AFRIGA 104 en galego

P R O D U C I Ó N D E L E I T E D E G A L I C I A

Nº 104A N O X I X

Abril – Maio 2013

A F R I G AE s t a m o s e n w w w . r e v i s t a a f r i g a . c o m e e n F a c e b o o k

DOSSIER: MAMITE CAMBIOS NA ETIOLOXÍA DAS MAMITES EN GALICIA

ESTUDO DOS CUSTOS DA MAMITE NAS GRANXAS DO GRUPO ÁLVARE IMPORTANCIA DA TERAPIA DE SECADO

XENÉTICA, EFICIENCIA ALIMENTARIA E MANEXO REPRODUTIVO: CLAVES DA ALTA PRODUCIÓN

E N Q U I S A : O S P R O D U T O R E S O P I N A N S O B R E A V E N D A D O L E I T E

SAT REY DE MIÑOTELO: VACAS DE CONCURSO QUE RENDEN NA SALA DE MUXIDO

ESTUDO DAS AFRICORES SOBRE A IMPORTANCIA DO SECTOR PRODUTOR DE LEITE NA ECONOMÍA DE GALICIA

Portada_galego.indd 1 22/05/2013 13:38

pub_fontao.indd 2 23/05/2013 11:02

AFRIGA ANO XIX - Nº 104

SUMARIO 3

If you would like to receive Afriga magazine via e-mail write to us at:

Edita: AFRIGA, Asociación Frisona Galega. Xunta de Goberno de Afriga: PRESIDENTE, Juan Francisco Novo García. VICEPRESIDENTE, Fernando Couto Silva. SECRETARIA, Josefina Iglesia Andión. TESOUREIRO, Manuel Berdomás Tejo. VOGAIS, José Ramón Pazos Fondevila, José Rodríguez Berbetoros e José Mercador Fontenla.

Produce: TRANSMEDIA Comunicación & Prensa. DIRECTOR, Manuel Darriba. DIRECTOR EXECUTIVO, José Manuel Gegúndez. DIRECTOR DE ARTE, Marcos Sánchez. DESEÑO-MAQUETACIÓN, Marcos Sánchez, Martín Sánchez.COORDINACIÓN-EDICIÓN, Verónica Rodríguez Gavín. REDACCIÓN, José Luís Ramudo, Begoña Gómez Rielo.FOTOGRAFÍA E REALIZACIÓN EN AFRIGA TV, Raquel Anido.ADMINISTRACIÓN, Marta Sánchez.Enderezo: Ronda das Fontiñas, 272, Entreplanta A. 27002 LUGO. Teléfonos: 982 221 278, 636 952 893, 610 215 366. Email: [email protected]. Web: www.transmedia.es

Administración: AGER Servicios Empresariais SL. Praza da Mercé de Conxo 1, 1º B. 15706 Compostela. Teléfono: 981 534 350. Email: [email protected]. Web: www.ager.com.es

Tirada: 11.500 exemplares

Depósito Legal: C-1.292/94 - Afriga non se responsabiliza do contido dos artigos e colaboracións asinados.

A F R I G AP R O D U C I Ó N D E L E I T E D E G A L I C I A

O semanario galego Vigo/A Coruña/Ourense/Lugo/Santiago/Pontevedra/FerrolVENRES.08.03.2013 > ANO.8 > Nº.1.361

ww

w.l-v

.es

MARCOS VITURRO

Resulta gañador da terceira

edición do certame literario

‘Minicontos de Outono’ P21

>cultura

o15111514141214

109111010

810

HOXE

GALICIA

Semana de ouro

para Amancio

Ortega: avó e

terceiro máis

rico do mundo

Naceulle na Coruña

o cuarto neto P11/18

VIGO

Pescanova, o gran

barco galego, trata

de buscar un novo

rumbo empresarial P7

MADRID

Trofeos Galeguidade

para o Museo do

Pobo Galego, Ángel 21

13

rberechos no banco de moluscos do Testal, na ría de Noia. Ao fondo vense outras compañeiras. > Jorge Piñeiro / EFE

A crise ‘axeonlla’ a muller: cada

día van trinta ao paro en Galicia

>

TEMPORALIDADE 2/5

> re

Se queres recibir gratis

o semanario galego De Luns a Venres

escr’benos a [email protected]

e mand‡moscho por e-mail, xunto

cun newsletter diario*Semanalmente distribúense

40.000 exemplares nas sete principais cidades de Galicia

Se desexa recibir a revista Afriga por correo electrónico escríbanos a:

Síganos tamén en FacebookSíganos también en FacebookFollow us on Facebook

ou visite a nosa webo visite nuestra webor visit our web

Si desea recibir la revista Afriga por correo electrónico escríbanos a:

[email protected]

www.revistaafriga.com

CONVOCATORIASMoexmu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

EXPLOTACIÓNSAT Rey de Miñotelo (A Pastoriza) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

ECONOMÍAImportancia do sector produtor de leite na economía de Galicia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

ENQUISAOs produtores opinan sobre a venda do leite . . . . . . . . . . . . . . 36

SANIDADE / DOSSIER: MAMITEEvolución da etioloxía das mamites bovinas en Galicia . . . . . . 46Estimación dos custos da mamite en explotacións de gando vacún de leite . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54Importancia da terapia de secado . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64

SANIDADEGando vacún de leite e os parasitismos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68

NUTRICIÓNValoración da eficiencia alimenticia en vacún leiteiro . . . . . . . 74

PRODUCIÓNXenética, eficiencia alimentaria e manexo reprodutivo. Claves da alta produción (I) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80

AGRICULTURAPoboacións locais de millo en Asturias para forraxe e gran . . . 90

Sumario.indd 3 22/05/2013 12:19

FORRAJE

LABOREO Y SIEMBRA

PICADORAS DE FORRAJE

CABEZALES DE MAÍZ

CARROS MEZCLADORES

www.duranmaquinaria.comN-640, km 87,5 - La Campiña27192 Lugo - EspañaTel. +34 982 227 165 - Fax +34 982 303 [email protected]

ROTOEMPACADORAS Y ENCINTADORAS

gama profesionalmás completaLa

VISÍTANOS EN

MÁS INFORMACIÓN EN:

www.duranmaquinaria.com/demoagro.asp

pub_duran_gama_afriga.indd 4 22/05/2013 12:20


A trixésimo sexta Feira Internacional Semana Verde de Galicia, que se celebrará do 13 ao 16 de xuño no recinto Fei-ra Internacional de Galicia (Silleda, Pontevedra), acollerá un completo programa de actividades relacionadas co gando fri-són que estarán coorganizadas pola Federación Frisona Ga-lega (Fefriga) e a Feira Internacional de Galicia.

Entre elas destaca a I Subasta Top Genetic´s, na cal partici-parán animais de alta xenética de explotacións de Lugo, Pon-tevedra e A Coruña. Serán descendentes de exemplares que cumpren uns requisitos moi esixentes en canto a morfoloxía, profundidade de pedigree, condicións sanitarias e produción, e moitos deles son procedentes da prestixiosa e desaparecida finca de Bos. Esta primeira poxa celebrarase a tarde do sába-do 15 de xuño.

Tamén terá un peso importante no programa desta edición o XXII Concurso Autonómico da Raza Frisona, que se cele-brará o sábado 15 e domingo 16 e no cal se escollerán os mellores exemplares da raza, chegados das máis prestixiosas

ganderías da comunidade. Os galardóns que se concederán serán o de Campiona de Galicia nas categorías de xata, xo-venca, vaca nova, vaca intermedia e vaca adulta; e o de Gran Campiona de Galicia nas de xovenca e vaca. Tamén se recoñe-cerá ao Mellor Criador da comunidade.

Ademais, levaranse a cabo o XIX Concurso de Xóvenes Ma-nexadores “Memorial Luís Louzao” (sábado 15) e o VI Con-curso de Xóvenes Preparadores de Gando (venres 14). Ambos certames teñen por obxectivo implicar aos máis novos nas tarefas de selección e avance da raza frisona, estimulándoos para que mostren as súas capacidades.

Por outra banda, o programa de frisón da Semana Verde de Galicia incluirá o domingo o acto oficial de entrega de distin-cións ás mellores ganderías de Galicia.

As actividades desta edición desenvolveranse do venres 14 ao domingo 16 de xuño. O programa inclúe o Concurso Autonómico da Raza, o de Xóvenes Manexadores e o de Xóvenes Preparadores, ademais da I Subasta Top Genetic´s e a entrega de distincións ás mellores ganderías de Galicia.

A 36ª SEMANA VERDE DE GALICIA ACOLLERÁ UN COMPLETO PROGRAMA CENTRADO NO GANDO FRISÓN

domingo 16 de xuño. O programa inclúe o Concurso Autonómico da

Genetic´s e a entrega de distincións

F

eira

Inte

rnac

iona

l Sem

ana

Verd

e de

Gal

icia

13 -

16

de x

uño

de 2

013

FEIRA INTERNACIONAL DE GALICIA • E-36540 SILLEDA • Pontevedra • Tlfn. 986 577000

www.feiragalicia.com • [email protected] • [email protected]

I Subasta Top Genetics da Federación Frisona GalegaXXII Concurso Autonómico da raza frisona FEFRIGA 2013VI Concurso de Xóvenes Preparadores Semana Verde 2013XIX Concurso de Xóvenes Manexadores “Memorial Luis Louzao”

Festa Holstein: acto oficial de entrega de distincións ás mellores ganderías de Galicia

OS GALARDÓNS QUE SE CONCEDERÁN SERÁN O DE CAMPIONA DE GALICIA NAS CATEGORÍAS DE XATA, XOVENCA, VACA NOVA, VACA INTERMEDIA E VACA ADULTA; E O DE GRAN CAMPIONA DE GALICIA NAS DE XOVENCA E VACA. TAMÉN SE RECOÑECERÁ AO MELLOR CRIADOR DA COMUNIDADE

PUBLIRREPORTAXE 5

AFRIGA104_publirreportaxe_silleda.indd 5 18/05/2013 12:58

BOX INDIVIDUAL EASY CLEAN

BOXES EXTERIORES

distribución material gandeiro

Gomas y Camas para Vacas

Limpiezas Automáticas

Estabulaciones Libres

PRIMER DISTRIBUIDOR MATERIAL JOURDAIN ORIGINAL EN ESPAÑA

BOX INDIVIDUAL EASY CLEANBOX INDIVIDUAL EASY CLEANBOX INDIVIDUAL EASY CLEAN

TODO LO QUE EL GANADERO NECESITASU DISEÑO PERMITE REALIZAR FÁCILMENTE UNA LIMPIEZA PROFUNDA, CON EL SUELO LIBRE SIN OBSTÁCULOS. SU PISO DE GOMA, ANTIDESLIZANTE Y ELEVABLE SE FIJA EN POSICIÓN VERTICAL GRACIAS A UNA VARILLA DE BLOQUEO

BOXES INDIVIDUALES

NOVEDAD MUNDIAL

pub_dismagan.indd 6 17/05/2013 03:45

TODO LO QUE EL TERNERO NECESITA

BOXES EXTERIORES

Polígono Industrial do Corgo, parcela 3, 27163 O Corgo (Lugo)Novo teléfono: 671 485 702 (TONI) • 671 485 703 (Servicio Técnico)E-mail: [email protected] // Web: www. dismagan.es

Distribuidor en Asturias: Almacenes Ladislao, S.L.Polígono El Zarrín, S.N. La Espina, 33891 Salas (Asturias)Tlf.: 985.837385 - 629566500distribución material ganadero

• 2 plazas de cornadiza en el frente• 2 porta-cubos plegables diam 285 mm• soporte para cubo de mamar standard• paredes laterales lisas Y fÁciles de laVar• piso con parrilla de goma antideslizante

- fáciles de transportar y limpiar- gran número de accesorios- gran apertura- novedad: comedero interior para heno

ar

boX indiVidual easY clean

• innoVador • modulable • fÁcil montaJe • confortable para el ternero • confortable para el ganadero

SUS CARACTERÍSTICAS LO Van a conVencer

pub_dismagan.indd 7 21/05/2013 19:09


CONVOCATORIAS8

Pozosaa Denzel 1640 Antía proclamouse xovenca campiona e gran campiona, título este último que acadou por segundo ano consecutivo en Muimenta, e Pozosaa Goldwyn 9545 Sonia impúxose coma vaca nova campiona e vaca gran campiona. Proba de que a Beltramino lle gus-tou especialmente a vaca gran campiona é que el mesmo a mercou despois do concurso por 12.000 euros.

A gandería Pozo conseguiu ademais os premios de xata campiona, con Pozosaa Tee O� 6566, e vaca intermedia campiona, con Pozosaa Goldwyn 6821 Rula, e os recoñe-cementos ao mellor criador e ao mellor rabaño.

No palmarés da Moexmu entrou tamén Rey 454 Rosita Goldwyn (Rey de Miñotelo, A Pastoriza), en calidade de vaca adulta campiona.

CONCURSO DE MANEXADORES E POXAEses días, Muimenta acolleu o tradicional Concurso de Manexadores Novos organizado polo Clube de Xóvenes Gandeiros de Galicia, e xulgado igualmente por Giuseppe Beltramino. O cántabro Miguel Expósito foi nomeado manexador campión, e como subcampión situouse o pas-toricense Alberto Iglesia.

En canto á XV Poxa de Gando Selecto, vendéronse os 12 animais presentados, por un importe total de 23.450 euros. O prezo medio foi de 1.954 euros e o máximo as-cendeu a 2.350.

No vixésimo sétimo concurso de gando frisón da Moexmu de Muimenta (Cospeito) participaron 93 animais procedentes de 23 explotacións das provincias da Coruña, Lugo e Pontevedra, así como do Principado de Asturias. Xulgou o italiano Giuseppe Beltramino e a lucense Pozo arrasou ao conseguir os grandes títulos do certame.

XXVII CONCURSO E EXPOSICIÓN DE GANDO DA MOEXMU. MUIMENTA, DO 5 AO 7 DE ABRIL

Foto

s: F

erna

ndo

Rodr

ígue

z Gan

doy (

Afric

or L

ugo)

O público encheu o recinto para seguir o campionato de vacas

Pozosaa Goldwyn 9545 Sonia, vaca gran campiona

Pozosaa Tee Off 6566 (á esquerda), xata campiona, e Pozosaa Denzel 1640 Antía, xovenca gran campiona

A GANDERÍA POZO FIXO UN PLENO NO PODIO DE MUIMENTA

Consulta o vídeo na web www.revistaafriga.com

AFRIGA104_moexmu2_conPubli.indd 8 20/05/2013 22:28

es una marca mundial de AGCO.

MF 7600 ES EL MOMENTOw w w . m a s s e y f e r g u s o n . c o m / 7 6 0 0

A CORUÑAM.A.LISTE VILLAVERDE, S.L.OrosoTel. 981681652MUIÑO SUMINISTROS, S.L.San SadurniñoTel. 981404515AGRÍCOLA CARBALLEIRA, S.L.PontedeumeTel. 981431899TALL. CASTELLANA, S.C.CarballoTel. 981789511DESIDERIO FACALCarballoTel. 981703288

TALLER A. MAZARICOS, S.L.A Picota - MazaricosTel. 981852267 LUGOAGROFORESTAL SAN ISIDRO, S.L.LugoTEL. 982207334TALL. FDO. RIVAS, S.L.CospeitoTel. 982520105AGRÍCOLA CADI, S.L.SarriaTEL. 982531187JULIO ALVITE GARCÍAPastorizaTEL. 982349341

MASIDE MAQUINARIA, S.L.BarallaTEL. 982363339CIAL. LEMOS EIRE, S.L.ChantadaTel. 982440274 TALL. LOUREIRORibadeoTel. 982128473OURENSEDESAGRI, S.L.Quintela de CanedoTel. 988211274AGRÍCOLA SUÁREZXinzo de LimiaTel. 988461127

PONTEVEDRATALLERES PIÑEIROSisán-RibadumiaTel. 986718067MAXIDEZA, S.L.LalinTel. 986781468 ASTURIASJOSÉ MANUEL UZ ALBATineoTel. 985837060AGRÍCOLA COSTA VERDEGijónTel. 985167934

RED MF DE GALICIA Y ASTURIAS

pub_massey.indd 9 21/05/2013 13:34


CONVOCATORIAS10

TODA A INFORMACIÓN QUE PRECISAS EN:www.embriomarket.com

Telefax +34.981.791.843

SERVIZO VETERINARIO ESPECIALIZADO EN TRANSFERENCIA EMBRIONARIA

EQUIPO AUTORIZADO PARA O INTERCAMBIO INTRACOMUNITARIO ES11ET05B

TENDA VIRTUAL DE COMPRAVENDA DE EMBRIÓNS

ASESORAMENTO XENÉTICO

SEGUROS GANDEIROS

[email protected]@embriomarket.commóbil 636.97.76.10

[email protected]@embriovet.esmóbil 649.80.90.64

TODA A INFORMACIÓN QUE PRECISAS EN:TODA A INFORMACIÓN QUE PRECISAS EN:www.embriomarket.comwww.embriomarket.com

Telefax +34.981.791.843Telefax +34.981.791.843

TODA A INFORMACIÓN QUE PRECISAS EN:TODA A INFORMACIÓN QUE PRECISAS EN:

TODA A INFORMACIÓN QUE PRECISAS EN:www.embriomarket.com

Telefax +34.981.791.843

Distribuidor oficial para España de PONDEROSA HOLSTEIN

PALMARÉS DO XXVII CONCURSO DE GANDO DE MUIMENTACATEGORÍA GAÑADORA GANDERÍA

XATAS ATA 8 MESES Carballeiras Dude Sharon Carballeiras (Lalín)XATAS DE 8 A 10 MESES Flora Gospell Manioca ET Flora (Asturias)XATAS DE 11 A 13 MESES E XATA CAMPIONA Pozosaa Tee Off 6566 Pozo (Lugo)XATAS DE 14 A 16 MESES Flora Xacobeo Chanel Flora (Asturias)XOVENCAS DE 17 A 19 MESES Rey 547 Sonrrisa Sid Rey de Miñotelo (A Pastoriza)XOVENCAS DE 20 A 26 MESES, XOVENCA CAMPIONA E XOVENCA GRAN CAMPIONA Pozosaa Denzel 1640 Antía Pozo (Lugo)VACAS EN LACTACIÓN ATA 26 MESES Nodi Brandy Xistra Nodi (Barreiros)VACAS EN LACTACIÓN DE 27 A 30 MESES Rego Xacobeo Xena 8888 Rego (Láncara)VACAS EN LACTACIÓN DE 31 A 35 MESES, VACA NOVA CAMPIONA E VACA GRAN CAMPIONA Pozosaa Goldwyn 9545 Sonia Pozo (Lugo)VACAS EN LACTACIÓN DE 3 ANOS E VACA INTERMEDIA CAMPIONA Pozosaa Goldwyn 6821 Rula Pozo (Lugo)VACAS EN LACTACIÓN DE 4 ANOS Cesares Boeza Dancer Cesares (Lousame)VACAS EN LACTACIÓN DE 5 ANOS OU MÁIS E VACA ADULTA CAMPIONA Rey 454 Rosita Goldwyn Rey de Miñotelo (A Pastoriza)MELLOR CRIADOR Pozo (Lugo)MELLOR RABAÑO Pozo (Lugo)MELLOR DESCENDENCIA DE VACA Manteiga Xacobeo Mandarina Manteiga (Vila de Cruces)MELLOR GANDERÍA DE NOVA PARTICIPACIÓN SAT A Vereda (Castro de Rei)MELLOR CONCELLO Lugo

Rey 454 Rosita Goldwyn, vaca adulta campiona


Vista do campionato de manexadores que gañou Miguel Expósito (segundo pola esquerda)

VISÍTANOS EN

SEMAN

A VERDE,

NO PAVILLÓ

N 3,

NA ZO

NA D

E

GAN

DO FR

ISÓN

AFRIGA104_moexmu_galego.indd 10 24/05/2013 13:35

PREFABRICADOS Y HIERROS

TOURÓN• Montaje de naves

ganaderas en general• Estructuras• Cerchas y pórticos• Cubiertas de naves en

uralita y panel sándwich• Taller de ferralla

Vilar de Sarria, 34 - 27614 Sarria (Lugo)Tfno: 982 530 469 - Fax: 982 535 501Mób: 629 802 700 - 629 817 933 E-mail: [email protected]

Vilar de Sarria, 34 - 27614 Sarria (Lugo)Tfno: 982 530 469 - Fax: 982 535 501Mób: 629 802 700 - 629 817 933 E-mail: [email protected]: [email protected]

Vilar de Sarria, 34 - 27614 Sarria (Lugo)Tfno: 982 530 469 - Fax: 982 535 501Mób: 629 802 700 - 629 817 933 E-mail: [email protected]

CUBÍCULOSPREFABRICADOS

DE HORMIGÓN ■ Para cama de arena, paja, serr’n, cascarilla de arroz, carbonato, biomasa, etc.

■ TambiŽn para camas de goma ■ Dise–o ergon—mico para mayor cow-comfort del animal

■ Ahorro de arena y otros materiales

■ Drenajes para eliminar humedades y reducir las mamitis

■ Ahorro de tiempo de colocaci—n: 50 cub’culos/d’a aproximadamente

■ Cub’culos dobles e individuales ■ Con la supervisi—n y testaje de:

pub_touron.indd 11 18/05/2013 13:02

La Nueva Generación BlueMAX® Barrier preserva el balance de hidratación natural de la piel creando una barrera transpirable en cada pezón.

Esta barrera protege el canal abierto del pezón de la entrada de bacterias. BlueMAX Barrier también contiene emolientes para mantener un buen acondicionamiento de la piel mucho mejor que los baños de pezones que no dejan barrera protectora.

• Esencia de Menta (efecto tónico y astringente).• Bajo consumo por aplicación.• Altamente visible.• Se elimina fácilmente antes del siguiente ordeño.• Repelente frente a insectos.

Barrier eu

FRIOR S.L.CIF-B15300866POLIGONO INDUSTRIAL PEDRAPARTIDA, PARCELA Nº 17.15316-COIROS.A CORUÑATél: 09 81 77 45 [email protected]

¡Pregunta a tu Distribuidor de BouMatic sobre los baños para pezones BlueMAX Hoy mismo!

BouMatic.com

Rápida desinfección natural y barrera física entre ordeños

BouMatic.com

Arrobaderas Typhoon

Limpio para ella… porque vale la pena

La arrobadera Typhoon S ha sido diseñada especialmente para establos de tamaño medio. Su diseño compacto molesta menos a los animales y permite realizar el arrastre con mayor frecuencia.

Nueva gama de controladores automatizados

• PLC y componentes eléctricos industrials para una mayor fiabilidad

• Parámetros programables

• Navegación intuitiva

Arrobadera de cable Typhoon

pub_frior_galego.indd 12 17/05/2013 07:22

La Nueva Generación BlueMAX® Barrier preserva el balance de hidratación natural de la piel creando una barrera transpirable en cada pezón.

Esta barrera protege el canal abierto del pezón de la entrada de bacterias. BlueMAX Barrier también contiene emolientes para mantener un buen acondicionamiento de la piel mucho mejor que los baños de pezones que no dejan barrera protectora.

• Esencia de Menta (efecto tónico y astringente).• Bajo consumo por aplicación.• Altamente visible.• Se elimina fácilmente antes del siguiente ordeño.• Repelente frente a insectos.

Barrier euBarrieBarrier eu

FRIOR S.L.CIF-B15300866POLIGONO INDUSTRIAL PEDRAPARTIDA, PARCELA Nº 17.15316-COIROS.A CORUÑATél: 09 81 77 45 [email protected]

¡Pregunta a tu Distribuidor de BouMatic sobre los baños para pezones BlueMAX Hoy mismo!

• Esencia de Menta (efecto tónico

BouMatic.com

Rápida desinfección natural y barrera física entre ordeños

BouMatic.com

Arrobaderas Typhoon

Limpio para ella… porque vale la pena

La arrobadera Typhoon S ha sido diseñada especialmente para establos de tamaño medio. Su diseño compacto molesta menos a los animales y permite realizar el arrastre con mayor frecuencia.

Nueva gama de controladores automatizados

• PLC y componentes eléctricos industrials para una mayor fiabilidad

• Parámetros programables

• Navegación intuitiva

Arrobadera de cable Typhoon

FRIOR, S.L.Polígono industrial Pedrapartida, Parcela nº 17 •15316 Coirós, A Coruña • Tél: 981 77 45 00 [email protected]úa da Feira, 13 • 15680 Ordes • Tlf: 981.68.21.95Agrícola OlveiraOlveira, s/n 15151 Dumbría • Tlf: 689.53.34.02

Serviagrícola, S.L.Rúa dos Guardias, 52, 27004 Lugo • Tlf: 982.21.26.14 • E-mail: [email protected]ícola de MeiraAvda. do Xeneralísimo, 94, 27240 Meira • Tlf: 626.69.50.65 • E-mail: [email protected]

Distribuidores en Galicia

Provincia de A Coruña

Provincia de Lugo

pub_frior_galego.indd 13 21/05/2013 19:12


EXPLOTACIÓN14


O lugar de Miñotelo, na parroquia pastoricense da Aguarda, dálle nome a unha das explotacións leiteiras máis coñecidas da provincia de Lugo ao ser unha das habituais dos concursos morfolóxicos da raza frisona.

Os seus propietarios son o matrimonio formado por José Iglesia Iglesia (47 anos) e Elvira Vila Veiga (42) mais o seu �llo maior José Alberto Iglesia Vila (21), técnico en Ex-plotacións Agrarias Extensivas. O traballo diario repárteno entre os tres, inda que habitualmente nestes labores tamén colabora Esteban, outro �llo do matrimonio.

Esta gandería familiar foi pasando de xeración en xera-ción desde a súa orixe nos anos 30. “O meu bisavó come-zou aquí mesmo cunhas poucas vacas frisonas, algunhas

traídas de Alemaña”, conta José Alberto. Pero desde aquela transcorreron máis de 80 anos e a transformación da ex-plotación foi notable, adaptándose aos novos tempos. Na historia máis recente debemos centrarnos en tres anos: o 2001, cando José Iglesia Vila colle o temón do negocio; o 2003, ano de constitución da SAT; e o 2011, correspon-dente á incorporación de José Alberto.

A día de hoxe teñen 180 femias das que 85 son de pro-dución, 10 correspóndense coas secas e o resto coa recría. A cota da que dispoñen é dun millón de quilos, toda en pro-piedade. O leite véndenllo a Larsa desde hai varios anos; actualmente estano cobrando a 0,34 €/kg mais calidades e IVE (o contrato é de revisión trimestral).

A SAT Rey de Miñotelo foi unha das vencedoras do concurso de raza frisona da Moexmu 2013 ao facerse co título de vaca adulta campiona e co de segundo mellor criador. Pero esta manifesta calidade morfolóxica aínda adquire máis valor ao traducirse en importantes niveis de produción.

VACAS QUE SEDUCEN NA PISTA E QUE RENDEN NA SALA DE MUXIDO

José Alberto Iglesia posa orgulloso para a revista Afriga con Rey 454 Rosita Goldwyn, vaca adulta campiona no concurso da Moexmu 2013

SAT REY DE MIÑOTELO (A PASTORIZA)

AFRIGA104_explotacion_minhotelo_gal.indd 14 21/05/2013 01:05

AFRIGA ANO XIX- Nº 104

EXPLOTACIÓN 15


Distribuidas por:

DOVAL MAQUINARIA AGRíCOLAAvda. Terra Cha, 11 27260 CASTRO RIBERAS DE LEA (Lugo)Telf. : 982 310 026 - 659 445 627660 417 676Fax: 982 310 295e-mail: [email protected]

SAT Veiga da Lama de Prevesos, Castro de Rei (Lugo)

Finca La Asunción de Touro(A Coruña)

Ganderia Fidel de Meira(Lugo)

Pequenas en tamaño, grandes en prestacións

MANEXO E BENESTAROs dous piares que per�lan o día a día da SAT Rey de Miñotelo son a limpeza e a organización.

Precisamente, de boa organización temos que falar para referirnos á división do gando en función do estado produ-tivo e da idade. Así, ao lote único de lactación súmase o das secas e o de posparto –no que se manteñen ata transcorrido

Vista xeral do interior da nave de produción

A DÍA DE HOXE, NA SAT REY DE MIÑOTELO TEÑEN 180 FEMIAS DAS QUE 85 SON DE PRODUCIÓN, 10 CORRESPÓNDENSE COAS SECAS E O RESTO COA RECRÍA

un mes e medio–. E logo están os catro lotes da recría: un para as xatas de 3 a 5 meses, outro para as de 5 a 8, outro para as xovencas de 8 a 12 meses e outro máis para as de 12 a 16.

As femias que van aos concursos alóxanse en cortes in-dividuais ou por parellas para que estean máis cómodas e para poder controlarlles a alimentación dun modo máis preciso.

Todos os animais están estabulados e todos dormen en cama de area excepto as xatas ata os 8 meses, que o fan en cama quente de palla, e as vacas que levan aos concursos, que descansan en cama de goma e serraduras.

Os comedeiros están recubertos de azulexo para que a comida se manteña en boas condicións hixiénico-sanita-rias e os bebedoiros son de aceiro inoxidable.

A situación da granxa non fai preciso botar man de ven-tilación arti�cial. Co que si contan é con tres cepillos de cow comfort colocados no lote de produción, de secas e de posparto, respectivamente.

O muxido faise dúas veces ao día –ás 8 da mañá e ás 8 da noite– nunha sala tipo espiña de pescado de 10 puntos con medidores electrónicos. A media de produ-ción do ano 2012 foi de 12.674 kg/vaca, cun 4,11% de graxa, un 3,05% de proteína, un reconto medio de célu-las somáticas de 160.000 e unha bacterioloxía media de 25.000 ufc/g.



EXPLOTACIÓN16


ALIMENTACIÓNO nutrólogo Javier Murias asesóraos en todo o que ten que ver coa alimentación.

O millo é o alimento principal que inxiren as vacas. Á parte dos bene�cios nutricionais que achega, José Alberto explica que aproveitan este cereal “o máximo posible” por-que ao producilo na explotación “resulta máis barato”. O encarecemento das materias primas tamén motivou a re-dución da porcentaxe de soia, que suplementan con colza.

Actualmente, a ración das vacas en lactación está inte-grada por 27 quilos de silo de millo, 10 de silo de herba e 11 dunha mestura que xa compran feita e que inclúe soia, millo, colza, grans de destilería de millo desecados (DDG millo), bicarbonato, melaza de cana de azucre, calcio, sal, carbonato cálcico, urea, núcleo vitamínico, magnesio, me-teonina e Megalac. En total, 48 quilos unifeed que se dis-tribúen a diario coa axuda dun carro autopropulsado. O seu custo é de 150 euros/tonelada ou, o que é o mesmo, 7,20 euros por vaca e día.

A ración das vacas secas elabórana cada segundo día. In-clúe 5 quilos de silo de millo, 5 de silo de herba, 2 de herba seca, 2 de palla e 1,5 de mestura para vacas secas. O seu custo é de 1,40 euros por animal e día.

Para as xovencas entre os 8 e os 16 meses, a ración com-ponse de 13 quilos de silo de herba, 2 de herba seca, 1 de palla e 1,5 de penso de recría; neste caso, distribúese cada tres días. O seu importe é de 1,10 euros por xovenca e día. A partir desta idade e ata un mes antes do parto estas femias mantéñense co que pacen nos prados, excepto na época máis dura do inverno, en cuxo caso se seguen ali-mentando coa mestura que comían anteriormente.

Finalmente está a ración que elaboran para as xatas de 4 a 8 meses e que inclúe 3 quilos de herba seca raigrás e 2,5 kg de penso. Esta mestura, ao non existir risco de que se bote a perder, faise cada 5 ou 6 días. Ata esa idade, os ani-mais aliméntanse de penso e de herba a libre disposición.

Cómpre aclarar que as xovencas que van aos concursos non comen o mesmo que o resto, senón que se alimentan de raigrás seco ad líbitum e de penso que lles propor-cionan dúas veces ao día. Trátase dunha comida alta en proteína e �bra e baixa en hidratos de carbono para con-trolarlles o peso.

