A política educativa galega para as novas minorías ... · A política educativa galega para as...

A política educativa galega

para as novas minorías

etnolingüísticasetnolingüísticas

Carme Silva Domínguez

Montserrat Recalde

Universidade de Santiago

X Congreso da Asociación Internacional de Estudos Galegos (Cardiff, 12-14 de setembro de 2012)

Galiza lugar de destino

X Congreso da Asociación Internacional de Estudos Galegos

Galego

MSG


GalegoCastelán

Novo MSG

Español (andino, caribeño, riopratense…)

Árabe dialectal

Caboverdiano

Guaraní QuechuaAymara

Ruso


Portugués (peninsular, do Brasil)

Árabe dialectal

Francés

Wolof

Fulani

Mandingo

Diola

MandarínCantonés

Romanés

Caló

中国字母表

�وف ا�� ا��

Sociedade

•Novas variedadesxeográficas daslinguas de acollida•Novas rutinas

Sociedademultilingüe

•Bilingüismo galego-castelán•Outros tipos de plurilingüismo

• Como abordar a nova diversidadeetnolingüística e cuturale os dereitos lingüísticos das minorías non territoriais?

Novos retos sociais

Sociedadebilingüe

•Novas rutinascomunicativas

•Novos hábituslingüísticos

plurilingüismo

Sociedadeplurilingüe

territoriais?• Como abordar o

ensino/aprendizaxe de linguas dentro do contexto escolar destanova realidade?


Educación non universitariahttp://www.edu.xunta.es/web/node/1196

15.000(4%)

Curso 2011-2012

Galegos Non galegos

364.774(96%)


Nacionalidades

12%1810 10%

16489.34%1402

7.46%1119

5.64% 5.58% 5.28%

60,2%5.64%847

5.58%837

5.28%793

5%740

Colombia Brasil Marrocos Portugal Romanía Arxentina Uruguai Perú


Linguas

45%6756

Linguas máis faladas da inmigración

18.7%2806

9.34%1402 5.64%

847 2.52%379

Español Portugués Árabe Romanés Chinés


Cuestións relevantes sobre o ensino das

L2’s

1. Inserto no contexto social

• Vencellado á aprendizaxeda/s cultura/s

• Supeditado ao “modelo”

II. Inserto nun programa político (metas?)

• Integración = aculturación (asimilación)

• Integración = segregación • Supeditado ao “modelo” educativo e ás ideas hexemónicas sobre este (LOXE, LOE)

• Integración = segregación (multiculturalismo)

• Integración = interculturación (co-aprendizaxe, con-vivencia)


Aulas de acollida? Aulas de reforzo? Aulas de linguas?Educación compensatoria? Educación Intercultural?

1II. Obxectivos da aprendizaxe das L2’s

• Integración social

• Integración escolar

• Éxito académico


�Superar as materias lingüísticas

�Superar as materias que precisan usar destrezas lingüísticas

Novo paradigma: a

educación intercultural


• Declaración Unesco 2001 sobre DiversidadeCultural (patrimonio común da humanidade, art. 6, art. 7)

• Consello de Europa – The New Challenge in Intercultural Education. Religious– The New Challenge in Intercultural Education. Religious

Diversity and Dialogue in Europe (2002)• Fai do diálogo intercultural un diálogo intercultural un eixoeixo estratéxicoestratéxico• Chama a atención dos novosnovos achegamentosachegamentos á EIá EI

– Policies and Practices for theTeaching of Sociocultural Diversity (2005)

• Liñas programáticas comúns para o ensinoensino escolar da escolar da diversidadediversidade en Europaen Europa

• Atención á formación do profesoradoformación do profesoradoX Congreso da Asociación Internacional de

Estudos Galegos

• Ministerio de traballo e inmigración– Plan estratégico de integración y ciudadanía (2007-

2010; 2011-2014)

• Xunta de Galicia• Xunta de Galicia– Plan estratéxico de integración para a cidadanía

(2008-2011)


Cambios conceptuais

Paradigma tradicional

• Competencia lingüística (Chomsky)

• Competencia discursiva (modo escrito)

Novo paradigma

• Competencia comunicativa (Dell Hymes)

• Competencia pragmático-interaccional (modo oral)(modo escrito)

• Valoración do coñecementode linguas

• Multilingüismo• Modelo educativo

asimilacionista / segregacionista

interaccional (modo oral)

• Valoración do coñecementode repertorios lingüísticos

• Plurilingüismo

• Modelo educativo intercultural


• “This repertoire is made up of differentdifferentlanguageslanguages and and languagelanguage varietiesvarieties at at differentdifferentlevelslevels of of proficiencyproficiency and and includeinclude differentdifferent typestypesof of competencescompetences” of of competencescompetences”

(Consello de Europa, Language Education Policy)


Multilingüismo

• Coexistencia territorial de varias linguas (non implica multilingüismo individual).

Plurilingüismo

• Coexistencia individual de diferentes repertorios lingüísticos– “A plurilingual person has

- a repertoire of languages and individual).

