EAST ASIA IN THE 21st CENTURY

เอเชยตะวนออกในศตวรรษท 21

รองศาสตราจารย ดร. เรอโท นภดล ชาตประเสรฐ

อาจารยรชกฤช วงษวลาศ

บรรณาธการ

ศนยการเรยนรจนศกษาบรมราชกมารและศนยจนศกษา

สถาบนเอเชยตะวนออกศกษา ในพระราชปถมภ

สมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร

มหาวทยาลยธรรมศาสตร

สารบญ

การสมมนาทางวชาการ EAST ASIA IN 2018

หวขอ “จากทประชมสมชชาครงท 19 สความเปนมหาอ านาจโลกของจน” ..............................................1

การสมมนาทางวชาการ EAST ASIA IN 2018

หวขอ “จดยนของไทยและอาเซยนในสงครามการคาระหวางจนกบสหรฐอเมรกา” ...............................43

ค ำน ำ

กำรทสำธำรณรฐประชำชนจนมกำรเตบโตทำงเศรษฐกจอยำงรวดเรวและตอเนองมำกวำ 4 ทศวรรษ

นน ควำมเปลยนแปลงดงกลำวนอกจำกจะมผลตอควำมมงคงแลวยงมผลท ำใหอ ำนำจทำงกำรเมองและอ ำนำจ

ทำงกำรทหำรของประเทศเพมมำกขนตำมไปดวย ปรำกฎกำรณเหลำนท ำใหควำมสมพนธระหวำงสำธำรณรฐ

ประชำชนจนกบประเทศตำง ๆ เปลยนแปลงไปทงในกรอบทวภำคและพหภำค

ดวยตระหนกถงบทบำทของสำธำรณรฐประชำชนจนในประชำคมโลกท เพมขนอยำงตอเนอง

ศนยกำรเรยนรจนศกษำบรมรำชกมำรและศนยจนศกษำ สถำบนเอเชยตะวนออกศกษำ ในพระรำชปถมภ

สมเดจพระเทพรตนรำชสดำ ฯ สยำมบรมรำชกมำร มหำวทยำลยธรรมศำสตรจงไดจดสมมนำทำงวชำกำร

เกยวกบบทบำทของจนในประชำคมโลกขน 2 ครงในหวขอ “จำกทประชมสมชชำครงท 19 สควำมเปน

มหำอ ำนำจโลกของจน” ในวนท 26 กมภำพนธ พ.ศ. 2561 และในหวขอ “จดยนของไทยและอำเซยนใน

สงครำมกำรเมองกำรคำระหวำงจนกบสหรฐอเมรกำ” ในวนท 23 สงหำคม 2561 เพอน ำเสนอควำมรและเปด

โอกำสใหมกำรแลกเปลยนควำมคดเหนในประเดนเกยวกบควำมสมพนธระหวำงสำธำรณรฐประชำชนจนกบ

มหำอ ำนำจอน คำบสมทรเกำหล อำเซยนและประเทศไทย ในกำรสมมนำดงกลำวน ศนยกำรเรยนรจนศกษำ

บรมรำชกมำร และศนยจนศกษำไดรบเกยรตจำกผทรงคณวฒหลำยทำนซงมควำมเชยวชำญทำงดำนกำรเมอง

และเศรษฐกจระหวำงประเทศมำรวมเปนวทยำกร

ในกำรน เพอประโยชนตอสำธำรณชน ศนยกำรเรยนรจนศกษำบรมรำชกมำร และศนยจนศกษำจงได

รวบรวมกำรน ำเสนอควำมรและกำรแลกเปลยนควำมคดเหนในกำรสมมนำดงกลำวตพมพเปนเอกสำรโดยใช

ชอวำ “เอเชยตะวนออกในศตวรรษท 21” เพอเผยแพรควำมรตอผทสนใจบทบำทดำนกำรตำงประเทศของ

สำธำรณรฐประชำชนจนซงมควำมส ำคญตอประขำคมโลกทงในปจจบนและอนำคต

รองศำสตรำจำรย ดร. เรอโท นภดล ชำตประเสรฐ

อำจำรยรชกฤช วงษวลำศ

บรรณำธกำร

1

งานสมมนาทางวชาการ EAST ASIA IN 2018 หวขอ

“จากทประชมสมชชาครงท 19 สความเปนมหาอ านาจโลกของจน”

รศ.ดร.นภดล ชาตประเสรฐ : สวสดครบทานผมเกยรตทกทาน วนนถอเปนโอกาสดอกครงหนงทเราจด

งานสมมนาทางวชาการ East Asia In 2018 ขนในหวขอ “จากการประชมสมชชาครงท 19 สความเปนมหาอ านาจ

ของจน” การสมมนาในลกษณะนจดมาแลว 3 ป ปนปท 4 ตงแตการประชมสมชชาครงท 19 กจะเหนไดวา

มการเปลยนแปลงทส าคญ โดยเฉพาะในแงของบทบาทของผน าสจนผง จะเหนไดวามการกระชบอ านาจอยาง

ตอเนอง ดงนนจงเปนทนาสนใจวาจนจะมบทบาทอยางไร จะก าหนดบทบาทตนเองในเวทโลกอยางไร

จะจดระเบยบโลกใหมอยางไร ตอไปแลวมหาอ านาจอน ๆ จะมปฏกรยาตอจนอยางไร

วนนเรากไดรบเกยรตจากวทยากรทเปนผเชยวชาญในแตละดานมารวมในการสมมนา เนองจากวทยากร

ทกทานมชอเสยงทงสน เพราะฉะนนผมจะขออนญาตไมแนะน าครบ เพอจะไดฟงความเหนของทานอยางเตมท

ประวตของแตละทานสามารถไปคนควาในฐานขอมลตาง ๆ ไดครบ เพราะฉะนนจะใชเวลาตรงนใหเปนประโยชน

ทสด โดยทกทานจะไดมโอกาสเสนอความคดเหนและแลกเปลยนความคดเหนกนในเรองนอยางเตมท เนองจาก

เรามวทยากรหลายทานกคงตองบรหารเวลาแลวกจะไดมการแลกเปลยนในดานความคดดวย กจะใหพดกน 2 รอบ

รอบแรกจะขอใหวทยากรแตละทานพดประมาณ 20 นาท พอรอบหลงประมาณ 10 นาทครบ สวนค าถามค าตอบ

คงตองดวาเหลอเวลามากนอยแคไหนครบ เนองจากเปนเรองจน กตองเรมจากผเชยวชาญเรองจนครบขอเรยนเชญ

ศ.ดร.จลชพ ชนวรรโณ กลาวเรองจน หลงจากนนกดวามหาอ านาจอนจะวาอยางไรตอครบ เรยนเชญครบ

ศ.ดร.จลชพ ชนวรรโณ : 谢谢! 今天我很高兴到这儿来跟你们谈一谈中华人民共和国，

好吗？我要告诉你这个红龙梦，不是中国梦，不是红楼梦，是红龙梦——The Dream of the

Red Dragon。 谁是红龙梦？习近平是红楼梦。

ถายงคงพดภาษาจน แลวแปลเปนภาษาไทย ทานอนไมไดพดแน ขอใชภาษาไทยภาษาเดยวกแลวกน

ผมรสกยนดและเปนเกยรตอยางยงทมารวมงานสมมนาในวนน อกทงไดรบมอบหมายใหพดเกยวกบประเทศจน

2

วนนผมจะขอพดใน 2 ประเดนดวยกน ประเดนแรกกคอ การประชมสมชชาพรรคคอมมวนสตจน

ครงท 19 (十九大) ซงมความส าคญเปนอยางยง สวนประเดนทสองกคอ บทบาทดานตางประเทศของจน ดงท

ทานผอ านวยการสถาบนฯ รศ.ดร.กตต ประเสรฐสข ไดพดเอาไววา เมอจนเปนมหาอ านาจแลว บทบาทของจนจะ

เปนอยางไร จนจะแซงอเมรกาหรอไม อยางไรบาง จนจะสรางกตการะหวางประเทศใหมหรอไม รปแบบใด

ประเดนแรก ขออธบายความส าคญของการประชมสมชชาพรรคคอมมวนสตจนครงท 19 เมอเดอน

ตลาคม ค.ศ.2017 ทผานมา กอนอนตองท าความเขาใจเกยวกบระบอบการปกครองของจน เพราะวาจนเปน

ประเทศทปกครองดวยระบอบคอมมวนสต และเปน 1 ใน 5 ประเทศคอมมวนสตทยงหลงเหลออยในโลกน

ระบอบการเมองแบบคอมมวนสตเปนระบอบการเมองทมการ “รวมศนยอ านาจ” (Centralism) อยท

พรรคคอมมวนสตจน จนหรอสาธารณรฐประชาชนจนเคยมทงระบอบการเมองและเศรษฐกจแบบคอมมวนสต

ในปจจบนทางดานการเมองยง เปนคอมมวนสต เตมท คอ รวมศนยอ านาจอยทพรรคอมมวนสตจน

พรรคคอมมวนสตจนมอ านาจเดดขาด แตเศรษฐกจจนเดมเคยเปนระบอบคอมมวนสต คอ เปนระบอบเศรษฐกจท

มการวางแผนและควบคมจากสวนกลาง (Centrally-Controlled Economy) แตนบตงแตเตงเสยวผงขนมาม

อ านาจทางการเมองเปนผน าจนรนท 2 หลงอสญกรรมของเหมาเจอตงในค.ศ.1976 เตงเสยวผงไดเสนอการปฏรป

เศรษฐกจจนใหเปนสงคมนยมททนสมยดวยนโยบายสทนสมยในเดอนธนวาคม ค.ศ.1978 ดงนนจนในปจจบนม

ระบบเศรษฐกจแบบผสม (Hybrid) หรอกงคอมมวนสต เพราะวามการปฏรปเศรษฐกจทน าเอากลไกตลาดเขามา

ผสมผสานกบเศรษฐกจคอมมวนสต เปน “สงคมนยมทใชกลไกตลาด” (Market Socialism) หรอทจนใชค าวา

“สงคมนยมทมคณลกษณะแบบจน” (Socialism with Chinese Characteristics)

ในระบอบการเมองทเปนคอมมวนสตอยางจน จะมสถาบนทางการเมองหลก 3 สถาบน แตกตางจาก

ระบอบการเมองแบบประชาธปไตย ทมสถาบนการเมองหลก 3 สถาบนเหมอนกน แตตางกน ระบอบการเมอง

แบบประชาธปไตยประกอบไปดวย สถาบนนตบญญต หรอรฐสภาอาจม 2 สภา สภาผแทนราษฎรและวฒสภา

ท าหนาทออกกฎหมายตาง ๆ สถาบนบรหารคอคณะรฐมนตร อาจมผบรหารสงสดคอประธานาธบดหรอ

นายกรฐมนตร น ากฎหมายไปปฏบตพฒนาเศรษฐกจใหประชาชนอยดกนด สถาบนตลาการตความกฎหมาย

ตาง ๆ ในกรณมความเหนตางกน ความสมพนธระหวางทง 3 สถาบน เปนความสมพนธของการ “ตรวจสอบและ

ถวงดล” (Check and Balance) ซงกนและกน

3

สาธารณรฐประชาชนจนมระบอบการเมองแบบคอมมวนสตประกอบดวย 3 สถาบน สถาบนแรกกคอ

สถาบนพรรค ในทนกคอ พรรคคอมมวนสตจน (共产党) ท าหนาทในการก าหนดนโยบายทกดาน ไมวาจะเปน

นโยบายเศรษฐกจ นโยบายการเมอง นโยบายตางประเทศ นโยบายความมนคง นโยบายตาง ๆ ถกก าหนดโดยคณะ

ผน าในกรมการมอง (Politburo) ของพรรคคอมมวนสตจน สถาบนทสองกคอ สถาบนรฐ หรอบรหาร

ซงท าหนาทในการน านโยบายไปบรหาร ปฏบตใหบรรลผล สถาบนทสามกคอสถาบนกองทพ กองทพปลดแอก

ประชาชนท าหนาทในการปกปองพรรคคอมมวนสตจนและอ านาจอธปไตยของประเทศจน ความสมพนธระหวาง

สถาบนทง 3 ในระบอบคอมมวนสตกตางกน คอ สถาบนพรรคกมอ านาจสงสด ดงไดเกรนไวแลววา ระบอบ

เศรษฐกจมการรวมศนยอ านาจอยทพรรค เพราะฉะนน พรรคคมรฐ หรอฝายบรหาร และพรรคคมกองทพดวย

พรรคคอมมวนสตจนมกย าวา อ านาจรฐมาจากปากกระบอกปน แตพรรคคอมมวนสตตองควบคมกระบอกปน

เพราะฉะนนพรรคคอมมวนสตจนจงคมกองทพดวย กองทพจนมลกษณะเปนกองทพของพรรคมากกวากองทพของ

ชาต นคอการรวมศนยอ านาจของพรรคคอมมวนสตจน ใครสนใจเรองนลองหาหนงสอชอ กรงเลบมงกร อาน

เพราะเปนงานวจยทผมท าใหคณะรฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร เมอปทแลว เนองจากจนมการปฏรป

กองทพจนอยางมากตงแตเดอนธนวาคม ค.ศ.2015 จนถงปจจบน

ฉะนน วนนจะมาพดถงการประชมสมชชาพรรคคอมมวนสตจนครงท 19 ค.ศ. 2017 โดยวเคราะห

บทบาทของการประชมสมชชาพรรคแหงชาตวามอะไรบาง มใครมาประชม มบทบาทอยางไร มความส าคญแคไหน

นเปนประเดนแรกทผมขอน าเสนอ

การประชมสมชชาแหงชาตของพรรคคอมมวนสตจนเปนการประชมระดบผน าของพรรคคอมมวนสต

จนจากทวประเทศ ไมวาจะเปนเลขาธการพรรคของอ าเภอส าคญ ๆ เมองส าคญ ๆ มณฑลทกมณฑล เขตปกครอง

ตนเอง มหานครตาง ๆ มาประชมกน ทก ๆ 5 ป การประชมสมชชาพรรคคอมมวนสตจนครงลาสดเปนครงท 19

สวนการประชมสมชชาพรรคครงแรกมขนใน ค .ศ.1921 เมอกอตงพรรคคอมมวนสตจนขนทเซยงไฮ กอนท

พรรคคอมมวนสตจนจะยดอ านาจบนแผนดนใหญจนไดใน ค .ศ.1949 การประชมสมชชาพรรคมกไมไดม

เปนประจ า เนองจากเปนระยะของการท าสงครามปฏวต ตองหลบหนบาง สรบบาง หลงจากชนะและสถาปนา

ประเทศใน ค.ศ.1949 แลว การประชมคอยด าเนนเปนประจ าทก ๆ 5 ป ยกเวนในบางชวง เชนในชวงปฏวต

วฒนธรรม (文化大革命) กตองหยดไปบาง ทงชวงไปบาง ไมสม าเสมอ

4

การประชมสมชชาพรรคคอมมวนสตจนครงท 19 เมอเดอนตลาคม ค.ศ.2017 น มผรวมประชม

2,287 คน มาจากระดบน าทวประเทศ ประชมกนทมหาศาลาประชาชนทกรงปกกง เรมประชมวนท 18 เดอน

ตลาคมทผานมา ใชเวลาประชมประมาณ 1 สปดาห ผน าพรรคจากทวประเทศซงมาประชมท าหนาท 3 อยาง

ดวยกน ประการแรกกคอ ประเมนผลงานและนโยบายของพรรคในรอบ 5 ปทผานมาวา ผลงานของพรรคเปน

อยางไรบาง มอะไรส าเรจบาง มปญหาอปสรรคอยางไรบาง แลวกก าหนดทศทางนโยบายตอไปในอนาคต

การประเมนผลงานนดจาก “รายงานการเมองของเลขาธการใหญพรรคคอมมวนสต สจนผง” (Political Report

of Party Secretary Xi Jinping) นนเอง

ถาจะมาวเคราะหวา ทศทางของจนจะเปนอยางไร ดจากรายงานฉบบน ซงการประชมครงกอน ๆ ทผาน

มาไมเคยใชเวลามากเทาน สจนผงคราวนพดนาน 3 ชวโมงครง ผมคนหาจากคอมพวเตอรไดฉบบแปลเปนฉบบ

ภาษาองกฤษ โดยส านกคณะมนตรแหงรฐ (State Council) หรอส านกคณะรฐมนตรของจนนนเอง ยาวทงหมด

66 หนา มประเดนเนอหามากมาย ผมคงไมมเวลาสรปทงหมด จะพดเฉพาะนโยบายส าคญทางดานเศรษฐกจ

การเมองและการตางประเทศเทานน

บทบาทท 2 ของทประชมสมชชาแหงชาตพรรคคอมมวนสตจนกคอ การแกไขธรรมนญของพรรค กอนอน

ตองเขาใจวาจนมธรรมนญ 2 ฉบบคอ ธรรมนญของพรรคคอมมวนสตจนกบรฐธรรมนญของสาธารณรฐประชาชน

จน แตกตางกน เพราะธรรมนญของพรรคคอมมวนสตจนพดถงโครงสราง บทบาทและหนาทขององคกรใน

พรรคคอมมวนสต เทาน น ซ งมกมการปรบปรงแกไขเพอใหสอดคลองกบความเปลยนแปลงท เกดขน

สวนรฐธรรมนญมเนอหาเกยวของกบโครงสรางและอ านาจบทบาทขององคกรรฐหรอฝายบรหาร เชน

คณะรฐมนตร นายกรฐมนตร เปนตน ดวยเหตนการแกไขธรรมนญของพรรคคอมมวนสตจน จงมนยยะ

ทางการเมองในจน

บทบาทท 3 ของทประชมสมชชาพรรคกคอ การแตงตงผน าระดบสงชดใหม เพราะวาจนเองมหลกการ

ทวา อาย 68 ปยงอย 69 ปไปแลวกเกษยณ เพราะฉะนน มผน าหลายคนในคณะกรรมการประจ ากรมการเมอง

ซงอายถงเกณฑทตองเกษยณ จะมการแตงตงคณะกรรมการชดใหม ทส าคญคอ หลายคนจบตามองวา จะมการ

แตงตงผน าหนมอายราว 50 ป ซงเปนทายาทของสจนผงขนมาเปนเลขาธการใหญพรรคคอมมวนสตจนคนตอไป

หรอไม เพราะวาโดยปกตเมอเลขาธการใหญพรรคด ารงต าแหนงมาแลว 1 สมย มกอยตออกสมยรวมแค 2 สมย

ระหวางรอยตอ จะมการตงทายาทขนมา เพอเตรยมขนมาเปนเลขาธการพรรคในการประชมครงตอไป นคอ

5

ความส าคญของการประชมครงน กคอประเมนผลงาน ก าหนดทศทางของนโยบายเปนขอแรก ขอทสองกคอ แกไข

ธรรมนญพรรคเพอใหสอดคลองกบการเปลยนแปลงทเกดขน ขอทสามคอ แตงตงผน าระดบสงชดใหม

รายงานการเมองทสจนผงพด 3 ช ว โมงคร ง ขอสรปวา มประเดนอะไรบาง สจนผ งกลาววา

พรรคคอมมวนสตจนประสบความส าเรจคอนขางมากในชวง 5 ปทผานมา ในการด าเนนนโยบายตาง ๆ แตกยงม

อปสรรคส าคญทกตองด าเนนการตอไปใน 5 ปขางหนา ประเดนแรกคอ การปฏรปเศรษฐกจใหลกขน (Deepening

Reform) ประเดนทสองกคอ ยงคงทจะด าเนนนโยบายตอตานคอรปชนอยางเขมขน และจะกระจายไปสสงคม

ทงมวล ไมใชจ ากดทพรรคเทานน ประเดนทสามทสจนผงพดกคอ พรรคคอมมวนสตจนจะตองน าอยางแขงขน

และสมาชกพรรคจะตองปฏบตตามอยางเครงครด นเปนการยนหยดถงบทบาทหลกของพรรคคอมมวนสตจน

ประเดนทสกคอ จนจะตองพฒนากองทพใหเขมแขงและทนสมย และตองมความภกดตอพรรค โดยไมมเงอน ไข

ประเดนสดทายทสจนผงพดคอ จนจะมบทบาทอยางแขงขนในเวทระหวางประเทศผานกรอบขอรเรมตาง ๆ ทจน

ไดเสนอ เชน ขอรเรมเสนทางแพรไหม 一带一路 ซงปจจบนเรยกวา Belt and Road Initiative (BRI) ทง

แถบเศรษฐกจเสนทางแพรไหม และเสนทางแพรไหมทางทะเล และขอรเรมอน ๆ เพอบรรลถงสงทสจนผงเรยก

“ความฝนของจน” (中国梦) โดยมเปาหมายทจะสราง “ประชาคมทมชะตากรรมรวมกนและแบงปนกน”

(Community of Common and Shared Destiny) ซงเปนอกค าหนงทส จนผงชอบพดถงมากทเดยว

จดส าคญกคอ สจนผงพดวาจนก าลงเปลยนแปลงกาวไปสยคใหม (New Era) ถงแมวาจนจะมการปฏรป

มาหลาย 10 ปแลวกตาม แต ณ จดนมความใหมเกดขน เปนจนทก าลงกาวเขาสสงคมนยมทมลกษณะแบบจนใน

ยคใหม ไมเหมอนในสมยกอน สมยทเรมตนปฏรปเศรษฐกจภายใตเตงเสยวผง หรอวาภายใตผน ารนท 3 อยาง

เจยงเจอหมน หรอ รนท 4 อยางหจนเทา เปาหมายส าคญของพรรคคอมมวนสตจนภายใตสจนผงนนกคอ

ตองบรรล “ความฝนของจน” (中国梦)

ความฝนของจนคออะไร สจนผงเปนคนแรกทพดถงความฝนของจนอยางเปนทางการ เพยงแค 2 สปดาห

หลงจากทขนด ารงต าแหนงเลขาธการใหญพรรคคอมมวนสตจนเมอกลางเดอนตลาคม ค.ศ.2012 เมอ 5 ปทแลว

ตอมาในปลายพฤศจกายน เขาเดนทางไปชมพพธภณฑและกลาววาคนจนจะตองรวมมอกนในการบรรล “ความฝน

ของจน” สจนผงอธบายวาความฝนของจนหรอ 中国梦 คอการฟนฟ (Rejuvenation) พลงอ านาจของจน โดยม

เปาหมายอย 2 ประการดวยกน คอฉลอง 100 ป สองครง เปาหมายแรก คอ ค.ศ.2021 เปนปทจนฉลองครบ

100 ปของการกอตงพรรคคอมมวนสตจน ซงกอตงขนในค.ศ.1921 ดงนนจากนไป 4 ปเศษ กจะครบรอบ 100 ป

6

ใน ค.ศ.2021 คอเปนเปาหมายแรก สวนการฉลอง 100 ป ครงท 2 คอ ใน ค.ศ.2049 เปนการฉลองครบรอบ

100 ปของการสถาปนาสาธารณรฐประชาชนจน

ผมไปนงอาน 66 หนาทสจนผงพด ปรากฏวาสจนผงอธบายขยายความวาระหวาง ค.ศ.2021 ทจะฉลอง

100 ปครงแรก มาถง ค.ศ.2049 มอะไรเกดขนบาง สจนผงอธบายชดเจนเลยวาแบงออกมาเปน 2 ชวง ชวงแรกก

คอระหวาง ค.ศ.2021 ถง ค.ศ.2035 หรอ 15 ปแรก จนจะตองบรรลการเปน 小康 สงคมทมเศรษฐกจพฒนาแลว

ปานกลาง (Moderately Prosperous Society) เปนผน าในนวตกรรมดานเทคโนโลย อกทงบรรลถงการเปน

ประเทศททนสมยแบบสงคมนยม (Socialist Modernization) สวนชวงท 2 ระหวาง ค.ศ.2035 ถง ค.ศ.2050 นน

จนจะขนมาเปนมหาอ านาจระดบโลก (Global Power) มพลงอ านาจแบบเบดเสรจ (Comprehensive National

Power) และมอทธพลระหวางประเทศดวย โดยจนจะกลายเปน “ประเทศทพฒนาแลวอยางสมบรณ” (Fully-

Developed Nation) ใน ค.ศ.2050 ซงกจะเปน 1 ปหลงจากฉลองสถาปนาประเทศ 100 ป สรปคอ จนก าหนด

ทศทางเปาหมายอยางชดเจน จนไมเคยมองอะไรสน จนชอบมองการณไกล เขามองไปขางหลง 4000 ป เขาก

สามารถมองไป 50 ป หรอ 100 ปขางหนาได นคอความแตกตางระหวางจนกบประเทศตะวนตก ผมจะไมพดถง

อเมรกามาก เพราะผเชยวชาญอยขาง ๆ กจะไมแทรกแซงกจการภายใน นเปนหลกการทจนใชอย เสมอ

เพราะฉะนนจนจะมบทบาทอยางไร สจนผงพดไวชดเจนวาจนจะมบทบาททแขงขนในเวทระหวางประเทศ

ประเดนท 2 กคอบทบาทของการประชมสมชชาพรรคครงน ไดมการแกธรรมนญของพรรค โดยเพม

ประโยคทวา “ความคดของสจนผง” เดมความคด 思想 มของคนเดยวคอ “ความคดของเหมาเจอตง” (毛泽东

思想) ซงอยในธรรมนญของพรรค มอกคนทมชออยคอเตงเสยวผง แตเปน “ทฤษฎเตงเสยวผง” (邓小平议论)

แตในการประชมสมชชาพรรคคราวนมการแกไขใสเพมลงไปเลยวา “ความคดของสจนผงตอการพฒนาสงคมนยมท

มคณลกษณะแบบจนในยคใหม” หมายถงอะไร และก าลงบอกอะไรกบเรา ขอวเคราะหวานาจะมการยกระดบ

สจนผงใหมฐานะเทยบเทากบเหมาเจอตง อาจจะมฐานะสงกวาเตงเสยวผงดวยซ าไป เพราะผน ารนท 3 คอ

เจยงเจอหมน รนท 4 คอหจนเทา ไมมชอปรากฏ แตมแคหลกคดของเขา แปลวาสจนผงกระชบอ านาจไดอยาง

เบดเสรจในการประชมครงน สจนผงกลายเปนผน าททรงอ านาจทสดในเมองจน ณ วนน

ประเดนท 3 กคอ การแตงตงผน าชดใหม ทกคนกเฝาดวา ใน 7 ผน าทเปนคณะกรรมการประจ า

กรมการเมองม 5 คนตองเกษยณ เพราะอายเกนเกณฑ เหลอแคหลเคอเฉยงทเปนนายกรฐมนตรกบสจนผง ทกคน

จบตาดวาผน าคนใดจะไดรบการเลอก ปรากฏวา 7 คนใหมกม 2 คนเกา คอ สจนผง อาย 64 ป กบหลเคอเฉยง

7

อาย 63 ป สวนคนอนทเพมเขามาลวนแลวแตอาย 60 กวา ๆ ทงนน ไมวาจะเปนหวงหหนง หวงหยาง หลจานซ

หานเจง หรอเจาเลอจ ลวนแลวแตอายกวา 60 ป คงเกษยณภายใน 5 ป หมายความวา สจนผงยงไมตงทายาท

ผมคดวาสจนผงอยากจะตงทายาท เพยงแตทายาททหมายมนปนมอไวยงอาวโสไมถง ไมสามารถเขยบขนมาอย ใน

ต าแหนงนได จะถกคนครหามาก เขาเลยไมตงตอนน อกอยางหนง คนหนมทมอาวโสพอทจะขนมากมอยคนเดยว

ตอนน เดมม 2 คน คอ ซนเจงไฉกบหชนหว แตซนเจงไฉถกกลาวหาวาคอรปชน ถกปลดไปแลว ถาเอาหชนหว

ขนมา หชนหวกไมไดเปนคนของสจนผง เพราะฉะนนเมอตงคนทตองการไมได กไมตองตง คอยตงกนอกทใน

การประชมคราวหนาอก 5 ป นอกจากนนสจนผงขณะนอาย 64 ปอยอก 5 ปก 69 ป ดทาทางกสขภาพด

เพราะฉะนนมแนวโนมวา สจนผงอาจจะอยเกน 2 สมยกได อาจถง 10 ป ซงกมอาย 79 ปเทานน

ผมไดขาวแวว ๆ มาวา ตองตดตามการประชมสภาผแทนประชาชนแหงชาตทจะมขนในวนท 5 มนาคม

ค.ศ.2018 ซงจะมการแตงตงผน าในสถาบนรฐท าหนาทบรหาร นาจะเปนคนเดมคอ สจนผงเปนประธานาธบด แลว

มการแตงตงหลเคอเฉยงเปนนายกรฐมนตร อกทงมการแตงตงรองประธานาธบดคนใหม ซงคงไมใชคนเดม

เพราะวาไมคอยลงรอยกน แตจะเปนใคร เราลองมาวเคราะหกน ในบรรดารายชอผเขารวมประชมมใครบาง

บงเอญผมไปเจอชอหวงฉชาน ซงอายเกนและเกษยณแลว ปกตแลวใครทเคยเปนหนงในคณะกรรมการประจ า

กรมการเมอง พอหลดออกไปแลวหลดออกไปเลย แตปรากฏวา หวงฉชานมชอเปนผเขารวมประชม เพราะฉะนน

ขอวเคราะหเลยวา รองประธานาธบดคนใหมนาจะเปนหวงฉชาน ซงกเปนคนทสนท เรยกวาเพอนตายของสจนผง

อกทงเปนคนทปราบคอรปชนอยางเขมขนทเดยว การคาดคะเนนอาจผดกได นายกรฐมนตรคงจะเปนหลเคอเฉยง

สวนรองนายกรฐมนตร ผมขอคาดคะเนอกเหมอนกน จะมอย 4 คน คนแรกทจะท าหนาทรองนายกรฐมนตรหลก

คอหานเจง คนทสอง ซนชนหลาน เปนผหญงคนเดยวทอยในกรมการเมองทงหมดทมอย 25 คน คนทสามนาจะ

เปนหชนหว ซงกเปนสมาชกของกรมการเมอง คนทสนาจะเปนหลวเหอ ซงเปนเพอนสนทและเปนผใหค าแนะน า

ทางดานเศรษฐกจแกเลขาธการใหญสจนผง

ประเดนสดทายทจะพดกคอ บทบาทของจนจะเปนอยางไรตอไปในอนาคต ถาหากมองดการกระชบ

อ านาจของสจนผง ผมเชอวาในการประชมสภาผแทนประชาชนจะมการควบรวมหนวยงานเพอใหมอ านาจเตม

มประสทธภาพ และตงหนวยงานใหมขนมาคอ หนวยงานตรวจสอบกลาง ซงมาท าหนาทตรวจสอบปราบคอรปชน

ในทกหนวยงาน ไมใชเฉพาะในองคกรของพรรคและกองทพเทานน หวงฉชานหรอผชวยของเขาจะมาท าหนาท

ดงกลาว หลายคนมองวา การปราบปรามคอรปชนจะมทงการด าเนนการกบฝายเดยวกนและฝายตรงกนขาม

8

สวนบทบาทของจนในอนาคต สจนผงไดประกาศอยางชดเจนแลววา จนจะมบทบาทอยางแขงขนในเวท

ระหวางประเทศ พดงาย ๆ กคอ ภายในประเทศจนจะเขมงวด ภายนอกประเทศจนจะแขงกราว จนมความมนใจ

ในตวเอง จนสามารถฟนฝาวกฤตการณหลายอยาง วกฤตการณเศรษฐกจในเอเชยทเกดขนในค.ศ.1997 กระทบ

เศรษฐกจไทย อนโดนเซยและเกาหลใต วกฤตการณการเงนหนดอยคณภาพ (Subprime Crisis) ของอเมรกา

วกฤตการณหนสาธารณะ (Public Debt Crisis) ของยโรป ประเทศตาง ๆ มปญหาหมด แตจนสามารถฟนฝามาได

ท าใหผน าจนมความเชอมนวา สงทจนท ามาถกตองแลว ยงไปกวาจนยงมองวา นเปนโอกาสทจนจะฟนฟพลง

(Rejuvenate) ใหกลบมายงใหญ เปนศนยกลางของอ านาจในระดบโลก

ท ส าคญกค อ ท า ไมการ ฟน ฟพล ง เปน เร องส าคญ เพราะผ น าจนทกคนและประชาชนจน

มความรสกอยเสมอวา 100 กวาปทผานมา เปน “ศตวรรษแหงความอปยศ” (Century of Humiliation) เพราะ

กอนปค.ศ.1800 จนยงใหญ จนเปนศนยกลางเศรษฐกจโลก จนใหญทสดในโลก แตตงแตปค .ศ.1839 สงครามฝน

(鸦片战争) จนแพองกฤษ หลงจากนนจนกแพเรอย ๆ จนแพองกฤษ ฝรงเศสในสงครามฝนครงท 2 ค.ศ.1860

และจนกแพสงครามกบญปนในเวลาตอมา เพราะฉะนนจนรสกอปยศกบอดตทผานมา ผน าจน คนจนทกคนรสกวา

ตนเองตองคกเขาใหกบตะวนตก เพราะฉะนนเพลงชาตจนทไดยนวา 起来起来 ค าวา 起来 คอ “ลกขนเถด”

นกคอสงทจนตองการ

ดงนนบทบาทของจนกคอ การฟนฟพลงอ านาจและศกดศร อกทงจนจะมบทบาทอยางแขงขน

จะเหนไดวา สจนผงในชวง 5 ปทผานมาไดน าเสนอขอรเรมทางนโยบายมากมาย ตงแต “ความฝนของจน”

(中国梦) ตามมาดวย “หน งแถบหน งเสนทาง” (一带一路 หรอ One Belt and One Road-OBOR) ใน

ค.ศ.2013 สจนผงไดเดนทางไปคาซคสถาน และไดน าเสนอเรอง “แถบเศรษฐกจเสนทางแพรไหมทางบก”

เชอมโยงจนทางดานตะวนตก ตามเสนทางแพรไหมทมารโคโปโลเคยเดนทางผานเอเชยตะวนตกไปถงยโรป แลวมา

ประชมสดยอด APEC ทกรงจากาตาร อนโดนเซย กพดอกถงเรอง “เสนทางแพรไหมทางทะเล” (Maritime Silk

Road)

ดผวเผน เหมอนเปนความรวมมอดานเศรษฐกจ ดานการคมนาคมขนสง แตจนไมเพยงแคน าเสนอ

โครงสรางความเชอมโยงการคมนาคมขนสง (Transportation Connectivity Structure) แตจนยงไดเสนอ

โครงสรางทางการเงนใหม (New Financial Structure) อกดวย นนคอ ธนาคาร การลงทนโครงสรางพนฐาน

(Asian Infrastructure Investment Bank-AIIB) ท าไมตองม AIIB ดวยในเมอกม ADB อยแลว ม IMF อยแลว

9

ม World Bank อยแลว แสดงวาจนไมคอยพอใจกบโครงสรางทางดานการเงนของโลกทเปนไปอย จนตองการ

มบทบาทเพมขน มเสยงเพมมากขน แตสดสวนของจนในการลงคะแนนใน IMF กด ในWorld Bank กด กยงไมได

รบการเพมขน

ดงนนจนคดวา ระเบยบโลก (World Order) ทเปนอย อยใตอทธพลตะวนตก (Anglo-American World

Order) และไมเปนธรรมตอหลายประเทศรวมทงจน แมวาจนจะเคยไดประโยชนมากจากโครงสรางดงกลาวกตาม

ยงไปกวานน จนก าลงแสดงบทบาทเปน “ผปรบกตกา” (Norms Shaper) หรอจะเปน “ผสรางกตกา” (Norms

Maker) จนไดท าสงเหลานมากวา 10 ปแลว เมอครงจนไปเจรจากบประเทศตาง ๆ วา การคาทวภาคระหวางกน

ไมตองใชเงนดอลลารกได ใชเงนสกลทองถนของตนกได เชน ใชเงนหยวนกบเงนบาทในการคาไทย -จน ใชเงน

หยวนกบเงนรงกตในการคาจน-มาเลเซย ใชเงนหยวนกบเงนปอนดในการคาจน-องกฤษ จนไปเจรจากบแตละ

ประเทศดวยขอเสนอดงกลาว นบอกอยางชดเจนเลยวา จนก าลงจะปรบโครงสรางทางการคาและการเงนระหวาง

ประเทศ โดยเงนดอลลารของสหรฐจะไมใชสกลเงนทส าคญ (Key Currency) ทประเทศตาง ๆ ตองใชอกตอไป

ทส าคญกคอ ในชวง 5 ปทผานมา สจนผงไดน าเสนอขอรเรมใหม ๆ ไมเพยงแต One Belt One Road

(一带一路) ยงม AIIB และ NDB (New Development Bank) และอน ๆ อกมากมาย ทง LMC (Lancang-

Mekong Cooperation) ฟงดเหมอนวาเปนเพยงโครงสรางความรวมมอทางเศรษฐกจ (Economic Cooperation

Platform) แตผมมองวาเปน “สถาปตยกรรมทางยทธศาสตร” (Strategic Architecture) ของจน ซงจะเปนสวน

หนงของการสรางระเบยบโลกใหม เพราะจนรสกวาระเบยบโลกของตะวนตก (Anglo-American World Order)

ทผานมาไมเปนธรรมกบหลาย ๆ ประเทศตาง ๆ รวมทงกบจนดวย

ระเบยบโลกคออะไร ระเบยบโลกคอ ความสมพนธระหวางรฐตาง ๆ เพอการอยรวมกนโดยสนต

และแบงสรรประโยชนระหวางกน โดยมกตกาคอกฎเกณฑวาจะปฏบตตอกนอยางไร และกลไกกคอตองม

การประชมระหวางสมาชกเปนประจ า หรอมสถาบนระหวางประเทศ ท าหนาทดวาสมาชกปฏบตตามหรอไม

ถามองระเบยบโลกของตะวนตก (Anglo-American World Order) ทางดานการเมองม UN เปนกลไก กตกากคอ

แกไขความขดแยงโดยสนตวธ และมคณะมนตรความมนคง (UNSC) เปนศนยกลางอ านาจ ทมสมาชกถาวร

5 ประเทศ “PERM-5” มบทบาทอยางส าคญ ผมคดวาทางดานการเมอง จนก าลงสรางบทบาทของ 5 ประเทศ คอ

BRICS ประกอบดวย B-Brazil R-Russia I-India C-China S- South Africa นคอ 5 ประเทศทจนก าลงจะสราง

ขนมาส าหรบอนาคต จนไมไดมองเพยง 5 ป 10 ปขางหนา แตจนมองระยะยาว 20-30 ปขางหนา นจะเปน

10

ระเบยบโลกทมจนเปนศนยกลาง (China-Centric World Order) ทางดานการเมอง สวนทางดานเศรษฐกจ กม

AIIB และ NDB รวมทง BRI และองคการความรวมมอเซยงไฮ (Shanghai Cooperation Organization-SCO)

โดยอาจรวม “ความรวมมอลานชาง-แมโขง” (Lancang-Mekong Cooperation) ดวย

ขณะนโลกอยภายใตระเบยบโลก 2 ระเบยบทก าลงคขนานซงกนและกน นนคอระเบยบโลกตะวนตก

(Anglo-American World Order) ทสรางขนมาหลงสงครามโลกครงท 2 คขนานไปกบระเบยบโลกใหมทมจนเปน

ศนยกลาง (China-Centric World Order) ถามวา แลวอะไรจะเกดขน นกวชาการตะวนตกบอกวาจะน าไปส

ลกษณะทเรยกวา “กบดกทซดเดส” (Thucydides Trap) คอขดแยงแขงขนและตงเครยด ซงอาจจะน าไปสการใช

ก าลงรบกนในทสด นนเปนการมองแบบตะวนตก แตถามองแบบมารกซจะมองวา ระเบยบทงสองเปรยบเหมอน

Thesis กบ Anti-Thesis แขงขนนาน ๆ ไป อาจจะรวมเปน Synthesis ขนมา แตวนนขอไมมองแบบมารกซ

ไมมองแบบตะวนตก ผมขอมองแบบ “เตา” ผมคดวาจนกบอเมรกา หรอ World Orders ค มความสมพนธเหมอน

“หยน-หยาง” คอ แขงขนขบเคยวระหวางกน แตพงพาซงกนและกน (Forever Competing and Depending)

จะเปนแบบนอยอกหลายสบป เพราะถงจนจะเขมแขงมากขนเรอย ๆ แตกมจดออน เชน ปญหาหนสนของรฐบาล

ทองถนในจน ในขณะทอเมรกามจดแขงหลายดาน ทงทางดานการทหาร ทางดานเทคโนโลย และทางดาน

นวตกรรม แมอเมรกาจะมปญหาทางดานเศรษฐกจ อยางไรกตาม อเมรกากยงเปนหนงอยหลายดาน ๆ ฉะนน

ลกษณะ “หยน-หยาง” นาจะเกดขน ทงขบเคยวแขงขนและเคยงคพงพา โดยสรปแลว ผมคดวาตอนนจน

ในค.ศ.2018 ก าลงอยบนทางแพรง เปนทางแพรงแบบไหน

ทางแพรงทม 2 ทางเลอก ทางเลอกหนง นนคอ เรารวาตอนนมงกรจนไดตนขนมาแลว (The dragon has

awaked) เพราะวาสมยกอนนโปเลยนเคยพดเอาไววา “อยาปลกจนตนจากนทรา พสธาจะสนสะเทอน” (Don’t

wake China up, the world will be trembled) ตอนนเกดแผนดนไหวทวโลกแลว ดงนนจนตองตนแลวแน

สงทเราจะเหนตอไปกคอ The Last Red Dragon กคอมงกรแดงตวสดทายทจะขนมามอ านาจคอสจนผง เพราะวา

เขาเปนลกหลานของผน าพรรคคอมมวนสตจน เปรยบเหมอนมงกรแดง ดแลวในบรรดาลกหลานผน าจนไมมใคร

โดดเดนและเขมแขงเทาสจนผง เลขาธการใหญพรรคคอมมวนสตจนในปจจบน ดงนนอะไรจะเกดขน

ตองท านายใหไดวา ใน 5 ปขางหนา สจนผงจะน าพาจนไปในทศทางไหน ม 2 ทศทางเทานน คอ

ทางสวางกบทางมด ผมคดวาสงทผมคาดหวงไว ทง ๆ ทไมแนใจวาอะไรจะเกดขน อยากใหจนเดนทางสวาง เปน

“รฐประเสรฐ” (Magnanimous State) ขอแปลค า Magnanimous วา “ประเสรฐ” คอรฐทดแลตนเองจนยงใหญ

11

เขมแขง แลวกดแลประเทศอน ๆ ชวยเหลอให พฒนากาวหนาและม งค ง สวนอกทางเลอกหน งคอ

เปน “รฐทรราช” (Tyrannical State) เอาเปรยบ กดขขมเหง รงแกประเทศเลก เพราะจะน าไปส “ความวนวาย

ภายใตสวรรค” (天下大乱) ประเดนนขอฝากไปถงทานสจนผงดวยนะครบ ขอใหทานเลอกทางสวาง เพอสราง

เอเชยใหเปน “ประชาคมทมชะตากรรมและแบงปนรวมกน” อยางสนต มนคงและมงคง ขอบคณครบ

รศ.ดร.นภดล ชาตประเสรฐ: ศ.ดร.จลชพ ชนวรรโณ กไดชประเดนทนาสนใจวา สจนผงจะน าจนไปทาง

ไหน สจนผงซงกลาวกนวาเปนบคคลทมอ านาจมากทสดในจนนบตงแตเหมาเจอตงเปนตนมา มากกวาเตงเสยวผง

เสยอก จะน าจนไปทางไหน คอจดระเบยบโลกอยางไร แลวกมหาอ านาจ เชน อเมรกาจะมปฏกรยาอยางไร ถาเรา

พดถงค.ศ.1918 ซงเปนปส าคญ ปนเปนปทสงครามโลกครงท 1 สนสดลง แลวกเปนปทสหรฐอเมรกากาวขนมา

เปนมหาอ านาจโลกอยางเตมภาคภม อยางนอย ๆ กเปนทางการ การสนสดสงครามโลกครงท 1 สะทอนใหเหนวา

อเมรกามบทบาทส าคญมากขน อเมรกาผลกดนใหเกดองคการสนนบาตชาต เพราะมบทบาทในการจดระเบยบโลก

นบแตนนเปนตนมา ปนกครบ 100 ปของความเปนมหาอ านาจอยางเปนทางการของอเมรกาเหมอนกน อเมรกา

ในชวงตลอด 100 ป ทผานมาด ารงความเปนมหาอ านาจ โดยเผชญการทาทายจากฝายอกษะในสงครามโลก

ครงท 2 เผชญการทาทายจากสหภาพโซเวยตในสงครามเยนแตสหรฐอเมรกาผานมาได ตอนนอเมรกาเจอ

การทาทายครงท 3 ซงดเหมอนจะเขมขนกวาอกษะ หรอสหภาพโซเวยตทเคยเจอมา อเมรกาจะตอบโตอยางไร

โดยปจจบนอเมรกามผน าทกเรยกไดวาเขมแขง หวอหวา มสสน คราวนทรมปเจอสจนผง ท าใหโลกเรามขาว

นาสนใจใหตดตามตลอดครบ คราวนอเมรกาจะมบทบาทอยางไร เรยนเชญ ศ.ดร.ประภสสร เทพชาตร ครบ

ศ.ดร.ประภสสร เทพชาตร : ครบ ตองขอขอบคณทางสถาบนเอเชยตะวนออกศกษาฯ ทเชญผมมาเขารวม

การสมมนาในวนนครบ ส าหรบในสวนของผม ผมกอยากจะโฟกสไปทยทธศาสตรของสหรฐทมองจนอยางไร แลวก

มยทธศาสตรอยางไรกบจน และในรอบสองกอาจจะไปพดถงเรองอน ๆ ตอไป ไมพดแคสหรฐกบจนเทานน คอภาพ

ใหญทงหมดยงตองมญปน มใครตอใครเขามาเกยวของ หลายประเทศ จะเหนภาพใหญทงหมด ว าขณะน

มหาอ านาจ แลวกรวมทงอาเซยน ตวแสดงตาง ๆ เหลานจะเปนค าตอบวาเอเชยตะวนออกในค.ศ.2018 จะไปใน

ทศทางไหน

12

ในชวงแรกนจะโฟกสเฉพาะสหรฐกบจนกอนแลวกนนะครบ ปนคอตามททานอาจารยจลชพไดบรรยายไป

แลว แลวกอาจารยนภดลกไดเกรนไปแลววา สหรฐกเปนอภมหาอ านาจมา 100 ปแลว โดยเฉพาะอยางยง

จดเรมตนของการทอเมรกาเปน Number One ในโลกนกมาจากการชนะสงครามโลกครงทหนงป 1918

100 ปพอดปน คอ จากนนมาอเมรกากคดวาตนเอง Number One มาตลอด สบทอด Anglo-Saxon World

Order ทองกฤษเคยเปนผน าแลวรบมรดกสบทอดมาจากองกฤษ แลวกรวมกบองกฤษ และฝรงเศสบรหารจดการ

คมหรอวาครองโลกมาอยางยาวนาน เราเรยกวา Anglo-Saxon World Order ครบ 100 ปแลว สงครามโลก

ครงท 1 และสงครามโลกครงท 2 เยอรมน ญปน อตาล ทาทายระเบยบโลกของอเมรกา กแพไปอก ในสมยสงคราม

เยน สหภาพโซเวยตและกคายคอมมวนสตกทาทายอเมรกาอก แลวในทสดกพายแพไปอกเมอสงครามสนสดลง

อเมรกากดเหมอนจะเปน Unipolar ดเหมอนกบจะเปนอภมหาอ านาจหนงเดยวในโลก หลงจากสงครามเยนสนสด

ลง ซ งกคอเกอบ 30 ปมาแลว ท เราเรยกวาเราอย ในโลกท เปนโลกหน งข วอ านาจ Unipolar World

แตวาในชวง 10 กวาปทผานมากมการเปลยนแปลงครงใหญเกดขนในโลก นนกคอการผงาดขนมาของจน

ในเรองของ The Rise of China ในมมมองวาอเมรกามอง The Rise of China อยางไร ซงเรองนกเปน

เรองททางสหรฐอเมรกาทงนกวชาการ ทงฝายบรหาร นกปฏบตตาง ๆ คดมาโดยตลอด วเคราะหมาโดยตลอด

ศกษามาโดยตลอด วาจะด าเนนนโยบายอยางไรกบจนด แลวก The Rise of China จะมผลกระทบอยางไรตอ

การเปน Number One ในโลกของสหรฐ คอมหลายส านกทมองจนครบ แตผมอยากจะยกตวอยาง เชน มอง

จนวาจนคงจะเปนคแขงของสหรฐ คงจะเปนภยคกคามของสหรฐ แลวกแนนอนวาตามตรรกะของสจนยม

ซงเมยรไชเมอร (Mearsheimer) กพดไวเยอะนะครบวา ตามหลกแลวไมมประเทศไหนทเมอใหญขนมาแลวจะไม

อยากครองความเปนเจา อเมรกากเปนมาแลว ตอนนจนกคงจะไมตางจากอเมรกาครบ ตอนนอยางเมยรไชเมอร

มองวาจนคงจะประกาศนโยบายในลกษณะท อเมรกาประกาศ Monroe Doctrine แลวกจนกคงอยากจะครอบง า

ภมภาค ตามทฤษฎ ตามการวเคราะหของเมยรไชเมอร เคามองวาสหรฐอเมรกากคงจะหนไมพนทจะตองพยายาม

สกดกนการขยายอทธพลของจน ปดลอมจน เพอไมให Number Two กลายเปน Number One เพราะ

วตถประสงคทส าคญทสดของสหรฐอเมรกากคอการด ารงเปน Number One ในโลกนใหไดยาวนานทสด ตอนนม

ผทาทายแลวกคอจน 100 ปทผานมามคนมาทาทาย Number One สหรฐอเมรกามาโดยตลอด ขณะนกชดเจน

มากขนเรอย ๆ วาผทาทายรายใหมกคอจน

13

ส าหรบจนเรากคอนขางจะเหนวา ตลอดเวลาทผานมาในชวง 10 กวาป 20 ปทผานมา จนกรวาอเมรกา

ก าลงอยากจะด าเนนการอะไรกบจน จนกสงสยมาโดยตลอดครบวา อเมรกาคงก าลงมยทธศาสตรในการปดลอมจน

ยทธศาสตรในการสกดกนการขยายอทธพลของจน เพราะฉะนนสงทจนจะตองท าโดยเรวกคอ การปองกนอเมรกา

ปดลอมจน กญแจส าคญของการทจะตฝาวงลอมของการปดลอมของอเมรกานนกคอ การทจะตองมความสมพนธท

ดกบประเทศเพอนบาน เมอจนมองไปรอบ ๆ แลว มองไปทางตะวนตก กอาจจะมไปเจออนเดย ซงกเปน

มหาอ านาจทเปนคแขงของจน มองขนไปทางเหนอกเจอรสเซย มองไปทางตะวนออกกเจอญปน เจอมหาสมทร

แปซฟก เจอกองทพเรอท 7 ของอเมรกา พอมองมาทางใต เจอแตประเทศเลก ๆ 10 ประเทศรวมกนเรยกวา

อาเซยน เพราะฉะนนในการขยายอทธพล การขยายอทธพลลงใตงายสดส าหรบจน เรากจะเหนไดวาน าหนกทจน

ใหในเรองของความสมพนธระหวางประเทศนน จนจะทงไพทกใบลงมาเพอทจะเอาใจประเทศอาเซยน

10 กวาปทจนท ามากคอการเอาใจอาเซยน เรมตงแตเรองของการเสนอท า FTA กบอาเซยนอะไรตออะไร

ไลมาจนถงปจจบน อนนผมอยากจะขอไปอยางเรวนะครบ จะไดไมซ ากบอาจารยทานอนนะครบ คอ ปจจบนก

กลายเปนวาจนขณะนเปนคคาอนดบหนงของอาเซยนไปแลว เปนคคาอนดบหนงของไทย แลวกก าลงจะม

ยทธศาสตร มนโยบายมาลงทน อะไรตออะไรในภมภาคนอยางมหาศาล แลวตอนนกยงมการประกาศยทธศาสตร

ใหญทสดของจนนนกคอ Belt and Road Initiative ซงจนตงเปาวาจะลงทนหนงลานลานเหรยญถงสลานลาน

เหรยญ ซงจากศกยภาพจนสามารถท าไดนะครบ โปรเจคนกจะเปนโปรเจคทยงใหญทสดในประวตศาสตรของมวล

มนษยชาตเลย ไมเคยมโปรเจคทจะตองใชเงนมากขนาดน ถาจนท าส าเรจกจะหมายความวาจนกจะกลายเปน

ศนยกลางของเศรษฐกจโลกอยางแนนอน ถนนทกสายมงสจน ไมวาจะเปนถนน ทางรถไฟ เปนทกอยาง ดงนนจน

ถงใหน าหนกอยางมากตอ Belt and Road Initiative

ตอนนเรากกลบมาดวา แลวอเมรกาจะตอบสนองตอการผงาดขนมาของจนอยางไรทเปนรปธรรม กอน

หนานไดมการพดในเชงทฤษฎ ทนทเปนรปธรรมกคอวารฐบาลสหรฐเองตงแตสมยรฐบาลบช กคอชวงประมาณสก

ป 2002-2003 กเรมรสกแลววาจะมาทอดทงอาเซยนไมสนใจอาเซยนไมได เพราะจนก าลงขยายอทธพลลงมา