AS FEMIAS QUE VAN AOS CONCURSOS ALÓXANSE EN CORTES INDIVIDUAIS OU POR PARELLAS PARA QUE ESTEAN MÁIS CÓMODAS E PARA PODER CONTROLARLLES A ALIMENTACIÓN DUN MODO MÁIS PRECISO

Contan con cinco zanxas de formigón para a almacenaxe do silo

A area das camas renóvase cada dez días

Os comedeiros, que dan a un corredor central, están recubertos de azulexo


Chantada - Lugo. Tlfs. 982 44.14.51/ 678.465.922, www.icos.es, e-mail: [email protected]

IMPORTADOR

www.rmhmixer.com

Nº 1 en fabricación de sistemas de alimentación TMR.

• 1956 fabrican la primera máquina arrastrada • 1981 fabrican la primera máquina autopropulsada del mundo

• VS 11• MIXELFARM 13 Y 15 M3• VS 18,20 Y 22 M3• VSL 14, 16 Y 18 M3• MIXELLIUM 14,16 Y 18 M3 • PLATINUM 15,17 Y 19 M3• MIXELLENT 22, 24, 26 Y 30 M3 • MEGAMIX 18 Y 20 M3 (NUEVO)

MARCA LÍDER EN EL MUNDO CON REPRESENTACIÓN EN MÁS DE 40 PAÍSES

Nº 1 en Tecnología Basada en la Experiencia.

Modelos en autopropulsados adaptados a cada necesidad.

DISPONEMOS DE CARROS USADOS TOTALMENTE

REVISADOS Y CON GARANTÍA

pub_ICOS.indd 17 21/05/2013 20:33


EXPLOTACIÓN18


A MEDIA DE PRODUCIÓN DO ANO 2012 FOI DE 12.674 KG/VACA, CUN 4,11% DE GRAXA, UN 3,05% DE PROTEÍNA E UN RECONTO MEDIO DE CÉLULAS SOMÁTICAS DE 160.000

REPRODUCIÓN E XENÉTICAO crecemento sostido que se produciu durante os últimos cinco anos supuxo que toda a recría quedase na explota-ción. Pero o día da visita José Alberto comentou que é po-sible que nun futuro teñan que vender unha parte.

A primeira inseminación faise arredor dos 16 meses, sendo a porcentaxe de fertilización do 37,5%.

A media actual de inseminacións é de 2,9 doses de seme por preñez e o intervalo entre partos sitúase en 456 días. Por outra banda, os animais destétanos aos dous meses.

Unha das particularidades desta granxa é o implante de embrións en xovencas, excepto se xa proceden dun em-brión ou se pertencen a familias de liñas xenéticas inte-resantes, en cuxo caso se lles extraen embrións entre os 12 e os 14 meses que implantan noutras femias. A miúdo aplican tamén esta técnica en vacas de primeiro parto que teñen un estado físico idóneo para que o feto se desenvolva con éxito. Coas femias que nacen mediante este proceso quédanse, mentres que os machos son vendidos de cara a converterse en futuros sementais.

A aposta polos embrións, a pesar do seu prezo elevado, e a inseminación con touros punteiros poñen de manifesto a importancia que ten a xenética para os propietarios desta explotación.

INSTALACIÓNS, MAQUINARIA E SUPERFICIE AGRÍCOLAO gando da SAT Rey de Miñotelo alóxase en tres naves. A máis nova –con capacidade para 120 animais e destinada ás vacas de produción, ás secas e ás xatas de 5 a 8 meses– foi construída no ano 2000 e ampliada no 2007. A esta súmase a das xovencas, construída na década dos 90 e remodelada no 2009, cunha capacidade actual para 35 femias. E �nal-mente está a nave das xatas, a máis antiga de todas e na que se poden aloxar ata 30 animais de curta idade.

Os tres establos están edi�cados con estrutura de formi-gón e laterais de bloque combinado con malla cortaventos no terzo superior. Os cubículos –155– están dispostos ca-beza con cabeza excepto os da nave das xovencas, que están pegados á parede.

As fosas de xurro, catro en total, teñen capacidade para 1.200.000 m3. E no que a outras instalacións se re�re, de-bemos citar dous almacéns e cinco zanxas de formigón para os silos.

As máquinas que precisan para o funcionamento dia-rio da granxa téñenas en propiedade. Como curiosidade, aos catro tractores cos que traballan habitualmente –con potencias entre os 55 e os 150 cv– súmase un Barreiros antiquísimo que aínda empregan para bater o xurro.

A sementeira do millo e as campañas de ensilado de herba e de millo contrátanas cunha empresa externa. En total, dispoñen de 55 hectáreas de super�cie agrícola que destinan ao cultivo de herba (25 ha) e de millo (30 ha). Ex-plica José Alberto que debido á rotación de cultivos adoi-tan mercar ciclos curtos, con crecementos máis rápidos. A zona da Pastoriza é boa para o cultivo deste cereal forraxei-ro, se ben se queixaban de que o ano pasado a colleita fora “regular”. Aínda así é fácil lograr recoleccións de máis de 40 toneladas por hectárea.

A sala de muxido está equipada con medidores electrónicos

AFRIGA104_explotacion_minhotelo_galego.indd 18 24/05/2013 12:11

GEA Milking & Cooling | WestfaliaSurge

GEA Farm Technologiesengineering for a better world

GEA Farm Technologies Ibérica .LAvda Sant Julià 147 -08403 Granollers, Barcelona

Tel: +34 2838 617 120, Fax: +34 938 494 988, e-mail: [email protected] www.gea.com / www.gea-farmtechnologies.com

DairyFeed C junto al programa de control DairyPlan C21 está diseñado para asegurar una correcta ración con el máximo beneficio. El sistema de dosificación en el box de alimentación asegura que el animal recibe la cantidad programada de alimento en cada visita.Consulte la opción que mejor se ajuste a sus necesidades a su especialista GEA Farm Technologies o a su distribuidor más cercano.

DairyFeed C

El sistema óptimo de distribución de pienso

¿Cómo reducir el consumo de energía eléctrica en su explotación?

3 productos, 3 soluciones. ¡¡Amortización < 2 años!!

VOD (Variador para bombas de vacío): Hasta un 80% de ahorro de energía.

ENFRIADOR DE PLACAS: Reduce el consumo de su tanque de refrigeración hasta en un 50%.

RECUPERADOR DE CALOR: Le permite obtener agua caliente de forma gratuita mientras ordeña.

GEA Milking & Cooling | WestfaliaSurge

GEA Farm Technologies Ibérica, S.L.Avda. Sant Julià, 147 - 08403 GRANOLLERS (Barcelona)Tel. +34 938 617 120, Fax +34 938 494 988 | E-mail: [email protected] | www.gea-farmtechnologies.es

engineering for a better world GEA Farm Technologies

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

pub_gea.indd 19 22/05/2013 17:39


EXPLOTACIÓN20


NO ÁMBITO XENÉTICO, DECÁNTANSE POR TOUROS ORIENTADOS A TIPO E CON MOI BOS UBRES E PATAS, EN CAMBIO, NON LLE DAN MOITA IMPORTANCIA AO ÍNDICE DE PRODUCIÓN

Para a limpeza dos patios empregan un sistema de arrobadeira arrastrada

Na SAT Rey de Miñotelo aínda lle sacan proveito a este antiquísimo Barreiros para bater o xurro

José Alberto é o encargado de todo o que ten que ver coa mellora xenética. Explica que se decantan por touros orientados a tipo e con moi bos ubres e patas. En cam-bio, non lle dá moita importancia ao índice de produción porque é dos que pensan que a vaca ben alimentada “vai responder”. Fever e Sid son os touros que máis están em-pregando na actualidade, e non é casual que ambos sexan canadenses, xa que esta xenética é a que máis utilizan por considerala “a máis able”.

Cada ano apostan de xeito decidido por cinco ou seis sementais con proba de produción. Coa xenómica aínda teñen as súas reservas, polo que van probando con diferen-

tes touros pero sempre con poucas doses de cada exemplar. Os machos en proba utilízanos en contadas ocasións e só para vacas repetidoras.

Na gandería contan cun número considerable de femias pertencentes a familias destacadas, entre elas catro da Lau-rie Sheik, catro da Aero Flower, catro da Picolin, tres da De-Su Gold, dúas da Temptress, dúas da Valiant Bess e outras dúas da familia Converse Judy. Ademais, segundo adiantou José Alberto, teñen varias femias para nacer de embrións procedentes doutras familias destacadas.

A media ICO é de 1.800 puntos e a última cuali cación morfolóxica foi de 83,4. No establo teñen a día de hoxe 26 vacas cuali cadas MB e 3 EX, estas últimas merecedoras todas dalgunha distinción. Elas son: Cando Fania Septem-ber (vaca gran campiona de Galicia 2010), Bos Mr. Sam Lady ET (vaca adulta campiona de Galicia 2012) e Rey 454 Rosita Goldwyn (vaca adulta campiona na Moexmu 2013, vaca intermedia campiona de Galicia 2011 e 2012 e campiona reserva de Galicia 2012).

Desde o nacemento e ata os tres meses, os xatos alóxanse por parellas ou de tres en tres, coma os da imaxe



EXPLOTACIÓN 21


BOXES DESMONTABLES PARA XATOSAdaptables a espazos reducidos

A solución máis cómoda e económica

BEBEDEIROS BACULANTES INOXIDABLESCon ou sen protecciónNovo flotador con máis caudalModelos de 45 e 75 litros

OS CUBÍCULOS MELLOR ACONDICIONADOS COS NOSOS DISPENSADORESDispensadores para acondicionar cubículos coa maior rapidez e facilidade, o mínimo de po e o uso máis económico dos materiais.

• 160 cubículos acondiciónanse en 5-6 minutos

• Os usuarios aforran ata un 50% en material de base

• Posibilidade de utilizar serrín, cepilladuras, area, palla picada, papel e caliza

CONCURSOSÉ case imposible asistir a un concurso morfolóxico de fri-són e non atoparse alí con José Alberto, sempre disposto a mostrar na pista a valía dos animais da súa granxa e a destreza no seu manexo.

Sen ir máis lonxe, nesta edición da Moexmu �xéronse co premio de vaca adulta campiona e co de segundo mellor criador. Ademais, José Alberto foi nomeado segundo me-llor manexador no Concurso de Manexadores.

A SAT Rey de Miñotelo é asidua a este tipo de certa-mes desde o ano 2004. Aínda que o pai de José Alberto xa participara de xeito anecdótico nalgún concurso nos anos 90, foi coa incorporación do seu �llo cando a explotación comezou a despuntar. José Alberto recorda con especial cariño a Moexmu do 2004 porque, á parte de ser o pri-meiro concurso ao que asistía como manexador, �xéronse cos títulos de xata campiona, xovenca campiona e xovenca gran campiona.

No seu haber tamén están o título de vaca intermedia subcampiona de España e o de vaca gran campiona de Galicia, ambos conseguidos no ano 2010. Ao longo deste tempo, a SAT Rey de Miñotelo logrou o premio de me-llor criador en varios concursos provinciais e rexionais, e no 2011 �xeron pleno ao gañar esta distinción nos tres certa-mes aos que asistiron: o da Moexmu, o de Chantada e o de Silleda. Ademais, sinala José Alberto que nos últimos cincos anos sempre tiveron algunha vaca entre as tres me-llores de Galicia.

UNHA DAS PARTICULARIDADES DESTA GRANXA É O IMPLANTE DE EMBRIÓNS EN XOVENCAS, EXCEPTO SE XA PROCEDEN DUN EMBRIÓN OU SE PERTENCEN A FAMILIAS DE LIÑAS XENÉTICAS INTERESANTES

Vista posterior da nave de produción, que está practicamente rodeada de fincas pertencentes á explotación


Los tres Lely Astronaut A4 funcionan desde enero de 2013. Se localizan en los extremos de la nave principal, que es muy abierta, por lo que su colo-

cación resultó fácil: no hubo que reducir el número de cubículos y se dispuso de suficiente espacio delante de cada robot para favorecer el tráfico libre de animales.

En estos robots se ordeñan en total 170 vacas de las 200 que hay en producción. Así, los patios están divididos en cuatro lotes, uno por robot y el cuarto para las vacas que van a la sala. Se acercan a la media de tres ordeños por vaca y día en cada robot, y la media de producción es de 34 kilos de leche, también por vaca y día.

El 5 de abril, los miembros de esta SAT, el matrimo-nio José Antonio Gutiérrez y María Antonia Alonso y su hijo Toñín, contaron su experiencia con el ordeño robotizado en una jornada de puertas abiertas organi-zada por Lely Center Los Corrales de Buelna.

Ventajas de los robotsLa adquisición de los robots ya se ha traducido en un pequeño aumento de un par de kilos en la producción de leche, y confían en llegar hasta los cinco o seis kilos más.

Las vacas se han ido acostumbrando bien a las má-quinas y están más tranquilas por los patios, algo a lo que también contribuye la atención que se le presta al bienestar animal; por ejemplo, a través del uso de camas de arena y suelos de goma.

Otro de los indicadores del grado de aceptación del robot por parte de la vaca es el elevado número de rechazos, es decir, las veces que acuden a él y no son ordeñadas porque aún no es el momento.

JORNADA DE PUERTAS ABIERTAS EN LA SAT JOGULa SAT Jogu se encuentra en Castanedo, en el centro de la comarca de Ribamontán al Mar. Con 80 hectáreas de superficie y 400 vacas es una de las explotaciones de leche más grandes de Cantabria, y es además la primera de esta comunidad autónoma que ha instalado tres robots de ordeño.

El podólogo Iván Gómez, invitado a la jornada, traba-ja en 12 granjas con robots, por lo que conoce bien cuáles son las ventajas que proporcionan respecto al ordeño en sala en materia de salud podal. Entre ellas destacó la menor sobrecarga en las patas, ya que se disminuye el tiempo que el animal permanece en espera.

Raúl Lavín, copropietario de la SAT El Campo de Ane-ro, otra de las grandes explotaciones de Cantabria, ordeña en sala; no obstante, valoró las mejoras que aporta el robot para el tercer ordeño, especialmente por la menor mano de obra y la cantidad de datos que proporciona a nivel de granja.

La SAT Jogu no sólo le ha confiado a Lely el ordeño de las vacas, sino también la confortabilidad general del ganado y de los trabajadores en el día a día, ya que cuenta con los collares Lely de identificación de rumia y actividad, los enfriadores de tanque Lely Compact Cooler, el empujador de comida Lely Juno y el cepillo Lely Luna.

Reportaje audiovisual de la jornada de puertas abiertas en la SAT Jogu:

Foto de familia de los miembros de la SAT Jogu

http://revistaafriga.com/tv/jornada-de-puertas-abiertas-de-lely-en-la-sat-jogu/

La innovación al servicio de la ganadería

www.lely.com innovators in agriculture

EL MEJOR SERVICIO LO MÁS CERCA POSIBLE

Lely se basa en su conocimiento de las tecnologías más avanzadas y de las técnicas de diagnóstico más recientes. Lely garantiza que sólo técnicos certi� cados intervienen en vuestro sistema de ordeño automatizado.

EVOLVE.*

*Supérate a ti mismo

1 Cantabria • Lely Center • Los Corrales de BuelnaTel: +34 609 85 77 092 Navarra-País Vasco • Lely Center • Arre Tel: +34 629 083 5873 Asturias-Galicia • Lely Center • Outeiro de Rei Tel: +34 609 85 77 094 Cataluña • Lely Center • Roda de TerTel: + 34 938 540 6785 Castilla y León • Lely Center • ÁvilaTel: + 34 920 254 116

1

45

2

3

AFRIGA104_publirreportaxe_lely.indd 22 22/05/2013 14:14

La innovación al servicio de la ganadería

www.lely.com innovators in agriculture

EL MEJOR SERVICIO LO MÁS CERCA POSIBLE

Lely se basa en su conocimiento de las tecnologías más avanzadas y de las técnicas de diagnóstico más recientes. Lely garantiza que sólo técnicos certi� cados intervienen en vuestro sistema de ordeño automatizado.

EVOLVE.*

*Supérate a ti mismo

1 Cantabria • Lely Center • Los Corrales de BuelnaTel: +34 609 85 77 092 Navarra-País Vasco • Lely Center • Arre Tel: +34 629 083 5873 Asturias-Galicia • Lely Center • Outeiro de Rei Tel: +34 609 85 77 094 Cataluña • Lely Center • Roda de TerTel: + 34 938 540 6785 Castilla y León • Lely Center • ÁvilaTel: + 34 920 254 116

1

45

2

3

AGROTEC ENTRECANALES SL

LELY CENTER LOS CORRALES DE BUELNA

27150 OUTEIRO DE REI (LUGO)

Tel. +34 609 85 77 09

[email protected]

AFRIGA104_publirreportaxe_lely.indd 23 18/05/2013 13:34


ECONOMÍA24

As explotacións en Control Leiteiro en Galicia supo-ñen o 29,3% da totalidade das ganderías produtoras de lei-te. Non obstante, o seu peso no sector é moi signi�cativo, pois aínda que representan unha terceira parte das gande-rías, aglutinan o 63% da cota láctea dispoñible.

O peso relativo por provincia di�re dunha a outra, che-gando a representar o 69% do leite producido, coma no caso da provincia de Lugo.

PROVINCIA GAND. CL* RESES CL* PROD. ANO % COTA % GAND. TOTAISA CORUÑA 1.155 114.450 555.723.987 55,9 22,0%

LUGO 1.881 151.633 756.046.782 69,1 37,1%

OURENSE 29 3.063 12.211.664 65,6 22,8%

PONTEVEDRA 560 33.749 175.435.752 64,2 29,1%

3.625 302.895 1.499.418.185 63,0 29,3%

Fonte: Cegacol 2012*CL: Control Leiteiro

O SECTOR PRODUTOR DE LEITE DE GALICIA ACHEGA UN VOLUME DE NEGOCIO SUPERIOR AOS 1.700 MILLÓNS DE EUROS E DÁLLE EMPREGO DIRECTO A MÁIS DE 18.000 PERSOAS

Africor Coruña, Africor Lugo, Africor PontevedraCoa supervisión de Francisco Sineiro, profesor de Economía Aplicada da Universidade de Santiago de Compostela

Os datos que se presentan extráense dun estudo realizado polas asociacións de

gandeiros Africor Coruña, Africor Lugo e Africor Pontevedra a finais do ano 2012 en

Galicia, a través das ganderías inscritas no Control Leiteiro oficial, a fin de

ponderar a importancia do sector produtor de leite na economía do país.

As explotacións en Control Leiteiro en Galicia aglutinan o 63% da produción de leite

AFRIGA104_economia_gal.indd 24 21/05/2013 21:01


ECONOMÍA 25

• Crianza das xovencas en boas condicións bioclimáticas e de manexo, superando os estándares de benestar animal

• Realización das probas precisas para garantir a reincorporación dos animais ás explotacións nunhas condicións sanitarias e produtivas óptimas

• Dirección técnica a cargo do veterinario de recoñecido prestixio internacional Juan Vicente González Martín

• Unha finca de 200 hectáreas e instalacións con capacidade para 1.000 animais

• Permanencia de xovencas desde os 21 días ata os 22 meses

• Distribución do gando en lotes segundo a idade, a condición corporal e o estado fisiolóxico, para unha maior atención da súa saúde, alimentación e hixiene

Frontón SATFrontón, Pantón 27437 Lugo (Galicia)(+34) 673 828 [email protected]

Confíe nun servizo de recría profesional e próximo que permite reducir custos na explotación

O per�l medio dunha gandería en Control Leiteiro é o dunha explotación familiar, con 55 vacas frisonas e uns 400.000 quilos de cota láctea, se ben atopamos un amplo abano de variación, atendendo ao tamaño da explotación.

Distribución por estratos (% ganderías) A CORUÑA LUGO PONTEVEDRA GALICIA

Ata 19 vacas 3,7 5,2 12,5 5,8

De 20 a 49 43,5 55,7 65,3 53,2

De 50 a 99 39,1 30,6 18,2 31,4

Máis de 99 13,7 8,5 3,9 9,5

A evolución das ganderías en Control Leiteiro está a sufrir un descenso paralelo ao do propio sector, cunha marcada redución no número de explotacións, se ben cun incremento no número de reses por establo, que compensa a perda de explotacións e permite manter ano tras ano o número de vacas controladas.

Ganderías en Control Leiteiro en Galicia

Fonte: Cegacol 2012

A EVOLUCIÓN DAS GANDERÍAS EN CONTROL LEITEIRO ESTÁ A SUFRIR UN DESCENSO PARALELO AO DO PROPIO SECTOR, CUNHA REDUCIÓN NO NÚMERO DE EXPLOTACIÓNS, SE BEN CUN INCREMENTO DO NÚMERO DE RESES POR ESTABLO



ECONOMÍA26

CREACIÓN DE EMPREGOEstas explotacións ocupan a tempo completo a 8.543 per-soas e ademais hai outras 2.825 que lles prestan diversos servizos.

Polo tanto, a contribución do sector produtor de leite non só radica na creación de emprego directo, senón na economía que move resultado da súa actividade, e que xera unha elevada cantidade de emprego indirecto.

O feito de ser unha poboación que vive e traballa no ru-ral permite que subsistan moitos concellos, e que estes poi-dan prestar servizos básicos ao resto da poboación que non se dedica a esta actividade, ata tal punto que a economía de moitos pobos de Galicia se basea case exclusivamente na actividade gandeira.

Unha boa mostra da importancia destes servizos con-tratados polas explotacións pode observarse no seguinte cadro obtido das ganderías incluídas no Control Leiteiro. Na provincia de Lugo, por exemplo, un 92% das granxas contrata algún servizo e boa parte delas máis dun.

Contratación de servizos

Actividade contratada % explota-cións Lugo

% explota-cións

A Coruña

% explota-cións Ponte-

vedra

% explo-tacións Galicia

Sementeira de herba 29,6 25,6 27,3 29,8

Recollida de herba 64,2 78,5 46,9 64,7

Sementeira de millo 45,2 57,7 44,4 45,6

Recollida de millo 64,8 90,23 53,9 65,3

Retirada de xurro 9,2 10,9 6,6 9,3

Fertilización das terras 4,3 3,4 2,5 4,3

Carro mesturador 25,3 46,3 13,5 26,9

Recría 3,4 4,2 1 2,9

Outras actividades 6,5 2,1 2,3 6,5

A continuación describimos os principais servizos e ac-tividades que adoitan contratar as explotacións de leite:

AS EXPLOTACIÓNS GALEGAS EN CONTROL LEITEIRO OCUPAN A TEMPO COMPLETO A 8.543 PERSOAS E ADEMAIS HAI OUTRAS 2.825 QUE LLES PRESTAN DIVERSOS SERVIZOS

As catro asociacións de Control Leiteiro de Galicia levan dende 1992 traballando para proporcionarlles ás ganderías información que lles permita xestionarse mellor e ser máis rendibles


ABEREKIN, S.A.Centro de InseminaciónParque Tecnológico, Edificio N.º 60048160 Derio (Bizkaia) - SPAINTfno.: +34 94 454 15 77Fax: +34 94 454 08 78e-mail: [email protected]

SNOWMAN x BAXTER x GOLDWYN x LILA Z EX-94

Comestar Goldwyn Lilac VG-89

Foto

: Patt

y Jon

es

www.aberekin.com

ALTAS PRODUCIONES DE LECHE CON MUCHOS KILOS DE GRASA Y PROTEÍNA

EXTRAORDINARIAS UBRES Y EXCELENTES PATAS

ALTA LONGEVIDAD Y POCAS CÉLULAS

6 GENERACIONES DE VACAS EX y MB

ESCOLMO, S.L.Distribuidor para Galicia y AsturiasC/ Magnolia, 80 bajo27003 - LugoTfno.: 982 217 633Fax: 982 213 144e-mail: [email protected]

Comestar Goldwyn Lilac VG-89

EXTRAORDINARIAS UBRES Y EXCELENTES PATAS

ShoppingShoppingShoppingShoppingShoppingShoppingICO99% Percentil3.366

Lylehaven Lila Z EX-94

¡La vaca del millón de dólares!

pub_escolmo2.indd 27 21/05/2013 21:11


ECONOMÍA28

Ademais, a contratación de servizos agrícolas é algo cada vez máis demandado debido a unha maior especialización das explotacións. O titular dedícase ao coidado dos ani-mais e delega en terceiros as actividades agrícolas, chegan-do incluso a arrendar á cooperativa as súas terras para que as traballe e para posteriormente adquirir a forraxe produ-cida nelas. A contratación de servizos agrícolas permítelle ao gandeiro non incrementar a conta de amortizacións de maquinaria e consagrar a maioría do seu tempo á atención dos seus animais. Debemos ter en conta que as explota-cións galegas están en continua expansión no que ao nú-mero de vacas se re�re, polo que se fai necesario delegar determinadas actividades para poder facer fronte á cada vez maior carga de traballo.

Outro dos servizos máis demandados é o do carro mes-turador de alimento, sendo un 26,9% das ganderías a que contrata este servizo, no canto de adquirir un en propieda-de. Débese ter en conta que a non ser que se dispoña dun autopropulsado, faise case necesario dispoñer dun tractor exclusivo para o seu uso, o que encarece aínda máis o in-vestimento.

UN DOS SERVIZOS AGRÍCOLAS MÁIS DE-MANDADOS É O DO CARRO MESTURADOR DE ALIMENTO, SENDO UN 26,9% DAS GANDERÍAS AS QUE CONTRATA ESTE SER-VIZO NO CANTO DE ADQUIRIR UN EN PRO-PIEDADE

Reparación e mantemento de maquinaria. En toda ex-plotación gandeira hai como mínimo un tractor, vehículo imprescindible para manexar o resto de apeiros necesarios. Nas explotacións de Control Leiteiro de Galicia hai cen-sados 8.514 tractores. Estes vehículos levan parella unha infraestrutura de talleres de reparación e mantenemento, así como distribuidores de gasóleo agrícola. Son millóns de litros de gasóleo os que se moven nas distintas campañas agrícolas en Galicia, tanto de sementeira coma de recollida ou adubado das terras, coa conseguinte carga impositiva recaudada pola Administración e toda a infraestrutura de distribución de combustible, que dá traballo a centos de persoas.

Contratación de servizos agrícolas. É unha actividade parella á gandeira, xa que en maior ou menor medida todas as ganderías teñen unha base territorial que as fornece de forraxe para a alimentación dos seus animais. En Galicia dedícanse unhas 300.000 ha á produción de leite, das que o 80% é para o cultivo de herba e o resto para o cultivo de millo. Como nos últimos anos medrou considerablemente a super�cie dedicada ao cultivo de millo, que require de maior mecanización e máis so�sticada que o da herba, é frecuente a contratación de empresas ou cooperativas que se dedican á preparación de terras e á sementeira e recolli-da do millo.


Eurodistribución Ganadera, SL - CRI España

[email protected]+34 987 213 172 +34 676 46 77 46 www.criespana.com

GRACIAS EL PANDIO, MAS GENER, ETXALDE, SAN RIAN POR SEGUIR CONFIANDO EN NUESTRO TRABAJO

Valoración de las 10 mejores hembras genotipadas con edad inferior a 18 meses

Fuente: Revista Frisona nº193

SUPER

HILL

Valoración de las 10 mejores hembras genotipadas con edad inferior a 18 mesesValoración de las 10 mejores hembras genotipadas con edad inferior a 18 meses

EN CRI NO SOLO DISTRIBUIMOS

SEMEN DE TOROS...

PROVEEMOS MEJORA GENÉTICA

pub_cri.indd 29 17/05/2013 04:00


ECONOMÍA30

Externalización da recría. Nesta mesma liña de exter-nalización de actividades está a recría. Un 2,9% das gande-rías envía as súas xatas a centros de recría, onde permane-cen ata reincorporarse á explotación, uns 22 meses despois, xa preñadas próximas ao parto. Este servizo permítelle ao gandeiro reducir a carga gandeira, reducindo a produción de esterco, á vez que se diminúe a carga de traballo e se lle dá un trato especializado á recría, que moitas veces non é posible na propia gandería por falta de instalacións ou da posibilidade de facer lotes.

Contratación de servizos técnicos. Son múltiples os servizos técnicos que se contratan, dando traballo a multi-tude de profesionais que viven por e para a gandería. Non só falamos do veterinario clínico, profesional imprescindi-ble en calquera explotación gandeira, senón dos diversos técnicos especialistas, como son o veterinario de reprodu-ción, o técnico de alimentación, o técnico de control de mamite, o técnico de testaxe de equipos de muxido, o con-trolador, o podólogo, o veterinario da ADS, o técnico de apareamentos, o técnico de xestión etc. Segundo os datos da enquisa, hai un total de 1.246 técnicos traballando di-rectamente nas granxas, é dicir, unha media de 4,9 técnicos por explotación.

Como en toda actividade empresarial, tamén debemos ter en conta a �gura dos comerciais, representantes de di-versas empresas que visitan a explotación para presentar e vender os seus produtos. A maiores hai un gran número de empresas que se dedica a subministrar tanto medicamen-tos coma produtos de hixiene e limpeza, repostos, seme, equipos de muxido etc., con destino ás explotacións gan-deiras.

Recollida e transformación do leite. Na maioría das explotacións, cada segundo día, un camión cisterna recolle a produción de leite que transporta á industria para o seu envasado ou a súa transformación en queixo, iogures etc.

As industrias lácteas en Galicia dan emprego directo a unhas 1.940 persoas (IGE, 2012), unha cifra que sería considerablemente superior se non estivera deslocalizada a transformación de leite –unha cuarta parte do leite que se produce transfórmase fóra de Galicia–, e se a elaborada en Galicia tivera unha maior produción de queixos, iogures e outros produtos lácteos.

Desenvolvemento de servizos o�ciais. A Administra-ción e os seus funcionarios son unha parte máis da engra-naxe que moven as ganderías en Galicia. Así, son moitos os funcionarios que dependen da Consellería do Medio Rural e do propio Ministerio de Agricultura que desen-volven funcións de xestión directamente relacionadas con este sector, dende a xestión das axudas da PAC, da cota láctea ou da Letra Q ata a propia identi�cación o�cial dos animais. Unha parte importante lévaa o control o�cial da sanidade animal, sendo necesaria a participación dun im-portante colectivo de veterinarios o�ciais para garantir a sanidade dos animais; Galicia é un referente neste sentido, con cifras de prevalencia de enfermidades moi por debaixo da media nacional.

Control Leiteiro. As catro asociacións de Control Lei-teiro de Galicia levan dende o ano 1992 traballando para proporcionarlles ás ganderías información que lles permita xestionar mellor as súas explotacións e facelas máis rendi-bles. As Africores dan traballo directo a 111 persoas, na súa maioría controladores, técnicos que visitan mensualmente as ganderías asociadas.

Comercialización da carne. Como actividade comple-mentaria á produción de leite, todas as explotacións co-mercializan os machos e os animais de desvelle, para o que son necesarios intermediarios, tratantes, que comercializan o produto nos cebadeiros e matadoiros, así como en mer-cados gandeiros e lonxas. As explotacións de leite son as principais fornecedoras de carne no mercado e permiten crear excedentes para a exportación. Ao igual que ocurre na transformación do leite, Galicia non achega valor enga-dido, xa que a maioría dos cebadeiros e matadoiros están deslocalizados, fóra do noso territorio.

Produción de concentrados. As industrias de produtos de alimentación animal empregan en Galicia a 1.360 per-soas (IGE, 2012), se ben inclúen outras especies, princi-palmente aves e porcos. Estas industrias, moitas delas de base cooperativa, abastecen de concentrados, así como de forraxes, ás explotacións gandeiras. Só en concentrado, nas ganderías galegas en Control Leiteiro consómense anual-mente uns 662 millóns de quilos, o que dá idea do volume de negocio que move o sector.

Asociacionismo. O sector da produción de leite é partícipe de multitude de asociacións, sendo a coope-rativa a entidade que aglutina a maioría dos gandeiros, un 66,7%.

Asociación % ganderías CL Galicia

Cooperativa 66,7

ADS 61,2

CUMA 11,5

Xestión 15,5

Outras 6,6

O gandeiro é un dos sectores produtivos onde a �gura do asociacionismo está máis implantada, onde as cooperativas actúan como motor económico de moitas comarcas. As Agrupacións de Defensa Sanitaria (ADS), de máis recen-te implantación, permiten un mellor control da sanidade dos animais, o que repercute nunha mellora da rendibi-lidade das explotacións. As cooperativas de utilización de maquinaria agrícola (CUMA) permiten reducir os custos de amortización da maquinaria. As entidades de xestión e asesoramento, a maiores de facer estudos económicos, pro-porcionan información ás empresas gandeiras para facelas máis e�cientes.

