκούω 22 oir

τρεῖς 22 tres

ἵημι 22 lanzar















οὐδέ 19 ni

πέντε 18 cinco




οὔτε 18 ni




7

λαμβάνω









Μένων 15 Menon




mas posibles)


εἶμι 15 ir





ἔτι 14 aun

ὥσπερ 14 como

φεύγω 14 huir











δύο 13 dos



ὁράω 13 ver

εἶδον 13 ver

εἷς 13 uno








ὅπλον 12 arma





ἥκω 12 llegar



γε 17 al menos

οἶδα 17 saber

ἄγω 17 llevar












ἤδη 10 ya

οὗ 10 donde







ἅρμα 9 carro

ἔνθα 9 alli




ὁδός 9 camino




εὖ 9 (adv) bien







κακός 9 malo


χράω 9 usar






sentir





8


ἐάω 12 dejar

μήήν 12 mes






9

KUROU ANABASEWS A

RESUMEN




















bandos (7)








10















11
















12
















13
















14















15
















16
















17
















18
















19
















20
















21
















22
















23
















24















25
















26















27



Discurso de Clearco













28
















29
















30
















31















32
















33
















34
















35
















36
















37
















38
















39






ἡμέρας


Proacutexeno








40
















41
















42
















43
















44
















45
















46
















47
















48
















49














50


hombres




















51






















52

















53
















54















55
















56
















57
















58
















59
















60
















61















62



Muerte de Ciro













63
















64
















65
















66
















67
















68
















69
















70





ἡγεῖτο










71
















72
















73
















74
















75








76












77





















78









παῖδα











79

















80


2)















γυναῖκες



81























82

























83























84

















85




















ἔσεσθαι



86























87























88























89




















90




















91






















92















93
























94















95


amazonas











alimentan de peces










96


Atlante





















97









6 Sobre Acteoacuten










98





















99

8 Sobre Niacuteobe








22 Sobre Fineo



δεῖπνον



100









42 Sobre Iacuteo













101


de Egeo















102


















103









Λημνίας
















104










105









































106






agriacutecolas
















los hombres)






Olimpo)














107



Ἴδη -ής Ida







































108





minias





































109





Cronos)





































110















111

ETIMOLOGIacuteAS

GRIEGO

ESPANtildeOL








9 βίος Vida


11 γῆ Tierra


13 γυνή Mujer

14 δέκα Diez

15 δέρμα Piel


17 ἐγώ Yo

18 ἐπί Sobre

19 εὐ- Bien

20 ζῷον Animal

21 ἥλιος Sol















112






















55 πῦρ Fuego

56 σῶμα Cuerpo



59 ὕδωρ Agua

60 ὑπό Sobre

61 φέρω Llevar





66 χείρ Mano




70 ψυχή Mente



113

MIS ANOTACIONES



6



ὁ 1087 el el









εἰς 159 a (ac)

ἕ (οἷ) 122 le



ὡς 82 como



ἔχω 70 tener

ἐν 70 en (dat)




γάρ 59 pues

ἄλλος 59 otro


πρός 55 a hacia



τε 52 y

ποιέω 52 hacer



πᾶς 47 todo



ἄν 45 acaso







εἰ 38 si




ἤ 36 o (mas) que


οὖν 32 asi que

ἐκ 32 de desde


σύν 31 con




μή 29 no


persa plusmn 6 km)




ἡμέρα 27 dia








ἀκούω 22 oir

τρεῖς 22 tres

ἵημι 22 lanzar















οὐδέ 19 ni

πέντε 18 cinco




οὔτε 18 ni




7

λαμβάνω









Μένων 15 Menon




mas posibles)


εἶμι 15 ir





ἔτι 14 aun

ὥσπερ 14 como

φεύγω 14 huir











δύο 13 dos



ὁράω 13 ver

εἶδον 13 ver

εἷς 13 uno








ὅπλον 12 arma





ἥκω 12 llegar



γε 17 al menos

οἶδα 17 saber

ἄγω 17 llevar












ἤδη 10 ya

οὗ 10 donde







ἅρμα 9 carro

ἔνθα 9 alli




ὁδός 9 camino




εὖ 9 (adv) bien







κακός 9 malo


χράω 9 usar






sentir





8


ἐάω 12 dejar

μήήν 12 mes






9

KUROU ANABASEWS A

RESUMEN




















bandos (7)








10















11
















12
















13
















14















15
















16
















17
















18
















19
















20
















21
















22
















23
















24















25
















26















27



Discurso de Clearco













28
















29
















30
















31















32
















33
















34
















35
















36
















37
















38
















39






ἡμέρας


Proacutexeno








40
















41
















42
















43
















44
















45
















46
















47
















48
















49














50


hombres




















51






















52

















53
















54















55
















56
















57
















58
















59
















60
















61















62



Muerte de Ciro













63
















64
















65
















66
















67
















68
















69
















70





ἡγεῖτο










71
















72
















73
















74
















75








76












77





















78









παῖδα











79

















80


2)















γυναῖκες



81























82

























83























84

















85




















ἔσεσθαι



86























87























88























89




















90




















91






















92















93
























94















95


amazonas











alimentan de peces










96


Atlante





















97









6 Sobre Acteoacuten










98





















99

8 Sobre Niacuteobe








22 Sobre Fineo



δεῖπνον



100









42 Sobre Iacuteo













101


de Egeo















102


















103









Λημνίας
















104










105









































106






agriacutecolas
















los hombres)






Olimpo)