อยางมากในภมภาคน ทางบชเองกเรมขยบ จนมทง FTA มอะไรตออะไรเตมไปหมด รวมถงความสมพนธทวภาค

เพอกระชบแนนแฟนมากขน อยางไรกตามยทธศาสตร นโยบายตาง ๆ ทเปนรปธรรมเกดขนมาในสม ยรฐบาล

โอบามา กคอชวงประมาณป 2009

14

โอบามาตดสนใจวาตองเขารวมประชมสดยอดอาเซยนแลว และประกาศนโยบายตาง ๆ หลายดานทจะ

แขงกบจนในภมภาคน ไมวาจะเปนเรองของการปรบนโยบายกบพมา ไมวาจะเปนเรองของการท มาจดตงเวทเวท

หนง ทเรยกวา US Lower Mekong Initiative ซงกจะเปนการประชมกนระหวางประเทศสหรฐกบประเทศ

ลมแมน าโขง 5 ประเทศ ท าไมแค 5 ประเทศ จรง ๆ ลมแมน าโขงไหลผาน 6 ประเทศ แตวาอเมรกากตดจนออกไป

เราเรยกวา Lower Mekong Initiative ครบ จดเรมตนของการมยทธศาสตร ยทธศาสตรในการแบงปนกบจนนน

เรยกวา Pivot to Asia หรอวา Rebalancing in Asia ซงโอบามากด าเนนมาตลอดตงแตป 2009–2010

ในป 2010 จดเปลยนครงส าคญกคอ การเนนประเดนเรองทะเลจนใต การทมการมาเสนอเรองทะเลจนใต

กไดผลมาก ท าใหจนไมพอใจอเมรกา จนกเลยแสดงพลานภาพทางทหาร พอจนแสดงอ านาจ ประเทศเพอนบานก

กลวจนหมด ถาประเทศเพอนบานกลวจน ถามวาประเทศเลก ๆ เหลานจะหนหนาไปหาใคร จะพงใครทจะไป

ถวงดลจน ค าตอบกคอสหรฐ สหรฐคอประเทศเดยวในโลกเทานนทจะสามารถถวงดลจนได เพราะฉะนนทะเลจน

ใตท าใหจนไมพอใจ ท าใหประเทศเลก ๆ หนไปหาอเมรกา ท าใหอาเซยนทะเลาะกบจนเรองทะเลจนใต ท าให

อาเซยนกบจนแตกกน แลวเรองทะเลจนใตกเปนสงทอเมรกาพยายามท จะผลกดนมาโดยตลอด รดวาจะท าให

อเมรกาไดเปรยบ

พอมาถงสกประมาณค.ศ.2012 อเมรกากรดวา คอถาจะแบงระเบยบโลกออกเปนสองสวน หรอ Regional

Order หรอระบบความสมพนธระหวางประเทศในภมภาค กคอสวนทเปนดานความมนคง และสวนทเปน

ดานเศรษฐกจ ในสวนทเปน Regional Security Order หรอวาระเบยบความมนคงในภมภาคนน อเมรกายงคงคม

เกมได เพราะวามก าลงทหารของอเมรกาอยทวไปหมด แลวอเมรกากเปนพนธมตรกบญปนเกาหลใต ไทย

ฟลปปนส ออสเตรเลย สงคโปร รวมถงอนเดย อเมรกาพดอยางภาคภมใจวามการซอมรบรวมกบประเทศตาง ๆ

ในภมภาคนอยางกวางขวาง สรปสน ๆ กคอวาในแงของความมนคงในภมภาค ยงคมสถานการณไวได ทหารยง

เหนอกวาจน แตวาถาไปมองในแงของ Regional Economic Order หรอวาระเบยบเศรษฐกจภมภาค กลบ

กลายเปนวาจนรกคบไปมาก ไมวาจะเปนเรองของ ASEAN FTA, ASEAN กบจน แลวกตอมากเปนเรองของ One

Belt and One Road Initiative แลวกยงมเรองของการทจนกไปเจรจากบอาเซยนในเรองของ FTA ASEAN +3,

FTA ASEAN +6 รวมทง AIIB อเมรกามองแลวในแงของเศรษฐกจ อทธพลของอเมรกาลดลงอยางรวดเรวมาก แลว

กระเบยบเศรษฐกจในภมภาคก าลงไปโฟกสอยทจน หรอไมกเปนโฟกสอยทอาเซยน คอไมมอเมรกาเลยใน FTA

ทงหลายทมอยในภมภาค ดงนนโอบามาจงผลกดนเรองของ TPP ขนมาในสมยรฐบาลโอบามา TPP คอ FTA ท

15

อเมรกาบอกวาจะเปน FTA ทใหญทสดในโลก โดยมอเมรกาเปนแกนน า ทส าคญกคอ TPP จะไมมจนอกแลว

เพราะฉะนน TPP กคอยทธศาสตรการปดลอมจนทางเศรษฐกจ การโดดเดยวจนทางเศรษฐกจ ทอเมรกาจะเอามา

สกบจนในเรองของเศรษฐกจดวย TPP เปนสงทในสมยรฐบาลโอบามาถอวาเปน Flagship ถอเปนเรอธงของ

ยทธศาสตรอเมรกาตอเอเชย

แตพอเกดการเลอกตงประธานาธบดสหรฐเมอปลายค.ศ.2016 กเกดการเปลยนรฐบาลขนมากลายเปน

โดนลด ทรมป ทรมปกมนโยบายทแตกตางจากรฐบาลโอบามาอยางมาก เปนนโยบายแบบขวาสดโตง เปนนโยบาย

ทตอตานการคาเสร ตอตานโลกาภวตน ตอตาน FTA เพราะฉะนนในสมยตอนทหาเสยงเลอกตงกพดไปแลววาถา

ไดเปนประธานาธบดจะถอนตวออกจาก TPP โดยกลาววา TPP ท าใหอเมรกาเสยเปรยบ พอทรมปไดมาเปน

ประธานาธบด สงแรกทท ากคอการถอนตวออกจาก TPP ซงกถอวาเปนการเพลยงพล าครงใหญของอเมรกาในแง

ของยทธศาสตร ของการทอเมรกาจะกลบมาเปนผน าของระเบยบเศรษฐกจในภมภาคอกครงหนง เปนการเพลยง

พล าครงใหญ หลงจากนนประเทศตาง ๆ กปนปวนไปหมด แลวกไมรวาอเมรกาจะมนโยบายในเรองของนโยบาย

เศรษฐกจตอภมภาคอยางไร ตองรอจนพอทรมปเปนประธานาธบดไดสกพกหนง พอเรมนงกจะเรมเรยนรวาอะไร

เปนอะไร ในทสดทรมปกคงจะเรยนรวาในทสดแลวอเมรกาถอนตวไมได อยางไรอเมรกากตองยนหยดยทธศาสตร

การคงอยในภมภาคนตอไปเพอทจะรกษาผลประโยชนของสหรฐในภมภาคนไว แลวกเรองการปดลอมและสกดกน

จนโดยรวมมอกบญปนกหยดไมไดตองท าตอ

สกประมาณกลางปทแลวทรมปกเรมปรบยทธศาสตรใหมตออาเซยน ตอเอเชย อยางทรมปไดโทรศพทหา

พลเอกประยทธ แลวกเชญใหไปท าเนยบขาว เปนการเปลยนยทธศาสตรใหญมากส าหรบนโยบายของสหรฐตอ

ประเทศไทย ในอดตรฐบาลสหรฐจะไมตดตอกบรฐบาลทไมไดมาจากการเลอกตง โอบามากด าเน นนโยบายน

มาตลอด ทรมปตอนนไมสนใจแนวทางดงกลาวและคดวาจะตองเอาผลประโยชนของอเมรกาเปนหลก โดยเฉพาะ

อยางยงผลประโยชนทางดานภมยทธศาสตร ทจะตองรบกลบมามบทบาทในภมภาค รบดงไทยออกมาจากการไป

ใกลชดกบจน แตจรง ๆ แลวไทยในชวง 3–4 ปทผานมากตกอยในสภาวะเชนน กคอเรองของมหาอ านาจ จะด าเนน

นโยบายอนางไรกบจนและสหรฐ ไทยเหนชดเจนวาพอหลงจากการรฐประหารในค.ศ.2014 อเมรกากรกษา

ระยะหางจากไทย คราวนไทยเรากลบไปหาจน ด าเนนนโยบายใกลชดกบจนมากในชวง 3–4 ปทผานมา ทรมปก

พยายามทจะดงไทยกลบมา ใหมาใกลชดกบอเมรกา นกคอสงททรมปไดพยายามท า จนมาถงเมอประมาณสก

ปลายปทแลว กเดนทางมาเยอนเอเชยเปนครงแรก ไปญปน ไปเกาหล ไปถงตรงนนกไปพดเรองเกาหลเหนอ ซง

16

ทางสหรฐกลวมากเรองของขปนาวธ เรองของนวเคลยร หลงจากนนกเดนทางตอมาประชม APEC แลวกมาประชม

อาเซยนทฟลปปนส

เปนทสนใจวา ทรมปคดอยางไรในเรองนโยบายตอภมภาค โดยเฉพาะอยางยงนโยบายเศรษฐกจ ซงเปน

จดออนของอเมรกา เรองของ Regional Economic Order วาจะสอยางไรกบจนในเรองเศรษฐกจทจนตอนนรก

คบไปมาก โดยเฉพาะอยางยงเรองของ Belt and Road Initiative แตกลบกลายเปนวาสนทรพจนของทรมป

กลายเปนคนละเรองเลย ในการประชม APEC กลายเปนวาทรมปบอกวาตอไปนจะไมเอาแลว FTA คอกเดนตาม

แนวคดวาประเทศพวกน เปนประเทศคคาทเอาปรยบอเมรกาหมด ตอไปนอเมรกาจะมากดดนแตละประเทศ ให

เปดตลาดใหกบสนคาของอเมรกา จะลงโทษทกประเทศทไมยอมอเมรกา ทรมปเชอวาประเทศเหลานเอาเปรยบ

ทางดานเศรษฐกจ เพราะฉะนนยทธศาสตรการททรมปหรอสหรฐอเมรกาจะกลบมามบทบาทในทางดานเศรษฐกจ

เพอแขงกบจนกหายไปจากสนทรพจนของทรมปทดานง

ตอนนเรองใหญทสดส าหรบภมภาคนกคอเรอง Infrastructure เรองโครงสรางพนฐาน ประเดนนเปน

ประเดนทจนเรม คอ Belt and Road Initiative มาก ตอนนจนทมในเรองของ Infrastructure กหมายความวา

ถามหาอ านาจอน ๆ ไมขยบ จนจะเขามามบทบาทครอบคลมหมด ถนนทกสาย รถไฟทกเสนทางจนเปนผสราง

สรางใหไทย สรางใหลาว สรางใหพมา สรางใหเวยดนาม สรางใหมาเลเซย สรางใหอนโดนเซย สรางใหปากสถาน

อนนประเทศตาง ๆ เหลานกเรมคดวา ตอไปจนจะครอบง าเศรษฐกจหรอเปลา แลวบทบาทของญปนจะท าอยางไร

ญปนจะท าอยางไรในเมอจนมาแบบน อเมรกาจะท าอยางไร ตอนนกเลยเปนเกมของมหาอ านาจในปจจบนทเนนใน

เรองเศรษฐกจ ทก าลงโฟกสลาสดกคอ การแขงขนในเรองของ Infrastructure Project หรอวาโครงการโครงสราง

พนฐาน คอจนกมาเตม ๆ อยแลว เพยงแตตอนนก าลงดวาอยางญปน อนเดย รวมทงสหรฐจะด าเนนการอยางไร

ทงโลกก าลงตดตามวารฐบาลทรมปจะตอบโต One Belt One Road ของจนอยางไร อเมรกาม Project ไหม ม

เงนอะไรไหมทจะมาใหประเทศอาเซยนยม ม Project อะไรไหมทจะมารวมเจรจาสรางอะไรกบอาเซยน ค าตอบก

คอวาไมม ทรมปเองกไปทางไหนกไมร

สดทายกคอ ผมกเขาใจวาอกไมนานทางอเมรกานอกจากทรมปแลวกมหนวยงานภาครฐ ขาราชการของ

อเมรกาเองกคงรวาตอนนตองม Infrastructure Strategy ออกมา แลวทาง Congress กก าลงขยบ ทางกระทรวง

พาณชย กระทรวงตางประเทศเองกก าลงขยบในเรองน แตวายงออกมาไมชดวาจะเปนอยางไร ดขณะนญปนม

นโยบายทชดเจนมากกวาอเมรกาในการทจะแขงกบจนในเรอง Infrastructure โดยญปนไปเจรจาทจะสรางรถไฟ

17

ความเรวสงกบอนเดย ญปนเจรจาสรางรถไฟความเรวสงกบไทยสายกรงเทพฯ–เชยงใหม ญปนสนใจ East-West

Economic Corridor ญปนสนใจทวาย ญปนสนใจรถไฟความเรวสงเชอม 3 สนามบน อตะเภา–สวรรณภม–ดอน

เมอง ญปนสนใจ EEC ปทแลวญปนสงคณะผแทนทางการคา นกธรกจกวา 500 คนมาไทย ซงนาจะเปนคณะท

ใหญทสดใน แตวาโดยล าพงแลวญปนเองกคงจะสจนไมได ขณะนกเลยเกดแนวคดลาสดทเกดขนมาเคาเรยกวา

ควอด (Quad) การเปนพนธมตรกนระหวาง 4 มหาอ านาจ Quad กคอมญปน อนเดย ออสเตรเลย แลวกสหรฐ 4

ประเทศ ก าลงคยกนวาจะรวมมอกนอยางไร ตรงนกคงจะตองจบตาดกนตอวาเกมการแขงขนกนระหวาง

มหาอ านาจในภมภาคเอเชยก าลงจะเปนอยางไรตอ โดยโฟกสไปทเรองการแขงขน Infrastructure เปนหลก

ขอบคณครบ

รศ.ดร.นภดล ชาตประเสรฐ : อาจารยประภสสรกไดใหภาพวาอเมรกามทาทอยางไร โดยเฉพาะสมย

โอบามาจะเหนไดวาด าเนนนโยบายปดลอมจนอยางเปนระบบโดยใช TPP เปนเรอธง แตปรากฏวาพอมาถง

สมยทรมปกรอถอน TPP แลวกเปลยนแปลงอะไรจนสบสนไปหมด เหมอนกบเปนวทยายทธไรกระบวนทา

วทยายทธไรกระบวนทานเปนผลดหรอเปนผลเสย เพราะวาผทตองตดตอหรอแขงขนดวยกสบสน

เหมอนกนวาจะด าเนนอยางไร เพราะฉะนนวทยายทธไรกระบวนทาอาจจะเปนกระบวนทาแบบหนงหรอไม ถา

ตดตามทาทของสหรฐอเมรกาด ๆ กเหมอนมกระบวนทาซอนอยในความไรกระบวนทา อนนจะตองตดตามดวย

เพราะอนนจากอเมรกาซงกเปนมหาอ านาจใหญ เปนคแขงส าคญ เปนผจดระเบยบโลกอย

ส าหรบญปนนนญปนใกลชดกบอเมรกา แลวกมเรองบาดหมางกบจนเกยวกบประวตศาสตร หลายเรองก

ยงเปนแผลทางใจอย ขณะเดยวกนกเปนประเทศใหญทงค ในทางเศรษฐกจ ญปนเองมองวาตนเองเปนชาตใหญ

มอ านาจ แลวกเคยฝนไกล หลายทานอาจจะเคยอานหนงสอชอ Japan as Number One : Lessons for

Americans เขยนโดยโวเกล เมอ 40 กวาปมาแลว เลมนนออกมาคนญปนภาคภมใจกนมาก ก าหนดตนเองเปน

คแขงอเมรกาเลย หลงจากนนฝนกคอยสลายไปเรอย ๆ แลวกจากการเปนมหาอ านาจทางเศรษฐกจอนดบ 2 ก

กลายมาเปนอนดบ 3 ถกแซงดวยจนเมอหลายปทผานมา ผมเขาใจวาความเปลยนแปลงน คอนขางสนสะเทอน

ญปนในทางจตวทยามาก ๆ แลวญปนกพยายามก าหนดบทบาทตนเองใหม สบสนกบเศรษฐกจทเตบโตชา กบ

การเมองทคอนขางเปราะบางออนแอ มการเปลยนแปลงอยตลอด จนกระทงไดผน าคนปจจบน ชนโซ อาเบะ มา

คอนขางมนโยบายชดเจน ออกแนวสายเหยยว ฟนฟชาตนยม จะแกรฐธรรมนญมาตรา 9 จะฟนฟเศรษฐกจ

18

สรางความยงใหญ หวงพงโอลมปก 2020 ทจะถง แลวกท าทาวาจะเปนนายกรฐมนตรทอยในต าแหนงยาวนาน

ทสดหลงสงครามโลกครงท 2 ซงจะเปนการเปลยนฉากทนาสนใจมาก

ในสถานะแบบนของญปน ญปนจะท าอยางไรกบการทาทายของจน ดานหนงญปนสนใจคาขายกบจนซงม

ประชากร 1,300 ลาน เปนตลาดใหญ ญปนลงทนในจนมากมาย แตในขณะเดยวกน ญปนกรสกวาจนเปนคแขง

สวนหนงกกดดน รสกวาจนเปนภยตอญปน แลวญปนกเปนพนธมตรใกลชดกบอเมรกา ในสวนของญปนเปน

อยางไร เรยนเชญ ศ.ดร.ไชยวฒนครบ

ศ.ดร.ไชยวฒน ค าช : ขอบคณครบอาจารยนภดล เรยนทานประธานศนยจนศกษา ทานอาจารยมาลน ท

ใหเกยรตเชญผมมาแสดงความคดเหนในวนน

พดถงญปนเมอ 20 ปทผานมาเรยกวาดวงตกมาก จนกระทงนกการทตญปนถงบนนอยใจ เดยวนพดเรอง

จนกนมาก ท าเหมอนกบวาไมมญปนอยบนโลกนแลว แตอยางไรกแลวแต ครงนเปนครงแรกในประวตศาสตรทจน

กบญปนเปนมหาอ านาจทางทหาร และมหาอ านาจทางเศรษฐกจพรอมกน เมอพนกวาปกอนหนา เมอตอนท

ประเทศตะวนตกยงไมเขามาสรางอทธพล มาลาอาณานคมในภมภาคเอเชยของเรา จนเปนใหญทสด ญปนก

ออนแอ ยอมรบอ านาจจนในระบบบรรณาการ

เมอสกครอาจารยจลชพพดในยคทตะวนตกมาแลวจนหลงตวเอง ไมคดจะปฏรปประเทศใหทนกบ

การเปลยนแปลง ในทสดระบบทจนจดระเบยบเอาไวกอนทตะวนตกมากลมสลาย ญปนกเลยขนมาจากแรงกระตน

ทตองแขงขนกบตะวนตก ปฏรปประเทศอยางรวดเรว แลวกประสบความส าเรจ จากนนจนกเปนเหยอญปน

รายแรก ถกญปนรกรานในป 1895 ตอนนนโลกเลยรเลยวาจนไมใชยกษใหญอกตอไป สอมวลชนญปนกเยยหยน

จนตอนนน ญปนกฮกเหมทะเยอทะยาน ตองการจะแขงกบตะวนตก ตองการจดระเบยบใหมในภมภาคน ในทสดก

น าความหายนะมาสญปน จนกระทงมาฟนตวอกทหนงหลงจากสงครามโลกครงท 2 ผานไปไมถงชวอายคน ญปนก

ผงาดขนมาเปนมหาอ านาจทางเศรษฐกจอนดบ 2

ในขณะทจนกอรางสรางตวมาสมยประธานเหมา จนกระทงมาสมยเตงทปฏรปจนครงใหญ แลวกมา

ปจจบนจนกขนมาผงาดเปนมหาอ านาจ จะแซงหนาอเมรกาไปในอกไมนานตามการคาดการณ กไมใชเปนเรองใหม

19

เพราะจนกเคยเปนประเทศเศรษฐกจใหญทสดในโลกมาแลว เพราะฉะนนเทากบวาจนมาทวงแชมปคน แลวญปน

จะปรบตวอยางไรเมอตองเผชญกบการผงาดขนมาของจน

เรามกจะไปมงเนนการแขงขนระหวางจนกบสหรฐอเมรกา มหาอ านาจอนดบ 1 อนดบ 2 ของโลก วาทง

สองประเทศจะเปนตวก าหนดอนาคตของเอเชยแลวกของโลก แตจรง ๆ เราไมควรมองขามการแขงขนกนระหวาง

จนกบญปนในปจจบน ญปนเตรยมตวมานานตงแตตอนทมการพดกนวาญปนจะแซงหนาสหรฐอเมรกา นกวชาการ

บางคนทศกษาเรองประวตศาสตรเกยวกบการผงาดขนมาและการลมสลายลงของมหาอ านาจ เชน พอล เคนเนด

เขยนหนงสอท านายวาญปนจะกลายมาเปนมหาอ านาจอนดบ 1 แทนสหรฐอเมรกา แตกมอนเปนไป หลงจากญปน

เศรษฐกจฟองสบแตกเมอ 20 ปทแลว จนกระทงถงปจจบนยงฟนตวไมไดเตมท แตระยะไมกปทผานมาญป นเรม

ฟนเศรษฐกจขนมาในระดบหนง หลงจากซบเซามาเปนเวลาหลายป จนกบญปนกแขงขนกนในการสรางอ านาจ

อทธพลในภมภาคน

จรง ๆ แลวญปนกถอวาเปนแชมปเกาอยในภมภาคในยคหลงสงครามโลกครงท 2 เปนตนมา แตอยางท

เรยนไปแลววา พอเศรษฐกจของญปนเรมถดถอยจนกผงาดขนมาแลวกแซงหนาญปนและขนมาเปนคคารายใหญ

ทสดทกประเทศใน

ในทางเศรษฐกจจนกไดรเรมโครงการ One Belt One Road หรอเรยกยอ ๆ วา BRI ในปจจบน เปนการ

สรางโครงสรางพนฐานเพอขยายอ านาจอทธพลของจนทางเศรษฐกจ แลวกตามดวยอ านาจอทธพลทางการเมอง

ทางการทหาร ญปนนนกเปนประเทศหนงทวางแผนเอาไวลวงหนาไมไดนอยไปกวาจน เรองการวางแผนส าหรบ

อนาคตแลว ตามความคดเหนของอาเบะนายกรฐมนตรคนปจจบน ซงถอวาเปนนกชาตนยม ไมไดยงหยอนไปกวา

สจนผง ตอนทไดเปนนายกรฐมนตรครงแรกเมอป 2006 อาเบะไดมแนวความคดอนโด–แปซฟกวา แทนทจะ

เรยกวาเอเชย–แปซฟก ใชค าอนโด–แปซฟก นนหมายความวาจะดงอนเดยเขามาเปนแนวรวม เพอถวงดลกบจน

ซงขยายอทธพลไปทวทงเอเชย แนวความคดอนนกคอวาน าประเทศทมคานยมการปกครองเปนประชาธปไตยเสร

อยางอนเดย ออสเตรเลย อเมรกา ทเรยกวา Quadrilateral หรอเรยกยอ ๆ Quad 4 ประเทศมารวมมอกน แลว

ลาสดเพอทจะถวงดลในเรองโครงการโครงสรางพนฐาน BRI ของจน เมอไมกสปดาหทผานมาหนงสอพมพ

ออสเตรเลยกมการเสนอขาววา เจาหนาทระดบสงของ Quad ทง 4 ประเทศมความเหนวาจะม Joint

Infrastructure รวมกน โดยพยายามไมพดวาเปนการแขงขนกบ BRI ของจน แตบอกวาเปนทางเลอกอนหนง ซง

20

ก าลงอยในระยะเรมตน เดมทเดยวเชอวานายกรฐมนตรของออสเตรเลย ซงเพงเดนทางไปเยอนประธานาธบด

ทรมปเมออาทตยทผานมา จะพดถงเรองของโครงการนดวย แตเนองจากวายงไมมความชดเจนจงไมมการกลาวถง

สวนญปนนนกพยายามไมด าเนนการอะไรทจะสรางความบาดหมางใหกบจน เพราะวาระยะหลงผน าจน

กบผน าญปนเรมพบปะกนมากขน เพอทจะลดระดบของความตงเครยดอนเนองมาจากการแขงขนกนในดาน

แสนยานภาพทางการทหาร และดานความมนคง เนองจากจนกบญปนมกรณพพาททางดนแดนทญปนเรยกวา

เกาะเซนกาก หรอทจนเรยกวาเตยวหย

ทง 2 ประเทศนกตระหนกดวา มผลประโยชนรวมกนอยเหมอนกนทางเศรษฐกจ เพราะวาตางฝายตาง

ตองพงพาอาศยกนและกนทางเศรษฐกจ ญปนนนเปนคคารายใหญทส าคญอนดบ 3 ของจน ในขณะเดยวกนจนก

เปนคคารายใหญทสดของญปน การลงทนของญปนในจนนนสรางงานใหชาวจนไมต ากวา 10 ลานคน แลวก

ตองการเพมการสงออกใหไดอยางตอเนอง ซงจะตองสงเขาสนคาจากญปน พวกเครองจกร พวกชนสวนตาง ๆ เพอ

ไปประกอบเปนสนคาของจนไปขายในตางประเทศ ตองน าเขาจากญปนเพมขนอก 1.2% เพอเพมการสงออกของ

จน 1% อนนเปนตวเลขทค านวณโดย IMF เพราะฉะนนในทางเศรษฐกจ ทง 2 ประเทศตางกไดประโยชนจาก

กนและกน ตวอยางหนงในการพงพาอาศยกนและกนคอการผลต Iphone ซงบรษท Apple ของสหรฐจางให

บรษทไตหวน Foxconn เปนผผลต ไตหวนกไปจางจนผลตตอ จนกไปซออปกรณ Memory Flash ของบรษท

Toshiba แลวกจอทท าใหดนวล ๆ ใส ๆ ของบรษท Sharp จากญปน เพราะฉะนน เดยวนสนคาทมอย ม

องคประกอบจากหลายแหง ไมใชประเทศใดประเทศหนง เปนการพงอาศยกนและกนอยางน ฉะนนถาหากวา

ความขดแยงแขงขนกนระหวางจนกบญปนน าไปสการปะทะกน เกดสงครามอะไรขนมา กกระทบกระเทอนตอ

ผลประโยชนทางเศรษฐกจของทง 2 ฝาย

ระยะหลงความสมพนธระหวางจนกบญปนจะมลกษณะทออมชอมกนมากขน เมอปทแลวเศรษฐกจของ

ญปนกเรมเตบโตขนมาอยางตอเนอง เหตผลอนหนงนนกคอการไดประโยชนตลาดใหญของจนทญปนอาศยใน

การสงออกเพอการเตบโตทางเศรษฐกจ รวมทงมนกทองเทยวจนปทแลว 6 ลานคนไปเทยวญปน ปนทผานมา

ชาวจนไปเทยวตรษจนทญปนมากกวามาเทยวทเมองไทยแลว เพราะถาไปญปนตอนชวงตรษจน ไปเมองโยโกฮามา

ซงมชาวจนอาศยอยจ านวนมาก มความคกคกมาก ในขณะเดยวกนชาวญปนกไปเทยวจน ปทแลวตามสถตของจน

รวม 2,500,000 คน มากเปนอนดบ 2 รองจากเกาหลใต เพราะฉะนนถาดอยางนแลว ดเหมอนกบวาไมนาทจะไป

ขดแยงกนจนกระทงท าใหความสมพนธขาดสะบน

21

แตอยางไรกตาม นายกอาเบะเมอ 3 ปทแลวไดไปพดท World Economic Forum วาเมอสมยกอน

สงครามโลกครงท 1 องกฤษกบเยอรมน ตางกมเศรษฐกจทพงพาอาศยกนและกนแตกยงท าสงครามระหวางกน

กมสภาพไมตางกนเทาไรกบญปนกบจนในปจจบน ในแงการพงพาอาศยกนและกนทางเศรษฐกจ แตถงเวลาจรง ๆ

แลวเศรษฐกจไมใชเปนปจจยเดยวทน าไปสสงคราม เปนเรองศกดศร เปนเรองเกยรตภม เปนเรองชาตนยม

เพราะฉะนนทง 2 ประเทศ จนกบญปนในปจจบนกยงมความไมแนใจในอนาคตวา จะตองเผชญหนากน ปะทะกน

ทางทหารหรอไม ดวยเหตนญปนจงเตรยมความพรอมทางดานนโยบายความมนคงอยางตอเนอง

ในสมยอาเบะมการเปลยนแปลงหลายอยางในเรองนโยบายความมนคงของญปน อยางเชน เมอกอนน

ญปนมนโยบายไมขายอาวธใหกบตางชาต อาเบะมากยกเลกขอจ ากดอนน เมอกอนนญปนจะสงก าลงออกไปรบ

นอกประเทศไมได เดยวนญปนกตความรฐธรรมนญ ตความกฎหมายใหม หรอเรยกวาตความรฐธรรมนญใหมกวา

ได เพราะถงแมวาอาเบะอยากจะแกไขรฐธรรมนญทสหรฐอเมรการางให ไมใหมกองทพ เพอไมใหญปนกลายมา

เปนประเทศทรกรานตางชาตอก แตทกทานกทราบวาปจจบนนญปนเปนประเทศซงมก าลงทหาร มอาวธทนสมย

ไมยงหยอนไปกวาจนเลย ขาดแตวาญปนยงไมมอาวธนวเคลยร แลวเมอกอนนนญปนกตความรฐธรรมนญวา

กองก าลงทญปนมอยนนจะใชเพอปองกนตนเอง ญปนจะไมสงก าลงออกไปรบนอกประเทศ ปจจบนตความใหมวา

ญปนสามารถทจะสงก าลงไปรบนอกประเทศได สมมตวาถาพรงนเกดสงครามทคาบสมทรเกาหล ถาตความ

แบบเดมกองทพญปนจะไปรวมรบนอกประเทศไมได แต เมอมการตความใหมญปนอางวาถาหากวาสงคราม

ความขดแยงทางทหารทเกดขนนอกประเทศญปนแลวจะมผลกระทบตอความมนคงของญปน ญปนกสามารถสง

ก าลงทหารไปรบนอกประเทศได

เพราะฉะนนจะเหนไดวา ญปนกบจนยงมความระแวงในความตงใจทมตอกน เปนเหตผลมาจาก

ประวตศาสตรดวย ซงจนยงมความรสกวาญปนนนยงไมส านกผดพอเพยง ยงไมขอโทษจนพอเพยง เหนไดจากการ

ไปส ารวจความคดเหนของคนจน กพบวาคนจนสวนใหญคดวาญปนยงไมขอโทษจนอยางจรงใจและพอเพยง แลวก

เรองความขดแยงในขอพพาททางดนแดน เกาะเซนกากในทะเลจนตะวนออก แลวญปนกเรมทจะหาแนวรวม

สกดกนจน ปจจบนญปนสามารถขายอาวธไดแลว และไดขายเรอยามฝงใหกบมาเลเซย ใหกบฟลปปนส ประเทศ

ซงมกรณพพาทกบจนในทะเลจนใต รวมทงมมนโยบายจะทมเงนอก 500 ลานเหรยญสหรฐใหกบประเทศใน

อาเซยนเพอใชในการดแลเกยวกบภยพบต แกปญหาโจรสลด รวมทงใชตรวจตราเรองความมนคง ซงญปนกหมาย

22

ตาอยทจน ชวยประเทศในภมภาคนทอาจจะมปญหากบจนในอนาคตในเรองเกยวกบกรณพพาททางดนแดนใน

ทะเลจนใต

นอกจากนน ญปนกเรมขยายการซอมรบรวมกบสหรฐอเมรกาและกบอนเดยทหมเกาะมาลาบาร และ

สรางเรอบรรทกเครองบน ซงญปนบอกวาไมไดบรรทกเครองบนขบไล แตเปนเฮลคอปเตอร แตเฮลคอปเตอรของ

ญปนกมความทนสมย เพราะวาถามเรอบรรทกเครองบนถอวาเปนอาวธเชงรก ขดกบเจตนารมณของรฐธรรมนญ

ซงระบใหญปนมอาวธไวเพอปองกนตวเอง ถากลาวถงญปนตองกลาวถงจนกบสหรฐอเมรกาดวย จบลงทอาจารย

จลชพไดพดไววา จนมองอดตไปไกลเพอทจะเหนอนาคตไกลไปดวย อนนกสอดคลองกบค าพดของรฐบรษของ

องกฤษ Sir Winston Churchill ทกลาววา “ถาเรามองขางหลงไปไดไกลมากเทาไหร เรากมองไปขางหนาไดไกล

เทานน”

ทผมอยากจะพดถงเรองการมองประวตศาสตรกคอวา มนกวชาการชาวกรกชอ Thucydides เขยนต ารา

วเคราะหสาเหตของเรองสงครามในคาบสมทรเพโลพอนนเซยน ในประเทศกรซ เมอกวา 2 ,400 ป สมยกอนนน

ประเทศกรซยงแบงเปนนครรฐ และมการแขงขนเพออ านาจและอทธพลระหวางนครรฐสปารตากบนครรฐเอเธนส

สปารตาเปนมหาอ านาจเดมเหมอนอยางสหรฐในปจจบน แตพอนครรฐกรซผงาดขนมาเหมอนอยางประเทศจนใน

ปจจบน ในทสดตดสนกกนโดยการท าสงครามเพอชวงชงความเปนใหญในการจดระเบยบภมภาคในสมยนน ตอนน

เมอเปรยบเทยบกนวาจนผงาดขนมา สหรฐอเมรกามหาอ านาจเดม ถาเปนไปตามแนวคดท Thucydides ซงเขยน

ไววา พฤตกรรมของประเทศในอนาคตไมเปลยนไปจากเมอ 2,400 กวาปกอน มหาอ านาจทยงใหญในทสดกจะ

ตดสนกนดวยการท าสงครามเพอตดสนใครจะเปนจาว

ทผมพดกคอวา ทานสจนผงเปนผทรประวตศาสตรโลกดมากคนหนง เมอตอนเดนทางไปเมองซแอตเทล

ประเทศสหรฐ เมอผสอขาวถามวาโลกเราจะ “ตดกบดก Thucydides” ไหม แตทานสตอบไดบอกวา “ตดกบดก

Thucydides” นนะจะไมมหรอก ถาประเทศมหาอ านาจไมค านวณผดพลาดทางยทธศาสตรเหมอนอยางในอดต

กจะไมมวน “ตดกบดก Thucydides” เพราะฉะนนทานสจนผงกเลยบอกวา ความสมพนธระหวางมหาอ านาจตอง

เปนความสมพนธยคใหม ทอาจจะแขงขนกนแตกรวมมอกนดวย แลวกไมลงเอยกนดวยการท าสงคราม

เพราะฉะนนมหาอ านาจเองนนแหละอยาไป “ตดกบดก Thucydides” เหมอนอยางในอดต ส าหรบรอบแรกผม

เอาไวแคนกอนนะครบ ขอบคณครบ

23

รศ.ดร.นภดล ชาตประเสรฐ: ขอบคณทานศาสตราจารยไชยวฒน ค าชนะครบ ทานกไดใหมมมอง บทบาท

ของญปน จะเหนวาทางญปนหรอจนกมความใกลชดผกผนทางเศรษฐกจทางดานประชาชนกบประชาชน

คอนขางมาก ทง ๆ ททางการเมองระดบน า ขดแยงกนหลายเรอง ปรากฏวาจ านวนนกทองเทยวทไปญปนมาก

ทสดคอจน รองมาคอเกาหลใต ขณะเดยวกนญปน กไปเทยวเกาหลใตกบจน เพราะฉะนนบางทภาพพวกน

ซบซอน ถาอานขาวพาดหวหนงสอพมพมากไป บางทจะท าใหเขาใจคลาดเคลอนได แตอยางไรกตาม

ความสมพนธซงกผกพนกน อาจท าใหหลกเลยงการปะทะกนโดยตรง แตการแขงขนยงมอยกจะไปแขงขนกนใน

เรองทไมเสยงมาก โดยเฉพาะการแขงขนทางเศรษฐกจ

ในดานเศรษฐกจนน ภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตกลายเปนสมรภมหลก เชน โครงการรถไฟความเรว

สง จนและญปนแขงกนอยางเตม ซงหลายประเทศกมโครงการ เชน เวยดนาม ไทย สงคโปรเชอมกบมาเลเซย

อนโดนเซย ในสมรภมทอนโดนเซย ระหวางจากาตารกบบนดง จนชนะไปแลว ญปนกพยายามจะตอสในเวทอน

ซงยงไมตดสนเดดขาด สวนอนเดย ญปนคอนขางไดเปรยบ เพราะอนเดยกมปญหากบจน ทางอนเดยกเลอกญปน

เพราะฉะนน ระบบของอนเดยจะเปนของญปนแนนอน จนไดทอนโดนเซย ญปนไดทอนเดย ไทยมทงระบบจนท

คบหนาไประดบหนง ขณะเดยวกนไทยกก าลงพจารณาใชระบบของญปนในเสนทางอน ๆ ถาเปนไดตามแนวทาง

น ไทยกจะเปนประเทศแรกของโลกนะทใชระบบรถไฟความเรวสงของทงจนและญปน

ในการนเหนถงการแขงขนทเขมขนมากในภมภาคน เพราะฉะนนเรองอาเซยน ซกครอาจารยสรชยนาจะม

รายละเอยดอกเยอะครบ ทนอกประเทศหนง กเปนประเทศใหญทส าคญ อยทางใตของจน แลวกมขอขดแยงกบ

จนมาชานาน โดยเฉพาะเรองพรมแดน ขดแยงกนไมใช 3-4 ตารางกโลเมตร เปนหมนตารางกโลเมตรทบซอนกน

แลวกยงตกลงกนไมได แลวกเคยรบกนมาแลว เมอ 50 กวาปกอน กคอ อนเดยครบ อนเดยเศรษฐกจกเตบโต

ตอเนองมา 20 ป กแขงแกรงขน 7-8 ปหลงเตบโตคอนขางสง จนการเตบโตทางเศรษฐกจในระยะหลง ๆ นสงกวา

จน ประกอบกบไดผน าทคอนขางจะแขงแกรง เชอมนในตวเองสง กคอ นเรนทรา โมด เพราะฉะนนทาทของ

อนเดยทมตอจน กนาสนใจ

ลาสดเมอไมนานมาน จน และอนเดยกมการเผชญหนากนอยตรงพรมแดนทเปนรอยตอระหวางอนเดย

ภฏาน แลวกจน เนองจากวาการจะสรางถนนในบรเวณทพรหมแดนไมชด อนเดยมหนาทดแลความมนคงให

ภฏาน เปนอะไรทตงเครยดอยยาวนานเปนเดอน ขาววาจ านวนทหารไมมากทเผชญหนาอย แตความเครยดสง

มาก เพราะวามขาววากองเรอของจนในมหาสมทรอนเดย ซงปกตจะลอยล าลาดตระเวนอย 7-8 ล า เพมเปน

24

14-15 ล าในชวงทมความขดแยงเรองพรมแดนดงกลาว จนพรอมเตมทวาถาจะเกดการปะทะกนจะขยายไปใน

สงครามทกวางกวาแคตรงพรมแดนทางบกดวย ซงอนเดยไมสบายใจมากกบทาทของจน อนเดยจะตองท าอยางไร

จะตองรวมมอกนอยางไร แลวเหตการณกคลคลายไปโดยทนาสนใจวาใชกลไกอะไรในการคลคลาย มการพดจา

กนหลงฉากอยางไร เพราะสวนหนงเปน BRICS อยในกลมเดยวกน แตอกสวนหนงกแขงขนกน อเมรกากพยายาม

มาจบมอกบอนเดยดวยในการปดลอมจน แลวอนเดยจะมทาทอยางไร เรยนเชญ ศ.ดร.จรญ มะลลมครบ

ศ.ดร.จรญ มะลลม: ผมขอเรมดวยภาษาอรดวา Bhaiyo aur Dosto แปลวา “พนองและผองเพอน”

วนนไดฟงเรองของสหรฐ จน แลวกญปน จากผเชยวชาญทอยบนเวทน ส าหรบผมแลว อนเดยเปนประเทศท

นาประทบใจมาก เพราะวาไปหลงอยทนน 10 กวาป แตวาสงทประทบใจมากกคอวา เราไปทไหนกได แตเราไมได

จดจ ามากเทากบอยทอนเดย เพราะอนเดยมเสนหของตนเอง แลวอนเดยกถกเรยกวา Incredible India คออนเดย

นนเปนไปไดทกอยาง หรออนเดยทสดทจะกลาวถงไดหมด เปนประชาธปไตยทใหญทสดในโลก มพรรคการเมอง

เกอบ 2,000 พรรค จนไมรวาจะเอาอะไรมาเปนเครองหมายของพรรคด ซงกมตงแตยาสฟน บรรได หมอ ไห

คนยน คนจบมอกน รวมทงทมทมาจากศาสนา ทองถน วรรณะ แลวกอกสารพด แคพรรคคอมมวนสตอยางเดยว

กมตง 4 พรรค คอ เลนนนสต มารกซส เหมาอสต และคอมมวนสตอนเดย ดวยเหตนอนเดยจงเปน Largest

Democracy of the World โดยอนดบ 1 เปนอนเดย อนดบ 2 สหรฐ อนดบ 3 อนโดนเซย แลวอนเดยกเปน

ประเทศทพดงาย ๆ วาถาสามารถอยอนเดยได กสามารถ Survive anywhere in the world หรอวาถาอยใน

อนเดยไดกอยไดทวโลก เพราะวาลาสดเพงไปพทธคยาและพาราณสมา ทพาราณสเหนการเผาศพทงวนทงคนรมฝง

แมน าคงคา หนงอนเดยเปนทนยมมากเพราะภาพยนตรนนเปนสงหนงทคนอนเดยจะมโอกาสไดมความสขไมยาก

ไมวาจะมฐานะทางเศรษฐกจอยางไร เพราะวาในภาพยนตรจะมความหลากหลาย คนอนเดยสวนใหญยดถอในสงท

ภาษาฮนดเรยกวา Sada Jeevan uch bichar หรอ Simple living high thinking หรอแปลเปนไทยใหเพราะ

หนอยกคอ “เปนอยงาย ใครครวญสง” อนนเปนปรชญาการใชชวตของคนอนเดย

อนเดยเปนประเทศทมบคคลส าคญทเรารจก อยางเชน บดาของอนเดย มหาตมะ คานธ ซงมความคดวา

จะไมใสเสอ จนกวาคนอนเดยทกคนจะมเสอใส เขาจากไปดวยความมงมนทจะท าใหผนบถอศาสนาอสลามและ

ฮนดอยรวมกนได จงถกนาตราม กอดเซสงหาร มหาตมะแปลวา “ผทไมตาย” แลวกอยในจตใจของคนทวไป แลว

มบณฑต เยาวหระลาล เนหร ซงเปนนายกรฐมนตรคนแรก และเปนบดาของนางอนทรา คานธ เนหร ผขบเคลอน

25

ประเทศในตอนตนหลงไดรบเอกราช เนนในสงทเรยกวาการไมขนอยกบใคร หรอไมฝกใฝฝายใด แมวาโดยทาทจะ

มความเอนเอยงไปกบอดตสหภาพโซเวยตกตาม แลวนโยบายนกอยมา 40 ป จนลาสดอนเดยเรมเปลยนนโยบายท

ไปเนนในสงทเรยกวา Strategic Partner หรอหนสวนทางยทธศาสตรกบสหรฐอเมรกา

หลงจากการลมสลายของอดตสหภาพโซเวยต หรอวาโลกคอมมวนสต อนเดยปจจบนโดยเฉพาะหลง

สงครามเยนไดเลอกมาผนกก าลงกบสหรฐ และอกประเทศหนงซงอนเดยเลอกมาเปนหนสวนยทธศาสตรดวยกคอ

อสราเอล ดงนนนโยบายของอนเดยในระยะหลงกจะเอนเอยงไปมความสมพนธกบสหรฐมากขน อยางไรกตาม

อนเดยกบจนมความสมพนธแบบ Love-Hate Relations กคอ ไมเบอไมเมา และในการอยทอนเดยนน ไปรฐไหน

กแลวแตเราจะไมเจอคนจนเลย ยกเวนอาจจะมทโกลกตตาเลกนอยเทานน อนเนองมาจากความขดแยงทน าไปส

สงครามระหวางสองประเทศ ซงท าใหเนหรเสยใจมากกบความพายแพทเกดจากเรองของดนแดนหรอวาเขตแดนท

ประกาศไวโดยแมคมาฮอน ตวแทนขององกฤษทเขามาปกครองอนเดย แลวมปญหาในตอนหลง เนหรนนไดชอวา

เปนสถาปนกทางดานนโยบายตางประเทศ จะเหนไดวานโยบายของอนเดยสวนใหญในระยะทไดรบเอกราชมา

อนเดยจะรกษานโยบายตางประเทศทจะไมสงทหารเขารวมกบประเทศคขดแยงทท าสงครามกน ยกเวนการรกษา

สนตภาพ

แตวาปจจบนนอนเดยเองกคงแปลกใจวา อนเดยเตบโตทางเศรษฐกจมาไดอยางไร และเปนการเตบโต

อยางตอเนองในรอบ 20 ปทผานมา ทงในดานซอรฟแวรและดานอน ๆ อกหลายดาน อนเดยนนดในดานซอรฟแวร

จนนนดในดานฮารดแวร แลวทส าคญกคอวาการขบเคลอนในทางเศรษฐกจของอนเดยยงมความผสมผสานระหวาง

แบบเดมและแบบใหมอยมาก บางทกใชวธการแบบดงเดม ยงใชการขนสงแบบใชววเทยมลาก ทยงปรากฏใหเหน

แตวาตอนนเศรษฐกจของอนเดยดขนอยางตอเนอง ซงสมยทผมอยอนเดยเศรษฐกจโตแครอยละ 4 ตอนนโตไปไม

ต ากวารอยละ 7 ทกป

ส าหรบอนเดยนนมปญหาความขดแยงกบปากสถานจนน าไปสการท าสงครามถง 3 ครง 2 ครงเปน

ความขดแยงในดนแดนแคชเมยรหรอกชมระ โดยปากสถานจะไดรบการสนบสนนจากจนมาโดยตลอด ส าหรบ

โครงการ One Belt One Road นน จงน าไปสการตงค าถามของอนเดยอยพอสมควรวาอนเดยอาจจะสญเสย

อ านาจในทางยทธศาสตรไปบางหรอไม เมอดภาพรวมอนเดยกบจนในปจจบน ส านกใหมของสองประเทศนคอ

การเปลยนทาทซงกนและกน เพราะวาสองประเทศนตงใจมงมนทจะสรางความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ แลวก

เรมเหนหลาย ๆ อยางแลว

26

ผมขอกลบมาพดถงอนเดยในปจจบนกบจน วามอะไรบางทนาสนใจกคอ นเรนทรา โมด ผน าอนเดย

เดนทางไปจน ถอวาเปนการสรางความสมพนธทางเศรษฐกจ เพราะวา 2 ประเทศนถอวาเปนประเทศทเตบโต

รวดเรว มบรษทของอนเดยและจนลงนามความรวมมอตอกน มมลค าถง 25 พนลานเหรยญสหรฐ แลวกม

การลงนามทเซยงไฮ มลคาทางการคาระหวางจนและอนเดยพฒนาขนไปมาก จาก 3,000 ลานเหรยญสหรฐใน

ป 2000 เปน 52 พนลานเหรยญสหรฐในป 2008 ความเตบโตทางการคาของทง 2 ประเทศ เตบโตเกอบ 3 เทา

เมอเทยบกนการเตบโตทางการคาระหวางสหรฐกบจน และการเตบโตอยางรวดเรวนยงด าเนนตอไป คาดหมายกน

โดยทวไปวา การลงทนโดยตรงของจนในประเทศอนเดย และของอนเดยในประเทศจนจะเพมมากขน ดงนนใน

ฐานะทสองประเทศเพอนบานเปนออารยธรรมทงค ถาเรามองกลบไป จนกบอนเดยต างกมความสมพนธทาง

ประวตศาสตร วฒนธรรม วทยาศาสตร และเศรษฐศาสตรมายาวนาน ทผานมาสายสมพนธระหวางสองประเทศ

เคยตกอยในความย าแย อยางทอาจารยนภดลไดพดไปแลว กคอเกดจากสงครามชายแดน ซงเกดขนเปนระยะ

สน ๆ ชวง 1962 แลวท าใหความสมพนธทางการคากตองหยดลงไป

แตอยางไรกตาม 1 ทศวรรษทผานมา การเปลยนผานทางเศรษฐกจระหวาง 2 ประเทศนเรมเปลยนแปลง

ไปในค.ศ.1990 พบวาสองประเทศนมนโยบายทมงสภายนอกมากขน แลวกมบรณาการกบประเทศอน ๆ ทวโลก

ทงอนเดยและจนตางกเปนสมาชกขององคการคาโลก กอนหนานนคอชวงป 2003 อตล พหาร วชปาย จากพรรค

ภารตยะ ชะนะตะ ไปเยอนจนกท าใหเศรษฐกจอนเดยดขน และมการศกษาความรวมมอทางดานการพฒนา

ป 2000 เปนตนไป การคาของจนและอนเดยเตบโตขนเปน 2 เทาของการคาทมกบประเทศอน ๆ ทวโลก การคาท

มตออนเดยของจนเตบโตอยางรวดเรวกวาคคาอน ๆ ทอยใน 10 อนดบแรกของจน เพราะฉะนนในป 2008 จนจง

ไดแซงหนาสหรฐ

ในการขนมาเปนคคาของอนเดยทใหญทสด ในป 2014 อนเดยเปนตลาดการสงออกทใหญทสดเปนอนดบ

10 ของจน แลวกหนงในความส าเรจทางการคาของประเทศกคอ ความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจทเราเหนวามมา

อยางตอเนอง ทอยากจะพดถงกคอวา เชอกนวาภายในป 2030 ถาดจ านวนประชากร อนเดยจะแซงขนมาม

ประชากรมากทสดของโลก ตอนนกใกล ๆ 1.31 พนลานคน แลวเฉพาะชนกลมนอยมสลมในอนเดย เกอบจะแซง

อนโดนเซยซงมประชากรมสลมใหญทสดในโลก จ านวน 200 ลานคน อนเดยตอนนชนกลมนอยทเปนมสลมกจะขน

200 กวาลานคนแลว ถาดทางโครงสราง เศรษฐกจของจนคดวาเปนเศรษฐกจทพดงาย ๆ วายงขบเคลอนอย แตวา

27

ในอนาคตกมการคาดหมายไวเหมอนกนวา เศรษฐกจของจนอาจจะเตบโตนอยกวาปจจบน ขนอยกบความสามารถ

ทจะรกษาระดบความเตบโตปจจบนเอาไวใหได

ปญหาทจนมอยในเวลาน ซงอนเดยไมมกคอ คนหนมทมนอยลง และประชากรมอายมากขนเปนจ านวน

มาก ซงแนนอนวาจะสงผลกระทบตอสดสวนของคนทอยในวยท างาน อยางทอาจารยจลชพไดพดแลวนะครบวา

ถาเราดจรง ๆ ยทธศาสตรการรวมศนย การรวมอ านาจ อนนมสวนผลกดนใหเศรษฐกจของจนเตบโต ในกรณของ

อนเดย อนเดยเปนประเทศประชาธปไตย ถาจนจะตดสนใจสรางเมอง ใชเวลาไมนาน เพราะวาไมตองมฝายคาน

แตอนเดยนนฝายคานเตมไปหมด โดยเฉพาะคอมมวนสตอยางเดยวก 4 พรรคไปแลว ฉะนนการขบเคลอนแตละ

เรองกตองใชเวลาพอสมควร ถาเทยบระบบการปกครอง อยางจน ถาไมมการคอรปชน กจะตดสนใจได อยาง

รวดเรว อยางกรณของอนเดยกคอระบบประชาธปไตยทมฝายคานฝายตรวจสอบซงท าใหการพฒนากวาจะตดสน

กนในแตละเรองกใชเวลาพอสมควร

คราวนเปรยบเทยบกนวาอนเดยจะตามจนทนไหม กลองดงาย ๆ ป 2011 GDP ของจนอยท 6.99 ลาน

ลานเหรยญสหรฐ เกอบจะ 4 เทาของอนเดยทอยท 1.84 ลานลาน ดงนนถาหากวาเศรษฐกจของอนเดยตอป

ซงปจจบนโตอยราวรอยละ 7.8 โตมาตอเนองมาเกอบ 10 ปหรอ 1 ทศวรรษแลว ฉะนนอนเดยในอก 18 ขางหนา

จงจะเตบโตตามขนาดของจนไดทน และถาหากการเตบโตของอนเดยสมมตวาขนมาเปนรอยละ 9 อนเดยกตองใช

เวลาอก 15 ปจงจะตามจนไดทน ดงนน เมอเปรยบเทยบการแขงขนระหวาง มงกรคอจน กบเสออยางอนเดยกจะ

พบวาทงคประสบความส าเรจในรอบ 25 ปของการเตบโตทางเศรษฐกจ ซงหลายคนไมเคยคดวาจะเปนแบบนมา

