4 EURO • 2015EKO EKAINA EUSKAL …Hezkuntzan eta Oinarrizko Lanbide Heziketan hasi dira aurten,...

199

ROSA SENSAT ELKARTEA, MENDE ERDIA HEZKUNTZA IRAULTZEN • LEO PAHKIN • 0-3 FORMAZIOA: TAILERREN GARRANTZIA • EKARPENA: AMARA BERRI

• EDURNE SALEGI: DOLUA, ZER ATERA DEZAKEGU BALIOTSUA? • UNAI MUÑOA

hhhik hasi

4 EURO • 2015EKO EKAINA EUSKAL HEZIKETARAKO ALDIZKARIA

20 urte euskal hezkuntza ospatuz

aurkibidea10gaia

ROSA SENSAT ELKARTEA, MENDI ERDIA ESKOLA IRAULTZENEspainiako diktadurak behartuta, klandestinitatean hasi zenlanean Kataluniako Rosa Sensat elkartea duela 50 urte, helburuargi batekin: hezkuntza-sistema berritzea, edo are gehiago,iraultzea. Irakasleen formazioa izan zen lehen zeregina.

16elkarrizketa

5 editoriala

6 hizpide izan da8 hizpide izango da10 gaiaROSA SENSAT ELKARTEA, mende erdia eskolairaultzen

16 elkarrizketaLEO PAHKIN, Finlandiako Hezkuntza Nazionaleko aholkularia

24 LOMCEri ez! Gure hezkuntza eraiki!Belen Tascón, Xarxa de Escoles Insubmises

28 0-3 zikloko hezitzaileen formazioa Tailerren garrantzia / Ana Araujo, Egunsenti eskola

30 ekarpenaAmara Berri eskola

36 galdeidazueDolua, galera, aldaketa, gabezia... zer atera dezakegubaliotsua? Edurne Salegi

40 Proposamena: Arbizuko eko-kanpina

42 Atzeko atetikUnai Muñoa. Bertsolaria

www.hikhasi.eus

LEO PAHKINHik Hasi-k antolatutako "Herri hezitzailea, eskola herritarra"jardunaldietan hartu zuen parte Finlandiako HezkuntzaNazionaleko aholkulariak, hango hezkuntza-sistema azaltzeko.Gertuko kudeaketa, eskolen autonomia, irakasleen prestakuntzaaltua eta herritarrek profesionalengan duten konfiantza dira,besteak beste, hango ereduaren arrakastarako giltza.

Argitaratzailea: XANGORIN KOOP. ELK. TXIKIA Errekalde hiribidea, 59. Aguila eraikina, 1. solairua. 20018 DONOSTIA GIPUZKOA. Tel: 943/ 371 408 ; www.hikhasi.eus; Posta Elektronikoa: [email protected]; Lege Gordailua: SS-1001/95. ISSN: 1135-4690. Erredakzioa: Joxe Mari Auzmendi, Ainara Gorostitzu, Amaia Mendizabal eta Arantzazu Muñoa. Erre-dakzio batzordea: Nerea Agirre, Kontxi Aizarna, Ainhoa Azpiroz, Izarne Garmendia, Miren Guilló, Iñigo Larrañaga, Aritz Larreta, Josi Oiarbide, Elisabet Puiggros, Maite Saenz, Xabier Sarasua, Jo-su Txapartegi, Arantxa Urbe eta Angel Usobiaga. Aholkulariak: Nerea Alzola, Abel Ariznabarreta, Alex Barandiaran, Begoña Bilbao, Mariam Bilbatua, Aines Dufau, Lore Erriondo, Guillermo Etxe-berria, Gurutze Ezkurdia, Idoia Fernandez, Xabier Isasi, Irene Lopez-Goñi, Izaskun Madariaga, Karmele Perez Urraza, Fito Rodriguez, Matilde Sainz eta Amaia Vazquez. Administrazioa: Uxue Ugartemendia. Diseinua: Graf!k. Maketazioa: Xangorin. Inprimategia: ANtzA S.A.L Hezkuntza, Hizkuntza Politika eta Kultura Sailak onetsia (2015-05-29). Kopurua: 3.600 ale.

hik hasiko artikuluez edonon eta edonoiz balia zaitezke. Kasu horietan iturria aipatzea eskertuko genizuke. hik hasik ez ditu beregain hartzen bertan plazaratutako iritziak ezta bat etorri ere derrigorki haiekin.

199. zenbakia. 2015eko ekaina • hik hasi • 5

e d i t o r i a l ae k a i n a

Batzuen amets, besteen errealitate

Atzerrira begira jarri da hik hasi zenba-ki honetan; Herrialde Katalanetara etaFinlandiara, zehazki. Eta, paperarengainean, munduko mapa horietako ba-tean, urrun egon arren bata bestearen-gandik, baloreetan eta filosofian, bur-muin eta erraietan, uste baino hurbila-go daudela ikusi du.