107



Ἴδη -ής Ida







































108





minias





































109





Cronos)





































110















111

ETIMOLOGIacuteAS

GRIEGO

ESPANtildeOL








9 βίος Vida


11 γῆ Tierra


13 γυνή Mujer

14 δέκα Diez

15 δέρμα Piel


17 ἐγώ Yo

18 ἐπί Sobre

19 εὐ- Bien

20 ζῷον Animal

21 ἥλιος Sol















112






















55 πῦρ Fuego

56 σῶμα Cuerpo



59 ὕδωρ Agua

60 ὑπό Sobre

61 φέρω Llevar





66 χείρ Mano




70 ψυχή Mente



113

MIS ANOTACIONES



7

λαμβάνω









Μένων 15 Menon




mas posibles)


εἶμι 15 ir





ἔτι 14 aun

ὥσπερ 14 como

φεύγω 14 huir











δύο 13 dos



ὁράω 13 ver

εἶδον 13 ver

εἷς 13 uno








ὅπλον 12 arma





ἥκω 12 llegar



γε 17 al menos

οἶδα 17 saber

ἄγω 17 llevar












ἤδη 10 ya

οὗ 10 donde







ἅρμα 9 carro

ἔνθα 9 alli




ὁδός 9 camino




εὖ 9 (adv) bien







κακός 9 malo


χράω 9 usar






sentir





8


ἐάω 12 dejar

μήήν 12 mes






9

KUROU ANABASEWS A

RESUMEN




















bandos (7)








10















11
















12
















13
















14















15
















16
















17
















18
















19
















20
















21
















22
















23
















24















25
















26















27



Discurso de Clearco













28
















29
















30
















31















32
















33
















34
















35
















36
















37
















38
















39






ἡμέρας


Proacutexeno








40
















41
















42
















43
















44
















45
















46
















47
















48
















49














50


hombres




















51






















52

















53
















54















55
















56
















57
















58
















59
















60
















61















62



Muerte de Ciro













63
















64
















65
















66
















67
















68
















69
















70





ἡγεῖτο










71
















72
















73
















74
















75








76












77





















78









παῖδα











79

















80


2)















γυναῖκες



81























82

























83























84

















85




















ἔσεσθαι



86























87























88























89




















90




















91






















92















93
























94















95


amazonas











alimentan de peces










96


Atlante





















97









6 Sobre Acteoacuten










98





















99

8 Sobre Niacuteobe








22 Sobre Fineo



δεῖπνον



100









42 Sobre Iacuteo













101


de Egeo















102


















103









Λημνίας
















104










105









































106






agriacutecolas
















los hombres)






Olimpo)














107



Ἴδη -ής Ida







































108





minias





































109





Cronos)





































110















111

ETIMOLOGIacuteAS

GRIEGO

ESPANtildeOL








9 βίος Vida


11 γῆ Tierra


13 γυνή Mujer

14 δέκα Diez

15 δέρμα Piel


17 ἐγώ Yo

18 ἐπί Sobre

19 εὐ- Bien

20 ζῷον Animal

21 ἥλιος Sol















112






















55 πῦρ Fuego

56 σῶμα Cuerpo



59 ὕδωρ Agua

60 ὑπό Sobre

61 φέρω Llevar





66 χείρ Mano




70 ψυχή Mente



113

MIS ANOTACIONES



8


ἐάω 12 dejar

μήήν 12 mes






9

KUROU ANABASEWS A

RESUMEN




















bandos (7)








10















11
















12
















13
















14















15
















16
















17
















18
















19
















20
















21
















22
















23
















24















25
















26















27



Discurso de Clearco













28
















29
















30
















31















32
















33
















34
















35
















36
















37
















38
















39






ἡμέρας


Proacutexeno








40
















41
















42
















43
















44
















45
















46
















47
















48
















49














50


hombres




















51






















52

















53
















54















55
















56
















57
















58
















59
















60
















61















62



Muerte de Ciro













63
















64
















65
















66
















67
















68
















69
















70





ἡγεῖτο










71
















72
















73
















74
















75








76












77





















78









παῖδα











79

















80


2)















γυναῖκες



81























82

























83























84

















85




















ἔσεσθαι



86























87























88























89




















90




















91






















92















93
























94















95


amazonas











alimentan de peces










96


Atlante





















97









6 Sobre Acteoacuten










98





















99

8 Sobre Niacuteobe








22 Sobre Fineo



δεῖπνον



100









42 Sobre Iacuteo













101


de Egeo















102


















103









Λημνίας
















104










105









































106






agriacutecolas
















los hombres)






Olimpo)














107



Ἴδη -ής Ida







































108





minias





































109





Cronos)





































110















111

ETIMOLOGIacuteAS

GRIEGO

ESPANtildeOL








9 βίος Vida


11 γῆ Tierra


13 γυνή Mujer

14 δέκα Diez

15 δέρμα Piel


17 ἐγώ Yo

18 ἐπί Sobre

19 εὐ- Bien

20 ζῷον Animal

21 ἥλιος Sol















112






















55 πῦρ Fuego

56 σῶμα Cuerpo



59 ὕδωρ Agua

60 ὑπό Sobre

61 φέρω Llevar





66 χείρ Mano




70 ψυχή Mente



113

MIS ANOTACIONES

ANÁBASIS LIBRO I. NUEVA ANTOLOGÍA MITOLÓGICA

Documents

Transcript of ANÁBASIS LIBRO I. NUEVA ANTOLOGÍA MITOLÓGICA