กอน แตถามองดด ๆ จะเหนการเตบโตของเสออยางอนเดย เปนการเตบโตทตอเนองกวา

ถาเทยบกนในปจจบน การเตบโตของทงสองประเทศเปนการเตบโตทเรวเหนอเสยง จนมค าพดวา Super

Sonic ทพดงาย ๆ วาทงคตางกกาวไป แตวาถาเทยบจรง ๆ กบป 1991 คอเมออนเดยเปดตวทางเศรษฐกจ พบวา

GDP ทงของอนเดยและจนตอนนนเกอบจะเทากน แตพอมาถงปนปรากฏวา GDP ของจนเตบโตมากกวาอนเดยถง

4 เทา อนนเปนขอมลของ IMF นะครบ เปนการเตบโตทางวธเศรษฐกจทมาจากยทธศาสตรการรวมศนย

เปนวธการทตางไปจากระบอบของประชาธปไตย ป 2011 GDP ของจนโตไปถง 6.99 ลานลานเหรยญสหรฐ

ดงนนความคดของหลาย ๆ คน มกจะพดวาอนเดยกบจนนตามกนอยราว ๆ 10 ป แตวาถาดจากสถตกคงจะใช

เวลาอยางนอย 15 ป ถอวาการเตบโตของทงสองประเทศแมวาจะตอเนองแตวาจนกยงคงน าหนาอยตอไป

28

เราจะเหนสภาพความเปนจรงของอนเดยปจจบนนวาอนเดยยงเปนประเทศทมระบบวรรณะ มตงแต

วรรณะลางอยางดาลตทอยกบวรรณะจนฑาล (Untouchable) อนเปนวรรณะทมหาตมะ คานธตองการใหหมดลง

ไปใหได จงเปลยนค าเรยกคนวรรณะเหลานใหมวาเปน Harjan หรอวา “หรชน” เพอใหไมมการแบงวรรณะ หรชน

แปลวา Children of God กคอ “ลกหลานของพระเจา” แตวาอนเดยกท าไมได แตวาปจจบนน อนเนองมาจาก

ความตองการแรงงาน ชนชนกลางของอนเดยเพมไปกวา 250 ลานคนตอนน เพราะฉะนนความคดทวา ไมเอา

วรรณะต ามาท างานกจะลดนอยลงไป กเปนความคาดหมายในอนาคตวาจะดขน

แตวาในทายทสดจรง ๆ ผมคดวา ทงสองประเทศยงมปญหาเรองความรสกดานความพายแพ หรอวา

ความขดแยงทยงไมลงตวทยงมมาตลอด แลวจากยทธศาสตรทผานมา ทงสองประเทศกพยายามขบเคลอนประเทศ

ไปในทางทคดวาจะสรางความกาวหนาใหกนและกน ระยะหลงเหมอนกบกรณของจนกบรสเซย เหนไดวา

การขบเคลอนทางเศรษฐกจเปนประเดนททงคตองการ และในเวลาเดยวกนกมาทอาเซยนทงค อนเดยกพยายาม

อยางมากทจะมาทอาเซยน โดยเฉพาะอยางยงประเทศไทย ผมมเรองเลาอยเรองหนงครบ ถงดาราภาพยนตร

อนเดย อคชร กมาร (Akkar Kumar) เขามาเสรฟอาหารอยทพทยา แลวกท างานทพาหรต จบพลดจบผลไปเปน

พระเอกหนงอนเดย เพราะเคยรศลปะมวยไทย ดวยเหตน ระยะหลงลาสดเขาไดคาตวในการถายหนงเรองหนงถง

25 ลานบาท เพราะฉะนนจะเหนวาดาราภาพยนตรอนเดยไดคาตวเกอบเทากบฮอลลวดดวยซ าไป เปนเพราะวา

อตสาหกรรมภาพยนตรอนเดยยงใหญมาก แตวาตองเปนภาพยนตรทอยในมมไบหรอวาบอลลวดนอยางททาน

อาจารยจลชพพด ทงหมดทพดมากเพอจะพดวา ความสมพนธระหวางจนกบอนเดยทมปญหากนมายาวนาน ระยะ

หลงทงคตางกเนนเรองความเตบโตของเศรษฐกจ และการมความสมพนธทางเศรษฐกจกบภมภาคตาง ๆ

โดยเฉพาะอาเซยน ไมวาจะเปนนเรนทรา โมด หรอวาสจนผง หรอวาคนอน ๆ ครบกขอฝากไวเพยงเทาน

ขอบคณครบ

รศ.ดร.นภดล ชาตประเสรฐ : อาจารยกไดใหภาพความสมพนธระหวางจนกบอนเดย ซงตางกม

ความกาวหนาทางเศรษฐกจแลวกมการแขงขนกนในหลากหลายมต นอกจากเรองพรมแดนแลว ความสมพนธก บ

ปากสถานกเปนเรองทซบซอน นอกจากนน ระยะหลง จนกยงเพมบทบาทในเอเชยใต เชน ในศรลงกาและมลดฟ

ส าหรบผมเองนอกจากเปนผด าเนนการอภปรายแลว กไดรบมอบหมายใหพดเรองเกาหลไดดวย กขออนญาตใช

เวลาสน ๆ เพราะวามอกประเดนหนงทนาสนใจรออย

29

เกาหลใตเปนประเทศเลก ถาเทยบกบประเทศใหญ ๆ ทเราพดกนไปแลว จรง ๆ เกาหลใตไมม

ความขดแยงอะไรกบจนในปจจบน ถาไมนบการทจนเขารวมสงครามเกาหล แลวกชวยเกาหลเหนอ ฉะนนในสภาพ

ทวไป เกาหลใตกมความสมพนธอนดกบจน การคาขายกอยในอนดบ 1 การลงทนของเกาหลใตในจนกสง

นกทองเทยวทมาเทยวในเกาหลใตกมจนเปนอนดบหนง 1 ความผกพนทางการคา ทางเศรษฐกจกมอยสง แตวา

ปญหาหลกของเกาหลใตท เผชญกคอปญหาทเกยวกบเกาหลเหนอ ซงกเปนปญหาท ด ารงอยมาชานานใน

ยคสงครามเยนจนถงปจจบน ถงสงครามเยนจะยตลงแลว แตเหมอนตรงนจะยงไมยต ยงสบเนองมาจนถงปจจบน

แลวกเมอมปญหากบเกาหลเหนอ เกาหลใตกพงสหรฐอเมรกาในการค าประกนความมนคง กเทากบวามอหนงจบ

กบจน เรองเศรษฐกจกเจรญกาวหนา อบอนกนดในแงเศรษฐกจ แตอกมอหนงกจบกบดานสหรฐอเมรกาในดาน

ความมนคง ซงทงสหรฐอเมรกาและจนแขงกน ฉะนนขณะนเกาหลใตจงก าลงล าบากเพราะอยตรงกลางระหวาง

สองมหาอ านาจ ซงตองพงพาทงค พงพาจนทางเศรษฐกจ พงพาสหรฐอเมรกาดานความมนคง จะเหนวาทาทของ

เกาหลใตกบสองมหาอ านาจดจะคอนขางไมนง พลกไปพลกมา และสองประเทศกพรอมจะกดดนเกาหลใต ถา

เกาหลใตมทาททจะเปนประโยชนตอจน สหรฐอเมรกากกดดน ถาเกาหลใตมทาททใกลชดกบสหรฐอเมรกา จนก

กดดน

จะเหนไดวาเมอเกาหลใตอนญาตใหอเมรกาน าระบบตอตานขปนาวธทเรยกวา THAAD ไปตดตงในเกาหล

ใต จนกตอบโตแรงมากดวยมาตรการตาง ๆ กสะเทอนเกาหลใต เกาหลใตกตองอดทน เพราวาจะไปบอกอเมรกา

วาใหถอนอาวธดงกลาวกเปนเรองทท าไมได ฉะนนเราจะเหนวาดานการเมอง เกาหลใตกมปญหาดวย เพราะ

รฐบาลเดมคอนขางออกแนวอนรกษใกลชดกบสหรฐอเมรกา รฐบาลปจจบน มแจอนคอนขางรกษาระยะหางจาก

อเมรกามากขน แลวกมนโยบายเปนอสระ แตไมสามารถจะเปลยนแปลงอะไรไดงาย อยางเชนกรณ THAAD

เหนไดชด มแจอนกแสดงทาทไมเหนดวย ตงแตเปนฝายคานแลว แตพอเปนรฐบาลมาเปนป กไมสามารถให

อเมรกาถอนออกไปได เพราะฉะนนจะเหนวาเกาหลใตตดอยตรงกบดกน

สวนเกาหลเหนอกเรงพฒนาขปนาวธและอาวธนวเคลยร กยงสรางแรงกดดนใหกบเกาหลใตมากขน

ปญหาขปนาวธและนวเคลยรเกาหลเหนอเปนสงทสหรฐ จน และเกาหลเหนอประลองก าลงกนอยตลอด กลายเปน

วาเกาหลใตไมไดอยในสมการของการเจรจาหรอการกดดนหรอการผลกดนใด ๆ ทงสน ทง ๆ ทไดรบผลกระทบ

จากสถานการณดงกลาวนโดยตรง ถาเกาหลเหนอยงขปนาวธลกตอไป และทดลองนวเคลยรลกตอไป สหรฐจะ

ตอบโตหนกขนอยางไร ลาสดทรมปกเพงเพมมาตรการเขมขนขน รวมทงญปนเขามามบทบาทดวย ลาสดมการน า

30

เครองบนลาดตระเวนไปถายรปกลางทะเล มเรอขนถายของกนอยกลางทะเลในนานน าสากล ขดตอมต

สหประชาชาตหรอไม เกาหลใตอยในทามกลางสถานการณทมหาอ านาจใหญเลนเกมอ านาจกนอย ตรงนเปน

สถานการณทผน าเกาหลใตตองใชทกษะสงมากในการประคบประคอง

เกาหลใตอาจจะประสบความส าเรจในเรอง K-pop เรองการสงสนคาไปทวโลก การสรางความนยม

ชมชอบในบางมต แตในมตเรองมนคงและผลประโยชนทางเศรษฐกจเปนอะไรทละเอยดออน และเกาหลใตใช

ทกษะสงมากในการปรบตว เนองจากวาประเทศเลก เทยบกบจน เทยบกบสหรฐอเมรกา เทยบกบญปน

เปนประเดนทกตองตดตามกนตอไปวามแจอนจะพยายามปลดลอกตรงนไดอยางไร ลาสดจะเหนไดวามแจอน

พยายามจะไปประสานความสมพนธกบเกาหลเหนอ พยายามจะตดตอ พยายามจะจบมอกนใหมกจกรรมรวมกน

ตองตดตามวาจะท าไปไดแคไหน เพราะถาท าไปซ ารอยเดมอยางทคมแดจงท า กไมไดไปไกลเทาใดนก ทไปไกลสดก

สรางนคมอตสาหกรรมทแคซอง แลวตอนหลงรฐบาลปารคอนเฮกมาสงยต ภายใตสถานการณทเปลยนแปลงเรว ก

มความตงเครยดมากขน นกถงตอนทคมแดจงจบมอเกาหลเหนอตอนนน เกาหลเหนอกยงไมไดกาวหนาทางดาน

ขปนาวธและอาวธนวเคลยรในระดบน ชาวโลกกไมไดตนตวเรองนในระดบน

วนนผมขอสรปสน ๆ เรองเกาหลใต เพราะวามประเดนเรองอาเซยนซงเปนเรองใหญมากทเราควรจะ

ตดตามกน เพราะวาอยางททานอาจารยประภสสรพดไปตอนตน จนหนไปทางเหนอกเจอรสเซยใหญโตเขมแขง

หนไปทางแปซฟกกเจอญปน มหาสมทรแปซฟกทกวางขวาง ซงมกองเรอของสหรฐอเมรกาอย ลงมาทางใตกเจอ

อนเดยซงเปนประเทศใหญ เพราะฉะนนจนจะขยบออะไรทางรสเซย ไปททางแปซฟก ไปททางใต แลวลงมาทาง

อนเดยกท าอะไรไดไมมาก เนองจากวาคแขงขนหรอวาประเทศทตองเกยวของกนเปนประเทศใหญ แตวาพอลงมา

ตรงเอเชยตะวนออกเฉยงใต อาเซยนของเรา ประกอบดวยประเทศเลก ๆ หรอขนาดกลาง 10 ประเทศ ซงก

เขมแขงบาง ออนแอบาง มความหลากหลายสง สามคคกนบาง ไมสามคคกนบาง เปนจดทจนใหความสนใจและ

สามารถเขามาท าอะไรไดเยอะเลย เพราะฉะนนอาเซยนจะปรบตวอยางไร จะมมตรวมกนไหม หรอตางคนตางเดน

บางคนกบอกวา บางประเทศอยางเวยดนามกมปญหากบจนมาก เชน ทะเลจนใต พรมแดน กมพชากใกลชดกบจน

มาก บอยครงทตางฝายตางหาวาอกฝายหนงเปนตวแทนของจนในอาเซยน ประเดนนนาสนใจ เพราะฉะนนไทยเรา

จะท าอยางไร ทามกลางสภาพแบบน จดยนไทยเหมาะสมแลวหรอยง ทามกลางการแขงขนของมหาอ านาจ ซง

สหรฐกพยายามกลบเขามาในเอเชยตะวนออกเฉยงใต ไทยจะก าหนดบทบาทอยางไร ไทยเปนพนธมตรกบ

31

สหรฐอเมรกามานาน เราจะเดนไปทางไหน ผมวาเปนประเดนทนาพจารณา อาจจะพดคยแลกเปลยนกนไดเยอะ

ขอเรยนเชญทาน ศ.ดร.สรชย ศรไกร ครบ

ศ.ดร.สรชย ศรไกร: คดวาแผนทผมวางไวไดผลมาก คอความจรงผมไมตองพดเลยยงไดนะครบ เมอผม

เสนอวาเราควรจะจด เพราะผมไดยนค าแถลงการณของประธานาธบดสจนผงทประกาศวาในป 2020 จนจะไมม

คนจนอกตอไป คอเปน 小康 ตามแผนของเตงเสยวผง แลวกบอกในป 2050 จนจะเปนประเทศพฒนาอยางเตมท

เทยบเทากบมหาอ านาจในโลกทกประเทศ แลวกบอกตงแตป 2030 เปนตนไป การพฒนาของจนจะเนนทคณภาพ

(Quality) สนคาของจนจะไมใช Made in China แตบอกวาจะตองเปน Created by China เพราะฉะนนเรองนก

เลยท าใหนาสนใจ

ยอนไปในอดต 20 ปทผานมา นกเศรษฐศาสตรชาวอเมรกนไดพดชดเจนวาป 2040 จนจะมเศรษฐกจใหญ

ทสดในโลก คอ 40% ของเศรษฐกจของโลก ซงถารจกอดตของจนอาจจะไมแปลกใจกได เพราะวาจนเคยเปน

มหาอ านาจโลกทางเศรษฐกจ ตงแตราชวงศถงจนถงศตวรรษท 17 จนมเศรษฐกจ 40% ของโลกในสมยนน

เพราะฉะนนจนในอดตคอมหาอ านาจเศรษฐกจของโลกมาเกอบ 2,000 ปแลว เพราะฉะนนส าหรบคนร

ประวตศาสตรจนแลว เมอมาดตอนนกไมนาแปลกใจ แตกมหลายคนพยายามพดวา จนจะไปถงดวงดาวหรอไม

การปฏรปอาจจะสะดดเหมอนญปนหรอเปลา แตกปรากฏวาผน าจนสามารถพฒนาเศรษฐกจไดอยางรวดเรว

จนกระทงคนจนในเมองจนก าลงจะหมดไปแลว จนจะเปนประเทศททนสมย เราจะเหนวาการประชมในปลายปท

ผานมา มการเปดเผยวาสจนผงอานหนงสออย 2 เลม เปนเรองของเทคโนโลยทง 2 เลมเลย เพราะฉะนนสจนผงจะ

เนนการพฒนาเศรษฐกจของจนโดยเนนเรองของ Innovation เนนเรองของ Automatic Intelligent เพราะฉะนน

เราจงไมแปลกใจวาจนตองการกลบไปสความเปนมหาอ านาจทางเศรษฐกจ อยางทสจนผงพดไวถง Chinese

Dream พดถง Revival of China คอการรอฟนสถานภาพของการเปนมหาอ านาจโลกของจน

ใครอานประวตศาสตรจนกตองร วาในอดตจนเปนชาตนกประดษฐ (Innovation) เปนชาตทเปนนกคด

เปนนกประดษฐอนดบหนงของโลกเชนกน ในประวตศาสตร 5,000 ปทผานมา จนไดคดคน 4 อยางทท าใหโลก

เจรญ สงแรกกคอเขมทศ สงทสองคอดนปน สงทสามคอกระดาษ สงทสคอสงพมพ แลวกยงมสงอนอกทเรารกน

เชน จนเปนชาตแรกทสรางเขอน จนเปนชาตแรกทพฒนาบงโกรนมาส าหรบขโดยทไมตองเอยงซายเอยงขวา จะได

มมอทจะถนดเพอสรบ รวมทงจนเปนชาตแรกทสรางสะพานหนโคงโดยไมมเสาหรอตอหมอกลางสะพาน

32

เพราะฉะนนถาไปอานแนวคดการพฒนาสงประดษฐของจนทโจเซฟ นดแฮมไดเขยนหนงสอพดถงประวตศาสตร

การพฒนาจนไวอยางละเอยดมาก จนใคร ๆ กหาวามองจนในแงดมากไป แตปจจบนนไมมใครปฏเสธแลววา

ศาสตราจารยนดแฮม ชาวองกฤษซงไดยกยองการพฒนาของประเทศจนเอาไวตง 50 ปหรอ 60 ปทแลวกลาว

ถกตอง ทานเขยนต ารา 4 เลมเกยวกบการพฒนาการของจน ซงตอนนคดวาไมมใครสงสย จนกระทงอยากจะ

ลอกเลยนแบบดวยซ าไป โดยเฉพาะประเทศทางแอฟรกาและลาตนอเมรกา วาท าอยางไรถงจะพฒนารวดเรวแบบ

จน แลวเรากเรยกวาแนวทางการพฒนาเศรษฐกจของจนวาเปน Peking Consensus ซงแตกตางกบแนวพฒนา

เศรษฐกจทางอเมรกาหรอยโรปทเราเรยกวา Washington Consensus เพราะจนพฒนาไดเรวทสดในโลก ตงแต

ประวตศาสตรจนถงปจจบน ไมมใครพฒนาเรวเทาประเทศจน เพราะเมอกอนประเทศตะวนตกซงลาอาณานคมทว

โลก เคยเปนคนวางแผนวาถาจะพฒนาเศรษฐกจ ตองเลยนแบบตะวนตก ไมมใครยอมรบโมเดลอนเลย แลว

ประเทศตะวนตกบอกวาโมเดลของตะวนตกดทสด คอเนนระบบการคาเสร (Free trade) แตมาถงปจจบนนก าลง

สบสนมาก โดยเฉพาะภายใตการน าของผน าสหรฐ ประธานาธบดโดนลด ทรมป เพราะโดนลด ทรมปก าลงตอตาน

Free Trade บอกวา Free อยางเดยวไมพอ ตอง Fair ดวย Free and Fair แลวกสหรฐเองกลบมากลาวหาจนวา

เอารดเอาเปรยบ ไมแฟร เพราะขโมยเทคโนโลยของสหรฐ อะไรตออะไร โดยทรมปไมเขาใจและไมรเลยวาจนเปน

ประเทศทพฒนากาวหนาในอดต

ในปจจบนจนไดมการคนควาวจยและจดลขสทธสงประดษฐหรอสงทจนคนพบมากทสดในโลก กวา

400,000 รายการ แซงหนาสหรฐไปแลว และนกเรยนจนกไปเรยนอเมรกา ไปเรยนในยโรปปละหลายแสนคน

รวมทงจ านวนเศรษฐพนลาน (Billionaire) ของจนกแซงหนาอเมรกาไปแลว คอในจ านวน 500 คนแรกเปนชาวจน

มากกวา 300 คนแลวทเปน Billionaire เพราะฉะนนการพฒนาการแบบนท าใหสหรฐ รวมทงนกวชาการและ

ผบรหารหลายคนตกใจและกไมพอใจ เพราะวาอเมรกาจะกลายเปน Number Two จะไมไดเปนประเทศเจาโลก

(Hegemonic Power) อกตอไปแลวเพราะฉะนนนกวชาการและนกวจยของสหรฐหลายคนจงไดเขยนหนงสอเพอ

เสนอแนวทางในการจะสกดกนไมใหจนเตบโต เพราะจนจะเปนคแขงจงตองหาทางสกดกน มยทธศาสตรและ

นโยบายตางประเทศตาง ๆ ออกมามากมาย หาอานไดในหนงสอหลาย ๆ เลม

นกวชาการชาตนยมฝายขวาและนกยทธศาสตรของสหรฐอเมรกาไมตองการใหจนเจรญกาวหนาแซงหนา

อเมรกาเพราะการเตบโตของจนจะท าใหสหรฐสญเสยความเปนผน าของโลก สหรฐเปนมหาอ านาจภายหลง

สงครามโลกครงท 2 คอเมอ 70 ปทผานมา แลวสหรฐก าลงจะสญเสยความเปนผน าไปในไมชาเชนกนหรอไม เราก

33

เขาใจวาผน าสหรฐคงไมอยากจะเหนสงนเกดขน เพราะในอดตมหาอ านาจโลก ไมวาจะเปนสเปน องกฤษ หรอ

ฝรงเศส อยกนยาวนาน 100–300 ป แตอเมรกาก าลงจะสญเสยความเปนผน าโลกในเวลาอนสนทสด คอไมถง

100 ป จะถก Takeover โดยจน เพราะฉะนนจะเหนวานกวชาการพวกขวาทงหลายจงพยายามเสนอแนวคดวาท า

อยางไรจะหยดยงการเตบโตของจน ท าอยางไรจงจะปดลอมจนได ท าอยางไรถงจะปดลอมพนท Geopolitics หรอ

ภมรฐศาสตรของจนไวใหได มการเสนอนโยบายหลายอยาง รวมทงเรองความรวมมอของ 4 ชาต คอล าพงสหรฐจะ

ไปปดลอมประเทศจนไมได ตองการอาศย 4 ประเทศ ตองอาศยญปน อนเดย และออสเตรเลยเพอปดลอมจน

ทงหมดนเปนแผนการทเรยกวา “Indo-Pacific Strategy” แสดงใหเหนวา สหรฐไมเตมใจทจะอยรวมกบ

มหาอ านาจจน ทง ๆ ทประธานาธบดสจนผงพดไวครงแรกในป 2012 วาจนตองการมความสมพนธ “แบบใหม”

กบสหรฐ จะไดรวมมอกบสหรฐอยางสนต เรยกวา “New Type of Great Power Relations” แตสหรฐไมยอมรบ

ทจะใหจนมฐานะเทยบเทากบสหรฐ นคอปญหา ทง ๆ ทจนกพยายามจะพดวา ตองการอยอยางสนต ตองการการ

พฒนารวมกน ไมใชเอารดเอาเปรยบ เหมอนอยางทประเทศตะวนตกกระท าในยคลาอาณานคมโลก แตวาผน า

สหรฐสวนใหญทเปนมพวกแนวคดขวาจดหรอกลมผน าทหารไมยอมรบ โดยเฉพาะอยางยงจะเหนชดวา ในปลายป

ทแลว แผนยทธศาสตรการทหารของสหรฐฯประกาศออกมาชดเจน วาจนเปน “Strategic Competitor” คอเปน

ผแขงขนทางยทธศาสตรของสหรฐ และประธานาธบดโดนลด ทรมปปราศรยตอสมาชกสภาทงสอง (State of

union) วา จนและรสเซยจะเปนคแขงทางเศรษฐกจของสหรฐ (Economic Rivals) เพราะฉะนนเหนชดแลววา

ผน าฝายขวารวมทงกองทพ มองจนดวยความกงวล แลวกไมอยากจะเหนจนมฐานะทเทยบเทาหรอเกงกวาสหรฐ

หรอวาแซงหนาสหรฐ จงเปลยนนโยบายใหม

ประธานาธบดทรมปยงไดวเคราะหวาท าไมสหรฐถงโตชา หรอมการพฒนาทเสยเปรยบ โดยเฉพาะ

เสยเปรยบดลการคากบประเทศตาง ๆ หลายประเทศ รวมถงประเทศไทยดวย เพราะฉะนนจะเหนวา

ประธานาธบดทรมปด าเนนนโยบายตอตานการคาเสร ยกเลกขอตกลงทางการคากบกลมประเทศทางภาคพน

มหาสมทรแปซฟคทประธานาธบดบารค โอบามาไดลงนามตกลงเอาไวในป 2015 ท เรยกวา Trans Pacific

Partnership (TPP) แลวเตรยมจะยกเลกหรอแกไข NAFTA ใหมแลวกจะเจรจากบประเทศทกประเทศทไดเปรยบ

ดลการคากบสหรฐ รวมทงกบประเทศไทยดวย เพราะฉะนนสหรฐจะยตหรอยอมรบแนวคดเรอง Free Trade แต

จะบอกวาเปน Free and Fair หรอ Barter Trade หรอ Counter Trade ซงไมใชเรองการคาเสรแลว เพราะ

แนวคดเรองการคาเสรทนกเศรษฐศาสตรตะวนตกเสนอเอง จะตองยดหลกความไดเปรยบในเชงเปรยบเทยบ

(Comparative Advantage) เพราะในการคาเปนไปไมไดททกประเทศจะแลกเปลยนการคากนแบบเทาเทยม

34

หรอวาผมซอคณ 100 คณตองซอผม 100 เพราะรากฐานของ Free trade จรง ๆ จะตองตงอยบนหลก

Comparative Advantage ดงนนเราจะเหนวาทรมปก าลงจะเปลยนระบบเศรษฐกจเสรของโลก

นอกจากนทรมปจะเปลยนอะไรอก ทรมปจะเนนถงเรอง “America First” คอทรมปกลบไปหานโยบาย

ชาตนยม ทกอยางจะตองอเมรกามากอน America First คอ Nationalism เพราะทรมปอางวาอเมรกาจ าเปน

จะตองฟนฟศกยภาพของสหรฐ แลวกยงมนโยบายตอตานผอพยพ จะสรางก าแพงไมใหชาวแมกซกนลกลอบเขามา

ท างานในสหรฐ ทง ๆ ทอเมรกาขาดแคลนแรงงาน โดยเฉพาะแรงงานทตองไปเกบผกผลไม อะไรตออะไร แตบอก

วาจะไมใหเขาประเทศรวมทงกดกนชาวมสลม หาวาจะเปนเหยอของการแทรกซมของพวก ISIS อะไรตออะไร

มากมาย นนลาสดสหรฐเปลยนนโยบาย “Pivot to Asia” ของอดตประธานาธบดโอบามา ทใหความส าคญกบ

แผนยทธศาสตรทจะปดลอมจน เมอกอนโอบามาจะใชค าทเรยกวาเอเชยแปซฟก ความมนคงในเอเชยแปซฟก

แตทรมปเปลยนยทธศาสตรเปนยทธศาสตร “Indo-Pacific” นนกคอตองการเอาอนเดย ญปน และออสเตรเลย

เขามาเปนพนธมตรทางการทหารเพอปดลอมจน ดงนนสงทจะเหนในนโยบายสหรฐคอ สหรฐยตเรองการสงเสรม

ประชาธปไตย เพราะทรมปไมพดถง Democracy ไมพดถงเรองการพฒนาประชาธปไตยและสทธมนษยชนอกเลย

ใน Speech ของทรมป นนกคอไมสนใจ และกไมสนใจเรองปญหาโลกรอนดวย โดยการถอนตวออกจาก

สนธสญญากรงปารส (Paris Agreement) เพราะฉะนนสงเหลานคอสงทอาเซยนตองรวาระบบเศรษฐกจโลกและ

นโยบายตางประเทศของสหรฐก าลงเปลยนแปลง

สหรฐเสยเปรยบดลการคามหนสนมากเพราะเสยเปรยบดลการคากบตางประเทศรวมทงตองรบภาระ

การปองกนเสรภาพและความมนคงใหแกประเทศพนธมตร เชน ประเทศในตะวนออกกลาง เอเชยตะวนออกเฉยง

ใต รวมทงเกาหลใต และญปนมาตลอดระยะเวลา 70 ป ภายหลงสงครามโลกครงท 2 โดยเฉพาะในยคสงครามเยน

ค.ศ.1947 - 1991 มาบดนประเทศยโรปตะวนตก เกาหลใต และญปนลวนมงคงทางเศรษฐกจ จงสมควรเพม

งบประมาณเพอปองกนตนเองมากขน เพอลดภาระการปองกนประเทศของสหรฐอเมรกาซงฟงดกมเหตผลมาก แต

การททรมปเองกลบมนโยบายเพมงบประมาณกองทพของตนเองมากกวา 7,000 ลานเหรยญสหรฐ เพอพฒนา

อาวธใหมจ านวนและประสทธภาพมากขน หมายความวาสหรฐตองการรกษาสถานภาพความเปนประเทศผน าทาง

ทหารของตนเองไวตลอดไป และตองการใชอ านาจทหารส าหรบการตอรองในการเจรจากบประเทศคแขง เชน จน

รสเซย และเกาหลเหนอ มากกวาการเจรจาดวยเหตผล ความตองการจะรกษาความเปนผน าของสหรฐ โดยการใช

อ านาจทางการทหาร ในขณะทดลแหงอ านาจในโลกและในเอเชยเนยก าลงเปลยนไป นนคอรส เซยและจน ม

35

บทบาทเพมมากขน คอสถานการณทอาเซยนก าลงเผชญอย ซงไดแก การเปลยนแปลงของระบบโลก จากระบบ

โลกแบบขวเดยว โดยมสหรฐเปนเจาโลกภายหลงยคสงครามเยนยตลงในป 1991 เปนตนมา กลายมาเปนระบบ

การเมองแบบหลายขว คอมประเทศมหาอ านาจหลายขว เนองจากรสเซยทลมสลายไปหลงสงครามเยน ตอนนก

ฟนแลว และตอนนกมบทบาทในซเรยและในตะวนออกกลางมากขน สวนจนกผงาดขนมา ตอนนกท าใหหลายคน

รวมทงผน าอาเซยนบางคนดวย ก าลงพจารณาวาอาเซยนจะตองปรบตวในสถานการณระหวางประเทศทงดาน

เศรษฐกจ การเมองและความมนคงอยางไร เพราะอเมรกาเปนเปลยนนโยบายตางประเทศของตน เพราะฉะนน

จะตองพจารณาทบทวนนโยบายของอาเซยนตงแตจดเรมตนเลยวา “ท าไมถงตงอาเซยนตงแตป 1967”

บทเรยนจาก SEATO เมอจอมพล สฤษด ธนะรชต นายกรฐมนตรของไทยในสมยนนเหนวาสนธสญญา

ซโตไมสามารถจะคมครองความมนคงของลาวไดจงไมมประโยชนส าหรบประเทศไทย สมควรทไทยควรจะถอนตว

จากองคกรดงกลาว ถาประเทศไทยซงเปนสมาชกส าคญของซโตตดสนใจถอนตวจะท าใหนโยบายตอตานลทธ

คอมมวนสตและความนาเชอถอของสหรฐอเมรกาในภมภาคเอเชยตะวนออกและเอเชยตะวนออกเฉยงใตไดรบ

ความเสยหายอยางหนก สหรฐอเมรกาจงยอมเจรจากบไทยโดยการเชญ ดร.ถนด คอมนตร รฐมนตรวาการ

กระทรวงการตางประเทศของไทยไปเจรจากบรฐบาลสหรฐป 1962 ผลการเจรจาระหวางรฐมนตรวาการกระทรวง

การตางประเทศ ดร.ถนด คอมนตร และรฐมนตรดน รสก (Dean Rusk) ของสหรฐอเมรกาท าใหเกดขอตกลงใหมท

เรยกวา Rusk-Thanat Communiqué 1962 หรอแถลงการณรวมรสก-ถนด ทระบวาถาประเทศไทยถกกองก าลง

ตางชาต (ซงหมายถงกองก าลงของเวยดนามเหนอหรอขบวนการปะเทดลาว) โจมต รฐบาลสหรฐจะใหความ

ชวยเหลอคมครองประเทศไทย นอกจากนสหรฐยงใหความชวยเหลอทางทหารและงบประมาณทหารแกประเทศ

ไทยอกจ านวนหนง ท าใหรฐบาลของจอมพล สฤษด ธนะรชต มความมนใจตอสหรฐอเมรกาเพมขนและไมถอนตว

ออกจากสนธสญญาชโต

แตความมนใจในพลานภาพทางทหารของสหรฐของรฐบาลไดลดลงอยางมาก เมอสงครามเวยดนามและ

ลาวไดทวความรนแรงมายงขน ภายหลงทสหรฐไดโจมตทงระเบดเวยดนามเหนออยางหนกในป 1964 และทง

ระเบดเสนทางล าเลยงอาวธและล าเลยงทหารจากเวยดนามเหนอผานดนแดนลาวและกมพชาเขาเวยดนามใตท

เรยกกนโดยทวไปวา “เสนทางโฮจมนห” อยางหนก ดวยเครองบนทงระเบด B-52 จากฐานทพอตะเภาและฐาน

ทพอน ๆ ในประเทศไทยอก 7 แหง ท าใหสงครามเวยดนามขยายขอบเขตและทวความรนแรงมากยงขน แมวา

ตอมามกองก าลงทางทหารสหรฐในเวยดนามใตกวา 500,000 คน และมการการโจมตทงระเบดอยางหนกของ

36

เครองบนสหรฐในเวยดนามเหนอและตามเสนทางโฮจมนหกไมปรากฏวาสหรฐจะมทางชนะสงครามในเวยดนาม

ลาว และกมพชาได เพราะสหภาพโซเวยตและจนกใหการสนบสนนทางเศรษฐกจและทางทหารแกเวยดนามเหนอ

ขบวนการปะเทดลาวอยางเตมทเชนกน รฐบาลไทยของจอมพลถนอม กตตขจรและพลเอกประภาส จารเสถยรจงม

ความเชอมนในสหรฐอเมรกานอยลง

ในการนดร.ถนด คอมนตร รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศอกเชนเคย มองเหนวาการพงพงหลง

ทหารจากสหรฐอเมรกาอยางเดยวนนไมเพยงพอเนองจากในยคสงครามเยนสหภาพโซเวยตและรฐบาลจนก

จ าเปนตองใหการสนบสนนรฐบาลคอมมวนสตเวยดนามเหนอและกองก าลงคอมมวนสตของขบวนการปะเทดลาว

อยางเตมททกรปแบบเชนกน โดยเฉพาะอยางยงกรณการทเวยดนามเหนอและลาวมพรมแดนตดตอกบประเทศจน

เปนแนวยาวหลาย 100 กโลเมตร สวนรฐบาลสหรฐซงเขดขยาดตอสงครามเกาหลป 1950–1953 มาแลว ไม

ตองการจะท า “สงครามเกาหลครงท 2” ในเวยดนามหรอลาวอก สหรฐจงไมกลาสงก าลงทหารบกเขาไปรกรบใน

ดนแดนเวยดนามเหนอหรอดนแดนลาว เกรงวาจะท าใหจนตอบโตโดยการสงทหารจนจ านวนมากเดนขาม

พรมแดนของทงสองประเทศลงมาชวยกองทพเวยดนามเหนอหรอกองทพลาวแดงไดอยางสะดวก และเกดเปน

สงครามซ ารอยทมลกษณะเปน “สงครามเกาหลครงท 2” ทสหรฐไมตองการใหเกดอก

เมอรฐบาลไทยมองไมเหนวแวววาสหรฐจะเอาชนะสงครามในเวยดนามดวยก าลงทหารได ในป

1966–1967 ดร.ถนด คอมนตรจงเรมหาแนวนโยบายตางประเทศแบบใหมใหแกประเทศไทย นนคอการด าเนน

นโยบายตางประเทศทลดความส าคญของการพงพงประเทศมหาอ านาจภายนอกภมภาค และหนมาแสวงหาความ

รวมมอทางเศรษฐกจ การเมองและสงคมกบประเทศในภมภาคเดยวกนทมอดมการณและนโยบายรวมกน นนคอ

การจดตงองคกรความรวมมอในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตทกลายมาเปนองคการ “อาเซยน” ในป 1967

การทดร.ถนด จบการศกษาปรญญาเอกดานความสมพนธระหวางประเทศจากประเทศฝรงเศส ทานจงมความร

เกยวกบประวตศาสตรและปญหาความมนคงของกลมประเทศยโรปเปนอยางด สาเหตของสงครามโลกครงท 1

และครงท 2 ลวนเกดขนในทวปยโรป ทประเทศยโรปตอสกนเองอยางโหดรายทารณ ตอมาในสงครามเยน ปรากฏ

วาประเทศยโรปมสนตภาพและความมนคงมาไดสวนหนง และสวนทส าคญทสดคอการจดตงสมาคมถานหนและ

เหลกซงตอมากคอย ๆ ปรบรปแบบตามล าดบจนกลายเปนสหภาพยโรปในปจจบน (European Union – EU)

เหตผลทส าคญอกประการหนงของการจดตงองคการอาเซยนคอ ดร.ถนด คอมนตรไมพอใจการท างาน

ของ SEATO และบทบาทของสหรฐทค านงแตผลประโยชนของตนเอง และครอบง าการตดสนใจของประเทศ

37

สมาชก โดยไมปรกษาหารอกบประเทศสมาชกชาตเอเชย และสหรฐตดตอกบผน าทหารไทยเพอขอใชฐานทพโดย

ปราศจากสญญาขอตกลงใด ๆ และไมปรกษากบดร.ถนด คอมนตร จงท าใหทานมความเหนวาสหรฐใชประโยชน

จากการตกลงกบผน าฝายทหารของไทย โดยไมมขอตกลงหรอสญญาการใชฐานทพอยางเปนทางการ นอกจากน

ในป 1965 รฐบาลไทยยนยอมใหสหรฐใชฐานทพอากาศในประเทศไทยโจมตเวยดนาม ลาวและกมพชา ในป 1965

จนและโซเวยตไดเตอนไทยเรองการใหสหรฐใชฐานทพ จนหวาดระแวงวาสหรฐอาจใชฐานทพในประเทศไทยโจมต

จน หลงป 1964-1965 จนตอบโตประเทศไทยโดยการสนบสนนพรรคคอมมวนสตแหงประเทศไทยทเคลอนไหว

ทางอาวธ ในขณะเดยวกน กลมประเทศในภมภาคกเกดขดแยงกนเองในหลายหลายประเดน กลาวคอ

เกดความขดแยงระหวางมาลายา–ฟลปปนส ในชวงป 1961-1967 และการปฏวตของพรรคคอมมวนสต

ในอนโดนเซย ฟลปปนสและมาเลเซยทะเลาะกนเรองปญหารฐซาบาห การกอตงสหพนธรฐมาเลเซยในเดอน

กนยายน 1963 ประกอบดวยมาลายา สงคโปร ซาราวคและซาบาห ท าใหมาเลเซยขดแยงกบอนโดนเซย

นอกจากนน องคการสมาคมแหงเอเชยตะวนออกเฉยงใต (Association of Southeast Asia – ASA) ทกอตงเมอ

31 กรกฎาคม 1961 และองคการมาฟลนโด (Maphilindo) ทกอตงในเดอนมถนายน 1962 กลมเหลว

ในปลายป 1966 และตนป 1967 ดร.ถนดจงไดเสนอแนวคดเรองการกอตง “องคกรความรวมมอแหง

ภมภาคประชาคมเอเชยตะวนออกเฉยงใต” (Southeast Asia Association of Regional Cooperation –

SEAARC) ใหผน าประเทศในเอเชยตะวนออกเฉยงใตพจารณา รวมทงใหรฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศ

อนโดนเซยชกชวนใหประเทศ พมา ลาว กมพชา เขารวมดวย แตถกปฏเสธเพราะประเทศเหลานมองวาไทยเปน

ประเทศท “ใกลชด” สหรฐอเมรกา รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศประเทศอนโดน เซยคอ

นายอาดม มารก ไดเสนอใหเปลยนชอ SEAARC เปน ASEAN เพอใหเรยกใหงายขน นอกจากชกชวนมตรประเทศ

ในภมภาคใหรวมมอกนแลว ดร.ถนดยงตองชกชวนและอธบายเหตผลใหชาวไทยในประเทศไดเหนประโยชนของ

การจดตงองคกรในภมภาคดวยเชน ในวนท 15 มนาคม 1967 ดร.ถนดขอใหประชาชนไทยสนบสนนองคการ

อาเซยน โดยกลาววาสหรฐไดดถกชนชาตเอเชยและไมมความจรงใจในความรวมมอและ “คนไทยจ านวนมากยงยด

ตดอยกบความคดวา เพอนคอเพอน ศตรคอศตร ในความเปนจรงเราตองตนขนดขอเทจจรงแหงชวตวา ยงมศตร

ในหมเพอนและศตรกยงคงเปนศตร” ดร.ถนดไดชใหเหนคนไทยเหนผลประโยชนในระยะยาวในเรองความรวมมอ

ทางเศรษฐกจและสงคม โดยกลาววา “ความรวมมอทางทหารเปนเรองระยะสน แตการรวมมอทางเศรษฐกจและ

สงคมเปนนโยบายระยะยาว และเหนวาสงครามและลกปนไมสามารถแกปญหาได แตการแกปญหาอยทการ

ตระหนกวาอนาคตเราขนอยกบการท างานดวยกน ไมเพยงแตอยรวมกนปองกนแตตองสรางความมนคงและรวม

38

แรงรวมใจกนอยางจรงจง” เมอมการกอตงอาเซยนในปแรก มนกวชาการชาวตะวนตกหลายคนคดวาองคการ

อาเซยนคงมอายไมยนยาวเกน 2-3 ป เนองจากไมเคยมองคการภมภาคใดในเอเชยทรวมมอกนไดยาวนาน และ

ประเทศมหาอ านาจตะวนตกกไมสนบสนนการกอตงอาเซยนดวย โดยไมคาดคดวาอาเซยนจะประสบความส าเรจ

ยนยาวมามากกวา 50 ป ดงในปจจบน

อกบทเรยนหนง ทท าใหประเทศไทยมความหวาดกลวมากคอเมอสหรฐอเมรกาไมสามารถจะเอาชนะใน

สงครามเวยดนามได ประธานาธบดรชารด นกสน ไดตดสนใจปรบความสมพนธกบจนในป 1972 เพอใหจนชวย

กดดนใหเวยดนามเหนอยอมเจรจาหยดยงกบสหรฐ และยอมใหสหรฐถอนทหารออกจากเวยดนามอยาง

“มเกยรต” ในป 1973-1974 ภายหลงจากนนเวยดนามเหนอกเปดฉากโจมตเวยดนามใต และสามารถยด

กรงไซงอนไดส าเรจในวนท 30 เมษายน 1975 แตภายหลงจากนนอก 3 ปคอในวนท 25 ธนวาคม 1978 กองทพ

ของเวยดนามจ านวน 200,000 คน กบกโจมตกมพชาและยดกรงพนมเปญของรฐบาลเขมรแดงของพอล พตได

ส าเรจในเวลาเพยง 2 สปดาห สาเหตของความขดแยงระหวางสองประเทศคอมมวนสตในอนโดจนเกดจากปญหา

ความขดแยงเรองพรมแดนและเกาะระหวาง 2 ประเทศทท าใหเกดสงครามชายแดนระหวาง 2 ประเทศในชวงป

1976–1977 และปญหาเรองนโยบายการจดการการปกครองของ 2 ประเทศทแตกตางกน กลาวคอ รฐบาลเขมร

แดงของพอล พต มนโยบายกวาดลางกลมนายทนและชนชนปกครองเกาของรฐบาลลอน นอลใหหมดสน เพอจะ

ท าใหกมพชามการปกครองแบบคอมมวนสตทไมมชนชนใด ๆ หลงเหลออย ยกเวนแตชนชนกรรมชพและชาวนา

เทานน ท าใหเกดการ “ฆาลางเผาพนธ” ทรนแรงขนาดใหญ ท าใหประชากรเสยชวตไป 3 ลานคน ในขณะทชาวจน

และชาวเวยดนามกตองอพยพหลบหนออกนอกประเทศดวย

รฐบาลเวยดนามอางสาเหตการฆาลางเผาพนธและความแตกแยกภายในกลมรฐบาลเขมรแดงเองเปน

สาเหตใหเวยดนามตองใชก าลงบกรกและโคนลมรฐบาลของพอล พต ตามค าเชญของผน าเขมรแดงกลมของ

เฮงสมรน–ฮนเซน แตรฐบาลไทยและสมาชกอาเซยนเหนวาการกระท าของเวยดนามเปนการรกรานกมพชาทขดตอ

กฎหมายระหวางประเทศอยางรายแรงและขอใหเวยดนามถอนทหารออกจากกมพชาโดยทนทหรอน าเรองนให

องคการสหประชาชาตพจารณาเพอยตความขดแยงในกมพชา แตรฐบาลเวยดนามปฏเสธทจะถอนทหารออกจาก

กมพชาและพยายามทจะกวาดลางก าลงทหารของรฐบาลพอล พต ทถอยหนไปตงรบอยทางทศตะวนตกใกล

ชายแดนไทย

39

นอกจากน เวยดนามยงไดรบความชวยเหลอและการสนบสนนทางเศรษฐกจจากสหภาพโซเวยตและ

ประเทศทใกลชดกบของโซเวยต ในขณะทพอล พตขอความสนบสนนจากจน สวนประเทศไทยตองรบภาระ

การเลยงดผอพยพชาวกมพชาประมาณ 500,000 คนทหลบหนเขามาในดนแดนไทย รฐบาลไทยพยายามแก ไข

ปญหานโดยการรวมมอกบสมาชกอาเซยน เนองจากสหรฐอเมรกาปฏเสธทจะยงเกยวกบปญหาตาง ๆ ในเอเชย

ตะวนออกเฉยงใตอก ภายหลงสงครามเวยดนามยตลงโดยการพายแพของสหรฐและการสนสดลงขององคการซโต

ดงนนไทยและกลมประเทศสมาชกอาเซยนตองแกปญหากมพชาดวยตนเอง โดยปราศจากการชวยเหลอของ

สหรฐอเมรกาเพราะประเทศไทยถอวากมพชามความส าคญตอความมนคงของประเทศไทยมาก ดงนนประเทศไทย

จงไมมทางเลอกมากนก นอกจากการรวมมอกบจนทมความสมพนธทดกบรฐบาลพอล พต ในการนจนและ

เวยดนามไดขดแยงกนในปญหาเสนเขตแดนทางบกทแบงพรมแดนจน-เวยดนามและดนแดนหมเกาะพาราเซล

และสแปรตลยในทะเลจนใตนอกจากนนยงมปญหาขดแยงระหวางชาวจนและเวยดนามในเวยดนามเหนอ รวมทง

มการเปล ยนแปลงนโยบายตางประเทศของเวยดนามทหนไปสนบสนนสภาพโซเวยตมากกว าจน

หลงป 1975 อกดวย ดงนนจนจงมองการรกรานของเวยดนามตอกมพชาวาเปนการละเมดอธปไตยของกมพชา

อยางรายแรง และเรยกรองใหเวยดนามถอนทหารออกจากกมพชาโดยเรว แตเหงยนโคธค รฐมนตรวาการ

กระทรวงการตางประเทศของเวยดนามกลาววา “ปญหากมพชาเปนสงทเปลยนแปลงหรอหวนกลบคนไมได”

(Irreversible) และปฏเสธทจะถอนทหารเวยดนามออกจากกมพชา ในทางตรงกนขามเวยดนามไดจดตงรฐบาลหน

เฮงสมรนและฮนเซนขนมาเปนรฐบาลของกมพชา

ในตนปค.ศ.1979 จนจงโจมตเวยดนามเหนอตลอดพรมแดนจน-เวยดนามเพอสรางแรงกดดนใหเวยดนาม

ถอนทหารออกจากกมพชา จนรวมมอกบไทยและกลมอาเซยนจดตงรฐผสม น าโดยสมเดจเจานโรดม สหน

พรรคการเมองของนายซอนซาน รวมทงกลมรฐบาลเขมรแดง และน าเรองเขารองเรยนองคการสหประชาชาตให

ประณามเวยดนามทรกรานกมพชา แตคณะมนตรความมนคงขององคการสหประชาชาตกท าอะไรไมไดเพราะ

สหภาพโซเวยตวโตขอเสนอของกลมประเทศอาเซยน ดงนนรฐบาลไทยและอาเซยนจงไดแตสรางแรงกดดนทงทาง

เศรษฐกจ การเมอง และทางทหารตอเวยดนาม โดยเรยกรองใหนานาชาตคว าบาตรเวยดนาม ยตการให

ความชวยเหลอทางเศรษฐกจตอเวยดนามและรฐบาลเฮงสมรน ในขณะทไทยและจนเรยกรองใหนานาชาต

สนบสนนรฐบาลผสมของสมเดจเจาสหน ในทสดเมอโซเวยตลมเหลวในการพฒนาเศรษฐกจของตนเองในชวงป

1980-1986 จงไมสามารถจะค าจนชวยเหลอเวยดนามและกลมประเทศสงคมนยมทเปนพนธมตรของตนไดอก

ตอไป และไดยตการใหการชวยเหลอทางเศรษฐกจตอประเทศเวยดนาม ลาว และกมพชา ในปลายป 1989

40

เวยดนามจงตองถอนทหารของตนเองออกจากกมพชาและยนยอมใหชาวกมพชาจดการการเมองภายในประเทศ

ของตนเอง

ดงนน เราจะเหนวารฐบาลไทยตองปรบปรงนโยบายตางประเทศของตนเองใหเขากบการเปลยนแปลงของ

มหาอ านาจโลกอยตลอดเวลา และหนมาพงพงความรวมมอในกลมประเทศอาเซยนมากขนเรอย ๆ เปนล าดบ

ซงเปนนโยบายทมผลดและท าใหกลมประเทศอาเซยนรวมตวกนเพมมากขนทางเศรษฐกจ การเมอง และสงคม

ในขณะเดยวกนกขยายจ านวนสมาชกของกลมเพมมากขนดวยเชนกน ท าใหอาเซยนมความมนคงและเจรญเตบโต

จนเปนองคการภมภาคทไดรบความนยมชมชอบของโลก ทส าคญคอภายหลงการลมสลายของสหภาพโซเวยตใน

ป 1991 แลว เวยดนาม ลาว เมยนมา และกมพชากขอเขารวมเปนสมาชกขององคการอาเซยน ท าใหภมภาคเอเชย

ตะวนออกเฉยงใตมความมนคง และสามารถลดการพงพงประเทศมหาอ านาจภายนอกภมภาค ดงนนเราควรจะ

ด าเนนนโยบายตางประเทศโดยยดผลประโยชนของประเทศเราและอาเซยนเปนหลกเสมอ

บทเรยนในการด าเนนนโยบายตางประเทศของไทยทส าคญมากอกบทเรยนหนงทเกดขนมาไมนานทเราไม

ควรลม เมอเราเกดวกฤตเศรษฐกจทางการเงนในป 1997 ทเรยกกนวา “วกฤตการณตมย ากง” เพราะเกดขนจาก

ปญหาการด าเนนนโยบายทางการเงนทผดพลาดของรฐบาลไทย และประเทศมหามตรของเรากปฏเสธ

การชวยเหลอไทยอกเชนเคย เพราะตองการใหองคกร IMF (International Monetary Fund) ซงสหรฐอเมรกาม

อทธพลอยเปนผบบบงคบใหรฐบาลไทยเปลยนนโยบายการเงนของประเทศไทย รฐบาลไทยจงตองไปกเงนจาก

IMF พรอมกบรบมาตรการเปลยนแปลงนโยบายการเงนของประเทศไทย ทส าคญคอนโยบายของ IMF 11 ขอทบบ

บงคบไทยนนไมไดผล ซงองคการ IMF ประกาศยอมรบความผดพลาดในนโยบายของตนใน 5 ปตอมาและสารภาพ

วามาตรการดงกลาว IMF ไดใชกบกลมประเทศลาตนอเมรกามากอน ซงมสภาวะปญหาทแตกตางจากปญหาท

เกดขนในประเทศไทยและเอเชย จงท าใหมาตรการดงกลาวใชไมไดผลในไทยและเอเชย แตดวยเวลาทจ ากดจงไม

ขอลงรายละเอยดของปญหานในทน แตตองการจะชใหเหนวาวกฤตการณตมย ากงท าใหประเทศไทยและอาเซยน

มองเหนความจ าเปนวาเราตองมความรวมมอทางเศรษฐกจกบประเทศจน ญปน เกาหลใตมากขน และท าให

องคการอาเซยนขยายความรวมมอกบประเทศเหลานจนเกดความรวมมอ “อาเซยนบวก3” ซงเปนผลดเพราะได

ขยายการคาและเศรษฐกจเพมมากขนอยางรวดเรว และอาเซยนกขยายความรวมมอเพมมากขนเรอย ๆ เปนล าดบ

จนเกด “อาเซยนบวก6” และ “อาเซยนบวก8” ในทสด

41

ดงนนเราควรจะตองด าเนนนโยบายทยดผลประโยชนของอาเซยนเปนใหญ ทเราเรยกวา ASEAN

Centrality หรอ ASEAN Way เพราะเราอยในภมภาคทมการแขงขนกนของมหาอ านาจทงจน สหรฐ และกญปน

ดวย จงตองรกษาดลแหงอ านาจทางเศรษฐกจ การเมอง และการทหารของมหาอ านาจเหลานในภมภาค ฉะนน