Servizos complementarios á actividade empresa-rial. A maiores dos servizos especí�cos que demandan as explotacións gandeiras, están os que derivan da pro-pia actividade empresarial: subministracións de telefo-nía, auga, enerxía, material de o�cina, seguros, asesorías e xestorías etc., detrás dos que están empresas e postos de traballo.


Camiño vello de Mourelle, s/n – 15840 Santa Comba (A Coruña) – ESPAÑATelf. 981 88 05 50 – 981 88 05 75 • Fax. 981 88 06 06 e-mail: [email protected] • web: www.elmega.com

Consulte prezos sen compromiso

COMA SEMPRE, OS PRIMEIROS DENDE 1975

Calidade e limpeza co mínimo consumo

Coas nosas novas camas para area gaste só a area imprescindible Os nosos cepillos son

completamente abatibles; permiten un fácil acceso do tractor ó establo

Colchóns Elmega: confort, duración, suavidade e impermeabilidade

TANQUES DE FRÍOBaixo consumo e alto rendemento

Cornadizas seguras e resistentes

Salas de ordeño

NOVAS

pub_elmega_galego.indd 31 21/05/2013 21:12


ECONOMÍA32

CONCLUSIÓNSCon este estudo realizado coas ganderías en Control Leiteiro de Galicia quixemos ofrecer unha visión complementaria ao das estatísticas o�ciais. Se ademais de ter en conta os resulta-dos obtidos nestas ganderías collemos datos do conxunto das explotacións galegas, atopámonos cun peso aínda maior do sector produtor de leite na economía do país:

CUNHA PRODUCIÓN DE 2.370.028.865 QUILOS, O SECTOR PRODUTOR DE LEITE GALEGO CREA 18.044 POSTOS DE TRABA-LLO DIRECTOS E ACHEGA UN VOLUME DE NEGOCIO DE 1.794.503.650 EUROS

Postos de traballo directos: 18.044**Resultado calculado en base á produción

Postos de traballo indirectos:Son moitos os postos de traballo indirectos xerados polo sector produtor de leite que non están cuanti�cados o�-cialmente, coma os de cooperativas, almacéns de pensos e fertilizantes, gasolineiras, o�cinas bancarias, comer-ciais veterinarias etc. Destacamos entre eles a modo re-presentativo os empregos computados en dous negocios dos que existe un rexistro no Ministerio de Agricultura, Alimentación e Medio Ambiente:_ Postos de traballo indirectos nas industrias lácteas: 1.940_ Postos de traballo indirectos nas fábricas de pensos: 1.387

Volume de negocio do sector: 1.794.503.650 euros*_Produción de leite: 2.380.028.865 quilos_ Importe da venda de leite (0,33 euros como prezo de referencia): 785.409.525 euros

_Reses da reposición vendidas: 95.185_ Valor da venda de reses da reposición: 76.148.000 euros

_ Valor da venda de machos acabados de nacer: 35.694.300 euros

*Multiplicáronse por dous os ingresos debido a que ultimamente as granxas traballan a perdas ou a non ganancias.

Con base nas cifras do Instituto Galego de Estatística (IGE) para 2008, obtemos os seguintes cálculos:

Valor da produción, valor xerado e emprego directo na produción e industria láctea. Ano 2008

Valor produción (millóns de euros) Valor engadido Ocupados

Produción leite 841,0 311,2 18.710

Industrias lácteas 1.365,3 192,8 1.960

En de�nitiva, cunha produción superior aos 2.300 mi-llóns de quilos de leite, o sector crea máis de 18.000 postos de traballo directos e achega un volume de negocio por riba dos 1.700 millóns de euros.

Cartel da campaña de difusión da marca Galega 100%

Tras esta análise é fácil concluír que son moitas as em-presas e os traballadores implicados na actividade gandeira en Galicia. Polo que unha drástica redución no número de ganderías comporta a desaparición de moitas outras empresas que destinan os seus produtos e servizos exclu-sivamente á actividade agrícola-gandeira, mentres que as empresas que teñen diversi�cados os sectores de destino da súa actividade verían mermada en gran parte a súa conta de explotación, poñendo en risco a súa viabilidade e a conti-nuidade de moitos postos de traballo.

No estudo quedan manifestas a importancia do sector produtor de leite no tecido económico de Galicia e a necesidade de que todos os axentes implicados nel sexan conscientes do seu peso real e mais da responsabilidade que teñen ao respecto. O mantemento desta estrutura produtiva do rural, que coa súa modernización, o au-mento da rendibilidade e a mellora da calidade foi máis alá da tradición, e que constitúe unha fonte de riqueza e un medio de vida, é cousa de todos, de gandeiros, téc-nicos, industria, distribución, Administración, asocia-cións, consumidores…

É por iso que consideramos que deberiamos ser pro-activos e contribuír á evolución do noso sector leiteiro adquirindo leite galego (preferiblemente a industrias que traten dignamente aos gandeiros). Unha das últimas iniciativas emprendidas nesta liña que cabe salientar é a creación da marca Galega 100%, que, nutrida do leite pro-ducido nas ganderías incorporadas ao Rexistro galego de explotacións de calidade diferenciada, distingue aos pro-dutos lácteos galegos de calidade superior, garantindo a súa trazabilidade.


ENTEC®, la mayor innovación en el abonado del maíz en los últimos años, permite obtener cosechas abundantes, de calidad y respetando el medio ambiente. El nitrógeno de ENTEC® se encuentra estabilizado por el inhibidor de la nitrificación DMPP, desarrollado por BASF y comercializado por EuroChem Agro.Ahora en EuroChem Agro hemos adaptado nuestra estrategia para que todavía más agricultores puedan utilizar ENTEC® y beneficiarse de sus excelentes resultados en el maíz.

® Marca registrada de EuroChem Agro

ENTEC® Maíz

El abonado rentable y eficiente del maíz

EuroChem Agro Iberia, S.L.

Joan d’Àustria 39-4708005 BarcelonaTel. 93 224 72 22 Fax. 93 225 92 91www.eurochemagro.com

pub_eurochen.indd 33 17/05/2013 07:34

Somos inmensos

Calidad, seriedad y servicio a su justo

precio. Hable con nuestros distribuidores.

No pague más por menos.

Somos inmensosTUBIO ROMERO

pub_importlait.indd 34 21/05/2013 21:22

Somos inmensos

S.A.CHRISTENSEN & COwww.sac.dk

Ctra. Santiago-Noia Km 15, 15281 Urdilde – A Coruña Telf.: 981 805 112 – [email protected] – www.importlait.com

Delegación en Ordes: Rúa da Feira, 14 baixo 15690 Ordes (A Coruña) Telf.: 981 682 419

Somos inmensos

pub_importlait.indd 35 21/05/2013 21:25

MANUEL CAPÓN RODRÍGUEZGandería: Capón Concello: Chantada (Lugo)Vacas en lactación: 45

“DANONE É MOI ESTABLE NOS PREZOS, NON ACOSTUMA A APLICAR SUBIDAS NIN BAIXA-DAS BRUSCAS”

1. Para min ata agora non serviron para nada, unicamen-te se a empresa non quixera recoller o leite, cousa que é moi raro que ocorra, pois ao ter un contrato �rma-do tería que recollelo obrigatoriamente. Eu é o único obxectivo que lles vexo de momento.

2. Xa hai bastante, tres anos máis ou menos. Danone foi a empresa pioneira en �rmar contratos.

3. O contrato xa o traen feito, dancho a ler, pero case dá igual que o leas ou non porque non hai moita marxe de manobra. Eu realmente nunca intentei modi�calo [o prezo], pero teño falado con xente que o intentou e non conseguiu nada. O contra-to debería ser un acordo entre unha plataforma de

1. QUE PENSAS DOS CONTRATOS LÁCTEOS OBRIGATORIOS?

2. DENDE CANDO VENDES BAIXO CONTRATO?

3. COMO FOI A NEGOCIACIÓN?

4. PERTENCES A ALGUNHA ORGANIZACIÓN DE PRODUTORES?

5. A QUEN LLE VENDES O LEITE E CON QUE PREZO BASE?

OS PRODUTORES OPINAN SOBRE A VENDA DO LEITE

Visitenos en Semana Verde, pabellón 3. Tendremos exposición y venta de vacas de las razas: Frisona, Brown Suwiss y Fleckvieh

[email protected]

Tel. 977 44 59 59Mób. 617 44 59 59

Mób. 607 69 25 25Mób. 607 69 25 24

IMPORTADORES DE GANADO VACUNO SELECTO

Puede adquirir nuestro ganado mediante leasing. Suministramos animales de alta genética y con todas las garantías sanitarias.

representación dos gandeiros e as empresas, pero traéndoche o contrato á casa, de xeito individual, e se queres fírmalo e senón nada, pois non o vexo lóxico. Os contratos actuais son un puro formalis-mo que teñen as empresas para xusti�carse diante da Administración, pero ao gandeiro non lle serven para nada.

4. De momento, non. Pero eu veríaas útiles se funciona-sen como teñen que funcionar e tivesen capacidade para negociar os prezos coa industria. De feito, agora mesmo as empresas necesitan leite porque de Francia non está entrando nin gota, pero póñense de acordo entre elas para non subir os prezos e, incluso, aínda que un produtor queira cambiar de empresa non pode. Creo que se houbera unha plataforma estas cousas non ocorrerían porque o que está claro é que non todo o bene�cio pode ser para a industria.

5. A Danone. Agora mesmo �rmamos o contrato por 310 euros/tonelada mais calidades e IVE. Danone é moi estable nos prezos, non acostuma a aplicar subidas nin baixadas bruscas. Ademais, sempre ingresa antes do día 8 de cada mes.


ENQUISA36

enquisas_remaquetado.indd 36 22/05/2013 12:33

Mail: [email protected]

Analizamos los riesgos de tu explotaciónTe damos el asesoramiento técnico adecuadoTe gestionamos tus pólizasTe facilitamos el pago del seguro

AGRUPACION AGROGANADERAwww.agroaga.com

Contacta con nosotros en los teléfonos: 987 207 600620 832 201

Gestión de seguros - AGROSEGUROS

DOLORES COSTOYA BLANCOGandería: O Pazo PrevediñosConcello: Touro (A Coruña)Vacas en lactación: 48

“NON SE SABE CASE NIN O QUE SE ESTÁ FIR-MANDO PORQUE NON CHE DAN APENAS TEMPO DE LELO”

1. Os contratos están moi ben comparados con nada, pero comparados co que debera ser, a min parécenme vergonzosos porque tiñan que ser moito máis longos para saber a que aterse. Ademais, tal e como se están �rmando, non se sabe case nin o que se está �rmando porque non che dan apenas tempo de lelo.

2. Desde que son obrigatorios. 3. Cando o inspector nos trae o contrato á casa o prezo

xa vén escrito e non lle gusta se non o �rmas no mo-mento, polo que practicamente non queda nin tempo a lelo.

4. Non. Antes dos contratos, todos os socios da cuma á que pertencemos vendiamos o leite á mesma industria e ao mesmo prezo, pero agora nin iso.

5. A Peñasanta, agora mesmo a 315 euros/tonelada mais calidades e IVE.

OLIVER MENÉNDEZ GUTIÉRREZGandería: Casa Pacho Concello: Luarca (Asturias)Vacas en lactación: 109

“NO MEU CASO A PRIMA POR CANTIDADE É BASTANTE ALTA, DE 0,06 EUROS/QUILO”

1. Penso que de cara ao futuro deberiamos facer unha valoración positiva, sempre e cando se respecten os acordos e as dúas partes �rmen voluntariamente, sen presións nin condicionantes.

2. Non vendo baixo contrato.3. Son socio de Central Lechera Asturiana e non teño

contrato. O prezo do leite defíneo a xunta reitora mes a mes, e os representantes da xunta reitora son elixidos polos socios nas eleccións.

4. Non.5. Este mes cobreino a 0,291 euros/quilo mais calidades

e IVE. No meu caso a prima por cantidade é bastante alta, de 0,06 euros/quilo.

JOSÉ MANUEL BLANCOGandería: BlancoConcello: Lalín (Pontevedra)Vacas en lactación: 236

“DE NADA SERVE FACER UN CONTRATO SE NON COBRES CUSTOS”


ENQUISA 37


sentamos nunha mesa, discutimos o prezo e a dura-ción. Pero un contrato imposto por unha das partes non serve para nada, xa que un contrato ten que cubrir polo menos os custos e avaliar un bene�cio, como en calquera outra empresa.

2. Actualmente non vendo baixo contrato.3. Eu entrégolle o leite á cooperativa á que pertenzo e

logo a cooperativa coloca o meu leite nunha industria, sempre ao mellor prezo. Digamos que a cooperativa é o primeiro comprador e logo esta xestiona o prezo coa industria. A cooperativa ten un presidente e unha xunta que son os que executan e fan as cousas, tratan-do de obter o mellor prezo posible para cada mes, para cada trimestre etc.

4. Desde outubro pertenzo á Sociedade Cooperativa Saiona, de Navarra, que está formada por 15 gan-deiros de leite que achegamos en total 220.000 li-tros de leite. Antes vendíalle a Pascual, pero o que me pagaban xa non me cubría os gastos. Agora non estou ben, pero estou moito mellor cá antes. Tamén pertenzo a unha OPL a nivel España, pero máis que para negociar prezos é unha organización reivindica-tiva e informativa.

5. Actualmente, a cooperativa estalle vendendo a Iparlat, a Celta e a un grupo de queixeiros, e o prezo rolda as 60 pesetas (0,36 euros) mais/menos calidades e IVE.

FÉLIX RONCERO GARROTEGandería: Sociedad Cooperativa Roncero Concello: Peleas de Abajo (Zamora)Vacas en lactación: 240

“EN LECHE GAZA PODEMOS SUBIR OU BAIXAR OS PREZOS AO SER NÓS MESMOS OS QUE CO-MERCIALIZAMOS O PRODUTO”

1. Desde o meu punto de vista, é algo que todos os gan-deiros levan pedindo toda a vida, pero non este tipo de contrato no que nin tan sequera che garanten o cobro en caso de que a empresa quebre. Ao ser un produto perecedeiro, necesítase que a Administración medie cando a industria e os gandeiros non se poñen de acordo á hora de negociar o prezo do leite. En todo caso, o contrato sempre ten que cubrir como mínimo os custos de produción.

2. Desde que é obrigatorio, aínda que no noso caso, como socios de Leche Gaza SL, temos un contrato para

1. Están ben pero o tema é a toma referencial dos contratos. Eu creo que deberan estar incluídos os custos de produ-ción e que debera estar un pouco máis claro todo. Porque de nada serve facer un contrato se non cobres custos.

2. Dende �nais do ano pasado.3. Foi fácil porque houbo un cambio de empresa. Tive-

mos outra oferta e cambiamos.4. De momento non. Estámolo pensando.5. A dúas empresas, a Nestlé e a Logística Alimentaria.

O prezo base rolda os 34 céntimos mais calidades.

FERNANDO REGOGandería: RegoConcello: Láncara (Lugo)Vacas en lactación: 52

“NÓS CHEGAMOS ALÍ, TIÑAMOS O CONTRATO FEITO A UN PREZO, FIRMAMOS E NADA MÁIS”

1. Os contratos mal non están, o problema é que non che garanten tampouco nada porque hai moita xen-te que �rma os contratos a un prezo e despois cobra outro prezo. Si que che garanten que van durar seis meses ou un ano, o tempo que os fagas.

2. Dende o 1 de abril.3. Foi fácil. Nós chegamos alí, tiñamos o contrato feito

a un prezo, �rmamos e nada máis. Era o que había. O prezo igual para todos e nada máis. Logo, depen-dendo da gandería ou do sistema de cotas que teñas, páganche ao mellor un pouco máis. Fácil foi pero non houbo negociación, claro.

4. Si, estamos na OPL que está facendo Os Irmandiños. 5. A Leite Río. O prezo base que �rmamos no contrato foi

de 31 céntimos, e despois dáche por cantidade de cota.

JOSÉ RAMÓN ARRONTEGandería: SAT ArronteConcello: Ribamontán al Mar (Cantabria)Vacas en lactación: 350

“A COOPERATIVA ESTALLE VENDENDO A IPARLAT, A CELTA E A UN GRUPO DE QUEIXEI-ROS, E O PREZO ROLDA AS 60 PESETAS”

1. Da forma en que se �xeron ata hoxe son auga pasada por muíño. Eu entendo un contrato cando ti e eu nos

Distribuidor:

Telfs. 689 005 584630 865 609

[email protected]. xarcemo.com

CISTERNAS FLEXIBLES, IDEALES PARA ALMACENAR AGUA O PURÍN, GASÓLEOS Y OTROS RESIDUOS LÍQUIDOS DE LA EXPLOTACIÓN


ENQUISA38


C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

vacuno din A-4.pdf 1 15/03/13 11:19

pub_agroseguro.indd 39 17/05/2013 07:38

senón que o gandeiro teña capacidade de decisión nas condicións do contrato.

3. No noso caso, o contrato xa cho trae a empresa, xa che pon ela o prezo, é dicir, segue sendo igual, máis ou menos. A ver se de agora en adiante mellora co tema das OPL e todo isto. Pero agora mesmo eu creo que ten incluso máis bene�cios para a empresa que para o gandeiro porque te obriga a entregar o leite nese tem-po, o gandeiro non se pode cambiar e �rma o contrato co prezo que lle traen.

4. Pertencemos á OPL que está constituíndo a coopera-tiva Os Irmandiños.

5. A Pascual. O prezo base deste mes foi de 317 euros/tonelada, mais calidades, mais IVE.

JOSÉ MANUEL FERNÁNDEZ VILLARGandería: SAT Busto Corzón Concello: Mazaricos (A Coruña)Vacas en lactación: 270

“NO NOSO CASO, O PREZO ACÓRDASE MES A MES NA XUNTA REITORA DE FEIRACO”

1. Penso que é unha cousa boa, sempre que o prezo sexa aceptable. Pero polo menos sabes como vas cobrar o teu leite a �n de mes, ou incluso os dous ou tres meses posteriores.

2. Non vendemos baixo contrato porque entregamos o leite á cooperativa á que pertencemos, Feiraco.

3. No noso caso, o prezo acórdase mes a mes na xunta reitora, na que participa a directiva da cooperativa, in-tegrada polo presidente, o director e nove gandeiros.

4. Estamos en Feplac Galicia, pero supoño que ao cons-tituírse a OPL de Galicia acabará desaparecendo por-que non ten moita lóxica que haxa varias organiza-cións sendo o obxectivo o mesmo.

5. Vendémoslle a Feiraco, agora mesmo a 0,346 euros/quilo mais calidades e IVE.

JOSÉ LUIS MÉIJOME FERNÁNDEZGandería: QuinteiroConcello: Lalín (Pontevedra)Vacas en lactación: 42

“A NEGOCIACIÓN É FÁCIL, A INDUSTRIA SEM-PRE PON O QUE ELA QUERE”

cumprir o que pide a Administración, pero podemos subir ou baixar os prezos ao ser nós mesmos os que co-mercializamos o produto, xa que temos unha empresa de elaboración na que os gandeiros somos os donos.

3. Firmamos un contrato semestral, pero é un contrato simbólico, xa que o prezo sobe ou baixa segundo os re-sultados económicos da empresa. O consello de admi-nistración �xa o prezo mensualmente, de xeito que a empresa teña solvencia económica, e o resto repártese entre os socios, que somos as 80 granxas que formamos parte de Leche Gaza SL. O consello de administra-ción integrámolo oito vogais mais o presidente; os seus membros elíxense cada catro anos en asemblea.

4. Á parte de Gaza, a ningunha outra. 5. Levamos practicamente dous anos sen modi�car o

prezo, que está nos 36-37 céntimos o quilo e inclúe as primas de certi�cación. En Leche Gaza SL prímase bastante o leite que máis puntos obtén de acordo ao Plan Gaza de Aseguramento da Calidade do Leite para que o gandeiro teña sempre un estímulo que o empuxe a obter a mellor calidade do leite. De feito, case todos os socios estamos cobrando o máximo ac-tualmente. Recentemente oímos que agora o prezo do leite está subindo, entón seguramente subiremos nós tamén o prezo de venda ao consumidor e automatica-mente iso repercutirá no gandeiro.

SAÚL DORADOGandería: Mantoño HolsteinConcello: Barreiros (Lugo)Vacas en lactación: 60

“O CONTRATO OBRIGATORIO DEBERA SER NORMAL XA DENDE FAI MOITÍSIMOS ANOS”

1. É unha boa ferramenta, pero sempre e cando o gan-deiro teña tamén unha opción de dicir algo no contra-to, que non soamente a industria veña e lle dea todo feito para que simplemente teña que �rmar. Pero pa-réceme unha opción que debera ser normal xa dende fai moitísimos anos. Non facer o que se estaba facen-do, que era un mercado, por así dicilo, de estraperlo. Vendíase o leite daquela forma, a industria dicíache o prezo un mes despois de vendelo...

2. Vendemos o leite baixo contrato dende fai tres anos e �rmamos de tres meses en tres meses, normalmente. Pero o importante non é soamente que haxa contrato,


ENQUISA40


10 1310 13SEPT10 1310 1310 13Rennes - Francia Planeta ganadería

La cita de los profesionales de las producciones animales:

1.300 expositores110.000 visitantes

11.000 visitantes internacionales de más de 110 países

800 animales expuestosSuperfi cie de exposición de 156.000 m2

EL SALÓN INTERNACIONAL DE LA GANADERÍARue Maurice Le Lannou - CS 54239 - 35042 RENNES CEDEX - France - Tel. +33 223 48 28 80 - [email protected]

pub_space.indd 1 17/05/2013 04:22

1. Eu creo que os contratos podían axudar bastante para que houbera unha certa estabilidade no prezo do lei-te. O que pasa é que actualmente estanse �rmando contratos cunha duración de tres meses e o índice de prezos tampouco está funcionando moito, e creo que ese xa é un traballo que hai que conseguir, que in�úa un pouco nos prezos.

2. Nós vendemos o leite baixo contrato dende fai agora mesmo un ano. Estamos �rmando de tres en tres meses.

3. A negociación é fácil, a industria sempre pon o que ela quere. Pouco podemos dicir que in�uamos nós.

4. Si, pertencemos á OPL do sindicato de Unións Agra-rias.

5. A Larsa, a Corporación Alimentaria Peñasanta. O prezo base é de 31,50.

JOSÉ ANTONIO HERNÁNDEZ MARTÍNGandería: Hernández Martín Concello: Santo Tomé de Zabarcos (Ávila)Vacas en lactación: 90

“DENDE OUTUBRO XA FIRMEI TRES CONTRA-TOS TRIMESTRAIS”

1. Os contratos son positivos se o gandeiro ten a posi-bilidade de negociar. Se é algo imposto polas centrais leiteiras e apoiado pola Administración non serve para nada.

2. Desde outubro. A estas alturas xa �rmei tres contratos trimestrais.

3. Eles dinche cal é o prezo e ti �rmas, non che queda outro remedio. E por riba os contratos son obrigatorios...

4. Non.5. Véndolle a Lactalis a 334 euros/tonelada mais/menos

calidades e IVE, e mais unha peseta pola dobre A.

FRANCISCO LÓPEZ FOLGUEIRAGandería: Chaín Ganadería Concello: Pol (Lugo)Vacas: 240

“LEVABAMOS CASE SEIS ANOS QUERENDO CAMBIAR DE EMPRESA E NON O DEMOS CON-SEGUIDO ATA ESTE MES DE MARZO”

1. Eu creo que é unha medida bastante boa porque polo menos o gandeiro pode saber a principio de mes a

como vai cobrar o leite. Á parte disto, en Galicia es-tabamos bloqueados no sentido de que se te querías cambiar de empresa non podías. No noso caso levaba-mos case seis anos querendo cambiar e non o demos conseguido ata este mes de marzo.

2. O primeiro contrato �rmámolo con Lactalis no mes de febreiro, pero nel �gura que o acordo contractual comeza desde outubro de 2012, que foi cando come-zaron a ser obrigatorios. Era un contrato semestral e non nos podiamos negar a �rmalo porque, ao ser obri-gatorios, podíannos denunciar.

3. Con Lactalis o prezo xa viña posto, non houbo nin-gún tipo de negociación. Coa empresa á que lle ven-demos agora [Reny Picot] xuntámonos tres veces e da primeira oferta á última subíronnos media peseta.

4. Á OPL.5. Desde abril vendémoslle a Reny Picot a 57,5 pesetas

(0,345 euros) o quilo, mais/menos calidades e IVE.

XOSÉ GARCÍA SALGADOGandería: NarxoséConcello: Ribadeo (Lugo)Vacas en lactación: 124

“OS CONTRATOS SON AS NOVAS COTAS NAS MANS DAS EMPRESAS”

1. Os contratos son a vantaxe que teñen as empresas para aplicarnos unhas cotas que din que van desapa-recer; son as novas cotas nas mans das empresas. Por-que realmente o da obrigatoriedade dos contratos non di nada, porque é obrigatoriedade sen a canti-dade que produce a explotación. E neste momento inda ten algo de sentido porque hai unhas cotas e hai unha referencia; cando desapareza esa referencia de cota histórica se ti estás producindo algúns millóns de quilos e as novas organizacións negocian un prezo que pode ser de 80 pesetas ou o que sexa, eles diranche que aceptan e �rman ese contrato, pero ao �nal a ti di-ranche: “Mira, que che imos recoller o 50% ou o 85% do leite”. Entón, ao �nal regularán o prezo da mesma maneira. Iso é o que me temo e o que estou convenci-do que vai ocorrer, porque eu xa vexo os contratos, con penalizacións en principio dunha peseta se te pasas. Que non se está aplicando, pero no seu momento té-mome que si que se vai aplicar. Non creo en absoluto no tema dos contratos por ese problema sobre todo. E é moi complicado, non estamos unidos.

Contactos: [email protected]

Tel.: 608 533 740

Subministración de mestura para

camas

Servizo de recheo de

cubículos, a granel e en

big bag

PIDA

INFORMACIÓN

NO SEU

DISTRIBUIDOR

MÁIS

PRÓXIMO

MESTURAS

• 70% CARBONATO- 30% SERRÍN• 50% CARBONATO- 50% SERRÍN• 80% SERRÍN- 20% CARBONATO• CARBONATO• SERRÍN


ENQUISA42


DREAM ON ON

OLZA DREAMS OSASUNA VG

AR

ALV

ICO

DR

EAM

S M

INA

VG

86

SERRA FARM RUMBA VG86INT. HONORABLE MENTION CARMAGNOLA 2013

MAGNOLIA GOLDEN DREAMS REGINA VG86 RES. GRAND CHAMPION CARMAGNOLA 2013

italian styleHEAVENLY GOLDEN DREAMS TL TV UK182661300246 - aAa 234165 GOLDWYN x DURHAM x STORM

El Nuevo Referente del Tipo en todo el mundo. Nº1 en Italia +3.84, Canadá +20 y España +3.88. Sus hijas ya ganaron numerosas secciones de novillas en 2012 y parece que también dominarán las clases en lactación en 2013!!

ITALIANº 1 TIPO y UBRE

Tipo + 3,84Ubre + 4,73

Patas + 3,96

CANADÁNº 1 TIPO

Conform. + 20Ubre + 19

Patas + 16

Sue–a...Lider mundial a TIPO

D i s t r i b u i d o e n G a l i c i a p o r S E R G E G A : M A N U E L R E I J A 6 1 0 5 2 6 7 8 5 - N O E L B A L S A 6 1 0 7 6 0 9 1 6

El Nº 1 en ventas en 2012 se mantiene como Nº 1 a Tipo en la Campaña 2013 con +3,27 construyendo vacas de muy buenas estructuras con altas producciones de leche. Mejorante en células somáticas y lon-gevidad, fácil parto y de semen muy fértil, Artes vuelve a la Campaña dispuesto a seguir satisfaciendo las expectativas de los ganaderos gallegos y a un precio realmente excepcional!.

ArtesGo ldwyn x BW Marsha l l x Fo rmat ion

Alpa

do S

onia

VG8

6

Alpado Sonia VG86 Go-Farm Tina VG89-Hermana completaArtes Erica VG85

IMPARABLE!¡¡Casi 40 de las 50 mejores Terneras

por Índice de Tipo IGT en España son hijas de ARTES!!

Distribuido en Galicia por:

EspañaManuel Reija 610 526 785 - Ángel López 677 229 407 - Noel Balsa 619 760 916 - Alberto Lamas 680 115 019 - Emilio Rodríguez 682 683 233

w w w . s e m e n z o o . i t ~ s e m e n z o o @ s e m e n z o o . e s

Manteniendo su Liderazgo



Alpado Son

ia VG86










Alpado Son

ia VG86








pub_semenzoo.indd 43 22/05/2013 13:57

2. A obrigatoriedade das empresas é dun ano pero, que casualidade, todos os gandeiros pedimos que sexa de tres meses.

3. Ti �rmas a renuncia do ano para pedir tres meses por-que, claro, o Ministerio esixe un ano para empresa e o libre para ti. Para que vale? Se puxera un contrato obrigatorio para ambas partes de tres ou seis meses o Ministerio, pero parece que fan as cousas sempre deixando a porta aberta para que as empresas fagan o que queiran.

4. Si, á da cooperativa Os Irmandiños, aínda que de mo-mento non está funcionando. Pero ao �nal terá que haber unha OPL, non vai haber 50, terán que unirse para negociar. Pero levo moitos anos no sector e non creo moito.

5. Estou nunha das mellores empresas. Estou en Nestlé e penso que é a mellor a nivel de trato e de prezos. De feito estivemos cuns prezos superiores aos demais o ano pasado. Agora non, agora estamos máis ou menos coma todos.

JOSÉ RAMÓN LÓPEZ BEDIAGandería: Granja MojanteConcello: Ribamontán al Mar (Cantabria)Vacas en lactación: 167

“O LEITE RECÓLLEMO IPARLAT. O PREZO É AGO-RA MESMO DOS MÁIS ALTOS EN CANTABRIA, 59,40 PESETAS/QUILO MAIS CALIDADES E IVE”

1. Os contratos impúxoos a industria, o prezo segue sen-do o que tiñamos e o gandeiro non negocia nada. Os gandeiros non decidimos nada.

2. O primeiro �rmeino en outubro para o último tri-mestre do ano; logo �rmei outro en xaneiro para o primeiro trimestre do ano cunha subida dun céntimo/quilo, e este trimestre prorrogouse.

3. Trouxéronme o contrato, xa traía os prezos marcados e ou lles �rmas ou lles �rmas.

4. Si, á antiga Prolec, que é agora unha OPL. A única van-taxe é a revista que me envían á casa. Ao mellor no futuro esta organización serve para algo, pero de momento non.

5. O leite recóllemo Iparlat, que envasa para Mercadona. O prezo é agora mesmo dos máis altos en Cantabria, 59,40 pesetas/quilo (0,357 euros/quilo) mais calidades

e IVE. Quero aclarar que os directivos de Mercadona levan dous anos visitando a miña granxa e grazas a eles foi a subida dun céntimo a principios de ano, non só a min senón a todos os seus provedores en España. Mercadona é a única empresa de distribución que se molestou ata agora pola situación do sector. En canto a Iparlat, que leva recollendo o leite da nosa granxa máis de 40 anos, ante todo estou agradecido porque polo menos podo dicir que cobro sempre a �n de mes, aínda que me gustaría cobrar máis. O problema é que a industria aquí está moi pillada pola distribución.

EXEMPLO DA SITUACIÓN DA CONTRATACIÓN

Africor Lugo realizou unha enquisa no mes de abril nun total de 1.800 explotacións en Control Leiteiro da provincia lucense, da que extraeu os seguintes da-tos sobre a situación actual respecto dos contratos e as organizacións de produtores:_O 70,4% das explotacións di ter asinado un contrato de entrega de leite._Das explotacións con contrato, o 30,7% está inte-grado nunha OPL. _A totalidade dos gandeiros inscritos nunha OPL ascende a 496, o 27,6% dos enquisados._Un 5,9% dos gandeiros non ten subscrito contra-to, por entregar o leite a unha cooperativa primeiro compradora.


ENQUISA44


pub_holz.indd 45 17/05/2013 04:08


SANIDADE46 DOSSIER: MAMITE

Desde o establecemento dos primeiros programas de control das mamites bovinas tentouse coñecer o compor-tamento epidemiolóxico de todos estes axentes para poder establecer medidas de control especí�cas segundo a situa-ción epidemiolóxica de cada explotación. Isto levou a que os microorganismos causantes de mamites fosen clasi�ca-dos xeralmente como ambientais ou contaxiosos.

