Irungo euskarazko

hamabostekariaIruneroAzaroak 15, 2017

313

2 Irun atzo Irun Gaur3 Irun y sus gentes liburua4 Ficobaren inpaktua6-7 Bizilagunak programa8 Kirolak: Parkourra Irunen9 Kirolak: Mariasun Quiñones10 Kolaborazioa: Gorka Martinez11 Haurren leihoa12 Gazteen lanak13 La Basuren rap tailerrak 14 Gazte informazioa15 Agenda

„Ametsa izateazgainera,

erantzukizuna daRealean jokatzea‰

Argazkia: Estudio Gover

CARMEN

„MEN

CHU‰ GAL OREN

DAIN

Margolaria. Irunen jaio zen 1919an. Gaspar Montes Itu-rriozekin ekin zien pintura ikasketei. 1932an, Pariserajoan zen bizitzera, Académie A. Ozenfant eskolan ikas-tera. Espainiako Gerra Zibilean zehar, Atharratze Sorholüzenbizi izan zen (Zuberoa). 1943tik aurrera hasi zen erakus-ketetan parte hartzen, baita atzerrian ere: Buenos Aire-sen, Rio de Janeiron, Sao Paulon, Habanan, Londresen,Venezian etab. Sariak pilatuz joan zen garai hartan. Baina benetakokontsakrazioa, 1959an iritsi zitzaion, Espainiako PinturaSari Nazionala irabazi zuenean. Lehen emakumea izanzen, sari hori lortzen. Hiru urte lehenago, 1956an, biga-rren geratu zen.2005ean, Gipuzkoako Foru Aldundiko eta Irungo Uda-leko Urrezko Dominak jaso zituen. Irunen zendu zen,2008.urtean. 2010ean, bere izena daraman erakusketaaretoa zabaldu zuen Irungo Udalak, Urdanibiako Ospi-tale zaharrean.

Iturria: Agustin Morate.Irun y sus gentes.

IRUNEROErredakzioa eta maketazioa:

Joseba ArozenaUnai Oiartzun

Euskara zuzentzilea:Unai Oiartzun

Publizitatea:Sonia Garcia Olazabal

Amaia TerrazasIon Otxoa

Diseinua:Andrea Gomez Arocena

Argitaratzailea:837 comunicación y publicidad S.L

ISSN:1134-0606

Lege gordailua: SS-230-94

Tel: 943 04 20 52

Erakunde honek Irunero diruz laguntzen du: Erakunde honek Irunero diruz laguntzen du:Hezkuntza, Hizkuntza Politika eta Kultura Sailak

(Hizkuntza Politikarako Sailburuordetzak)diruz lagundua:

IRUN ATZO, IRUN GAUR IRUNERO2

Urtetako dokumentazio eta biltze lanaren emaitza da li-burua. Egileak eskerrak eman nahi izan dizkie, iturri na-gusi izan dituen lanen egileei. José Monjeri, alde batetik,1986an Luis de Uranzu Kultur Elkarteak argitaratu zuenIrungo kaleen izenak liburuagatik. Mañu de la Puente ka-zetari ohiari, bestetik, Diario Vascon urtetan argitaratuizandako kronika sozialengatik. Gainerako iturriak, libu-ruko eranskinetan daude, Irungo alkateen eta idazkarienzerrenda luze batekin batera.Irungo ehun pertsonaia bildu nahi izan zituen Moratek,hasieran, eta Irungo 100 izenburua jartzea pentsatuzuen. Laster konturatu zen, ordea, labur geratu zela. 270daude azkenean, liburuan, horietatik 21, emakumeak. Ki-rolariak eta musikariak dira gehienak, bakoitzeko 29.Margolariak, kazetariak, politikariak, diplomatikoak etabeste zenbait arlotan nabarmendutako gizon-emaku-meak daude. “Irunen jaio badira ere, hirian bizi ez dire-nak daude. Edo alderantziz, irundarrak ez diren arren,haien jarduera nagusia Irunen aurrera eraman dutenak”,azaldu du Moratek. Biografia labur bakoitzak argazkia du, ondoan, zuri-belt-zean: “Argazkirik topatu ez dugunean, grabatuak edopertsonaiarekin lotutako irudiak jarri ditugu”, aipatu du

egileak. Azalearako, Mariano Estornés Lasaren argazkibat hautatu dute: Jaiak Irunen, San Pedro egunean,1969ko ekainaren 29an. “Ez du kalitate handirik, bainaondo irudikatzen du liburuaren izaera”, argudiatu du Mo-ratek. Edizioaren eta maketazioaren maila da, hain zuzenere, liburuaren hutsunerik handiena. 500 ale argitaratu dituzte, eta 10 euroren truke daudesalgai, Brontë eta Jaizkibel liburu-dendetan. Bildutakodirua, Anaka Kofradiaren jardueretara bideratuko dute.Pretentsio handirik gabe idatzitako liburua dela aitortudu Agustin Moratek: “Entretenitzeko helburua du. Luisde Uranzu parafraseatuz: edozein bizitza, xehetasunezeta soiltasunez kontatuz gero, atsegina eta entreteniga-rria izan daiteke”.

Arinaren liburuen izenburu berberaMorateren liburuak badu aurrekaririk. Izen ere, eta izen-buru berarekin, hiru liburuko bilduma argitaratu zuenJosé María Arina Zapatak 1990eko eta 2000ko hamarka-detan. Argazki bilduma zabalak izan ziren, Irun popularfotográfico eta Imágenes para el recuerdo trilogiak be-zala. Ehunka irundarrek utzitako argazkiak bildu zituen,eta iruzkin txikiak erantsi, hiriaren erretratu sozial mo-dukoa osatzeko asmoz. Arinaren lekukoa hartu du orainAgustin Moratek. Bigarren argitalpena du, Anaka tienehistoriaren ondoren.