ภายใตสภาวะของการเปลยนแปลงในปจจบน อาเซยนกจะตองเปลยน จะตองปรบตวโดยค านงถงเปาหมายส าคญ

ของอาเซยนคอการพฒนาเศรษฐกจ การลงทนจากตางชาต ซงเปนวตถประสงคหลกของอาเซยน เพราะฉะนนเรา

ตองการพฒนาความสมพนธกบจน ญปน เกาหล EU ออสเตรเลย นวซแลนด สหรฐและรสเซย และกบประเทศ

ตาง ๆ ทอยากจะมาลงทนและรวมมอกบเรา แตในการขยายความรวมมอทางเศรษฐกจการคา การลงทน

และการเมองกบประเทศตาง ๆ ทเปนประเทศใหญหรอประเทศมหาอ านาจ เรากพบกบปญหาใหมหลายประการท

ตองระมดระวง ตองท าความเขาใจ และหลกเลยงการเผชญหนาระหวางประเทศมหาอ านาจในภมภาคเอเชยทม

ผลประโยชนขดแยงกนดวย ตวอยางเชน เมอขยายความรวมมอมากขนกบจน ญปน เกาหลใต และอนเดย กจะ

พบวาจนและญปนมปญหาขดแยงกนหลายปญหาทยงคางคาแกไขไมได เชน

- ปญหาการรกรานแมนจเรยโดยญปนในป 1931 และสงหารหมซงเรยกกนวา “การขมขนนานกง” ของ

ทหารญปนในป 1937 ในจน

- ปญหา Comfort Woman ระหวางญปนกบเกาหลและจน

- ปญหากรรมสทธเหนอเกาะเซงกากหรอเตยวหย ระหวางจน-ญปน

- ปญหากรรมสทธเหนอเกาะทกโดหรอทะเคะชมะ ระหวางเกาหล-ญปน

- ปญหาขดแยงเรองพรมแดนจน-อนเดยจากแผนททองกฤษท าใหกบจน คอเสนพรมแดน McMahon

Line และเสนแบงเขตแดนท Doklam และปญหาความขดแยงเรองกรรมสทธ เหนอหมเกาะ Paracel และ

Spratly ในทะเลจนใตระหวางจน-ไตหวน-เวยดนาม-ฟลปปนส-มาเลเซยและบรไน เปนตน ซงเปนปญหาทท าให

เกดความขดแยงและเผชญหนากนระหวางจนกบสหรฐในทะเลจนใตดวย

ปญหาเหลานเปนปญหาทยงหาขอตกลงกนไมได ประเทศอาเซยนทไมเกยวของกบความขดแยงเหลานจง

ไมตองการจะเขาไปยงเกยวและขอวางตวเปนกลาง และขอใหทกฝายแกปญหาโดยการเจรจากนโดยสนตวธ

โดยเฉพาะปญหาเขตแดนเปนปญหาทส าคญมากส าหรบทกประเทศ แตปญหาทเรงดวนและไดรบความสนใจ

มากกวาคอปญหาการเตบโตทางเศรษฐกจของจนอยางรวดเรวใน 40 ปทผานมา ภายหลงการเปดประเทศและ

42

ตอนรบการลงทนตางชาตของจนจากยคเตงเสยวผงในป 1979 ถงยคประธานาธบดสจนผงในปจจบน ทเรยกกนวา

“The Rise of China” ท าใหประเทศจนมความเจรญมงคงไดเรวทสดในประวตศาสตรโลก เพราะจนสามารถลด

ปรมาณของคนจนลงไดถง 700 ลานคนภายใน 40 ป และคาดวาจะขจดคนจนไดทงหมดในป 2020 ซงคอนขางม

ปญหาทหลายคนกพดไปแลว

จะสรปอยางนวา ภายใตสภาวะการเปลยนแปลงแบบน แนนอนวาจนนนไดขยายบทบาทเศรษฐกจ

การลงทน ตงโครงการความรวมมอลานชางแมโขงขนมา และตงสถาบนอะไรตาง ๆ เพมขนมาเพอขยาย

ความรวมมอดานตาง ๆ แตถาถามวาสงทจนเสนอมาเปนความรวมมอนนเปนประโยชนตออาเซยนหรอเปลา

แมกระทงในประเดนน กมนกวชาการของอนเดยและของสหรฐหลายคนตความวา นเปนการขยายอทธพลของจน

โดยใหประเทศเหลานกยมเงน แลวกตดหนจน เชน โครงการสรางทาเรอในศรลงกาและโครงการรถไฟความเรวสง

และทาเรอของปากสถาน ดงนนกเปนกบดกหน (Debt’s Trap) หลายคนพยายามจะโจมตนโยบายตาง ๆ เกอบจะ

ทกอยางของจน แตกนาสนใจนะครบวา นอาจเปนวธการแขงขนระหวางมหาอ านาจ มการลงบทความ เขยน

นตยสาร อะไรตออะไร ประณามเรองเสนทางสายไหม (One Belt One Road) ของจน แตจนบอกมานานแลววา

ในยคอดตทจนท าการคาเสนทางสายไหม จนเคยลาประเทศไหนเปนอาณานคมสกหนงประเทศหรอไม เคยไหม

ไมเคยเลย แลวทกประเทศไดประโยชนจากเสนทางสายไหมหรอไม แลวคราวนท าไมถงมาบอกวาเสนทางสายไหม

ยคใหมเปนการลาอาณานคม เปนการขยายอทธพลทางเศรษฐกจของจน ดงนนอาเซยนจะตองพจารณาใหดวา

อะไรคอเปาหมายแรก (Priority) ของอาเซยน เราตองการเศรษฐกจ หรอตองการความมนคงในปจจบน เราม

ปญหาความมนคงลดลงหรอไม แลวกนโยบายเศรษฐกจจะท าใหอาเซยนตกอยใตอทธพลจนหรอไม จรงหรอเปลา

ขอใหพจารณาด แคนกอนขอบคณครบ

รศ.ดร.นภดล ชาตประเสรฐ: ขอบคณครบทานอาจารยสรชย ทไดใหมองเหนบทบาทของจนในภาพใหญ

และมตทเกยวของกบอาเซยนเองกรวมไปถงอนเดย เกาหลใต และญปนดวย เทากบสรปใหผมในฐานะผด าเนน

รายการไปดวยเลยครบ

43

งานสมมนาทางวชาการ EAST ASIA IN 2018 หวขอ

“จดยนของไทยและอาเซยนในสงครามการเมองการคาระหวางจนกบสหรฐอเมรกา”

ผศ.ดร.อครพงษ ค าคณ: เรยนทานรองอธการบดมหาวทยาลยธรมศาสตร รศ.ดร.กตต ประเสรฐสข และ

ทานผอ านวยการสถาบนเอเชยตะวนออกศกษาฯ มหาวทยาลยธรรมศาสตร รศ .ดร.สทธพล เครอรฐตกาล วนน

ทานผมเกยรตทกทานครบ สวนตวแลวเหนวาเรองของอเมรกากบจน เรากพดออมไปออมมา คนนนกบอกวาจนจะ

ขนมา คนนกบอกวาอเมรกาท าอะไรอย ทางสถาบนเอเชยตะวนออกศกษาฯ กเลยพดตรง ๆ เลยวาจะมสงคราม

จรงหรอเปลา เพราะฉะนนเรองสงครามเรากคอนขางจะกงวล เพราะวาเรากเคยเปนทงพนธมตรของสหรฐ และก

ตอนนเรากไปมความสมพนธทดกบประเทศจน วนนกเลยจะมาคยกนในหวขอชวงเชานะครบ “สงครามการเมอง

ระหวางจนกบสหรฐอเมรกา”

ผมขออนญาตแนะน าวทยากร และกขออนญาตเชญทานวทยากรขนบนเวทเลยนะครบ ทานแรกขอ

อนญาตแนะน า ศ.ดร.สรชย ศรไกร ทานเปนศาสตราจารยประจ าคณะรฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร ใครทด

เรองจน เรองนโยบายตางประเทศ นคอกระบมอหนงนะครบ ทกเรองเกยวกบจน อกทานหนงนะครบขออนญาต

แนะน า หลายคนเหนภาพตดตาวาทานเปนมสเตอรอาเซยน กรอาเซยนนะครบ จรง ๆ แลวทานเปนศาสตราจารย

ประจ าคณะรฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร สอนดานสหรฐอเมรกา ขอเรยนเชญ ศ.ดร.ประภสสร เทพชาตร

อกทานหนงนะครบอาจารยของผมเอง อาจารยทานอยทคณะศลปศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร ทานเปน

กรรมการประจ าสถาบนเอเชยตะวนออกศกษาฯ ทานช านาญดานเอเชยตะวนออกเฉยงใตศกษา และกมองทงจน

และสหรฐอเมรกาดวย รศ.ดร.นภดล ชาตประเสรฐครบ

กตองปพนกนกอนนะครบ ขออนญาตอาจารยตรงไปตรงมาเลยครบวาสงครามจะเกดไหม สงครามคอ

อะไร สงครามในทนไมไดหมายความวาจะตองน าปนมายงกนแตรวมถงในแงของนโยบายตางประเทศ ในแงของ

ยทธศาสตรนะครบ เลาสวนตวนดหนง กคอวาผมเพงถกรฐบาลจนเชญไปอบรมดงาน เชญไปเดนทางรอบประเทศ

จน นงรถไฟฟาความเรวสงจากปกกงไปเซยงไฮ วงกลบมาปกกงอก นงรถไฟความเรวสงไปหางโจว บนไปเมองโนน

เมองนอยประมาณนานทเดยวนะครบ ทแรกผมไมคอยสนใจเรองจนเทาไร เพราะวาเรานนฝนอยากจะไปเรยน

อเมรกา แตพอไปจนแลว อาจารยสรชยครบผมเรมใจหวนไหวแลวครบ เดยวพอมาถงอเมรกาผมจะพดอกแบบหนง

นะครบ อาจารยสรชยครบจนตอนนเปนอยางไรครบ นโยบายแรงมากขนาดไหน แลวกสจนผงจะอยอกนานไหม

ครบอาจารย หมายถงระบบสจนผงเนยจะอยกบเราอกนานไหมครบ ขอเรยนเชญศ.ดร.สรชย ศรไกร ครบ

44

ศ.ดร.สรชย ศรไกร: กราบสวสดครบทานผฟงทกทาน ผมเองกพงกลบมาจากการประชมทปกกงเมอเดอน

เศษ กมคนแนะน าวาเมองไทยควรจะพดหวขอน เพราะทปกกง สถาบนวจยของปกกงเขากพดกนเรองนนะครบ

เพราะวาเขามความสนใจมาก ประเดนกคอ การทจนพฒนา 40 ป แลวกกลายมาเปนประเทศทมเศรษฐกจทใหญ

ทสดเปนอนดบ 2 และก าลงจะแซงสหรฐในเรว ๆ นใน 5 ป ไมเกน 10 ป จะเปนอนดบ 1 ของโลก แตถาวดกน

เรองอ านาจการซอเปรยบเทยบ หรอ PPP (Purchasing Power Parity) จนแซงไปเรยบรอยแลวครบเปนอนดบ 1

ในเรองการคาจนกแซงไปแลวครบ จนเปนประเทศทคาขายมากทสดในโลก

ถาวดในหลาย ๆ ดาน เพราะฉะนน นกวชาการเราจงเรยกวา The Rise of China คอการพงทยานขนมาของจนซงเรวทสดในประวตศาสตรโลก ไมมประเทศไหนหรอกครบทสามารถใชเวลาเพยง 40 ป นบวาเปนประวตศาสตรของโลก และกจากจนซงเมอกอนเรากรอยวาเคยเจรญแลวกลาหลงลง เคยถกประเทศตะวนตกย าย แมกระทงญปนเพอนบานกยงมาย ายประเทศจนได คราวนมาถงพรรคคอมมวนสตจนตองการจะฟนฟประเทศจน แลวเขากท าไดส าเรจภายใน 40 ป แลวยงกวานนสจนผงซงขนมาเปนประธานาธบดของจน อยากปฏรปการเมอง และกตงนโยบาย ซงท าใหอเมรกาไมสบายใจเพราะสจนผงบอกแลวนะครบวาใน 40 ปทผานมาจนท าใหคนจนของจนพนจากความยากจนไป 700 ลานคน และกบอกวาอก 60-70 ลานคนทเหลอจะพนในป 2020 ประเทศจนจะไมมคนจนอกตอไป และพดอกดวยในป 2025 จนนาจะมเศรษฐกจทเปนไฮเทค 2050 จนจะเปนประเทศทพฒนาสงสดในดานไฮเทค ในเรองคณภาพสนคาทกอยาง พดไวชดเจน

ในอดตเรากเคยคดวาผน าจนพดเกนจรง ตงไวเพอคนในประเทศหรอตางประเทศเขาใจเชนนน แตทผาน

มาถาไปตรวจดจนสวนใหญเขาบรรลเปาหมายหมด คราวนเมอสจงผงตงเปาหมายเชนกนกเลยท าใหอเมรกากงวล

วาอเมรกาก าลงเสอมถอยลง (Declining) อเมรกาก าลงจะเปน Number Two อเมรกาจะสญเสยความเปนผน า

โลกในเรว ๆ น เพราะฉะนนสงเหลานเราจะท าใหมการแขงขนกนระหวางสหรฐกบจน หลายคนจงเกดความกลว

วาแลวจะเกดสงครามหรอไม เพราะถาเราพลกดในประวตศาสตรโลกเรากจะเหนวามความเสยงสง ซงถาเราพดถง

ใครทศกษาเรองประวตศาสตร สงทนกวชาการอเมรกนพดกนมากกคอ หลายคนบอกวาการแขงขนระหวางจนกบ

สหรฐตอนนจะน าไปส Thucydides’ Trap คอกบดกของ Thucydides หรอไม

กบดกของ Thucydides คออะไร เราจะเหนวาเมอ 314 ปกอนครสตศกราชม 2 อาณาจกรทยงใหญคอ

เอเธนสกบสปารตา สปารตาคอเกาแก เอเธนสโตขนมาทางการคา การเตบโตของเอเธนสขนมาเทยบชนกบสปาร

ตา นในกรกนะครบเมอ 2,000 กวาปมาแลวคอ 314 ปกอนครสตศกราช ในทสดสปารตากบเอเธนสตองท า

สงครามกนรบกนยาวนานถง 30 ป หลกฐานทเขยนโดยนายพล Thucydides ซงเปนนายพลของเอเธนสบอกไว

ชดเจนวาเอเธนสไมตองการรบกบสปารตา และสปารตากไมตงใจรบกบเอเธนสเลย แตกรบกน 30 ป แลวผลลพธ

45

คอยอยยบทงค เอเธนสมหาอ านาจใหมกพายแพ แตสปารตามหาอ านาจเกากยอยยบเสยหายมากเชนกน

Thucydides จงศกษาและตงขอสงเกตวาท าไมสองมหาอ านาจทแขงขนกนแลวบอกวาไมอยากจะรบกนแตท าไม

ตองมารบกน Thucydides กสรป 3 ประเดนใหญ สาเหตทไมอยากจะรบแตตองมารบกนนานถง 30 ป และก

เสยหายทงค กเพราะวาเหตผลขอทหนงคอเกดความกลว (Fear) ขอทสองกลววาจะเสยเกยรตยศ (Honor) และ

ขอทสามคอจะเสยผลประโยชน กลวหมายความวา สปารตากลววาเอเธนสก าลงจะขนมาแซงหนา และตวเองจะ

สญเสยความเปนผน า เหมอนอเมรกาตอนทเปนผน าโลกอยมาหลงสงครามโลกครงท 2 อเมรกาก าลงจะเปน

Number Two และคดวาอเมรกาจะยอมหรอ เขาจะไมเสยหนาหรอ อนนคอเกยรตยศ และขอทสามผลประโยชน

ซงจะเหนวาสปารตาในตอนนนมผลประโยชนมากมายและตอนนก าลงจะสญเสยผลประโยชนทเคยมไป เขาจะ

ยอมหรอ เพราะฉะนน Thucydides ไดสรปไว 3 ปจจยทท าใหสองอาณาจกร ไมอยากจะรบกรบ เพราะฉะนน

นกวชาการกลววานคอกบดก อเมรกาจะตกอยในกบดกของ Thucydides

Thucydides เขยนเรองนอยในหนงสอทชอวา Peloponnesian War ซงเราถอวาเปนต าราเลมแรกของ

ความสมพนธระหวางประเทศทใชเลาเรยนกน อาจารยบอกวาตองอานเลมน เพราะเปนต าราความสมพนธระหวาง

ประเทศเลมแรกของโลก ทกคนตองอาน ถาเรยนสาขาความสมพนธระหวางประเทศ ตองอานเลมน จงจะไดชอวา

เรยนทฤษฎความสมพนธระหวางประเทศ เพราะฉะนนตอนนนกวชาการอเมรกนกคดกนวาอเมรกาจะหลกเลยง

Thucydides Trap ไดหรอไม มนกวชาการอเมรกนหลายคนศกษาประวตศาสตรโลกในยคตอมาจนถงปจจบนก

พบวาจรง ๆ แลวกไมไดบอกวาตองรบกนเสมอ หลกเลยงได แตวาโอกาสหลกเลยงนอย มการศกษาโดย

ศาสตราจารย Graham Allison ไดศกษาปญหานในหนงสอของทานทชอวา Destined for War พบวาในการ

เผชญหนาระหวางประเทศมหาอ านาจเกาและใหมในประวตศาสตรทผานมาในอดต 16 ครง มสงครามเกดขน 12

ครงใน 16 ครง ซงเยอะนะ เพราะโอกาสทเกดขนคอ 75% เพราะฉะนนกภาวนาวาจนกบสหรฐคงจะไมตกอยใน

กบดกของ Thucydides

ตอมากมทฤษฎทสองทท าใหคนสนใจกนมากโดยเฉพาะอเมรกา กคออเมรกาในชวงตนศตวรรษท

19-20 มทฤษฎการเมองทส าคญคอ ทฤษฎภมรฐศาสตร ซงจะเหนวา Halford Mackinder กลาววาถาประเทศใด

ยด Eurasia คอ Europe กบ Asia ซงอยตดกนเปนทวปเดยวกนเรยกวา Eurasia ถาใครยด Eurasia ได นแหละ

คอดนแดนหวใจ คอ Heartland ถาใครยด Eurasia ได จะยดโลกได ถาใครยดเกาะโลกไดจะเปนผน าโลก สงทท า

ใหเกดสงครามโลกครงท 1 ครงท 2 เพราะในทงสองสงครามพยายามทจะยดดนแดน Eurasia และในสงครามเยน

ระหวางสหรฐกบรสเซย สหรฐกกลวรสเซยกเพราะรสเซยอยใน Eurasia และยดยโรปตะวนออกไปหมด

เพราะฉะนนเรองความคด Geopolitics (ภมรฐศาสตร) กจะตดอยในความคดของนกวชาการอเมรกนเปนจ านวน

46

มาก แลวตอนนท าไมกลวจนเพราะผน าจนมนโยบายสรางเสนทาง One Belt One Road โดยการรอฟนเสนทาง

สายไหมใหมทงทางบกและทางทะเล ซงจนก าลงขยายอ านาจเขาไปใน Eurasia นนเอง เพราะฉะนนอเมรกาจงมอง

เพราะวาถาเชอทฤษฎนและจนสามารถยด Eurasia ไดโดยนโยบายเศรษฐกจ อเมรกากจะเสยประโยชน

ในขณะทอเมรกาบางคนกไปเชออกทฤษฎหนง คอเชอทฤษฎของ Alfred Mahan ทกลาววาใครทจะครอง

โลกไดจรง ๆ นาจะเปนคนทยดอ านาจดนแดนชายฝงทะเล และกยดดนแดนชายขอบทวป Eurasia ทเราเรยกวาวง

แหวน คอดนแดนชายขอบ เพราะฉะนนสองทฤษฎตรงกนขามกน ระหวาง Heartland กบ Rimland อเมรกา

ตอนนเชอทฤษฎของ Mahan กคอยดดนแดนทเปนชายฝงทะเล และดนแดนชายขอบ ประเทศไทยในทวปเอเชยก

ถอวาเปน Rimland ของ Eurasia ตามทฤษฎของ Mahan ทบอกวาอ านาจทางทะเล และการยดดนแดนชายฝง

ทะเลของทวป Eurasia จะดกวาเพราะวา หนงเปนดนแดนทมงคง เจรญรงเรอง มการคาและการเดนทางทางทะเล

ทสะดวกกวามากเพราะตอนนนยงไมมรถไฟไมมถนนทสะดวกสบาย เพราะฉะนนอเมรกากเชอและยดเปน

มหาอ านาจทางทะเลภายหลงสงครามโลกครงท 2 เปนตนมา แทนสเปน องกฤษ โปรตเกส ทเปนมหาอ านาจทาง

ทะเลมากอน เพราะฉะนนจะเหนวานกวชาการชาวอเมรกนจ านวนหนงจงมองวาการทจนเสนอนโยบาย One Belt

One Road ไปถง Eurasia และ Africa เพราะจะยด Eurasia อเมรกาจงตองจบตามอง แตทงนและทงนนเรายง

พสจนไมไดเลยวา Heartland กบ Rimland ทฤษฎไหนถกกวากน เพราะยงไมมการพสจนอยางชดเจน

มอกทฤษฎหนงทนากลวเชนกนคอ ทฤษฎทสามทท าใหคนกลววาจนกบอเมรกาจะรบกนคอทฤษฎเรอง

Power Transition คอการเปลยนถายอ านาจ นกวชาการระหวางประเทศกดวาทกครงในประวตศาสตรทมการ

เปลยนถายอ านาจระหวางมหาอ านาจเกาไปสมหาอ านาจใหมจะเกดสงคราม เพราะฉะนนถาจนฟนตวขนมา

อ านาจจะถกถายจากสหรฐไปสจน ถามวาอเมรกาและประเทศในยโรปจะยอมหรอเปลา อนนเรยกวา Power

Transition Theory การเปลยนถายอ านาจนกวชาการหลายคนพดวาจะจบลงดวยสงคราม เพราะมหาอ านาจเกา

ไมยอม Power Transition เกดขนมผลส าคญอยางไร Power Transition ไมใชการเปลยนถายอ านาจเพยงอยาง

เดยว แตจะเปลยนถายหรอมการปะทะกนระหวางอารยธรรม ทศาสตราจารย Samuel Huntington เรยกวา

“การปะทะกนระหวางอารยธรรม (Clash of Civilizations) ” จะเหนชดวาอเมรกาเปนผน าโลกหลงสงครามโลก

ครงท 2 และกมอารยธรรมแบบตะวนตก เชอในเรองประชาธปไตย สทธมนษยชนและการคาเสร และกพยายาม

จะท าใหโลกเปนประชาธปไตยโดยการแทรกแซงอะไรตาง ๆ แตวาไมคอยส าเรจ ดงนนถาจนขนมาเปนมหาอ านาจ

โลก หลาย ๆ ประเทศทก าลงพฒนากจะพฒนาเลยนแบบจน คนจ านวนมากจะหนไปชนชมวาจนเพราะพฒนาได

เรวทสดในโลก แสดงวาระบบของจนดกวา

47

เมอกอนเราเคยเชออเมรกนและตะวนตกวาการพฒนาประเทศจะตองเปนทนนยมและการคาเสร และ

จะตองมพรรคการเมองหลายพรรค เปนประชาธปไตย แตความส าเรจของจน 40 ปทผานมา ท าใหทฤษฎของเม

รกาถกทาทาย เพราะจนเตบโตไดทงทจนเปนคอมมวนสต เปนสงคมนยม และจนไมไดชนชมในเรองประชาธปไตย

จนไมไดเปดการคาเสรแบบอเมรกาแตจนโตเรวกวา เพราะฉะนนขอนพสจนให โลกเหนวาแนวทางการพฒนา

เศรษฐกจและการเมองมหลายรปแบบ อยาไปเชออเมรกาทพยายามจะชกชวนวาทกประเทศในโลกจะตองใช

คานยมและท าตามอยางอเมรกาเทานน ความส าเรจของจนจงมผลกระทบตออดมการณของอเมรกามหาศาล

เพราะระบบของจนอาจดกวาและตอนนจนกออกกฎหมายเรยบรอยแลวใหประธานาธบดสจนผงเปนผน าจนได

ตลอดชวต และยดถอจรยธรรมตามแบบขงจอ

ผศ.ดร.อครพงษ ค าคณ: ขอบคณอาจารยมากนะครบ ผมฟงแลวผมรสกวานากลวจรง ๆ นะ เพราะวา

วนนใครดขาวเพอนบานเรา ประเทศขาง ๆ ทผน าอยมา 30 กวาป เพงยบพรรคฝายตรงขามและชนะเลอกตงไปนะ

ครบ บอกใหกไดครบ ฮนเซนครบ เขาบอกวาตอนนก าลงไหวตวทน จนเขามศพทใหมนะครบอาจารย ผมไมรวา

ในทางการเมองนเขามหรอเปลาคอ Chinification เขาใชค านเลยนะครบ นาสนใจมาก เพราะวาพอดทฤษฎททาน

อาจารยสรชยพดมา รสกวาประวตศาสตรจะซ ารอย ซ ารอยตงแตกรกกบโรมนมา แสดงวาอาจารยมองวาจนกบ

อเมรกาไมมมหาอ านาจอนมาแทรกเลยใชไหมครบ

ศ.ดร.สรชย ศรไกร: ไมใชครบ อนนรอบแรกนะครบ รอบสองผมจะพดตอไป

ผศ.ดร.อครพงษ ค าคณ: รอบสองเดยวมาฟงดร.สรชย ทนหนมาฝงอเมรกาบางครบ ทานอาจารย

ประภสสรบอกวา 15 นาทนจะพอไหม เพราะวาอเมรกาก าลงเขาเรยกวาอะไรนะครบ Declined of Democracy

ใชไหม ตอนนทรมปก าลงขนมา TPP ไมเขารวมแลว ศ.ดร.ประภสสรคอคนทเชยร TPP มากนะครบ และกให

ขอมลเยอะมาก อาจารยคดวาเราควรจะท าอยางไรกบอเมรกาดครบ เชญครบทาน ศ.ดร.ประภสสร ครบ

ศ.ดร.ประภสสร เทพชาตร: กอนอนตองขอขอบคณทางสถาบนเอเชยตะวนออกศกษาฯ นะครบทเชญ

ผมมารวมสมมนาในวนน ดวยเวลาทมอยในรอบแรก 20 นาท ผมจะฉายภาพใหเหนถงความสมพนธระหวางสหรฐ

48

กบจน ความขดแยง การแขงขนกนระหวางสหรฐกบจน โจทยในวนนเราไมใชแคเรองสหรฐกบจน แตจะน าไปสวา

ไทยกบอาเซยนควรจะมจดยนอยางไรตอสงครามการเมองการคา หรอความขดแยงระหวางจนกบสหรฐ ผมจะโยง

ไปสเรองของอาเซยนดวย เพราะอาเซยนเองกเปนตวแสดงทส าคญเชนเดยวกน ผมจะเรมดวยการวเคราะหในสอง

ภาค ภาคหนงจะพดถงเรองระบบความมนคงในภมภาค ดวาจนกบสหรฐเปนอยางไร อาเซยนเปนอยางไร สวนท

สองกจะไปพดถงเรองระบบเศรษฐกจหรอวาระเบยบเศรษฐกจภมภาค แลวดวาจนกบสหรฐแขงกนอยางไร และ

อาเซยนจะเปนอะไร อยางไร ผมกนาจะใชเวลาประมาณนในชวงแรก รอบสองกจะมากลาวตอวาแลวอาเซยนกบ

ไทยควรจะท าอยางไร

เรามาเรมดนะครบ ผมใชค าวา Regional Security Architecture ความหมายคอ “สถาปตยกรรมความ

มนคงในภมภาค” อาจจะใชค างาย ๆ วา “ระบบความมนคงในภมภาค” เปนอยางไร มกความเปนไปไดของระบบ

ความมนคงในภมภาค ผมกวเคราะหออกมาไดวามความเปนไปไดอยดวยกนอยางนอย ๆ 4 ความเปนไปได คอ US

Hegemony หรอวาการครองอ านาจของอเมรกา Scenario นเปนสงทเกดขนมาแลว แลวกยงเปนอยในปจจบน

คอชวงนระบบความมนคงยงถอวาอเมรกายงเปน Hegemony อย เราตองยอมรบนะครบวาสหรฐอเมรกาเขาใหญ

มานานตงแตหลงสงครามโลกครงท 2 จรง ๆ แลวในชวงรอยปทผานมาคอศตวรรษแหงอเมรกาอยางแทจรง ตงแต

อเมรกาชนะสงครามโลกครงท 1 ในป 1918 อเมรกากผงาดขนมาเปน Number One ในโลกน ชนะสงครามโลก

ครงท 2 เยอรมนกบญปนมาทาทายระเบยบโลกของสหรฐ การทอเมรกาไปรวมมอกบองกฤษ ฝรงเศส แลวกจด

ระเบยบโลกขนมา เรยกวา Anglo-Saxon World Order คอระเบยบโลกทเราเหนไมวาจะเปนระเบยบเศรษฐกจ

โลก Bretton Woods System, UN อะไรตออะไรทงหมดทงหลายนอเมรกาเปนคนสรางขนมาทงหมด ไมวาจะ

เปนเรองสถาบนความมนคง สถาบนเศรษฐกจ เรองของระบบความคด สถาปตยกรรมวฒนธรรม ทกอยางเปน

อเมรกาหมดในโลกน อเมรกากตอยอดมาจากอารยธรรมตะวนตกซงครอบง าโลกมาหลายรอยปแลว

ในแงของสถาบนตะวนตก ความคดตะวนตก องคความรตะวนตก ทกอยางเปนตะวนตกหมด ตอนนมาด

วาการเปนผน าโลกของอเมรกาเปนไปไดอยางไร นกวเคราะหอเมรกนกวเคราะหออกมาเปนในเรองของการทจะม

อ านาจ เขาแบงมตหรอองคประกอบของอ านาจออกเปน 4 องคประกอบดวยกน มาจากหนงสอชอ The Grand Chessboard เขยนโดย Zbigniew Brzezinski ซงเปนอดต National Security Advisor ในสมยของ Jimmy

Carter เขาเขยนหนงสอเลมนไว เขาวเคราะหวาอเมรกาเปนมหาอ านาจเปนผน าโลกเพราะ 4 องคประกอบดงน

หนงกคออ านาจทางทหาร อเมรกามงบประมาณทางทหาร ปนนาจะประมาณ 7 แสนถง 8 แสนลาน

เหรยญสหรฐ อเมรกาทมมากในดานอ านาจทางทหาร คอการครองโลกดวยอ านาจทางทหาร อเมรกามพนธมตรทว

โลก ถาเราลองไลตงแตเหนอสดถงใตสดคอพนธมตรของอเมรกาทงนน แคเอเชยเทานนยงไมไดไปทยโรป เพราะ

49

ยโรปกพนธมตรอเมรกาทงนน ในเอเชย ญปนกพนธมตรอเมรกา เกาหลใต ไตหวน ไทย ฟลปปนส สงคโปร

มาเลเซย อนโดนเซย ออสเตรเลย นวซแลนด อนเดย ลวนเปนพนธมตรทางทหาร มการซอมรบทางทหารกบ

ประเทศเหลานเยอะมาก นไมไดพดถง NATO ในโลกตะวนตกนะครบทเขากคมอย แตตะวนออกกลางอเมรกากม

บทบามมาก คอตอนนก าลงมยทธศาสตรใหมเรยกวา Indo-Pacific Strategy ขยายจากมหาสมทรแปซฟกเขาส

มหาสมทรอนเดย ตอนนกกลววาทนจนจะขยายอทธพลเขาสมหาสมทรอนเดย กตองมาสกดจนซงเปนผมอทธพล

ตอตะวนตก นคออ านาจทางทหาร

องคประกอบทสองอ านาจทางเศรษฐกจ ในป 1950 อเมรกามเศรษฐกจครงหนงของเศรษฐกจโลกกคอ

50% GDP ของอเมรกาในป 1950 คอครงหนงของ GDP โลก ในขณะทตอนนนจนม GDP ประมาณสก

2-3% ของเศรษฐกจโลก ตอนนนเปนชวงทจนตกต ามาก เมอ 60 กวาปทแลว อเมรกาโดยทใหญมากในเรอง

เศรษฐกจเขาสรางทกสงทกอยางขนมาทเราเรยกวาระเบยบเศรษฐกจโลก Bretton Woods System สราง IMF

สราง World Bank สราง G7 ตง G20 ใชเงนดอลลารเปนเงนสกลหลกของโลก กคอรอยวาเงนดอลลารส าคญแค

ไหน ไมวาจะไปประเทศไหนจะตองแลกเปนเงนดอลลารกอน เพราะเงนสกลอนใชไมได มเงนอเมรกาเทานนทใชได

ท ว โ ลกอย ส ก ล เ ด ย ว ย ง ใหญ ม ากนะคร บ ว กฤต เศรษฐก จ เ ก ด ข น ม าก ค ร ง ๆ ก ม อ เ มร ก า เ ป น

ผกอบก 20 ปทแลวเราเกดวกฤตตมย ากง ถามวาใครกอบกวกฤตตมย ากง กอเมรกา คนอนท าไมได แลวกมาใช

IMF ซงมอเมรกาเปนแกนน ามาชวยไทย ไทยกไปก IMF กคงจ ากนไดเมอ 20 ปทแลว นคอความยงใหญของ

อเมรกาทางดานเศรษฐกจ

องคประกอบทสาม คอ เทคโนโลย ตลอดเวลาทผานมาอเมรกาเปนผน าเทคโนโลยมาโดยตลอดจนปจจบน

องคประกอบทส คอ วฒนธรรม American Culture Soft Power อนนส าคญมาก เพราะเปนอ านาจแฝง

อยโดยมองไมเหนทออกมาในรปของวฒนธรรมอเมรกน ออกมารปของหนง Hollywood ในเรองของเพลง ในเรอง

ของการใชชวต ในเรองของอาหาร ในเรองขององคความร ในเรองของอนเทอรเนต และในเรองของทกอยางทเราม

ชวตอยในแตละวน เราอยกบวฒนธรรมอเมรกนหมด แมกระทงเครองแตงกาย เครองแตงกายทคนในโลกนใสเยอะ

ทสดกคอกางเกงยนสกบเสอยด กคอเครองแตงกายประจ าชาตของอเมรกา

อทธพลอเมรกามหาศาล แลวนยงไมไดพดถงระบบทนนยมแบบอเมรกน ยงไมไดพดถงระบบ

ประชาธปไตยแบบอเมรกนนะครบ เพราะฉะนนพดงายๆ วาคนทวโลกกชนชมในวฒนธรรมอเมรกน แลวก

ยกยองและกยอมใหอเมรกาเปนผน าโลกดวยความเตมใจโดยไมตองบงคบ เพราะวาเราชนชมวฒนธรรมอเมรกน

50

แลวเดยวผมจะมาพดวเคราะหตอวาเดยวจนจะมาสอยางไร จนกยงหางอกเยอะนะครบ ตอนนจนแขงเรอง

เศรษฐกจ

เรามาด Scenario ทสองกนตอ Scenario ทสองกคอ Chinese Hegemony จะเปนไปไดไหมทจนจะ

ครองความเปนผน าในภมภาค อยางททานอาจารยสรชยไดวเคราะหไปแลววาจนรงเรองเรอง GDP The Rise of

China และอกไมนานจนกจะม GDP ทใหญทสดในโลก ตอนนจนกทมเงนมหาศาลในเรองงบประมาณทางทหาร

จนก าลงแขงกบอเมรกาอยางเตมทในทก ๆ มต อยางทผมไดพด ๆ มาแลวกคอทงเรองของมตทางดานการทหาร

มตทางดานเศรษฐกจ แลวกมตทางดานเทคโนโลย ทอาจารยอครพงษไดบอกไปแลววาจนเดยวนไปทไหนกไมตอง

ใชเงนสดแลว ใช QR code หมดแลว จายเงนดวย QR code หมดแลว คอจนไปเรวมากในเรองเทคโนโลยเพอทจะ

ท าใหตวเองไปเปนผน าในดานเทคโนโลยของโลก แลวกเรองสดทายคอเรองวฒนธรรม จนกพยายามแขงกบ

อเมรกาดานวฒนธรรม เชนเรองการตงสถาบนขงจอทวโลกเพอสอนภาษาจน โดยรวมแลวกยงคงตองจบตาดแบบ

ยาว ๆ ในทกมต วาจนจะสามารถแซงหนาอเมรกาไดจรงหรอ ในทก ๆ มตทผมกลาวมากคอทงทหาร ทงเศรษฐกจ

ทงเทคโนโลย และกทงวฒนธรรม จนอาจจะแซงอเมรกาไดในดานเศรษฐกจ อนนแซงไดแนนอนในอกไมนาน แต

ในเรองการทหาร ถามวาจนมพนธมตรกประเทศในเอเชย ในเรองมตทางดานตาง ๆ อเมรกาในชวง 10-20 ปทผาน

มากพยายามมยทธศาสตรทจะสกดกนการขยายอทธพลของจน โดยยทธศาสตรทใช ๆ กนมาตลอด อาจจะเรยก

รวม ๆ กนวาเปนยทธศาสตร Congagement กคอทง Connect ดวย ทง Engage ดวยรวมกน ทงปดลอมดวย ทง

ปฏสมพนธดวย คออาจจะปดลอมหลวม ๆ ทางการทหาร แตกยงปฏสมพนธทางเศรษฐกจ ยงคาขายกบจน ยงม

ความสมพนธทางการทตกบจน ฉะนนจะมการตดตอไปมาหาสกน

สงทเกดขนในอดตกเปนการผสมผสานกนระหวางยทธศาสตรปดลอมกบยทธศาสตรปฏสมพนธ สดสวน

จะเปนอย างไรกแล วแตผ น าของอเมรกาทม มมมองตางกน ในสมยล าสดกจะคอนขาง เปนมตของ

การปดลอม ของการสกดกนมากกวามตของปฏสมพนธ ในอดตแมจะปดลอมทางทหารแตไมเคยทอเมรกาจะม

ปญหากบจนทางดานเศรษฐกจรนแรง ไมเคยมสงครามการคาระหวางมแลว เพราะฉะนนกเลยกาวขามในสงทไม

เคยเกด เพราะฉะนนจงน าไปสความคดทวาตอนนก าลงลามไปสความขดแยงทรนแรงมากขนหรอไม เพราะในอดต

มกจะพดวาความขดแยงระหวางจนกบสหรฐเหมอนกบเปนวฏจกร เดยวกขดแยงกน เดยวกกลบมาดกน แตตอนน

เหมอนจะขดแยงกนโดยไมกลบมาดกนแลว อนนกยงเปนสงทยงไมชดเจนนะครบ อยางไรกตามผมอยากจะสรป

เรว ๆ เพราะเหลอเวลาอกไมมาก

51

สรปเลยนะครบผมยงมองวาถามองในมตทางความมนคง ดานการทหาร ผมวาอเมรกายงเปนตอจน ยงคม

เกมได ตวแปรทส าคญทจะเปนตวแปรทเขามาสอดแทรกนนกคออาเซยน อาเซยนมความรวมมอทางดานการเมอง

ความมนคง เรามประชาคมการเมองและความมนคงอาเซยน ตรงนจะเปนตวแปรส าคญ เพราะฉะนนกจะม

ASEAN, ASEAN+1 อาเซยนพยายามจะมความสมพนธทดกบทงจนทงสหรฐ ม ASEAN+3, ASEAN+6, ASEAN+8

อนนกเปนมตของอาเซยน อนนกเปน Scenario ตอมากมความเปนไปไดทอาเซยนจะผงาดขนมาเปนแกนกลาง

ของระบบแขงกบสหรฐกบจน เรากไมใชดจากอ านาจ ตองดตวเราเองดวยวาเราจะท าอะไรไดบาง และเราจะ

สามารถมบทบาทอะไรไดไหม โดยล าพงไทยเองประเทศเดยวกอาจจะท าอะไรมากไมได แตถารวมใน 10 ประเทศ

อาเซยนเราท าอะไรไดมาก

Senario สดทายทางดานความมนคง คอ Multipolar System ซงกมความเปนไปไดสงวาจะออกมาแบบ

น จะมการแขงกน ถวงดลกน ตวแปรส าคญๆ อยางเชนสหรฐ จน อาเซยน ญปน อนเดย ออสเตรเลย กลม Quad

ซงกคอ สหรฐ ญปน ออสเตรเลย อนเดย คอนขางจะเปนพวกเดยวกน ทง 4 ประเทศนกกลวจนเหมอนกน โดย

อาจจะม อา เซ ยน เข า ไป เล นด วยก ก าล งจะ เก ดข น เป นระบบหลายข ว อ านาจทางด าน เศรษฐก จ

ในอดตอเมรกามอ านาจมาก แตพอตอนหลง ๆ กแผวไปเยอะ มญปนขนมา ลาสดกมจนขนมาทผมวเคราะหไปแลว

ตอไปจนกจะเปนประเทศทม เศรษฐกจใหญทสดในโลก เพราะฉะนนจนขณะนก เลนเกมส าคญกคอ

การเสนอ BRI ขนมา และกยงมอาเซยน มอนเดย เพราะฉะนนมความเปนไปไดกทางในเรองของระบบเศรษฐกจใน

ภมภาคทจะไปโยงกบจน กบสหรฐ และกอาเซยน ทางทหนงกคอ TPP ในสมยคลนตนใช APEC เปนหลกในการท

จะปกปองผลประโยชนทางเศรษฐกจของอเมรกา APEC ตอนหลงกแผวไป ตอประธานาธบด George W. Bush ก

มการเจรจาแบบทวภาคกไมไดผลมากนก อกตอนหลง ๆ อาเซยนกปรบบทบาทไปมาก ม AFTA ม AEC มการ

เจรจาอาเซยนกบจน อาเซยนกบญปน ฯลฯ ตอนนกก าลงเจรจา ASEAN+6 อก

อเมรกากก าลงมปญหาเพราะกลววาจนในทสดจะมายดโลก จะกลายเปนผน าทางเศรษฐกจ อเมรกาใน

สมยของประธานาธบดโอบามากลวมากกเลยน า TPP มาส TPP จะปดลอมจนทางเศรษฐกจเพราะวาอเมรกาเชญ

หลายประเทศในภมภาคใหเขารวม TPP ยกเวนจน แตพอมาในสมยทรมป มการเปลยนแปลงไป ทรมปไมตองการ

TPP แ ต ก ล บ ม า เ น น U nilateralism เ ข า ม อ ง ว า ถ า อ เ ม ร ก า ไ ด เ ป ร ย บ อ เ ม ร ก า ต อ ง ไ ป ก ด ด น

ทละประเทศ กดดนจน กดดนไทย กดดนเกาหลใต ทเขาก าลงท าอยนะครบ กเลยน าไปสการเกด Trade War

สงครามการคาขนระหวางจนกบสหรฐ เพราะวาอเมรกากกดดนจน ลงโทษจนดวยการขนภาษ จนกไมยอม

ขนภาษอเมรกา กตอบโตกนไปมา น าไปสสงครามการคา แตถามวาในทสดทรมปจะท าส าเรจไหมจาก

52

การกดดนประเทศอน ตวเองกสามารถจะเกบผลประโยชนไดหมด ผมคดวานาจะยงยากอย เพราะวา

อยางนอย ๆ จนกคงไมยอม ประเทศตาง ๆ กคงจะตอตานนยาก

Scenario ท 3 คอจนกลายเปนศนยกลางของระบบเศรษฐกจในภมภาคโดยม BRI เปนเครองมอส าคญ

เรองนคอนขางยาวนะครบซงผมอาจจะมเวลาไมพอ อาจจะกลบมาตอรอบสอง BRI ตอนนมปญหามากนะครบ

เพราะจนกเสนอไวเยอะเรอง BRI แตพอเรมปฏบตจรง เรมไปรวมมอกบประเทศตาง ๆ เรมมปญหา อยางเชนใน

ปากสถาน จนลงทนเปนหมนลานใหปากสถานก ตอนนปากสถานกมปญหาในการใชคน จะท าอยางไร กตองใหจน

เขามา Take Over ทศรลงกากเปน ไปสรางทารถทาเรอใหศรลงกาก ทนศรลงกามปญหาใชเงนคน กเลยตองยก

ทาเรอใหจน หลาย ๆ ประเทศเรมกลว บงกลาเทศและมลดฟกพบปญหา ไลมาทางเอเชยตะวนออกเฉยงใต ไทยก

พบปญหาเรองรถไฟความเรวสงไทย-จน ไปเจรจากนยดเยอมาก ลาวพบเจอปญหา มาเลเซยกพบปญหา

อนโดนเซยกมปญหา เพราะฉะนน BRI นนไมงาย ถามวาถามปญหาแลวจะน าไปสอะไร มความเปนไปไดอนอก

ไหม ความเปนไปไดทเหลอกคอวาอาเซยนอาจจะสอดแทรกขนมากลายเปนศนยกลางของระบบเศรษฐกจของ

ภมภาคโดยมการเจรจาในเรองของ RCEP หรอไมสดทายกจะกลบไปสสถานะเดม คอยงม AEC ยงมมหาอ านาจ

ตาง ๆ อย แตไมมใครสามารถจะครอบง าระเบยบเศรษฐกจภมภาคได

ผศ.ดร.อครพงษ ค าคณ: ผมฟงแลวนะครบ จากศ.ดร. สรชย มาถงศ.ดร.ประภสสร ผมคดวาสงท

อาจารยสรชยพดไว ตงประเดนตงแตแรกเรองปจจยทท าใหเกดสงครามชดเจนมากกคอเรองของ 1. ความกลว 2.