Eskola eta bere inguruko komuni-tatearen arteko loturaren garrantzia, ideia hori dute hizpide bai FinlandiakoHezkuntza Nazionaleko aholkulariLeo Pahkinek, bai Kataluniako RosaSensat irakasle-eskolako kideek. Fin-landian, errealitatea da lotura hori, es-kola herriari irekitako gunea baita, nonikasleek eta herritarrek hainbat espaziopartekartzen duten; gainera, Udalak duardura eskolaren inguruko erabakie-tan. Katalunian, berriz, oraingoz ame-tsa, “egungo egitura administratiboak

Testuinguru horretan, KataluniakoXarxa de Escoles Insubmises-eko kideBelen Tasconek LOMCE gisako lege arrotzen aurrean desobedientzia egite-az hitz egin du; eta eskolaren ingurukokomunitatearen indarraz, gurasoek etafamiliek gidaritza eta agintea hartzeaz,ingurunean errotutako eskola-proiek-tua babesteko.

Eta, ekaitz horren erdian, esaldi ba-na oparitu digute Leo Pahkin-ek eta Ro-sa Sensat elkarteko Irene Balaguerrek.Hona bata, Leo Pahkinena: “Garrantziahandia du ebaluazio jarraituak, bestelairakaskuntza guztia azterketa bakarre-ra mugatuko baikenuke.”

Hona bestea, Rosa Sentat elkartekokide Irene Balaguerrena: “Lege frankis-tek ez bagintuzten baldintzatu, nolageldituko gaituzte, bada, oraingo le -geek?”

oztopatzen duena”. Horretaz gain, bat datoz eskolak eta

inguruneak bat egitean sortzen den emaitza azaltzerakon: eskolak inguru-nera egokitu behar du, eta, horrenbes-tez, aniztasuna egon behar da eskola- ereduetan eta proiektu pedagogikoe-tan. Berriro ere, ordea, Finlandian erre-alitate dena Katalunian oraingoz helburu, nahiz eta bidea egiten ari di-ren.

Eta gu, Euskal Herrian non gaude eredu horiekiko? Bada, urrutiko admi-nistrazioek eta komunitate arrotzek erabakitako eskola-ereduen aparre-tan. LOMCEk iragarritako Lehen Hez-kuntzako hirugarren mailarako diag-nosi-probak antolatu ditu maiatzeanzehar Eusko Jaurlaritzak, eta protestaketa plantoak egin dituzte Euskal Herri-ko hainbat eskoletan.

Urrutiko administrazioek etakomunitate arrotzek erabakitakoeskola-ereduen aparretan gaudeEuskal Herrian. LOMCEkiragarritako Lehen Hezkuntzakohirugarren mailarako diagnosi-probak antolatu ditu maiatzeanzehar Eusko Jaurlaritzak, etaprotestak eta plantoak egin dituzteEuskal Herriko hainbat eskoletan.

6 • hik hasi • 199. zenbakia. 2015eko ekaina

hizpide izan da

Nafarroako eremu ez-euskalduneko gurasoek laguntzakeskatu dituzte euskaraz ikasi ahal izateko

Bertze anitzetan eskatu dutena aldarrikatu dute Nafarroako eremu ez-euskaldunekogurasoek: laguntzak nahi dituzte beren seme-alabak bertze herri batera eramateaga-tik, euskaraz ikas dezaten. Nafarroako Gobernuan gerta daitekeen aldaketa politiko-aren harira jarri dute Larragako, Mendigorriako eta Artaxoako gurasoek eskaera ma-hai gainean, berriz ere: “Lehendabiziko aldiz entzunen gaituztela uste dugu. Bada ga-raia euskararen legea bertan behera uzteko”, dio Mendigorriako Eunate Lopezek.

Hiru alaba ditu Lopezek. Garesa eramaten ditu, egunero, hango ikastetxe publi-koan euskaraz ikas dezaten. “Guk nahi dugu gure haurrek herrian bertan izan deza-tela aukera euskaraz ikasteko; ezin bada, gutxienez jantokia eta garraioa ordaintzekolaguntza jaso behar dugula uste dugu”.

Lopezek gogorarazi duenez, euskararen legea aldatu eta gero, jasota dago eremuez-euskaldunean euskaraz ikasteko eskubidea. “Baina ez da gauzatu. Aurreko de-kretuak daude indarrean. Landa eremuan lerro berriak zabaltzeko hamabost haurbehar direla diote eta hori ezinezkoa da”. Sortzen-ek babesa agertu die eremu ez-eus-kalduneko gurasoei. “Euskararen legea bertan behera uztea izan dadila gobernu be-rriaren lehenengo neurria”, eskatu du elkarteko kide Sergio Iribarrenek, eta erantsidu, zonifikazioak ez duela zentzurik.

Iruñeko Udalak 164 plaza eskaini ditueuskaraz haur-eskoletan, eta 58 haurgeratu dira tokirik gabe, % 26 bainogehiago. Arrotxapea auzoan 31 haurgeratu dira tokirik gabe eta Txantrean27. Iruñeko gurasoak aspalditik ari diraeskatzen euskarazko plazen eskaintzahanditzeko eta plaza horiek hainbat au-zotan banatzeko. Bigarren eskariari da-dokionez, orain arte Txantrea auzoanzeuden euskarazko plazak eskaintzenzituzten bi haur-eskolak, eta aurten ho-rietako bat Arrotxapeara eramango du-te. Lehengo eskaeriari, ordea, entzun-gor egin dio Udalak. Iaz 164 ziren eus-karazko plazak eta aurten ere bai. Gu-rasoek, baina euskarazko 222 plaza es-katu dituzte.