Irungo pertsonaien bilduma argitaratu duAgustin Moratek

270 gizon-emakumeren aipamena egin du egileak

Irunen jaiotako, edo hiriarekin lotutakohainbat gizon-emakumeren biografia laburrak bilduditu Agustin Morate Zulaikak, Irun y sus gentes libu-ruan. Anaka Kofradiako kidea da Morate, eta elkar-teak argitaratu du bilduma. Ylenia Benito Brontëliburu-dendako arduradunak idatzi du hitzaurrea,eta liburuaren aurkezpena ere ireki du, urriaren25ean, CBA kultur gunean. “Irun hiria zer den irudi-katzeko modu ederra da”, baieztatu du Benitok.

Olaizola Immobiliaria agentzia

BERRIA2017ko azaroak 153

Erakunde publikoek bultzatutako proiek-tua izan da Ficoba, 2000ko hamarkadarenhasieran eraiki zenetik. Diru-laguntza pu-blikoak jaso zituen orduan, eta jasotzenditu, gaur egun ere bai. “Horregatik, bi-dezkoa da jakitea inbertsio horien frui-tuak zeintzuk diren”, argudiatu du AnderSarratea Ficobako gerenteak. LKS aholku-laritza enpresari eman diote ikerketa egi-teko enkargua. Iñaki Elzaurdi LKSko arduradunak azaldudu zer nolako metodologia erabili duten.“Ekarpen ekonomikoa neurtzeko, halakoikerketetan zabaldua eta egiaztatua da-goen metodologia klasikoa erabili dugu:fluxu ekonomikoak identifikatzea, eta epezehatz bateko inpaktuak kuantifikatzeko,input-output taulak aplikatzea”. Horreta-rako, Madrilgo Unibertsitate AutonomokoEkonomia Aplikatua saileko katedradu-nek eta doktoreek osatzen duten CE-PREDE Iragarpen EkonomikoenZentroaren laguntza jaso dute. Atera duten ondorio nagusia da Ficobak34 milioi euroko inpaktu ekonomikoasortzen duela, zuzenekoa eta zeharkakoakontuan hartuta. Horietatik 28 milioi,EAEn. Hots, Barne Produktu Gordinaren%0,02. Bestalde, LKSren arabera, 222 en-plegu sortzen ditu Ficobak urtero, zehar-kakoak kontuan hartuta, beti ere. Gainera,lau milioi eta erdiko zerga-bilketa eragi-ten du EAEn. Horiek horrela, 2007ko da-tuekin alderatuta, zazpi aldiz handiagoada BPGaren gaineko inpaktuaren balioa,eta lau aldiz handiagoa, sortutako enple-guen kopurua. Ficobako jardueren eta bisitarien kopu-ruei erreparatuta ere, agerikoa da erakus-tazokak hamar urteko epean izan duenbilakaera. 2006an 81 ekitaldi egon zirenFicoban, eta 76.357 bisitari gerturatuziren horietara. 2016an, 247 izan dira jar-duerak, eta 138.670, bisitariak. Guztira,2003an ateak zabaldu zituenetik,1.450.000 bisitari jaso ditu Ficobak. Eragin sozialaren bilakaeraFicobaren inpaktu soziala aztertzeko, 300telefono-galdeketa egin dituzte, Gipuzkoaosoan. Elkarrizketatutako bost pertsone-tatik hiruk, Ficoba ezagutzen duela baiez-tatu du (%63,2). Iñaki Elzaurdiknabarmendu du Donostiako Kursaalareninguruko inkestan, galdera berdinari%70,7k eman ziola baiezko erantzuna.

Aldea txikia da, beraz. Elkarrizketatuta-koen %76k badaki erakustazoka Irunendagoela, eta horietatik %51k, Ficobakojardueraren batean parte hartu izan dunoizbait. Antton Tomasena Gipuzkoako Foru Al-dundiko Ekonomia Sustapeneko zuzenda-riak baieztatu du lurraldeko entitate“klabe” horietako bat dela Ficoba. Gipuz-koarren iritzi positiboei garrantzi handiaeman die: “Horrelako azpiegiturek, asko-tan, aitortza ekonomikoa edukitzen dute,baina soziala ez. Duela hamabost urte, gi-puzkoar askok pentsatuko zuten FicobaBidasoarako onuragarria izango zela ba-karrik. Denborak ezetz erakutsi du”. Pazientzia eskatu du SantanokIrunen bertan ere, proiektuaren kontrakoiritzi asko izan ziren, eta badira. Horienaurrean, José Antonio Santano FicobaFundazioko presidenteak “pazientzia”behar dela azpimarratu du: “90eko ha-markadaren amaieran, erakustazokakezagutzeko bisitak egin genituen. Gogoandut Basilean (Suitzan) egon ginenean,bertako erakustazokako arduradunek az-pimarratu zigutela epe luzeko proiektuakdirela halakoak. Ehun urte baino gehiagoditu Basileakoak. Ikusiko dugu, 60 edo 70urte barru, Ficobaren egoera zein den”. Momentuz, Ficobak ateak zabaldu zitue-netik hamalau urte pasa direnean, eraginekonomikoan garapena izan du, baita hi-rian ere. Ficobari dagokio, Irungo BPGa-ren %0,2, eta 78 lanpostu sortzen dituurtean Irunen, LKSren ikerketaren ara-bera. Datu ekonomikoak ontzat emanik,Ficobaren beste lorpen batzuk nabar-mendu nahi izan ditu Santanok. Batetik,kudeaketa publiko-pribatuaren “adibidebikaina” dela baieztatu du: “Lan talde gaz-tea, modernoa eta profesionala du Fico-bak”. Bestetik, mugaz gaindikolankidetzaren “sinbolo” bilakatu delaadierazi du: “Horren adibide, Frantziakohiri txikietako alkateen kongresua hartuzuela irailean”. Santanok gogorarazi nahi izan du, era be-rean, Ficobak mugaren inguruko eremuazeharo itxuraldatu duela: “Kamioien apar-kalekua zen orubea, muga zaharrarenhondarra”. Iragan hura atzean utzita,Irungo Udalak hartu duen bide ekonomi-koaren ikurra da Ficoba.