As medidas de control establecidas desde mediados do século pasado seguen sendo hoxe a base dos actuais pro-gramas de calidade do leite, pero sempre estiveron máis encamiñadas e tiveron mellor resultado en relación aos microorganismos considerados contaxiosos que cos deno-minados ambientais. Este feito provocou que co paso do tempo a frecuencia de cada un dos patóxenos fora evo-

lucionando e revertendo, principalmente, nun aumento relativo dos problemas provocados polos patóxenos deno-minados ambientais. Deste xeito, observouse unha clara diminución no tempo das infeccións por Streptococcus aga-lactiae (considerado case un patóxeno obrigado do ubre) á vez que un aumento da importancia das mamites causadas por Escherichia coli e Streptococcus uberis (considerados pa-tóxenos ambientais).

Aínda que as posibles causas de mamite no gando vacún son moi diversas, os axentes infecciosos seguen manténdose como a causa principal, e un elevado número de especies de bacterias, fermentos e fungos foron descritas como responsables da aparición de mamites no gando vacún leiteiro.

EVOLUCIÓN DA ETIOLOXÍA DAS MAMITES BOVINAS EN GALICIA

Fernández, G. 1; Barreal, M.L.2; Pombo, M.B.2; Ginzo-Villamayor, M.J.3; González-Manteiga, W.3; Prieto, A.1; Díaz, J.M.1; Lago, N.1; González-Palencia, J.21Invesaga. Investigación en Sanidade Animal de Galicia, USC2Ligal. Laboratorio Interprofesional Galego de Análise do Leite3Departamento de Estatística e Investigación Operativa. USC

É fundamental extremar as medidas de hixiene durante o muxido

AFRIGA104_etioloxia_mamites_gonzalo.indd 46 22/05/2013 12:38


SANIDADE 47DOSSIER: MAMITE

Pero ademais os estudos máis recentes indican que o efec-to de selección provocado polos programas de control tamén in�uíu na clasi�cación dos axentes etiolóxicos das mamites bovinas, de maneira que a distinción de microorganismos en ambientais ou contaxiosos xa non parece tan clara ao obser-varse cepas de Staphylococcus aureus (considerado tradicional-mente como patóxeno contaxioso) cun comportamento am-biental e cepas de Streptococcus uberis (tradicionalmente consi-derado como ambiental) con comportamento contaxioso.

AS MEDIDAS DE CONTROL ESTABLECIDAS DESDE MEDIADOS DO SÉCULO PASADO SEGUEN SENDO HOXE A BASE DOS PROGRAMAS DE CALIDADE DO LEITE, PERO SEMPRE ESTIVERON MÁIS ENCAMIÑADAS EN RELACIÓN AOS MICROORGANISMOS CONSIDERADOS CONTAXIOSOS QUE AOS AMBIENTAIS

TIPO DE COMPORTAMENTO DOS PATÓXENOS E MEDIDAS DE CONTROLO coñecemento do tipo de comportamento dos diferentes patóxenos é moi importante para o desenvolvemento dos programas de control de mamites e nas medidas que se deben levar a cabo. Se se illa un patóxeno considerado de tipo contaxioso, o control deberá enfocarse principalmen-te no muxido (momento máis importante para o contaxio deste tipo de patóxenos) para diminuír a incidencia, e so-bre o tratamento dos animais infectados e a eliminación dos portadores crónicos para diminuír a prevalencia. Con todo, se se illa un patóxeno ambiental deberemos centrar-nos principalmente en mellorar as condicións ambientais.

Estes feitos teranse en conta á hora de interpretar o pro-blema dunha explotación en concreto, posto que non é o mesmo se consideramos que un patóxeno é contaxioso ou se pode ter un comportamento tanto ambiental coma con-taxioso. Por exemplo, se se illa S. aureus nas mamites dunha granxa e se ao consideralo como un patóxeno tipicamente contaxioso actuamos unicamente sobre os aspectos de con-trol referidos ás mamites deste tipo, poderemos estar co-metendo un erro se existe unha determinada frecuencia de cepas de orixe ambiental e aplicando medidas insu�cientes para o seu control.




Ao comparar a evolución dos distintos microorganis-mos obsérvase que aqueles que presentan unha clara di-minución no tempo son os que se poden relacionar cun comportamento tipicamente contaxioso ou coa hixiene no muxido (Strep. agalactiae, Staph. epidermidis), e doutra banda existen outras especies que se observan claramente relacionadas cun comportamento ambiental (como E. coli ou as Klebsiella spp.).

Tamén se constatou a existencia de comportamentos epidemiolóxicos que non son tan claramente clasi�cables como ambientais ou contaxiosos. Como xa se dixo, Staph. aureus parece presentar un comportamento tanto ambien-tal coma contaxioso e isto debe ser tido en conta á hora de interpretar os resultados de laboratorio. Xa non podemos pensar que sempre que se ille Staph. aureus o problema é de tipo contaxioso.

EVOLUCIÓN DOS DISTINTOS MICROORGANISMOSRecentemente realizouse un estudo no que colaboraron o grupo de investigación Invesaga, o Departamento de Esta-tística e Investigación Operativa da Universidade de San-tiago e o Ligal, no cal se analizou a evolución da frecuencia dos distintos microorganismos illados de mamite bovina en Galicia. Nos resultados obtidos quedan claras as seguin-tes conclusións sobre as tendencias observadas:

• Existe un claro aumento dos illamentos de fermentos, Strep. uberis e de Staph. chromogenes (�gura 1).

• Hai unha clara diminución dos illamentos de Coryne-bacterium bovis, Strep. agalactiae e Staph. epidermidis.

• Existe unha tendencia ao aumento, aínda que non de forma tan de�nida como no caso anterior, das mamites por Prototheca spp., Staph. sciuri e Staph. xylosus.

• Observouse un compoñente estacional nalgunhas in-feccións: unha maior frecuencia de illamento no verán no caso de Strep. uberis, no inverno no caso de Strep. dysgalac-tiae, no outono no caso de fermentos e na primavera no caso de Staph. aureus.

• Noutras infeccións non se observou ningún tipo de es-tacionalidade, como é o caso das producidas por E. coli, Klebsiella spp. ou Prototheca spp.

OS ESTUDOS MÁIS RECENTES INDICAN QUE O EFECTO DE SELECCIÓN PROVOCADO POLOS PROGRAMAS DE CONTROL INFLUÍU NA CLASIFICACIÓN DOS AXENTES ETIOLÓXICOS DAS MAMITES BOVINAS, DE MANEIRA QUE A DISTINCIÓN DE MICROORGANISMOS EN AMBIENTAIS OU CONTAXIOSOS XA NON PARECE TAN CLARA

Figura 1. Evolución no tempo de illamentos de diferentes microorganismos en mamites bovinas en Galicia

Se se illa un patóxeno ambiental deberemos centrarnos principalmente en mellorar as condicións ambientais


900125 171MASTITIS LÍNEA DIRECTA

Lunes a Viernes de 15 a 16 horas

pone a su disposición un

SERVICIO TELEFÓNICO GRATUITO

de segunda opinión en calidad de leche.

abcd

¡SABEMOS LO QUE LE PREOCUPA!

¿Últimamente está teniendo muchos casos de mamitis que le quitan el sueño y ya no sabe

a quién preguntar para solucionarlo?

¿Sabe cuál es el mejor programa de secado para su explotación?

¿Ha tenido problemas con la máquina de ordeño y se ha disparado el RCS?

¿Quiere saber si un alto RCS se debe a un desequilibrio en la ración?

los consejos de

Juan Echeverría

Mejore la rentabilidad de su explotación con

Sección de información técnica patrocinada por Siempre a mano

PLAN DE LOS 5 PUNTOS DEL NMC Estos cinco puntos, conocidos con el nombre de Plan de los Cinco Puntos o Plan Inglés, fueron enunciados en 1970 en el Reino Unido. Durante años han sido la guía elemental para el control de las mastitis clínicas. Gracias a ellos, la prevalencia de casos de mastitis, tanto clínicas como sub-clínicas, ha disminuido hasta el punto de hacer del ordeño una actividad rentable, higiénica y segura.

Hace sólo unos años, el National Mastitis Council (NMC) revisó el plan, incrementando el nº de puntos, pasando así a ser un plan de 10 puntos:

Establecimiento de de objetivos en la salud de la ubre.

Mantenimiento de un entorno limpio, seco y confortable.

Adecuada rutina de ordeño.

Mantenimiento y uso adecuado del equipo de ordeño.

Adecuado registro de datos.

Mantenimiento de normas de bioseguridad para el control de patógenos contagiosos, y la comercialización de las vacas infectadas crónicamente.

Manejo adecuado de las mastitis clínicas durante la lactación.

Manejo adecuado de la terapia de secado.

Revisión regular del estado de salud de las ubres de la explotación

Revisión periódica del programa de salud de la ubre.

En 2005, el comité para la investigación y educación del NMC, realizó nuevas revisiones de este decálogo, elaborando dos versiones diferentes, una para EE.UU. y otra para el resto de países, con el objetivo de reflejar las diferentes pautas de manejo y diferentes situaciones de cada zona.

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Mantenimiento del sistema de ordeño

Eliminación de las

incurables

Tratamiento en el secado

Tratamiento en la lactación

Higiene de los pezones

pub_boehringer.indd 49 17/05/2013 03:59

pub_progenex.indd 50 17/05/2013 08:16

pub_progenex.indd 51 17/05/2013 08:16



Outro aspecto sorprendente neste traballo é o diferente comportamento de Strep. uberis en comparación cos coli-formes (E. coli e Klebsiella spp.). En todos eles considérase que a primeira fonte de infección son as feces dos animais. Con todo, existen outros condicionantes que fan que o seu comportamento non sexa o mesmo e, a diferenza do que ocorre no caso de Strep. uberis, os coliformes non mostran un comportamento marcadamente estacional. Todos estes patóxenos aumentaron a súa incidencia nos últimos anos. Describiuse a existencia de contaxio entre animais no caso de Strep. uberis cunha tendencia, nalgúns casos, á croni�ca-ción da infección coa consecuente diminución da e�cacia dos tratamentos. Outras bacterias Gram negativas como Serratia marcescens tamén parecen presentar un compor-tamento moi diferente ao de E. coli e Klebsiella spp., o que implica que non teñen que presentar un comportamento tipicamente ambiental.

Tamén chama a atención o aumento das mamites por fermentos e por Prototheca spp., máis acusado no caso dos primeiros. En principio, este feito contrasta coa mellora das condicións ambientais que houbo nas explotacións; con todo, é ben sabido que a diminución da frecuencia duns patóxenos sempre dá lugar ao aumento doutros que inicialmente son considerados de presentación esporádica. No caso de Prototheca spp. isto ten unha maior transcen-dencia dado que aínda que a súa orixe sexa inicialmente ambiental, poden producirse contaxios entre os animais, o que xunto á ausencia de tratamentos especí�cos contra es-tas algas pode ter consecuencias desastrosas nunha explo-tación de vacún de leite; e aínda que este patóxeno era moi infrecuente hai anos, a día de hoxe debe ser considerado en calquera programa de control de mamites.

En relación aos esta�lococos coagulasa negativos (ECN), hai que destacar que na maioría das especies a súa frecuen-cia relativa aumentou no tempo, pero o que máis chama a atención son as grandes diferenzas epidemiolóxicas atopa-das entre os patóxenos deste grupo.

Staph. epidermidis é un patóxeno relacionado cunha con-taminación de orixe humana cuxo illamento ten importan-tes implicacións en relación ao tratamento porque existe unha porcentaxe considerable de cepas que son resistentes

á cloxacilina, antibiótico amplamente utilizado nos trata-mentos de secado. Por iso é fundamental extremar as me-didas de hixiene durante o muxido.

No caso de Staph. chromogenes é moi discutida na litera-tura cientí�ca a fonte de infección por este patóxeno. Se-gundo os resultados obtidos no noso estudo debe ser con-siderado un patóxeno ambiental, aínda que a súa principal fonte de infección pode ser a colonización da pel dos ubres.

Outros ECN considéranse patóxenos ambientais, aínda que o noso traballo demostra a posible existencia de dife-renzas epidemiolóxicas entre eles. En conclusión, estamos vendo que os ECN non poden ser considerados de forma global como un patóxeno de mamites bovinas, por tanto é moi importante o traballo realizado polos laboratorios, principalmente en Galicia, en relación á identi�cación das especies deste grupo illadas en mamites bovinas para po-der actuar e�cazmente segundo as características de cada patóxeno.

Aínda que os estreptococos distintos ao Strep. agalac-tiae e os enterococos son considerados como un grupo con comportamento ambiental, os nosos estudos mostran que tamén existen diferenzas claras no comportamento epidemiolóxico destas especies, observándose, no caso de Lactococcus spp. e Enterococcus faecalis, un comportamento máis similar aos tradicionalmente considerados patóxenos contaxiosos.

CONCLUSIÓNSComo resumo podemos dicir que a revisión dos patróns de comportamento dos patóxenos mamarios indican que se produciu unha variación relativa da proporción de cada un deles, así como unha modi�cación do seu comporta-mento epidemiolóxico. Por tanto, a clasi�cación clásica dos microorganismos implicados en mamites bovinas debe considerarse con cautela, xa que foi demostrada a exis-tencia de comportamentos tanto ambientais coma con-taxiosos de distintas cepas da mesma especie bacteriana. Ademais, os actuais programas de control, baseados en medidas que demostraron mellor e�cacia en relación aos patóxenos contaxiosos en comparación cos considerados ambientais, están actuando como un axente de selección. Este feito, xunto ao aumento de patóxenos considerados no pasado como patóxenos esporádicos, debe ser tido en conta nos actuais programas de control de mamites para conseguir unha maior e�cacia dos mesmos e, en todo caso, estes resultados non fan máis que rea�rmar a xusti�cación da identi�cación a nivel de especie dos patóxenos illados a partir de mostras de mamites bovinas.

AO COMPARAR A EVOLUCIÓN DOS DISTINTOS MICROORGANISMOS OBSÉRVASE QUE AQUELES QUE PRESENTAN UNHA CLARA DIMINUCIÓN NO TEMPO SON OS QUE SE PODEN RELACIONAR CUN COMPORTAMENTO TIPICAMENTE CONTAXIOSO OU COA HIXIENE NO MUXIDO

O coñecemento do tipo de comportamento dos diferentes patóxenos é moi importante para o desenvolvemento dos programas de control de mamites


Composición: Deltametrina 7,5 mg / ml. Especies de destino: Bovino y Ovino. Indicaciones: Ayuda al control de parasitosis externas producidas por moscas, garrapatas y piojos. Posología y modo de administración: ver etiqueta-prospecto. Contraindica-ciones: No se han descrito. Advertencias especiales: No se han descrito. Precauciones especiales para su uso en animales: Aplicación cutánea por unción dorsal continua (Pour-On). Precauciones que debe tomar la persona que administre el producto a los animales: Las personas que manipulen el producto deberán llevar guantes. En caso de contacto con los ojos o mucosas, lavar inmediatamente con agua abundante y avisar al médico. En caso de contacto con la piel, lavar inmediatamente con agua y jabón. En caso de ingestión accidental, enjuagar la boca con agua abundante y avisar al médico. Uso durante la gestación y la lactancia: No se han descrito contraindicaciones en estos periodos. Interacciones con otros medicamentos: Ninguna conocida. Sobredosifi cación: El modo de empleo hace improbable una intoxicación por sobredosifi cación, pero en caso de observarse algún síntoma (hiperexcitación, sialorrea, náuseas) dentro de las 48 horas posteriores al tratamiento, lavar al animal con agua abundante. Tiempo de espera: Bovino: Carne: 18 días, Leche: 12 horas. Ovino: Carne: 35 días, Leche: 11 horas. Precauciones especiales de conservación: No requiere condiciones especiales de conservación. Medicamento sujeto a prescripción veterinaria. Titular de la autorización de comercialización: S.P. VETERINARIA S.A. Número de autorización de comercialización: 2578 ESP

Ctra. Reus-Vinyols Km. 4.1• 43330 RIUDOMS (Tarragona) • Tel. +34 977 850 170* • Fax +34 977 850 405 • Ap. Correos, 60 www.spveterinaria.com

DELTAVEXPour-on

Deltametrina 7,5 mg/mlLa barrera protectora de larga acción contra ectoparásitos

PROTECCIÓN PROLONGADA

Anunci deltavex.indd 1 18/12/12 17:02pub_spVeterinaria.indd 1 17/05/2013 04:21



INTRODUCIÓNSon moitos os aspectos que in�úen na maior ou menor rendibilidade dunha explotación de leite, coma a alimen-tación, o manexo, a man de obra e todo o relacionado coa obtención dun produto �nal, o leite, que ten que cumprir cuns estándares de calidade cada vez máis esixentes. A ma-mite é a enfermidade máis común nas vacas produtoras de leite, representando un 38% do total de patoloxías que padecen (Fouz et ál., 2004). Ademais, as mamites bovinas considéranse como a principal causa de perdas económicas a nivel de explotación e a nivel de industria de transforma-ción, polos efectos sobre a calidade bioquímica do leite e os derivados lácteos (Calderón et ál., 2005; Fouz et ál., 2004;

Seegers et ál., 2003). A infección na maioría dos casos vén dada por bacterias invasoras ou outros microorganismos (fungos e virus), pero son tres os factores que in�úen na súa maior ou menor incidencia: o ambiente, o manexo e a má-quina de muxido. Fouz et ál. (2004) destacan que durante o muxido, ou en relación con eventos que se producen du-rante a extracción do leite, pódense producir un 85-95% das infeccións do ubre.

Presentamos os resultados dun estudo realizado en explotacións leiteiras do Grupo Álvare para obter unha estimación dos custos asociados á mamite, considerando tres aspectos: a perda de produción das vacas infectadas, a aplicación de medicamentos e o leite retirado.

ESTIMACIÓN DOS CUSTOS DA MAMITE EN EXPLOTACIÓNS DE GANDO VACÚN DE LEITE

O custo medio por caso de mamite tratado foi de 196 euros

Ángel Castro1, Mª Matilde Hernández2 e José Manuel Pereira1 1 Departamento de Enxeñaría Agroforestal. Escola Politécnica Superior de Lugo2 SERVEPO S.L.P.

AFRIGA104_mamites_alvare.indd 54 21/05/2013 21:38



DOS POSIBILIDADES EN HIGIENE DE PEZONESUN MISMO PRINCIPIO ACTIVO:

DIÓXIDO DE CLORO

LACTOXAlta eficaciaAlta eficacia a un

coste óptimo.

OXILACTMáxima eficacia Máxima eficacia debido a debido a la más alta concentración

de principios activos.

• Calidad cosmética asegurada por sus altas concentraciones de dermoprotectores sumados a la acción del ALOE VERA

• Alto rendimiento, menor consumo

• Acción repelente de moscas

• Disponible en envases fáciles de mezclar y manejar (16+4, 8+2, 4+1)

• La mezcla permanece activa tres semanas

Pol. Ind. Lalín 2000 · Parc. C42/43 · 36512 LALÍN · Pontevedra - España Tfno.: 986 787 537· Fax: 986 787 603 · [email protected] · www.proquideza.es

Nuevas Ideas, Nuevos CaminosEn Armonía con el Medio Ambiente

Diseño, desarrollo y fabricación de productos para higiene ganadera.

UN MISMO PRINCIPIO ACTIVO: DIÓXIDO DE CLORO

OXILACTOXILACTOXILACTLACTOXLACTOXLACTOX

As consecuencias directas que provocan as infeccións mamíticas son variadas, dependendo do tipo de infección e do grao que esta presenta, podendo citar entre outras as seguintes (Magariños, 2000): perdas de cuartos mamarios, eliminación prematura de vacas leiteiras que pode acadar o 6%, acurtamento do período de lactación, aumento de cus-tos de produción por concepto de gastos veterinarios, com-pra de antibióticos, manexo especial de animais enfermos, modi�cacións �sicoquímicas do leite (5-12% de diminu-ción de materia graxa, 5-8% de diminución da caseína to-tal, 20% de aumento de nitróxeno sérico etc.) e baixada do seu valor nutricional, ademais de incidir negativamente nos procesos tecnolóxicos de transformación (diminución da capacidade acidi�cadora nos queixos, fermentacións non desexadas, in�uencias desfavorables no sabor e tempo de conservación dos produtos, diminución da termoestabi-lidade do leite etc.).

As perdas debido ás mastites clínicas son obvias, xa que a produción cae de forma abrupta e o leite das vacas tra-tadas con antibióticos non serve para comercializar duran-te varios días. Pero quizais é máis importante a perda por mamites subclínicas. Estas supoñen en torno ao 95-98% do total das mamites e un 70-80% das perdas económicas para unha explotación.

Os programas de control de mamite son a única forma de controlar o problema (Carvajal e Ahumada, 2004), sen-do moi importante o traballo ao unísono entre veterinario e gandeiro.

Son moitos os traballos que tratan de aproximar os cus-tos que produce a mamite. Un deles fai o cálculo dos cus-tos empregando a información que proporcionan os con-trois periódicos de control leiteiro o�cial (Pérez-Cabal et ál., 2002). Os diferentes estudos consideran uns ou outros custos asociados á mamite, obtendo diferentes valores. Así, Pérez-Cabal et ál. (2008) obteñen perdas de 73 €/caso tendo en conta o custo de tratamento e o custo polo lei-te que se retira, pero non teñen en consideración as per-das de produción. Yaici et ál. (2007) tampouco tiveron en conta as perdas de produción, cifrando os custos en 69,75 e 59,42 €/caso en explotacións de Xirona e O País Vas-co, respectivamente. Por outro lado, Carvajal e Ahumada (2004) aseguran que é a mamite subclínica a que ocasiona máis perdas debido ao seu carácter permanente e por ser moi frecuente. Os custos asociados a esta mamite son prin-cipalmente por perdas de produción no rabaño, pois non mostra sintomatoloxía aparente e pasa inadvertida para o gandeiro. Mazzucchelli (1998) mostraba que cun reconto celular de 500.000 cel/mil en tanque, as perdas de produ-ción cuantifícanse nun 6%. Cifras máis elevadas son as que dá Mintelburg (2007), de ata 278 €/caso, indicando que o 44% desta cifra se debe ás perdas de produción.

O obxectivo deste estudo foi levar a cabo unha estima-ción dos custos asociados á mamite nas explotacións de gando vacún de leite, considerando tres aspectos: a perda de produción das vacas infectadas, a aplicación de medica-mentos e o leite retirado.




En canto aos datos de tratamentos por mamite, o rexis-tro de mamite non é habitual nas explotacións comerciais, excepto nos países nórdicos, de maneira que os gandeiros están seleccionando os animais máis funcionais en canto a saúde do ubre (Yaici e Pérez-Cabal, 2005). Non obstante, nas granxas produtoras de leite certi�cado estudadas le-van un control exacto dos tratamentos que se fan na ex-plotación. Mediante unha folla de rexistro (�gura 1), os gandeiros deben apuntar información sobre os seguintes puntos cada vez que lle poñen un tratamento a algún dos seus animais: • Data do tratamento• Nº ou nome da vaca que se tratou• Cuarteirón (se é o caso) que se tratou• Muxidos que se tratou a ese animal• Muxidos que se retirou o leite dese animal debido ao

tratamento• Motivo polo que o animal foi tratado• Produto ou produtos cos que se tratou

MATERIAL E MÉTODOS EXPLOTACIÓNS DE ESTUDOOs datos necesarios para a realización deste traballo reco-lléronse nun total de 5 explotacións leiteiras pertencentes á asociación de produtores de leite Grupo Álvare (ver re-vistas Afriga Nº 75 e 99). Estas explotacións están incluí-das no programa de Control Leiteiro (CL) da Xunta de Galicia e pertencen á Asociación Provincial de Gandeiros de Lugo para o Control de Rendementos (Africor Lugo).

As vacas destas granxas estudadas son Holstein-Friesian na súa gran maioría. O número total de animais en muxi-do vén sendo de 345, o cal supón un tamaño medio das explotacións de 69 animais en muxido e unha variación de entre 156,6 e 28 vacas. A produción de leite por vaca e día oscila entre os 24,5 kg e os 35,2 kg, cunha media de 30,7 kg; trátase de explotacións con elevadas producións, por riba da media da provincia de Lugo para o mesmo ano (27,3 kg). Os días en leite (DEL) varían entre 238,5 e 183,5 días, sendo a media de 204, por debaixo dos datos medios de Lugo e Galicia para o mesmo ano 2008 (370 días). O número medio de partos (NP) por vaca é de 2,3 e varía entre 1,8 e 3 partos. Estas explotacións presentan de media no seu rabaño o 35,2% de vacas de primeiro par-to, moi por riba das medias de Lugo e Galicia (29,27% e 29,37% respectivamente), o que indica que teñen unha taxa de renovación moi elevada. Parte desa renovación pode ser consecuencia das mamites. Neste estudo non te-mos en conta os custos de reposición imputables á mamite (por falta de datos) pero non cabe dúbida de que parte desa porcentaxe pode deberse a vacas que houbo que eliminar a consecuencia da mamite.

RECOMPILACIÓN DOS DATOS NECESARIOSOs datos que se recompilaron van dende xaneiro de 2008 ata abril de 2009. Por un lado recolléronse datos de pro-ducións; estes foron descargados directamente da páxina web de Africor Lugo, previa autorización de cada gandeiro. Con isto puidemos ter datos de tódolos controis mensuais de cada unha das explotacións. Para o mes de agosto, no que non se rexistran datos, calculáronse como a media do mes anterior e do posterior. Os datos produtivos de cada animal servíronnos para coñecer a cantidade de leite que se retira se un deses animais é tratado como consecuencia dunha mamite.

Por outro lado, descargáronse os datos de recontos ce-lulares; ao mesmo tempo que se descargaron datos pro-dutivos, realizouse o seguimento dos valores de recontos de células somáticas (RCS). Estes datos, ao igual que os produtivos, son mensuais e individuais de cada vaca. Este valor pódese traducir nunha escala logarítmica que vai de 0 a 9. Dita puntuación denomínase linear score e simpli�ca os cálculos dos recontos celulares, así como o tratamento es-tatístico dos datos, ao comportarse coma unha variable de distribución normal (Fouz et ál., 2004). Este valor calcu-lado que representa o RCS por vaca e mes serviranos para coñecer, mediante unha relación matemática, cales son as perdas de produción por vaca e día segundo o reconto ce-lular (C. de la Calle, 2003).

Nas follas de rexistro, os gandeiros das granxas estudadas apuntan información cada vez que lle poñen un tratamento a algún dos seus animais

Figura 1. Folla de rexistro de leite anormal. Grupo Álvare




MAYOR PROTECCIÓN Y MEJOR RENDIMIENTO

QUE NO VUELEN SUS GANANCIAS! EVITE LAS MOLESTIAS

CAUSADAS POR INSECTOS

Distribuciones en toda España y PortugalTeléfono España: +34 986 642 828

Teléfono Portugal: +351 22 999 60 70e-mail: [email protected]

DESARROLLAMOS, INVESTIGAMOS Y FABRICAMOS PARA USTED

Limpieza y sellado de pezones

FORMULACIONES ÚNICAS EN EL MERCADO EN BASE AJO

Espuma Repelente de In-sectos. Dise–ada con ‡cido l‡ctico y extracto de ajo para limpiar, desinfectar, hidratar y proteger los pezones. Gran acci—n repelente contra in-sectos.

Controla las mastitis, Repele los insectos. Sellador con ‡ci-do l‡ctico y extractos vegetales como el ajo, el biocitro y el eu-calipto, que limpian, suavizan, hidratan y desinflaman los pe-zones y tiene un fuerte poder repelente contra insectos.

Higiene y desinfección de instalaciones y otrosRegistros de biocidas (HA) y MAPA homologados en ganaderías certificadas y productos adaptados a sus necesidades.

Alcalinos: Gut-clor B; Gut-clor Plus; Gut-clorfoam (HA) çcidos: Gut-acid; Gut-acid PlusDesinfectantes e Higieni-zantes: Gut-optibacter (HA); Gut-fungiral; Gut-peroxidTratamiento Regenerador de Pezu–as sin formol: Gut-pedi-fort; Gut-podosin

Para conocer toda nuestra gama de productos y complementos, visite nuestra página web: www.tesisgalicia.es

FORMULACIONES GUT-EXTRALAC FILM

GUT-LACTINATUR-A

GUT-OPTIBACTER

NUEVO

NUEVO

Xan Feb Mar Xuñ Ago Out DecMai NovAbr Xul Sep Xan Feb Mar

25

45

40

45

50

35

30

Pre

zo le

ite 2

008

(€ /1

00 k

g)

41,1 38,2 37 36,4 36,5 36,2 35,9 34,8 33,8 33,8 33,8 32,4 31,5 28,6prezo leite

Estes datos complementan á perfección os datos pro-dutivos e de RCS de cada animal. Deste xeito sabemos exactamente aqueles tratamentos que se �xeron por unha mamite. Chegados a este punto, podemos coñecer en que data foi esa mamite e cal foi o animal que a sufriu. Hai que destacar a importancia destes datos ou rexistro, sen os cales sería case imposible facer este estudo, ou polo menos den-de esta formulación. A pesar da súa importancia, é difícil contar con este tipo de información nas explotacións de gando vacún de leite.

TRATAMENTO DOS DATOSO tratamento dos datos fíxose empregando o paquete O�-ce, con follas de cálculo Excel e bases de datos creadas en Access. Cruzáronse os datos recollidos de produción e re-conto celular cos datos que se obtiveron dos rexistros de lei-te anormal que fai cada gandeiro. O cálculo das perdas eco-nómicas por mamite fíxose en base a tres piares: perdas por leite retirado, perdas polos custos dos tratamentos e perdas por diminución da produción dos animais infectados.

Perdas por leite retiradoPara calcular as perdas económicas debidas ao leite retira-do empregouse a seguinte ecuación:

111

2ZXY

=β

Y é a perda económica en euros por cada caso.β1 son os muxidos aos que se retira o leite debido a ese

tratamento.X1 son os litros producidos desa vaca por día recollidos

do control máis próximo á data do tratamento.Z1 é o prezo do leite no mes no que se produciu o trata-

mento (�gura 2).

Figura 2. Evolución do prezo do leite percibido polos gandeiros galegos (xaneiro 2008-marzo 2009). Prezo medio entre os diferentes estratos de produción

Fonte: http://mediorural.xunta.es/

XUNTANDO OS TRES CUSTOS ESTUDADOS (RETIRADA DE LEITE, TRATAMENTO E PERDA DE PRODUCIÓN) OBTENSE COMO RESULTADO QUE OS CUSTOS MEDIOS POR VACA LACTANTE E ANO SON DE 221,1 EUROS

111

2ZXY

=β




Perdas por custo do tratamentoNeste cálculo non se tivo en conta o custo da visita do ve-terinario. A ecuación empregada foi:

kaaaY δαδαδα ++= ..... 21

Y é a perda económica en euros por cada tratamento.αa son os muxidos que dura o tratamento.δk é o prezo da dose de cada un dos medicamentos que

forma parte do tratamento. O seu cálculo faise do seguinte xeito:

Ykχδ =

X é o prezo do medicamento enteiro vendido polas co-merciais (foise a unha comercial da zona consultar prezos dos medicamentos usados no tratamento da mamite).Y é o número de doses máis habituais que proporciona

cada medicamento.

Perdas de produciónPara valorar a perda de produción asociada co RCS tívose en conta o linear score (LS). A conversión do RCS no LS faise calculando o logaritmo neperiano do RCS dividido entre 100.000; este valor divídese á súa vez entre o logarit-mo neperiano de 2 (0,693147) e ao valor resultante deste cociente súmaselle 3 para obter o valor do LS.