เรองศกดศร 3. กคอเรองของผลประโยชน ผมมาทอาจารยอกทานหนงหนงนะครบ รศ .ดร. นภดล อาจารยครบ 3

เรองนอาจารยวเคราะหวาไทย อาเซยน กบจน แลวกสหรฐอเมรกา นาจะเปนปจจยไหน หรอวามนม Scenario 6

ท 7 ตอจากทานอาจารยประภสสรไหมครบ

รศ.ดร.นภดล ชาตประเสรฐ: ทานอาจารยสรชย กบอาจารยประภสสรกไดพด ไดแสดง ไดท าใหเหน

ภาพการแขงขน และกการเผชญหนาระหวางสหรฐกบจน ถอวาเขมขนในหลากหลายมต มจดออนจดแขงแตกตาง

กน ตอนน ผมก อยากจะสนทนาต อ เน อ ง แตอาจจะมม มมองแตกต า งหลากหลายกน ไปบ าง คอ

การแขงขนระหวางมหาอ านาจในอดตตงแตโบราณ ผานยคสมยตาง ๆ เรองราวตาง ๆ บอยครงการเผชญหนากจะ

ลอคอย ในระบบตาง ๆ อยางเชน ชวงสงครามเยนท เ พงผานพนไปประมาณ 30 ป จะเหนไดว า เกด

การเผชญหนาระหวางโลกคอมมวนสตกบโลกเสร ลอคอยในระบบอดมการณระหวางโลกเสรประชาธปไตย-

คอมมวนสต ซงเปนอะไรทประนประนอมกนไมไดระหวาง 2 ฝาย เพราะฉะนนการเผชญหนากจะลอคอยในระบบ

53

ของอดมการณ การเผชญหนากจะเปนในทกมตเลย จะเหนไดวาสหรฐอเมรกากบฝายโซเวยดกบจนกจะมการ

แขงขนกนในดานการทหาร ดานเศรษฐกจ ดานระบบพนธมตร ดานเทคโนโลย เพราะฉะนนประเทศทเลก ๆ

โดยเฉพาะประเทศทอยในจดยทธศาสตร หลายๆ ประเทศกไมไดมทางเลอกมากในการแขงขนแบบนน อาจจะดวย

อยในจดยทธศาสตร สองกดวยเรองอดมการณของประเทศ เพราะฉะนนแตละประเทศกตองไปเขากบฝายใดฝาย

หนงอยางชดเจน อยางในชวงสงครามเยนประเทศไทยและหลายประเทศในเอเชยตะวนออกเฉยงใตกอยในฝาย

สหรฐอเมรกา เรยกวาเปนพนธมตรกบอเมรกาภายใตสถานการณตอนนน

พอมาถงโลกปจจบน โลกหลงสงครามเยน ซงโลกกมความซบซอนมากขน การเผชญหนาระหวาง

มหาอ านาจซงเปนมหาอ านาจมานานแลวอยางสหรฐอเมรกากบจน ทเคยเปนมหาอ านาจแลวหายไปชวงหนงแลว

กลบขนมาใหม แนนอนการแขงขนม การเผชญหนาม แตเราจะเหนไดวาคราวนการแขงขนระหวางสหรฐกบจน

ไมไดลอคตดอยกบระบบอะไรทตายตวเหมอนในสงครามเยน ในชวงสงครามเยนมเรองของอดมการณ โลกเสร

และโลกคอมมวนสตลอคอย ปจจบนจะเหนวาจนมพรรคคอมมวนสตบรหารอยกจรง แตถาโดยเนอหากไมไดม

ความเปนคอมมวนสตเขมขนเหมอนชวงทศวรรษ 1950-1970 ทางเศรษฐกจกเหนวาทนนยมเขาไปมบทบาทอยาง

สงมากในจน เพราะฉะนนการแขงขนระหวางสหรฐกบจนคอนขางมความซบซอน เพราะฉะนนการแขงขนบางเรอง

กแขงขน บางเรองกรวมมอ ไมไดเผชญหนากนในทกมต จรง ๆ กพงพาซงกนและกนดวยในหลากหลายมต จะเหน

ไดวาบรษทยกษใหญของสหรฐอเมรกาจ านวนมากมาตงฐานการผลตในจนเพอมาขายสนคาใหชาวจนและกสงออก

ไปทวโลก และจ านวนหนงกสงกลบไปสหรฐอเมรกา จะเหนไดวาทสหรฐอเมรกาขาดดลการคาจนมากมาย

ความหมายอกอยางกคอวาสหรฐอเมรกาซอของไปจากจน กแปลวาจนกพงอเมรกา คอถามองตวเลขวาขาดดลก

เหมอนวาสหรฐอเมรกาย าแย แตจรง ๆ จนกพงอเมรกาเพราะอเมรกาคอตลาดใหญของจน เพราะฉะนนนคอโลกท

ผกพนธกนซบซอน

ถาจะนกถงทฤษฎ Complex Interdependence ของ Joseph Nye พดเรองนมาพกใหญ ๆ แลวนะ

ครบวาโลกเขาสระบบน พดมาตงแตสงครามเยนยงไมสนสดลง แตพอสงครามเยนสนสดลงภาพไมชดเจน จะ เหน

วาฐานการผลตกระจายกนไปทว อยางโทรศพทเครองหนง กจะมประเทศตาง ๆ ทผลตชนสวนตาง ๆ นบ 10

ประเทศ อาจจะรวมทงประเทศไทยดวย เพราะฉะนนนคอความซบซอน เวลาเกดความวนวาย เกดการชะงกงน

อะไรขนมากจะกระเทอนเครอขายการผลตไปหมด เพราะฉะนนจนเองหรอสหรฐเองไมไดอยในระบบเศรษฐกจ

แบบพงตวเอง เพราะฉะนนผมมองวาจนกบสหรฐแขงกแขง ในขณะเดยวกนการพงพากท าใหการแขงขนถก

ประนประนอมไปดวยเงอนไขการพงพา พอมการกระท าอะไรลงไปกระเทอนอกฝายหนงกจะกลบเขามากระเทอน

54

ตนเอง ตรงนผมมองวาเปน Scenario หนงซงเราจะตองมองมมนหรอเปลา โลกอาจจะไมไดตดอยใน Thucydides

Trap แบบเดม

คราวน ในทามกลางสภาวะทซบซอนแบบนประเทศเลก ๆ ทวโลกจะตองปรบตว ไมวาจะใน

ลาตนอเมรกา แอฟรกา สวนทส าคญกคอในอาเซยน ประเทศไทยจะวางต าแหนงอยางไรในความขดแยงน

คอจรง ๆ โดยหลกจะเหนไดวาปกตถามมหาอ านาจใหญ ๆ แขงกน ในประเทศเลก ๆ สามารถหาประโยชนจาก

ความขดแยงได แตความขดแยงคร งนซบซอนมาก เพราฉะนนโจทยไมงาย คอในแงท งภมรฐศาสตร

ภมเศรษฐศาสตรกจะเหนไดวาสหรฐอยไกลแตกมอทธพลในภมภาคนมานาน โดยเฉพาะหลงสงครามโลก

ครงท 2 โดยเฉพาะในชวงสงครามเยน และกผกพนธทางเศรษฐกจทางการทหาร โดยเฉพาะทางการทหารเดนชด

มาก และกม อทธพลในดาน Soft Power ในภมภาคนส งมากในแง อดมการณ แงวฒนธรรมรวมสมย

ตาง ๆ แมจนอาจจะมอ านาจดานการทหารหรอดาน Soft Power นอยกวาอเมรกา แตทางดานเศรษฐกจอ านาจ

เพมขนมาตลอดอยางรวดเรว และทส าคญคอในดานภมรฐศาสตร จนอยตดเอเชยตะวนออกเฉยงใต เพราะฉะนน

นโยบายของจนยอมสงผลกระทบตอภมภาคนอยางหลกเลยงไมได

จะเหนไดวาปญหาบางอยางกเปนปญหาดงเดมทมมานานแลว ความมนคงดงเดมเรองพรมแดนทางบกกบ

พมา เวยดนาม ซงจนยงคยไมเรยบรอยด พรมแดนทางทะเลจนใตซบซอนเกยวของกบหลากหลายประเทศใน

อาเซยน อางสทธทบซอนกน เพราะฉะนนตรงนกกลายเปนสนามประลองก าลงระหวางสหรฐอเมรกากบจน เพราะ

อยในเสนทางการเดนเรอของโลกทเชอมระหวางมหาสมทรอนเดยกบเอเชยตะวนออก เพราะฉะนนจะเหนไดวา

ผลประโยชนกจะซบซอน คอถาเจรจากนหนงตอหนงประเทศเลก ๆ แถบนกไมมอ านาจตอรองกบจน แตพอม

อเมรกาเขามาอยในสมการ ประเทศเลก ๆ ทมอเมรกามาสนบสนน กจะมอ านาจตอรองมากขน แตเปนสมการท

ซบซอนดวยผลประโยชนของแตละประเทศกไมไดเหมอนกบของสหรฐอเมรกา เพราะฉะนนถาเรามามองเปนราย

ประเทศ ประเทศส าคญ ๆ ในภมภาคนอยางเชน ฟลปปนส กแนนอนเคยเปนอาณานคมของอเมรกา ใกลชด

อเมรกามาโดยตลอด เปนพนธมตรอเมรกาในชวงสงครามเยน และหลาย ๆ คนกมองวาฟลปปนสนาจะอยขาง

อเมรกาในความขดแยง แตปจจบนฟลปปนสแสดงทาทชดเลยวารกษาระยะหางจากอเมรกามากกวาทเคย

เพราะฉะนนสะทอนถงดลอ านาจ และความซบซอนของสถานการณ แตละประเทศกพยายามหาต าแหนงท

เหมาะสม จดยนทเหมาะสม สงคโปรเองกจะเหนไดวาเปนประเทศทใกลชดกบอเมรกา มความใกลชดทาง

เศรษฐกจมาก สงคโปรเองกแสดงทาทวาไมไดอยากจะเผชญหนากบจนในระบบพนธมตรทอเมรกาพยายามสราง

ขน อนโดนเซยซงเปนประเทศใหญซงกใกลชดกบอเมรกามากในสงครามเยน แตวาในตอนนอนโดนเซยกพยายาม

รกษาระยะหางเทา ๆ กนระหวางสหรฐอเมรกากบจน เวยดนามกนาสนใจ เวยดนามอยตดจน ในบรรดาประเทศท

55

พดมาไมตดจนนะครบ มทะเลมาขวางกน ไกลบางใกลบาง เวยดนามอยตดจนและกมความหลงฝงใจกบจนมานบ

1,000 ป ถกจนรกราน ยดครอง อะไรท านองน เวยดนามตอนแรกไมไววางใจจนสง แตในขณะเดยวกนกไมคอย

ไวใจสหรฐอเมรกา อนนกแสดงใหเหนวาแตละประเทศมความซบซอน และกพยายามก าหนดต าแหนงของตน สวน

ไทยกจะมาคยกนในรอบสอง อนนอยากใหเหนภาพของภมภาคนกอน

ประเดนทผมอยากจะสนทนากคอทามกลางความซบซอน ยงมความเปนพลวตดวย ลกษณะของ

การแขงขนกซบซอน ผมสงเกตวาอาเซยนหลดไปจากเวทการแขงขนน กลายเปนวาแตละประเทศเนนการเจรจา

ทวภาค ไปตามมมมอง นโยบาย อ านาจและเงอนไขของตนเอง ทดเหมอนวาอาเซยนยงไมสามารถก าหนดต าแหนง

แหงทของตนเองในการแขงขนนได จะเหนไดวาบทบาทของอาเซยนทามกลางการแขงขนระหวางจนและอเมรกา

ออนลงไปมาก ถาคยกนเกยวกบอะไรทมความขดแยง อยางเชนเรองทะเลจนใต คยกนทไรกวงแตก ซงเรองนกมอง

กนวาจนเขามาท าใหอาเซยนออนแอลงโดยตงใจ โดยอาศยบางประเทศซงอาจจะใกลชดกบจนมาก แตวาจรง ๆ

แลวมองอกมมหนงกเปนปญหาของอาเซยนเองทปรบตวไมไดกบบรบทใหมน อาเซยนอาจจะเกดขนภายใตบรบท

สงครามเยนและกปรบตวใหดจากสถานการณตรงนนตงแตสงครามเยนจนมาถงการเผชญหนากบเวยดนามก

ประสบความส าเรจ แตพอตอนหลงพอสงครามเยนสนสดลงแลวมาท า ASEAN Community ซงพดกนมากมายแต

กไมคอยมอะไร คนกลม ๆ เหมอนกบเราหาลทางไมเจอ จรงๆ แลวในความขดแยงอนเขมขนเรากยงหาทหาทาง

ไมได แลวกเหมอนไมมใครจะเปนผน า คอไทยเองเคยมบทบาทโดดเดนในหลาย ๆ ชวง ตอนนกเหมอนกบวาเราไม

อยในสถานะนนดวยหลากหลายปจจย อนโดนเซยซงเปนประเทศใหญกเหมอนอยากจะแกไขปญหาภายใน

มากกวา ผมไดคยกบนกวชาการอนโดนเซย และนกการทหารจากวทยาลยทางดานความมนคงอนโดนเซย ผม

พดคยวาประเทศอนโดนเซยโอกาสกด เปนประเทศใหญ เศรษฐกจเตบโต นาจะแสดงบทบาทน าในอาเซยนได เขา

บอกวาผน าปจจบนของเขาดเหมอนจะเนนปญหาภายใน จะเหนไดวาอาเซยนตองปรบตวอกมาก เราจะหา

ประโยชนจากสถานการณอยางไรจากความขดแยง ถาเรามต าแหนงแหงทชดเจน เราสามารถก าหนดจดยนท

เหมาะสม คอในความขดแยงของประเทศใหญ ๆ ประเทศเลก ๆ จะหาประโยชนไดมาก แตตอนนมความรสกวา

เราจะไมไดอะไรจากความขดแยงนเทาไร คอไมไดเทาทควร ในหลาย ๆ กรณอาจจะเสยประโยชน จงควรบททวน

แกไขกนอยางจรงจง

ผศ.ดร.อครพงษ ค าคณ: ผมฟงดร.นภดล แลวกได Scenario ใหม คอหมายความวาถาเรามองแบบท

อาจารยประภสสรบอกเปน Bipolar ใชไหมอาจารย คอฝงหนงกเปนอเมรกาสวนอกฝงหนงกเปนจน คอถาสกน

อาจารยนภดลบอกวาไมนาไดเพราะทกคนตางเกยวของกนอย สนคาบางอยางกผลตทจน ผมคนหนงนะครบทาน

56

ผฟงครบผมกไมเขาใจวาเกดอะไรขนกบผม กคอวาจนเชญไปอบรมดงาน ตอมาอเมรกาสงหนงสอจากสถานทตมา

เชญใหไป Washington, D.C. เพอไปฟงนโยบายสหรฐตออาเซยน อาจารยสรชยครบเกดอะไรขนครบหรอ เปน

สงครามเรองของสงทเราอาจจะคน ๆ กนวาเปน Soft Power อาจารยสรชยครบรอบนอาจารยม 40 นาท เตมท

เลยครบ ขอเสยงปรบมอใหกบ ดร.สรชย ดวยครบ

ศ.ดร.สรชย ศรไกร: ขอบคณครบ ผมจะไดพดเตมทนะครบ ประเดนทถามมาดมาก ทงนเพราะจะเหน

วาสงทพดกนมาสวนใหญจะถกชาวตะวนตกชน า แลวเรากรเรองของจนนอยมาก แตวาเขาใจวาจนกบสหรฐจะรบ

กนหรอไม จะตองเขาใจจนดวยถงจะค าตอบได ประเดนแรกจะพดใหชดเจนกอนในเรองของ One Belt One

Road จะเหนวาการทจนรอฟนเสนทางสายไหมทงทางบกทางทะเลขนมาใหม จรง ๆ แลวไมใชนโยบายของจน แต

จนถกสหรฐบบ กดดน เพราะจะเหนไดวาอเมรกาปดลอมจนทางชายฝงทะเลหมดเลย ตงแตเกาหลใต ญปน

ฟลปปนส ประเทศไทยดวย สมยหลงสงคราม อนนคอแนวการปดลอมครงท 1 และกยงมแนวการปดลอมครงท 2

กคอทางเกาะกวม และกมหาสมทรแปซฟค เพราะนนจะเหนวาหลงสงครามโลกครงท 2 อเมรกากด าเนนนโยบาย

การปดลอม ไมใหจนเตบโต แตเมอจนปฏรป อเมรกากยงคงปดลอมอย และประเทศอาเซยนจ านวนมากโดยเฉพาะ

ไทย กเปนพนธมตรกบสหรฐ เพราะฉะนนจะเหนวาปจจบนนนโยบายของสหรฐกยงปดลอมจนอยในรปแบบของ

Indo - Pacific Strategy อนนจงเปนสาเหตวาอเมรกาเองมนโยบายทปดลอมจน จนตองการพฒนาเศรษฐกจ จน

มสทธจะพฒนาเศรษฐกจ เพราะฉะนนเมอจนตองการพฒนาเศรษฐกจ จนตองการทรพยากรตาง ๆ ทรพยากร

น ามน แกส ทกอยางรวมทงตองการตลาดดวย เพราะฉะนนจนจงไมมทางเลอกมากนก ตองขยายไปทางตะวนตก

นกวชาการจนบอกเราไมมทางเลอก อเมรกาปดเราหมดแลวในทาง Pacific ลอมเราไว 2 ชน 3 ชน แลว

ตอนนทรมปใหความส าคญกบไตหวนอก จะปลกไตหวนมาสกบจน เพราะฉะนนอเมรกาด าเนนนโยบายปดลอม

ตอตานจนมาโดยตลอดจนกระทงถงปจจบนน แลวขยายวงลอม เพราะฉะนนจนไมมทางเลอก จนจงตองขยายไป

ทางตะวนตก กคอ Eurasia ไปทางเอเชยกลาง และกไปจบมอกบรสเซย แลวกไปยโรป ทส าคญ EU ทงหลายกจบ

มอกบจนตอนรบจน เพราะวาจนเปนประเทศทใชน ามน แกสมากทสดในโลก เพราะฉะนนจนตองตอทอแกสและ

น ามนจากตะวนออกกลางและรสเซย และเหนวาเสนทางสายไหมทเคยท าใหประเทศจนเจรญ และกท าใหการคา

เจรญรงเรอง จงรอฟนขนมาใหมทงทางบกและทางทะเล เพราะตรงนอเมรกายงปดลอมไมได เพราะฉะนนเปน

ทางออกทางเดยว จนไมมทางเลอกเลย นคอทมาของ One Belt One Road ทสจนผงเสนอในป 2013

57

จนไมมน ามน ไมมแกส ไมมทรพยากรจนกพฒนาไมได นนคอสงทอเมรกาตองการ ตองการหยดไมใหจน

โต ตางจากในสมย Bill Clinton ซงสงเสรมจะใหจนเปดประเทศ เพราะอเมรกานกในใจวาถาจนเปดประเทศ จะ

เปนประชาธปไตย เปดเสร ดงทเกดเหตการณนกศกษามาเรยกรองประชาธปไตย นคอสงทอเมรกาตองการ แต

อเมรกาตองผดหวงเพราะวานกศกษาจนท าไมส าเรจ เตงเสยวผงใชทหารมาปราบ เพราะฉะนนจะเหนไดวาจนเหน

ทาทของสหรฐทกรปแบบ ในเมอสหรฐใชนโยบายเรองอดมการณการเมองไมส าเรจ กตองใชการปดลอมจนกระทง

ทกวนน ประเทศใดทมปญหาขดแยงกบจน สหรฐเขามามบทบาทดวยหมด เพราะฉะนนนคอปญหา สรปไมม

ทางเลอกนอกจากขยายไปทางตะวนตก นนกคอทางบกซงงายทสดกคอไปทางเอเชยกลาง ไปทางยโรป ไปทาง

ตะวนออกกลาง เพราะฉะนนจนจะตอทอและกพยายามจะสงเสรม รอฟน เมอรถไฟแบบเกาชา กเปลยนมาเปน

รถไฟความเรวสงจะไดไปเรวมากขน เพราะจะเหนไดวาการขนสงทางเรอจากเมองออไปถงลอนดอนใชเวลา 44 วน

จนใชรถไฟจากออไปถงกรงลอนดอนใชเวลา 16 วน นนคอรถไฟธรรมดาไมใชรถไฟความเรวสงดวย ใชเวลาเพยง

16 วน เพราะฉะนนจนกมประสบการณวาถาอยากรวยตองสรางถนนและรถไฟ อนนเปนค าโบราณเกาแกของจน

เลย เพราะวาถามแตปาไมมถนนจะคาขายไดอยางไร

แนวความคดเรอง One Belt One Road เปน Win-Win เปน Mutual Interest คอเปนผลประโยชน

รวมกน ไมใชวาจนจะมาขยายอ านาจครอบง า นนคอมมมองของสหรฐ แตมมมองของจนคอจนไมมทางเลอก

เพราะจนกมสทธทจะพฒนาเศรษฐกจ จนตองการทรพยากร จนตองการน ามน จนตองการแกส จนตองการตลาด

หาวาจนจะขยายอ านาจโดยใช Soft Power ใชทางเศรษฐกจ ใชทางวฒนธรรม นนคอมมมองแบบตะวนตก การ

มองกงกลาวท าใหเกดการทะเลาะกน คอตางคนตางมองตางกน แตจนบอกวาอเมรกาเองทบบจน ท าใหจนตองไป

ทางตะวนตก และกเหนวาท าไมยโรปเขาตอนรบจน ประเทศยโรปเขาเขามารวมมอกบจนมากมาย มแตอเมรกา

ญปน และอนเดยเทานนทไมรวมมอกบจน เพราะประเทศเหลานกงวลเรองอ านาจของจน สรปกคอวาจนท าเพราะ

ไมมทางเลอก เพราะจนคดวาจนมสทธจะพฒนา

จะเหนไดวาจนกบสหรฐมองโลกมองเศรษฐกจ มองสงคมการเมองตรงกนขามกน นกวชาการทงของจน

และอเมรกาหลายคนกเรมมองเหนแลววาสหรฐกบจนมมมมองทแตกตางกนมาก ยกตวอยางสหรฐมองวาอเมรกาม

วฒนธรรมสง ดสดในโลก แตจนกเชนกน จนกมองวาวฒนธรรมจนดทสด แลวท าไมฉนตองมารบวฒนธรรม

ตะวนตก ตางคนกตางคดวาตวเองมวฒนธรรม มของดอยแลว เพราะฉะนนจนกปฏเสธอยตลอดเวลา แลวทส าคญ

ทสดอเมรกาพยายามจะบงคบใหทกประเทศตองรบระบบการเมองของสหรฐ ใครไมรบกมกแทรกแซง แลวการ

แทรกแซงแลวการลมรฐบาลในตะวนออกกลางและในแอฟรกา ประสบความส าเรจหรอไม จนไมตองการแทรกแซง

การเมองเพราะเหนวาเปนเรองภายในของแตละประเทศ แตอเมรกาคดตางออกไป กอเมรกาเขาไปยยงสงเสรมให

58

พวกนกศกษา ใหพวกเรยกรองประชาธปไตยขนมาแลวเกดผลตอเนอง เกดสงครามในอฟกานสถาน ในซเรย ใน

อรก ในลเบย หรอทเราเรยกวา Arab Spring กถามวาประสบผลส าเรจหรอไม คนอเมรกนเสยเงนไปเปนจ านวน

มาก แคอรคประเทศเดยว 700 ลานเหรยญสหรฐ

จนบอกวาอเมรกาพยายามจะยดเยยดระบบใหทกประเทศ เพราะคดวาระบบของอเมรกาดทสด อเมรกา

เมอเรว ๆ นฉลองครสมาสตครบ 250 ป จนบอกวาวฒนธรรมของจนมอาย 5,000 ป ของอเมรกาแค 250 ป เหน

หรอยงตางคนตางมอง อเมรกาบอกวารฐบาลเปนสงทจ าเปนมาก ภาษาองกฤษจะใชค าวาเปน Necessary Evil

แตจนบอกวารฐบาลเปน Necessary Good เปนของดเพราะวารฐบาลเปนเสาหลกทจะจดระเบยบการปกครอง

แตอเมรกายดหลกเรองเสรภาพและการถวงดลอ านาจ การเมองจงวนวาย และประเทศไหนถาไมมวฒนธรรมท

ถาวร อยางเชนประเทศโลกท 3 ทงหลายมกยงเหยง เพราะฉะนนจนกบสหรฐจงมองระบบการเมองเรยกวาตรงกน

ขาม จนตองการใหรฐบาลนง และกท าหนาทบรหารประเทศ รวมทงวางแผนพฒนาเศรษฐกจ มองวารฐบาลเปน

เรองทด ไมไดเปนสงทเลวรายในมมมองของตะวนตกถงขนาดตองใหประชาชนมาถวงดลกน ใหพรรคตาง ๆ มา

ถวงดลอ านาจกน จะเหนวาแคเรองนอยางเดยว จนกยงไมเหนดวยกบมมมองของสหรฐ

ประการทสองวฒนธรรมของจนไมไดยกยองปจเจกชนเหมอนสหรฐ อเมรกาบอก วาปจเจกชน

(Individual) ตองมเสรภาพ จนบอกไมใช ตองดสงคมเปนสวนใหญ เมออเมรการวยกรวยอยคนเดยว รวยอยไมก

คนทเปน Billionaire เศรษฐโลก แตคนอเมรกสวนใหญกมกนมใช แตจนคดวาตองชวยคนสวนใหญ มมมองท

ตรงกนขามระหวางจนกบสหรฐ และจนกมองเหนวาระเบยบทด สจนผงยงตองกลบยดหลกขงจอ เพราะขงจอสอน

หลกในเรองของความสมพนธ 5 ระดบ อยางเชน ขาราชการจะตองซอสตยภกดตอผน า บตรกตองกตญญตอบดา

มารดา สามภรรยากตองเคารพกน พนองกตองสามคค เพอนกบเพอนกตองซอสตย จนกมองวาแบบนถกตองกวา

การทมองวาทกคนมเสรภาพ เพราะฉะนนจะเหนไดวาการจดระเบยบสงคมกไมเหมอนกนแลว

นอกจากน จะเหนไดวาสหรฐหลงจากเปนมหาอ านาจโลกหลงสงครามโลก จดระเบยบทกอยางเลยโดยใช

กฎระเบยบของสหรฐ และกฎหมาย กฎระเบยบเหลานจะไมเคยเชญจนมารวมก าหนดเลย สหรฐก าหนดเอง

ทงหมดและบอกวานดทสด ตองท าตามน แลวจะยดเยยดใหจนยอมรบ จนนนนกวชาการบอกวาเปน

นกปฏบต เขาใจ ค านงถงขอเทจจรงและแนวทางปฏบตได ไมเหมอนสหรฐ สหรฐจะตองท าแบบน จะตองใช

กฎหมายน ถาไมท ากมกเขาแทรกแซง จนมองวาทกอยางตองใหมพฒนาการ คอย ๆ ท าไปเรอย ๆ จาก

ประวตศาสตรจน 5,000 ป จนมองเหนสงเหลานดวาหลาย ๆ อยางจะเรงรดไมได เพราะฉะนนแลวจะมองสงท

อเมรกากบจนเหมอนกนอยางหนงคออเมรกาคดวาอารยธรรมของอเมรกาดทสด สงทสด จนกบอกวาอารยธรรม

ของจนกดทสดเชนกน เพราะฉะนน เรองนยงเปนประเดนทขดแยงกนอย โดยเฉพาะอยางยงผน าจนทกยคกบอกวา

59

จนไมคดวาอารยธรรมของอเมรกาจะด ไมคดวาอเมรกาควรจะยดเยยดใหทกประเทศจะตองยอมรบวฒนธรรมของ

อเมรกา จนกมวฒนธรรม 5,000 ป เพราะฉะนนนคอสงทจนวจารณมาตลอดวาระบบประชาธปไตยกอใหเกดความ

วนวาย ในขณะทระบบของจนตองการสรางระเบยบ โดยมรฐบาลเปนผน า ผวางแผนเพอประโยชนของคนสวน

ใหญไมใชคนสวนนอยแบบอเมรกา จนสามารถชวย 700 ลานคนใหพนจากความยากจนได เพราะฉะนนจนจงให

ความส าคญกบรฐบาลกลาง จะตองมความเขมแขง จะตองมความสามารถในการจดระเบยบ ท าใหประชาชนอยดม

สขโดยมรฐบาลเปนศนยกลางทางเศรษฐกจ การเมอง สงคม ทศนคตนตรงกนขามกบสหรฐทบอกวาประชาธปไตย

ดทสด อนนคอความแตกตางกนอยางสดขว

นอกจากน จนยงมองอกวาความชอบธรรมของรฐบาล ไมใชอยทเรองการการถวงดลอ านาจหรอเป น

ประชาธปไตย แตอยทการบรหารจดการ (Performance) จะบอกวารฐบาลจนดไมดใหดรฐบาลจนมประสทธภาพ

ใ น ก า ร บ ร ห า ร แ ค ไ ห น เ ป น ต ว ช ว ด Performance แ ล ว 40 ป ท ผ า น ม า ร ฐ บ า ล จ น เ ป น อ ย า ง ไ ร

ทกคนยอมรบและอยากเลยนแบบจน ขอขยายความเพมเตม จะเหนวาตงแตสมยเตงเสยวผงเปนตนมา จนกมการ

ปฏรประบบการเมอง ความสมพนธระหวางพรรคและขาราชการกบสมาชกพรรคไดมการปฏรปไปมาก ทาง

ตะวนตกสงสยวาคอมมวนสตจนพฒนาเศรษฐกจไดอยางไร ตองไปอานหนงสออกหลายเลมซงวเคราะหวาจนมการ

ปฏรปทท าใหระบบราชการของจนมประสทธภาพแขงขนกบตะวนตกได ความสมพนธระหวางพรรคกบระบบ

ขาราชการมเสรภาพและการแขงขน มการใชความร มการเสนอนโยบายตาง ๆ มากมาย จงท าใหจนเจรญ จน

ปฏรประบบของเขาตลอดเวลา และกค านงถงรปแบบการปฏรปทเหมาะสม ทเปนสงคมนยม เขาจงใชค าวา สงคม

นยมทมเอกลกษณเปนของชาวจน ไมไดน าแบบมาจาก Lenin หรอ Stalin แตวาเปนเอกลกษณทจนพฒนาเอง

เ พ ร า ะฉะน น จ น จ ง มอ ง ว า สห ร ฐ ม ก มอ งตน เ อ ง ว า เ ป น ผ น า ก า ร เ ผ ยแ พร ใ นก า ร เปล ย น ร ะบ บ

การปกครองทวโลก แตจนบอกจนจะไมแทรกแซง แตคดวาทกประเทศนาจะมความเขาใจและปฏรปการเมองของ

ตวเองใหดทสดได เพราะฉะนนจะเหนวาทงสองประเทศมองการเมองและมองกฎหมายระหวางประเทศแตกตาง

กน โดยเฉพาะอยางยงจะเหนวาจนมองวาจนเปนนกปฏบต ยกตวอยางปญหาเลก ๆ ทแกได มการพดกนมากถง

เรอง South China Sea เรอง Senkaku แมกระทงเรองปญหาไตหวน จนรวาปญหาเหลานแกไมไดในฉบพลน

เพราะฉะนนผน าจนจงบอกวาเรองเหลานหยดไวกอน ชะลอไวกอน นคอแนวคดแบบจน เพราะฉะนนการ

ทจนคอย ๆ เจรจา ใหมสนตภาพ คยกนกอนแลวรวมมอกนทางเศรฐกจ สงคมกอน ไมไดหมายความวาจนยอมรบ

แนวคดเรองกฎหมายของประเทศเอเชยตะวนออกเฉยงใต กฎหมายตะวนตก แบบอเมรกา จนขอใหชะลอไวกอน

จนเปนนกปฏบต เพราะฉะนนจะเหนวาสหรฐกบจนขดแยงกนในหลายประเดนท าใหเกรงกนวาจะน าไปสสงคราม

แตถามองในแงน ไมนาจะเกดความขดแยง เพราะจนคดวาถาจะไมชนะ จะชะลอ จะเจรจา หรอหยดไวกอน

60

เพราะฉะนนจนกบสหรฐและหลาย ๆ ประเทศในอาเซยนจะหยดปญหาอะไรทแกยากไวกอน และอะไรทรวมมอ

กนไดกรวมมอกนกอน เพราะฉะนนนคอแนวคดระหวางสหรฐกบจนทไมเหมอนกนเลย

นอกจากเรองของแนวความคดทจนกบสหรฐแตกตางกนแลว กจะเหลอเรองใหญ ๆ จะเหนวานกวชาการ

ทงของจนและสหรฐยอมรบวาผน าจนเปนผน าทมเหตผล เพราะฉะนนจนจะมความยดหยนในการแกไขปญหาตาง

ๆ โดยเฉพาะอยางยงอยางเมอสหรฐยงมความเหนอกวาทางทหารตอจน แนนอนจนไมไดตองการมความเหนอกวา

ทางทหารตอสหรฐ ดงนนจนจะยดหยนและกหลกเลยงการท าสงครามกบสหรฐ แตกไมไดหมายความวายอมรบ

จนยงไมไดยอมรบวาไตหวนเปนเอกราช จนยงไมยอมรบการละเมดอธปไตยในเขตอธปไตยใน South China Sea

นคอแนวคดของจน เพราะฉะนนอะไรทจนคดวารอไดจนกรอ และทส าคญทสดจนจะมองเรองนโยบายตางประเทศ

และความสมพนธวาเกยวพนธกบมตหลาย ๆ อยาง ไมใชเรองใดเรองหนงทเปนเอกลกษณ จนมองวาทกอยางเปน

เรองการเมองระหวางประเทศ เปนเรองนโยบายตางประเทศพวพนกนหมดทางเศรษฐกจ การเมอง และสงคม

เพราะฉะนนจะตองเขาใจความสมพนธหลายมตในนโยบายตางประเทศ เพราะฉะนนผน าจนมองวาสงครามเปน

เรองของจตวทยาและการเมอง การไปอานต าราพชยสงครามของซนวของจนจะเขาใจมากขน นกยทธศาสตรตอง

ไปอานซนวคนละ 10 เทยว 10 รอบ เพอจะใหเขาใจซนว เพราะฉะนนจนบอกวาสงครามเปนเรองของจตวทยา

มากกวาเรองของการเมอง เพราะเปนเรองของการมองปญหาหรอการตความสถานการณ (Perception) ซงบอก

วา Perception ในการทมองและคดวาเปนจรง กอาจจะท าใหกลายเปนจรงขนมาได

แตตองเขาใจกอนวานนเปนมมมองของเราแตฝายเดยวทเราคดวาเปนจรง เพราะฉะนนจนกพยายามจะ

แยกวา เวลาจะวเคราะหสถานการณความขดแยง อะไรตออะไรตาง ๆ จะตองมองใหมนลกซงวาอะไรคอ

ขอเทจจรง อะไรคอสงทมนเปนมมมองของแตละฝาย เพราะฉะนนกจะเหนวานเปนมมมองของจน เพราะฉะนนจะ

เหนวาจนถาไมจ าเปนจะไมปะทะ ถาไมจ าเปนจะไมท าสงคราม หรอท าสงครามกท าสงครามเลก ๆ เพราะจนไม

เชอในการท าสงครามใหญครงเดยว แตจนบอกวาอาจจะท าสงครามเลก ๆ กได อยางเชน จนกเคยปะทะกบรสเซย

รบกบเวยดนามเรองชายแดน รบกบอนเดยเรองชายแดนมาแลว จะเหนวามปญหาของจนอยางหนงทท าใหหลาย

คนเขาใจผด เสนเขตแดนจนทงหมดในปจจบนใครเปนผก าหนด ใครเปนผเขยน ประเทศจกรวรรดนยมตะวนตก

เปนผเขยน เพราะวาองกฤษไดอนเดย รวมทงพมา เปนอาณานคมองกฤษกลากเสนพรมแดนเองหมดเลย คอ

เหตผลทจนไมไดลงนามรบรอง รสเซยสมยจกรวรรดกลากเสนเองหมด จนออนแอท าอะไรไมได เพราะฉะนน

พรมแดนจนทตดตอกบ 14 ประเทศ ลวนแตเปนพรมแดนทจนอดอดมาก เพราะลากขนโดยประเทศจกรวรรดนยม

ตะวนตก ลากโดยมหาอ านาจตะวนตกทใชก าลงมาบบจน เพราะฉะนนจนกเลยตองทน แตถาทนไมไดจรง ๆ กตอง

61

รบเพอจะเตอนใหรวาตรงนยงไมจบ นคอแนวคดของผน าจน เพราะฉะนนผน าจนจะไมชอบท าสงครามใหญครง

เดยว แตอาจจะท าสงครามเลก ๆ เพอจะเตอนวาสงเหลานยงตกลงกนไมไดเพราะไมยตธรรม

เพราะฉะนนนกวชาการหลายคนกเปรยบยทธศาสตรของจนกบสหรฐวา สหรฐเดนเกมสแบบหมากรก จน

เดมเกมสแบบหมากลอม คอย ๆ ลอม ซงเปนยทธศาสตรทตรงกนขามกนเลย จนเลนหมากลอมเพราะจนรอเวลา

จนเดนหมากหลาย ๆ เทยว แตสหรฐเดนเกมแบบไวรกกนเลย เพราะฉะนนจงคดวาเราไมไดกลววาจนจะท า

สงครามกบสหรฐงาย ๆ แตในขณะเดยวกนถาสหรฐใชก าลงทหาร จนกตองใชก าลงทหารเพอปกปองผลประโยชน

แตปกปองในระดบทปองกนตวเอง ยกตวอยางเชนสหรฐมนวเคลยรแลวทงลงฮโรชมา นางาซาก ชนะสงครามตอ

ญ ป น ใ น ส ง ค ร า ม โ ล ก ค ร ง ท 2 ใ น ป 194 9 ร ส เ ซ ย ก ม อ า ว ธ น ว เ ค ล ย ร บ า ง แ ล ว จ น ก ม บ า ง ใ น

ป 1964 แตจนประกาศทนทวาจนจะไมเปนชาตทใชอาวธนวเคลยรกอน นนหมายถงจนจะใชนวเคลยรเพอ

การปองกนตนเองเทานน แตสหรฐไมเคยประกาศเชนนน รสเซยกไมไดประกาศดวยเชนกน เพราฉะนนจนพฒนา

อาวธนวเคลยรเพอปองปรามการโจมตของสหรฐหรอประเทศศตรอน ๆ โดยประกาศออกไปเลยวาจนจะไมใช

อาวณนวเคลยรกอน แตถามการใชกอนจนจะตอบโต แตจนจะไมใชนวเคลยรไปขมขประเทศอน เพราะฉะนนจน

ตองเสรมสรางก าลงกองทพ เพราะประเทศเลก ๆ อาจจะเอาเปรยบจนได จนกตองพฒนากองทพเพอสรางอ านาจ

ตอรอง ทเปนแนวคดของจน เพราะฉะนนจะเหนโดยทวไปวาจนจะใชก าลงทหารเปนเครองมอสดทายจรง ๆ สวน

ใหญจะใชเศรษฐกจและนโยบายทางการทต เพราะนกเกดมาจากวฒนธรรม 5,000 ปจรง ๆ ซงแตกตางจากสหรฐ

เพราะฉะนนถาเขาใจหรอมองจนในแงมมเหลาน กอาจจะสบายใจขนวาจนคงไมท าสงครามกบสหรฐในปหนา

แนนอน ไมวาสหรฐจะยวย จะกดดน กไมมทาง

จะเหนวาจนตอบโตนโยบายของประธานาธบด โดนลด ทรมป ของสหรฐอยางไร จนตอบโตโดย

การสรางพนธมตรกบกลมภมภาค อยางเชนกลม BRICS กลมเซยงไฮ (SCO) ซงกลมเหลานกมก าลงมากขนเรอย ๆ

และแนนอนทสด จนตอนนมความสมพนธแนบแนนกบรสเซย รสเซยกบอเมรกามนวเคลยรประมาณ 8,000 ลก

เทา ๆ กน เพราะฉะนนจนจงไมกลวสหรฐ เพราะวาถวงดลกนอย และจนกพยายามจะสรางนโยบาย One Belt

One Road จนกไมอยากเอาเปรยบประเทศอน ๆ ทบอกกนวามการเอาเปรยบอะไรตออะไร เพราะจนตองการจะ

สราง แตถาไมมเงนกกไมสามารถสรางได เมอจนใหเงนก ประเทศตะวนตกกจะกลาวหาวานคอเลหเหลยมของจนท

จะท าใหประเทศเลกเปนหนจน เปนกบดกของหน (Debt Trap) แลวจนกจะบบขอเชา 99 ป อะไรอยางนน นคอ

การมองในแงลบ แตในแงของจนประเทศเหลานไมมเงนจะสรางเพราะฉะนนจนตองใหก โดยตงธนาคาร AIIB ใหก

แลวกตงกองทน One Belt One Road ขนมาชวยเหลอดวย เพอทจะใหประเทศเลกสราง แตประเทศตะวนตก

บอกวานคอเลหเหลยมของจนทจะท าใหประเทศเลกตดกบดกของการเปนหน และประเทศเลกอยภายใตอทธพล

62

จน ดงนนจะเหนวาจนกบตะวนตกสกนในเรองของการโฆษณาชวนเชอ เพราะฉะนนโดยสรปกจะเหนวาจนเองกไม

ยอม

จนรสกวาผน าจนมหนาททจะตองพฒนาเศรษฐกจของจนดวยวธการตาง ๆ อยางนโยบาย One Belt

One Road กเปนวธการทจนจะไดทงตลาด ไดทงทรพยากร ในขณะเดยวกนกยงท าใหประเทศเหลานม

ความรวมมอใกลชดกนกบจน อยางยโรปเองกเหนดวย เพราะยโรปกเหนความจ าเปนวายโรปจะตองเขามารวมมอ

กบจน เพอทบรษทของยโรปจะไดเขามามสวนรวมในโครงการน ไมใชปลอยใหจนครอบง า แตสหรฐกบอนเดย

รวมทงญปนมองตรงขามมองวาจะไมรวมมอ เพราะไมตองการเหนจนมอทธพลเพมมากขนและมความมนคงมาก

ขนในอนาคตจงตอตาน อนนกเปนมมมองทแตกตางระหวางจนกบอนเดย สหรฐแลวกญปนดวย เพราะฉะนนจะ

เหนวาเกดการแขงขนหรอการเผชญกน จนรอได จนไมไดเรงรด จนวางแผนไปและกพยายามจะท า จนพยายามจะ

ท าไปเรอย ๆ ในสงทจนคดวาเปนความชอบธรรมของจน จนมหลกการมแนวคดมระบบของตวเอง และกพยายาม

จะรวมมอกบประเทศในภมภาคตาง ๆ และกพยายามทจะเปนมตร จนพยายามจะพดตลอดเวลาวาความรวมมอน

เปน Win-Win ไมใชการครอบง า เปนผลประโยชนรวมกน ไมใชการเอารดเอาเปรยบแบบตะวนตก

จะเหนวาประเทศในเอเชยและแอฟรกาในศตวรรษท 16-20 ในชวงอดต 400 ปทผานมาเปนอยางไร

ประเทศตะวนตกมาลาอาณานคมและปลนสะดมทรพยากร ประเทศดอยพฒนาในเอเชย แอฟรกาและ

ลาตนอเมรกาเกอบทงหมดเปนอาณานคมประเทศจกรวรรดนยมตะวนตก ฟลปปนสเปนอาณานคมของสเปน 350

ป แลวมาเปนอาณานคมของอเมรกาอก 50 ป อนเดยเปนอาณานคมขององกฤษ 300 ป มาเลเซยเปนอาณานคม

ของ อ งกฤษ 300 ป อน โดน เ ซ ย เป นอาณานคมของ เน เธอร แลนด 400 ป ส วนประ เทศไทยเปน

ประเทศเดยวทรอดพนจากการตกเปนอาณานคมขององกฤษหรอฝรงเศสดวยการด าเนนนโยบายทางการทตทชาญ

ฉลาดของผน าไทยในรชกาลท 4-5 แตสวนแอฟรกาทงหมดถกฉกออกเปนชน ๆ โดยตะวนตก ตอนนตะวนตกทง

แอฟรกาไปหมดแลว ใครไปชวยแอฟรกา มแตจนไปสรางรถไฟ สงแพทยสงความชวยเหลอเขาไป ใหเงนกกบโรง

การตาง ๆ เพราะประเทศเหลานยากจนเพราะตอนนสงครามเยนยตแลวไมมการแขงขนกนระหวางสหรฐกบรสเซย

อกแลว เพราะฉะนนเงนชวยเหลอทเคยไดถกตดหมด เพราะไมมความจ าเปน จนจงสามารถชกชวนใหประเทศ

เหลานหนมารวมมอกบจนได เพราะฉะนนจะเหนวาจนและประเทศแอฟรกา 30 กวาประเทศเขาประชมกบจน น

คอวธทจนผกมตร นคอวธการของจนทคอย ๆ ใช Soft Power

แตในขณะเดยวกนกตองสรางอ านาจปองกน เพราะจะเหนวาทรมปท าอะไร ความททรมปตองการสกดกน

จน ทรมปไดประกาศกอตง Space Force คอกองก าลงอวกาศเมอตนเดอนนเอง เพอทจะดแลจดยทธศาสตร

ปองกนการโจรกรรมหรอการรบกวนทางเสยง จะเหนวาสหรฐท าทกอย างทจะปองกนหรอขดขวางไมใหสหรฐ

63

เสยเปรยบหรอไมใหศตรไดเปรยบแตการกอตง Space Force ของอเมรกาเปนการละเมดกฎหมายระหวาง

ประเทศทมใหประเทศใดตงอาวธในอวกาศหรอดนแดนใด ๆ ในอวกาศ ในขณะทอเมรกาไมเคารพกฎหมาย

ระหวางประเทศดงกลาว ในขณะเดยวกนอเมรกากบอกใหประเทศตาง ๆ เคารพกฎหมายระหวางประเทศ แต

สหรฐไมเคารพกฎหมายระหวางประเทศเลย ในสงครามเยนมการแขงขนกนแบบนระหวางอเมรกากบรสเซย ใน

ทสดทงสองฝายมองวาอยาท าเลย เพราะการทน าอะไรไปตดตงทอวกาศ หรอบนดวงจนทร จะท าใหเพมการ

แขงขน แลวใครไดเปรยบ ใครเสยเปรยบ ไมมใครไดทงค เปนการสญเงนเปลา และอาจท าใหเกดอนตรายขน

เพราะฉะนนอเมรกากบรสเซยจงตองมกฎหมายเรองการหามใชอวกาศเพอการสงคราม แตประธานาธบดทรมปไม

สนใจ มการจดตง Space Force ขนมาแลว เพราะฉะนนจะเหนวาความขดแยงทจะเกดขนเกดจากอยางเดยวกคอ

เกดจากทาทของสหรฐ สหรฐไมตองการเหนจนเจรญเตบโตแลวแซงสหรฐ เพราะอเมรกาจะสญเสยการเปน

ประเทศทมอ านาจสงสดของโลก อนนคดวาเปนสงทส าคญทสด แลวกหวงวาจนจะมทางเลอกไมตองปะทะหร อ

เผชญหนากบสหรฐ

ผศ.ดร.อครพงษ ค าคณ: ขอบพระคณอาจารยดร.สรชยมากครบ ฟงเพลนเลยนะครบ เตมอมมาก ฟง

แลวผมรสกกลว ๆ กลา ๆ แลวนะครบตอนน อาจารยเตอนเรานะครบวาตอนนจนเขาคดอะไรอย อาจารย ดร.

ประภสสรครบ แลวอเมรกาเราจะท าอยางไรครบ จนเขาไปไกลมาก สก 40 นาทตอไปนอาจารยจะมองวาสงทจน

ท าเปนอยางไร ขอเสยงปรบมอใหกบดร.ประภสสรดวยครบ

ศ.ดร.ประภสสร เทพชาตร: อยางทผมไดเกรนไวในตอนแรกนะครบวา รอบแรกผมจะพดเรองภาพใหญ

วาสหรฐกบจน อาเซยนเปนอยางไร ขดแยงกนตรงไหนอยางไร พอมาถงรอบ 2 กจะมาก าหนดวาแลวตกลงไทยจะ

ท าอยางไร จะวางตวอยางไร อาเซยนควรจะวางตวอยางไร ทามกลางความขดแยงระหวางมหาอ านาจโดยเฉพาะ

อยางยงระหวางจนกบสหรฐ ผมกจะมาขยายความตรงน กอนอนขอเนนในเรองของสจธรรมอนหน งใน

ความสมพนธระหวางประเทศนะครบ นนกคอค าวา “B ig powers always behave like big powers.”

มหาอ านาจกจะมพฤตกรรมเหมอนมหาอ านาจ ไมวาจะเปนจนเปนสหรฐเหมอนกนหมด มหาอ านาจตองการ

อ านาจ ตองการครอบง า ตองการเปนเจา ครองภมภาค ตองการผลประโยชนเหมอนกนทกประเทศ ไมคดวาจนจะ

แตกตางจากสหรฐ เพราะฉะนนอนนกจะมนยตอไทยกบอาเซยนวาจะตองตระหนกใหดวาจนกตองการ

ผลประโยชนของจน สหรฐอเมรกากตองการผลประโยชนของสหรฐ เพราะฉะนนไทยจะวางตวอยางไร ตอนน

64

ขดแยงกนเรองผลประโยชน จนกใหญ อเมรกากใหญอยแลว จนกใหญขนมาแขงกบอเมรกากเลยขดแยงกนกเรอง

ผลประโยชน มหาอ านาจขดแยงกนอยางทอาจารยสรชยพดอาจจะเลยเถดไปถงขนเกดสงคราม ตางคนตางอยาก

ใหญตามพฤตกรรมของการเปนมหาอ านาจ อยากใหญ อยากครองโลก เมอเปนเชนนไทยเราจะตองวางตวอยางไร

ผมมสตรอย 8 สตรนะครบ

1. เราตองเปนตวของเราเอง เราอยาไปเขากบใครมากเกนไป เราอยาเปนเขากบอเมรกา เราอยาไปเขากบจน

2. อยาไปพงใครมากเกนไป อยาไปพงจนมากเกนไป อยาไปพงสหรฐมากเกนไป อยาไปพงญปนมากเกนไป

3. ตองเปนมตรกบทกประเทศ มความสมพนธทดกบทกประเทศ กบจนเรากตองด กบสหรฐเรากตองด กบ

ญปนเรากตองด กบรสเซยเรากตองด

4. ตองถวงดล ไทยอาจจะไมกลาเลนเกมถวงดลอ านาจแบบเปดเผย กอาจจะแอบ ๆ ถวงดลกได เพราะถา

เราถวงดลชดเจนจนจะโกรธเรา อเมรกาจะโกรธเรา เรากแอบ ๆ ถวงดล

5. “ลไปตามลม” สมยจกรวรรดนยมตะวนตก องกฤษจะมายดไทย ฝรงเศสจะมายดไทย เรากใชการทต “ก

ลไปตามลม” เราไมไปทะเลาะกบองกฤษ เราไมไปทะเลาะกบฝรงเศส เราประนประนอมองกฤษ เรา

ประนประนอมฝรงเศส เราลตามลม อนนตองใชตอไป อนนคอความแหลมคมของการทตไทยทเราใชมา

หลายป

6. อยาไปมปญหากบประเทศอน อยาไปทะเลาะกบจน อยาไปทะเลาะกบสหรฐ

7. อยาใหใครมาครอบง าเรา อยาใหใครมาครอบง าไทย อยาใหใครมาครอบง าภมภาค อยาใหจนมาครอบง า

ภมภาค

8. อยาไวใจใคร ผมคดวามหาอ านาจไมวาประเทศไหนกไวใจไมได เพราะจะเขามาหาผลประโยชนทงนน

การเมองระหวางประเทศเปนเรองของผลประโยชนลวน ๆ ไมมมตรแทและศตรถาวร ไมมเพอนแทใน

ความสมพนธระหวางประเทศ จนกบไทยจะบอกวาเราเปนพนองกน อะไรตออะไร อนนกพดกนไป แตใน

ทสดกเรองของผลประโยชนนะครบ

จาก 8 ขอนผมกขอน าไปสยทธศาสตร จากประเดนตาง ๆ เหลานด าเนนยทธศาสตรอยางไร มาเรมดวย

ยทธศาสตรดานความมนคง ผมคดวาจากทพดมาแลว 8 ประเดน อนนนส าคญ อนนนเปนหวใจ ทนผมจะแปลงมา

เป น เ ร อ ง ของน โ ยบายต า งป ระ เทศ อนแรกผม ใช ค า ว า Omni-Directional Diplomacy เ ร าต อ ง ม

การทตรอบทศทาง อนนผมใชในแงของทงไทยทงอาเซยนกคลาย ๆ กน เรามทศทางเดยวกนได ไทยกเดน

แบบน อาเซยนกเดนแบบนเหมอนกน ไทยมการทตรอบทศทาง อาเซยนกตองมการทตรอบทศทาง เราตองม

65

ปฏสมพนธกบทวทกทศทกทาง กบเพอนบานเรากตองด กบอาเซยนเรากตองด กบจนกตองด เราจะตองม

เปาหมายในการด าเนนความสมพนธดานการทต

แมวามหาอ านาจจะขดแยงกน มหาอ านาจพยายามจะมาครอบง า แตไทยเรากตองมจดยนของเรา ตองม

เปาหมายของเรา เปาหมายของเราทมมานานหลาย 10 ปแลวคอเราอยากจะเปนศนยกลางของอาเซยน เรา

อยากจะเปนศนยกลางของเอเชยตะวนออกเฉยงใต โดยเฉพาะอยางยงเราอยากจะเปนศนยกลางของแผนดนใหญ

เอเชยตะวนออกเฉยงใต จากแผนทนกจะเหนไดวาไทย ยทธศาสตรเรากคอเราอยตรงกลาง มประเทศเพอนบาน ม

อาเซยน มเอเชย เรากตองมนโยบายในการกระชบความสมพนธกบประเทศเพอนบาน ขยายวงออกไป วงท 2 ก

เปนอาเซยน วงท 3 กเปนเอเชย วงนอกสดกเปนมหาอ านาจตาง ๆ กบสหรฐกบยโรป อกอนทคลายจะเปน Grand

Strategy ของเราในระยะยาวกคอค าวา “Middle Power” ยทธศาสตรในอก 20 ปขางหนาของไทยเราจะเปน

ประเทศร ารวย นคอเปาหมายของเรา ตอนนม GDP อยประมาณ 6,000-7,000 เหรยญตอคนตอป เกณฑของ

ธนาคารแหงประเทศไทยในการทจะเปนประเทศร ารวยตองม GDP เกน 13,000 เหรยญตอคนตอป เพราะฉะนน

เรายงขาดอกเยอะ ถาเราตงเปาหมายวาเราจะเปนประเทศร ารวยภายใน 20 ป เราจะตองมอตราการเจรญเตบโต

ทางเศรษฐกจสงตอเนองไมต ากวา 5% ตอป ซงเรายงท าไมได ปนกอาจจะเกอบ ๆ 5% แตยงไมถง เพราะฉะนน

ภายใน 20 ปเรากอาจจะยงไมเปนประเทศร ารวย แตกกง ๆ แลว

ดวยสภาพทเราจะเปนประเทศร ารวยภายใน 20 ป แลวสถานะของเราในเวทโลกเราจะเปนอะไร เราจะ

เปน “Small Power” ผมคดวาเรานาจะมองอะไรทมากกวานน นอกจากเปนประเทศทเลก ๆ จน ๆ เราควร

จะตองมความฝนของเรา เราไมอยากจะเปนประเทศเลก ๆ จน ๆ นะครบ เราจะเปนประเทศทร ารวย

ไมจน และกไมเลก แตเราไมสามารถเปนมหาอ านาจได อ านาจเราไมพอ เราเปน “Big Power” ไมได เพราะฉะนน

ระหวาง “Big Power” กบ “Small Power” กคอ “Middle Power” เราเปนประเทศทมอ านาจขนาดกลางได

ตวอยางประเทศทเปน Middle Power เชน เกาหลใต ออสเตรเลย แคนาดา ฝรงเศส อตาล องกฤษ เราจะเหน

เปาหมายของเราในระยะยาว 20 ป และอาจจะเปนเปาหมายของอาเซยนดวยในอก 20 ปขางหนาวาอาเซยนจะ

เปน “Middle Power”

ในเวทระหวางประเทศ การทเราจะเปน “Middle Power” การทอาเซยนจะมบทบาทมากขน การทไทย

จะมบทบาทมากขน เราจะตองวางเกมยทธศาสตรกบมหาอ านาจทแหลมคม หนไมพน 2 ค านในยทศาสตรของ

มหาอ านาจไมวากบจนหรอกบสหรฐกคอ Balancing กบ Engagement กคอเราจะตองปฏสมพนธกบจน เรา

จะตองปฏสมพนธกบสหรฐ แตในขณะเดยวกนเรากตองถวงดล ผมวเคราะหไปแลวในตอนตนเกยวกบ

4 ตวแบบนทจะเปนเรองของอนาคตของระบบความสมพนธระหวางประเทศในภมภาคน แบบท 1 อเมรกาครอง

66

ความเปนผน า แบบท 2 จนครองความเปนผน า แบบท 3 อาเซยนเปนแกนกลาง แบบท 4 ระบบหลายขวอ านาจ

ถามวาไทยกบอาเซยนควรจะสนบสนน Scenario ไหน ค าตอบกคอเราควรจะสนบสนน Scenario ท 3 กคอ

พยายามจะผลกดนอาเซยนใหเปนแกนกลางของสถาปตยกรรมในภมภาค สองกคอ Scenario ท 4 Multipolar

System ถาเราไมสามารถจะท าใหอาเซยนเปนแกนกลางได เรากตองเลนเกมในหลายขวอ านาจในภมภาคใหได

อยางมประสทธภาพ แลวก Scenario อเมรกาเปนผน ากบจนเปนผน า เรายงไมตองการเหน ผลประโยชนของไทย

คอถาอาเซยนเดนขนมาจะไดประโยชน ไมใชจน ไมใชสหรฐ แตวาในขณะทจนกยงใหญอย อเมรกากยงใหญ เราก

ตองมยทธศาสตรเรากตอง Balance ตอง Engage ไปเรอย ๆ

แตขณะเดยวกนเราตองมเปาหมายใหอาเซยนเปนแกน ทนอาเซยนจะเปนแกนเราตองท าอะไรบางทจะท า

ใหอาเซยนเปนแกนกลางของสถาปตยกรรมความมนคงในภมภาค ตามทอาจารยนภดลบอกวา อาเซยนยงตอง

ด าเนนการอกมาก การทอาเซยนจะเปนแกนกลางของระบบได เปนศนยกลางของระบบ หรอทเราเรยกวา

“ASEAN Centrality” การทจะเปน Core เปนแกนกลางตองมความรวมมอทเขมขนแลวกตองเขมแขง ตองม

เอกภาพ อาเซยนมเอกภาพไหม อาเซยนเขมแขงไหม อาเซยนมความรวมมอทเขมขนไหม ค าตอบกคอวายง

อาเซยนไมมเอกภาพ ประชาคมอาเซยนยงไมส าเรจ อาเซยนยงไมเขมแขง อนนอาจารยนภดลกไดกลาวถงไปแลว

วาปญหาใหญของอาเซยนกคอความแตกแยก อาเซยนแตกแยกเพราะยงไมรวมมอกนจรง เรายงไมไดเปน

ประชาคมอยางแทจรง แตกแยกเพราะวามหาอ านาจตองการใหแตกแยก อยาลมนะครบวายทธศาสตรท

มหาอ านาจใชกนมาหลายพนปในการทจะปกครองประเทศเลก ๆ กคอยทธศาสตรแบงแยกและปกครอง “Divide

and Conquer” ปจจบนมหาอ านาจกยงใชยทธศาสตรนอย อยาใหอาเซยนรวมกนตด อยาใหอาเซยนมเอกภาพ

ผมคดวาทงจนและสหรฐอเมรกากด าเนนยทธศาสตรนกบอาเซยน เพราะฉะนนค าถามกคอวาแลวเราจะท าอยางไร

ทจะท าใหอาเซยนมความสามคคกน ไมแตกแยก ผมมองวาการทจะท าใหอาเซยนมเอกภาพและสามารถทจะมพลง

ทเขมแขง มอ านาจตอรองทจะไปสกบมหาอ านาจอยางสหรฐกบจนได คอ

1. เราจะตองรบพฒนาเรองของอตลกษณรวมจะตองมความรสกวาเปนพวกเดยวกน ตอนน 600 ลานคน

ในอาเซยนยงไมรสกวาเปนพวกเดยวกน เรากรสกวาเราเปนคนไทย แตพอบอกวาเราเปนคนอาเซยนไหม เร ากยง

ไมมความรสกนน ไมมอตลกษณรวม อนนกเลยท าใหอาเซยนออนแอ อตลกษณรวม ผลประโยชนรวมกน ตราบใด

กตามถา 10 ประเทศเหนวามผลประโยชนรวมกนในการทเราจะไปมยทธศาสตรอะไรกบมหาอ านาจ กจะเขมแขง