BERRIA IRUNERO4

Urteko 34 milioi euroko inpaktu ekonomikoa duFicobak, LKSren ikerketaren arabera

Erakustazokaren inpaktu ekonomiko eta soziala aztertu du LKS aholku-laritza enpresak, Ficobako gerentziak eskatuta. Duela hamar urte egin zutenikerketa, azken aldiz, eta aurten bildutako datuek agerian utzi dute Ficobarengarapena. LKSren datuen arabera, erakustazokaren inpaktu ekonomikoa zazpialdiz biderkatu da, eta lau aldiz, sortutako enpleguen kopurua. Inpaktu sozialaridagokionez, Ficobaren inguruko ezagutzak eta iritziek hobera egin dute, hamar-kada honetan.

Bost gipuzkoarretik hiruk erakustazoka ezagutzen du

Iaz 235 bazkari antolatu zituzten Euskal Autonomia Erkidegoan, 587 familiarekin. Aurten,250 bazkari dituzte helburu. Irunen, hamabost bazkari inguru izango dira, 30 familiarekin.Izena eman duten familiak elkartzeko, irizpide ezberdinak kontuan hartzen dituztelaazaldu du Gerardo Carrere SOS Arrazakeriak elkarteko kideak: “Zaletasunak, afinitateak,familiako kideen kopurua, menderatzen dituzten hizkuntzak etab”. Bazkari bakoitza an-tolatzeko, dinamizatzaile bana aritzen da. Aurten, Jon Aranguren lan horretan ariko da.Azaldu du, formazio baliagarria jaso duela: “Batzuetan, konturatu gabe, arrazistak direnestereotipoak erabiltzen ditugu, barneratuta ditugulako”. Estereotipo eta aurreiritzi guzti horiek apurtzea da, hain zuzen ere, ekimenaren helburunagusietako bat. “Konturatzen zara askoz gehiago direla batzen gaituzten gauzak, banat-zen gaituztenak baino”, baieztatu du Sergio Corchón Gizarte Ongizatea arloko ordezkariak.Zenbait aldiz parte hartu du zinegotziak, eta balorazio baikorra egin du: “Oinarrizko kezkaberdinak ditugu, eta erraza izaten da enpatizatzea. Abiapuntu bikaina da hori, estereoti-poak alde batera uzteko”. Alde bietakoak izaten dira aurreiritziak. Rocío Calderón Adiski-detuak elkarteko kide kolonbiarrak aitortu du: “Ezjakintasunetik hitz egiten dugubatzuetan, jendearen errealitateak ezagutu gabe. Mahai baten inguruan esertzea, bakoit-zaren egoera eta zirkunstantziak ezagutzeko modua da”. Latinoamerikarrak dira, hainzuzen ere, Irungo familia migranteetako asko, magrebtarrekin eta Ekialdeko Europakoherrialdeetakoekin batera.

Gastronomiak jendea biltzeko gaitasun handia du Euskal Herrian. Askotan, elkarteak iza-ten dira topagune. Bizilagunak ekimenean, aldiz, garrantzia ematen diote etxeetan bilt-zeari. “Giro intimoagoa sortzen da”, adierazi du Carrerek. Ados dago Alba Aranguren. Iazparte hartu zuen lehen aldiz, senideekin, harrera familia gisa: “Beste estereotipo batizango da, baina uste dut neurri batean egia dela, euskaldunak oso itxiak garela. Gazteenartean, batez ere, ikusten da. Kuadrillak itxiak dira, eta ez dugu irekitzeko joera handirik,normalean”. Etxean hartu zuten familian, beste neska gazte bat zegoen, eta berarekin hitzegitea oso “interesgarria” izan zela adierazi du Arangurenek: “Horregatik, familiako seme-alaba gazteak ere gonbidatu nahi nituzke parte hartzera”. Martindozenea Gaztelekuko langilea da Alba Aranguren. Bertan, Bizilagunak ekimenare-kin bat egingo dute aurten, azaroaren 19an. Bertako gazteen eta migranteen arteko baz-karia antolatu dute. Harreman iraunkorragoak sor daitezke elkar ezagutza horretatik.Rocío Calderonek baieztatu du bere kasuan hala izan dela: “Gerora gehiagotan geldituizan gara, bazkaltzeko, edo kafe bat hartzeko, giro lasaiean hitz egiteko”.

ERREPORTAJEA IRUNERO6

Elkar ezagutzeko aukera, mahai baten inguruan

Hiri berdinetan bizi gara. Eraikin berdinetan, askotan. Baina ez dugu elkarezagutzen. Bizimodu paralelo horiek elkargune bat izan dezaten, Bizilagunak eki-mena antolatu du SOS Arrazakeriak elkarteak, zazpigarren aldiz. Irunen, udalekoGizarte Ongizatea arloaren eta Adiskidetuak Kulturarteko Elkartearen babesarekinizango da, azaroaren 19an. Elkarrekin bazkaltzeko bilduko dira bertako familiaketa migranteenak, bietako baten etxean.