• Falante competente en varias linguas nas catrodestrezas (multilingüismo “balanceado”)

- a repertoire of languages and language varieties- competences of different kinds and levels within the repertoire ”

http://www.coe.int/t/dg4/linguistic/Division_en.asp


Competencia en L2B

1


Usu

ario

inde

pend

ente

B1

• “Desde esta perspectiva, lala finalidadfinalidad dede lalaeducacióneducación enen unauna lengualengua quedaqueda profundamenteprofundamentemodificadamodificada.. Ya no se contempla como el simplelogro del ‘dominio’ de una o dos –o incluso tres-lenguas cada una considerada de formalenguas cada una considerada de formaaislada, con el “hablante nativo ideal” comomodelo fundamental. Por el contrario, el objetivoes elel desarrollodesarrollo dede unun repertoriorepertorio lingüísticolingüístico enen elelqueque tengantengan lugarlugar todastodas laslas capacidadescapacidadeslingüísticaslingüísticas” (MCER: 5)


• “… different languages are not learned in isolation and can can influedinflued eacheach otherother in thelearning process and communicativecommunicative useuse” (Consello de Europa, ibid)


Novas formas de hibridación

Novas transferencias Novas fosilizacións

Novas convenciónspragmático-discursivas

NOVOS CAMBIOS LINGÜÍSTICOSNOVOS CAMBIOS LINGÜÍSTICOS

Modelo educativo intercutural

Promover a sensibilidade intercultural

Desnaturalización da propia cultura

Promover as relacións de contacto

Predisposición á aculturación

Perspectiva dinámica (fusión, fisión)

Competencia intercultural (coñecemento + actitudes + conduta)

(Portera 2005; Bleszynska, 2008; Perry, 2011)X Congreso da Asociación Internacional de

Estudos Galegos

Integración no currículum

Aprendizaxe significativa

Dirixida a toda a comunidade educativa

Transversal (Ciencias sociais, Humanidades)Transversal (Ciencias sociais, Humanidades)

Promover o plurilingüismo

Evitar a “diversidade indesexábel”

(Consello de Europa, Plans de integración)


A escolarización do alumnado

inmigrante en Galicia inmigrante en Galicia

1995-2012


Lexislación

• Orde do 20 de feb. para a atenciónespecífica do alumnado procedente doestranxeiro (2004)

• Plan de Acollida (2004).• Plan de Acollida (2004).

• Plan galego de convivencia escolar (2007)

• Plan galego de cidadanía e integración 2008-2011(2007)


Medidas organizativas xerais

Non existe un plan xeral que vaia máis alá de:

• Avaliación inicial de coñecementos (enfoque etnocéntrico)

• Avaliación inicial de coñecementos (enfoque etnocéntrico)

• Clases de reforzo e adaptación/diversificación curricular (simplificación)

• Flexibilización da idade (descenso de ata dous niveis)• Grupos de adaptación lingüística (segregación

temporal)


• Atomización por centros e improvisación

• Non hai adaptación dos programas

• Estratexias metodolóxicas responsabilidade do profesorado (intuición, prexuízos ideolóxicos):– Ex. Selección da lingua de inmersión suxeita a

valoración subxectiva dos orientadores ouvaloración subxectiva dos orientadores ousicólogos (Silva Domínguez, 2008)

• Culturas minoritarias presentes no modo “folk&food” (festivais, teatro, comidas…)


Ensino de linguas

Centrado no coñecemento das linguasoficiais

• Presentes ou “carentes”• Non hai tratamento específico de alumnos luso-• Non hai tratamento específico de alumnos luso-

brasileiros• Non hai programas específicos de apoio das linguas

maternas (só aparecen nas guías orientativas)

Enfoque monoglósico(hispanocentrista, estándar peninsular)


Ensino/aprendizaxe centrado nacompetencia gramatical:

• “debemos corrixir as frases incorrectas” (PA)• “debemos colaborar todos no tema da pronuncia:

cambiar o mal dito polo correcto” (PA)cambiar o mal dito polo correcto” (PA)

Ignóranse os novos enfoques de ensinocomunicativo de linguas (MCER: recursos comunicativos, contextualización)


Continente: adaptación á filosofía da EI

“integración”

“enriquecemento cultural”

“interculturalidade”

“diálogo”

Contido: modeloasimilacionista-compensatorio

“darlles normas de convivencia e comportamento” (PA)

“darlles pautas de traballo” (PA)

“Quere entender, traballar e participar “diálogo”

“respecto”

“convivencia”

“igualdade”

“loita contra a discriminación”


“Quere entender, traballar e participar dun xeito normalizado, e non sempre é capaz” (PA)

“rápida integración”

“necesita que o preparen para as novas as novas actividades ou para as situacións escolares que poidanresultarlle estrañas” (PA)

Diversidade interpretada como carencia ou déficit

• Inmigrantes incluídos nos grupos de atención á diversidade (Decreto 8/2009): dependentes físicos, déficit de atención, dependentes físicos, déficit de atención, síndrome down…

• Representados como unha tábula rasasobre a que hai que imprimir contidos.

• Obliteración do seu pasado cultural (problema)


Profecía autocumprida

• “Aceptar os frecuentes cambios de estado deánimo sen preocuparnos excesivamente polascausas, xa que veñen motivados polaadaptación á nova vida escolar…” (PA)adaptación á nova vida escolar…” (PA)


• Modelo que perpetúa esterotipos e exclúe do sistema a todos os que non se asimilan a el ninse senten reflectidos polos valores culturalmente dominantesculturalmente dominantes

• “If education is not intercultural it is probably noteducation, but rather the inculcation of nationalist orreligous fundamentalism” (Coulby, 2006: 246)


A política educativa galega para as novas minorías ... · A política educativa galega para as...

Documents

Transcript of A política educativa galega para as novas minorías ... · A política educativa galega para as...