เหมอนอยางอาเซยนเคยมผลประโยชนรวมกนในการตอตานเวยดนามทยดกมพชา หลงจากอาเซยนประสบ

ความส าเรจในสงครามเยน กตองมผลประโยชนรวมกนในการทจะจดการกบปญหานกท าใหอาเซยนมเอกภาพ

สามารถจะมจดยดรวมกนได แตตอนนทพอพดถงเรองทะเลจนใตกวงแตก เพราะแตละประเทศมองผลประโยชน

67

ไมตรงกน บางประเทศอยางเชนกมพชาไมไดมสวนไดสวนเสยกบทะเลจนใตเลย ในขณะทฟลปปนส เวยดนาม

เกยวของเตม ๆ ฟลปปนสกบเวยดนามกตองการผลกดนอาเซยนใหไปพดคยกบจน แตกมพชาไมตองการ

ผลประโยชนไมตรงกน ผลประโยชนไมรวมกนกวงแตก ตกลงกนไมได อยางน เปนตน ตองมยทธศาสตรรวมกน

ตองมการเรงพฒนาในเรองของการเตรยมประชาคม ในทสดกจะตองท าอยางไรทจะใหอาเซยน 600 ลานคน รสก

ในค า ๆ น ค าทใชมากนตงแตสมยโบราณทเปนส านวนไทยกคอวา “รวมกนเราอย แยกกนเราตาย” ถาทกประเทศ

ในอาเซยนตระหนกถงค า ๆ น กจะมพลงท าใหอาเซยนมารวมกน อนนกเปนในเรองของวงแรกนะครบ

2. กคอ ASEAN+1 ตรงนกเปนโจทยส าคญวาอาเซยนจะมยทธศาสตรอยางไรในการทจะมความสมพนธ

กบสหรฐกบจน อาเซยนกบสหรฐ อาเซยนกบจน ตองก าหนดยทธศาสตรใหด ทผานมาอาเซยนพยายามมากทจะ

วางตวไมไปเบยงเขาหาใคร พยายามอยตรงกลางใหมากทสด นคอสงทไทยพยายาม อาเซยนกพยายาม อนนกคอ

จดส าคญ เราตองพยายามท าใหได อยางไรกตามในบรบทปจจบนเราเลนเกมแคจนกบสหรฐไมพอในเกมถวงดล

อ านาจ เพราะฉะนนจะตองดงญปนเขามา ดงเอาออสเตรเลยเขามา ดงเอาอนเดยเขามา ดงเอารสเซยเขามา

เพราะฉะนน อนนคอ ASEAN+1 นะครบ นอกจากนยงม ASEAN+3, ASEAN+6, ASEAN+8 อกนะครบ ASEAN+3

กคอ ASEAN+จน ญปน เกาหลใต ASEAN+6 กคอ ASEAN+จน ญปน เกาหลใต ออสเตรเลย นวซแลนด อนเดย

ASEAN+8 กคอ ASEAN+จน ญปน เกาหลใต ออสเตรเลย นวซแลนด อนเดย รสเซย สหรฐอเมรกา ทนอาเซยน

กบไทยกตองพยายามคมเกมใหได ดงมหาอ านาจเขามา แลวใชอาเซยนเปนเวทท าใหมหาอ านาจเหนผลประโยชน

ของอาเซยน อเมรกากบจนขดแยงกนแตอาเซยนสามารถเปนเวททอเมรกากบจนสามารถทจะคยกนได สามารถท

จะมานงเจรจาโตะเดยวกนได จบมอกนได ถายรปรวมกนไดระหวางจนกบสหรฐในเวทอาเซยน เพราะเรากจะม

“East Asia Summit” ซงทรมปกอยตรงนน สจนผงกอยตรงนน เพราะฉะนนอาเซยนจะตองท าใหอาเซยนม

ความส าคญในการเปนเวทส าหรบมหาอ านาจทจะมาประสานรอยราวกน ทจะมาผกมตรกน กจะเปนประโยชนกบ

เรา

นอกจากอาเซยนกบมหาอ านาจอยาลมนะครบวาในอาเซยนเราเองเรากมแผนงานของเราอยนนกคอการ

สรางประชาคมการเมองและความมงคงอาเซยน ซงเรองใหญ ๆ กม เรองความรวมมอดานการเมอง เรองการสราง

กลไกปองกนและแกไขความขดแยง เรองการจดการความมนคงรปแบบใหม และเรองการจดการภยพบต ประเดน

ส าคญกคอวาเราจะตองพยายามดงเอามหาอ านาจเขามารวมมอ ดงจนเขามา ดงอเมรกาเขามาชวยกน รวมมอกน

ในเรองการจดการปญหาความมนคงรปแบบใหม รวมมอกนจดการกบปญหาการคามนษย การคายาเสพตดใน

ภมภาค จนชวยเราหนอย อเมรกาชวยเราหนอย ดงมหาอ านาจเขามาชวยเรา มาชวยแกปญหาในภมภาค มาตอใน

เรองของยทธศาสตรดานเศรษฐกจ คงจ าไดนะครบในรอบแรกผม List ออกมาเปนความเปนไปไดตาง ๆ มทง TPP

68

มทงสหรฐจะเปนศนยกลาง มทงจนจะเปนศนยกลาง มทงอาเซยนเปนศนยกลาง ถาจะจดล าดบความส าคญเราก

ตองผลกดนใหอาเซยนเปนศนยกลางของระบบเศรษฐกจในภมภาค ไมใชจน ไมใชสหรฐ ไมใชมหาอ านาจ

เรากตองผลกดนใหมการเจรจา RCEP ใหประสบความส าเรจโดยเรว อาเซยนจะไดเดนขนมาเปน

ศนยกลางของระบบเศรษฐกจในภมภาค หรอถาไมส าเรจเพราะการเจรจาไมงาย เรากตองพฒนา AEC ตอนะครบ

ตอยอด AEC ตอ TPP ตอนนเหลอ 11 ประเทศ อเมรกาถอนตวไปแลว แต 11 ประเทศนกยงรวมกนอยเพราะเขา

มองวาส าคญ เพราะขณะนทงอเมรกาทงยโรปก าลงมนโยบายปกปองทางการคา กดกนทางการคาอยางหนก

ตอตานการคาเสร เพราะฉะนนในเอเชยเราตองสกบเรองนดวยการทเราตองเดนหนาตอในเรองของ AFTA

เพราะฉะนน TPP ถงจะม 11 ประเทศแตกยงมประโยชน ลาสดไทยกสนใจทจะไปเขารวม TPP เพราะฉะนน TPP

ยงมประโยชนอยนะครบ ทเหลอกจะเปนเรองของการทมหานาจจะครอบง า เชน Scenario ท 2 กบ Scenario ท

3 อนนจะตองใหความส าคญ โจทยเรากคอเราไมตองการใหมหาอ านาจมาครอบง าเรา

ผมจะขอตออกหนอยนะครบสดทายแลว ทนมาดตรงประชาคมเศรษฐกจอาเซยนทผมบอกวา AEC จะตอ

ยอดอยางไรเพอจะท าใหไทยและอาเซยนสามารถทจะมบทบาททโดนเดนในเรองเศรษฐกจในภมภาคโดยไมตอง

พงพามหาอ านาจ แตในทางกลบกนจะใชประโยชนจากมหาอ านาจอยางไร จะดงอเมรกา ดงจนมาชวยท าให AEC

เขมแขงขนไดอยางไร นคอยทธศาสตรของเรา เราควรจะพลกวกฤตใหเปนโอกาส กคอวาไปชวนอเมรกาไปชวนจน

มา ไปชวนญปนมา ไปชวนรสเซยมา ไปชวนยโรปมาชวย AEC ในเรองของการพฒนาโครงสรางพนฐาน ไทยเราให

ความส าคญกบเรองนมากในเรองการสรางถนน ทางรถไฟเชอมอาเซยนเขาหากน อยางเสนนเปนเสนระเบยง

เศรษฐกจตะวนตกตะวนออก พมา ไทย ลาว เวยดนาม แลวกยงมเสนทางทวายไปมาเลเซย แลวกยงมระเบยง

เศรษฐกจเหนอใตเชอมกบจนไปถงสงคโปร ไทยเปนศนยกลางของประชาคมอาเซยน ไทยเปนศนยกลางของการ

ขนสง ไทยเปนสแยกอาเซยน ตอนนเรากตองมยทธศาสตรในการดงมหาอ านาจมาชวยสราง เราอาจจะไมมเงนพอ

ในการสราง เรากตองไปดงจนมากจะกลายเปนเรองของการเจรจารถไฟความเรวสงกรงเทพ -หนองคาย แตการ

เจรจามนกยดเยอแลวกมปญหามากมาย เพราะวาตดขดในเรองขอเรยกรองของจน เราเหนบทเรยนกนไปแลวจาก

ในลาว จากในพมา จากในกมพชา ทไปพงพาจน 100% ท าใหอทธพลของจนในลาวและกมพชาเพมขนอยางมาก

ตอนนถาเราไปดในลาว ในกมพชาตอนนเหนบทบาทของจนมาก อะไร ๆ กเปนจนสราง จนลงทนเยอะ

ทสด จนคาขายเยอะทสด จนชวยเหลอเยอะทสด จนสรางถนน ทางรถไฟ สรางสาธารณปโภคใหหมด เพราะฉะนน

จนกดดนประเทศทงสองไดงาย ผมคดวาไทยกคงจะกลวเหมอนกน รฐบาลไทยกคงจะระมดระวงเหมอนกนทจะ

ไมไดไปพงจนมากเกนไป แมวาเราจะไมไดประกาศออกมาแตยทธศาสตรของเราทเหนชดคอเรากพยายามทจะดง

ประเทศมหาอ านาจอน ๆ มาสรางโครงสรางพนฐานเหลาน เพอถวงดลจน เพอไมใหเราพงพาจนมากเกนไป จง

69

ไมใชเรองแปลกทวาไทยไปคยกบญปนใหมาสรางถนนทางรถไฟเชอมทวายเขาไทย จงไมใชเรองแปลกทไทยไปคย

กบญปนทจะใหมาสรางรถไฟความเรวสงกรงเทพ-เชยงใหม จงไมใชเรองแปลกทญปนสนใจจะมาสรางรถไฟ

ความเรวสงเชอม 3 สนามบน สวรรณภม-ดอนเมอง-อตะเภา

ผมวาไทยเราไมไดจะพงญปน เรากคยกบจน เรากชวนจนเขามารวมมอในการขยายโครงการ และกยงม

สหรฐ มเกาหลใต ฯลฯ หลายประเทศนะครบทจะมาชวยตรงน จดยนเปาหมายคอเราจะเปน hub ของ AEC เรา

จะเปน Hub ของ CLMVT ถามวา AEC ในอนาคตจะตอยอดไปอยางไร กจะเปน ASEAN 4.0 เราจะตองรบ

เดนหนาในเรองของนวตกรรม เรองของเทคโนโลย เรองของวทยาศาสตร เรองของ Digital Economy ตองเปน

Smart SME ตองเปน Smart Farming ตองเปลยนจาก Low Skill Labor มาเปน High Skill Labor พวกนมน

เปนเรองทส าคญมาก ๆ ในยคของการปฏวตอตสาหกรรมครงท 4 ไทยก าลงเดนหนา อาเซยนก าลงเดนหนา

เพราะฉะนน นคออนาคตของความรวมมอทางเศรษฐกจของอาเซยน กคอเรองความรวมมอทางดานวทยาศาสตร

ดานเทคโนโลย ดาน Innovation ตาง ๆ นคออนาคตนะครบ

ประเดนส าคญทผมจะขอทงทายกคอวาเราจะตองเปลยนวกฤตเปนโอกาส เราจะตองดงจน ดงสหรฐมา

ตรงน อเมรกาเปนผน าในเรอง 4.0 จนมาเปนอนดบ 2 ไลอเมรกามาตด ๆ ทง 2 ประเทศนมความโดดเดนมากใน

เรองของ Digital Economy ในเรองของ Innovation เพราฉะนนถาเราด าเนนยทธศาสตรด ๆ กจะไดประโยชน

มากทงจากสหรฐทงจากจน ท าใหเราเปน Thailand 4.0 ท าใหเปนอาเซยน 4.0 อยางสดทายกคอในอนาคตเรา

อาจจะตองมองไกลในเรองวา Thailand 4.0 กเปน Hub ของ ASEAN 4.0 แตกอนเราอาจจะพดถงวาเราจะเปน

Infrastructure Hub เปน Trade Hub เปน Service Hub เปน Tourism Hub เปน Medical hub แตในตอนน

มนจะตองไปไกลอกขน จะตองเปน knowledge hub เปน innovation hub เปน R&D Hub เปน Science &

Technology Hub เปน Digital Hub ตรงนกคออกขนหนงทเราจะตองไป ขนนเราตองอาศยความรวมมอความ

ชวยเหลอจากมหาอ านาจทกประเทศ เพราะเขาเกงกวาเรา ในทสดผมกคดวาความขดแยงนเราตองเปลยนวกฤตน

ใหเปนโอกาสของเรา คอไปดงอเมรกากบจนมารวมมอกบเรา มากกวาการทจะไปมองในเรองของการแขงขน

ผศ.ดร.อครพงษ ค าคณ: ขอขอบคณทานศ.ดร.ประภสสร เทพชาตร นะครบ ฟงแลวเหมอนกบอาจารย

ประภสสรอยากจะบอกวาตองใชความเปนนกปฏบตแบบจน แตตองมความเปนนกฝนและมองอนาคตแบบอเมรกา

อาจจะตองใช 2 อน ผมสนใจเรอง TPP มาก เดยวจะกลบไปทเวทนะครบวาอเมรกาออกไปแลวจนจะมา Take

70

Over หรอเปลา กลบมาทรศ.ดร.นภดล ชาตประเสรฐ อาจารยมอะไรทงทายใหเรากอนทเราจะเปดวงเสวนาครบ

เชญครบอาจารย

รศ.ดร.นภดล ชาตประเสรฐ: ผมคงใชเวลาไมมากนะครบเพราะจะไดเปดพนทใหแลกเปลยนความคดเหน

เพราะเชอวามหลายประเดนททานฟงแลวกอยากจะรวมแลวเปลยนความคดเหน ผมจะตอยอดจากทอาจารย

ประภสสรไดพดไป ซงผมเหนดวยกบประเดนตาง ๆ ทอาจารยประภสสรพดมา

เรองหลก ๆ กคอทาทของเราทามกลางการแขงขน คอ เรากไมควรเลอกขาง เราสามารถหาประโยชนจาก

ความขดแยงจากการแขงขนนได ซงกการถวงดลอ านาจกคอสงททวโลกใชกนมา โดยเฉพาะอยางยงนโยบายล ตาม

ลมอนนเรากพดมานาน เรากเคยประสบความส าเรจมาในยคลาอาณานคม ในยคสงครามเยน ตอนนเรากพดกนถง

เรองลตามลม ผมกอยากจะรวมแลกเปลยนความคดเหนในประเดนนกคอวา ลตามลมกเปน Concept หรอแนวคด

กวาง ๆ แตกไมไดหมายถงวาเราจะตองลทางลมเสมอไปนะครบ เราคดวาเคยประสบความส าเรจ เรากเลยคดวาจะ

ประสบความส าเรจอก เพราะวาลมทก าลงเจออยในปจจบนไมเหมอนลมในอดต คอลมในยคลาอาณานคม ใน

สงครามเยนมทศทางชดเจน ถาเราอานออกเรากลถกทาง แตลมปจจบนอากาศคอนขางแปรปรวน อยางทผมบอก

Complex Interdependence และก Dynamism ของการเมองโลกท าใหอากาศแปรปรวน เพราะฉะนนลมจะยง

สะบดไปสะบดมาอย เพราะฉะนนทามกลางอากาศทแปรปรวนหรอวาลมทสะบดไปสะบดมา ไมงายทเราจะใช

นโยบายลตามลม แมวาเราจะตองใชนโยบายลตามลมแตวาไมใชการใชนโยบายล ตามลมในแบบทเราเคยใชมา

เพราะในปจจบนลมไมไดมทศทางทชดเจนเหมอนในยคลาอาณานคม ในสงครามเยน เพราะฉะนนเราตองใช

นโยบายทแหลมคมขน ทมการปรบตวเรวขน เราถงจะใชประโยชนจากสถานการณนได

ประเดนทผมอยากตงค าถามกคอเราพรอมหรอยงทจะใชนโยบายลตามลมกบสถานการณทซบซอนขนาด

น อากาศทแปรปรวนแบบน ลมแบบน เราม Infrastructure หรอโครงสรางพนฐานพรอมไหม Infrastructure คง

ไมไดหมายถงวตถแตหมายถงสงทเปนนามธรรม อยากแรกกคอความร เรามความรพรอมไหมเกยวกบความเปนมา

เปนไปของโลก ของมหาอ านาจมากเพยงใด ลกซงแคไหน ตอเนองแคไหนทจะรองรบความเปลยนแปลงและความ

ทาทายน ขาวสารทเขามาเยอะแยะมากมาย เราประมวลกนไดมากมายแคไหน เมอเราไดมาแลวเราวเคราะหได

ไหม แคไหน เรามบคลากรพรอมไหมในการวเคราะหความหลากหลาย ความเปลยนแปลงเหลาน เราสรางบคลากร

เหลานมากเพยงพอหรอยง

71

ผมไดแลกเปลยนความเหนเรองนกบหลายทานในหลากหลายวงการทสนใจในนโยบายตางประเทศ ผมยง

สงเกตไดวาหลายทานยงมชดวธคดอยในยคสงครามเยนอยเลย แมวาสงครามเยนจะผานมา 30 ปแลว หนวยงาน

ต า ง ๆ ท เ ก ย วข อ ง ได ปร บ โครงสร า งหรอ Infrastructure สอดคล องกบการ เปล ยนแปลงปจจบน

แคไหน ผมสงเกตไดวาหลายหนวยงานยงแบงสวนราชการในแบบทเคยแบงในยคสงครามเยน แมวาสงครามเยนจะ

ผานมา 30 ปแลว เมอเราวเคราะหจากขาวสารแลว และหลงจากนนเราควรม Think Tank นกคดทน าเสนอ

นโยบายมากเพยงพอ เพราะจะสงเกตไดวาหลายประเทศจะมหนวยตางหากเลยทท าหนาทน าเสนอนโยบาย แต

ของเราเหมอนเราจะขาดตรงนอยหรอเปลา ตรงนเรามเพยงพอหรอยงทจะน าเสนอสรางความหลากหลายตรงน

สดทายเราควรมการน าเสนอนโยบายในแง Action หรอปฏบต เราพรอมไหม เรามนโยบายทตอเนองไหม

เรามบคลากรทางการเมองทพรอมในการการเผชญหนากบสถานการณทเราจะลตามลมทซบซอนไดหรอยง อนน

ผมคดวาเปนโจทยใหญนะครบ เพราะฉะนนค าวาลตามลมทเราเคยใชไมใชยาสารพดนกทเราบอกเราเคยใชมาแลว

ประสบผลส าเรจ เราเลยจะลตามลมตอ แนนอนเราตองลตามลมแตลมไมเหมอนเดม เราจะลอยางไรทามกลาง

ความซบซอนน ผมวาเปนโจทยททกฝายตองชวยกนคด ตองท าทกอยางอยางรอบดานแลวกเชอมโยงกน ฝาย

ราชการ หนวยตาง ๆ ทท างานดานขาวสารและนโยบายและฝายหนาทตาง ๆ ไดประสาน เจอะเจอกนแคไหน

ผมสอนหนงสอมาก 30 ปแลวนะครบ ผมมความรสกวาตอนผมสอนใหม ๆ กบตอนนกไมไดตางกนเทาไร

ตางคนกตางอย เรากสอนหนงสอมทฤษฎ มขอมลกมาพดมาอภปราย มสวนราชการมาฟง แลวเรากไมไดมาเจอกน

อก เอกสารจากสวนราชการจ านวนมากกลบมาก ปกปด แยกกนท าไป กเหมอนเดม ไมมการประสานกนจรง ๆ

บคลากรเรามนอยมาก เราควรจะเรงพฒนาเรองบคลากร บคลากรเรามนอยมากในหลาย ๆ ดาน ไมวาจะในสวน

ราชการไทยหรอวาในวงวชาการกตาม เราตองระดมทรพยากรทมนอยใหเกดประโยชนสงสด ผมคดวาเปนเรอง

ส าคญ เราไมไดมบคลากรมากเหมอนสหรฐอเมรกา เหมอนจน เหมอนยโรป ถาเราจะตองพบกบสถานการณท

ซบซอนเราตองท าอะไรบาง อนนกฝากไวแคนครบจะไดมเวลาส าหรบแลกเปลยนกบผมเกยรตทมารวมสมมนา

ผศ.ดร.อครพงษ ค าคณ: ทานผอ. ครบ ทานอาจารยสทธพลครบ ฟง 3 ทานแลวกอาจจะตองตงศนย

รบมอภยพบตอนเกดจากประเทศมหาอ านาจนะครบ เพราะวามวธคดทหลากหลายมากนะครบ เพราะฉะนนผม

คดวาเรอง Think Tank นาสนใจมากนะครบ สถาบนเอเชยตะวนออกศกษาฯ สงสยจะตองเชญอาจารยสรชยมา

เปนผอ. คนแรกส าหรบศนยรบมอภยพบตนะครบเพราะวาเขาใจจนแลวกรทนอเมรกา ทานผมเกยรตครบ ขอ

อนญาตเปดเวทใหทกทานนะครบจะเขยนใสกระดาษกได เพราะฉะนนกเชญถามไดเลยครบ ขออนญาตแนะน าตว

72

ดวยนะครบเพอทจะใหเราทราบวาทานเปนใครมาจากไหน จะเปนค าถามหรอแลกเปลยนกไดครบเพราะดานบนน

กอยากจะรบฟงจากทานดวยครบ เชญเลยครบ เรามเวลาสก 2-3 ค าถามประมาณ 20 นาทครบ

ผถามค าถาม: สวสดคะ ชออบลพนธนะคะ ฟงอาจารยสรชยแลวดเหมอนวานโยบายของจนจะเขากบ

รฐบาลไทย ณ ตอนนมากกวา หมายถงบคลกของรฐบาลของเรานะคะ กเลยเหมอนจะงายกวาหรอเปลาทเราจะม

แนวโนมไปทางนน แลวกประเดนคอวาเรองจดยนของไทย กเลยมค าถามวาการทรฐบาลไทยตดสนใจซอเรอด าน า

ของจนสงผลกระทบตอจดยนของประเทศไทย ตอสหรฐเอง ตอภมภาคอยางไรบาง ถอวาเปนการ เลอกขางครง

ใหญของรฐบาลไทยตอจนดวยหรอไม และกอกประเดนหนงสนใจเรองวารฐบาลทรมปตอไทย ตออาเซยน ซงอยาก

ใหเจาะจงทรฐบาลของทรมปเองซงอยากใหทานวทยากรพด

ผศ.ดร.อครพงษ ค าคณ: เดยวขอรวบรวมค าถามทจะตอบทเดยวเลยนะครบ ขออนญาตใชอยางนนะ

ครบ ทานถามมาแลววทยากรจะตอบหรอไม แลวแตวาทานจะกรณาหรอไมกรณาแลวแตประเดนและการบรหาร

เวลานะครบ เพราะฉะนนบางค าถามอาจจะไมไดค าตอบ ค าถามแรกกคอรฐบาลปจจบนจะไปดกบรฐบาลจนหรอ

เปลา ค าถามทสองกคอซอเรอด าน าจนจะท าใหเราเปนอยางไรบาง ค าถามท 3 คอ นโยบายของ Trump

ผถามค าถาม: ผมชอจมพลนะครบ ขออนญาตถามอาจารยสรชยครบเกยวกบเรอง One Belt One

Road ททางจนก าลงท าอยรวมกบมาเลเซย แตทางมาเลเซยไปประกาศยกเลกกบจนหลงจากพบกบรฐบาลจนแลว

เงนลงทนในการสรางทรางรถไฟจากตะวนออกสตะวนตก 9 แสนกวาลานบาทจะกลบมาสเสนทางอนโดยเฉพาะ

เสนทางโครงการทางใต Southern Economic Corridor ทจะวงเชอมทะเลฝง 2 ฝง อาวไทยกบทางอนดามน

ทางนทางจนจะสนใจลงทนหรอไมเพราะวากอนหนานนจนสนใจทจะขดคอคอดกระ แตเปลยนมาเปนการเชอมกน

ทางรถไฟกบทางรถยนต อนนอาจจะสอดคลองกบการทจนไมสามารถเขาคอคอดกระไดแลวเขามาเลเซย แตตอนน

มาเลเซยชงถอยตวไปกอน เงนทเหลออย 9 แสนกวาลาน จะท าใหเราไปดงจนมาลงทนตอ หรอจนเขาสนใจมา

ลงทนตอ โอกาสเปนไปไดแคไหนครบ

73

ผศ.ดร.อครพงษ ค าคณ: อกสก 2 ค าถามกไดครบ ฝงวทยาลยนานาชาตปรดมไหมครบผม ตอนนเราม

จนศกษา

ผถามค าถาม: อยากถามอาจารยประภสสรเรองนโยบายของทรมปเรอง America First ซงผมเหนวาม

คนสนบสนนมาก

ผถามค าถาม: สวสดครบนนทนะครบ อยากสอบถามในสวนของยทธศาสตร 20 ปครบ เขาใจวาตอนน

ทางประเทศเราก าลงน ารองอย แลวกภายในปหนาเราจะเปนประธานในสวนของอาเซยน เรามกรอบแลว แตวา

ยทธศาสตรชาต 20 ป ดวยความทมหลายชาตเขามาในการประชมครงน พนฐานแตละประเทศไมเหมอนกน ใน

สวนตรงนคดวาไทยในฐานะเจาภาพในปหนาจะด าเนนเชอมตอจนและอเมรกากบการพฒนายทธศาสตรชาต 20 ป

อยางไรครบเพราะวาจากทฟงไมวาจะเปนอาจารยสรชยหรออาจารยประภสสรกจะบอกวาคนจนจะเปนคนทเนน

การปฏบต แตวาคนอเมรกาอาจจะมความเพอฝนมากกวา

ผถามค าถาม: สวสดครบผมพนเอกสรศกด ทจรงผมกจบจากรฐศาสตร ธรรมศาสตรทน แตวาผมไป

สอนทนายรอยพระจลจอมเกลา อนดบแรกผมอยากจะโยงไปถงเรองทมทานสภาพสตรถามเปนทานแรกนะครบ

ปจจบน เราไปซ ออาวธจนแล วจะเกดอะไรขน อยากจะบ อกอยางนนะครบ ในวงการทหารเรากม

การปรบเปลยนไปเยอะแลว เดมทผมไปสอนทโรงเรยนนายรอยจปร . เกอบ 30 ปแลวนะครบ แตเดมเราจะสง

นกเรยนนายรอยซงเกงทสด 20 คนแรกไปเรยนทสหรฐอเมรกา ไป West Point ไปทยโรป ไปทเกาหลใต แตเมอ

4-5 มาแลว เราสงไปเรยนทโรงเรยนนายรอยของจน ปทผานมาเพงจบ

ตอนทมรายงานวานกเรยนนายรอยของไทยจะไปเรยนทจน ผมยนฟงอย ผมตกใจมาก ตอนทผมเรยน

ธรรมศาสตรจะหาอานหนงสอของจนสกเลมหนงหายากมาก เปนหนงสอตองหามสวนใหญ แลวเดยวนผมเองก

เหมอนกบทานพธกรนะครบ วาจนเองกเชญนายทหารของเราไปพดคยแลกเปลยนทนนเยอะ ผมกเพงไปทจนมา

แลวกไปพดคยกบนกวชาการของจนทเซยงไฮ ไปเจอทานศาสตราจารยจางหวยเวย อาจารยสรชยคงรจกนะครบ

แลวกจะเชอมโยงกบประเดนททานอาจารยสรชยพดมาทผมคดวาดมากวาตอนนเวลาทจนมอ านาจมากท าให

ความคด ความอานวงวชาการนาจะปรบเปลยนไปเยอะ สงทจางหวยเวยเสนอมาผมวานาสนใจมาก ถาหากวา

74

ตอไปจนพฒนาขนแลวสามารถทจะพสจนใหเหนวาจนสามารถท าไดดกวาโลกตะวนตกทผ านมา ขอเสนออนหนง

ของจางหวยเวยทนาสนใจกคอวาตอไปโลกท 3 อาจจะไมไดถกเถยงกนเรองวาจะเปนการปกครองแบบ

ประชาธปไตยหรอเผดจการด แตจะถกเถยงกนวารฐบาลจะเปนรฐบาลดหรอรฐบาลไมดดวยซ าไป ถาจนมอ านาจ

โดดเดนมากขนจะท าใหกระบวนทศนของคนเราโดยเฉพาะประเทศเลก ๆ ปรบเปลยนไปเยอะ

ทจรงแลวทวทยากรทง 2 ทานเสนอมา ผมชอบมากเลยนะครบทงความคดลลม และลมทพดกเหน

แนวโนมวาแตกตางกน ไมชดเจนเหมอนสมยยคสงครามเยน หรอยคอาณานคม และผมไปสอนนกเรยน

นายรอยผมกสอนเรองอาเซยน ผมกไดประโยชนจากวนนมาก สงทเราจะเนนใหกบทหารรนใหมกคอเขาจะตองม

ความรอบรจรง ๆ ถงจะคดตามสงพวกนได แลวกทหารรนใหมไมไดรแตเรองความมนคงอยางเดยว เศรษฐกจ

วฒนธรรมกถอวาตองเรยนร ตองมาฝกฝนกบทานอาจารยเหลานใหมากขน ผมแนะน านกเรยนนายรอยรนใหม ๆ

ตองอานหนงสอ ตองตดตามเวบไซต อยางเวบไซตอนหนงทอาจารยไปท าใหกบสกว. เรองอาเซยน เรากแนะน าให

นกเรยนนายรอยไดตดตามอานเสมอ ขอบคณมากครบ

ผศ.ดร.อครพงษ ค าคณ : ขอบพระคณครบทานอาจารยครบ อาจารยครบ 5 ค าถามครบ เรมท

ดร.ประภสสรกอนละกนครบ เกยวกบทรมป America First และกเรองเกยวกบอะไรทงหลายครบ เชญครบ

ศ.ดร.ประภสสร เทพชาตร: เทาทผม List มานะครบทผมอยากจะตอบนะครบม 4 เรองดวยกน เรอง

ซอเรอด าน าจากจนนะครบหมายความวาอยางไร แลวกเรองนโยบายทรมปตอไทย เรองนโยบาย America First

ของทรมป ทนไทยในอาเซยนจะท าอยางไรในปหนา

เรองแรกนะครบ ซอเรอด าน าจากจน เรองนตองเขาใจวาเกดอะไรขนระหวางความสมพนธไทยกบสหรฐ

ในยคตงแตทมการรฐประหารตงแตป 2014 เปนตนมา คอเรากตองรวารฐบาลอเมรกนในอดตโดยเฉพาะอยางยง

ในสมยรฐบาลโอบามาเขากจะมนโยบายทตอตานรฐบาลทหาร พอรฐบาล คสช . ขนมากถกอเมรกากดดน อเมรกา

กกดดนเราหลายอยาง ลดระดบความสมพนธลง แลวกไมมการเยอนระหวางไทยกบสหรฐในชวงปแรก ถาเปนใน

อดตรฐบาลทหารกอาจจะตองรบเดนหนาเพอท าตามขอเรยกรองของอเมรกา แตในชวง 3-4 ปทผานมาผมเขาใจ

วารฐบาลไทยกคงจะเขาใจดวาโลกเปลยนไปแลว กคอไมใชเปนโลกทอเมรกาจะมาสงทกคนไดอกตอไป คอถา

อเมรกามาบบเรามาก เรากไปรวมมอกบจน แตกอนเราไมมทางเลอก อเมรกาบบเรา เราไมรจะหนไปทางไหน เรา

กเลยตองยอมอเมรกา ตอนนเรามทางเลอกเรากเลยไปรวมมอกบจน ในชวงปแรก ๆ หลงจากรฐประหารป 2014

75

เรากใกลชดกบจนอยางมนยยะส าคญ ซงอนนกเปนประเดนส าคญในแงของจดยนของไทยหรอวาอยางทผมบอกไป

แลวกคอเรองลตามลม หรอวาการทเราพยายามจะเดนอยตรงกลางมาตลอดในเรองความสมพนธกบมหาอ านาจ

เราจะพยายามไมเอยงเขาหาใคร เราจะไมพยายามใหถกมองวาเรากลวจนหรอกลวอเมรกา แตวาในสถานการณ

เชนนนกท าใหไทยถกบบใหหนเขาหาจน เรองการซอเรอด าน ากเปนสวนหนงของการหนเขาหาจนของไทยในตอน

นน

อยางไรกตามผมคดวาในชวง 2 ปหลงทผานมานรฐบาลไทยเองกคงตระหนกดถงการทเราเอยงหนเขาหา

จนมากเกนไปแลวจะเกดผลเสยอะไรบาง กเหมอนเราหนเขาหาจนแลว ไทยไมมทางไปกตองมาหาจน เพราะฉะนน

เขาจะกดดนอะไรเรากได เขาจะบบอะไรเรากได ผมคดวาเราคงรสก ประเดนส าคญทเกดปะทขนมากคอเรองการ

เจรจารถไฟความเรวสงไทย-จน ทจนคดวาเขาจะบบเราได แตไทยไมยอม ในทสดรฐบาลไทยกฟนธงวาตกลงเราไม

สรางถงหนองคาย เราจะสรางถงแคโคราช ยทธศาสตรจนกคอตองการ Link จากคนหมงลงมาถงสงคโปรเลยนะ

ครบ คนหมง-เวยงจนทร เวยงจนทร-กรงเทพ กรงเทพ-สงคโปร ทนพอไทยสรางแคกรงเทพ-โคราช พงเลย ผม

พยายามจะกระชบเพราะเดยวเวลาใกลหมดแลว สน ๆ วาจากบทเรยนตรงนนทเรามปญหาแลวจนกคอนขางจะ

กดดนเรากคอไมเชญทานนายกไปประชมทกรงปกกงเมอกลางปทแลว คอจนเชญไป 7 ประเทศในอาเซยนมพมา

ลาว กมพชา เวยดนาม มาเลเซย อนโดนเซย และฟลปปนส แตทไมเชญกคอไทย แลวกมสงคโปร จนมาถงวนนเรา

กยงไมรวาท าไมจนถงไมเชญเรา ผมเดาวานาจะเปนการกดดนไทยในเรองการเจรจาเรองรถไฟความเรวสงทยดเยอ

หลงจากนนไมกวนรฐบาลกออกประกาศยกเวนวศวกรจนไมตองมใบประกอบวชาชพเขามาในไทยได และอกหลาย

เรองเลย ผมคดวานนนาจะเปนบทเรยนส าคญทหลงจากนนผมคดวาไทยกคงตองคดแลววาตองปรบความสมพนธ

ใหม ตองปรบดลอ านาจใหม จงหวะพอดกบทรฐบาลของอเมรกาเปลยนประธานาธบด ทรมปกหนเขาหาไทยทนท

โดยโทรศพทมาหาทานนายก กเขาทางไทยทนท กถงเวลาแลวทเราจะตองเอยงเขาหาอเมรกาเพอทจะปรบสมดล

ตรงน เรากไปปรบความสมพนธกบอเมรกา ขณะนดลยภาพอ านาจกเรมกลบมาสมดลอยตรงกลางมากขน อนนผม

คดวาเปนชวงจงหวะตรงนนนะครบ ทนถามวาทรมปมนโยบายตอไทยอยางไร กอยางทเรยนไปแลววาเขาคงมองวา

ยงไง ๆ กบงคบไทยไมได ไทยกเปนสวนหนงในการทจะสกดกนอทธพลของจนในภมภาค เพราะฉะนนเขาตอง

กลบมาเอาใจทางไทย

สวนนโยบาย America First กเปนนโยบายหลกของทรมปทเขาตองการทจะมนโยบายทแตกตางจาก

นโยบายในอดตทเขาตอตานโลกาภวตน ตอตานการคาเสร และกมนโยบายปกปองทางการคา ท าอะไรอเมรกาตอง

ไดประโยชน เขาคดวาอเมรกาเสยประโยชนมาโดยตลอด ตอไปนจะไมยอมแลว เขากเลยไปไลกดดน

ประเทศตาง ๆ

76

สดทายกคอเรองประธานอาเซยนของไทยในปหนา ผมยงไมแนใจวารฐบาลคดอะไรอย ยงไมมการ

ประกาศชดเจนวาเราจะเนนเรองอะไรอยางไร กตองรอกระทรวงตางประเทศ รอกระทรวงพาณชย แตผมคดวา

ประเดนทผมเสนอในวนนกนาจะเปนแนวทางไดเหมอนกน ในการทไทยจะเนนในการเปนประธานอาเซยนในป

หนา จะเนนในเรองของประชาคมอาเซยน เรองของ ASEAN 4.0 ความรวมมอของ ASEAN 4.0 ควรจะเปนสงท

ไทยเนนในปหนา กจะไปสอดคลองกบยทธศาสตร Thailand 4.0 สอดคลองกบยทธศาสตรชาต 20 ป เพราะฉะนน

ผมพดมาหลายเวทวารฐบาลควรจะเนนตรงนกคอชเรอง ASEAN 4.0

รศ.ดร.นภดล ชาตประเสรฐ: ผมจะพดสน ๆ แค 2 นาทนะครบ ตอยอดจากอาจารยประภสสร เรองการ

ถวงดลมสหรฐกบจน คอจรง ๆ สหรฐมกจะมผชวยดวย ซงผชวยส าคญทสหรฐใชกคอญปน เราจะเหนวาญปนเขา

มามบทบาทเยอะ แตประภสสรกไดพดไปแลวถงเรองรถไฟอะไรท านองน ซงตรงนเปนตวอย างทชดเลยวามโจทย

ยากแลวเราจะจดการอยางไร แลวทเราจดการแกปญหาหรอวาจรง ๆ สรางปญหาตอไปอก จะเหนวาพอเราม

ระบบรถไฟความเรวสงแบบจน แลวเรากมแผนทจะมรถไฟความเรวสงแบบญปน อนนมองในเชงถวงดลไมวาจะ

ทางการเมองหรอเศรษฐกจกเปนนโยบายทด แตในเชงเทคนคระบบรถไฟความเรวสงเปนระบบทกาวหนาซบซอน

มาก แพงมาก ยงยากมากในการบ ารงรกษา ยงยากในการถายทอดองคความร เพราะฉะนนปกตแลวแตละประเทศ

กจะมรถไฟความเรวสงระบบเดยว ลมสะบดไปสะบดมาเรากพยายามจะถวงดล เรากลตามลมแตอาจจะสราง

ปญหาในระยะยาว อนนกเปนเรองทเราคงตองคดกนตอไป

ศ.ดร.สรชย ศรไกร : กจะตอบค าถามสน ๆ นะครบ กคอเรองของนโยบายเกยวกบเรองของ

คอคอดกระ คอคอดกระผมจ าไดตงแตผมจบปรญญาใหม ๆ ผมกมาเปนอาจารยทน กมการเถยงเรองคอคอดกระ

จะเหนวาเมอประเทศมหาอ านาจตาง ๆ กใหญทงนน เมอนายชางฝรงเศสขดคลองสเอซเสรจกเหลอเครองมอ

มหาศาลเลยกเลยเสนอใหสยามขดคอคอดกระ แตสยามปฏเสธ พอญปนมอ านาจขนมาญปนกตองการจะขด

เพราะฉะนนกไมตองแปลกใจนะครบวาตอนนจนมอ านาจมเงนแลวกอยากจะขดคอคอดกระ แตประเดนกคอ

ประเทศทตอตานเรองคอคอดกระมากทสดไมใชรฐบาลไทย แตเปนสงคโปร เพราะรายไดของสงคโปรจะหายไป

เลยครงหนง เศรษฐกจสงคโปรจะหายไปเลยครงหนงถาขดคอคอดกระ เราไดคดจะขดไมขด เพราะจรง ๆ แลวคอ

คอดกระรนระยะเวลาแค 2 วนครง แตคาใชจายในการขดหมนสองพนลานดอลลาร เพราะฉะนนไมคมหรอก แลว

เราตองคดวาการทไมขดดแลว เราจะเหนวาจนเองทเขาเสนอเพราะเขามเหตผลเรองความมนคง อยาลมนะครบใน

สงครามโลกครงท 2 ญปนเอาเรอปดชายฝงทะเลของจน แลวกยดทะเลจนใตเอเชยตะวนออกเฉยงใตดวย

เพราะฉะนนจนไมมทางออกทะเล สหรฐตองชวยเจยงไคเชคโดยการน าเครองบนขนสมภาระขามหมาลยไปสงให

77

จนทเสฉวน เหนหรอยงวาจนเองกรวานคอจดออนส าคญของจน มหาอ านาจทางทะเลจะปดประเทศจนไดหมดเลย

นคอเหตผลทท าไมจนถงอยากขดคอคอดกระ ในเมอไทยไมขด จนกไมกดดน แตจนไปสรางทาเรอทปากสถานและ

พมาเรยบรอยแลว แลวจนกไปไดทาเรอทศรลงกาอก แลวจนตอนนกไดทาเรออยทจบต เปนฐานทพแหงแรกของ

จนนอกประเทศ เพราะฉะนนจนกไมไดสนใจเรองขดคอคอดกระเทาไหรแลว สงคโปรกสบายใจ

ประเดนท 2 กคอเรองนโยบาย America First ของอเมรกา กจะเหนวาเปนการเปลยนนโยบายของสหรฐ

แนนอนรวมทงนโยบายของจนกชวยท าใหเกดการเปลยนแปลงนโยบายตางประเทศและรปแบบของความสมพนธ

ระหวางประเทศใหมในศตวรรษท 21 (Paradigm Shift) แนนอน จากท America เปนผน าโลก เปน Hegemonic

Power จะกลายเปน Multilateral หรอ Multipolar System กคอมมหาอ านาจหลายขว ถวงดลกนอย ซงนาจะ

เปนประโยชนส าหรบประเทศระดบกลางของอาเซยนทงหลาย หรอประเทศเลก ๆ เพราะวาจะไมถกครอบง าโดย

มหาอ านาจใดมหาอ านาจหนง แตวาเราจะมทางเลอกทจะมความสมพนธเหมอนทไดพดมาวาเราตองม

ความสมพนธกบทกประเทศ อนนนาจะเปนนโยบายทดทสดนะครบ

นกวชาการวเคราะหวาถาจนขนมาเปนชาตมหาอ านาจในเอเชย-แปซฟค ระบบการเมองจะเปนระบบ

หลายขว กคอจะมสหรฐ จน รสเซย EU และอนเดย อาเซยนกลมประเทศของเรากจะเหนการคานอ านาจหรอการ

ถวงดลกน เราจะมอสระมากขน เพราะวาอาเซยน 600 ลานคน เศรษฐกจเรากอนดบ 6 ของโลก เพราะฉะนน

อาเซยนเองโดยรวมมความส าคญ แลวเรากเปนภมภาคทประสบความส าเรจมากรองจาก EU เทานนเอง

เพราะฉะนนผมวา Paradigm Shift ถาจะมขนไปสระบบการเมองโลกแบบหลายขวจะดส าหรบประเทศไทยและ

อาเซยนโดยรวม จะท าใหมความมนคงมากขน

ส าหรบเรอง Paradigm Shift ถาเรยนนโยบายของสหรฐจะรวาเดมทททรมปคดนโยบาย America First

อยาแปลกใจเพราะกอนหนานอเมรกาด าเนนนโยบายชาตนยมอยแลวคอเนนเรองผลประโยชนของอเมรกาเปน

หลก และยงด าเนนนโยบายทกดกนไมใหประเทศยโรปเขาไปยงกบลาตนอเมรกาดวย เพราะฉะนนอเมรกาม

นโยบายหลก ๆ อย 2 นโยบาย คอนโยบายเนนชาตนยมของตวเอง และนโยบายทมงขยายเสรนยม เพราะฉะนน

การท ทรมปกลบไปหานโยบายชาตนยม นโยบายกดกนทางการคา นโยบาย America First เพอฟนเศรษฐกจของ

สหรฐเพราะทรมปมองวาสหรฐเสยดลการคากบประเทศตาง ๆ มากมายโดยเฉพาะกบจนและประเทศไทยดวย เรา

เปนประเทศอนดบ 6 ทไดเปรยบดลการคาสหรฐ เพราะฉะนนสหรฐตองการใหเราซอของเขาเยอะ ๆ เพอทจะได

ลดการขาดดล ดงนนเปาหมายของ America First กคอทรมปมองวาถาเศรษฐกจของสหรฐในเรองของการคา

เสยหาย อเมรกากจะไมไดเปนมหาอ านาจอกตอไป เพราะฉะนนกเลยตองการทจะมาเนนแกปญหาการเสยเปรยบ

78

ดลการคา แตเรองของนโยบาย America First คอวาผด ผดในแงทวาการทหนมาใชนโยบายกดกนทางการคาเปน

ผลเสยตอสหรฐดวย

นกเศรษฐศาสตรอเมรกนทไดรบรางวลโนเบลถง 12 คน ไดยนหนงสอถงทรมปบอกวานโยบายผด

นโยบาย America First จะท าใหอเมรกาเสยหาย แตทรมปไมสนใจ การททรมปไมสนใจกแสดงใหเหนวานนเปน

เกมของสหรฐหรอเปลา เขาตองการจะใชนโยบายนบบทง ๆ ทรวาไมด เผอวาประเทศไหนกลวกจะไดยอมซอขาย

กบสหรฐมากขน แตวาในทสดเรากจะเหนวาประเทศหลก ๆ อยางจนไมกลว แลวกบอกวานโยบายผด สหรฐบอก

วาจนไดเปรยบคณหลาย 100 พนลานเหรยญตอป จรง ๆ แลวจะคดแตเรองมลคาการคาอยางเดยวไมได ไมไดคด

เลยหรอวาจนสงนกเรยนไปเรยนทอเมรกาหลายลานคน เอาเงนเขาไปปละเทาไรทจายให และกนกทองเทยวจนไป

สหรฐปหนงหลาย 10 ลาน ไมไดคดตรงนเลยนะครบ แลวสนคาทขายใหกบจนเปนการผลตผลของโรงงานสหรฐท

อยในจน เพราะฉะนนเงนกกลบไปอยกบสหรฐทลงทนในจน ไมไดอยในกระเปาจน เพราะฉะนนจะตองคดตวเลข

เหลานใหละเอยด

จรง ๆ แลวจนไดเปรยบดลการคาสหรฐไมไดมากอยางททรมปพด เพราะฉะนนจะเหนวาในทสดทรมปก

ยอมเจรจา จะมการเจรจากนในเรว ๆ น ทงนผมคดวาลก ๆ ทรมปคงเขาใจวานโยบายกดกนทางการคา นาจะเปน

ผลเสยมากกวาผลด แตวามนเปนเกมสการเมองระหวาง 2 มหาอ านาจ ซงกคงจะมลกเลน มอะไรตออะไร ไมแปลก

ใ จ น ะ ค ร บ ว า 2 ป ร ะ เ ท ศ น พ ย า ย า ม ท จ ะ แ ข ง ข น พ ย า ย า ม ท จ ะ เ อ า ช น ะ ซ ง ก น แ ล ะ ก น

เพอผลประโยชนเทานนเอง เพราะฉะนนเราดตอไปแลวกนนะครบ เรากวางตวเปนกลาง แลวเราสนใจเรอง

ความรวมมอในภมภาคกพอแลวครบ ระหวางกลมอาเซยนกบกลมประเทศทเปนมตรกบเรา ไมไดกดกนทางการคา

อยางสหรฐ เพราะสหรฐประเทศเดยวถามอปสรรคทางการคาบางกไมเปนไร เรายงมทางเลอกเยอะเลยทจะไปเปด

ความสมพนธกบประเทศตาง ๆ

ผศ.ดร.อครพงษ ค าคณ: ขอบพระคณทานศ.ดร.สรชย ศรไกร มากครบ ฟงวนนแลวสงสยตองมภาค 2

ครบอาจารยเพราะวายงตองดสถานการณกนตอไป อนหนงทผมอยากจะเรยนใหทกทานทราบ ผมมนกศกษาจนมา

เรยนทวทยาลยนานาชาต ผมถามเขาวาท าไมถงมาเรยนเมองไทย เขาตอบงาย ๆ เลยวาผปกครองบอกท าไมตองม

บานทเมองจนทเดยว ไปมบานทเมองไทยดวยกได เขาพดอยางนจรง ๆ ผมคดวาบทเรยนทเราเรยนไดจากทง 2

ประเทศมหาอ านาจนะครบ คอการทท าอยางไร คนไทยของเราจะกาวหนาขนไปอยาง 2 ประเทศน กลาทจะออก

จากสงทเราเรยกวา Comfort Zone นะครบ ขออนญาตจบดวยค าสอนของขงจอนะครบ ขงจอบอกวา “เรยนแลว

79

ไมคดเสยเวลา แตคดโดยไมเรยนอนตรายมาก” ส าหรบวนนขอเสยงปรบมอใหกบทานวทยากรทง 3 ทานนะครบ

ศ.ดร.สรชย ศรไกร ศ.ดร.ประภสสร เทพชาตร และรศ.ดร.นภดล ชาตประเสรฐ ผมอครพงษ ค าคณลาไปแลวครบ

พบกนใหมครงหนา สวสดครบ ตอนบายยงมนะครบ

80

ชวงบาย

ศ.ดร.สรชย ศรไกร: กอนอนนะครบผมตองแสดงความเสยใจกบคนทลงทะเบยนแลวไมไดมาฟงนะครบ

เพราะวาจะเชญทานวทยากร 3 ทานนนะครบไมงายเลย เพราะวานกคอผเชยวชาญทางดานจนทเรามอยในตอนน

เปนตวจรงดวยนะครบ จะเหนวาทานวทยาการลวนแตเปนผทมความรเกยวกบเศรษฐกจอยางแทจรง กเลยจะขอ

แนะน านะครบทานแรกเลย รศ.ดร.สมศกด แตมบญเลศชย อดตทานเคยเปนอาจารยประจ าคณะเศรษฐศาสตร

มหาวทยาลยธรรมศาสตร ปจจบนกเปนกรรมการศนยวจยยทธศาสตรไทยจน ทานพดภาษาจนได อาน

หนงสอพมพจนทกวน เพราะฉะนนขอใหพวกเราทกทานต ง ใจฟง ทานสนใจเรองเศรษฐกจของจน

มาก ๆ ซงจะหานกวชาการทมความคดแบบนยาก ทานทสองตรงกลางเราไดรบเกยรตอยางมากนะครบคอทานทต

วบลย วงสกล อดตทานเปนทตไทยประจ ากรงปกกง และยงเคยเปนกงสลใหญประจ าอยทจนหลายแหง ท านบอก

วาทานอยในประเทศจน 14 ป ซงกถอวาเปนนกการทตไทยทมความรเรองจน เรยกวาทกกระเบยดนวกวาได

เพราะฉะนนเราจงไดรบเกยรตอยางสงจากทาน และทานสดทายทนงตดกบผม อนนกเชญยากเยนมากเพราะทาน

มภารกจมากคอทาน รศ.ดร.สมภพ มานะรงสรรค ทานเปนอธการบดสถาบนการจดการปญญาววฒนและกเปน

อดตอาจารยประจ าคณะเศรษฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย เพราะฉะนนสถาบนเอเชยตะวนออกศกษาฯ ของ

ธรรมศาสตรรสกเปนเกยรตอยางยงทไดรบเกยรตจากวทยากรทง 3 ทาน ทจะใหความรกบเราในหวขอท 2

“สงครามการคาระหวางจนกบสหรฐ” วาจะลงเอยอยางไร อนนกเปนเรองทเราคดวาเปนเรองใหญมาก ไมเฉพาะ

เรา แตทวโลกกสนใจวาจนกบสหรฐจะทะเลาะกนหรอไม แลวผลลพธจะเปนอยางไร และโดยเฉพาะอยางยงจะ

สงผลกระทบตอประเทศไทยอยางไรบาง เพราะฉะนนผมจะขอเรยนเชญอาจารยสมศกด แตมบญเลศชยเปนทาน

แรก เพราะวาทานบอกวาพดจบจะตองรบไปสวรรณภมนะครบ ทานจะเดนทางไปอเมรกา เพราะฉะนนขออนญาต

เรยนเชญทานดร.สมศกด แตมบญเลศชย เปนวทยากรทานแรก ขอเชญครบอาจารย

รศ.ดร.สมศกด แตมบญเลศชย: ขอบคณมากครบอาจารย สวสดครบทาน ผมตองขอพดกอนเพราะวา

ผมจะตองเดนทางในบายวนน ผมจะเลาเหตการณเบองตนคราว ๆ กอน แลวกยนดทจะรบฟงความคดเหนและ

ตอบค าถามนะครบ ผมคงจะน าเสนอไดไมเกนครงชวโมงนะครบ แลวหลงจากนนกจะตอบค าถามสก 2-3 ค าถาม

แลวทานทตวบลยกบอาจารยดร.สมภพ กจะวเคราะหในเบองลกของการท าสงครามการคาระหวางอเมรกากบจน