Bertako familiek eta migranteek elkarrekin bazkalduko dute, Bizilagunakekimenean

Martindozenea Gaztelekuan ere bazkaria antolatu dute, azaroaren 19an

„Ezjakintasunetik hitz egiten dugubatzuetan, jendearen

errealitateak ezagutu gabe‰

Rocío Calderón, Adiskidetuak elkartekokidea „Euskal Herrian, kuadrillak itxiak

dira, eta ez dugu irekitzeko joerahandirik‰

Alba Aranguren, parte hartzailea

ERREPORTAJEA2017ko azaroak157

Salaketaren beharra azpimarratu duteJabier Muguruzak ere iaz parte hartu zuen lehen aldiz. Joan-etorriko esperientzia izanzela azaldu du: “Haien etxera gonbidatu gintuzten ondoren. Hura ere, esperientzia ede-rra izan zen, gurean pixka bat kikilduta egon zirelako. Haienean, berriz, beste modubatean ikusi nituen, askeago”. Nolanahi ere, Muguruzak ez du ahaztu iazko esperient-ziak alde iluna ere izan zuela: “Gurean izan genuen familiako semea atxilotu zuten, ai-reportuan. Ez dut uste bakarrak izango ginenik, ez da kasualitatea”. Izan ere,elkarguneak eraikitzeko aukera emateaz gainera, migranteek bizi dituzten zenbaiterrealitate gogor ezagutzeko ere balio dezake Bizilagunak ekimenak. “Salaketa ere ga-rrantzitsua da”, azpimarratu du Muguruzak.Gerardo Carrere SOS Arrazakeriak elkarteko kideak gogorarazi du Atzerritartasun Le-geak migranteei bakarrik eragiten diela. Zenbait adibide eman ditu: “Egoera irregula-rrean dagoen jendeak urte beteko lan kontratua behar izaten du egoeraerregularizatzeko. Gainera, erregulartasun egoera hori bera oso hauskorra da, errazgaldu dezakete, lan kontratua amaitzean, esaterako”. Baina legeez gainera, bizilagunenmesfidantzek ere eragiten dietela nabarmendu du: “Zailtasun handiak dituzte etxebi-zitza edo lana lortzeko. Etxebizitzen jabeek pentsatzen dute migranteak ez direla fi-datzekoak, eta ez dizkiete alokatzen. Lanarekin, berdin. Aisialdi guneetan ere bai, dis-koteka batzuetan, adibidez”. Guzti horiek gainditzeko, aukera aproposa eskaintzen duBizilagunak ekimenak.

„Atxiloketa bat bizi izan genuen iaz,ez da kasualitatea izango‰

Jabier Muguruza, parte hartzailea

Yamakasi film frantziarrari esker ezagutu zuen Sampa-yok parkourra. 2000ko hamarkadaren hasieran izan zen.Pelikulak, Parisko banlieue edo kanpoaldeko auzoetanzabaldua zegoen parkourraren berri ematen zuen. Ha-sieratik harrapatu zuen, praktika haren oinarriek eraka-rrita: “Mugimendu natural, indartsu, eraginkor etasegurua bilatzea da funtsa”. Horretarako, prestaketa fisi-koa eta teknikoa egiten dituzte. Oinarrian, parkourra ezda lehiakorra. “Egia da, azken urteotan lehiaketa formatuezberdinak sustatzen ari direla, marken interesagatik,batez ere”, aitortu du Sampayok: “Baina guri ez zaigu in-teresatzen erakustea nor den hobea, nork egiten duenjauzi handiagoa. Alde batetik, arrisku fisikoa dakarrelakohorrek. Bestetik, frustrazioa eragin dezakeelako”.Estatu mailan aitzindari izan zen Irun, duela hamabosturte, parkourrak estatuan lehen urratsak ematen zituengaraian. Gaur egun, erreferente izaten jarraitzen du, Lot-zen ADD elkartearen eskutik. Parkourraren oinarriak he-datzea du helburu, egitura juridiko sendoago batekin.“Orain, gure eskaintza seguruagoa da, instituzioentzat,

ikastetxeentzat, gurasoentzat etab.”, argudiatu du Sam-payok. Izan ere, ikastaroak eskaintzen dituzte, haurrent-zat, gazteentzat eta helduentzat. Eskoletan aritu izandira, eta integrazio saio bereziak egin dituzte, besteakbeste, migranteen kolektiboekin.Azken urteotan zabaldu izan den irudia deseraiki nahidute, okerra dela uste baitu Sampayok: “Youtuben dau-den bideoek ez dute asko laguntzen: eraikinetatik eta tei-latuetatik jauzi egiten duen jendea, abandonatutakoeraikinetan sartzen dena, gazteak poliziaren aurrean ko-rrika egiten... Ikuskizuna besterik ez da hori”. LotzenADDko kideentzat, parkourrak lotura handiagoa du kul-turarekin, hezkuntzarekin eta elkarbizitzarekin. “Parkou-rra ez da kalera arropa zabalarekin irtetea, nahi duzunlekuan salto egitera. Mugimenduak kudeatzea, hiri espa-zioan elkar bizitzea, era arduratsuan entrenatzen ikas-tea... Hori da parkourra”, azaldu du Dani Sampayok. Ehun lagun inguru aritzen dira ikastaroetanUrko Alvarez Lotzen ADDko presidenteak uste du gauregun Irunen parkourra egiten aritzen den jendea zenbat-zeko modurik ez dagoela. Ikastetxeetako patioetan, esa-terako, gero eta haur gehiago ikus daitezke saltoka:“Debekatu beharrean, teknikak irakatsiko dizkien jendeabilatzen hasi dira ikastetxeak”. Lotzen ADDk eskaintzendituen ikastaroetan, ehun bat lagun aritzen direla baiez-tatu dute. Entrenamenduak, jendearen mailaren eta es-perientziaren arabera egokituak izaten direla azaldu duDani Sampayok: “Gero, exijentzia maila zuk jartzen diozuzure buruari, helburuen arabera”. Arlo fisikoaren eta tek-

nikoaren arteko oreka bilatzen da parkourrean: “Ozto-poen artean mugitzeko, gutxieneko ahalmen fisikoabehar duzu. Teknikak, gorputza babesteko modua etakonfiantza ematen ditu”.Beñat Jauregik helduen ikastaro batean parte hartzen du,Elatzeta Ikastetxeko gimnasioan. Duela hiru urte hasizen, elkartea sortu zen garaian, parkourraren berri saresozialetan eduki ondoren: “Garai hartan eskalada egitennuen, baina labur geratzen zitzaidan. Gorputzak barie-tate gehiago eskatzen zidan, mugimendu aldetik”. Par-kourraren malgutasunak, askatasunak erakarri zuen,beraz: “Ez dago prefijatuta zer egin behar duzun ingu-rune konkretu batean. Jolas puntu bat ere badu. Pixka-naka, ikasten duzu identifikatzen dauzkazunelementuekin zer egin dezakezun. Parkour ikuspegi deit-zen zaio horri”. Urko Alvarezek berretsi ditu Jauregirenhitzak: “Kalea beste modu batera ikusten da, egia da. As-kotan gertatu izan zait, neska lagunarekin paseatzen arinintzela, txoko bat ikusi, eta bertan zein jauzi egin daite-keen pentsatzen hastea”. Elatzetako gimnasioa ez da parkourraren eremu natu-rala, kalera egokitzea baita haren premisetako bat. Halaere, entrenatzeko egokia dela baieztatu du Dani Sampa-yok: “Praktika demokratizatzeko modua da, edonorent-zat eskuragarria izan dadin, eta entrenamendua,mailaren arabera egokitu ahal izan dezagun”. Parkourrak,gizarterentzat onuragarriak izan daitezkeen balioak di-tuela uste dute Lotzen ADDko kideek.