Estas perdas calculáronse sobre tódalas vacas que supe-ran un reconto celular de 200.000 cel/ml. Considerando o LS e empregando a ecuación que se mostra de seguido (De la Calle, 2003) podemos estimar os litros de leite que cada vaca deixaría de producir diariamente debido ao reconto celular elevado:

Perdas de leite/vaca e día = (LS - 2)*0,66

Táboa 2. Casos de mamite tratados e duración dos tratamentos e do período de retirada do leite

EXPLOTACIÓN Casos tratados (2008)

Casos tratados (1º trimestre 2009) Casos tratados/vaca /ano (2008) Duración media do

tratamento (muxidos)Duración media retirada

leite (muxidos)

1 52 21 0,3 6,8 14,2 + 6,8

2 46 14 1,6 7,1 8,5 + 7,1

3 13 0 0,3 5,8 13,1 + 5,8

4 21 1 0,4 7,1 10,5 + 7,1

5 53 10 0,8 6,2 12,8 + 6,2

Os programas de control de mamite son a única forma de controlar o problema, sendo moi importante o traballo unísono entre veterinario e gandeiro

OS DATOS DE TRATAMENTOS POR MAMITE COMPLEMENTAN Á PERFECCIÓN OS DATOS PRODUTIVOS E DE RECONTO DE CÉLULAS SOMÁTICAS DE CADA ANIMAL. A PESAR DA SÚA IMPORTANCIA, É DIFÍCIL CONTAR CON ESTE TIPO DE INFORMACIÓN NAS EXPLOTACIÓNS DE GANDO VACÚN DE LEITE

Existe unha maior incidencia de infeccións do ubre nos cuarteiróns traseiros, seguramente debido a que son máis propensos a acumular sucidade

RESULTADOSO reconto celular medio das vacas en lactación nos 5 ra-baños móstrase na táboa 1 (non é media de tanque). Neste caso mostramos os datos divididos entre o ano 2008 e o 1º trimestre do ano 2009. Independentemente dos RCS medios por vaca e explotación, o dato importante é o linear score. Para o ano 2008, o LS varía entre 3,5 e 3,2, sendo a media 3,3, mentres que para o 1º trimestre do ano 2009 a media diminúe ata 3,1. Fouz et ál. (2004) din que o LS óptimo para femias primeirizas ten que estar entre 0 e 3 e para adultas non debe ser nunca superior a 4,5.

Táboa 1. RCS e LS medios por vaca e explotación

EXPLOTACIÓNRCS (cel x

1.000)2008

RCS (cel x 1.000)1º trimestre

2009

LS2008

LS1º trimestre

20091 345,7 380,9 3,5 3,4

2 322,3 435,5 3,3 3,4

3 419,1 263,5 3,4 3,1

4 346 328,8 3,2 3,1

5 358,8 226,1 3,3 2,8

En canto ao número de casos tratados por explotación e ano (táboa 2), está comprendido entre os 13 e os 53 casos por explotación para o ano 2008. Claro que este dato por explotación non achega a dimensión do problema posto que, como xa vimos, o tamaño das explotacións é diferente. Para iso podemos comparar os casos por vaca en lactación, nos que tamén existe unha gran variabilidade, dende 0,3 ata 1,6 casos de mamite tratados por vaca e ano. Na dura-ción da retirada do leite téñense en conta os muxidos nos cales se �xo o tratamento mais os días que dura a supresión dende o último tratamento.


BATIDOR ROBOTIZADO

NOVEDAD

BATIDOR DE PURÍN. ESPECIAL PARA POZOS DE ARENA

FABRICAMOS EN 6, 7 Y 8.5 METROS.

PINCHO DESENSILADOR DE BOLAS

GRADILLA NIVELADORA PARA CAMAS DE ARENA. DE 4 A 7 DISCOS DE TRABAJO DEPENDIENDO DEL FORMATO DE LOS CUBÍCULOS

ENCAMADORA DE ARENA, PAJA, CASCARILLA, SERRÍN, ETC.DOS

MODELOS 1M3 PARA COLOCAR EN PUNTA PALA Y

DE 1.7M3

LA MEJOR SOLUCIÓN PARA EVITAR PROBLEMAS DE MAMITIS EN EL GANADO

¡NO PIERDAS MÁS DINERO!EXTENDEDOR DE SILO CILÍNDRICO

DOS MODELOS 70 Y 90, ANCHOS 225 Ó 240

Instalado en SAT A Vereda en Pacios (Crta. Muimenta-Pastoriza)

DISEÑO Y FABRICACIÓN PROPIA

ESPECIAL PARA FOSAS DE ARENA

VISI

TE E

L VÍ

DEO

DEM

OST

RATI

VO E

N Y

OUT

UBE

W W W . C O R B A R S L L . C O M

BATIDOR DE PURÍN. ESPECIAIAL PARAPARAP PARA PARA OZOS DEDEARENA

FABRICAMOS EN 6, 7 Y 8.5 METROS.

PINCHO DESENSILADOR DE BOLADOR DE BOL LALAL S

GRADILLALLALL NA NA IVELADORALADORALPARA PARA P CAMAS DE ARENA. DE4 A 7 A 7 A DISCOS DE TRABAJODEPENDIENDO DEL FORMATODE LOS CUBÍCULOS

GRADGRADIILLLLAALLALLLLALL N NA NAA NA IIVVEELLADORAADORALADORALLADORAL

ENCAMADORADE ARENA, PAPAP JA, CASCARILLA, LLA, LLSSERRERRÍN, ETÍN, ETCC..DOS

MODELOS 1M3

PARAPARAP CARA CARA OLOCAREN PUNTA PTA PTA A PA P LALAL Y

DE 1.7M3

LA MEJOR SOLUCIÓN PARA EVITAR LA MEJOR SOLUCIÓN PARA EVITAR PROBLEMAS DE MAMITIS EN EL GANADOPROBLEMAS DE MAMITIS EN EL GANADO

¡NO PIERDAS MÁS DINERO!¡NO PIERDAS MÁS DINERO!¡NO PIERDAS MÁS DINERO!¡NO PIERDAS MÁS DINERO!¡NO PIERDAS MÁS DINERO!¡NO PIERDAS MÁS DINERO!¡NO PIERDAS MÁS DINERO!EXTEEXTENNDEDOR DEDOR DE SILO CILÍNLÍNDRIDRICCOO

DOS MODELOS70 Y 90, ANCHOS225 Ó 240225 Ó 240

DISEÑO Y FABRICACIÓN PROPIADISEÑO Y FABRICACIÓN PROPIA

BATIDOR ROBOTIZADOBATIDOR ROBOTIZADO

NOVEDAD

Instalado en SAT A Vereda en Pacios (Crta. Muimenta-Pastoriza)

ESPECIAL PARA FOSAS DE ARENA

VISI

TE E

L VÍ

DEO

DEM

OST

RATI

VO E

N

VISI

TE E

L VÍ

DEO

DEM

OST

RATI

VO E

N Y

OUT

UBE

YOUT

UBE

W W W . C O R B A R S L L . C O M

MAQUINARIA AGRÍCOLA CORBAR, S.L.L. Polígono Industrial San Julián de la Vega, s/n

27614 Sarria, Lugo // E-mail: [email protected]. y Fax: 982 53 14 63 // www.corbarsll.com

VISÍTANOS O LLÁMANOS

TE HAREMOS UNA DEMOSTRACIÓN

pub_corbar.indd 59 24/05/2013 16:44



PARA UNHA EXPLOTACIÓN QUE MOXE 70 VACAS APROXIMADAMENTE, O CUSTO MEDIO POR ANO PODE SER DE 13.863 EUROS

A maior parte das infeccións no ubre rexistradas nes-tas explotacións producíronse nun só cuarteirón (77,1%). Máis preocupantes son os datos que indican as infeccións de 2 e 4 cuarteiróns á vez, xa que tiveron unha frecuen-cia do 10% e o 11%, respectivamente, o que sen dúbida fará incrementar os custos por caso tratado. Aínda que leve, existe unha maior incidencia nos cuarteiróns traseiros (54%), seguramente debido a que son máis propensos a acumular sucidade.

Os custos por caso de mamite obtivéronse con datos de todo o ano 2008 e o 1º trimestre de 2009 e os custos por vaca só con datos de 2008. O cálculo dos custos por vaca fíxose con respecto a tódalas vacas lactantes en cada explotación.

Custos por leite retiradoNa táboa 3 móstranse os custos por vaca e por caso refe-rentes ao leite que non se pode comercializar para cumprir o período de supresión que se debe manter debido ao tra-tamento.

Táboa 3. Custos polo leite retirado por vaca e por casoEXPLOTACIÓN 1 2 3 4 5 Media

Custo por caso

Leite non vendido kg/caso 220 214,9 198,5 226,6 299,1 231,8

€/caso 74,5 73,8 69,4 77,6 105,5 80,2

Custo por vaca

Leite non vendido kg/vaca/ano

72,9 449,5 69,7 344,8 207 228,8

€/vaca/ano 25,9 161,6 24,5 124,9 75,5 82,5

A produción de leite que se retira por culpa da mamite va-ría entre os 198,5 e os 299 kg/caso, sendo a media de 231,8 kg de leite por caso. Estas cifras pódense traducir en euros perdidos por caso (tendo en conta a �gura 2), sendo a media de 80 €/caso e variando dende os 69,4 ata os 105,5 €/caso.

Os mesmos valores por vaca lactante en cada explotación mostran datos medios de 228,8 kg/vaca/ano ou, o que é o mesmo, 82,5 €/vaca/ano, variando entre os 24,5 e os 161,6 €/vaca/ano.

Custos por tratamentosOs custos por vaca e por caso referentes aos tratamentos que se aplicaron en cada unha das mamites móstranse na táboa 4. O custo medio por caso é de 116,3 €/caso, va-riando entre 75,8 e 172,5 €/caso. O custo medio por vaca debido ao tratamento é de 37,4 €/vaca/ano, variando entre 13 e 74,5 €/vaca/ano.

Táboa 4. Custos por tratamentos aplicados por vaca e por casoEXPLOTACIÓN 1 2 3 4 5 Media

Custo por caso

€/caso 156,2 86,8 75,8 172,5 90,1 116,3

Custo por vaca

€/vaca/ano 28,3 74,5 13 36,6 34,6 37,4

Custos por perda de produciónAs perdas de produción medias máis elevadas prodúcense nos meses de xuño e xullo. Estas perdas son moi varia-das, dende aproximadamente os 500 litros ata por riba dos 4.500 litros por mes, dependendo do tamaño do rabaño, claro está.

Os custos por vaca e ano referentes á perda de produción (táboa 5) desenmascaran as mamites subclínicas. A produ-ción media que se perde por vaca e ano é de 275,1 kg/vaca e ano, variando entre 249,3 e 299 kg/vaca e ano. Estes da-tos traducidos en euros son de 101,2 €/vaca/ano de media, variando entre 91,3 e 110,5 €/vaca/ano.

Este custo non se estimou por caso de mamite tratado ao non dispoñer de datos de reconto concretos no momen-to de cada tratamento para estudar a baixada de produción en cada caso de mamite. De tódolos xeitos, se imputara-mos os custos totais pola perda de leite producido sobre os casos rexistrados de mamite, estes suporían de media sobre 145 € por caso a maiores. Non obstante, non representaría a realidade, xa que a perda de produción fíxose respecto a todo o rabaño. Para o que si serve é para ter en conta dal-gunha maneira os casos subclínicos que dalgún xeito pasan desapercibidos e nunca se chegan a tratar, a non ser que desencadeen nunha mamite clínica.

A produción de leite que se retira por culpa da mamite varía entre os 198,5 e os 299 kg/caso, sendo a media de 231,8 kg de leite por caso


pub_delAgro.indd 61 17/05/2013 04:04



5000

0

20000

25000

30000

15000

10000

€ P

érdi

das

(200

8)

código explotación

1 2 3 4 5 Media

Leite retirado Tratamento Baixada produción

Táboa 5. Custos por perdas de produción por vaca

EXPLOTACIÓN 1 2 3 4 5 Media

Custo por vaca

Leite non vendido (kg/vaca) 299 249,3 295,5 266,4 265,4 275,1

€/vaca/ano 110,5 91,3 108,7 97,6 98,1 101,2

Xuntando os tres custos estudados (retirada de leite, tra-tamento e perda de produción), obtense como resultado que os custos medios por vaca lactante e ano son de 221,1 €. Deste total, o 46% débese a perdas de produción, coin-cidindo con Mintelburg (2007), que indicaba o 44%. As perdas por leite retirado e por tratamento por vaca e ano representan o 37% e o 17%, respectivamente. En canto ao custo por caso de mamite, o valor medio é de 196 €, ten-do en conta só os custos por retirada de leite e custos por tratamento, sendo estes de maior peso no cómputo �nal (59%).

En de�nitiva, os custos asociados á mamite son moi elevados. Para o ano 2008 (�gura 3) estas explotacións perderon de media 13.863 €, variando entre 5.950 € e 14.650 €.

CONCLUSIÓNSO rexistro do leite retirado e dos tratamentos por parte destes gandeiros é esencial para determinar os custos aso-ciados á mamite en canto a leite retirado e a tratamentos, podendo desta maneira complementar a xestión económi-ca do seu rabaño.

Os custos medios por vaca en lactación e ano foron de 221,1 €, correspondendo o 46% a perdas de produción, o 37% a leite retirado e o resto (17%) ao tratamento.

O custo medio por caso de mamite tratado foi de 196 €. Para unha explotación que moxe 70 vacas aproximada-

mente, o custo medio por ano pode ser de 13.863 €, tendo en conta as perdas de leite tirado, o custo dos tratamentos, a diminución da produción e os prezos do leite e dos me-dicamentos referenciados a 2009.

Sería interesante realizar tamén un rexistro da reposición dos animais para saber a porción de reposición que se debe á mamite. Hai que ter en conta que á parte dos aspectos aquí computados nos custos das mamites, hai outros moi-tos que se deberían ter en conta (Fouz et ál., 2004).

Este estudo só trata de maneira grosa un aspecto tan am-plo como é a calidade do leite e a mamite, e dentro del os custos asociados a estas, polo que os resultados aquí amo-sados débense coller con cautela. Pero con iso si se intenta resaltar a importancia dos programas de control da cali-dade do leite e animar a gandeiros e profesionais que tra-ballan nas explotacións a continuar con este esforzo, para que este non sexa un factor limitante na rendibilidade das explotacións.

OS CUSTOS POR VACA E ANO REFERENTES Á PERDA DE PRODUCIÓN DESENMASCARAN AS MAMITES SUBCLÍNICAS. A PRODUCIÓN MEDIA QUE SE PERDE POR VACA E ANO É DE 275,1 KG

Figura 3. Custos totais debido á mamite para o ano 2008

BIBLIOGRAFÍA

Calderón, A., Donado, P., García, G. e F. García. 2005. Modelo de regresión logística para determinar relaciones de equipos de ordeño con la presentación de la mastite bovina en �ncas del alti-plano cundiboyacense. Rev. Col Cienc Pez 18(1): 11-16.

C. de la Calle, J.R. 2005. Repercusiones técnicas y económicas de las mastitis. Mundo Ganadero. 54-56.

Carvajal, J.L. e Ahumada, Á. 2004. Mamitis subclínica en vacu-no. Ganadería. Pag. 22-24.

Fouz, R., Corrales, J.C., Fernández, G. e E. Yus. 2004. Programa de mellora da calidade do leite. Unidad de epidemiología y sanidad animal. Instituto de Investigación e Análises Alimentarias. Lugo.

Magariños, H. 2000. Producción higiénica de la leche cruda. Producción y servicios incorporados S.A. Guatemala.

www.canal-h.net/webs/sgonzalez002/Infecciosas/MAMITI.htm. Data de consulta: (26-02-09).

Mazzucchelli, F. 1998. Las mamitis y su coste en la práctica: planes de control. Mundo Veterinario. Pag 44-48. Año IX/nº1/.

www.mediorural.xunta.es/areas/gandaria/prezos_gandeiros/. Data de consulta: (05-08-2010).

Memoria ano 2008 Africor-Lugo. Descargada de www.africor-lugo.com. Data de consulta: (05-09-2010).

Miltenburg, H. 2007. Ordeño robotizado: un gran desafío. Jor-nada Profesional DeLaval. 4 Octubre.

Pérez-Cabal, M.A., Yaici, S., e R. Alenda. 2008. Clinical masti-tis in Spanish Dairy cows: incidente and costs. Spanish Journal of Agricultural Research. 6(4): 615-622.

Pérez-Cabal, M.A., Fernández-Perea. M.T. e R. Alenda. 2002. Costes de mamitis en vacuno lechero.

Seegers, H., Fourichon, C. e F. Beaudeau. 2003. Production e©ects related to mastitis and mastitis economics in dairy cattle herds. Veteterian Research 34: 475-491.

Yaici, S. e M. A. Pérez-Cabal. 2007. Selección en vacuno leche-ro: preliminar de los costes por tratamiento de las mamitis y las cojeras. Tierras de Castilla y León. Ganadería Nº 141. Pag 67-70.

€ P

erda

s (2

008)


pub_ascol.indd 63 22/05/2013 15:27



Durante o período de secado, o ubre pasa por tres eta-pas diferentes1 (gura 1):

1. Involución. Cando conclúe o muxido, a secreción de leite diminúe ata cesar por completo e prodúcese morte celular por apoptose das células epiteliais. Na canle do teto fórmase o tapón de queratina. Este período dura aproxi-madamente 2 semanas.

2. Estado estable. Non hai secreción activa no tecido mamario, pero comeza a renovación celular. O tempo de permanencia neste estado depende da duración do período seco, xa que a duración das outras dúas etapas é xa.

3. Produción de calostro. A vaca comeza a “ubrear” e as células epiteliais comezan a súa actividade excretora, pro-ducindo en primeiro lugar o calostro e preparándose para a lactación. A duración deste período é dunhas 2 semanas.

Ademais, adoitamos someter estes animais que se atopan na fase nal da xestación a cambios sociais, de instalacións e dieta, entre outros, que se non se fan tomando as precau-cións oportunas poden ter efectos negativos sobre o estado sanitario dos animais e comprometer a seguinte lactación.

O período seco é unha parte esencial do ciclo de lactación das vacas leiteiras. Durante o secado prodúcense cambios anatómicos e fisiolóxicos na vaca que tamén inclúen cambios na glándula mamaria. Se este proceso non se fai ben pódese comprometer a seguinte lactación; de aí a súa gran relevancia.

Irma VillanuevaDra. en Veterinaria MSD Animal Health

IMPORTANCIA DA TERAPIA DE SECADO

Figura 1. Etapas fisiolóxicas do ubre no ciclo de lactación

O secado é a época máis eficaz para tratar infeccións subclínicas

AFRIGA105_terapia_secado.indd 64 21/05/2013 21:47



Limpieza y sellado de pezones

LOS NÚMEROS QUE MEJORAN SUS GANANCIAS

REDUCE LAS PÉRDIDAS POR MASTITIS Y ESTRÉS

PROVOCADAS POR INSECTOS

Espuma con fuerte acci—n repelente contra insectos. Con ‡cido l‡ctico y extracto de ajo que limpia, suaviza e hidrata. Alta protecci—n contra las picaduras de insectos.

Sellador con repelente na-tural contra insectos. çcido l‡ctico y extractos de ajo, bio-citro y eucalipto, que adem‡s de limpiar y proteger contra in-sectos, poseen un gran poder hidratante y antiinflamatorio.

NOVEDAD

FORMULACIONES ÚNICAS EN EL MERCADO EN BASE AJO

Distribuciones en toda España y PortugalTeléfono España: +34 986 660 243

Teléfono Portugal: +351 22 999 60 70e-mail: [email protected]

NOVEDAD

NOVEDAD

I-622-GA ESPUMA

I-634-G SELLADOR

NOVEDAD

PRODUCTOS APTOS TAMBIÉN PARA PRODUCCIONES ECOLÓGICAS

Higiene y desinfección de instalaciones

Para conocer toda nuestra gama de productos y complementos, visite nuestra página web: www.tesisgalicia.es

Alcalinos: I-600-GB; I-601-G (HA); I-311-A (HA) çcidos: I-610-G; I-611-GDesinfectantes: I-204 (HA); I-240-A (HA)

I-601-GProductos de alta calidad con registros de biocidas (HA) y MAPA homologados para granjas

OBXECTIVOS DA TERAPIA DE SECADOO secado ten unha importancia crucial no programa de prevención de mastite. Un dos principais factores que in-�uencian a aparición de mastites clínicas na seguinte lac-tación son as infeccións intramamarias que se producen ou persisten durante o período de secado2. A maioría destas infeccións ten a súa orixe no �nal da lactación, as primeiras tres semanas tras o secado e o �nal do período seco3.

O obxectivo do período seco é comezar a seguinte lac-tación co menor número posible de cuarteiróns infectados para asegurar unha produción de leite óptima e un reconto baixo de células somáticas3. Este obxectivo conséguese:

1. Eliminando a maior parte posible das infeccións exis-tentes: conseguir polo menos o 80% de curacións.

2. Evitando novas infeccións: no posparto, menos do 10% de vacas adquiriu unha nova infección (menos do 5% en xovencas).

O secado é a época máis e�caz para tratar infeccións subclínicas. Conseguimos índices de curación máis altos porque podemos utilizar doses máis altas de antibióticos, o antibiótico persiste durante máis tempo e, ademais, o teci-do epitelial ten máis tempo para rexenerarse4.

O tratamento de secado que apliquemos debe propor-cionar a su�ciente protección para evitar a aparición de infeccións durante o período seco e reducir a incidencia de mastites durante a seguinte lactación.

Poucos produtos teñen actividade antimicrobiana du-rante todo o período seco. A maioría ten actividade du-rante as primeiras semanas e vai declinando a medida que progresa o período seco3. Se os produtos teñen actividade estendida, é necesario un coidado particular cos residuos se o parto se produce antes do esperado.

PRODUTOS PARA A TERAPIA DE SECADOAntibióticos. Xiringas intramamarias de secadoSó deben utilizarse cánulas de secado de e�cacia contrasta-da e persistencia acorde coa duración do secado.

Na maioría das explotacións resulta bene�cioso tratar todos os cuarteiróns de todas as vacas con antibióticos in-tramamarios no momento do secado. Deste xeito trátanse todos os cuarteiróns infectados e resulta máis efectivo para a prevención de novas infeccións no período seco.

Cando se fai terapia selectiva, hai que considerar que a unidade de risco é a vaca porque un animal cun cuarteirón infectado ten máis risco de adquirir unha infección nos cuarteiróns sans. Ademais, pódense perder entre o 20 e o 40% dos cuarteiróns infectados e os cuarteiróns sans non tratados teñen maior risco de infección5.

Por último, se a decisión se basea no custo económico, resulta máis bene�cioso tratar todos os cuarteiróns de to-das as vacas6.

O OBXECTIVO DO PERÍODO SECO É COMEZAR A SEGUINTE LACTACIÓN CO MENOR NÚMERO POSIBLE DE CUARTEIRÓNS INFECTADOS PARA ASEGURAR UNHA PRODUCIÓN DE LEITE ÓPTIMA E UN RECONTO BAIXO DE CÉLULAS SOMÁTICAS




3. Mergullalos nun produto xermicida e�caz, deixándoo en contacto durante 30 segundos.

4. Limpar os tetos cunha toalliña desbotable impregnada en alcol de 700. Limpar de máis lonxe a máis preto.

5. Aplicación da xiringa. Débese tratar en orde inversa, de máis preto a máis lonxe. O tapón da xiringa non se debe quitar ata o momento de aplicala para que a punta estéril non se contamine. Usar sempre inserción parcial e baleirar totalmente o contido da xiringa.

6. Volver mergullar os tetos no desinfectante.7. Marcar e separar as vacas secas para evitar confusións.

AVALIACIÓN DA TERAPIA DE SECADOO reconto de células somáticas (RCS) individual de todas as vacas en lactación proporciónanos a indicación máis va-liosa que é posible obter dun modo económico do estado de infección do ubre dos animais dunha explotación8.

Non basta con ter un manexo aparentemente correcto do período seco e utilizar “tubos de secado”; ademais hai que revisar, polo menos unha vez ao ano, cantas vacas chegan infectadas ao secado, cantas vacas están infectadas ao par-to, cantas vacas se curan no período seco e cantas vacas se infectan no período seco.

A comparación de RCS dunha vaca no último control leiteiro antes do parto e o RCS no primeiro control leitei-ro despois do parto permítenos obter os parámetros máis relevantes para avaliar a e�cacia da terapia de secado9:

1. Índice de curacións ao secado: número de vacas que, secándose cun RCS de máis de 200.000, teñen un RCS menor de 200.000 no primeiro control leiteiro tras o parto.

2. Índice de novas infeccións: número de vacas que, se-cándose cun RCS menor de 200.000, teñen un RCS maior de 200.000 no primeiro control leiteiro tras o parto.

Lograr o noso obxectivo de conseguir un índice de cura-cións maior do 80% vai depender de varios factores10:• RCS no último mes de lactación.• RCS ao longo da lactación previa. • Terapia de secado utilizada:

– Espectro de actividade – Formulación

• Aplicación da terapia de secado.• Produción de leite no momento do secado.• Número de parto.

Así mesmo, que sexamos capaces de manter o índice de novas infeccións por baixo do 10% vai depender de11,12:• Duración do período de secado en relación coa persis-

tencia do tratamento de secado utilizado.• Número de parto.• E�cacia do tratamento de secado fronte a xermes am-

bientais.• Manexo, hixiene e aloxamentos en secado e periparto.• Nivel de tensión e inmunodepresión en preparto.• A formación do tapón de queratina.

Seladores internosA canle do teto sélase naturalmente coa formación do tapón de queratina, que é a defensa primaria natural que evita o paso de xermes, e por tanto as infeccións intrama-marias, cando progresa o período seco. Nalgúns cuartei-róns, especialmente se se secaron cando aínda producían gran cantidade de leite, a formación deste tapón atrásase ou mesmo non se produce, aumentando o risco de novas infeccións7.

Para suplir as defensas do teto pódense usar seladores internos, que poden previr a entrada de xermes a través da canle do teto, aínda que non teñen efecto curativo porque non conteñen antimicrobianos5.Seladores externosOutro método de suplementar as defensas do teto é a apli-cación de seladores externos, mergullando o teto na solu-ción seladora. Sempre se deben usar en combinación con antibióticos intramamarios. Carecen de longa persistencia e requiren inspeccións e reaplicacións regulares para man-ter a protección5.

ADMINISTRACIÓN DA TERAPIA DE SECADOA administración da terapia de secado, se non se realiza coa preparación adecuada, comporta grandes riscos de in-fección, xa que se poden introducir xermes no canle do teto. Nunca debe deixarse en mans inexpertas se non é baixo supervisión. O mellor sería seguir un protocolo que inclúa os pasos seguintes5 (�gura 2):

Figura 2. Protocolo de aplicación da terapia de secado

1. Agrupar os animais que van ser secados. Preparar to-dos os materiais necesarios para a aplicación do tratamen-to. Seguir a rutina normal de muxido, muxíndoos comple-tamente.

2. Limpar e secar os tetos.

SE NON SE REALIZA COA PREPARACIÓN ADECUADA, A ADMINISTRACIÓN DA TERAPIA DE SECADO COMPORTA GRANDES RISCOS DE INFECCIÓN, XA QUE SE PODEN INTRODUCIR XERMES NA CANLE DO TETO




Evitar a tensión. Calquera motivo de tensión produce depresión do sistema inmunitario, facendo que o animal sexa máis vulnerable a sufrir enfermidades. Os cambios so-ciais son inevitables, pero a tensión minimízase se existe su�ciente espazo e a vaca non ten que competir por espa-zos para comer, beber ou descansar. Un bo programa de desinsectación axuda a evitar a tensión por insectos, que por outra banda tamén poden ser vehículo de infeccións. Nos períodos máis críticos, nada máis secar e no preparto, débese evitar calquera manexo non urxente como pode ser o arranxo de pezuños.

Prevención da saúde do ubre. Un aspecto importante para previr as infeccións no secado é a produción de leite. Se é necesario, antes do secado débese restrinxir a inxestión durante uns días para que a produción baixe a menos de 15 kg no momento do secado. Ademais da aplicación dun tratamento de secado de e�cacia contrastada e persisten-cia acorde á duración de secado, as instalacións débense manter limpas para minimizar a exposición a axentes pa-tóxenos. A suplementación de vitamina E e de selenio esti-mulan o sistema inmunitario, axudando a previr infeccións.

Prevención doutras enfermidades. Moitos programas vacinais que buscan tamén a protección do tenreiro a tra-vés do calostro realízanse no período de secado, tal é o caso da prevención das diarreas neonatais, clostridioses ou en-fermidades respiratorias. Tamén é o momento ideal para facer as desparasitacións necesarias, evitando os períodos de retirada do leite de moitos produtos. Unha boa alimen-tación axudaravos a evitar as patoloxías posparto (cetose, hipocalcemia, desprazamento de abomaso).

Parto. O parto en si non ten incidencia directa sobre a saúde do ubre, pero si todo o que lle rodea, xa que pode aumentar moito o risco de infeccións.

SANIDADE E MANEXO DA VACA SECADurante o período de secado, ademais do tratamento ade-cuado, hai que poñer especial atención noutros puntos crí-ticos para o animal13:

Instalacións e hixiene. As vacas secas deben contar cun aloxamento (patio, prado, curral) especí�co para elas, onde teñan su�ciente espazo e acceso a comedeiros e bebedoiros. O ideal é dispor de dous lotes e separar os animais en pre-parto (ideal polo menos 10 días antes do parto) para que reciban unha dieta adecuada ao seu estado.

Alimentación. Non cabe dúbida de que a alimentación da vaca seca xoga un papel crítico na produción de leite, fertilidade e problemas metabólicos da seguinte lactación. O asesoramento dun experto en nutrición é a mellor op-ción para asegurar que as necesidades metabólicas e nu-tricionais dos animais están cubertas e se achegan os su-plementos vitamínicos e minerais necesarios. A condición corporal merece unha especial atención e nas vacas secas debe ser de 2,5-3.

BIBLIOGRAFÍA 1.- Smith, K.L., D.A. Todhunter. �e physiology of mammary gland during the dry period and the relationship to infection. 1982. Proc. Annu. Mtg. Natl. Mastitis Counc., p. 87.

2.- Green, M.J., L.E. Green, G.F. Medley, Y.H. Schukken, and A.J. Bradley. 2002. In¢uence of dry period bacterial intramammary infection on clinical mastitis in dairy cows. J. Dairy Sci. 85:2589-2599.

3.- Eberhart, R.J. 1986. Management of dry cows to reduce mastitis. J. Dairy Sci. 69: 1721-1932.

4.- Gruet, P., P. Maincent, X. Berthelot, V. Kaltsatos. 2001. Bovine mastitis and intramammary drug delivery: re-view and perspectives. Adv. Drug Deliv. Rev. 50: 245–259.

5.- NMC Factsheet - Dry Cow �erapy [revised 2006].6.- Halasa, T., M. Nielen, T. van Werven, H. Hogeveen.

2010. A simulation model to calculate costs and bene�ts of dry period interventions in dairy cattle. Livestock Sci. 129: 80-87.

7.- Dingwell, R.T, D. F. Kelton, and K. E. Leslie. 2003. Management of the dry cow in control of peripartum disease and mastitis. Vet. Clin. Food Anim. 19:235-265.

8.- Schukken, Y.H., D. J. Wilson, F. Welcome, L. Garrison-Tikofsky, R. N. Gonzalez. 2003. Monitoring udder health and milk quality using somatic cell counts. Vet. Res. 34: 579–596.

9.- Nordlund, K.V. and N.B. Cook. 2004. Using herd records to monitor transition cow survival, productivity, and health. Vet. Clin. Food Anim. 20: 627–649.

10.- Halasa, T., M. Nielen , A. C. Whist and O. Øs-terås. 2009. Meta-analysis of dry cow management for dairy cattle. Part 2. Cure of existing intramammary in-fections. J. Dairy Sci. 92:3150–3157.

11.- Halasa, T. O. Østerås , H. Hogeveen , T. van Wer-ven and M. Nielen. 2009. Meta-analysis of dry cow ma-nagement for dairy cattle. Part 1 Protection against new intramammary infections. J. Dairy Sci. 92 :3134–3149.

12.- Petzer, I.M., D.C. Lourens, T. J. van der Schans, J. C. Watermeyer, R. van Reenen, G.H. Rautenbach and P. �ompson. 2009. Intramammary infection rate during the dry period in cows that received blanket dry cow the-rapy: e°cacy of 6 di±erent dry-cow intra-mammary an-timicrobial products. Tydskr. S. Afr. Vet. Ass. 80: 23–30.

13.- K. Leslie. 1999. Mastitis prevention strategies for the dry period. Proc. Reg. Mtg. Natl. Mastitis Counc. p. 35.

Durante o período de secado, as vacas secas deben contar cun aloxamento específico para elas



SANIDADE68

A gravidade dos problemas derivados da aparición de resistencias aos antiparasitarios, unido á crecente preocu-pación da sociedade polas consecuencias que ten a utiliza-ción xeneralizada de substancias químicas na agricultura, tanto sobre produtos de orixe animal coma no ambiente, motivan a busca de métodos de control alternativos para evitar as infeccións parasitarias.