ตอไปนะครบ คอตอนแรกจะมาพดถงเรองขอเทจจรงบางประการกอน ซงกคงจะทราบแลววาอเมรกามการขาด

ดลการคาอยางสงมาเปนเวลานาน ขาดดลมากทสดในโลกเนองจากเศรษฐกจใหญ ดลการคาขาดดลมาก

เพราะฉะนนทงสนคาทงบรการกจะขาดดลเยอะ แลวกในบรรดาผคาทงหลาย จนกมการเกนดล สหรฐขาดดลกบ

81

จนมากทสด อเมรกามปญหาเรองขาดดลการคามาเปนระยะเวลานาน ปทแลวอเมรกาขาดดลสนคาสงทสดในโลก

แตบรการกยงมการเกนดล สหรฐขาดดลกบจนในปทแลว 350,000 ลานเหรยญ แตดลบรการกบอเมรกากยง

เกนดล 3 หมนกวาลานเหรยญ เพราะอเมรกาจรง ๆ แลวเรองดลบรการกยงดเพราะวาเรองการทองเทยว การ

คมนาคม การขนสง การเงน พวกบรษทยกษใหญทงหลาย ทางดาน IT ทงหลาย ทางดานขาวสาร ดานการศกษา

ดานบนเทง เขากยงดอยนะครบ

อนตอไปกคอความคดเกยวกบการคาตางประเทศของรฐบาลทรมป จรง ๆ รฐบาลอเมรกาโดยทวไปและ

ในรฐบาลนกคอนขางจะปกปองการคา กคอวาเขาเหนวาในการคาอเมรกามนกตองไมเสย หรอจรง ๆ กคอตองได

ประโยชน และเขากมองวาขาดดลการคาเปนการเสยผลประโยชน และการทสหรฐขาดดลเพราะวาประเทศตาง ๆ

ม ก า รปฏ บ ต ท ไ ม เ ป น ธ ร รมก บ อ เ มร ก า ซ ง ไป พดท ไ หนทร มป ก จ ะ พด เ ร อ งน น ะคร บ แล ว เ ข าก

คดวาการทอเมรกาขาดดล การน าเขาของสนคามผลกระทบตอการจางงานในสหรฐอเมรกา ทรมปไมม

ความศรทธาในเรองของระบบพหภาค เขาไมสนใจ เรองการคาเสรเขากไมสนใจ เขาบอกวาไมมความเปนธรรม เขา

พดถงเรอง Fair Trade แต Fair Trade ของเขาคออเมรกาไดเปรยบคนอนเสยเปรยบคอแฟร เขาคดวาอเมรกาจะ

มขอได เปรยบในการเจรจาทางการคาแบบทวภาค เพราะอเมรกาม เศรษฐกจขนาดใหญ มมลค า

การน าเขามาก ประเทศตาง ๆ จะตองพงอเมรกา แลวทมงานของทรมปเชอวาทาทการเจรจาทแขงกราวจะมสวน

ท าใหประเทศอนตองยอมท าตาม เพราะอเมรกามอ านาจ ประเทศอนตองพงพาอเมรกา เพราะฉะนนเขากพยายาม

จะแขงกราวไวกอน

ทนดตอไปวาท าไมอเมรกาถงขาดดล จรงๆ แลวการขาดดลการคา สาเหตทส าคญกคอการใชจายทเกนตว

ตราบใดทคนอเมรกนเขาใชจายมากกวาทเขาผลตได อเมรกากจะยงขาดดลการคาอยอยางหลกเลยงไมได

เหมอนกบวาเราผลตนอยกวาทเราใช เพราะฉะนนตราบใดทยงผลตนอยกวาการใชจาย ไมวาจะตงก าแพงภาษ ไม

วาจะบบใหคคาเพมคาเงนหรอตวเองลดคาเงน กไมนาท าใหการขาลดลลดนอยลง เพราะฉะนนวธแกกคอวาตอง

ผลตใหมากขน ตองเพมประสทธภาพการผลตมากขน แลวกทส าคญตองลดการใชจาย แตอเมรกาท าอยางนนไมได

กเลยตองพยายามไปตอบโตประเทศอน และผมคดวาปญหานจะมอยตอไปตราบใดท อเมรกายงมความคดอยางน

อย ทส าคญตงแตสงครามโลกครงท 2 เปนตนมาท าใหอเมรกาสามารถเอากระดาษไปพมพเงนไปซอของจาก

ตางประเทศได ไมมประเทศไหนท าได เราจะใชเงนบาทไปซอของกไมได ตรกจะใชเงนลราไปซอของกไมได แตเงน

ดอลลารคนเขายอมรบ ผมเคยฟงมาวาจกรยานเสอภเขาคนหนงเทากบ 20 เซนต เพราะวาเงนทใชในการพมพ

ธนบตรรวม 200 เหรยญ เทากบ 20 เซนต เพราะฉะนนกใชจายเกนตวกนมาก การบรโภคตอ GDP เขาสงมาก

เกอบ 80% ของจนเขาประมาณ 40% แตตอนนจนพยายามจะเพมการบรโภค

82

ในมมมองของเศรษฐศาสตรเราบอกการคาระหวางประเทศจะมประโยชนตอประเทศทรวมท าการคา

ทงหลาย แมวาบางครงจะมการแบงปนผลประโยชนทไมเทาเทยมกน เรามของเหลอกนเหลอใชเรากระบายออก

สงออกสตางของประเทศ จะไดน าเงนตรามาซอของทเราตองการ ของทเราไมมเราก เอาเงนตราตางประเทศไปซอ

จากตางประเทศได แลวทส าคญกคอวาการคาตางประเทศท าใหเราไดใชความไดเปรยบใหไดประโยชนสงสด ใน

บานเรามทรพยากรธรรมชาตมาก มยาง มขาว มอะไร เรากมขอไดเปรยบทางดานน การตงก าแพงภาษ จรง ๆ

แมวายงไมไดประกาศใช กเกดผลขนมาแลว ของจะขนราคาแลว ของจะน าเขาไมไดแลว เราจะสงออกสนคาไมได

แลว กมผลขนมาแลวนะครบ แลวกพอมก าแพงภาษ ผบรโภคกตองจายเงนซอสนคาในราคาทแพงขนเพราะภาษ

น าเขาขนกตองขนราคา ผผลตกตองซอเครองมอ ซออปกรณ ซอวตถดบ ซอชนสวนอปกรณตาง ๆ ในราคาสงขน

เพราะวาถกเกบภาษมากขน แลวทอเมรกาเดยวนตองพงชนสวน พงอปกรณ พงการน าเขาวตถดบจากตางประเทศ

คอนขางมาก เพราะฉะนนไมใชวาอเมรกาตงก าแพงภาษสงแลว ผน าเขาทเปนบรษทอเมรกาจะชอบ บรษททเขา

ถกคมครองเขากอาจจะชอบ เพราะวาสนคาน าเขามราคาสงขนเขาขายของไดมากขนไดก าไรสงขน แตวาถาเขาใช

วตถดบจากตางประเทศเขากขาดทน ถาประเทศทถกขนภาษออกมาตอบโต เขากยงล าบากใหญ อยางจนไปขน

ภาษพวกถวเหลอง พวกสนคาเกษตร เนอสตวตาง ๆ กมผลกระทบ

จรง ๆ แลวการกดกนทางการคาไมดตอทง 2 ประเทศ ในทางเศรษฐศาสตรเรากบอกวาการปกปอง

คมครองอตสาหกรรมในระยะยาวจะมผลท าใหความสามารถในการแขงขนของอตสาหกรรมลดลง เพราะทกคนจะ

หวงพงแตการปกปองคมครองจากรฐบาล ทนถามวาท าไมตองเพงเลงไปทจน เหตผลงาย ๆ กคอไมอยากเหน

เศรษฐกจและเทคโนโลยของจนกาวหนากวาอเมรกา แตวาจรง ๆ สหรฐกมขออางวาขาดดลมากทสดกบประเทศ

จน สงมาก ปทแลว 3 แสนกวาลาน แตวาจรง ๆ ตองการทจะสกดกนการสรางอตสาหกรรมโดยเฉพาะ

อตสาหกรรมไฮเทคของจนโดยเฉพาะในโครงการทเรยกวา Made in China 2025 ทปรกษาทางเศรษฐกจ

อตสาหกรรมของสหรฐอเมรกาใหสมภาษณบอกวาพวกอตสาหกรรมพวกนมนมความส าคญตอความมนคงของ

อเมรกา อเมรกาจะยอมใหจนมาแซงหนาดวยอตสาหกรรมพวกนไมได เราตองพยายามสกดกน การเลอกตงกลาง

เทอม ทรมปคดวาถาเขาสามารถเอาชนะในสงครามการคาอะไรตาง ๆ ปกปองอเมรกาได เขาจะไดรบ

ชยชนะ เขากมองทางดานน ตอนแรกผคนคดวารพบลกนจะไดชยชนะ แตตอนนทกฝายวเคราะหวาเดโมแครตควร

จะชนะมากกวา แตวาอาจจะชนะไมมาก ทนปญหาของอเมรกาอยตรงไหนกคอวาทรมปไมมความรทาง

เศรษฐศาสตรและการคาระหวางประเทศ ทปรกษาสวนใหญของทรมปกเปนนกกฎหมาย นกธรกจ ทปรกษาหนง

เดยวทถอวาเปนนกเศรษฐศาสตรไดกคอ Peter Navarro เขาเคยแตงหนงสอ Death by China และ The Coming China Wars ซงพดถงอนตรายถาเกดประเทศจนมการเจรญเตบโตทางดานอตสาหกรรม ทางดาน

83

เทคโนโลย ซงเปนการคดทผดมาก เราพร าสอนพวกเดก ๆ วาอยาไปกดกนคนอน เราตองพยายามพฒนาตนเอง

แตอนนความคดของเขาคอวาเราตองกดกนคนอน อยาใหคนอนโตเพราะถาคนอนโต เราล าบาก แทนทจะบอกวา

เราตองพฒนาตนเองขนมา

ผมจะพยายามเลาเหตการณคราว ๆ ตงแตตอนหาเสยงทรมปกพดวาเขาจะตองพยายามเจรจาทางการคา

ใหม TPP กจะยกเลก เจรจา NAFTA ใหม แลวกในเดอนมกราคมเขากขนภาษน าเขาเครองซกผาและกโซลาเซลล

การเจรจาการคาเสร NAFTA กบแคนาดากบเมกซโก ซงจนปานนกยงเจรจาไมส าเรจเพราะตงเงอนไขอะไรตออะไร

ไวเยอะ แคนาดากบเมกซโกยงยอมรบไมได แลวตอมาในเดอนมนาคมกขนภาษเหลกและอลมเนยม ตอนแรก ๆ

ยกเวนประเทศพนธมตรกคอ EU แคนาดา เมกซโก แตวาตอนหลงกขนภาษกบประเทศเหลาน ประเทศเหลานก

ตอบโต แลวทส าคญกคอวาประกาศวาจะขนภาษสนคากบจน แลวกพจารณาจ ากดขอบเขตการลงทน เขาคดวาคน

จนมาลงทนจะเขาถงสทธทรพยสนทางปญญา มาถงเดอนเมษากสงทมไปเจรจาการคากบจน แตวาเรยกรอ งอะไร

เยอะแยะไมได เพราะเปนไปไมไดทจะใหจนเลกการพฒนาอตสาหกรรมใน Made in China 2025 แตวาเขาก

พยายามเจรจาใหจนลดการเกนดลปละ 1 แสนลานเหรยญ 2 ป 2 แสนลานเหรยญ ซงในทสดกตกลงกนไมได พอ

ตกลงกนไมไดกเกดการตงอตราภาษสนคารวมมลคาสนคา 5 หมนลานเหรยญ จนกตอบโตทนท นอกจากจะเพม

ภาษเขากลงโทษบรษทจงซงของจนกลาววาบรษทนขายสนคาใหกบอหรานกบเกาหลเหนอ และกสงบรษทของ

อเมรกาไมใหขายสนคาพวก Computer Chip ตาง ๆ บอกวาหามขายใหบรษทน 7 ป เพราะแขงกบเรา แลวกให

ตรวจสอบบรษทหวเหวยซงเปนบรษทยกษใหญของจน

ในเดอนพฤษภาคม นกเศรษฐศาสตรกวาพนคนไดเขยนจดหมายถงทรมป เตอนบอกวาการทคณไปขน

ภาษอาจจะซ ารอยกบเหตการณในสมยตอนทประธานาธบด Hoover กอนทจะเกดวกฤตเศรษฐกจครงใหญของ

โลก เขากพยายามปกปองทางการคา แตในทสดกเกดปญหาขนมา แตทรมปกไมฟง แลวหลงจากนนรองนายกของ

จนกไปเจรจาทางการคา เขากจบมอยมแยมแจมใส ทงสองฝายดเหมอนวาตกลงกนไดด ทรมปบอกวาจะเลกแลว

สงครามการค า ท ไหนไดย ง ไม เท า ไ รกประกาศบอกว าจะข นภาษ แล วกประกาศรายการออกมา

จนกบอกวาถาสหรฐขนภาษจนกจะตอบโตทนท ทนตอมาทางอเมรกากประกาศขนภาษสนคากบจน มลคา

5 หมนลานเหรยญ โดยแบงเปน 2 รอบ รอบแรกกคอ 34,000 พนลานเหรยญ รอบทสอง 16,000 พนลานเหรยญ

แลวสนคาพวกนกมชนสวนอปกรณ สนคาไฮเทค จนกไมยอทอ ตอบโตทนท นอกจากนแลวสหรฐกบอกวาตอไปจะ

เกบภาษในสนคาอก 2 แสนลานเหรยญ ทแรกบอกวา 10% แตตอนหลงแกเปน 25% แลวตอนนจนกสงคนไป

เจรจา หลายฝายกคาดวาคงจะเจรจาไมส าเรจ แตวาอนหนงทอาจจะท าใหอเมรกาเปลยนใจกคอเขามประชา

พจารณทจะขนภาษ มคนคดคานเยอะแยะ แตรฐบาลทรมปมกไมฟงเสยงใคร ถงแมประชา-พจารณเปนอยางนแต

84

เรากไมแนใจวาทรมปจะสนใจหรอเปลา เพราะวาเรองปน คนทตอตานการใชปนเดนขบวนกนตงหลายครงเปน

แสนคน แตทรมปกไมสนใจ แลวลาสดเขากประกาศใหขนภาษการน าเขาสนคาจากตรก ซงนนกท าใหตรกสนคลอน

เพราะวาเศรษฐกจตรกออนแออยแลว มปญหาอยแลว อนนจะเปนตวกระตนใหตรกเกดวกฤตขนมา

ทาทของจนกคอวาทแรกกพยายามรบปากจะซอสนคากบอเมรกามากขน รบปากวาจะปรบปรงพฤตกรรม

ในดานทรพยสนทางปญญา และกบอกวาจนจะไมเปนผรเรมท าสงครามทางการคา แตถาสหรฐตงก าแพงภาษจนก

จะตอบโตโดยการเกบภาษสนคากบอเมรกาในระดบทเทาเทยมกน แลวการขนภาษของจนกมงในสนคาทเปนฐาน

เสยงของทรมปพวกถวเหลอง พวกสนคาเกษตร พวกยานยนตอะไรพวกน จนยงมวธการอกหลายดาน คอจน

อาจจะไปควบคมบรษทอเมรกาทไปลงทนเขมงวดมากขน เวลามสนคาน าเขากจะตรวจสอบใหเขมงวดมากขน แลว

จนกรวาสกบอเมรกาโดยล าพงล าบาก จนกเลยพยามจบมอกบยโรป จบมอกบตะวนออกกลาง จบมอกบแอฟรกา

จบมอกบเอเชยตะวนออกเฉยงใต จนรวารฐบาลอเมรกาพยายามจะตจนในจดทรพยสนทางปญญา จนกชแจงวา

ประการแรก มลคาทบอกวาขาดดล 3 แสนกวาลาน ทจรงไมใช เพราะจนไมไดเกนดลขนาดนน เพราะวาเวลา

สงออกเขาใช FOB ไมมการคดพวกคาขนสง แลวกเวลาน าเขาเขาคดเปนมลคา CIF สนคาถงแมวาสงออกจากจน

แตวามหลาย ๆ ประเภททสงออกจากจนแตผลตโดยบรษทตางประเทศ แลวทส าคญกคอพวกชนสวนอปกรณตอง

น าเขาจากประเทศอน จากเกาหลใต จากไตหวน จากญปน จนมาประกอบเปนสนคาส าเรจรปอยางเชน

โทรศพทมอถอแลวกสงออกไป โทรศพทมอถอทสงออกไปกถอวาเปนสนคาสงออกของจน

จรง ๆ แลวสวนท เปนมลคาเ พมของจนมไมเทาไร จนตอนนถกกระทบ ดานการสงออกลดลง

การขยายตวทางเศรษฐกจลดลงแตยงไมรนแรง คาเงนของจนตกลงมา การตกลงมาของคาเงนกมสวนท าให

สามารถลบลางหรอสามารถลดผลกระทบจากการถกขนภาษ พอคาเงนตกทรมปกบอกวาจนท าใหคาเงนออน แลว

ทส าคญกคอการพฒนาอตสาหกรรมของจนตองถกกระทบเยอะ โครงการ Made in China 2025 กพบกบ

อปสรรค อเมรกากถกกระทบเหมอนกน อยางทกลาวมาแลวนะครบผบรโภคจะตองซอสนคาแพงขน เวลาไป

หางสรรพสนคาของจากจนมเยอะแยะ เสอผา รองเทา อาหาร เครองใช แลวบรษทตาง ๆ กตองใชพวกชนสวน

อปกรณ วตถดบจากตางประเทศ กตองซอของในราคาแพงขนเพราะถกตงก าแพงภาษ Sector ทถกตงก าแพงภาษ

จากจน จนน าเขานอยกถกผลกระทบพวกถวเหลอง พวกบรษทยานยนต แลวกการจางงานสทธตอนแรกกด

เหมอนวาจะสงขน แตจรง ๆ แลวไมไดเพมขนเทาไหร บรษทโซลาเซลลกจางพนกงานนอยลง แมกระทงพวกบรษท

ไฮเทคทขายชนสวนใหจนไมได กตองลดการผลต

ตอนนเศรษฐกจอเมรกายงดอยเพราะลดภาษลงมา และกอวดวาตอนนเศรษฐกจดทสดแลว ผมวาในระยะ

ยาวถาอเมรกาท าอยางนตอไปเศรษฐกจของอเมรกาจะทรด ในอเมรกาเขากมเสยงคดคาน หนงสอพมพ

85

Washington Post, New York Times มบทความวจารณทรมปอยทกวน แลวกในอเมรกาพวกสมาคมการคา

ทงหลาย พวกชาวไรชาวนา พวกองคกรแรงงาน แมกระทงสมาชกรฐสภาเขากกลาวแสดงความไมเหนดวยกบ

นโยบาย โดยเฉพาะสอมวลชนมการแสดงความไมเหนดวยกนเยอะ ทางดานผลกระทบเศรษฐกจและการคาโลก

จนถงปจจบนทามกลางสงครามการคายงไมเหนชด แตระยะยาวถาเกดการท าสงครามทางการคาทรนแรงและ

ยดเยอกจะมผลกระทบตอเศรษฐกจและการคาโลก ความเชอมนในการลงทนในการคาจะลดลง เสถยรภาพในภาค

การเงนกจะลดลง สดทายกคอผลกระทบทมตอประเทศไทย คอประเทศไทยยงไมใชประเทศค คาทส าคญของ

อเมรกา แตกเกนดลกบอเมรกามาหลายป เคยถกกลาวหาวาเปนประเทศหนงทเกนดลมาก แตวาทส าคญกวานนก

คอทงจนและอเมรกาเปนตลาดสงออก อนดบ 1 และอนดบ 2 ของไทย เพราะฉะนนถาเกดเศรษฐกจจนและ

เศรษฐกจอเมรกาถกกระทบแลว ไทยกจะตองถกกระทบแนนอน แลวกอยางทกลาวไปแลววาถาสงครามยดเยอ

และลกลามไปจะมปญหามากเพราะวาการสงออกของเราเปนเปอรเซนตสงมาก ไทยเปนประเทศทพงการคา

ตางประเทศเปนจ านวนมาก เพราะฉะนนไทยจะไดรบผลกระทบอยางแนนอน แตวาจนถงปจจบนเศรษฐกจไทยยง

ไมไดรบผลกระทบจากสงครามการคาระหวางจนกบอเมรกามากนก แตกมผลกระทบในระยะสนบาง ซงอาจจะ

ไดผลดบางสวนกคอวาสนคาบางอยางทสงออกไปจนและอเมรกาสามารถสงไดมากขนเพราะว าจนถกกดกนจาก

อเมรกา อเมรกาถกกดกนจากจน

บรษททลงทนในประเทศจนอยางเชนบรษทอเลกทรอนกสของไตหวนทงหลายตอนนเขาจะยายฐานมา

เอเชยตะวนออกเฉยงใต มาอาเซยน ซงอาจจะยายฐานมาทประเทศไทย แตวากมผลเสยบางอยางกคอวาสนคาไทย

ทเคยสงออกไปจนกสงออกไดนอยลง ถาจนยงมเศรษฐกจทชะลอตวสนคาทสงไปอเมรกาบางอยางทถกกระทบกจะ

ถกสงไปทจนรวมทงไทย แลวกมคนบอกวาจนอาจจะมาสวมสทธคอวาของผลตในเมองจน แตจนมฐานผลตใน

เมองไทย กเลยสงเขามาแลวกถอวาเปนสนคาทสงออกจากประเทศไทย อนนกตองระวง ทนประเทศไทยควรจะท า

อยางไร กตองศกษาใหดวาจะเปนอยางไร มการคลคลายไปอยางไร หรอมการเปลยนแปลงอยางไร ตองระมดระวง

การทมตลาด การสวมสทธ แลวอกอยางหนงกคอวาตองดงดดการลงทนจากจน เพราะวาไทยมระดบการพฒนาท

สงกวาประเทศรอบขางในอนโดจน แลวกดงจนเขามาลงทนเพราะวาจนเขาตองยายฐานการผลต และแนนอนไทย

ตองสงเสรมการสงออกใหมากขน หาตลาดใหมากขน

ทผานมาไทยกท าไดดพอสมควร แตตอนนตองพยามยามสงออกไปใหมากกวาน แตการทเราพยายามจะ

ขยายตลาดในประเทศล าบากเพราะวาพวกยาง พวกขาวขายในประเทศยากขนมาก ตองพยายามกระจายตลาด

สนคา แลวกอาศยการลงทน การทองเทยวมาชวยสงเสรมการสงออก ตองพยายามรกษาความสมพนธทดกบจนกบ

อเมรกา พยายามสงเสรมการลงทนทมผลตอการยกระดบเทคโนโลยของประเทศไทย รวมมอกบประเทศตาง ๆ เรา

86

กอยในกลม APEC แลวตอนนกก าลงเจรจา RCEP แลวกตองชวยประณามวาการปกปองคมครองทางดานการคา

เปนสงทไมเปนธรรม

ผมคดวาตราบใดทอเมรกาไมเปลยนแปลงพฤตกรรม สงครามการคาคงจะมความยดเยอ และผมคดวาการ

ทจนถกกดดนในปจจบนในเวลาน ในทศวรรษ 1980 ญปนกเคยโดนกดดน ญปนถกบบใหขนคาเงนท าใหเศรษฐกจ

ถดถอยใน 2 ทศวรรษทผานมาจนปานนยงไมฟน เพราะฉะนนสงทจนตองระวงกคออยาไปถกบบบงคบใหขน

คาเงน ตองพยายามพฒนาเศรษฐกจของตวเอง พยายามพงตวเอง อยาไปพงสหรฐอเมรกา แลวตอนแรกจนคดวา

สหรฐอเมรกาแคข คงไมด าเนนการจรง ตองการสรางแคอ านาจตอรอง แตจรง ๆ แลวสหรฐท า เพราะฉะนน อยา

ไปคดวาสหรฐจะยอมผอนปรนถาเกดวาจนซอสนคาจากสหรฐมากขน เพราะวาจดใหญทสหรฐตองการคอไมใหจน

พฒนาอตสาหกรรม ไมใหจนเขมแขงขนมา เพราะคนอเมรกนเขาชอบความยงใหญ America First, America

Great ท าใหฐานเสยงของทรมปสงขน เพราะฉะนนจนตองพฒนาปฏรปตวเอง ผมคดวาผมใชเวลามาเยอะแลว

ตองกราบขออภย แตวากอนทจะไปถาเกดวามใครอยากจะแสดงความคดเหนหรอวามค าถามผมกยนดนะครบ

ศ.ดร.สรชย ศรไกร: ขอบคณทานอาจารยสมศกดเปนอยางมากนะครบทปพนฐานใหความรเราดาน

ทฤษฎ รวมทงวจารณวาจะเกดผลกระทบตอไทย และยงแนะน าประเทศจนดวยวาควรจะปรบตวอยางไร ผมม

ค าถามนดเดยวครบวา สรปแลวอาจารยคดวาจนกบสหรฐจะท าสงครามการคากนจรง ๆ ไหม

รศ.ดร.สมศกด แตมบญเลศชย: ตอนนกท าอยนะครบ ปญหาการขนภาษในสนคาจน 2 แสนลานตองด

ใหด เทาทผมกลาวมาการทจนสงคนไปเจรจากไมคอยไดผล แตวาสงทจะสกดกนทรมปกคอประชาพจารณ ถาเกด

คนคดคานเยอะ เขากคงคดหนก แลวอกอนหนงกคอการเลอกตงสมาชกรฐสภาในตนเดอนพฤศจกายนถาเกดเดโม

แครตเขาชนะ แตตองชนะมากพอทจะมเสยงขางมาก แตอเมรกาล าบากเพราะวาเรองการคาประธานาธบดม

อ านาจ รฐสภาเขากบอกวาพยายามจะสกดกนแตวากยงท าอะไรไมได

ศ.ดร.สรชย ศรไกร: เพราะฉะนน อาจารยคดวาสหรฐจะด าเนนการเรอง 2 แสนลานเหรยญแนใชไหม

ครบในเดอนกนยายนน

87

รศ.ดร.สมศกด แตมบญเลศชย : กไมรวาจะแนหรอไมแนครบ คอตอนนถาดจากประชาพจารณม

ผลกระทบเยอะเขาอาจจะกดดน แตพอขนมาจนกจะตอบโต ทน สหรฐบอกวามพลงตอรองมากกวา เพราะวา

อเมรกาสงไปจนไมเทากบทจนสงไปอเมรกา เพราะฉะนนอเมรกามอะไรจะตอบโตเยอะแยะ จนกมทางเลอกตอบ

โตนอยกวา เพราะฉะนนตรงนเรากตองดตอไปแตคดวาโอกาสทจะด าเนนการมเยอะ อาจจะไมถง 2 แสนลาน

เหรยญ เขาอาจจะดวารายการสนคาทอาจสามารถลดลงมาได

ศ.ดร.สรชย ศรไกร: เพราะฉะนนสงทเราจะหวงอยกคอทรมปคงจะไมเกบภาษถง 2 แสนลานเหรยญ

และคงจะรดมดระวงเรองการเลอกตงในสหรฐเพราะจะมผลกระทบตอเสยงในสภาของสหรฐเชนกน

รศ.ดร.สมศกด แตมบญเลศชย: ถาเกดวามใครอยากวพากษวจารณ หรอมค าถามผมอยไดนะครบ

ศ.ดร.สรชย ศรไกร: เนองจากวาอาจารยพดเสรจแลวทานจะตองรบไป เพราะฉะนนจะใหเวลานะครบ

ทานผฟงทานใดอยากจะถามค าถามอาจารยสมศกดกเชญตอนนเลยนะครบ

รศ.ดร.สมศกด แตมบญเลศชย: ถาทานมค าถาม ทานทตวบลยกบทานอาจารยดร.สมภพคงจะสามารถ

ตอบไดอยางชดเจนครบผม

อดตเอกอครราชฑตวบลย คสกล: เมอคนนมานงคดด ผมเปลยนใจ ผมจะไมพดในสงทเตรยมมา แตผม

หวงวาพอเขารอบ 2 ผมจะไดมโอกาสไดตอบค าถามหรอวาไดมปฏสมพนธกบทานผฟงครบ

สงหนงทเมอคนนคดขนมา ผมไมเคยพดทไหนมากอนนะครบ ป 1989 เดอนพฤศจกายน ผมตาม

ทานนายกชาตชาย ตอนนนผมเปนเลขานการเอกกลบจากปกกงแลวตามทานนายกชาตชายไปพบกบทาน

เตงเสยวผง คดเปนพ.ศ. ก 2532 วนนนผมนงอยขางหลงผน าทงสองในการสนทนา ทานเต งเสยวผงพดวาอยาง

นอยทสดภายใน 17 ป 2532+17 กประมาณ 2550 ภายใน 17 ปอเมรกายงจะไมเหนจนเปนภยคกคาม แตสรปคอ

หลงจากนนไมแน ผมกมาคดดอนนเปนวสยทศนผน าทคาดการณลวงหนาไว เพราะฉะนนสงทเกดขนวนน เชน

88

ประเดนสงครามการคา ผน าจนรและขบคดมากอน เปาหมายคอผมน าเสนอเสรจวนน แลวทานเหนเหตการณตาง

ๆ หวงวาทานจะสามารถน าไปวเคราะหไดวาเกดอะไรขนสงครามการคาทวาทงหมด จรงๆ แลวถอเปนสญญาณ

เปนอาการบงบอก เพราะจรง ๆ เตงเขาพดไวนานแลววาจนจะตองเปน “คมในฝก”

พอผมพดในประเดนนกรเลยวามการโยงถง Made in China 2025 อเมรกากเรมกลวจน เหตผลท าไม ท

นพอมานงนกดวาเตงคดไดอยางไรตงแตพ.ศ. 2532 บอกวาอยางนอย 17 ป อเมรกาจะยงไมเหนจนเปนภยคกคาม

แตหลงจากนนสหรฐเขาเรมรแลว เพราะวาถาเราไปเปดดตวเลขยอนหลง ป 2000 GDP ของจนประมาณ 20%

ของอเมรกา แตเมอปทแลว 2017 เปน 2 ใน 3 ของ 19 ลานลานเหรยญ อนนเปนประเดนท 1 แลวกผนวกกบ

Made in China 2025 อนนนกเปนอนหนงทคนพดถงมาก แตจรง ๆ แลว Keyword จรงๆ ของสมครามการคา

คอประเดน “The Rise of China” การผงาดขนมาของจน อนนเปนมลเหตหลก และอนนท าใหผน าระดบเตงเมอ

พ.ศ.2532 มวสยทศนบอกไวเลยวาจนจะตองเกบตว จะตองเปนคมในฝก แตตอนหลงในระบบของจน ผน ากวางตว

ล าบาก คอในจนขณะนมประชากรอนเตอรเนต 800 ลานคน เทากบประชากรของอเมรกา บราซล อนโดนเซย

รวมกน เพราะฉะนนท าไมเขาถง “คมในฝก” ตลอดไมได เพราะทานสจนผงเปนประธานกรรมาธการทางทหาร

เขายอมผอนปรนมากไมได หลายอยางเปนไปเพอ “Domestic Consumption” ในหลายจงหวะเขากตองแสดงใน

สงทเขาม สถานะทเขาเปน กเลยขดกบสงทเตงบอกไว อนนนาสนใจมากนะครบ พอนกถงวนทเขาพบเดอนพฤศจ

กายน อยาลมวาตอนทเตงพดเปนหลงเหตการณเทยนอนเหมน นาคดมากกวา ค.ศ. 1989 มองไมออกเลยวาจนจะ

เปนจนอยางทกวนน แตผน าเขามองออก เพราะหลงจากนน 2001 เขาเขา WTO พอหลง WTO จนถงปจจบนน

อยางนอยกท าใหคน 600 ลานคนพนขดความยากจนได ทนท าไมอเมรกาถงยอมใหจนพฒนาแตตน เตงร ไมนาเชอ

วาเตงร แลวอเมรกาตอนแรกคอเชอวาเมอปลอยใหจนปฏรปเศรษฐกจไปเรอย ๆ ในทสดกเหมอนกบท Maslow

พด 1 2 3 4 5 พอถงขนท 5 คนอยดกนด กเหมอนบานเรากคอการแสวงหาในขนสดทายคอการยอมรบทาง

การเมอง อเมรกาเขาคดวาการมปฏสมพนธ ในการปฏรปจะท าใหในทสดจนมการปฏรปทางการเมองแบบ

ตะวนตก แตไมเปนอยางนน

ถาเราดประชมสมชชาพรรคคอมมวนสตแตละครง ครงท 17 และ 18 ผสงเกตการณทางตะวนตกกจะมาด

ในค ากลาวของผน าจนวามค าวาการปฏรปการเมองกครง แตครงท 19 เมอเดอนตลาคมทผานมาทาน

สจนผงไมพดถงเลย จนประกาศไมเอาดวยกบรปแบบตะวนตก เหนวารปแบบของจนจะเปนทางเลอกอกทางหนง

ของการพฒนาเศรษฐกจ แลวในโลกนกยงไมเคยมมากอนวาระบบเศรษฐกจแบบเปดทจนประสบความส าเรจ อยาง

ทกวนนเกดขนภายใตระบบการเมองทปดอยางทเปนอย อนนกเปนมลเหตทท าใหมเขตเสรการคาทเซยงไฮ เพอ

จ าลองหารปแบบการพฒนาดงกลาว คอถาเราจะแบงการพฒนาของจน 30 ปแรกจนวนวายกบปญหาภายใน พอ

89

อก 30 ปถดมาภายใตเตงจนพฒนาขนมาอยางรวดเรว พอมาถงสจนผงกเปนการเรมอก 30 ปตอจากน กเปน

“Phase 2” ของการพฒนาเศรษฐกจ ไมใชแบบเดมแลว จนไมใชเปนโรงงานผลตสนคาราคาถกอกตอไป แตเปน

เศรษฐกจอนดบ 2 ของโลก

อเมรกากจบจองอยตลอดเวลาเกยวกบ The Rise of China ตอนแรกกมความเชอวาในทสดแลวพอจน

พฒนาเปนแบบนตองเปลยนแปลงแนนอน แตพอสมชชาครงท 19 สจนผงไมพดถงปฏรปการเมองเลย แลวบอกวา

จนจะเปน Model ทางเลอกอกอนหน ง แตกอนหนานนถาเราสงเกตในชวงค.ศ.2010–2011 ในสมย

โอบามาการพยายามสกดกนจนของพรรคเดโมแครตกเรมแลว เรมกลว The Rise of China แตพอมาเจอ

แบบทรมป จนพบกบแนวทางใหมทตางออกไป ตอนนทรมปรกในหลายมต เมอกจะตอบค าถามนะครบ ถงตอ

ใหทรมปพนวาระ นโยบายสกดจนกจะยงอย คอไมไดมสงครามการคาอยางเดยว ถาเราดมกฎหมายทออก เชน

FIRRMA ก ค อ Foreign Investment Risk Review Modernization Act แล ว ก ม John McCain National

Defense Act ออกมาใหอ านาจ Committee on Foreign Investment in the US (CFIUS) มอ านาจมากในการ

ตรวจสอบ สามารถตรวจสอบยอนหลงได ถงบอกวาสงครามการคาเปนแคประเดนเดยว ยงมอกมากเลยทออกมา

แลวลาสดตกของจนทตงอยในเกาะ Manhattan ใกลกบตกของทรมป เดน 10 นาทถง ปรากฏวาตอนนกคงตอง

ขายท ง เพราะสหร ฐต ความว า อนน เ ป นภ ยต อความม น คง น เ ป นการตอบโต แบบตรง ไปตร งมา

ถาเราเคยไปจนหรออยจน ในจนกเคยใชระบบนนะครบ ผมเปนกงสลใหญ ตอนยายจากคนหม งมาเซยงไฮ

จะไปเชาบานหลงหนง แตเหตผลดานความมนคงของทตง คณะทตกเชาไมได สวนตอบค าถามเมอสกครอาจารย

สรชยกคอผมคดวาถาโดยขอวเคราะหอนน จะเหนวา The Rise of China ทอเมรกาเหนเปนภยคกคามกจะไมจบ

งาย ๆ

หลงจากโอบามาประกาศ Asia Pivot พอค.ศ.2013 ทานสจนผงกประกาศ One Belt One Road ไอเดย

คออะไรครบ กคอสงนมาตอสกบสงทโอบามาประกาศ โดยจนใชปจจยทางเศรษฐกจมาเปนสงจงใจประเทศตาง ๆ

อเมรกาใช “Rules Based” บอกวา South China Sea ตองม “Code of Conduct” จนบอกไม จนเดนเรอมา

ตงแตโบราณกาลแลวไมเหนมปญหาเลย เพราะฉะนนจงพยายามใช “จตวญญาณ” ของ Silk Road มาเปน

ตวกระตนใหประเทศตาง ๆ เหนประโยชนในเรองความรวมมอ เพราะ Silk Road เปนสญลกษณทางดานน ไมได

พดเฉย ๆ นะครบ แตตามมาดวย AIIB เอามาถวงดลกบ ADB เพอใหเงนกโครงการโครงสรางพนฐานตาง ๆ เพราะ

เขาจนกระแสจากท ADB บอกวามโครงสรางพนฐานในชวง 10 ปขางหนา ทท าไดอกประมาณ 8 ลานลานเหรยญ

ในแถบน

90

สรปคอมการออกแบบเครองมอทางเศรษฐกจอะไรมามากมาย อนนอเมรกากเหนชดเจน ตความวาเปน

การขยายอทธพลของจน อกประเดนหน งทนาสนใจมากคอพอหลงสมชชาเมอเดอนมนาคมทผานมา

ทานสจนผงกประกาศรนเวลาการบรรลเปาหมายการท าจนใหเปนประเทศสงคมนยมสมยใหมมาเปน

ค.ศ.2035 และยกเลกการจ ากดวาระการด ารงต าแหนง พอตรงนผมคดวาเปนประเดนหลกอกอนหนง แตทานสจ

นผงนเกงมากนะครบ พอค.ศ.2035 ทานสจนผงอายแค 82 ป ถอวาอายไมมาก เพราะตอนทเตงทานลงจากอ านาจ

กอายตง 89 ป สรปกคอประเมนวาทานจะอยถงชวงนน คอ 2035 เพราะฉะนนแนวคดแบบ Strong Man ของจน

ซงทกอยางตองอยภายใตพรรคคอมมวนสตหมด อเมรกากยงเหนเปนภยคกคาม ผนวกกบสงทเราพดถงทงหมด ไม

วาจะเปน Made in China ไมวาจะเปนการเตบโตของเศรษฐกจ ถาปลอยแบบนประมาณค.ศ.2025-2030 ขนไป

สหรฐกอาจจะถกแซงหนาไดโดยจน เพราะฉะนนอนนผมคดวาเปนแคจดเรมตน

ถามวาถาจนตอบโตทงหมดจะเขาทางอเมรกาไหม แตเชอผมนะครบวาไมมทาง เพราะสงส าคญทอยในจต

ใตส านกของผน าจนกคอเสถยรภาพ ความมนคง ถาไมมความมนคง ถาไมมความนงทางการเมองกจะไมสามารถท

จะพฒนาได อนน เปนสตรของจน งานน ถ า เกดจน เผลอตว ไปเลนตามเกมของอเมรกาจะมปญหา

แตไมนาจะเกดขน เหตผลกคอผผลตกบผซอ 500,000 ลานเหรยญกบ 160,000 ลานเหรยญตางกนมากเลย

พอประกาศ New Era ของสจนผงกคอเศรษฐกจตองโต แมนอยลงมาอยประมาณ 6% หรอ 7% แลวกมคนบอก

วาท าไมตอง 6-7% จรง ๆ แตละเปอรเซนตมความหมาย ในจนแตละปมคนจบมหาวทยาลย 7 ลานคน เขาค านวณ

วาถาเศรษฐกจโตประมาณ 6-7% กสามารถทจะสรางงานรองรบขนมาได เพราะฉะนนอเมรกายงคดวางานน

สงครามการคาเปนวธการหนงทอาจจะผลกดนใหเกดปญหาภายในจน รฐบาลจนตองระมดระวงอยางยง มคนบอก

ใชมาตรการลดคาเงนหยวน แตจนเขาบอกจะไมใชอาวธอนน เงนหยวนตอนนเทยบกนเดอนมนาคมลดไป 9% คอ

ไมใชวาลดคาเงนหยวนแลวจะจบ ไมใชนะครบ เพราะพอคาเงนหยวนตกลง มนเกด Outflow “เลอดไหลออก”

เงนทนไหลออกอยางแรงแลวจะท าใหเกดภาวะเงนเฟอ ตลาดหนปนปวน สงคมปนปวน สงทผน าจนกลวทสดกคอ

ความไมนงทางการเมอง เพราะจะกระทบการพฒนาเศรษฐกจของเขาตามความฝนจนได

ทานคงทราบใชไหมความฝนจนมสองตวเลข คอวาพอถงค.ศ.2020 จนจะเปนประเทศทอยดกนดพนฐาน

แลวจนกบอกวาพอถงตอนนนคนชนกลางจาก 250-300 ลานคน เปน 500 ลานคน ชนชนกลางกคอพวกทมมอถอ

แลว GDP ตอประชากรจะเพมขนเทาตวจากป 2010 กคอจาก 5,000 เปน 10,000 ตอนนใกลเคยงเปน 9,000

เศษ ๆ เพราะฉะนนท าไมจนถงไดป 2020 เปน Chinese Dream Phase 1 เพราะครบ 100 ปของพรรค

คอมมวนสต Phase 2 ของความฝนจนกคอพอถง 2049 กคอ 100 ปของการสถาปนาประเทศจนใหมจะท าใหจน

เปนประเทศทแตกอนใชค าวาพฒนาแลวนะครบ แตเมอสมชชาครงท 19 กไมใชค าวาพฒนาแลว เพราะเปน

91

ประเทศพฒนาแลวคณตองเขาเกณฑของตะวนตก 15,000 เหรยญขนไป สจนผงบอกวาถงตอนนนจนจะเปน

ประเทศสงคมนยมสมยใหมททนสมยและสวยงาม เพราะฉะนนตอนนจนประกาศแนวทางชดเจนขนมากยงเพม

ความเขมขนในบรบทของสงครามการคา

ทางแกม 2 สวน อนท 1 กมคนพดถงเยอะกคอลดคาเงนหยวน คอตอนนเงนหยวนตกไปแลว 9% แตถา

เกดจะไปด าเนนการตอตามแนวทางเดม ตวเลขทเขาศกษาไวเงนหยวนอาจจะตกไปประมาณ 12-14% ถาเงนจน

ตกถงขนนน จะเกดภาวะเงนทนไหลออกหนก ตลาดหนปนปวน แลวกเกดภาวะเงนเฟอ แลวส าคญทสดคอจะ

กระทบการบรโภคภายใน เพราะถาเกดไมพงการสงออก ตองพงการบรโภคภายใน ตามนโยบายจนตองการจะท า

ใหการบรโภคภายในเพมขนเปน 60% ขนไป เพราะฉะนน จนกประกาศบอกวาจนจะไมใชมาตรการน แตวาถาเกด

มาตรการนออกมาจรง ๆ จนกตองระวง เพราะวาตอนหาเสยงทรมปเคยกลาวหาจนวาเปน “นกปวนเงน” จนตอง

ระวงเพราะวาเกดกระทรวงการคลงของอเมรกามองจนแบบน สภาคองเกรสสหรฐจะมการตรวจสอบทนท และ

เปนกระบวนการทยดเยอมากครบ คอกระทรวงการคลงของอเมรกาจะตองรายงานตอคองเกรสในเดอนตลาคม

เพราะฉะนนอนนจนตองประกาศวาจะไมใชอาวธอะไร แตถาใชนจะกระทบมาก คนจนจะลดลงในการมาเทยว

เมองไทย เพราะตองใชเงนหยวนมากขนเพอแลกกบเงนบาท แลวตลาดสงออกของไทยกจะปนปวน เพราะฉะนน

จนประกาศวาจนไมท า แตกมการวเคราะหวาจนอาจจะหลบตาขางหนง แตอยางนอยทสดกคอเงนหยวนไมแขงขน

แน

อนท 2 มการพดกนวาอาวธอกชนดหนงกคอ 1.2 ลานลานเหรยญ ทจนไปซอพนธบตรของทางอเมรกา

อนนจนกอาจจะไมท า คอถาเกดขายทงอนนมนคลาย ๆ “ตายประชดปาชา” เพราะโลกนมพนธบตรประมาณ 20

ลานลานเหรยญ เพราะฉะนนโจทยตอนนส าหรบจนทาทายมากพอสมควรนะครบ แตอยางไรกตามกมคน

เสนอแนะไว ผมเหนวาจนเปนทงเจาต ารบสามกก ทงซนว จนรอยแลววาเขาตองไมท าอะไรทเขาทางคแขง ผน าจน

กลบจากเปยไตเหอ เรยกประชมคณะท างาน ทานสจนผงเปนคนน า ขณะนกตองคยเรองพวกน แตอยางทบอกวา

จนสงรฐมนตรชวยวาการกระทรวงพาณชยไป เปนระดบทเลกเกนไป แตอยางนอยทสดกรกษาชองทางในการ

สอสารกนเอาไว เพราะวาทานสจนผงจะตองพบกบทรมปในเดอนพฤศจกายนในการประชม G20 เพราะฉะนนก

จะเปนอะไรททาทายอยางมากหลงจากนวาจนจะท าอยางไรในสวนน ผมวาในทงหมดน กเปนยกท 1 ของสงทพด

มาทงหมด ไมอยากจะบอกวาสงครามการคาเปนแคอาการหนง ผมขอจบตรงนไวกอนแลวพออาจารยพดแลวผม

อยากจะคย อนนกจะเสนอเปนกรอบวเคราะหเอาไวคราว ๆ ไมใชอนทเตรยมมาเลยนะครบ เปนอนทพดขนมา อน

นเปนสวนน าเสนอเบองตนนะครบเหมอนสงครามการคา

92

ศ.ดร.สรชย ศรไกร: ขอบคณมากครบทานทตครบ พอฟงแลวกท าใหเราสบายใจคดวาจนกบสหรฐคงไม

ท าสงครามการคากน แลวจนจะตอบโตอยางไร หรอวาจนจะตองหลบหลกมวธแกไขอยางไรไหมทจะท าใหจนไม

เสยหายทางเศรษฐกจ

อดตเอกอครราชฑตวบลย คสกล : ขอบคณมากครบอาจารย จรง ๆ แลวตอนนทมทรมปเปนพวก

ตอตานจน ผน าจนกตองนงครบ ตอนนผน าจนทานสจนผงกคอนขางนงพอสมควร แลวมอยางหนงกคอถงแมวาจะ

ไมตอบโต ตอนนกเลนตามเขตหาเสยงของทรมปเลยนะครบ ไมนาเชอวาถวเหลองรายการเดยวตอนน 14 พนลาน

เหรยญ แลวสมมตวาตอบโตนะครบ เครองบนโบอง รายการมลคาทซ ออนดบ 1 คอโบองนะครบ แอรบสได

ประโยชนไป แอรบสกผกขาดไป จรง ๆ แลวเปนเหตผลจ าเปนทางเศรษฐกจของจนดวย ไมวาจะเปนเรองเครองบน

หรอถวเหลอง ถวเหลองของบราซลยงเทยบของอเมรกาไมไดเลย ทงคณภาพและราคา เพราะฉะนนกเปนสง

เหลาน มแงคดแงมมทางเศรษฐกจทจนตองพจารณาดวยและตองไมไปเขาทาง เพราะฉะนนผมคดวาเปนสงททา

ทายผน าจนมาก

ศ.ดร.สรชย ศรไกร: สรปแลวจนกยงสามารถตอบโตไดอย เพราะฉะนน ขอเชญทานอาจารยสมภพเลย

ครบ ทานคดวาจนจะปองกนเศรษฐกจของตวเองอยางไร

รศ.ดร.สมภพ มานะรงสรรค: เมอสกครนเอง สงครามการคายกท 2 ไดเกดขนแลว กคอนโยบาย

ของทรมปทประกาศเกบภาษไปอก 16 พนลานเหรยญ เพราะรอบแรกเกบภาษไปในวนท 6 กรกฎาคมทผานมา

34 พนลานเหรยญ คอเกบไปแลว 25% นะครบ แลวกหลงเทยงคนของอเมรกาเขาสวนท 13 สงหาคม เขากเกบ

ไป เป นท เ ร ยบร อยแล ว และ เกบภาษ ส นค าท ส าคญด วย ส นค าส าคญก ค อ 1. เ ซม คอนด ค เตอร

2. ชนสวนพวกสนคาอเลกทรอนกส 3. ผลตภณฑพลาสตก เพราะวารอบแรกทเกบไปจะเปนพวกเฟอรนเจอร พวก

เครองหนงอะไรพวกนนะครบซงสวนใหญจะเปนสนคาจนทผลตโดยแบรนดของจน แตถาเปนเซมคอนด ค-เตอร

เปน License ทเปนยกษใหญของอเมรกายายฐานเขาไปผลตในประเทศจน เพราะฉะนนเรองนกเกดขนเรยบรอย

แลว และจนกประกาศตอบโตทนท 16,000 ล านเหรยญเชนกน ซ งจนจะเกบภาษ 1. มอเตอร ไซค

ฮารเลย 2. วสก 3. น าสม นอกเหนอจากสนคาอน ๆ เพราะวา 3 รายการนคงไมครบ 16,000 ลานเหรยญหรอก

ครบ แลวเมอประกาศออกมาทามกลางอกไมกชวโมงกจะเปนวนท 2 ของการเจรจาการคาระหวางรฐมนตรชวย

93

กระทรวงพาณชยททานทตไดกลาวถง กบคเจรจาของอเมรกาคอปลดกระทรวงของกระทรวงการคลง ชอ David

Malpass คนทตามเรองนเกยวกบอเมรกากจะรวาคนนเปนสายเหยยวคนหนง เพราะวาวพากษวจารณจนมาโดย

ตลอดวาจนไมยอมปฏรป อเมรกาเอา David Malpass ขนมาเปนคเจรจาทางเศรษฐกจ จรง ๆ เดมไมไดมหนาท

เจรจาในเรองการคา เพราะฉะนนทรมปไดทวตเตอรเมอไมกวนมานนะครบ เขาบอกวาเขาไมหวงเลยวาการเจรจา

ครงนจะน าไปสการมผลทเปนรปธรรม เพราะเปนแค Mid-Level เปนแคการเจรจาระดบกลางเทานนเอง ไมใช

High-Level เลย ฉะนนทรมปไมหวงผลและคดวาสงครามทางการคาจะด ารงอยและขยายตวตอไป

นคอ Update ขอมลลาสด เพราะฉะนน ไมนาแปลกใจทเมอวนกอน หนวยงานทเกยวของเรอง

การสงออกของไทยไดประกาศขอมลออกมา การสงออกของไทยโดยรวมยงดอย ในเดอนลาสดในเดอนกรกฎาคม

ยงขยายตวอย 8.27% แตวาเปนครงแรกในรอบ 27 เดอนทการสงออกไปอเมรกาตดลบ จะเหนไดวาผลกระทบเรม

ออกอาการ สนคาไทยทสงออกไปอเมรกาตดลบ 1.7% เหนชดมากในรอบ 2 ปกวา ฉะนนกจะเหนไดวาผลกระทบ

ของสนคาหลาย ๆ ชนดเรมเกดขนแลว สนคาทถกกระทบหนกมากทยกตวอยางมากคอ 1. อาหารทะเล อาหาร

ทะเลทงหลายทแปรรปขาย สาเหตทตดลบเพราะในเมออเมรกาไมสามารถสงออกอาหารจ านวนมากไปขายจนก

เลยตองขายในอเมรกา อเมรกากเลยน าเขานอยลง 2. โทรทศนและชนสวนชนสวนเครองใชไฟฟาตาง ๆ

ผมวาความขดแยงระหวางอเมรกากบจนคงไมใชเรองสงครามการคาอยางเดยว แตวาจะเกดขนอยางนอย

5 สมรภม 5 เวท และตอนนเกดขนเกอบหมด เพยงแตวาความเขมขนยงไมมากเทา สงครามการคาแคนนเอง สอง

คอสงครามการลงทน ทชดเจนมากกคอการทสหรฐอเมรกากดกนไมใหการลงทนจนเกดขนงาย ๆ ในสหรฐอเมรกา

โดยเฉพาะอยางยงพวกไฮเทคทงหลาย ถาพดอยางททานทตวบลยพดวาอเมรกาไดมการแกกฎหมายออกมาลาสด

สรางความเขมงวด ตรวจสอบการลงทนของตางประเทศโดยเฉพาะการลงทนของจนในอเมรกาอยางเขมงวด ก

แสดงใหเหนวาโอกาสทจนจะเขาไปลงทนในอเมรกามาก ๆ คอนขางจะนอย แลวเมอตรวจสอบผลทตามมาคอชาต

อนกมาขยายการลงทนเขามาในอเมรกาอยางมากมาย ตอนนทเหนไดชดเลยกคอไตหวนกบญปน ไตหวนขยายการ

ลงทนและวงจรของไตหวนขณะนคอกระแสลมวกกลบ ตอนประมาณปทศวรรษ 1980 ไตหวนประกาศวาตอไปน

ไตหวนตองเปนเกาะ Silicon แหงเอเชย ตองเปน Silicon Island ไตหวนกไมใชผผลตสนคาอตสาหกรรมผลต

เสอผา สงทอ ผลตเครองพลาสตก ผลตสนคาเกษตรขายเหมอนเดมอกตอไปแลว ฉะนนเขาตงเปาไวเลย แลว

ไตหวนกพฒนาตรงสวนกลางของไตหวนขนมาเปนศนยกลาง IT ของไตหวน หลงจากนนบรรดาคนเชอสายจน

ไตหวนทอยใน Silicon Valley เรมกลบบาน บรษทยกษใหญทสดทผลต Chip คอมพวเตอร และเปน Supplier

รายใหญสดของ Iphone คอ Taiwan Semiconductor Manufacturing Company Limited บรษทนกกอตง

โดยมอรรส จาง เพงจะเกษยณไปเมอไมกวนนเอง เมออาย 86 ป ฉะนนทศวรรษ 1980 ไตหวนกเชอเชญใหบรรดา

94

นกธรกจไตหวนเหลานยายฐานกลบไปอยไตหวนเพอท าใหไตหวนบรรลเปาหมายในการเปน Silicon Island ซงเขา

กท าไดส าเรจจากทเราเหนอย และหลงจากนนพอจนเปดประเทศอยางจรงจง โดยเฉพาะอยางยงจนเปดธรกจ

จรงจงคอรอบท 2 กคอหลงป 1992 ทนไตหวนกเลยยายฐานการผลตเขาไปในจน ลองไปไลดบรษทยกษใหญของ

ไตหวนทงหมดยายฐานเขาจนหมด ไตหวนมอตสาหกรรมทผลต Chip ยกษใหญทเปนระดบโลกทคนรจก 19 แหง

พอตอนนเกด สงครามการคาเกดสงครามการลงทน ไตหวนจงยายฐานการผลตออกจากจนกลบไปอเมรกา เพราะ

ภาษลดจาก 35% เหลอ 21%

ญปนขยายการลงทนกลบไปทอเมรกาโดยเฉพาะอยางยงอตสาหกรรมรถยนตเพราะญปนเกรงมากวา

ทรมปจะเกบภาษรถยนตร 25% คนนการเจรจาระหวางอเมรกากบแคนาดา จะมการออกมาพดวาแคนาดายอม

อเมรกาไหมในหลาย ๆ เรอง ถาไมยอมทรมปประกาศวาจะเกบภาษรถยนตจากแคนาดาทน าเขาไปในอเมรกา

25% ซงประเดนนญปนวตกมากเพราะวาทกวนนอเมรกาน าเขารถยนตประมาณครงหนงทใชในประเทศ ในปท

ผานมาอเมรกาซอรถยนตใหมประมาณ 17.5 ลานคน ใน 17.5 ลานคน อเมรกาน าเขารถ

8 ลานกวาคน โดยใน 8 ลานกวาคน น าเขาจากญปนอยางเดยว 1 ลาน 7 แสนกวาคน ฉะนนเยอะมากทสดแลว ม

การลองค านวณคราว ๆ วาเฉพาะภาษทญปนตองเสยไปภายใตการเกบภาษ 25% คอ 2 หมนกวาลานเหรยญ โต

โยตาบรษทเดยวแบกรบภาระไป 4 พนกวาลานเหรยญ ทไดก าไรมาเยอะ ๆ กจะหายไปหลาย 10% เพราะฉะนน

ตองมองตอไปวาคนนจะมผลการเจรจาระหวางจนกบอเมรกาไหม คอผมไมคาดหวงวาจะออกผลมาเพราะวาเขาก

ไดประกาศไวแลว 16,000 ลานเหรยญใหมนะครบ ยกตอไปกคอ 2 แสนลานเหรยญ ซงถาประกาศเกบกจะเรม

เกบประมาณวนท 4 กนยายน เพราะการท าประชาพจารณจะสนสดภายในสนเดอนน ฉะนนแลวภายใน 4

กนยายน ถามการเกบ 2 แสนลานเหรยญกจะเรองใหญ ฉะนนแลวจะบานปลายไปถงจดนนหรอเปลา คดวาม

โอกาสพอสมควรเพราะขณะนทรมปคอนขางมความรสกวานโยบายในการจดการกบจนแบบนไดรบการสนบสนน

คนอเมรกนมาก เพราะวาลาสดเขามการไปส ารวจทศนคตของพรรครพบลกนซงเปนฐานคะแนนเสยงทก าลงจะม

การเลอกตงกลางเทอมในเรว ๆ น ซงเปนการเดมพนทยงใหญวาสมาชกพรรครพบลกนของอเมรกากคอประชาชน

ทวไปมความเหนอยางไรตอนโยบายแบบน ตอการไปเกบภาษจากจน ปรากฏวา 86% ของคนจากพรรครพบลกน

ทมาลงคะแนนส ารวจทศนคตเหนดวยกบนโยบายของทรมป

ตงแตทรมปขนมาเปนประธานาธบดไดปเศษ ๆ ท าประโยชนใหคนอเมรกนมากขนาดไหน ประโยชนทวา

คอ ลดภาษ ทงภาษเงนไดนตบคคลและภาษเงนไดบคคลธรรมดา พอลดภาษ ราคาสนคาในอเมรกากถกลง คอไม

วตกแลววาสนคาจนทสงเขาไปขายในอเมรกาจะท าใหราคาแพงขนแลวท าใหคาครองชพในอเมรกาแพงขน แลวจะ

95

ท าใหเกดเงนเฟอ แลวกสรางปญหาใหแกคนอเมรกนดวย แตเรองนยงไมใชรายไดทเปนกอบเปนก าส าหรบคน

อเมรกน ทเปนกอบเปนก าคอตลาดหนทขน

วนททรมปชนะเลอกตง ดชนดาวโจนสอยท 18,500 จด ซงถอวาสงมากแลว วนททรมปสาบานตนวนท

20 มกราคม ตนปทแลว 2017 ขนมาทประมาณ 20,000 จด แลวเมอคนนตกไปนดหนง เมอคนนยงเฉยด 26,000

จด ฉะนนถาคดจาก 18,500 จดในวนชนะเลอกตงจนถง 26,000 จด มลคาของตลาดหนอเมรกาขนมามาก ลอง

ค านวณคราว ๆ ปรากฏวาคนอเมรกนไดรบประโยชนจากหนทขนประมาณ 8-9 ลานลานเหรยญสหรฐ ประมาณ

ครงหนงของ GDP อเมรกา ฉะนนจงไมนาแปลกใจวาเหตใดไตรมาสทผานมา GDP อเมรกาขยายตว 4.9% การ

วางงานลงมาเหลอ 3.9% ปกตเปอรเซนตการวางงานของอเมรกาจะไมต ากวา 4% เปนเพราะวาอ านาจในการ

บรโภคในอเมรกาเพมขนมากเลย เพราะวาเศรษฐกจอเมรกาขนอย กบการบรโภคภายในประเทศ การบรโภค

ภายในประเทศมสดสวนถง 76% ฉะนนแลวพอมการรวยหน ภาษลด คนจงบรโภคเพม ฉะนนแลวคนทไปอเมรกา

ลาสด ทกคนบอกเปนเสยงเดยวกนวาเศรษฐกจอเมรกาไมเคยเปนอยางนมากอนในชวงหลายปทผานมา คนจบจาย

ใชสอยกนมาก การบรโภคขยายตวมากมาย

เพราะฉะนน เรองทสามทจะเกดขนกคอ Currency War หรอวา Financial War คอสงครามเกยวกบ

คาเงน เพราะเมอวนจนทรทผานมาทรมปใหสมภาษณวาเขาเชอวาจนตงใจใหเงนออนคาลง ไมรคาเงนจนลาสดลง

ไปออนสดกคอ 6.95 หยวนตอดอลลาร ปกตอยท 6.6 ซงกต าสดในรอบ 2 ป มสถตเกดขนกบจนลาสดกคอ 1.