Mugimendu eraginkorraren bilaParkourraren oinarriak hedatzeko helburua du Lotzen ADD elkarteak

Hiriko zenbait puntutan aritzen dira, jau-zika eta korrika, kirol arropa zabalarekin. Jende ge-hienak ez du hori baino askoz gehiago ikusten.Izatekotan, kalea okupatzen dutela, enbarazu egitendutela. Irudi horren kontrapuntu izateko, LotzenADD elkartea eratu zuen, duela hiru urte, Irunenparkourrean ibiltzen den kolektibo batek. Dani Sam-payo dute buru, estatuko parkourrean aitzindariizan den irundarra.

KIROLAK IRUNERO8

KIROLAK2017ko azaroak 159

Hondarribian eman zenituen lehen urratsak?Bai, ahizparekin, familiarekin eta lagunekin. Lehen pausoak hondartzan eta Puntal auzoan eman nituen.Lehen futbol taldea Hondarribia izan zen. Gero Mariñora joan nintzen, eta oso oroitzapen onak ditut. 13-17urte arteko epea ez da erraza izaten. Horregatik, garai horretan egindako lagunekin harreman estua egitenda. Nerabezaroa pasata Realera pausoa ematea, Mariñori esker izan da. Bigarren Mailara igotzea lortu zenuten, orduan. Esperientzia polita?Bai, baina zaila, aldi berean. Horrek are balio handiagoa ematen dio igoerari. Zorterik onena opa diet Mariñokoneskei. Partidaren bat ikusten egon naiz, eta oso ondo ari dira, egia esan. Ea berriro igotzeko aukera duten.Nola iritsi zen Realaren deia?Teknifikazio lana egiten du Realak, jokalari gazteak eramaten dituzte Zubietara entrenatzera. Fitxatu aurretik,astero-astero joaten nintzen ni. Hala ere, ezustekoa izan zen, ez nuen espero. Ni asko disfrutatzen ari nintzenMariñon. Javier Mariño presidenteak deitu ninduen lehenengo, eta Realeko kirol zuzendariarekin bildu ginenjatetxean. Ea Realarekin jokatu nahi nuen galdetu zidan, eta baiezkoa eman nion.Zertan antzematen da Mariñoren eta Realaren arteko aldea?Askoz handiagoa da kluba, arlo guztietan nabaritzen da. Oso profesionalizatua dago dena. Bakoitzak bererola du, eta bere funtzioak betetzen ditu. Niretzat, mediku zerbitzua beti laguntzeko prest edukitzea, adibidez,diferentzia handia da. Maila handiko prestatzaileak edukiko dituzu, gainera. Asko hobetu duzu?Bereziki, arlo mentalean. Buruak klik bat egiten du, eta sinetsi egiten duzu. Garai batean, Realeanjokatzea ametsa besterik ez zen. Gaur egun, erantzukizuna ere bada. Entrenamenduak kalitatez-koak dira, baina norberak berea eman behar du, bestela ez dago hobetzerik.Urte bikaina izan zenuen iaz. Jokalari errebelazioaren saria jaso duzu, eta Eu-rokopa jokatzeko aukera ere eduki zenuen.Atezainentzako entrenatzaile berezia jarri ziguten, eta eguneroko lanari esker, askohobetu nuen. Gero Eurokopa jokatzeko aukera eduki nuen. Esperientzia horiek poztuegiten zaituzte, baina ingurukoak harro senti daitezen ere lortzen dute. Hori 21 urtekoneska bati gerta dakiokeen gauzarik ederrena da. Ahizpa bikiarekin jokatu izan duzu txikitatik, Realera joan zinen arte. Nolakoaizan da bideak banatzea?Bakoitzak bere bidea jarraitu du, baina biak futbolean gabiltza, nahiz eta talde ezber-dinetan ibili. Berak nigandik ikasten du, eta nik harengandik. Bera aurrelaria da, niatezaina, eta futbolari beste ikuspegi batetik begiratzen laguntzen dit. Polita danoizean behin elkarren kontra aritzea. Iaz gertatu zen, berak ere Lehen Mailanjokatu zuelako, Oiartzunekin.Aurtengo denboraldiari begiratuta, azaroaren hasierara arte ez duzuepunturik bildu. Gogorra izaten ari da?Bai, bagenekien hasiera zaila izango zela, aurkari gogorrak genituelako, lehenhiru jardunaldietan. Espero ez genuena zen hurrengo lauetan ere ez genuelapunturik eskuratuko. Baina baikorrak izan beharra dugu, bestela, puntuak bilt-zeko aukerak pasako zaizkigu. Ez duzue aldaketa handirik egin, iazko taldearekiko. Zer gertatu da?Egia da. Hiru fitxaketa egin ditugu, eta ondo egokitu dira. Ez dakit, ezin duguaitzakiarik jarri, aurrera egin beharra dugu. Arazo zehatza zein den ez dakigu,eta azkenean, hori da gehien larritzen gaituena. Giltza non dagoen ahalik eta az-karren aurkitzen ahalegindu behar dugu.Ligaren maila handituz doa etengabe, baina oraindik ere, zaila da estatuan pro-fesionala izatea, emakumeen futbolean.Oso zaila da. Futbola gure bizitzaren parte bat baino ez da, ikasten edo lanean gabilt-zalako. Dirua beharrezkoa da bizitzan, eta futbolak ematen ez baldin badigu, bestenonbaitetik atera beharra dugu. Pausoak eman dira, baina poliki-poliki doa. Gure hel-burua ez da gizonezkoen mailara iristea, gure lana saritua izan dadin lortzea, baizik.Noizbait emakumeak ere futbolaz bizi gaitezkeela esan ahal izatea, azken finean.Zuk zer eskatzen diozu futbolari? Nora heldu nahi zenuke?Nire helburua da pixkanaka hobetuz joatea. Aurrera pausoak ematea, atzera egin gabe.Epe laburrean, Reala egoera larri honetatik ateratzea. Beste herrialde batzuk dira erreferentzia, emakumeen futbolean. Atzerrira jo-atea buruan al duzu?Momentu honetan ez. Baina lan egiten jarraitu behar dut, horrelako aukeraren batsortzen baldin bada, prest egoteko, eta pausoa eman ahal izateko.