PARASITISMOS NO GANDO VACÚN DE LEITEA utilización de forraxes propias saliéntase como unha medida para a redución do custo de produción de leite, sinalándose como vantaxes que as explotacións poden che-gar a ser máis sostibles e competitivas, ademais de que se contribúe a diminuír a contaminación ambiental. Isto non sempre resulta doado e en ocasións cómpre incrementar a base territorial (maior unidade de super�cie por animal),

O consumo mundial de leite e doutros produtos lácteos (leite evaporado, de sabores, condensado e leite infantil) incrementarase cunha taxa media anual do 2,2% durante os próximos anos, segundo se desprende de estudos realizados por empresas de procesado e envasado de alimentos. Non obstante, os animais en pastoreo poden inxerir diferentes formas de propagación de parasitos (ooquistes, ovos, larvas, quistes etc.), responsables de danos que se traducen en mermas da produtividade.

que se dedicará á produción das forraxes ou ben ao mante-mento de animais en pastoreo.

En diversos traballos desenvolvidos en gando vacún ga-lego comprobouse unha notable presenza de ooquistes de Cryptosporidium e Eimeria no vacún en intensivo. Pola con-tra, en réximes extensivos ou semiextensivos increméntase o risco de padecer algunhas infeccións por helmintos, espe-cialmente trematodos e nematodos (estronxilados), debido a que nos prados atópanse ovos, quistes e larvas de parasitos que contaminan a herba e a auga, por iso estes animais rexis-tran a prevalencia máis elevada (Arias et ál., 2011).

Arias, M.S.; Piñeiro, P.; Cazapal-Monteiro, C.; Miguélez, S.; Rodríguez, I.; Lago, P.*; Fernández, M.; Gómez, D.; Hernández, J.A.; Romasanta, A.Grupo COPAR (GI-2120). Parasitoloxía e Enfermidades Parasitarias. Facultade de Veterinaria. Campus de Lugo. Universidade de Santiago de Compostela. *Piensos NANFOR, Padrón (A Coruña)

GANDO VACÚN DE LEITE E OS PARASITISMOS

En réximes extensivos ou semiextensivos increméntase o risco de padecer algunhas infeccións por helmintos, debido a que nos prados atópanse ovos, quistes e larvas de parasitos que contaminan a herba e a auga

AFRIGA104_parasitismos_gal.indd 68 21/05/2013 23:33


sanidade 69

www.masterenproduciondeleite.esinformacion@masterenproduciondeleite.es

No caso de trematodoses parasitarias, coma a fasciolose e a paramfistomose, a larva que sae do ovo ten que ato-par un pequeno caracol que vive nos regatos ou en zonas anegadas (Galba truncatula) para poder continuar o seu ci-clo vital. Pasado un tempo, dos caracois infectados saen as cercarias, que teñen unha cola longa coa que nadan ata que atopan plantas, pedras ou simplemente a superficie da auga, perden a cola e segregan unha substancia viscosa que as converte en metacercarias. As vacas inféctanse con me-tacercarias cando comen herba ou beben auga.

O ciclo biolóxico xeneralizado para os nematodos para-sitos comeza cando as formas adultas, localizadas no trac-to gastrointestinal, liberan ovos que pasan ao medio coas feces das vacas. No chan, dos ovos saen pequenas larvas que van medrando e mudando a súa cuberta, ata que se desenvolven ata o estadio de larvas infectivas (larvas 3) que deixan as feces e se moven entre a herba, sendo inxeridas polos animais cando pastan.

En calquera caso, a epidemioloxía das infeccións parasi-tarias está determinada esencialmente pola contaminación do medio cos ovos dos parasitos e polas condicións am-bientais –temperatura e humidade fundamentalmente–, que permiten a supervivencia das fases contaminantes no ambiente. Polo tanto, aínda que o emprego de antiparasita-rios resulta clave na redución das parasitoses, é moi impor-tante diminuír o nivel de contaminación dos pastos para previr as reinfeccións no gando en pastoreo.

A administración de tratamentos farmacolóxicos mello-ra de maneira temporal a saúde e a condición dos animais ao reducir ou eliminar a carga parasitaria que os infecta, pero hai que ter en conta que a maior parte só se pode administrar en período de secado, polo que a súa eficacia resulta reducida, xa que os animais non tratados seguirán eliminando formas parasitas que provocarán a reinfección dos animais, de xeito que se fará necesario volver a aplicar fármacos.

A pesar de que moitos medicamentos non se poden utilizar en vacas en lactación, nalgunhas explotacións as desparasitacións son excesivas ou fanse con produ-tos non axeitados. Tamén é frecuente a subdosificación, resultado de non coñecer o peso do animal ou dunha inmobilización incorrecta. Todas estas situacións con-tribúen á aparición de parasitos resistentes a diferen-tes compostos. Resulta tamén preocupante que algúns residuos da súa metabolización, eliminados a través das feces, son prexudiciais para insectos coprófagos, o que afecta á degradación do esterco e, deste modo, á fertili-zación do chan.

O procedemento máis axeitado para evitar as infeccións parasitarias é a utilización de fármacos antiparasitarios ao tempo que se aplican medidas para diminuír a presenza de formas infectivas nos pastos. Ata o momento, as medidas máis empregadas consisten na rotación de pastos ou a al-ternancia de especies animais nas pradeiras.

AFRIGA104_parasitismos_galego.indd 69 27/05/2013 09:22


SANIDADE70

modo os cabalos só teñen que ser desparasitados unha vez por ano, fronte ás catro veces por ano que se viñan facendo ata entón (Paz-Silva et ál., 2011).

Nun experimento similar levado a cabo con vacas en pastoreo que eliminaban ovos de trematodos, a adición de fungos ovicidas directamente sobre as feces proporcionou uns resultados moi prometedores, observándose a redución da viabilidade do 50% dos ovos.

Xa se mencionou previamente que os animais eliminan formas parasitarias nas feces, polo que parece axeitado poñer en contacto directo as esporas dos fungos e os pa-rasitos no solo. Para isto, considerouse que a súa adminis-tración xunto co alimento podería ser unha boa medida. Co obxectivo de establecer se as esporas poden resistir o paso a través do aparato dixestivo dos animais e saír nas feces xunto coas formas parasitarias, procedeuse á súa adición ao penso que se lles dá a ruminantes e équidos silvestres do parque zoolóxico Marcelle Natureza (Outei-ro de Rei, Lugo). Logo de máis dun ano non houbo que administrar antiparasitarios convencionais salvo nalgún caso puntual.

Á vista destes resultados considerouse a posibilidade de fabricar penso que vehiculase as esporas e así asegurarnos da súa presenza no solo. Actualmente, en colaboración con Nanta (Nutreco, España), estamos levando a cabo diversos experimentos orientados á elaboración de concentrados para cabalos e gando vacún. Xa se ten demostrado que as esporas dos fungos resisten as temperaturas que se usan habitualmente na fabricación destes concentrados comer-ciais e que permanecen estables e viables durante máis de seis meses no produto �nal. Despois de alimentar cabalos con este penso, acadáronse resultados similares aos comen-tados anteriormente coa vertedura directa no prado.

EXPECTATIVASEstanse a considerar outras alternativas, coma a homeopa-tía (García Romero et ál., 2002) e tamén o que se coñece coma control biolóxico, utilizando organismos (principal-mente bacterias e fungos) antagonistas naturais dos para-sitos.

Na actualidade, as maiores posibilidades de éxito estan-se obtendo con fungos que se atopan de maneira natural no chan (fungos sapró�tos inocuos) e que se desenvolven só cando atopan parasitos porque deles acadan a achega necesaria de enerxía e nitróxeno. Algúns empezáronse a empregar xa nos anos 50 para controlar �toparasitos.

A partir de mostras de feces de animais e de mostras do solo de diferentes explotacións de gando doméstico, na Cátedra de Parasitoloxía da Facultade de Veterinaria de Lugo illáronse e identi�cáronse varios fungos con activi-dade parasiticida cos que se están a desenvolver ensaios de control biolóxico. En concreto, estase a traballar con fun-gos nematófagos, máis coñecidos coma atrapa-nematodos (Paz-Silva et ál., 2011), porque son quen de formar trampas no solo coas que capturan as larvas de nematodos (efecto larvicida). O fungo forma redes de hifas e aneis nos que quedan retidas as larvas de diferentes nematodos gastroin-testinais estronxilados (imaxe 1). Outros dos fungos illados teñen marcado efecto ovicida, polo que resultan útiles fron-te a trematodos coma Fasciola ou Paramphistomum (Piñeiro et ál., 2012). Neste caso, as hifas crecen na presenza destes ovos, penetran a súa cuberta e destrúenos (imaxes 2 e 3).

Tendo en conta que os fungos forman esporas para a súa supervivencia, consideráronse dúas posibilidades para a súa distribución:

- Directamente sobre prados (aspersión).- Mesturados co penso que reciben os animais.

En prados nos que pastaban cabalos de Pura Raza Ga-lega (Granxa Gayoso Castro, dependente da Deputación Provincial de Lugo, en Castro de Ribeiras de Lea) ver-téronse diferentes solucións acuosas de esporas de fungos nematófagos. Os resultados acadados mostraron que deste

NA ACTUALIDADE ESTANSE A CONSIDERAR ALTERNATIVAS COMA A HOMEOPATÍA E O CONTROL BIOLÓXICO, UTILIZANDO ORGANISMOS (PRINCIPALMENTE BACTERIAS E FUNGOS) ANTAGONISTAS NATURAIS DOS PARASITOS

Imaxe 2. Fungo atravesando a cuberta dun ovo

Imaxe 1. Larva de nematodo gastrointestinal atrapada polo micelio (conxunto de hifas)


(eprinomectina)

®

Cero ordeños

pub_merial.indd 1 18/05/2013 12:42


SANIDADE72

Información suxeita ás condicións xerais, particulares e especiais de cada póliza, así como ás condicións de subscrición.SegurCaixa Adeslas, S.A. de Seguros e Reaseguros. VidaCaixa, S.A. de Seguros e Reaseguros. Caixabank, S.A., operador de banca-seguros exclusivo de VidaCaixa, S.A., con CIF A-58333261, e autorizado de SegurCaixa Adeslas, S.A., con CIF A-28011864, inscrito no rexistro administrativo de mediadores da DXSFP co código C0611A08663619, e autorizado para a distribución de seguros CASER, en virtude do convenio de distribución entre VidaCaixa e CASER.

www.laCaixa.es/agrocaixa

Seguros agrarios

Protexa a súa explotación agraria

En ”la Caixa” ofrecémoslle unha extensa gama de seguros especificamente pensada para cubrir os riscos que poidan xurdir no día a día da súa explotación agraria.Así, poderá asegurar os ingresos da súa colleita e do seu gando, cubrirá os riscos do seu negocio e garantirá a súa protección, a da súa familia e mais a dos seus traballadores.

AgroCaixa

Ti es a Estrela[ [

Prensa 174X124 SegAgrarios gal.indd 1 10/05/12 09:25

CONSIDERACIÓNS FINAISEn condicións naturais, no solo ten lugar unha situación de equilibrio entre formas parasitarias que poden infectar os animais e algúns organismos (fungos, bacterias etc.) que se alimentan deles. Con obxecto de acadar bos rendementos, as terras precisan de distintos labores (aradura, roturado etc.) que ás veces alteran as condicións de desenvolvemento de fungos e bacterias, polo que as fases infectivas dos parasitos sobreviven durante moito tempo e constitúen un risco para a saúde dos animais. Aínda que existen diferentes posibili-dades, a incorporación de esporas de fungos no concentrado alimentario que reciben os animais podería ser o mecanismo máis axeitado para a súa distribución (Arias et ál., 2012).

AGRADECEMENTOSÁ Xunta de Galicia (Consellería de Innovación e Indus-tria, 10MDS261023PR, 07MDS021261PR), ao Mi-nisterio de Economía e Competitividade (AGL2012-34355), á Deputación Provincial de Lugo e a pensos NANTA.

BIBLIOGRAFÍAArias, M., Sánchez-Andrade, R., Suárez, J.L., Piñeiro, P., Fran-cisco, R., Cazapal-Monteiro, C., Cortiñas, F.J., Francisco, I., Ro-masanta, A., Paz-Silva, A. (2011). Parasitic diseases in livestock under di�erent farming practices: possibilities for their control. En: M. Tariq Javed (Ed.), Livestock: Rearing, Farming Practices and Diseases. Hauppauge NY: Novapublishers; 150-171.

Arias, M.S., Súarez, J., Cortiñas, F. J., Francisco, I., Súarez, J. L., Romasanta, A., Cazapal-Monteiro, C., Sánchez-Andrade, R., Paz-Silva, A. (2012). Restoration of fungal biota in the soil is essential to prevent infection by endoparasites in grazing ani-mals. En: Fungi: Types, Environmental Impact and Role in Di-sease. A. Paz-Silva y M.S. Arias (Ed). Nova Science Publishers, Hauppauge, NY, USA.

García Romero, C., Corchero, J., Valcárcel, F., Rojo-Vázquez, F.A. (2002). Control Biológico. En: Tratamiento de las endopa-rasitosis del ganado ovino y caprino. Ovis, 80: 63-72.

Paz-Silva, A., Francisco, I., Valero-Coss, R.O., Cortiñas, F.J., Sánchez, J.A., Francisco, R., Arias, M., Suárez, J.L., López-Are-llano, M.E., Sánchez-Andrade, R., Mendoza de Gives, P. (2011). Ability of the fungus Duddingtonia �agrans to adapt to the cya-thostomin egg-output by spreading chlamydospores. Veterinary Parasitology, 179: 277-282.

Piñeiro, P.; Sanchís, J.; Miguélez, S.; Rodríguez, M.I.; Suárez, J.L.; Cazapal-Monteiro C.; Paz-Silva, A.; Arias M.S.; Sánchez-Andrade, R. Control of trematode infection can be improved by means of soil fungi. (2012). XXVII Congreso Nacional de la Sociedad Italiana de Parasitología (SOIPA). Mappe Parassitolo-giche, 18: 85. 26-29, junio. Alghero, Italia.

Imaxe 3. Ovo de trematodo parasito

desfeito pola acción do fungo


Para este ano 2013 dest‡case como principal novidade a inclusi—n dos sementais de aptitude c‡rnica con carta que, a’nda que son re-produtores, a efectos do seguro considŽranse un tipo de animal dis-tinto, asegurables a un valor superior ao resto de reprodutores. Para poder asegurar este tipo de animais, a explotaci—n deber‡ ter polo menos o 70% dos seus sementais con carta xeneal—xica, en cuxo caso deber‡n asegurar todos os sementais neste tipo.

ƒ importante lembrar que existen tres opci—ns de aseguramento: ÒAÓ, para todos os animais e sistemas de manexo; ÒBÓ, para todos, excepto para touros e recr’a de xovencas; e ÒCÓ, unicamente para animais de aptitude l‡ctea. Independentemente da opci—n elixida, que inclœe os riscos asegurables da garant’a b‡sica (accidentes e enfermi-dades como febre aftosa e encefalopat’a esponxiforme bovina), o gandeiro pode contratar ademais unha serie de garant’as adicionais en funci—n do sistema de manexo e tipo de animais que posœa na sœa explotaci—n, como Ž a s’ndrome respiratoria bovina, o meteorismo, o carbunco, varias enfermidades, saneamento gandeiro, saneamento extra e pastos estivais e invernais.

DiferŽncianse dous tipos de animais: os reprodutores, que inclœen os sementais, as femias reprodutoras, touros maiores e xovencas de centros de recr’a, e os animais de recr’a, que inclœen os animais de ambos os sexos que non son reprodutores e os touros menores e xatas de centros de recr’a. Son asegurables todas as explotaci—ns que

O gandeiro interesado neste seguro pode solicitar m‡is informaci—n ‡ ENTIDA-DE ESTATAL DE SEGUROS AGRARIOS, r/ Miguel Anxo 23, 5» planta, 28010 MADRID, con telŽfono 91.347.50.01, fax 91.308.54.46, correo electr—nico: [email protected] e a travŽs da p‡xina web www.enesa.es. E, sobre todo, contactando co seu Tomador do Seguro ou co seu Mediador, xa que estes est‡n m‡is pr—ximos e p—denlle aclarar cantas dœbidas se lle presen-ten antes de realizar a p—liza e posteriormente asesoralo en caso de sinistro.

ENTIDAD ESTATAL DE SEGUROS AGRARIOS (ENESA) INFORMA:

SEGURO DE EXPLOTACIîN DE GANDO VACòN REPRODUTOR E DE RECRêA

Desde o 15 de xaneiro e durante todo o ano 2013 est‡ aber to o per’odo de contrataci—n do seguro de explotaci—n de gando vacœn reprodutor e de recr’a do plan 2013, tanto para explotaci—ns de gando de aptitude c‡rnica como de aptitude l‡ctea, touros e recr’a de xovencas, con pequenos cambios con respecto ao plan anterior.

teñan asignado un código de explotación REGA, que identifiquen individualmente as sœas reses e que as rexistren no Libro de rexistro adecuadamente.

O Ministerio de Agricultura, Alimentaci—n e Medio Ambiente, a travŽs de ENESA, subvenciona ao asegurado cunha porcentaxe sobre o custo neto do seguro, que se desconta no mesmo momento de realizar a p—liza e que Ž diferente segundo sexa vacœn para carne ou para leite.

Li–as

% de subvenci—n de ENESA

Base ColectivaCaracte-r’sticas do asegurado

Renova-ci—n de contrato

Agrupaci—n de Defensa

Sanitaria Gandeira

Sub-venci—n

total

Vacœn reprodutor e recr’a (carne)

8 5 10 3 - 26

Reprodutor e re-cr’a (leite)

17 5 10 3 5 40

ENTIDAD ESTATAL DE SEGUROS AGRARIOS (ENESA)


publi_enesa.indd 73 21/05/2013 23:34


NUTRICIÓN74

Este índice repórtanos a cantidade de leite producido por cada kg de materia seca inxerido e, aínda que é un índi-ce técnico, permítenos obter unha valoración da e�ciencia ou rendibilidade económica do día a día da granxa.

Se queremos valorar o estado económico da nosa explo-tación, teremos que ter en conta tanto ingresos coma gas-tos para establecer os obxectivos aos cales podemos dirixir-nos. Como os ingresos dependerán dos prezos de mercado sobre os que nós non podemos actuar, a nosa única vía de aumentar o bene�cio será a través da redución de custos ou, en todo caso, a optimización dos mesmos.

A alimentación supón máis da metade dos custos diarios para a produción de leite. Ademais é un custo variable, o que signi�ca que poderemos efectuar modi�cacións sobre el e obter bene�cios rapidamente, non coma ocorre con outros custos �xos onde a nosa marxe de manobra se verá reducida considerablemente. Por iso, aqueles índices téc-nicos que inciden directamente sobre os custos de alimen-tación congregarán o maior uxo de diñeiro circulante e,

Cando falamos de índices técnicos e custos de produción, podemos valorar diferentes parámetros que nos permitirán coñecer a realidade da nosa granxa. Existen moitos puntos críticos nunha explotación leiteira que influirán no resultado económico final, pero un dos que nos dá maior información sobre o rendemento produtivo é a Eficiencia Alimenticia ou índice de conversión de materia seca a leite.

Roberto C. Fernández ÁlvarezVeterinario asesor de explotacións leiteiras

VALORACIÓN DA EFICIENCIA ALIMENTICIA EN VACÚN LEITEIRO

por tanto, serán unha das principais preocupacións a curto prazo para o produtor.

De forma práctica a nivel de campo, o principal obxecti-vo tanto para o produtor coma para o técnico nutricionista será obter o maior rendemento económico sobre os cus-tos de alimentación, ou, dito doutra forma, obter a maior produción de leite posible a partir da comida ofrecida aos animais. E aquí é onde nos atopamos coa e�ciencia de con-versión de materia seca a leite.

Sobre a e�ciencia de conversión obtida actuarán moi-tos factores tanto do rabaño coma do tipo de alimento ou as instalacións, polo que debemos coñecelos e saber como manexalos para tentar que o devandito índice nos dea o máximo rendemento posible.

AFRIGA104_indice_materia_seca.indd 74 17/05/2013 08:22


NUTRICIÓN 75

Practicamente calquera factor que afecte á vaca de forma orgánica ou metabólica terá un efecto máis ou menos pro-nunciado sobre o seu rendemento á hora de producir leite. Aqueles que melloran o seu benestar aumentarán a produ-tividade, mentres que aqueles nocivos para a vaca suporán unha perda considerable de produción.

Pero entre todos os factores, os que maior repercusión teñen sobre o resultado da conversión de materia seca a leite virán determinados polo estado produtivo do ani-mal e o tipo de ración ofrecida. Centrarémonos nestes dous parámetros para manexar e deseñar os nosos progra-mas de alimentación e, deste xeito, maximizar a e�ciencia produtiva.

DE MEDIA, UN RABAÑO ESTÁNDAR DE VACAS HOLSTEIN, ONDE OS DÍAS EN LEITE ESTEAN COMPRENDIDOS ENTRE OS 150 E 180 DÍAS, TERÁ UNHA CONVERSIÓN DE 1,50 A 1,55 (1,5 LITROS POR CADA KG DE MATERIA SECA QUE INXIREN)

A conversión de materia seca a leite é un dos índices que maior información nos reporta sobre a eficiencia produtiva do noso rabaño

Todos os factores que inflúen no benestar das vacas tamén repercutirán sobre a eficiencia produtiva do rabaño



NUTRICIÓN76

Con todo, os seus índices de conversión son similares aos desas vacas.

Estes valores de conversión son bastantes estables du-rante cada fase da lactación, polo que non poderemos in-�uír neles de forma directa. Non podemos facer que unha vaca que parise hai un ano obteña unha conversión de 1,80, sendo necesario actuar sobre outros factores para aumentar a produción de leite.

Este é un factor determinante que nos porá un teito produtivo establecido en función da raza dos animais e a súa predisposición xenética. Non poderemos actuar sobre el nin modicalo. Con todo, sérvenos de referencia para establecer obxectivos reais de produción e saber ata onde podemos chegar coas nosas vacas, á vez que valoramos se o sistema empregado na nosa granxa está a alcanzar o máxi-mo rendemento produtivo.

A eciencia produtiva segundo a fase de lactación per-mitiranos organizar grupos produtivos e rendibilizar os nutrientes empregados. O loteado de animais débese facer en función dos seus días en leite, agrupándoos segundo a eciencia produtiva.

Cando facemos lotes de produción podemos expoñer es-tratexias nutritivas en función do benecio esperado. Así, os nutrientes máis caros utilizaranse nos grupos de pos-parto e pico de lactación, xa que é onde maior produción de leite obteremos por quilogramo de materia seca utiliza-da. Mentres que os lotes de baixa eciencia alimentaranse con nutrientes máis baratos que nos permitan �exibilizar os custos.

Tomando como referencia unha forraxe coma a alfalfa, os custos de alimentación serán os mesmos se adminis-tramos 1 kg por vaca e día nun rabaño de 100 vacas en muxido que se utilizamos 3 kg soamente no terzo do ra-baño que menos días en leite teña. Con todo, no segundo suposto, o retorno de investimento será maior porque eses animais aumentarán moito máis a produción ao empregar esta forraxe de forma máis eciente, reducindo os custos por litro de leite producido.

ESTADO PRODUTIVO DOS ANIMAIS Non todas as vacas do rabaño converterán da mesma ma-neira a materia seca que inxiran a leite. De media, un raba-ño estándar de vacas Holstein, onde os días en leite estean comprendidos entre os 150 e 180 días, terá unha conver-sión de 1,50 a 1,55 (1,5 litros por cada kg de materia seca que inxiren). Todos os valores por debaixo de 1,45 ou 1,4 debemos tomalos como baixos, e teremos que expor cal é a posible causa de perda de eciencia produtiva.

Cando se realizan máis de dous muxidos ou se em-pregan mecanismos robotizados poden existir pequenas variacións nestes parámetros, aínda que o patrón de con-versión é similar.

Agora ben, se estes valores se analizan en función do es-tado produtivo de cada animal atoparémonos con que:

As vacas recentemente paridas e en pico de produción alcanzarán conversións en torno ao 1,85 ou 1,90.

As vacas en metade de lactación estarán próximas ao 1,5, que será a media do rabaño.

As vacas en cola de lactación próximas ao secado, ou que teñan moitos días en leite e non estean preñadas, estarán en valores de 1,10 ou 1,15.

DURANTE OS SEUS PRIMEIROS MESES DE LACTACIÓN, AS VACAS SON MOITO MÁIS EFICACES PRODUCINDO LEITE E, POR TANTO, É NESE PERÍODO ONDE DEBEMOS APLICAR OS PROGRAMAS MÁIS CUSTOSOS DE ALIMENTACIÓN, XA QUE NOS REPORTARÁN BENEFICIOS MOI SUPERIORES

1,9

Litro

s de

leite

1,5

0 180 360

1,1

Días en leite

Media de conversión materia seca/leite en función do esta-do produtivo

Así, vemos que cunha inxestión de 21 kg de materia seca unha vaca durante os primeiros meses tras o parto pode producir uns 39 litros de leite, mentres que unha vaca con 280 días en leite producirá soamente 23 litros comendo a mesma cantidade de alimento. Isto demóstranos que duran-te os seus primeiros meses de lactación as vacas son moito máis ecaces producindo leite e, por tanto, é nese período onde debemos aplicar os programas máis custosos de ali-mentación, xa que nos reportarán benecios moi superiores.

Nos animais de primeira lactación, a súa produción é menor debido á menor capacidade de inxestión de materia seca que presentan se os comparamos con vacas adultas.

A eficiencia de conversión variará ao longo da curva de lactación dos animais


ENERMILK: Para aprovechar toda la ENERGÍA de la ración.

PROTEOMILK: Aprovecha toda la PROTEÍNA de la ración y reduce la urea en leche.

METAMILK: Permite un mejor aprovechamiento de la FIBRA de los forrajes.

Reduce la formación de metano aumentando la formación de propiónico.

Reduce el efecto invernadero provocado por la producción de metano.

Asegura una mejor conversión de la fibra en glucosa disponible, aumentando el rendimiento de la ración.

Favorece la accesibilidad de los nutrientes de las fibras.

Reduce la degradabilidad de las proteínas en el rumen.

Aumenta la proteína by-pass de toda la ración de forma natural.

Reduce la tasa de amoniaco en rumen y baja la tasa de urea en leche, disminuyendo los problemas vinculados con el exceso de nitrógeno y amoniaco: sobrecarga de hígado, células somáticas, problemas de reproducción…

Mejora la transformación de la energía de los cereales en glucosa disponible para los microorganismos del rumen, aumentando el rendimiento de la ración.

Disminuye el nivel de ácido láctico, reduciendo el riesgo de acidosis subagudas que suelen provocar las raciones ricas en cereales.

Previene la aparición de acetonemia en los animales más productores.

Alarga la curva de máxima producción.

Innovaciones ganaderas

Aproveche todo el potencial de su ración Aproveche todo el potencial de su ración

PROMILK es la primera gama en base a ACEITES ESENCIALES ESPECÍFICOS para aprovechar cada uno de los pilares de la ración: ENERGÍA, PROTEÍNA Y FIBRA.

MEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHEMEJORE SU PRODUCCIÓN DE LECHE

CONSÚLTENOS PARA SABER CUAL ES EL PRODUCTO QUE MEJOR SE ADAPTA A SU RACIÓN

C/López de Aranda 35, 28027 Madrid | Tel.: (+34) 91 2187046 | www.grupoinnofarm.com

pub_innofarm.indd 77 17/05/2013 04:12


NUTRICIÓN78

Canto maior sexa o tamaño do animal, maior capaci-dade terá de inxerir �bra sen que afecte negativamente á inxestión total da ración. As primíparas terán inxestións inferiores ás das vacas adultas porque o seu peso vivo ta-mén é inferior.

Unha boa recomendación é que cando se expoñan as ra-cións na granxa, ademais de calcular a porcentaxe de FND que levará a ración, tamén se teña en conta a súa cantidade total por vaca e día, o que, segundo o peso das nosas vacas, nos permitirá valorar se están altas ou baixas na relación �bra/enchedura ruminal.

Unha vez que teñamos ben de�nidas as achegas de FND e o volume de enchedura do rume, poderemos xogar coa dixestibilidade das forraxes para maximizar a inxestión de materia seca. Canto maior sexa a dixestibilidade das fo-rraxes, máis poderemos achegarnos á máxima enchedura ruminal sen perder produción leiteira. E, pola contra, se traballamos con forraxes pouco dixeribles ou con �bra moi dura, debemos buscar racións con contidos baixos en �bra, xa que este nutriente permanecerá moito tempo no rume ata conseguir dixerirse.

Tras esta exposición quero lembrar que un dos obxec-tivos principais das racións para vacas leiteiras é manter o rume san e completamente funcional. Aquelas racións de�cientes en �bra, ou que non teñan un efecto de �bra efectiva adecuado que estimule a ruminación, conseguirán elevar as producións nun primeiro momento polo seu rápi-do paso ruminal e a súa alta inxestión de materia seca. Pero isto é un estado pasaxeiro, xa que en pouco tempo atopa-rémonos con trastornos ruminais severos coma a acidose.

Por iso, nunca debemos antepoñer a inxestión de ma-teria seca á saúde ruminal, lembremos que traballamos con ruminantes e non con monogástricos. Un rume san permitiranos alcanzar os máximos produtivos do animal sempre que manexemos adecuadamente a súa alimenta-ción. Buscaremos a inxestión máxima de materia seca sen comprometer as funcións dixestivas.

Doutra banda, a saciedade metabólica estará condi-cionada a sinais orgánicos que reducen o apetito, moitas veces producidos polo tipo de ingredientes da ración ou a súa concentración. Daquela, encontrarémonos con que ingredientes coma as graxas poden reducir drasticamente a inxestión dos alimentos se superan uns límites tolerables.

Todos os ingredientes que poidan producir sinais de sa-ciedade e reducir a inxestión deberán ser manexados den-tro dos límites adecuados de incorporación ás mesturas para manter unha inxestión adecuada.

INXESTIÓN DE MATERIA SECA Este é o outro factor importante que debemos valorar se queremos que os nosos animais alcancen o máximo de e�-ciencia produtiva.

Vimos que a conversión por cada kg de materia seca inxerida é estable en función do estado produtivo das no-sas vacas. A partir de aí, se nós alcanzamos o máximo de conversión en cada etapa produtiva e queremos aumentar aínda máis a produción de leite mantendo estables as ache-gas de nutrientes, o único parámetro sobre o que podere-mos actuar son os quilogramos de materia seca que a vaca inxire. A maior inxestión coa mesma conversión, máis leite producido. De media no rabaño conseguiremos un litro e medio de leite por cada kg de materia seca a maiores da ración diaria que se coman as nosas vacas.

Tomando como base que as racións deben estar equi-libradas e non presentar de�ciencias en ningún nutriente esencial que limite o teito produtivo, os nosos esforzos de-ben encamiñarse a maximizar a inxestión de materia seca por animal. E esta inxestión virá determinada por dous procesos (Forbes, 1996), a enchedura ruminal e a sacieda-de metabólica.

A enchedura ruminal basicamente dependerá da acumu-lación de �bra no rume, e máis concretamente da Fibra Neutro Deterxente (FND). Que a FND se acumule ou non no rume estará condicionado á súa achega na ración e á súa dixestibilidade. Desta forma, a inxestión de mate-ria seca aumentará cando a achega de FND á ración sexa baixa ou a súa dixestibilidade moi elevada, xa que en ambos os dous casos a velocidade de paso ruminal dos alimen-tos será moito maior e poderán inxerir máis alimento nun mesmo período de tempo.

A enchedura ruminal óptima estímase no 1,2% do peso vivo do animal en forma de FND, conseguindo un tránsito regular da �bra sen interaccións negativas coa inxestión de materia seca. Pero cando a inxestión supera o 1,4 ou 1,5% do peso vivo en forma de FND comezaremos a ver efectos negativos sobre a inxestión diaria dos animais e, por tanto, reducirase a súa capacidade para producir leite.