ดชนหนรวงต าสดในรอบ 2 ป 2. คาเงนหยวนออนคาสดในรอบ 2 ป แตถามวาจนตงใจทจะท าใหคาเงนหยวนออน

หรอไม ผมวาคงไมเพราะไมมประเทศไหนในโลกทคาเงนออนแลวจะไปไดด จนดแลการไหลออกของเงนทนได

คอนขางดเพราะไมไดเปดเสรคาการเงน แลวจะไปเกงก าไรคาเงนหยวนไดอยางไร ตองไปเลนหนทตลาดหน

กองทนตาง ๆ ทจะไปเลนหนในจนไดตองไดรบ License ไมใชวาจะไปเลนตามอ าเภอใจได จนรวาถาจนเปดเสร

ภาคการเงน อเมรกาจะโจมตจนกระทงเกดวกฤตการณเหมอนทเกดขนกบทวโลก แตวาอเมรกาประกาศแลววาจน

Manipulate คาเงน เพราะวาทรมปเลงเหนวาถาคาเงนหยวนออน ดอลลารกจะตองออนคาลงดวยเพอไมให

เสยเปรยบ

ปทแลวเปนครงแรกทประธานาธบดสหรฐอเมรกาออกมาพดความเหนของตนเองเพอก าหนดทาทนโยบาย

ของธนาคารกลางอเมรกา เพราะกอนหนานไมเคยมประธานาธบดของอเมรกาคนไหนท ามากอน ซงท าใหกรรมการ

การเงนของสหรฐหนกใจมาก ในอกไมกวนขางหนา อกประมาณ 2 อาทตยขางหนาจะตองประชมแลววา

คณะกรรมการการเงนจะขนดอกเบยครงตอไปหรอไม เพราะดจากตวแปรหลาย ๆ ตวแปรแลวควรจะขนดอกเบย

เพราะ GDP ขยายตว 4.9% การวางงานลดมากอยางน เศรษฐกจรอนแรงอยางน ถาไมขนน าไวกอนโอกาสจะเกด

96

ฟองสบและท าใหฟองสบแตกอาจจะเกดขน ความเสยหายกจะตามมา เพราะฉะนนกตองเบรกไวกอนเพอไมให

ควบคมไมอย ตอใหคาเงนหยวนจนออนคากวาน และจนถกกลาวหาวาเปน Money Manipulator ถามวาจนวตก

หรอไม ผมคดวาจนไมวตกเทาใดนก เพราะตอนนไมตอง Manipulate อเมรกากเลนงานจนอยแลว จนสงออก

ทงหมดไปใหอเมรกา 505,000 ลานเหรยญ และขอส าคญกคอวาอเมรกายงเกบภาษมากและขยายตวกเหมอนหยก

เลบเจบเนอได เพราะเมอปทแลวสนคาทจนสงออกไปทอเมรกามลคา 505,000 ลานเหรยญ ประมาณเกอบ

ครงหนงเปนสนคาภายใตแบรนดเนมของตางชาต

เรองทสเปนเรองทอเมรกากงวลมากทสดและนาจะเปนตวแปรส าคญกคอเทคโนโลย สงครามชวงชงความ

เปนใหญความเปนผน าทางดานเทคโนโลยโดยเฉพาะอยางยงเรองไอท ถาไปดนโยบายลาสด กฎหมายฉบบหนงท

ออกมาททานทตวบลยไดกลาวไป กฎหมายเกยวกบเรองการคาออกมาควบคกบกฎหมายเรอง ความมนคงภายใต

งบประมาณปใหม คอป 2019 ของอเมรกาวาจะมงบประมาณความมนคงอยท 707 พนลานเหรยญ ซงอเมรกาไม

เคยมงบประมาณเรองความมนคงมากขนาดนมากอน ฉะนนแลวเมอมกฎหมายออกมาและเปนครงแรกทมรายงาน

ทเขาออกมาประกอบกฎหมาย ถาศกษาใหดกจะเหนวาอเมรกามทาทอยางไรกบจน อเมรการะบวาจนคอ Long

Term Strategic Competitor ของอเมรกา อเมรกาไมเคยพดแบบน อเมรกาเรมมองจนเปนคแขงทางยทธศาสตร

กคอเมอ George W. Bush ขนมาเปนประธานาธบด กตรงกบททานทตกลาวมาเมอสกครน ตรงกบ 17 ปของเตง

เสยวผงทบอกวาภายใน 17 ป อเมรกายงจะไมมองวาจนเปนภยคกคาม แตวาป 2001 ปแรกท George W. Bush

ขนมาเปนประธานาธบดเกดอะไรขน เครองบนของอเมรกาไปตรวจการณแลวลงฉกเฉนในเกาะไหหล า แลวจนกไป

รอถอดมาดหมดจงเกอบเกดสงครามเพราะ George W. Bush ไมพอใจมาก ตองเจรจากนอยางเขมขน แตหลงจาก

นน George W. Bush ประกาศวาจนคอ Strategic Competitor อนนนเปนครงแรกทอเมรกามองวาจนเปนภย

คกคาม แตวาลาสดนจนคอ Long Term Strategic Competitor คอคแขงยทธศาสตรระยะยาว เวลาพดถง

สงครามการคา จะมคนพดวา Made in China 2025 กคออกประมาณ 7 ปขางหนา Made in China 2025 คอ

การประกาศเปนผน าอยางนอย 10 เรองของจน คอ

1. เปนผน าเรองของอนเทอรเนต เพราะขณะนจนตนตวเรองอนเทอรเนต ยงไมเคยปรากฏมากอน เมอ

2 วนทผานมามขาวทลงในหนงสอพมพของจน บอกวาป 2018 มมหาวทยาลยทวทงประเทศจนขอเปด

Major ใหม 2,500 กวา Major มมหาวทยาลย 200-300 แหงแขงกนเปดสาขาเดยวกนเลย คอ Big Data,

Internet of Things, AI, Cloud Computing ฉะนนมหาวทยาลยของจนแยงกนเปดในสาขาแบบน และ

ขอส าคญจนประกาศตงสถาบน AI สถาบนปญญาประดษฐมาหลายปแลวในมหาวทยาลยตาง ๆ เพอ

ลงทนแขงกนท าวจย ฉะนนการวจยทเกดขนในประเทศจนขณะนเกดขนจาก 3 อยาง คอ 1. มหาวทยาลย

97

2. รฐบาลใหการสนบสนน ภายใต Made in China 2025 3. ภาคธรกจเขามามสวนรวมดวย ขอไดเปรยบ

ของจนอยตรงไหน ไมใชจนเกงกวา อเมรกาเกงกวา Silicon Valley แตจนไดเปรยบในเรองของจ านวน

ประชากร

การมประชากรทมากกวา และประชากรทมากกวายงตนตวเรองไอทอยางหนกในขณะน

คนจนตอนนใครเอาเงนสดไปซอของตอนนเปนอยางไรครบ ตองเหลยวซายแลขวาวามคนมองอยหรอ

เปลา ใชเงนสดนาอายเหลอเกน เพราะใช QR Code กนหมดแลว มคนมาเลาใหผมฟงนะครบ บอกวาท

หนาขนขอทานม QR Code คนปงมนเผาขายขางถนนไมรบเงนสด เขาบอกวาเงนสดผานมอคนมาแลวก

สบมอ แบคทเรยสะสมอยตงเทาไหร แลวฉนปงมนไปแลวกจบเงน คณอยากใหฉนหยบมนขายใหคณไหม

แตวาทจนกลวมากไมใชเรองของแบคทเรย จนกลวแบงกปลอม เพราะปลอมกนเยอะจรง ๆ ฉะนนใช QR

Code ปลอดภยมากกวาแนนอน

พอเกด IT Mania คอโรคคลงไคลเรอง IT ท าใหความตองการใหญ พอความตองการมมากแสดง

วาตลาดใหญมาก ตลาดกจะสรางอปทาน บรษทตาง ๆ พวก Startup พวกอะไรตาง ๆ ท า Application

ขนมาเพราะวามคนใช และนเองกลายเปนสงครามขอตอไป สงครามแยง Talent ตอนนอเมรกาเรมกนทา

ไมใหคนจนเขาไปเรยนหนงสอและท าวจยในหองปฏบตการทดลองอยางจรงจง ใครไปเรยนปรญญาโท

ปรญญาเอกในสาขาทเกยวกบ STEM S คอ Science T คอ Technology E คอ Engineering M คอ

Mathematics ใครไปเรยนสาขาทเกยวกบเรองพวกน ถาเรยนสงกวาปรญญาตรจะไดวซาครงละป แต

กอนอเมรกาให 5 ปจนเรยนจบ และยงมาท างานในหองปฏบตการทดลองยงถกตรวจสอบเขมขน อาจจะ

ใชเวลาเปนปกวาจะไดเขาไป เพราะฉะนนกจะเหนแลววาเกดสงครามแยง Talent อยางจรงจง เพราะวา

จะเหนอนาคตของ IT ขนอยกบคนพวกน นอกจาก IT แลวยงมอะไรอกครบ

2. Automatic Machine เครองจกรอตโนมต ซงขณะนจนเฟองฟมากเพราะวาจนใช Robot 30% ของ

Robot โลกในขณะน ญปนไมใชไมถกกบจนนะครบ แตบรษทยกษใหญของ Robot ทกบรษทของญปน

ยายและขยายฐานไปอยจนหมด

3. Aerospace อวกาศและชนสวนอวกาศ แปลกใจไหมครบเมอไมกวนกอนอเมรกาประกาศวาจะตงกองทพ

ท 6 คอกองทพอวกาศ เพราะอเมรการครบวาตอไปนใครสามารถเปนผน าชวงชงพนทอวกาศไดมากกวา

จะเปนฝายชนะ ฉะนนเรองของ Aerospace และกเรอง Equipment เกยวกบ Aerospace จงเปนเรอง

ทจนใหความส าคญ

98

4. Maritime Equipment สงนอเมรกาวตกมาก เมอเดอนมถนายนปทแลว ป 2017 วนนนอเมรกาแปลกใจ

มากเพราะจนน าโดรน 119 ชนดออกมาทดลอง โดรนของจนกาวหนามากและอาจจะแซงหนาอเมรกาไป

เรยบรอยแลว โดยเฉพาะอยางยงโดรนใตน าเพราะโดรนใตน าสามารถใชท าลายเรอด าน าได

5. รถไฟความเรวสง ขณะนจนเปนผน าเรยบรอยแลว ถงแมวาจนจะไมไดเปนเจาแหงเทคโนโลย แตวาในเชง

พาณชยท าไมจนเปนผน า เพราะวารถไฟดวนทวงได 200-300 กม./ชม. ขนไป 60% อยในประเทศจน จน

มทางรถไฟดวนในขณะนประมาณ 22,000 กม. ซงคดเปนประมาณ 60% ของโลก และลาสดเมออาทตย

ทผานมาเพอลดปญหาผลกระทบจากสงครามการคา จนประกาศเพมงบประมาณสรางทางรถไฟอก

10,000 ลานเหรยญสหรฐ ปกตจนจะมงบประมาณสรางทางรถไฟประมาณแสนลานเหรยญสหรฐ และก

เพมมาอก 10% เพอเรงสรางทางรถไฟใหมากกวาทวางแผนไวแลว

ถาจนมทางรถไฟเพมมากขนจะเกดการโตของเมอง Urbanization เรองการขนสงและ

การคมนาคมโดยเฉพาะอยางยงระบบรถไฟ จนบอกวาถาเรง Urbanization ได ระยะสนสราง Demand

Base สราง Demand การกอสราง สรางการท างานใหเพมขน เพอแกไขปญหาคนวางงานจากปญหา

สงครามการคาน สวนในระยะยาวปจจบนคนจนอยในเมอง 58% สวนคนอเมรกาอยในเมอง 80 กวา

เปอรเซนต ฉะนนจนหวงแคคนอก 10% ใหมาอยในเมอง เมอเมองขยายตว เมองเปนทก าเนดของบรรดา

SME ทงหลาย ภาคบรการทงหลาย เพราะพวกนจะไมอยในชนบทแนนอน พอพวกนเกดขนจะสามารถท า

ใหภาคบรการของจน ซงขณะนมสดสวนแค 51% ของ GDP เตบโตขนมาเหมอนประเทศพฒนาแลว สวน

อเมรกามสดสวนภาคบรการ 86% ของ GDP เพราะอเมรกาไมไดผลตสนคาสวนใหญเอง คอน าเขาแตจะ

ไปเรงในเรองความส าคญของภาคบรการ เชน Health Care, Food Service อาหาร การรบประทาน

อาหารนอกบาน, Sport ทกอยางเปนเชงพาณชยหมด Super Bowl, Basketball, บนเทง จะมทไหน

ยงใหญไดเทา Hollywood และ IT กคอสงทยงใหญทสดในภาคบรการของอเมรกา นอกจากจนแลวมใคร

ไมใชระบบอเมรกาบาง เชน Facebook มใครในหองนไมใชบางครบ หรอวา World Wide Web ทก

อยางของอเมรกาหมด Line อาจจะเปนของญปน แตจะเหนวาจนไมจ าเปนตองใชพวกน นอกจากไมใช

แลวยงหามไมใหใชดวย อเมรกาเขาคดอยางไร ในตอนนอเมรกาบอกวามการตอสกนระหวางไอเขยวขาว

กบไอคางคาว ไอเขยวขาวกคอ FANG F คอ Facebook, A คอ Apple, N คอ Netflix, G คอ Google

และจนเอาไอคางคาว BAT มาสครบ B คอ Baidu, A คอ Alibaba, T คอ Tencent ฉะนนแลวไอเขยว

ขาวกบไอคางคาวก าลงสกนอย

6. New Energy การใชพลงงานทดแทนพลง Solar จนทมวจยสด ๆ ในขณะนเพราะจนรวานคออนาคต

ของโลกทเตมไปดวยปญหา Global Warming

99

7. Power Equipment เครองมอทใชเกยวกบพลงงานทดแทนทไมใชพลงทใชฟอสซลซงเหลออกไมเกน 10-

20 ป แลวนนจ ง เปนสาเหตท ว าท า ไมทรมปพยายามสานสมพนธกบปตน จะเหนไดว าฝ าย

ความมนคงของอเมรกาไมชอบรสเซยเลย แตท าไมทรมปชอบรสเซย เพราะชาตทก าหนดราคาน ามนโลกม

อย 3 ชาต คอ สหรฐ รสเซย ซาอดอาระเบย และ 3 ชาตนผลตน ามนประมาณ 1 ใน 3 ของทใชทวโลกใน

แตละวน อเมรกาขณะนผลตมากทสด หลายคนอาจเขาใจผดคดวารสเซยผลตมากกวาแตลาสดอเมรกา

แซงหนาขนมาแลว ตงแตทรมปสาบานตนจนถงขณะน ราคาน ามนขนมา 20 กวาเหรยญตอบารเรล

อเมรกาขดน ามนขนมาใชเฉพาะในอเมรกาเอง วนละ 11 ลานบารเรล ลองคณเขาไปวาวนหนงไดเพมมา

เทาไร เดอนหนงเทาไร ปหนงเทาไร ปหนงเกอบแสนลานเหรยญ และไมใชเทานน พอราคาน ามนขนสงผล

ใหหนของบรษทน ามนขนหมด เหนหรอยงครบวาท าไมหนอเมรกาถงขนมาก ฉะนนนคอสาเหตทสหรฐ

ถอนตวออกจาก Paris Agreement การทถอนตวมเหตมผล ไมใชวาถอนตวออกแบบไมมเหตผล ไมใช

เลย เพราะถาไมถอนตวออกจาก Paris Agreement ตองรกษาค ามนสญญาวาจะลดคารบอนลงปละ

เทาไร แสดงวาอเมรกาตองควบคมการดแลการใชพลงงานจากฟอสซล ทรมปไมยอมเพราะผลประโยชน

มหาศาล เพราะรวาพลงงานตรงนถาเกบไปอก 10-20 ป อาจจะไมมประโยชนเลย

8. Agricultural Equipment จนทมเทอยางมากเรองเทคโนโลยทเกยวกบเครองมอเครองใชทางการเกษตร

ตอนนเรมใชโดรน ใชอะไรตาง ๆ ในการท าการเกษตร ใชเรอง IT อยาง AI ในการท าการเกษตรอยางมาก

9. New Material วสดใหม จ าไดไหมครบตอนทสจนผงไปเยอนองกฤษเมอสก 1-2 ปทแลว สจนผงไปท

Manchester เพอไปเยยมโรงงานแหงหนงซงผลตวสดชนดใหม ซงมความเหนยวมากกวาเหลกถง 200

กวาเทา และจนรวมลงทนดวย นคอตวอยางหนงของ New Material ซงตอไปกจะเอามาใชแทนทเหลก

นนคอสงทจนใหความสนใจ

10. Biopharma ถาเราไปดการวจยทางการแพทยของจนในขณะน เรองของ Genome เรองของอะไรพวกน

นาสนใจมาก จนรวาตอไป AI+Genome น าเรองของปญญาประดษฐบวกเขาไปกบการคนควาทางดาน

Gene เรอง DNA เชอมโยงกนได และถาเชอมโยงกนไดจะเกดการปฏวตวงการแพทยอยางทมนษยชาตไม

เคยเจอมากอนและจะสรางมลคามหาศาล

นนคอ 10 เรองทเรยกวา Made in China 2025 ทกดานอเมรกาเปนผน ามากอน ในขณะนหลาย ๆ ดาน

กย ง เปนผ น าอย และจนบอกอก 7 ป เขาจะเปนผ น า ฉะน นตอนน จ ง เ ร มมค าถามแล วว านโยบาย

ความขดแยงระหวางจนกบอเมรกาเปนเฉพาะนโยบายของทรมปหรอไม เมอทรมปลงจากต าแหนงแลวจะเปนอยาง

นตอไปหรอไม แตจรง ๆ แลวไมใชนโยบายของทรมปคนเดยวอยางแนนอน นาจะเปนนโยบายของฝายความมนคง

100

ของอ เ ม ร ก า ด ว ย ฉ ะน น แล ว อ นน เ ป น เ ร อ งท น า ต ด ต าม ก า ร แข ง ข นท พ ด ไปค อ 1. Trade W ar

2. Investment War 3. Currency War 4. Technology War และสดทายทผมจะพดคอ 5. Security War กคอ

การตอสชวงชงเรองของความมนคงระหวางประเทศ นโยบาย One Belt One Road นโยบาย Indo-Pacific ทก

อยางอยภายใตกรอบน ซงผมจะไมลงไปในรายละเอยด ฉะนนแลวภายใตสงเหลานการตอสแขงขนระหวางจนกบ

อเมรกาคดวาเปนเรองสงครามหรอไมครบ คงจะด ารงอยตอไป เพยงแตจะมผลอยางไร อนนเรากตองตดตามกน

อยางใกลชด

ศ.ดร.สรชย ศรไกร: ผมวาทานอาจารยไดใหความรทเปนกลางมาก เพราะฉะนนผมกเลยไมขดจงหวะ

เพราะผมกคอนขางฟงอยดวยความเพลดเพลน แลวอนนกท าใหเกดค าถามวาจนกบสหรฐก าลงแขงขนกนในเรอง

ไฮเทคทงหมด 10 ดาน แลวกลบมาถามตวเองวาแลวประเทศไทยวาเราจะท าอะไรหรอไม เพราะเทาทผานมาเรา

จะเหนวาประเทศทพฒนากพฒนาอยเรอย แตประเทศทก าลงพฒนาหรอดอยพฒนาตามไมทนเลย ประเทศไทย

เราอยตรงไหน อนนคอค าถามทนาเปนหวงวาประเทศไทยจะตดตามจนหรออเมรกาไดมากนอยแคไหน

อดตเอกอครราชฑตวบลย คสกล: ผมขอแทรกกอนเลยนะครบเพราะเดยวจะหลดประเดนน จรง ๆ

ทงหมดทอาจารยพดถง 10 อยาง Made in China อนทเปนประเดนทสดในขณะนคอ Semiconductor ทเปน

วาระแหงชาตเพราะยงเหลออยางเดยวเทานนทจนยงท าไมได Chip ของอสราเอลใกลเคยงทสดแตอเมรกายงเปน

ผผลตหลกทคมอย เทคโนโลยดานนส าคญมากซงสหรฐตองสกดใหได จนตอนนทมสดขดเพอจะท า Chip น

เนองจาก Chip นเปน Chip ทส าคญทสดในสนคาเทคโนโลยทงหลาย การสกดกนแบบนเปนการไดทงขนทงลอง

เปนภาพรวมทงหมด อยาง John Mccain National Defense Act ก าหนดเลยวาเงนทงหมดใน National

Defense Budget ทออกมาไมสามารถซอของพวกนจากจนไดเลย เพราะฉะนนเปนภาพรวมของยทธศาสตรใหญ

วาไปแลวสงทโอบามาท าหรอคนอนท าดเลกนอยมากแตทรมปท าได 2 ดานเลย คอนอกจากดานเศรษฐกจการคา

แลวยงไดสกดกนสอดคลองกบนโยบายความมนคงทางยทธศาสตรดวย ผมเตมแคตรงนกอนครบ จรง ๆ ยงมอก

หลายสวน

ศ.ดร.สรชย ศรไกร: ผมถามคนเดยวอาจารยบอกไมได ตองใหทานถามดวย ขอเชญครบ มค าถามอะไร

กเชญนะครบ ชวยกนวจารณหนอย ทานผฟงทงหลายผมคดวาสงทอาจารยพดนาสนใจมากวาแลวเขาจะแขงกนไป

101

เรอย ๆ โดยไมท าสงครามกนไดหรอเปลา หรอเขาแขงกนไปเรอย ๆ แลวมโอกาสทจะเกดสงครามอยางทผมพด

เอา ไว เ ม อ เช า การแข งข นจะน า ไปส ค ว ามข ดแย งท ร นแรงข น โอกาส เป น ไป ได ไหม ผมถามท ง

2 ทานเลย

อดตเอกอครราชฑตวบลย คสกล: กอนจะผานไปทงหมด เมอสกครทคยกนทงหมด ไมแนใจวาเมอเชา

ไดมการพดหรอเปลา สงทส าคญทสดอกประเดนหนง ขอเสรมในสวนนวาพอเกดสงครามการคาขนมาแบบน

นโยบายหลกของทานสจนผงจรง ๆ แลวตองการจะลดภาวะหน แตลดไมได กเลยอดฉดเงนเขาไปในระบบอกมาก

โดยหลกทวไปพอมเงนเขาไปในระบบ กควรจะใหกบลกหนทคาดวาผลด าเนนการด แตทางปฏบตจรง ๆ แลวไมใช

เพราะพวกวสาหกจตาง ๆ กจะไดเงนกสวนนไปมาก แทนทจะปลอยใหเอกชนซงสามารถทจะคนหนได แตจรง ๆ

แลวคนปลอยกตองคดวาถางนปลอยใหวสาหกจรฐบาล เพราะมคลายนยยะของการการนตเงนกน และกเปนโจทย

ใหญของจนวาจะชะลอปญหาหนไปไดแคไหนอยางไร ขณะนสรปกคอวาจนตองชะลอปญหาเรองหนไปกอน

ศ.ดร.สรชย ศรไกร: มค าถามไหมครบ ถาไมมผมขอถามอกนดหนงนะครบ ทนาสนใจกคอวาถาจน

ตระหนกวาอเมรกาจรงจงแบบน อเมรกามทางไหมทจะแกปญหาเรองการขาดดล อนนคอจดเรมตน อเมรกากไป

คาขายกบประเทศอน ลดการคาขายกบจนลง อนนจะมทางไหมทจะลดการแขงขนระหวางจนกบสหรฐ

รศ.ดร.สมภพ มานะรงสรรค: เปาหมายของสงครามนมอะไรทมองลกไปกวาการทผมไดพดมา เพราะ

ตงแตปหนาเปนตนไปโลกเขาสยค 5G ตอนนบรษทยกษใหญดานไอทของจนก าลงเตรยมการ คอ 5G ไมไดแพงตรง

คลนเพราะมคลนความถต า ใชรวมกนได ไมตองมาประมลแขงขนกนแบบ 3G 4G แยงกน แตแพงตรงเสาหรอ

Base Station ทงหลายจะตองใชมากกวา 4G ถง 60% สมมต 4G ใช 100 ตน 5G กตองใช 160 ตน China

Mobile, China Telecom, China Unicom รวมตวกนตงบรษทเพอแชรเสากน เพราะวาประเทศใหญ ถาแชรกน

แบบนกคงสะดวกขนมาก ฉะนนจงเปนสาเหตทวาท าไมจนถงเรมใช 5G ไดเรว

5G มผลอยางไร คอทกครงทมความเปลยนแปลงของจนจะมผลตอเศรษฐกจโลกมาก ตอน 3G เรมเกด

จรงจง คอเรมปรบปรงครงแรก ยงไมกาวหนาประมาณป 2000 หลงจากท 2G เรมใชในราวป 1991-1992 2G

แตกตางจาก 1G อยางไรครบ 1G คอยค Analog ยค Analog มอถอทเราใชเปนอยางไร แตกอนโทรศพทเครอง

102

หนงตกเครองละเปนแสนบาท และยค 2G เกดขนเมอไหร ในวนครสตมาสของป 1992 วนส าคญของ 2G เพราะ

วนนนคอวนทมการสง SMS เปนครงแรกของประวตศาสตร เรมตนยค Digital อยางจรงจง สงค าวาอะไรครบ เปน

ประโยคประวตศาสตรเลย “Merry Christmas” และหลงจากนนป 1993 Bill Clinton ขนมาเปนประธานาธบด

สหรฐและท าให 2G เฟองฟอยางมากดวยการเปดเสรการสอสาร โดยเฉพาะอยางยงเปดเสรการใชอนเทอรเนตใน

เชงพาณชย

คณลองไปดประวตของ Microsoft ประวตของ Apple ประวตของ Intel ประวตของ Amazon

ทกบรษทเรมแจงเกดอยางจรงจงในชวงน ประมาณในชวงป 1994-1995 ฉะนนนคอยค 2G อก 6-7 ป เรมม 3G

แตวายงไมไดใชเตมท 3G ใชเตมทมาก ๆ คอป 2006 เพราะเรมเกดระบบ Broadband ทตองใช WIFI กนมากมาย

ในป 2007 สตฟ จอบส ประกาศทซานฟรานซสโกเปดตวสมารทโฟนในเชงพาณชยรนแรกของโลก คอ IPhone 1

ซงแตกตางจากมอถอทใชกอนหนานอยางไรครบ 1. เปน Touch Screen ใชมอแตะ ไมตองกดปมอกตอไปแลว 2.

ทงเสยง ทงภาพ ทงวดโอ ทงอนเทอรเนตรวมอยในเครองเดยวหมดแลว เขาเรยกวา Connected Technology

และนเองทท าให Facebook ทตงบรษทในป 2005 ซงตอนแรกไมคอยมอะไรเลย ไมมคนสนใจนก ไมมใครรจก

ดวยซ า และมาเฟองฟในป 2007 แลวกเรมขยายตวหลงจากนน และในป 2009 เรมตนยค 4G อยด ๆ กเกด

Bitcoin ขนมา และหลงจากนน AI เรมมบทบาทมากขนเรอย ๆ ตอนนนยงไมมใครรจก AI แตป 2012 ส าคญมาก

นกวจยของมหาวทยาลย Toronto ทแคนาดาสามารถท าเทคโนโลยจดจ าภาพ Image Recognition ทรวมถง

Facial Recognition เทคโนโลยจดจ าใบหนา Google สามารถพฒนาคอมพวเตอรใหจดจ าภาพใหรวาสตวตวไหน

คอแมว ตวไหนคอจงโจ และกจะเหนไดวา 5-6 ปทผานมา คอยคของ AI และหลงจากนนเปนอยางไร

ทจนเปนผน าอยในขณะนกคอ Iflytek ซงเปน Voice Recognition เทคโนโลยการจดจ าเสยง ไปพดเสยง

ไวท ไหนไมวาในจนหรอในโลกเครองมนบอกไดหมดเลยวามนเปนเสยงของคณหรอไม และขอส าคญ

พอเทคโนโลยการจดจ าเสยงเกดขนกท าใหเกดเทคโนโลยการแปลภาษา ตอนนเครองมออยางนนแปลได

40-50 ภาษา แตตอไปนลามตกงานแนนอน และ 5G ทจะเรมตนในปหนา โดยมบรษท Huawei เปนบรษทบกเบก

หนงของโลก 5G เหนอกวา 4G อยางไร 1. เรวกวา 2. แรงกวา 3. ไกลกวา 4. ถกกวา 5. ประสทธภาพสงกวา 5G

เรวกวา 4G 10 เทา และตอไปจะเรวกวา 100 เทา นเปนประกาศของ Huawei และเมอเปนอยางนจะเกดความ

เปลยนแปลงของโลกอยางทไมเคยปรากฏมากอน เชน รถยนตไรคนขบ การปฏวตวงการแพทย จะมการผาตดขาม

ทวป ผาตดออนไลนได นงอยในเมองจนนงอยในอเมรกาอาจารยหมอสามารถปรกษาอาจารยลกศษยทโรงพยาบาล

ในไทยผาตดคนไขแบบ Real Time เพราะสามารถสงขอมลไดเรว ทกวนน 4G สงมาเปนอยางไรครบ กวาหมอจะ

สงลกศษยไดเปนอยางไร อาจลาชาเกนไป Delay อยนานหลายวนาท ฉะนนจะปฏวตวงการแพทยอยางทไมเคย

103

ปรากฏมากอน แลวจะมผลมากตอความเปลยนแปลงในเวลาตอไปนทจะตองใหความสนใจ และขอส าคญทม

ประสทธภาพสงกวา

มเทคโนโลยหนงทเขาเรยกวา Narrowband Internet of Things คอขอมลจะเยอมโยงกนแบบ Narrow

แนวตง สวน Broadband จะเชอมโยงกนแบบแนวนอน จะมเสาเยอะแยะไปหมดเลย แตวา Narrowband จะท า

ใหขอมลไมวาจะเลกหรอใหญจะเชอมโยงกนไดมากอยางรวดเรว และนเองทจะท าให การใช Big Data และ

Cloud Computing เกดขนอยางมาก ฉะนนจงไมนาแปลกใจวาท าไมจนทมเทเร องนมากเพราะในอนาคตจะ

เกยวพนกนทกเรองไมวาจะเรองเศรษฐกจ เรองความมนคง ฉะนนใครเปนผน าในเทคโนโลยนจะเปนฝายชนะ จน

อาจจะยงไมเกงเทาอเมรกาในขณะนแตวาอาศยคนทมากกวา การทคนมากกวาท าใหสามารถคดเลอกคนและ

สงเสรมไปเรยนตอในดานนไดมากอยางทท าอยในขณะน

ถาไปดการตนตวของการสงเสรมเรอง AI ขณะนมการเปดการเรยนในวชา AI เปนรอย ๆ วชาในแตละ

มหาวทยาลย ไมใชวาตองเรยนไอทโดยตรง เรยนจตวทยากสามารถเอา AI ไปใชได แทรกเขาไปในทกสาขาวชา AR

(Augmented Reality) กบ VR (Virtual Reality) จะมบทบาทอยางยง Virtual Reality หรอเรองเสมอนจรงก

เชนอะไรครบ ถาพฒนามากแลว เราดหนงออเจาสนกกวานเยอะเพราะคณสามารถเดนเขาไปคยกบตวละครไดเลย

การสอนประวตศาสตรกจะงายและสนกสนานมากขนเพราะเปนภาพสมจรง อยางสนามบนชารล เดอ โกล ฝรงเศส

เ ม อ ไ ม น า น ม า น ม ค น ไ ป ท า ธ ร ก จ ใ ห ม เ ฟ อ ง ฟ ม า ก ค อ ใ ห ค น ใ ส แ ว น VR เ ท ย ว ป า ร ส ใ ช เ ว ล า

13 นาท และสวรรณภมอกไมนานอาจจะมพาเทยวรอบกรงเทพ

ตอนนกจะท าใหเทคโนโลยชนดหนงขยายตวมากขน คอ Sharing Economy เศรษฐกจตอไปนจะไมใช

Ownership Economy ตอไปนคอ Partnership Economy จะมการแชรกนอยางกวางขวางในเรองตาง ๆ เชน

ในตอนนทเกดขนแลวเฟองฟแนนอนอกไมกปขางหนาน คอ Sharing Office Space ญปนเกดมากและกเฟองฟ

มาก แชรสทกน ใหเชาสท เขาบอกคนญปนสมยนประหยด ไมคอยสงสรรคกบเพอน กลบบานเรว ไมตองใชสทมาก

ปหนงใชสทไมกชดกพอแลว กเลยท าใหยอดขายสทหายไป 25% ธรกจขายสทประสบปญหา กจะมพวกบรษทบาง

รายทท าธรกจแบบนกบอกวาไมตองซอมาเชาได 4 ฤด ฤดละ 2 ตว ฤดรอนสทกบางหนอย ใสสบาย ฉะนนแลวป

หนงสามารถใชสทได 8 ตวในราคาแคครงเดยว ธรกจตดสทกไมถกกระทบ แถมยงดขนดวยซ าไป นคอตวอยางของ

Sharing Economy ซงเกดจากพฒนาการของ Digital Technology กลาวกนวา Startup Talent รนใหมเวลาจะ

ไปสราง Office นนแพงเกนไป แตวาถาไปเชา อาจเชาเปน Studio กได ท าใหไดเจอพวกเดยวกน มาคยกน

ปรกษาหารอกนวาจะท าอะไรตาง ๆ วฒนธรรมตวนรเรมไปตามล าดบ เหมอนกบ Silicon Valley Culture เกด

จาก Silicon Valley กอน แลวท าใหพวกนกการเงนเขารวม มาหา Partner แลวเมองไทยไมมทางหนแนวทางน

104

แนนอน ถาไมเกดความขดแยงระหวางอเมรกากบจน ความเปลยนแปลงนจะเรวและจะมผลมากตอความ

เปลยนแปลงของโลกในทางบวก

อดตเอกอครราชฑตวบลย คสกล: ม 2-3 ประเดน Sharing Economy จนกอางลาสดทเรานาจะเคยเหน

พวกแชรจกรยานใช QR Code เขาถอวาเปนนวตกรรมยคใหม 1 ใน 4 อยางอนไมตองพดถง มรถไฟความเรวสง

ด ว ย ม เ ร อ งหน งท ไ ม อยากให ข าม ไป อาจารย พดถ ง U rbanization พวกเราท สน ใจจ นท ม าว นน

ผมอยากจะลงไปในรายละเอยดนดหนง ในความฝนจนกคอป 2049 หรอ 2050 นอกจากจะใหจนเปนประเทศ

สงคมนยมสมยใหมททนสมยและนาอยแลว อกขอหนงทส าคญคอใหชนชนกลางมเกนครงหนงของจ านวน

ประชากร ยทธศาสตรทส าคญทสดของยทธศาตรนคอแรงงานจรในจนหรอแรงงานพลดถนในจน ไม นาเชอวาม

ตวเลข 200-250 ลานคน แลวคนพวกนอยแถวเซยงไฮ อยแถวปกกง หรอทไหนกแลวแต เขาไมมสทธเยยงคนทอย

ในเมองนนเลย

จนมระบบหนงซงส าคญมากคอระบบการลงทะเบยนทอย ถาเกดไมลงทะเบยนในเมองนน ไมมสทธซอรถ

ไมมสทธซอคอนโดมเนยม และลกกไมมสทธเรยนทเมองนน เพราะฉะนนยทธศาสตรนจรง ๆ แลวกคอสงทรองรบ

การทจะท าใหป 2020 มชนชนกลางเพมจาก 250 เปน 500 ลานคน และในป 2049 หรอ 2050 เพมเกนครงหนง

ของประชากร กคอประชากรพวกทเปน Netizens ทงหลายตอนน เหตผลทวาท าไมตองม กเพราะวาถาเกดเปลยน

ยทธศาสตรแลว พงการสงออกตอไปไมไดเตมทแลว กตองพงการบรโภคภายในและภาคบรการตาง ๆ พอพดถง

ประเดนน เพมชนชนกลางจะเปนไปไดอยางไร มาจากไหน ค าตอบคอพอ Register เสรจซอรถซอบานไดเลย เปน

วธการหนงของจนทจะคมไมใหเกดการโยกยายถนฐาน ซงเปนเรองใหญมากในประเทศจน เพราะจ านวนประชากร

มาก คนพวกนตอนนเรมเรยกรองอยางมากและกเกดปญหาสงคมตามขนมามากมายในเมองจนขณะน เพราะวาพอ

แมตองมาท างานแถวในเมองแลวปลอยใหปยาตายายอยกบลก เปนปญหาใหญ และเปนวาระแหงชาตของจน

ในขณะนคน 800 ลานคนทเปนประชากรอนเทอรเนตทงหลาย พวกนจะเปนฐานบรโภค ตอนผมอย ท

เมองจน เราท า Weibo เหมอนทวตเตอร กอนผมเกษยณม Fanclub รวมทงหมดแสนกวาคน พวกนทงหมดเปน

ประชากรรนใหมหมด เปนประชากรอนเทอรเนต คนพวกนส าคญมาก คอชนชนกลาง คอคนรนใหมในจนซงจะ

เปนอนาคตของความสมพนธ ทนาสนใจผมพดในหลายเวทคอ Approach ของเราตองไมผดอกตอไป เราคดวาไทย

จนไม ใช อนไกล เปน พนองกน ก ใชนะครบ แตคนรนใหม เหลาน ไม ไดม ใครมานบญาตกบเราเท า ไ ร

เขาสนใจวาเรามอะไรดจะน าเสนอ คนรนใหมของจนสนใจ Soft Power ของไทยทงหมด ไมวาจะเปนผลไมไทย

105

อาหารไทย ละครไทย ทเรยนไทย หรอวาทกอยางของเมองไทย ทกอยางทเปน Soft Power ของเรา เขาสนใจ

ทงหมด เพราะฉะนน Approach ตรงนของเรากตองถกตอง ไทยตองไมไปหวงการนบญาตเพอตสนทกบจนเหมอน

เมอกอน สงทส าคญทสดคอ Soft Power ของไทย เพราะฉะนน สมมตฐานออกมาแบบนวา การเมองเปลยนมาก

เปลยนไป สภาพการเมองความมนคงกเปนไปตามสถานการณ รฐบาลผานมากผานไป แตถาเกดคนเขาชอบทเรยน

ยงไงกตองชอบ ถาชอบดหนงไทย ชอบตมย ากง ชอบผลไมไทย ชอบดการแสดงไทยแลวยงไงเขากตองชอบ อนน

ตางหากทผมคดวาจะเปนสงทส าคญทสด

อนนถอวาตองพดเพราะวาตอไปถาเกดท าธรกจเกยวกบจนอะไรทงหลาย ผมคดวาคนกลมนส าคญ

โดยเฉพาะอยางยงตอนนคนพวกนถก Connect ดวย Internet ทงหมด วนนนผมแซวแจค หมา วนทเจอเขาท

ปกกงเมอหลายเดอนทแลวผมบอกวา ทานสจนผงตองชนชมคณมากนะ เพราะ Silk Road ทางบก ทางทะเล เกด

หลง Silk Road ทาง D igital โดยเกดขนแลวจร ง ๆ เปนโลกของ P latform ท งหมดเลย ในเรองน จน

ล าหนาทสด พดถงเมอกในประเดนทอาจารยพดถง ผมไปปกกงวนกอนม 2 กรณ ไปปกกงและไปฉงชง ปกกง

ประเดนแรกกคอเรองใชเงน ผมซอเสอรวดเดยว 6 ตว เขามองหนา ผมบอกเขาวาผมเคยมบญชแตวาตอนนผม

กลบไปอยเมองไทยแลว ผมกเลยเอาเงนสดให เขากเออม อยางทผมบอกไปวา 1. ไมตองการเสยเวลานบเงน 2.

สกปรก 3. ปญหาเงนปลอม อนนประเดนหนง สวนฉงชงผมเพงไปอาทตยทแลวนเอง อนนกเปนผลพวงมาจาก

สงครามการคา ผมโชคดวามเงนสดตดตวไป คราวนผมกไปซอเสอ พอซอเสรจกน า Visa Card ออกมา เขาไมรบ

น า Mastercard กบอกไมรบ เพราะกระแสตอนนเอออ านวยทจะใหมการตอตานของตะวนตกไปเลย สวนเรองเงน

หยวนมประเดนหนง ถาเราจะตามเรองเงนหยวน ผมคดวารฐบาลจนมหลายกลยทธ คอยตามใหด คอตอนนจนคง

ยงไมใหเงนหยวนออนกวา 7 หยวนตอดอลลาร เปนอะไรทตองตามอยางมากเพราะเปนอาวธส าคญอกชนดหนง

ศ.ดร.สรชย ศรไกร: เหนพวกเราฟงกนเงยบเลย เราควรจะตอเวลาอกสกชวโมงไหมครบ ผมคดวาเราได

ความรทละเอยด เปนชนเปนอน และเปนขอเทจจรงจากวทยากรทง 2 ทาน ซงเปนผเชยวชาญทางดานนจรง ๆ นะ

ครบ เมอทานไมถามผมจะถามแทนนะครบ ผมจะสรปไดไหมวาเรองสงครามการคาระหวางจนกบสหรฐคงจะไม

รายแรง ใครมค าถามอะไรทตดใจไหมครบ เชญครบ

106

อดตเอกอครราชฑตวบลย คสกล : เรองเครองยนตขบเคลอนเศรษฐกจของไทย หรอในอกหลาย

ประเทศ รวมทงประเทศในแถบยโรปกไมมใครปฏเสธเรองการทองเทยวจน จนยงมปญหาในเรองสขอนามยอย

พอสมควร คดวาจนเรมปรบปรงในสวนน ถาไปดหองน าในจนกดขน

แลวกมคนสวนหน งตอนน ในเมองจน ถาพดถง เรอง Soft Power ซ งจนไมธรรมดา จนเรมม

การปรบปรง ผน าจนกรปญหานอยางมากและไดพยายามรณรงค ในประเดนทองเทยวขอเสรมวาตามการประเมน

ของ World Tourism Organization ของ UN คาดการณวาพอถงค.ศ.2020 จนจะออกไปเทยวตางประเทศเกน

100 ล า น ซ ง ต อนน ก เ ก น ม า กแล ว เ พ ร า ะฉะน น ไ ม ม ใ ค รปฏ เ ส ธ เ ร อ ง น ไ ด ใ น ศ ก ยภ า พข อ ง จ น

ในขณะเดยวกน เรองนกเปนอาวธส าคญประการหนง ตอนนเรากเรมมปญหาในสวนนพอหลงจากเหตการณท

ภเกต เพราะฉะนนเรองนเปนปญหาโลกใหญ แตถาจนไมมาไทยจะมปญหา สรปคอกยงมความส าคญและคดวาถา

ดอยางจรง ๆ แลวตองใชเวลา

สวนค าถามท เรองรถไฟความเรวสง อยากจะใหขอมล ตอนผมอยทไตหวน จรง ๆ แลวรถไฟความเรวสง

โดยธรกจรถไฟขาดทน แตปทผมยายจากไตหวนเขาฉลองกนใหญเลยวาขาดทนเหลอแค 1,000 ลาน จาก 4,000

ลาน แตการท ารถไฟความเรวสงกระตนเศรษฐกจทงเกาะเลย เพราะฉะนนประเดนเรองรถไฟความเรวสง จรง ๆ

แลวประเทศไทยม 2 สวน คอ รถไฟไทยจนทสรางจากนครราชสมา-กรงเทพ และจากกรงเทพ-พทยา ไทยกบอก

กบจนวาเราคาดหวงวาจะเชอมตอกนเพราะจะไดเปนเพมมลคา ท าไมจะไมเชอมตอกในเมอความเรว 250 กม./

ชม. เหมอนกน ราง 1.435 เมตรเทากน กตองเชอมตอกนใหได แลวไทยบอกวาจนตองท าสวนนใหเปนทยอมรบ

ของภาคประชาสงคมกอน ถงจะสามารถตอไปถงหนองคายได ไทยไมไดปฏเสธในสวนหนองคายเลย แลวรปแบบท

นาสนใจคอ PPP กคอใหเอกชนรบความเสยง เพราะฉะนนรถไฟความเรวสงเสนจากกรงเทพ-พทยา ทจะใช PPP

ใหเอกชนรบความเสยง ไมมใครตอตาน กใหเอกชนรบความเสยงไป ใหเขาบรหารจดการใหสวนน

ผมพด Keynote วนกอนทาทายวาถาเผอจนประมลได จนตองน าเทคโนโลยทดทสดของจนมา

Showcase ทนนะ เพราะวาถาเกดจนท าใหเปนทยอมรบแลว กท าใหการทตรถไฟความเรงสงของจนประสบ

ความส าเรจ ในการเจรจาของจนกจะเจรจากนแบบรฐบาลตอรฐบาล แตภาคประชาสงคมกอาจส าคญไม

ยงหยอน เพราะวาประชาชนตองยอมรบเหนประโยชนรวมกนดวยถงจะเปนประโยชนและเรมโครงการได

ในสวนนในเมองจนขณะนแทบจะขาดรถไฟความเรวสงไมไดเลย และผมกมองวาเสนกรงเทพ–พทยา–อตะเภา

นาสนใจ เพราะไมคมอยแลวทจะไปสนามบนขนเครองบนและไมตองไปแขงกบสายการบนราคาประหยด

107

ผมคดวาประเทศไทยควรทจะมการคมนาคมททนสมย เพราะฉะนนคดวาโครงการในลกษณะนใหเอกชนลองไปรบ

ความเสยงด ถาไมท าตรงนวสยทศนของประเทศไทย มนคง มงคง ยงยน และเปนประเทศพฒนาแลว

ไมมทางเพราะไมมเครองยนตทจะขบเคลอนใหเศรษฐกจโตได 5% ตอป

ศ.ดร.สรชย ศรไกร: ขอบคณอาจารยทกทานดวยนะครบทมาใหความรเราอยางละเอยด แลวกเสยใจ

ส าหรบคนทไมไดฟงนะครบ เพราะฉะนนดวยเวลาทเราจ ากด เรากเกนมานดหนอยแตคดวาคมคามากนะครบ