MARIASUN QUIÑONES, Realeko atezaina

Emakumeen Lehen Mailako errebelazioa izan zen Mariasun Quiñones (Hondarribia, 1996),iaz. Sari hori eman dio Marca egunkariak. Denboraldi bikaina eduki zuen Realeko atezainak, eta Eu-ropako Txapelketa jokatzeko aukera ere izan zuen, Espainiako selekzioarekin, Holandan. Mariñokoharribitxia da, futbol elkarteak urtetan egindako lanaren seinale.

„Ametsa izateaz gainera, erantzukizuna da Realean jokatzea‰

Argazkia: Estudio Gover

KOLABORAZIOA

Gipuzkoako hiriburutik aterata, Zarautz udalerri ede-rrera iritsiko gara, ibilbidearen amaieran. Bidean, Men-dizorrotz (Igeldo), Orio herria, eta Beastegi/Talaimendizeharkatuko ditugu. GR-121 xenda eta Donejakue bideauztartuko ditugu. Kontxako badian hasiko da ibilbidea, Ondarreta hon-dartzan. GR-121aren eta Santiago bidearen seinaleakbilatuko ditugu (zuri-gorria eta horia, hurrenez hurren).Errepidean gora eramango gaitu bideak hasieran, bainasaihesbide batean alde batera utziko dugu. Igeldoko

tontorrera iristen garenean, asfaltatutako pista bat har-tuko dugu, mendilerroa alderik-alde zeharkatzen duena(Ordu bat)Pista zabala xenda estu bilakatuko da, eta mendian be-hera eramango gaitu, Mendizorrotz (416m) mendiarentontorra alde batera utzita. Oriora iritsi aurretik, aldapagogor bat igo beharko dugu, San Martin auzora iristeko.Bertatik, Orioren ikuspegi ederraz gozatuko dugu (Biordu eta erdi).

Herritik pasa ondoren, Oria ibaiaren gaineko zubia ze-harkatuko dugu, Oribarzar hondartzara doan bidea har-tuko dugu. Bertatik, eguneko azken maldari aurreegingo diogu (Hiru ordu). Txakolin mahastien artean jo-ango gara mendian gora. Zarauzko kanpinera iritsikogara, eta han, GR-121 bidea hartuko dugu. Malla Harriazamalekura eramango gaitu, eta bertatik, Zarautzenikuspegi ederra izango dugu. Eskaileretan beheraegingo dugu ondoren, Zarauzko hondartzaraino (Lauordu eta erdi).

Donostia-Orio-Zarautz

IRUNERO10

GORKA MARTINEZunpaisenmimochila.blogspot.com

Denbora: 4 ordu eta erdi (geldialdirik gabe).Distantzia: 21,5km.Desnibel metatua: 560m.Zailtasuna: Erraza. Luzea bada ere, ez da desnibel han-dia gainditu behar. Zailtasun teknikorik ez dago.

Belaskoenea LH2

HAURREN LEIHOA2017ko azaroak 1511

Euzkaraz,Irunen barrena

Santuen eguneko biyamonian

Gure amak esaten-tzuen:«Santuen eguneko biyamonian anima gaxuakdaudezte deskantso aundiyan. Guk errezatu de-zagun aientzat lanian jarri ditzagun betikozorionian».

Iturria: Nikolas Alzola GerediagaEuskaraz, Irunen barrena

Irungo S.R.A andereari jasoa (1959-XI-1). (El Bidasoa, 1960-I-16)

Eguzkitza

BETI GAZTE IRUNERO12

Nolakoa da zure ikasleen taldea?Hamabost neska dira, 14-17 urte artekoak. Ile-apaint-zaile izateko ikasten ari dira. Ikastetxea utzi dute denek,eta hemen amaitu dute, ikasteko gogorik gabe. Haien mo-tibazioa pizteko bidea izan daiteke rap tailerrena. Lehenegunean, iritsi nintzenean, errezeloz hartu ninduten, eznindutelako ezagutzen. Hori aldatu al da?Bai, eta azkar gainera. Ondo konektatu dut neskekin.Haiekin hitz eginda, eta sakonduta, jabetu naiz haien bi-zitza ez dela batere erraza izan. Baina nirea ere ez. Ho-rretan bat egiten dugu. Barruan dauzkagunsentimenduak kaleratzeko erreminta da rap-a, hala izanda niretzat, eta haientzat ere izan dadin espero dut.Zer egiten duzue tailerretan?Raparen historia azaltzen diet, eta gero, metrika, errimaeta gainerako elementuak ikusten ditugu. Abestiak az-tertzen ditugu, eta sortzen ere ahalegintzen gara. Fla-menkoan eta beste estilo batzuetan arituak dira neskak,eta fusio bereziak egiten ditugu batzuetan.