Táboa 1. Algúns factores que inflúen sobre a inxestión de materia secaExceso de fibra na ración Diminúe

Exceso de graxas engadidas Diminúe

Mesturas húmidas ou moi secas Diminúe

Forraxes pouco dixeribles Diminúe

Ensilados mal fermentados Diminúe

Bo picado da mestura Aumenta

Palatabilidade da mestura Aumenta

Frecuencia de arrimado da comida Aumenta

Cow comfort Aumenta

Tamaño do animal Aumenta

O noso obxectivo debe ser estimular a máxima inxestión de materia seca para conseguir producións altas e eficientes



NUTRICIÓN 79

FORMULACIÓNS PRÁCTICASUnha vez que temos claro o concepto de E�ciencia Ali-mentaria nas nosas vacas, e cales son os parámetros que condicionan o seu resultado �nal, xa poderemos aplicar de forma práctica este concepto ao noso traballo diario de campo.

Este parámetro permitiranos tomar decisións e expo-ñer estratexias alimenticias en función do estado xeral da granxa.

De forma rutineira empregarémolo para:• Coñecer a e�ciencia produtiva do rabaño.• Valorar os ingredientes por conversión a leite e non só en

base a prezo bruto.• Valorar cando existe un cambio de ración se perdemos

ou gañamos e�ciencia.• Valorar economicamente o rendemento de novas fo-

rraxes ou ingredientes incluídos na ración.• Valorar a dixestibilidade de forraxes e ensilados.• Suplementar os animais de maior conversión do rabaño.• Organizar lotes produtivos.• Organizar racións por lotes.• Formular racións en función dos días en leite e as súas

variacións ao longo do ano.

Unha vez que nos afagamos ao seu emprego, será unha ferramenta imprescindible no día a día da nosa explota-ción que nos permitirá aumentar a e�ciencia alimentaria e maximizar a produción.

O picado da mestura influirá na cantidade de materia seca que inxire a vaca. As cribas da Universidade de Pensilvania son unha boa forma de valorar o devandito picado

A frecuencia de arrimado da comida estimulará a inxestión de alimento

*El precio no incluye IVA, montaje y transporte

c o m e r c i a l @ f a r m - l i n e . c o m España - (0034) 655.530.711 Portugal - (00351) 915.313.080

Promoción

group

Cobertizo 10,50 metros de ancho x 18 metros de largo 5000€*



PRODUCIÓN80

INTRODUCIÓNA evolución da gandería de leite en Galicia seguiu nos últimos anos un patrón común ao do resto das cabanas leiteiras do mundo: redución no número de explotacións, redución no número de vacas totais, incremento do nú-mero de cabezas por explotación e importante subida no rendemento leiteiro por vaca (�gura 1).

Figura 1. Evolución da produción por vaca en Galicia

Este artigo é a primeira parte dun traballo de campo realizado en 59 explotacións galegas de alta produción e media produción co obxectivo de estudar os factores que determinan o incremento da produtividade.

Fonte: Africor

Este grande incremento na produtividade ten o seu mo-tor no enorme traballo realizado polo sector produtor en áreas vitais na produción (xenética, alimentación, benestar animal, recría e boas prácticas de manexo xeral dos esta-blos), que levaron ás ganderías produtoras de leite galegas a ser moi competitivas a nivel técnico coas ganderías do resto de España e de Europa.

O aumento da produtividade das explotacións, como a de calquera outra actividade industrial, é básico para man-ter ou incrementar un bene�cio económico nelas; nas cir-cunstancias actuais, cun marco de baixos prezos de leite e cunha escalada galopante dos custos de produción (es-pecialmente os alimentarios), unha maior produtividade, baseada nunha maior e�ciencia de todos os procesos im-plicados na produción de leite, revélase como fundamental para poder manter o proceso produtivo.

Os dous factores anteriormente indicados, baixo prezo do leite e elevado custo de materias primas, determinan de maneira radical o resultado económico das explotacións leiteiras. No entanto, sobre estes dous factores pouca ou nula in�uencia ten o sector produtor; debemos analizar o conxunto de factores nos que si ten unha in�uencia funda-mental o traballo diario nas explotacións e que condiciona de maneira de�nitiva a produtividade das nosas granxas (�guras 2 e 3).

Javier López, Noelia García, Ana Rama, Iván Ansia e Víctor Manrique Servicios Técnicos Seragro SCG

XENÉTICA, EFICIENCIA ALIMENTARIA E MANEXO REPRODUTIVO. CLAVES DA ALTA PRODUCIÓN (I)

Fonte: Africor

Os resultados da próxima xata apóianse en todos os xenes que lográsemos meter nos seus devanceiros

AFRIGA104_producion_remaqueta.indd 80 19/05/2013 08:40


PRODUCIÓN 81

REPARACIÓN Y VENTA DE BÁSCULASPA R A GA N A D E R Í A Y AG R I C U LT U R A

Punto de servicio y venta para España de:

Especialistas en básculas para carros mezcladores, respuestos de pantallas y

células de cualquier marca.

Gavín, nº 5 - 27378 Roás - Cospeito - Lugo Tel.: 982 50 32 78 Móv.: 609 97 40 26 - 610 69 27 43 Fax: 982 50 33 68

[email protected]

Los clientes son nuestro mejor aval, instalamos el sistema de medición y pesaje en todos los carros de la COOPERATIVA OS IRMANDIÑOS

NO PIERDA DINERO EN SU RACIÓN. LA RENTABILIDAD DE LA ALIMENTACIÓN DE SUS VACAS

RADICA EN LA BÁSCULA DE SU CARRO MEZCLADOR

www.electricidadmario.es

NOVEDAD EN ESPAÑA: Sistema de análisis en tiempo

real de la humedad y nutrientes de su ración con control de

tiempos y gastos, corrigiendo automáticamente su ración

dg precisionFEEDINGTM

RADICA EN LA BÁSCULA DE SU CARRO MEZCLADORTenemos la solución

de pesaje para sus

problemas de peso.

Pregúntenos.

XANEIRO

FEBREIRO

MARZO

ABRIL

MAIO

XUÑO

XULLO

AGOSTO

SETEMBRO

OUTUBRO

NOVEMBRO

DECEMBRO

2009

2010

2011

2012

200

250

300

350

400

450

500

550

600

€/t

2009

2010

2011

2012

XANEIRO

FEBREIRO

MARZO

ABRIL

MAIO

XUÑO

XULLO

AGOSTO

SETEMBRO

OUTUBRO

NOVEMBRO

DECEMBRO

150170190210230€/

t 250270290310

OBTER MELLORES ANIMAIS CON MAIOR CAPACIDADE XENÉTICA PARA PRODUCIR PARA OS PRÓXIMOS ANOS É UNHA ACCIÓN QUE DEBEMOS EMPRENDER HOXE

MILLO

H. Soia 44%

Figura 3. Evolución dos prezos das materias primas en Galicia

Fonte: Xunta de Galicia

Fonte: Seragro

Figura 2. Evolución dos prezos do leite en Galicia

Este é o obxectivo do presente traballo: analizar os facto-res que determinan o incremento da produtividade.

Para iso elixíronse 59 explotacións cun total de 5.100 va-cas, que se dividiron en dous grupos:

- Alta produción (31 establos e 2.980 vacas): cunha pro-dución igual ou superior a 34 litros/vaca/día mantidos du-rante un ano.

- Media produción (27 establos e 2.130 vacas): cunha produción entre 28 e 30 litros/vaca/día ao longo do mesmo período.



PRODUCIÓN82

Todas as explotacións teñen ración completa mesturada; os datos de produción obtéñense de Control Leiteiro (co-rrixidos cos datos das visitas rutineiras); de cada unha das explotacións obtense a ración media consumida ao longo do ano (de todas as racións que se consumiron nese perío-do); os datos reprodutivos obtéñense de Gesgando (pro-grama de deseño propio propiedade de Seragro); e com-plétanse os datos xenéticos e de recría con datos de Conafe.

Nestas explotacións analizáronse aqueles factores que nos parecen importantes na produción de leite e que po-den resultar determinantes para incrementar a produtivi-dade das ganderías (xenética, recría, benestar animal, re-produción, alimentación e manexo xeral das explotacións). O obxectivo �nal é ver se hai factores comúns nalgún dos grupos que condicionen a súa produción �nal, así como destacar aquelas peculiaridades que determinan a maior produtividade dalgún dos rabaños e que poidan ser extra-polables á mellora nos resultados produtivos do resto.

XENÉTICAÉ un obxectivo de todos os gandeiros obter xovencas de máis alta produción que as súas nais e conseguir nelas ca-racterísticas de tipo que fagan máis factible o seu manexo para alcanzar altas producións. Isto é o que coloquialmente chamamos traballar na xenética da explotación; de maneira intuitiva sabemos que isto funciona, xa que vemos animais que, no mesmo rabaño e coas mesmas condicións de ma-nexo, producen máis leite que os seus compañeiros.

Conafe, a través dos índices xenéticos para produción de leite, tenta darnos o valor real para produción de cada vaca, independentemente de factores extrínsecos a ela (época en que pare, idade ao parto, climatoloxía, alimentación...). A idea é que, por medio dos índices, poidamos saber o valor real de cada animal para producir leite e a súa capacida-de para transmitir ese valor á súa descendencia, sen contar coas condicións en que vive. Estes valores xenéticos permí-tennos, ademais, comparar os animais de diferentes raba-ños e con distinto manexo para saber per se a verdadeira capacidade para producir leite.

No cadro 1 vemos as mellores vacas de España polo seu valor xenético para produción de leite; isto quere dicir que a primeira vaca nas mesmas condicións de vida (manexo, alimentación, confort...) produciría 2.492 kg de leite máis en 305 días que a vaca media de España, o que signi�ca preto de 8 litros máis por día.

No cadro 2 aparecen os mellores rabaños por ICO e ve-mos os datos de índices de produción medios desas explo-tacións.

Na comparativa motivo deste traballo (granxas de alta e media produción; cadro 3) observamos que a diferenza na produción diaria entre ambos os grupos é de 3,8 litros; con todo, a valoración xenética só marca unha diferenza de 56 kg de leite en 305 días (0,18 litros/día) entre estes dous grupos. Está claro que a diferenza de produción entre eles non a marca a xenética, senón o manexo.

O efecto do manexo é fácil de apreciar na produción; así, se nos �xamos no cadro 4, no que aparecen re�ecti-das as producións e os índices para produción de leite dos establos do grupo de alta produción, podemos observar

que o gandeiro nº 10 consegue a maior media diaria de produción do grupo (40 litros), a pesar de que os seus ín-dices xenéticos para produción son baixos dentro do gru-po. Tamén podemos observar neste mesmo cadro como o primeiro e o último gandeiro, en canto aos seus índices de produción (698 fronte a -30), promediaron os mesmos litros. Tanto in�úe o manexo na produción que, en oca-sións, parece que a xenética non ten tanto valor; porén, isto é unha falsa impresión, xa que as vacas do rabaño con maior índice teñen tanta capacidade para producir leite que conseguen a mesma produción que o outro rabaño con 5 kg de concentrado menos.

Aínda está bastante estendida a idea de que os ani-mais con moito potencial xenético para producir teñen moitos máis problemas que aqueles con baixo poten-cial produtivo; isto só é certo cando o manexo non é o adecuado. Ao longo dos distintos apartados deste artigo obsérvase que as granxas con mellor manexo e mellor xenética teñen menos problemas e conseguen mellores resultados económicos.

En todas as circunstancias, pero máis no marco actual, con marxe pequena por litro de leite, non podemos renun-ciar á utilización de touros mellorantes para conseguir que a mesma comida se traduza en máis produción de leite. Este proceso ten que ser constante, xeración tras xeración, xa que os resultados da próxima xata apóianse en todos os xenes que lográsemos meter nos seus devanceiros. Se non somos constantes na elección dos obxectivos, os resultados son desalentadores.

kg leite

% Graxa

kg Graxa

% Prot.

kg Prot.

Fiab. Prod

ICAP MA IPP ICU IXT

2.492 -0,26 60 -0,37 37 66 0,98 0,53 0,59 0,48 1,49

2.417 -0,1 76 -0,04 72 67 1,87 0,3 0,23 -0,98 0,4

2.205 -0,39 36 -026, 41 61 0,77 -0,11 0,2 0,06 0,33

2.154 -0,37 36 -0,15 52 50 -0,11 0,07 0,08 0,26 0,91

2.153 -0,21 54 -0,3 35 55 0,82 -0,25 0,05 -0,48 0,42

2.114 -0,33 39 -0,25 39 56 0,74 0,23 0,43 0,49 1,08

2.101 -0,33 39 -0,26 39 59 0,91 -0,33 -0,14 -0,14 0,83

N° ICO kg Leite kg Grax. % Prot. kg Prot. IPP ICU IXT

1 2.197 698 18 -0,02 20 0,50 0,88 0,93

2 2.178 606 15 -0,02 17 0,38 1,17 0,99

3 2.176 646 19 0,,01 22 0,36 0,77 0,73

4 2.125 576 17 -0,01 17 0,64 0,77 0,77

5 2.122 530 15 -0,04 13 0,74 1,17 1,17

6 2.116 619 18 -0,01 19 0,57 0,71 0,62

7 2.106 704 19 -0,03 19 0,28 0,59 0,59

Cadro 1. Valoración xenética de vacas

Cadro 2. Mellores explotacións por ICO

Nº VACAS PRODUCIÓN vqkl iu it ICO

ALTA 80,84 33,8 246,63 0,42 0,46 1.675,34

MEDIA 62,04 30 190,70 0,22 0,26 1.545,63

Cadro 3. Granxas de alta e media produción



PRODUCIÓN 83

Cadro 5. InseminaciónsPROBADOS EN PROBA

1ª IA >1ª IA(+) 1ª

IA3.119

(+)>1ªIA1ªIA >1ªIA

(+)1ª IA

(+)>1ª IA

VACAS 3.119 4.623 915 1.371 1.325 3.165 465 1.058

XOVENCAS 1.693 1.592 814 681 170 258 78 156

XESTACIÓNS

PROBADOS EN PROBA TOTAL

VACAS 2.286 60% 1.523 3.809

XOVENCAS 1.495 40% 235 1.730

3.781 68% 1.757 32 5.538

FERTILIDADE

PROBADOS EN PROBA

1ªIA 2ªIA 1ªIA 2ªIA

VACAS 29 30 35 33

XOVENCAS 48 43 46 61

� Cada granxa utiliza, de media no ano, 20 touros dis-tintos para vacas e 10,5 touros para xovencas; é un número alto de touros cando perseguimos mellorar algúns caracteres. Na maior parte dos casos, isto su-cede porque desexamos preñar as vacas con touros mellorantes, pero o custo das doses fainos desistir á 2ª ou 3ª inseminación; a partir de aquí utilizamos doses máis económicas (normalmente touros en proba) que

La Temperatura aumenta… …LEVUCELL® SC maximiza la producción de leche incluso en el

periodo de estrés por calor.

El estrés por calor afecta negativamente a los resultados zootécnicos de las vacas¿Sabía que el estrés por calor puede costarle más de 400 €/vaca/año?1

Las consecuencias del estrés por calor comportan importantes pérdidas de producción de leche (que pueden alcanzar hasta el 35%) como también problemas relacionados con desequilibrios en el rumen y en la reproducción.El impacto del estrés por calor en las vacas lecheras viene determinado por la combinación de temperatura y humedad. Nuevas investigaciones han demostrado que por encima de 20ºC y 50% de humedad relativa disminuye la confortabilidad de las vacas y la producción de leche.21 Saint Pierre et al., 2003 - 2 Burgos & Collier, 2011.

Incluso en condiciones de estrés por calor, LEVUCELL® SC maximiza el potencial de su ración y los Ingresos sobre los Costes de Alimentación (IOFC)• Rendimiento lechero: +1,2 a 2,5 litros/vaca/día• Aumenta la Eficacia Alimentaria: más de 7%*, 120 g de leche/kg MS ingerida• Optimiza el pH del rumen (menos acidosis).

LEVUCELL® SC levadura viva específica para rumiantes, Saccharomyces cerevisiae I-1077, seleccionada en el INRA (Francia).*Marsola et al, ADSA 2010.

www.lallemandanimalnutrition.comLALLEMAND ANIMAL NUTRITIONTel: +34 93 241 33 80 Email: [email protected]

XENÉTICA: INFLUENCIA NA PRODUCIÓN

25

27

29

31

33

35

37

39

41

-100

0

100

200

300

400

500

600

700

800

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

LITROS ÍN

DICE

S

EXPLOTACIÓNS INDICE PRODUCIÓN LITROS DE LEITE

Cadro 4. Grupo de alta produción

Cando estudamos as 16.000 inseminacións que se �xe-ron nas explotacións do estudo observamos que, en xeral, a forma de actuar en canto á elección dos touros non é a máis adecuada para lograr resultados o máis rapidamente posible (cadro 5).

ÍND

ICE

S



PRODUCIÓN84

atrasan os nosos obxectivos. Desta maneira consegui-mos, máis ou menos, un 68% de preñeces de touros probados e un 32% de touros en proba. Á hora de elixir os touros probados debemos pensar que cantas máis características desexables lles pidamos, maior será o seu custo e, na maioría dos casos, terán me-nor poder de mellora nos aspectos máis importantes para nós. Por tanto, o camiño máis correcto é selec-cionar touros moi “fortes” nas 2-3 características que máis desexamos e que nos permitirá utilizar doses de menor prezo, para así poder insistir con eles en máis inseminacións.

� De todas as preñeces obtidas con seme probado, un 40% achégano as xovencas (as vacas adultas, o 60% restante). Isto sucede a pesar de que inseminamos máis con touros probados as xovencas que as vacas (88% das xovencas fronte ao 63% da vaca), xa que temos menos xovencas en idade de inseminar que vacas. A utilización de seme sexado nas xovencas nas que actualmente poñemos seme probado garantiría-nos un incremento na granxa dun 22% de xatas pro-badas, respecto do número que temos agora.

Aínda que a curto prazo o traballo no manexo dá bos resultados e de maneira rápida, non debemos esquecer que obter mellores animais con maior capacidade xenética para producir para os próximos anos é unha acción que debe-mos emprender hoxe.

RECRÍAO principal obxectivo dun programa de xestión da recría é conseguir unha idade ao parto o máis temperá posible, a con-dición de que non se sacri�que a futura produción nin a saúde do animal. Para iso, a importancia da xestión da alimentación, do confort e da sanidade da tenreira comeza desde o primeiro día. Todo iso, manexado da maneira máis adecuada, propor-cionaranos un animal co tamaño e o peso adecuados o máis rápido posible e da maneira máis económica.

As máis recentes investigacións incluso nos demostran a enorme in�uencia do encalostrado e da alimentación pre-desteta no rendemento das futuras lactacións.

Son moitos os factores que in�úen na e�ciencia ali-mentaria da recría: xenética, calidade da forraxe, inxestión de materia seca, taxa de crecemento, condición corporal, xestación, condicións ambientais, exercicio etc. Lograr o maior control sobre os devanditos factores axudaranos a desenvolver os nosos animais co maior rendemento e da forma máis económica.

O custo de recría sitúase entre un 15 e un 20% do gasto total dunha explotación. É dicir, supón o segundo custo máis importante despois da alimentación das va-cas adultas.

As diversas avaliacións económicas demostraron que a idade óptima ao parto se sitúa entre os 22 e os 24 meses de idade. Pero aínda máis importante cá esta condición é o peso vivo alcanzado ao parto, xa que a maior peso, maior será a produción de leite. Para lograr este obxectivo, unha adecuada alimentación debe ir acompañada dunha elevada e�ciencia á inseminación, case perfecta.

Na nosa análise dos diferentes índices que miden a in-�uencia dos animais de primeiro parto no rendemento do rabaño, destacamos os seguintes:

• Índices reprodutivos• Produción de leite• Vida produtiva• Evolución de censos na última década• Influencia na distribución das idades do rabaño

Obsérvase que no grupo de alta produción a idade media á primeira inseminación é substancialmente inferior res-pecto ao outro grupo ao longo da última década. Ademais diso, consegue unha maior e�ciencia na inseminación e fertilidade na recría e, por conseguinte, é capaz de lograr idades ao parto máis temperás respecto ao grupo de media produción.

Demóstrase que obter animais máis novos ao parto non signi�ca perder en produción de leite. Incluso se conse-guen maiores rendementos a longo prazo, xa que a vida produtiva total do animal é máis longa.

A pesar de que as xovencas do grupo de alta produ-ción chegan ao parto cunha menor idade, o seu rende-mento produtivo é substancialmente maior a pesar de ser máis novas, proba de que alcanzaron un desenvolve-mento adecuado moito mellor que as do grupo de media produción.

Idade (meses) % sobre a produción esperada20 87

21 93

22 96

23 98

24 100

25 101

26 101

27 100

28 100

29 98

30 97

Compiled by P.C. Ho�man, University of Wisconsin, 2003

Efecto da idade ao parto sobre a produción

Relación entre Peso Vivo (BW) ao parto e produción de leite. Bach and Ahedo (2008)


OFERTAhasta

25%de descuento*

2 0 A Ñ O S D E E X P E R I E N C I A N O S A V A L A N

Patentados desde hace más de 20 años

para maíz y todo tipo de forrajes

E-mail: [email protected] / Web: www.sodespa.com

• Separadores - organizadores de graneles (Abonos, semillas, piensos, cereales, chatarra, estiercol, fruta, etc...)

• Construcciones de garajes, hangares, almacenes, cerramiento de fincas,

contención, etc.

pub_solucionesDeEspacio.indd 85 24/05/2013 13:09


PRODUCIÓN86

Reducindo a idade ao parto diminúe a necesidade de re-cría para manter o mesmo número de cabezas, o que impli-ca unha redución do custo da recría, ou ben existe a posibi-lidade de aumentar a dimensión do rabaño, se así se desexa.

Analizando a distribución do censo de cabezas segundo o número de parto respecto do número total de cabezas do rabaño, é dicir, medindo a in�uencia que cada idade ten so-bre o censo total, atopamos que no grupo de alta produción o número de animais máis novos (ata o terceiro parto) vai en aumento respecto dos animais adultos nunha tendencia mantida durante a última década. Mentres que no grupo de media produción a distribución de idades mantívose practicamente constante.

Evolución de cada número de parto sobre o total de animais por explotación

ALTA PRODUCIÓN

Número de parto 1 2 3 4 5 6 7

Promedio 01-11 30,83% 25,09% 17,83% 11,42% 6,79% 4,62% 3,42%

73,75% 26,25%

MEDIA PRODUCIÓN

Número de parto 1 2 3 4 5 6 7

Promedio 01-11 28,23% 23,73% 18,36% 12,78% 8,26% 5,10% 3,53%

70,33% 29,67%

Observando agora a evolución no tamaño das explota-cións de ambos os grupos dedúcese que foron as explota-cións de alta produción as que máis aumentaron na última década, e especialmente foron os animais máis novos os responsables deste incremento.

Por riba de todo isto, e como consecuencia directa máis importante dunha media de idade máis nova do rabaño, atópase, sen dúbida, a consecuencia produtiva, posto que para ambos os grupos, en todas as lactacións analizadas e durante toda esta última década, as lactacións correspon-dentes ao segundo e terceiro parto son as máis produtoras. Por iso, infírese que a xestión dunha temperá e correcta condición ao parto repercutiranos na produción futura de leite día a día.

Nas explotacións do estudo non se alcanzan as idades medias economicamente máis rendibles (22-24 meses), ob-servándose unha idade máis temperá ao parto nas granxas de alta produción e unha evolución positiva ao longo dos anos neste sentido. Si que se detectan grandes bene�cios orixinados de pequenas melloras na xestión alimenticia e reprodutiva da recría, aliciente de máis para continuar traballando no perfeccionamento da xestión do futuro das nosas explotacións.

Lograr que as nosas xovencas alcancen o peso adecuado para a inseminación canto antes significa poder obter no futuro animais máis lonxevos e máis produtores

Conclusións sobre recríaAs vantaxes económicas de idades temperás ao parto ba-seadas soamente nos custos de alimentación e no rende-mento produtivo poden ser confusas.

Para conseguir idades temperás ao parto non só se debe inseminar antes, senón que debemos desenvolver un com-pleto programa de alimentación, manexo e sanidade desde o primeiro día de vida para lograr que as nosas xovencas alcancen o peso adecuado para a inseminación canto antes, e así poder obter no futuro animais máis lonxevos e máis produtores.

Idades ao parto de 22 ou 23 meses son bioloxicamente factibles e deben mellorar o noso bene�cio baixo un bo manexo. En cambio, idades maiores de 24 meses son eco-nomicamente non rendibles e bioloxicamente non xusti-�cadas.

Como conclusión aos resultados da nosa análise deduci-mos que conseguir animais máis novos ao parto:

• Non reduce a produción de leite.• Incrementa a vida produtiva.• Diminúe a necesidade de recría ou brinda a oportuni-

dade de aumentar o tamaño do rabaño.• Proporciona unha maior porcentaxe de animais nas fa-

ses máis produtoras da súa vida produtiva.

IDADES AO PARTO DE 22 OU 23 MESES SON BIOLOXICAMENTE FACTIBLES E DEBEN MELLORAR O NOSO BENEFICIO BAIXO UN BO MANEXO. EN CAMBIO, IDADES MAIORES DE 24 MESES SON ECONOMICAMENTE NON RENDIBLES E BIOLOXICAMENTE NON XUSTIFICADAS

Idade ao primeiro parto

Kg

leite

reai

s



PRODUCIÓN 87

CONFORTA xestión do ambiente que rodea á vaca leiteira explica aproximadamente a metade da variación en produción de leite entre granxas. Cada vez máis, os produtores son conscientes disto e realizan modestos investimentos en instalacións ou cambios nas rutinas de manexo do rabaño que poden xerar grandes bene�cios por unha mellor saúde, reprodución e rendemento produtivo da vaca.

Mirando ao futuro, e con esta permanente volatilidade dos prezos dos insumos e do prezo do leite, necesitamos incrementar os nosos esforzos en mellorar os bene�cios do confort do noso rabaño.

A xestión do ambiente que rodea á vaca comprende fac-tores físicos e sociais. Un ambiente óptimo, combinado cunha alimentación apropiada, asegurará que durante o desenvolvemento da súa rutina diaria as súas necesidades de descanso sexan cubertas e que o seu comportamento alimenticio, a súa inxestión e a transformación do alimento sexan os adecuados, resultando unha mellor saúde e maior produción.

As interaccións entre alimentación e descanso son de vital importancia. O ambiente que rodea á vaca exerce un poderoso efecto modulador no seu comportamento e na súa consecuente e�ciencia alimentaria.

A bibliografía existente que demostra os bene�cios eco-nómicos resultantes dunha mellora no confort do rabaño leiteiro é extensa e moi consistente. Por esta razón, no noso traballo caracterízanse os aspectos máis importantes que in�úen na interacción físico-social da vaca nas explo-tacións de ambos os grupos para así poder identi�car os limitantes máis in�uentes a pé de granxa.

Neste traballo observáronse como factores ambientais máis determinantes os seguintes:

ÁREA DE DESCANSO: √ Densidades de ocupación:

Densidade en lote de lactación ALTA MEDIA

> 100% 27,59 65,0 %

< 100% 72,41 35,0 %

Densidade en lote de secado ALTA MEDIA

> 100% 6,9 35,0 %

< 100% 93,1 75,0 %

√ Características da cama: � A media de profundidade de cama no grupo de alta

foi de 15,16 cm, mentres no grupo de media foi de 12,07 cm.

� Todas as explotacións de media produción contan cunha almofada na cama de máis de 10 cm, mentres que só a teñen o 51,72% do grupo de alta.

ÁREA DE ALIMENTACIÓN: √ O 41,4% das explotacións de alta produción supera o

100% de ocupación de cornadizas, mentres que o 70,0% do grupo de media o fai.

√ Densidade de bebedoiro: � Alta produción: 16,32 vacas/bebedoiro - 9,62 cm/vaca � Media produción: 18,58 vacas/bebedoiro - 8,03 cm/

vaca

ÁREA DE CHANS: ALTA MEDIA

Limpeza corredor de alimentación 3,69 2,71 veces/día

Presenza de corredores cegos 6,90 30,00 %

Presenza de chanzos > 25 cm de altura 17,24 50,00 %

Presenza de emparrillado 6,90 20,00 %

XERAL: √ Índice de vacas coxas :

ALTA MEDIA

Nº vacas coxas /nº vacas en lactación 2,58 5,09 %

Conclusións sobre confortEstes e outros datos demostran que un dos principais factores limitantes no que ao ambiente da vaca leiteira se re�re é a densidade de ocupación, tanto no referente ao uso de cubículos coma de cornadizas e, especialmente, de bebedoiros.

A maior ou menor carga de animais na zona de descanso ou de alimentación repercutirá no comportamento natural do animal, alterando a consecución das súas necesidades básicas e así poder realizar unha transformación e�ciente do alimento ata onde o potencial xenético do animal e a calidade nutritiva da ración o permitan.

A alteración da rutina básica diaria provocaranos, ade-mais dunha ine�ciencia alimentaria, un incremento das patoloxías derivadas da falta de descanso ou da falta de inxestión. Todo iso, sumado a unhas insu�cientes accións de manexo e/ou unhas de�cientes características das pro-pias instalacións, derivará nun peor nivel de confort que nos impedirá alcanzar os maiores rendementos produtivos e reprodutivos posibles.

AS INTERACCIÓNS ENTRE ALIMENTACIÓN E DESCANSO SON DE VITAL IMPORTANCIA. O AMBIENTE QUE RODEA Á VACA EXERCE UN PODEROSO EFECTO MODULADOR NO SEU COMPORTAMENTO E NA SÚA CONSECUENTE EFICIENCIA ALIMENTARIA

A maior ou menor carga de animais na zona de descanso repercutirá no comportamento natural destes


pub_rocalba_galego.indd 88 19/05/2013 08:47

pub_rocalba_galego.indd 89 19/05/2013 08:47


AGRICULTURA90

Figura 3. Variedades locais de millo recuperadas ao longo da xeografía asturiana

INTRODUCIÓNA produción agraria intensiva, tamén coñecida como revo-lución verde, xurdiu como resposta a unha Europa devas-tada pola Segunda Guerra Mundial con grandes necesida-des de recursos para alimentar a poboación. Desde os seus inicios (anos 50 do século XX) impulsouse o desenvolve-mento de variedades híbridas melloradas xunto cunha tec-nicación progresiva da agricultura, utilizando fertilizantes químicos e pesticidas como base do incremento dos rende-mentos agrarios.

A suposición de que os efectos conseguidos se mante-rían co tempo levou a explotar o chan ao límite das súas posibilidades. Esta intensicación do manexo dos chans dedicados á agricultura e á gandería, acompañada polo desenvolvemento de variedades de cultivos de alto rende-

Desde o ano 2007, dentro do Programa de Investigación sobre Pastos e Forraxes do Serida estanse realizando prospeccións e recuperación de material de variedades locais de millo en varios puntos da xeografía asturiana para identificar as mellores poboacións para uso forraxeiro e panadeiro. Actualmente disponse dunha colección de sementes de 24 variedades locais.

mento, o uso de fertilizantes químicos e produtos tosani-tarios para o control de pragas e enfermidades, a rega e a mecanización, induciu unha degradación dos ecosistemas con consecuencias negativas sobre os recursos naturais, ta-les como: incremento da erosión e diminución da fertili-dade do chan, redución da biodiversidade, contaminación de recursos hídricos, eutrozación de augas superciais, impacto sobre a atmosfera, balances negativos de carbono e outros nutrientes e alto risco de desertización en áreas marxinais, entre outras.

Adela Martínez Fernández e Consuelo González GarcíaServizo Rexional de Investigación e Desenvolvemento Agroalimentario (Serida) Área de Nutrición Animal, Pastos e Forraxes Apdo. 13. 33300 Villaviciosa (Asturias) [email protected]

POBOACIÓNS LOCAIS DE MILLO EN ASTURIAS PARA FORRAXE E GRAN

AFRIGA103_millo_asturias_galego.indd 90 24/05/2013 12:12


AGRICULTURA 91

[email protected] // www.yara.es

YaraMila™ ACTYVACOMPOSICIÓN 20-7-10 + 2MgO + 10SO3

No sólo de Nitrógenovive tu maíz forrajero

Con todo, na actualidade a perspectiva cambiou. A Unión Europea desexa unha agricultura menos agresiva, na que primen os sistemas de produción compatibles coa conservación do medio ambiente e adaptados a condicións locais ou rexionais. Isto está conducindo a que se inves-tigue máis sobre a agricultura ecolóxica e integrada nun contexto ambiental como alternativa viable e bene�ciosa para a biodiversidade, que produza alimentos en cantida-de su�ciente, sans e de alto poder nutritivo (COM, 2000). De feito, prevese que a demanda de alimentos producidos ecoloxicamente irá en aumento nos próximos anos, e iso implica non só un cambio de mentalidade na sociedade respecto ao coidado da propia saúde e da do planeta, senón que se abren alternativas esperanzadoras para un sector primario en crise e ligado estreitamente a un medio rural en alarmante abandono, que precisa urxentes medidas de desenvolvemento (Mantecón e Lavín, 2010).

