A PENÍNSULA IBÉRICA ENTRE OS SÉCULOS

VIII E XILeccións 5 e 6

OS NÚCLEOS DE RESISTENCIA CRISTIÁNS (722-1035)Lección 5

Tras a conquista musulmá, nas áreas montañosas da cordilleira Cantábrica e dos Pireneos, formáronse núcleos cristiáns de resistencia que sostiveron cos musulmáns una loita coñecida como Reconquista.

Polo tanto, a Reconquista e o proceso de conquista por parte dos reinos cristiáns peninsulares do territorio baixo o dominio musulmán.

• O Reino de Asturias formouse a principios do século VIII na cordilleira Cantábrica. Aquí, os astures, cántabros e visigodos da zona dirixidos polo caudillo Pelaio, derrotaron os musulmáns en Covadonga no ano 722. • Os sucesores de Pelaio estableceron

a capital en Oviedo (808) e ampliaron o reino que, en tempos de Alfonso III, se estendía desde Galicia hasta a cabeceira do Ebro ata o Duero.

O NÚCLEO CANTÁBRICO

• A Alfonso III sucedérono os seus fillos:• García I (no reino de León).• Ordoño II (no reino de Galicia).• Fruela II (no reino de Asturias).

• Á norte de García I, Ordoño II converteuse tamén en rei de León e a capital do reino de Asturias trasládase desde Oviedo a León.• En 1035 Fernando II, fillo do rei Sancho o Maior de Pamplona,

herdou o condado de Castela e dous anos máis tarde, en 1037, apropiouse do reino de León tras a norte do rei Bermudo III, que era irmán da súa muller.

Escudo del Reino de AsturiasBandera del Reino de León

Escudo del Reino de León

Bandera del Reino de Navarra

Escudo del Reino de Navarra Escudo de la Corona de Aragón con las armas de Aragón y Sicilia

Escudo de la Corona de Castilla

Bandera de la Corona de Castilla

Escudo del Reino de Castilla

Bandera del Reino de Castilla

OS NÚCLEOS PIRENAICOS• Nos Pireneos constituíronse núcleos de resistencia en Pamplona,

Aragón e Cataluña. Estes núcleos tiveron que enfrontarse polo sur aos ataques musulmáns, e polo norte aos francos.• Reino de Pamplona:• Naceu polo Pireneo occidental. Aquí os vascóns lograron librarse do dominio

musulmán e da influencia franca tras a batalla de Roncesvalles e iniciaron a súa explansión pola Rioxa.• O reino alcanzou o seu maior esplendor a principios do século XI con Sancho

III o Maior, que herdou o condado de Aragón e incorporou o de Castela e os Territorios de Sobrarbe e Ribagorza. Pero á súa norte, en 1035, dividiu o reino entre os seus fillos; con iso, os condados de Castela e Aragón convertéronse en reinos independentes.

• O núcleo de Aragón xurdiu no Pireneo central:• Ata o ano 820 estivo dominado polos francos; e logo pasou a depender do

reino de Pamplona (940). • Tras a norte de Sancho III o Maior, o seu fillo Ramiro I herdou o condado e

converteuno nun reino independente.

• Os condados cataláns xurdiron no Pireneo oriental:• Esta zona, na segunda metade do século VIII pasou ás mans dos francos, que

formaron con ela a Marca Hispánica, una provincia fronteiriza ao sur dos Pireneos, e dividírona en condados. • Na segunda metado do século IX, o conde Wifredo o Viloso reuniu os

condados (878) e estendeu o seu territorio pola plana de Vic. • A finais do século X (988) os seus sucesores independizáronse, de feito, dos

francos.

O GOBERNO E A ADMINISTRACIÓNDOS NÚCLEOS DE RESISTENCIALECCIÓN 6

• O gobernó dos núcleos de resistencia cristiáns pasou dos iniciais xefes tribais a reis hereditarias; ou, no caso catalán, a condes.• Neste período, o territorio conquistado aos musulmáns foi escaso,

básicamente a conca do Duero, pero fíxose necesaria a súa repoboación, administración e defensa:• A repoboación consistíua en instalar nova poboación e poner en cultivo a

terra arrebatada ao islam:• A presura/aprisio: foi o sistema que consistía na ocupación libre da terra por campesinos

libres, mosteiros e nobres, que se convertían así, en propietarios da terra ocupada. • Cartas puebla: eran un documento escrito onde se establecían as normas que debían

cumprir os novos poboadores, a repartición das terra e os privilexios concedidos aos repoboadores.

• A administración do territorio organizouse en distritos arredor de castelos, gobrnados por delegados do rei ou do conde. Estes, xunto cos habitantes do distrito, tiñan a obriga de defendelo.