Zer da rap-a, zuretzat?Nire bizimodua da. Hogei urte daramatzat rap-a egiten,eta gaur egun dena da niretzat, baita nire lanbidea ere.Nik aukeratu nuen bizimodua da, eta oso harro nagohautu horrekin. 90eko hamarkadan hasi zinenean, emakume baka-rrenetakoa izango zinen Euskal Herrian. Urtetan izan naiz emakume bakarra, baina zorionez, horialdatzen ari da. Tailerretan ditudan emakume askok osoondo idazten dute. Baina gero beldurra diote oholtzaraigotzeari. Gizonezkoek lagun talde handi baten babesaedukitzen dute beti. Emakumeak, rap-ean oso gutxi iza-ten dira. Erreferenteak falta dira. Gaztelaniaz hasi zinen, baina euskaraz ari zara gauregun. Euskarazko rap-ean, are minoritarioagoa daemakumeen presentzia.Gaztelaniaz hasi nintzen, nire inguruko errealitatea horizelako. Nik euskaraz ikasi dut, baina familian, lagunar-tean, inork ez zuen euskaraz egiten. Aire es vida diskoaidazten ari nintzela, euskaraz saiatzeko gogoa sentitunuen. Garai horretan ikusi nuen gizonezkoen taldeakeuskarazko rap-a egiten ari zirela, eta nire buruarierronka jarri nion.Eroso al zaude euskaraz idazten?Niretzat oso zaila izan zen, hasieran, euskaraz idaztea.Kontuan hartu hamabost urte inguru eman nituela eus-karaz hitz egin gabe. Koaderno pila bat ditut zirriborrozbeteta. Hasteko, Aneguriarekin Trakamatraka egin nuen,eta irudi potentea izan zen: bi emakume euskarazko rap-a egiten. Harrera ona eduki zuen, eta bide horretatik ja-

rraitzea erabaki nuen, euskara sustatzeko, eta emaku-mezko erreferenteak sortzeko. Azaroaren amaierandisko berria aterako dut, guztiz euskaraz, eta emakumez-koek egina, %100. Euskarazko hamar kantu dira, eta ko-laboratzaile guztiak emakumezkoak. Nire buruari jarrinion helburua beteko dut horrela. Nabarmendu nahi nuke, abenduaren lehenean, hiz-kuntza gutxituen inguruko festibal batean egongo nai-zela, Italian, Euskal Herria ordezkatzen. Horretarako rapabeslari bat aukeratzea ez da ohikoa izaten, eta oso poziknago. Rap-arekin beste zirkuitu batean sartzeko moduada.Ate batzuk ireki dizkizu euskaraz aritzeak, bainabeste batzuk itxiko zizkizun.Estatuko rap-ean noizbait eduki nuen tokiaren zati handibat galdu dut, euskaraz aritzeagatik. Baina momentu ho-netan argi daukat egin nahi dudana. Ez dakit momentu-ren batean gaztelaniaz ariko naizen berriro. Baietz ustedut, nire oinarria delako, eta batzuetan beharrezkoa de-lako. Hala ere, oso pozik nago egiten ari naizenarekin. Rap tailerrez harago, harremana duzu Irungo hiphop mugimenduarekin?Urte pila bat daramat Irunera etortzen, Irungo hip hopeta reggae mugimendua erreferentea delako. Stepirekin,Bad Sound System-eko DJarekin grabazioak egin izanditut. Ni gaztea nintzenean, Bilbokoak, Gasteizkoak etaIrungoak besterik ez geunden. Festibaletan elkartzenginen, eta harremana oso ona izan da beti. Azken urteo-tan Fermin Muguruzarekin ere aritu naiz kantuan, eta es-perientzia itzela izaten ari da.

BETI GAZTE2017ko azaroak 1513

Ez ohiko irakaslea dute Irungo Mendibil For-mazio Zentroko Ile-Apainketa zikloko ikasleek. Ha-sieran mesfidantzaz hartu zuten, baina gaur egun,miresmenez hitz egiten dute La Basuri buruz. Ezizenhorrekin ezaguna da Elena Caballero bizkaitarra(Etxebarri, 1983), rap-aren munduan, eta azken al-dian, handik kanpo ere bai. Rap tailerrak ematenditu, eta urriaz geroztik, Letxunborro hiribidekoMendibilen ari da.

„Sentimenduak kaleratzeko erreminta darap-a‰

LA BASU, rap abeslaria:

Irungo iGaztek gazte lokalentzako bitartekaritza zerbitzua eta informazioa

eskanintzen ditu.

- Aholkularitza Zerbitzua

- Bitartekaritza Zerbitzua

- Informazio Zubia

Informazio gehiago:www.irun.org/igazte.

Azaroaren 24an eta 25ean, Euskal As-tialdi Boluntarioaren II. Biltzarra izangoda Kutxa Kulturren, Donostiako Tabaka-leran, Kultura Garaikidearen Nazioar-

teko Zentroan.

Noiz? Azaroaren 24an eta 25ean.

Non? Donostiako Tabakaleran.

-

Euskal Autonomia Erkidegoko (EAE) lan-tokiek gazteak kontrata ditzaten, EuskoJaurlaritzak Gazteen Itzulerarako La-

guntzen deialdia onartu du.

Programa aitzindari honek kalitatezkolana sustatzen du, gutxienez 12 hilabe-tez beste autonomia erkidego batetanedo atzerrian bizi izan diren 35 urtetik

beherako gazteak Euskadira itzul daitezen.

#GazteenItzulera

- Aurrez aurre: Irungo CBA liburutegi berrian- Telefonoz: 943 50 54 44 / 943 50 54 40 - Posta elektronikoz: igazte@irun.org - Webean: www.irun.org/igazte- WhatsApp bidez: 607 771 173

GAZTE LOKALENTZAKO BITARTEKARITZA ZERBITZUA

iGAZTE IRUNERO14

Astialdia biltzarra

Bueltatu etxera Gazteen Itzulerarako Laguntza

programarekin!

Azaroak

AGENDA2017ko azaroak 1515

Mari Matrakaerakusketa

abenduak2ra arte

Zer: Edurne Kortabarriaren Ilustrazioeta diseinu erakustaldia.