CULTIVO DO MILLO PARA FORRAXE E GRAN EN ASTURIASO medio rural asturiano é esencialmente forraxeiro, xa que dispón dunha super�cie agrícola ampliada (cultivos fo-rraxeiros + prados + pasteiros) de 338.480 ha, que supoñen o 32% do total da super�cie xeográ�ca da rexión. Cómpre aclarar que o concepto de “pasteiro” que se re�icte nos da-tos estatísticos do Principado de Asturias equivale ao de “pastos arbustivos”, segundo o Nomenclátor da Sociedade Española para o Estudo dos Pastos (SEEP); é dicir, pasto procedente de especies leñosas de menos de 5 m de altura que xeralmente é aproveitado por pastoreo.

En concreto, o cultivo do millo, cun total de 9.105 hec-táreas, ocupa en torno ao 42% da super�cie total destinada a cultivos forraxeiros (Goberno do Principado de Asturias, 2011), o que dá idea da súa importancia nas explotacións gandeiras, derivada do seu emprego xeneralizado na ali-mentación dos animais, e mais do familiar que resulta o seu cultivo para os gandeiros-agricultores asturianos.

A evolución da super�cie destinada a produción de mi-llo forraxeiro e millo gran en Asturias re�íctese na �gura 1. Estes datos mostran a maior importancia do millo fo-rraxeiro e o crecemento no tempo da super�cie destinada ao seu cultivo. Pola contra, a super�cie destinada a millo gran descendeu drasticamente nos últimos anos, xa que non existe actualmente vocación para a produción de mi-llo gran para penso en Asturias e, na súa maioría, parece proceder das explotacións hortícolas que cultivan feixón e utilizan o millo como titor (Goberno do Principado de Asturias, 2011).

CON ESTE TRABALLO PRETÉNDESE CONSTRUÍR A COLECCIÓN ASTURIANA DE POBOACIÓNS DE MILLO AUTÓCTONO A PARTIR DAS XA EXISTENTES EN BANCOS DE XERMOPLASMA E IDENTIFICAR AS MELLORES POBOACIÓNS LOCAIS DE MILLO PARA USOS FORRAXEIRO E PANADEIRO

AFRIGA103_millo_asturias2.indd 91 21/05/2013 17:04


AGRICULTURA92

Esta vocación forraxeira do millo en Asturias como fonte de alimentación do gando deu pé a diversas investigacións promovidas desde o Servizo Rexional de Investigación e Desenvolvemento Agroalimentario (Serida), entre as que destaca a avaliación de variedades comerciais de millo para ensilado en base aos seus criterios agronómicos e princi-pios nutritivos, que, a demanda do sector, se veu realizando anualmente desde 1996.

Así mesmo, desde 1982, o Serida participa no mante-mento das Listas O�ciais de Variedades Comerciais da O�cina Española de Variedades Vexetais (OEVV), a tra-vés da execución de campos de ensaio coas variedades can-didatas a incorporarse ás mesmas.

Cabe destacar que practicamente todo o millo cultivado nas zonas temperadas desenvolvidas do planeta é millo hí-brido, resultante do cruzamento de dúas liñas puras. Ditas liñas puras, nun principio, foron obtidas directamente das variedades existentes, pero na actualidade a maioría delas obtense a partir doutras liñas puras xa obtidas previamente. Os primeiros híbridos europeos de millo gran producíron-se na Misión Biolóxica de Galicia en 1928, aínda que o seu cultivo tardou varias décadas en xeneralizarse (Ordás, 2003). Posteriormente apareceron os millos de talo azucrei-ro pensados para cultivar mazarocas e ensilar a parte verde para forraxe. Non obstante, resultados pouco prometedores levaron a abandonar en breve a idea de atopar híbridos de millo cunha dobre aptitude para gran e forraxe. Ao longo das décadas de 1960 e 1970, os millos para gran fóronse convertendo paulatinamente en millos para forraxe.

Na actualidade, o Instituto Nacional de Investigación Agronómica (INRA), entidade pioneira na investigación sobre mellora xenética en híbridos de millo, leva a cabo a investigación sobre mellora xenética de millo forraxeiro, mantendo como criterio prioritario a obtención de varieda-des cun alto contido en amidón, pero, sobre todo, orienta-das a incrementar a dixestibilidade da parte verde da planta, concretamente buscando unha mellora da dixestibilidade por diminución da cantidade de �bra non dixestible.

Todas esas variedades comerciais obtivéronse pensan-do en produción convencional e, por tanto, non contem-plan entre os seus requisitos características como rustici-dade (resistencia a condicións adversas) e adaptación ao medio ambiente, sumamente importantes na agricultura ecolóxica.

O CULTIVO DE MILLO EN AGRICULTURA ECOLÓXICA O cultivo de millo en condicións ecolóxicas está nunha si-tuación incipiente, pero é unha alternativa prometedora e é previsible que aumente a súa demanda nos próximos anos, tanto para a produción de forraxes e pensos para alimenta-ción animal ecolóxica coma para a produción de alimentos humanos directos (millo doce, �ocos de millo e fariña de millo). O seu crecente interese deriva de varios motivos, entre os que podemos destacar o respecto ao medio am-biente, a sustentabilidade da agricultura, a produción de alimentos ou pensos saudables e o valor engadido dos pro-dutos ecolóxicos.

O seu cultivo non di�re esencialmente do cultivo con-vencional do millo, excepto no tipo de variedades utili-zadas e produtos aceptados (non permite o uso de orga-nismos modi�cados xeneticamente nin de �tosanitarios sintéticos), polo cal, para minimizar os efectos negativos derivados da prohibición do emprego de herbicidas para o control de malas herbas ou de insecticidas para o control das pragas presentes, é preciso recorrer a produtos e técni-cas naturais (Martínez-Fernández et ál., 2011). Aínda que o rendemento do cultivo do millo en produción ecolóxica adoita ser menor que en manexo convencional, esta limita-ción pode compensarse producindo millo con altos valores engadidos e variedades adaptadas historicamente ás zonas de cultivo.

Cabe destacar que tanto no millo coma nos demais cul-tivos actualmente tolérase, de xeito provisional, o uso de semente obtida en agricultura convencional para as explo-tacións ecolóxicas, se ben a práctica ortodoxa da agricultu-ra ecolóxica require a utilización de semente producida en condicións ecolóxicas, e así debe ser no futuro. De feito, as normas que regulan a produción ecolóxica (Regulamentos CE Nº 834/2007 e 889/2008) marcan como obxectivo o emprego de sementes locais nos distintos cultivos das ex-plotacións, independentemente do uso ao que vaian ser destinadas (alimentación animal ou humana), en contrapo-sición ás sementes do mercado convencional, que só serán admitidas en ausencia das anteriores. Por tanto, é necesario explorar ao máximo as posibilidades de atopar variedades autóctonas de especies coma o millo, adaptadas ás distintas zonas de cultivo.

A conservación da biodiversidade é unha prioridade permanente da comunidade cientí�ca que foi transmiti-da á sociedade desde hai varias décadas. Neste sentido, as denominadas variedades locais resultan de grande interese xa que, á parte do valor que supón a conservación da bio-diversidade por si mesma, a súa importancia radica en que experimentaron un proceso de adaptación a unhas condi-cións climáticas adversas desde a súa introdución desde o continente americano hai catro séculos, polo que deberían conter alelos favorables de adaptación ás tensións ambien-tais e pragas e enfermidades endémicas.

En concreto, as variedades locais de millo asturianas foron empregadas tradicionalmente para alimentación animal (como gran e forraxe) e humana, polo que a súa principal contribución puidera estar nos caracteres de pro-dución e calidade de forraxes e de fariña para pani�cación. Indubidablemente, algunhas destas variedades locais serán

Figura 1. Evolución da superficie destinada en Asturias á produción de millo para forraxe e gran (Goberno do Principado de Asturias, 2011)



AGRICULTURA 93

aptas para producir forraxe con destino a ensilado, outras terán aptitude de cereal gran para a industria de elabora-ción de alimentos compostos para animais, e outras serán aptas para o seu uso na industria fariñeira para panadería e repostería típicas.

Doutra banda, a produción de millo autóctono para con-sumo humano en condicións de agricultura ecolóxica pode ser unha interesante alternativa para paliar o progresivo abandono das explotacións tradicionais que, ademais, res-ponde a unha demanda social de produtos autóctonos e de maior seguridade alimentaria. Así mesmo, a conservación de recursos locais permite recuperar tradicións e aspectos culturais en desuso. De feito, algunhas empresas asturianas e galegas pretenden impulsar o cultivo das devanditas va-riedades locais con vistas a unha industria panadeira e de repostería de elevado valor engadido.

Por outra parte, a mellora xenética que se aplica aos híbridos tamén podería aplicarse ás variedades locais, dirixida especi�camente a conseguir aumentos de ren-demento que dean como resultado variedades competiti-vas cos híbridos comerciais nas condicións de produción ecolóxica. Estas variedades locais melloradas poderían ser cultivadas polos agricultores durante varios anos sen experimentar grandes perdas de rendemento e paliando os principais problemas do cultivo de híbridos, xa que os caracteres a mellorar teñen unha estrutura xenética que permite a súa mellora e�caz (Malvar et ál., 2008). Porén, antes de formular un proceso de mellora xenética necesí-tase levar a cabo unha caracterización e unha avaliación tanto morfolóxica coma agronómica das variedades locais recuperadas que permita a elaboración dun catálogo de variedades locais de millo potencialmente útiles para ali-mentación animal e/ou humana no marco da produción ecolóxica.

MINICARGADORAS, CARGADORAS ARTICULADAS Y TELESCÓPICAS. DESDE 21 CV A 210 CV. LA MAYOR GAMA DE CARGADORAS ARTICULADAS DEL MER-CADO, ALTURA ELEVACIÓN DE HASTA 6,90 m. VA-RIEDAD ACCESORIOS. MÁS DE 50 AÑOS SIENDO EL PRIMERO DE LA CLASE.

CM2 MULTIFUNCIÓN, BARREDORA, ARRIMADORA DE COMIDA, ENCAMADORA, LIMPIADORA DE RE-JILLAS, CEPILLOS BARREDORES ELÉCTRICOS O GASOLINA. LIMPIADORA DE REJILLAS DE 2 RUE-DAS ELÉCTRICA O GASOLINA. TENEMOS ACCESO-RIOS PARA TRACTOR Y CARGADORAS.

Avda. Galicia, 109 • 33770 Vegadeo (Asturias) • Tel./Fax: 985 634 238

Comercial: [email protected]: [email protected]

RASTRILLAR A MANO DE FORMA INDIVIDUAL ES UNA TAREA DE TRABAJO INTENSA Y QUE SE REAL-IZA CON POCA FRECUENCIA. COWBED ES LASOLU-CIÓN, TRABAJO RÁPIDO Y SIN ESFUERZO, AIREA SU ARENA, MEJOR SECADO DE ESTA, Y PREVIENE LA MAMITIS DE SUS VACAS. DISPONIBLE PARA TRACTORES Y CARGADORAS.

www.fondrigomaquinaria.com

CowBed

Campo de avaliación de variedades locais de millo en manexo ecolóxico



AGRICULTURA94

explotacións pequenas, sen importancia económica para os agricultores, aínda que se continúan cultivando poboacións locais debido ao seu emprego na elaboración de produtos típicos. A situación e a orografía da rexión fan que teña unhas condicións ambientais moi heteroxéneas, onde é de esperar unha ampla diversidade entre as variedades locais colleitadas. Polo tanto, fai falta coñecer a orixe xeográ�ca exacta de todas as variedades asturianas que se conservan nas distintas coleccións para identi�car as zonas con insu-�cientes mostraxes.

ENSAIOS DE CARACTERIZACIÓN E AVALIACIÓN DE VARIEDADES LOCAIS DE MILLO ASTURIANO NO SERIDADesde o ano 2007, dentro do Programa de Investigación sobre Pastos e Forraxes do Serida, estanse realizado pros-peccións e recuperación de material de variedades locais de millo en varios puntos da xeografía asturiana co propósito de obter información cientí�ca e técnica sobre:• Diversidade do xermoplasma de millo asturiano: o que

ensanchará a base xenética dispoñible para mellorar a adaptación a zonas temperado-húmidas e a resistencia a factores ambientais adversos como pragas e enfermi-dades endémicas.

• Variabilidade dos ambientes nos que se cultiva millo en Asturias: información complementaria á anterior para proporcionar unha idea da singularidade da colección.

• Valor potencial do millo asturiano para o seu cultivo en agricultura ecolóxica: información útil para os mellora-dores e agricultores que busquen variedades adecuadas para a súa modalidade de produción.

• Valor potencial do millo asturiano para produción fo-rraxeira: información útil para os melloradores que bus-quen fontes de alelos favorables para a utilización da planta enteira de millo na alimentación do gando.

• Valor potencial do millo asturiano para produción de fa-riña pani�cable: información útil para os melloradores que busquen fontes de alelos favorables para muíños e elaboración de produtos artesanais.Actualmente disponse dunha colección de sementes

de 24 variedades locais de millo asturiano. A diversidade morfolóxica das variedades recuperadas pódese apreciar na �gura 3.

VARIEDADES LOCAIS DE MILLO EN ASTURIASA orixe do cultivo do millo data de hai máis de 6.000 anos. O seu centro de orixe e diversi�cación é atribuído ao te-rritorio mesoamericano, desde onde se difundiu de norte a sur por todo o continente americano. Na actualidade conta con máis de 50 razas nativas e máis de 300 variedades re-coñecidas a través do territorio mexicano, onde segue sen-do un símbolo da cultura mesoamericana e a base da súa alimentación. Na �gura 2 pódese ver o aspecto das maza-rocas dalgúns dos “millos crioulos” que se seguen cultivan-do actualmente na zona central de México.

As variedades locais de millo asturianas proceden dese millo introducido desde o Novo Mundo hai máis de catro séculos, e fóronse adaptando a unhas determinadas zonas xeográ�cas. Concretamente en Asturias, segundo Bouza-Brey (1953), as primeiras sementes de millo chegaron a Tapia de Casariego no século XVII, traídas do continente americano polo gobernador de Florida Gonzalo Méndez de Cancio. Este millo cultivouse en comunidades pe-chadas e lugares apartados durante séculos, sen risco de contacto cos millos híbridos introducidos a mediados do século XX.

A recolección sistemática de poboacións locais de millo cobrou grande importancia a mediados do século pasado ante a evidencia da substitución das variedades locais po-los híbridos americanos, o que implicaba perdas irrever-sibles de recursos �toxenéticos e o consecuente aumento da vulnerabilidade dos cultivos con estreita base xenética. Este empeño resultou nunha proliferación de coleccións de xermoplasma que, con frecuencia, non se conservaban nin multiplicaban debidamente.

En España, as poboacións locais de millo recuperadas están conservadas maioritariamente en bancos de xermo-plasma procedentes de prospeccións realizadas nos anos 70. Ademais, hai outras poboacións conservadas polos agricultores que, polo seu illamento xeográ�co e correcto manexo histórico, considéranse su�cientemente protexidas de contaminación por híbridos comerciais.

Tamén se atopan rexións que, polas súas singulares condi-cións e historia, conteñen recursos �toxenéticos insu�cien-temente colleitados e estudados pero con elevado interese potencial, tales como o Arquipélago Canario ou Asturias.

No caso concreto de Asturias, diversas variedades locais de millo consérvanse en diferentes bancos de xermoplasma. Non obstante, a recolección das variedades non foi feita de forma sistemática, polo que é de prever que haxa algunhas zonas nas que se �xeron mostraxes en exceso e outras nas que foron insu�cientes. Aínda hoxe existen nesta comuni-dade autónoma áreas nas que non se colleitaron os recursos xenéticos de millo porque se trata de cultivos residuais en

A SITUACIÓN E A OROGRAFÍA DA REXIÓN FAN QUE TEÑA UNHAS CONDICIÓNS AMBIENTAIS MOI HETEROXÉNEAS, ONDE É DE ESPERAR UNHA AMPLA DIVERSIDADE ENTRE AS VARIEDADES LOCAIS COLLEITADAS

Figura 2. Millos crioulos da zona central de México


Expertos en maíz

Producir más y mejor, hoy también conviene

Syngenta ofrece unas semillas con la genéticaadecuada para obtener altos rendimientos en ensilado y

unos productos que facilitan y ayudan al agricultor a mantener el cultivo libre de plagas y malas hierbas

Mik

hail

Mal

yshe

v/sh

utte

rsto

ck.c

om

Insecticidas

HerbicidasVariedades

NK CiskoNK PhantusSY RespectNK Fortius

SY Famous

NK Perform

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

pub_syngenta.indd 95 21/05/2013 15:20


AGRICULTURA96

Tras a recuperación das sementes procédese a realizar a multiplicación en illamento do material recuperado, co �n de dispor de semente en cantidade su�ciente para os pos-teriores ensaios de caracterización e avaliación.

Nos devanditos experimentos de campo realízase unha caracterización morfométrica de planta, mazaroca e gran, atendendo, entre outras, ás seguintes características dife-renciais entre variedades: Caracterización e avaliación da planta • Altura da planta • Altura de inserción da mazaroca • Número de follas por enriba da mazaroca máis alta• Número de mazarocas secundarias sobre as primarias• Lonxitude da folla • Ancho da folla • Presenza ou ausencia de lígula • Super�cie foliar aproximada da folla bandeira • Tipo de penacho segundo rami�caciónCaracterización e avaliación da mazaroca• Presenza ou ausencia de mazarocas secundarias • Cobertura de gran• Danos• Disposición de �leiras• Número de �leiras• Lonxitude da mazaroca• Forma da mazaroca máis alta• Diámetro de mazaroca• Diámetro do carozoCaracterización e avaliación do gran • Super�cie do gran• Forma do gran• Cor do granPara a avaliación e control de parámetros de aptitude fo-rraxeira (produción e contido en principios nutritivos) e produción de gran, realízanse os seguintes controis:• Vigor de establecemento

• Data de aparición de estilos • Número de plantas• Porcentaxe de plantas caídas • Porcentaxe de plantas co talo partido por debaixo da

espiga• Altura das plantas• Altura da inserción da mazaroca principal • Presenza de pragas• Presenza de enfermidades

Para a preselección das variedades con mellores apti-tudes, tras os procesos de recuperación, multiplicación, caracterización e avaliación, realízase un seguimento do cultivo e tómanse datos de:• Produción forraxeira (en toneladas de materia seca por

hectárea)• Relación peso seco mazaroca/planta en estado de collei-

ta forraxeira• Rendemento de mazaroca en peso seco • Humidade do gran • Estado sanitario

As mostras recollidas para o control de produción fo-rraxeira homoxeneízanse e móstranse para a determinación dos seus principios nutritivos: materia seca, cinzas, proteí-na bruta, �bra neutro deterxente, dixestibilidade da mate-ria orgánica e amidón. Así mesmo, para cada poboación en estudo determinaranse tamén os parámetros de calidade fariñeira: densidade, proba de moído, rotura de pericarpio.

En de�nitiva, con este traballo preténdese construír a colección asturiana de poboacións de millo autócto-no a partir das xa existentes en bancos de xermoplasma, así como efectuar novas prospeccións en zonas illadas e achegar estratexias e directrices para a produción de millo enfocada ás necesidades da agricultura ecolóxica, coa súa peculiar base territorial na España húmida, e identi�car as mellores poboacións locais de millo para usos forraxeiro e panadeiro.

Bouza-Brey, F. 1953. Noticias históricas sobre la introducción del cultivo del maíz en Galicia. Bol. Real Acad. Hist, 132:35-72.

COMISIÓN DE LAS COMUNIDADES EUROPEAS. 2000. �e agricultural situation in the European Union. 1999 Report COM (2000).

Gobierno del Principado de Asturias. 2011. La agricultura asturiana. Macromagnitudes agrarias. Referencias estadísticas 2009-2010. Edita: SADEI. Consejería de Agroganadería y Re-cursos Autóctonos. 293 pp.

Malvar, R.A, Revilla, P., Moreno-González, J., Butrón, A., Sotelo, J., Ordás, B. 2008. White maize: genetics of quality and agronomic performance. Crop Science, 48:1373-1381.

Mantecón, A. R., Lavín, P. 2010. Uso de los pastos y sistemas ganaderos. En: Pastos: Fuente natural de energía. IV Reunión Ibérica de Pastos y Forrajes. Pp. 103-114. Calleja Suárez et al. (eds.). Po-nencia invitada. Zamora-Miranda do Douro (España-Portugal).

BIBLIOGRAFÍA

Martínez Fernández, A., Vanegas Ruíz, J.L., Argamentería, A., Martínez Martínez, A. 2011. Tecnologías del cultivo de millo forraxeiro en prodición ecolóxica e convencional. Afriga, 91: 54-60.

Ordás, A. 2003. Cruz Gallástegui, pionero de la mejora gené-tica de plantas. En: Los orígenes de la mejora genética en España. Sociedad Estatal de Conmemoraciones Culturales S.A. Pp 299-326. Edita: M. Candela (Madrid).

REGLAMENTO (CE) nº 834/2007 DEL CONSEJO de 28 de junio de 2007 sobre producción y etiquetado ecológicos y por el que se deroga el Reglamento (CEE) nº 2091/91.

REGLAMENTO (CE) nº 889/2008 DE LA COMISION de 5 de setiembre de 2008 por el que se establecen disposiciones de aplicación del Reglamento (CE) nº 834/2007 del Consejo sobre producción y etiquetado de los productos ecológicos, con respecto a la producción ecológica, su etiquetado y su control.


AGROAMB está autorizada pola Administración española como PLANTA TÉCNICA para a elaboración de FERTILIZANTES orgánicos a partir de residuos e subprodutos biodegradables

I+D+IÊÊÐÊDESENVOLVEMENTOÊLOCALÊÐÊCREACIîNÊDEÊEMPREGOÊ

(30ÊPOSTOSÊDIRECTOS,ÊMçISÊDEÊ150ÊINDIRECTOS)ÊÐÊCAPITALÊ

100%ÊGALEGOÊÐÊGLOBALIZACIîNÊÐÊENERXêASÊRENOVABLESÊÐ

AGROAMB-TRESIMAÊUTEXESTIîNÊEÊPRESTACIîNÊDEÊSERVIZOSÊMEDIOAMBIENTAIS

Comercializa e coordina a prestación de servizos para a xestión ambiental integral dos distintos residuos (incluídos residuos perigosos). Desde a súa recente creación, xestiona máis de 50.000 tms/ano de residuos biodegradables.

TRESAMBLOXêSTICAÊESPECêFICAÊENÊCONTEDORES

Dispón de vehículos específicos en diferentes configuracións, adaptándose a cada necesidade medioambiental do cliente. Innovación e eficacia no transporte. Servizos de conselleiro de seguridade e operador de transportes.

AGROAMBVALORIZACIîNÊEÊTRATAMENTOÊDEÊRESIDUOSÊBIODEGRADABLES

Titular da primeira planta cunha capacidade próxima a 300.000 tms/ano para a valorización e tratamento de residuos agrarios segundo o disposto no RD 824/2005 sobre fertilizantes, o RD 1310/1990 sobre a aplicación agrícola de lodos e o Regulamento CEE 1774/2002 sobre subprodutos animais. Agroamb aposta fortemente por I+D+i coa súa presenza en numerosos proxectos de investigación.

S E N T I D O Ê D A Ê R E C I C L A X E

AGROAMBGRUPO

ONEGAÊARES,ÊS.L.U.SERVIZOSÊAVANZADOSÊDEÊTECNOLOXêAÊAGRARIA

Empresa de servizos agrarios que conta cos últimos equipos en mecanización para a sementeira, cultivo e posterior recolección das diferentes producións agrarias.

TROBOÊAGRêCOLA,ÊS.C.G.PRODUCIîNÊINTEGRADAÊDAÊTERRA

Sociedade para a explotación en común da terra, orientada á produción integrada de forraxes e cultivos enerxéticos. Dispón dun banco de terras que supera as 3.000 hectáreas.

O GrupoÊAGROAMB está formado por un conxunto de empresas cuxa actividade completa o ciclo da xestión de residuos, contando para iso cun equipo multidisciplinar de profesionais con ampla experiencia na Xestión Medioambiental e Agronómica.

É unha compañía orientada a dar solucións de valorización e xestión integral dos residuos, empregando sempre as mellores técnicas dispoñibles e optimizando a loxística de transporte.

O GrupoÊAGROAMBÊposúe autorización para a xestión de:

Valorización e xestión de residuos sólidos urbanos (SC-U-NP-XV-00040 y SC-U-NP-XV-00036 )

Valorización e xestión de residuos industriais non perigosos (SC-I-NP-XV-00064 y RIV-24/01)

Rexeneración ambiental

Transporte de residuos perigosos (T/001/01)

Transporte de residuos sólidos urbanos (SC-U-NP-XRT- 00072)

Transporte de residuos industriais non perigosos (SC-I-NP-XRT-00083, SC-I-NP-XRT-00056 e SC-I-NP-XRT-00122)

Conforman o GrupoÊAGROAMBÊas seguintes empresas:

C/ Calzada das Gándaras, 11. Local baixo dta. 27003 LugoTeléfono (+34) 982 231 365

Fax (+34) 982 240 534E-mail [email protected] www.agroamb.com

Agroamb

pub_agroamb_galego.indd 97 20/05/2013 08:39

ÓNEGA ARES S.L.U. GRUPO AGROAMB

ÓNEGA ARES CONFÍA EN MILLARES TORRÓN PARA A ADQUISICIÓN DE NOVAS MÁQUINAS• A empresa de servizos agrarios Ónega Ares S.L.U., pertencente ao Grupo Agroamb, conta no

seu parque de maquinaria cos últimos equipos de mecanización das marcas Krone e Amazone para a sementeira, o cultivo e a posterior recolección das diferentes producións agrarias.

Millares Torrón é o distribuidor para a provincia de Lugo das marcas alemás Krone e Amazone, que Deltacinco importa en exclusiva para España.

ÁLVARO ÓNEGA ARESPropietario de Ónega Ares S.L.U.

“Na nosa empresa temos que ter as máquinas que nos dean o mellor ren-demento, xa que o noso tipo de cliente é moi esixente tanto en forraxe como en traballo de terra. Considero que Krone e Amazone son as mellores marcas que hai hoxe en día no mercado, tanto por técnica como por calidade, sen ningún lugar a dúbidas, xa que probei outras moitas marcas e non atopei nada coma isto. Por outra parte, confiei en Milla-res Torrón porque hoxe en día o servizo posventa é imprescindible e teño que recoñecer que o seu é inmellorable, xa que é unha empresa con moitos anos de experiencia no sector e cando os necesito sempre están aí.”

Álvaro Ónega (centro), o día que Millares Torrón lle fixo entrega da picadora Big X 700 de Krone

O pasado 18 de abril, Millares Torrón celebrou unha xornada de exposición e demostración de maquinaria agrícola na que se puxo de manifesto unha vez máis como a alianza Deltacinco-Millares Torrón está superando todas as expectativas no que a volume de vendas se refire.

Un claro exemplo disto é que todas as máquinas expostas estaban vendidas a clientes da provincia de Lugo.

A xornada tivo lugar nunha finca da Ponte de Outeiro (Castro de Rei, Lugo) pertencente á empresa Ónega Ares S.L.U.

DELTACINCOPolígono Industrial de Palencia

C/ Sevilla 2334004 Palencia

Tfno.: (+34) 979 728 450Fax: (+34) 979 710 390

www.deltacinco.es

MILLARES TORRÓNEstrada de Santiago, km 5

27210 LugoTfno.: 982 221 966Fax: 982 242 921

www.millarestorron.com

Maquinaria de Ónega Ares mercada en Millares Torrón

2 cultivadores de discos de 5 metros de traballo, modelo Catros+ 5001-2

1 abonadora* ZA-M Profis Hydro de 4.200 litros de capacidade

1 pulverizador* suspendido UF con tanque frontal, barras de 21 metros e capacidade total 3.000 litros.

* Equipados con sistema GPS para unha aplicación máis eficaz dos fitosanitarios e abonos

2 segadoras frontais modelo EC 32 cv FLoat

1 rastrillo arrastrado de 2 rotores modelo Swadro 900

1 cabezal Krone para millo Easy-Collect 6000 (8 liñas) para cosechadora Class

1 macroempacadora Big Pack 1270

1 picadora de forraxe Big X 700 (775 cv) con pick up easy flow de 3 metros e cabezal de millo Easy collect 7500 (10 liñas)

Krone

Amazone

pub_millares_torron.indd 98 22/05/2013 16:16

ÓNEGA ARES S.L.U. GRUPO AGROAMB

ÓNEGA ARES CONFÍA EN MILLARES TORRÓN PARA A ADQUISICIÓN DE NOVAS MÁQUINAS• A empresa de servizos agrarios Ónega Ares S.L.U., pertencente ao Grupo Agroamb, conta no

seu parque de maquinaria cos últimos equipos de mecanización das marcas Krone e Amazone para a sementeira, o cultivo e a posterior recolección das diferentes producións agrarias.

Millares Torrón é o distribuidor para a provincia de Lugo das marcas alemás Krone e Amazone, que Deltacinco importa en exclusiva para España.

ÁLVARO ÓNEGA ARESPropietario de Ónega Ares S.L.U.

“Na nosa empresa temos que ter as máquinas que nos dean o mellor ren-demento, xa que o noso tipo de cliente é moi esixente tanto en forraxe como en traballo de terra. Considero que Krone e Amazone son as mellores marcas que hai hoxe en día no mercado, tanto por técnica como por calidade, sen ningún lugar a dúbidas, xa que probei outras moitas marcas e non atopei nada coma isto. Por outra parte, confiei en Milla-res Torrón porque hoxe en día o servizo posventa é imprescindible e teño que recoñecer que o seu é inmellorable, xa que é unha empresa con moitos anos de experiencia no sector e cando os necesito sempre están aí.”

Álvaro Ónega (centro), o día que Millares Torrón lle fixo entrega da picadora Big X 700 de Krone

O pasado 18 de abril, Millares Torrón celebrou unha xornada de exposición e demostración de maquinaria agrícola na que se puxo de manifesto unha vez máis como a alianza Deltacinco-Millares Torrón está superando todas as expectativas no que a volume de vendas se refire.

Un claro exemplo disto é que todas as máquinas expostas estaban vendidas a clientes da provincia de Lugo.

A xornada tivo lugar nunha finca da Ponte de Outeiro (Castro de Rei, Lugo) pertencente á empresa Ónega Ares S.L.U.

DELTACINCOPolígono Industrial de Palencia

C/ Sevilla 2334004 Palencia

Tfno.: (+34) 979 728 450Fax: (+34) 979 710 390

www.deltacinco.es

MILLARES TORRÓNEstrada de Santiago, km 5

27210 LugoTfno.: 982 221 966Fax: 982 242 921

www.millarestorron.com

Maquinaria de Ónega Ares mercada en Millares Torrón

2 cultivadores de discos de 5 metros de traballo, modelo Catros+ 5001-2

1 abonadora* ZA-M Profis Hydro de 4.200 litros de capacidade

1 pulverizador* suspendido UF con tanque frontal, barras de 21 metros e capacidade total 3.000 litros.

* Equipados con sistema GPS para unha aplicación máis eficaz dos fitosanitarios e abonos

2 segadoras frontais modelo EC 32 cv FLoat

1 rastrillo arrastrado de 2 rotores modelo Swadro 900

1 cabezal Krone para millo Easy-Collect 6000 (8 liñas) para cosechadora Class

1 macroempacadora Big Pack 1270

1 picadora de forraxe Big X 700 (775 cv) con pick up easy flow de 3 metros e cabezal de millo Easy collect 7500 (10 liñas)

Krone

Amazone

pub_millares_torron.indd 99 22/05/2013 16:16

Fontao - Esperante - Apdo. 128, 27080 LUGO - Tfno.: 982 284 391 - Fax: 982 284 626 - [email protected] - www.xeneticafontao.com

AFRIGA 104 en galego

Documents

Transcript of AFRIGA 104 en galego