Ordutegia:Asteartetik larunbatera:

17:00-21:00.

Non:Martindozenea Gaztelekuan.

Prezioa: Doan.

Doku forum-a:Ordezkapen bidezko ernalketa

‰A fuego lento"argazki

erakusketa

16

azaroak22ra arte

Zer:Ordezkapen bidezko er-nalketa izango dute ezta-

baidagai. Gaiareninguruan dauden iritzi

eta ikuspegi ezberdinakelkarren artean komu-nean jartzea dute hel-

buru.

Eztabaidari abiapuntuaemateko "VIENTRES DE

ALQUILER: ¿DILEMAMORAL?" dokumentalaproiektatuko dute; bide-

oak Indiako amen erreali-tatea erakusten du.

Non: Kabigorrin.

Egilea:Alvaro Del Val Tobalina.

Non: Caser ResidencialAnaka.

Ordutegia:Astelehenetik ostiralera:8:00-20:00; Larunbatak,igandeak eta jai egunak:

10:00-20:00.

Telefonoa:943667780.

Prezioa: Doan.

Bigarren Automobilen

Azoka

Bideo-forum-a:„Antonia‰

17-18-19 18

Zer:Gipuzkoan dauden automarka garrantzitsuen etaautomobilaren sektorekobeste espresa batzuen

parte hartzea izango da.

Ordutegia: Ostirala: 16:00-20:00;

Larunbata-Igandea:10:00-20:00.

Non: Ficoban.

Prezioa: Doan.

Zer “Antonia” pelikula ja-

rriko dute.

Non: San Miguel Gizarte

zentroa Javier Esteban Indart, 5.

Ordua:17:00etan.

Prezioa: Doan.

Antolatzailea:Bidasoaldeko Elkarte

Feminista.

Emilio Lluisarenhitzaldia

19

Zer: Azaroaren 19an,Amaia KZan eskeinitakokontzertuaren ondoren,mexikar musikariak, mu-sika eta matematikari bu-

ruzko hitzaldi batemango du.

Ordua:19:30

Non:Ametsa Abesbatza Kultur

Elkartea Istillaga, 5 - behea

Prezioa: Doan.

euskal kostaldekogabonetako azoka

Avda. Iparralde, 4320302 Irun-Gipuzkoa+34 943 66 77 88www.ficoba.org

Antolatzaile Babesleak

abenduak 8 - 9 - 10. FICOBA. Irunostirala: 11:00 - 21:00 / larunbata: 11:00 - 21:00 / igandea: 11:00 - 20:00

12.edizioa!

Irudi informatiboak, ez kontratuzkoak / Zozketen arauak: expo.ficoba.org

#FeriaNavidad2017

expo.ficoba.org dohainik

Ficobara, zatoz trenean!

ETA EROSKETA TXEKE, GABONETAKO LOTE ETA

SASKIEN ZOZKETAK ORDURO!

KRUZERO BAT OPARITZEN

DUGU!

edi

.12a!oizedi

euskal keuskal keuskal keuskal keuskal keuskal kgabogabogabogabogabogabo

euskal keuskal keuskal keuskal keuskal keuskal ketakgabonetaketakngabo

ostaleuskal kostalostalostalostaleuskal ko azoetaketako azoo azoetak

dekostalostaldekdekdekostalkao azoo azoo azokao azo

odekodekkakaka

abenduak 8 - 9 - 10. abenduak 8 - 9 - 10.

gabogaboabenduak 8 - 9 - 10.

gabogabogabogaboabenduak 8 - 9 - 10. abenduak 8 - 9 - 10.

etakngabonetaketaketakngabogaboabenduak 8 - 9 - 10. abenduak 8 - 9 - 10.

o azoetaketako azoo azoetakabenduak 8 - 9 - 10. FICOBA. Irun

kao azoo azoo azokao azoFICOBA. Irun

kakakaFICOBA. Irun

ostirala: 11:00 - 21:00 / larunbata: 11:00 - 21:00 / igandea: 11:00 - 20:00ostirala: 11:00 - 21:00 / larunbata: 11:00 - 21:00 / igandea: 11:00 - 20:00

ostirala: 11:00 - 21:00 / larunbata: 11:00 - 21:00 / igandea: 11:00 - 20:00ostirala: 11:00 - 21:00 / larunbata: 11:00 - 21:00 / igandea: 11:00 - 20:00

ostirala: 11:00 - 21:00 / larunbata: 11:00 - 21:00 / igandea: 11:00 - 20:00

ostirala: 11:00 - 21:00 / larunbata: 11:00 - 21:00 / igandea: 11:00 - 20:00

ostirala: 11:00 - 21:00 / larunbata: 11:00 - 21:00 / igandea: 11:00 - 20:00

KOP

B

!

OREZURKNEZTRIAOPOPA

!UUDUGDUG

ontratuzkontratuzkIrudi informatiboak, ez kIrudi informatiboak, ez k

EEGGKKSSAASS

TTAAATAT B BN

oak / oak / ontratuzkontratuzk Zozketen arauak: expo.ficoba.orgZozketen arauak: expo.ficoba.org

K E SOR ETATATA ETA EEETAB ENOBAA

KOZO Z ZNNEEIIKK

Zozketen arauak: expo.ficoba.org

KEX TTATA TEK EETO LOKKORD OKK OAETETAK

,EKTA EURRD O

xpo.fiexpo.fixpo.fie

coba.oxpo.fixpo.fixpo.fixpo.ficoba.ocoba.ocoba.oxpo.fi

#FeriaNavidad2017#FeriaNavidad2017

ggcoba.ocoba.ocoba.ocoba.orgrcoba.ocoba.o

dohainik

dohainik

Ficobara, zatoz trenean!

Ficobara, zatoz trenean!

(Irun-Ficoba geltokia)

eliaztlaotnA

da. Iparralde, 43vAoa20302 Irun-Gipuzk

+34 943 66 77 88.ficoba.orgwww

kaelsebaB