58 haur geratu dira euskarazko plazarik gabe Iruñean

Eskolako garraioari buruzko dekretuberria onartu du Eusko Jaurlaritzak.Dekretuak baditu berritasun batzuk;autobusean lekua badago, zerbitzua ezdagokienek ere erabili ahalko dute. Ka-su horretan, lehentasuna izango dutezaintza partekatuko haurrek eta generoindarkeria jasandako andreen umeek.Hala, ikasle guztiek berdintasunezkoaukera izaten jarraituko dutela nabar-mendu du Eusko Jaurlaritzak.

Eskolako garraioan lehen-tasuna izango dute zaintzapartekatua duten umeek

hizpide izan da

Iazko ikasturte osoa Werten lege erre-formaz hizketan pasa ondoren, ikastur-te honen hastapenean, LOMCE ezarriazen Lehen Hezkuntzako lehen, hiruga-rren eta bosgarren mailetan. Ziurgabe-tasunean eman zitzaion hasiera kurtso-ari, informazio argirik gabe eta LOM-CEk zekartzan aldaketak zertan nabar-menduko ziren jakin gabe. Hezkuntzaerreformak, iskanbila artean, baina, au-rrera darrai.

Maiatz hasieran, Nafarroan, eskolaguztietan hirugarren mailako azterke-tak egin ostean, Gipuzkoa, Bizkaia etaArabaren txanda iritsi da. Eusko Jaurla-ritzak ez du berdin jokatu: “proba gisa”,erabaki du 30 ikastetxetan egitea. Esko-letara joan denean, ordea, arazoak izanditu. Azterketok eragin akademikorik izan ez arren, Ordiziako Jakintza Ikas-tolan, Gasteizko Salburua eta Arantza-balen eta Sestaoko Markonzagan plan-to egin diete azterketei. Guraso gehie-nek, probaren egunean, ez dituzte umeak eskolara bidali eta HezkuntzaSailak bertan behera utzi behar izan di-tu azterketak. Datozen asteetan gisaberean jokatuko dutela iragarri dutebeste hainbat eskolatako gurasoek ere.

Rakingen mamuaHirugarren mailako azterketen

protesten itzalpean, beste proba oro-kortu bat hasi da prestatzen EspainiakoHezkuntza Ministerioa. Lehen Hez-kuntza bukatzerako egingo diete azter-keta ikasleei, seigarren mailan, 12 urte-


rekin. Datorren ikasturtean hasiko dira,maiatzean. Ez du izango zuzeneko on-dorio akademikorik —gainditzea ez danahitaezkoa izango aurrera segitze-ko—, baina aurten hirugarren mailan egin dutenak baino eragin handiagoa izango du. Bi arrazoirengatik: batetik,erkidegoek ez, Madrilgo gobernuakberak egingo du azterketa; bestetik,rankingak egingo dituzte ikasleen emaitzekin. Erkidegoek erabakiko du-te zenbateraino zabaldu, eta “familieneskubidea” izango da datuok lortzea.

6. mailako probak, 3 alorLehen Hezkuntza amaieran egingo

duten probak hiru arlo izango ditu: hiz-kuntzak, zientzia eta matematika. Emaitzekin hiru txosten egingo dituzte:ikaslearena, eskolakoa eta erkidego-koa. Eta konparatu egingo dituzte guz-tiak. Ikastetxeko txostenean, adibidez,azalduko dute eskolak berak eta talde

LOMCEk aurrera darrai

Iturria: Berria egunkaria

bakoitzak nolako emaitza lortu duen eerkidegoaren batez bestekoarekin al-deraturik. Ikasle bakoitzarekin ere ber-din egingo dute: norberaren emaitzakonparatuko dute taldeko, eskolako eta erkidegoko batez bestekoarekin.

LOMCE legea ezartzeko egutegiazehatz ari da betetzen gobernua. LehenHezkuntzan eta Oinarrizko LanbideHeziketan hasi dira aurten, eta pauso ir-moagoa emango du legeak datorren ikasturtean: Lehen Hezkuntza osorahedatuko dute, eta DBHn eta Batxiler-goan hasiko dira ezartzen. Unibertsita-tez kanpoko sistema osoan martxan e-gongo da, beraz.

Datorren udazkenean egingo direnEspainiako Gobernuko hauteskunde-etan egon daiteke LOMCE legea bertanbehera uzteko aukera, oposizioak hi-tzartua baitu PPk gehiengoa galtzean erreforma ezerezean utziko duela. Ikusteke dago, ordea, zer gertatukoden.


Hezi+ Ikaskuntza Sarea (https://heziplus.eus/) bizialdi osokoikaskuntza sustatzeko martxan jarritako ekimena da. Publiko guztieizuzendutako plataforma parte-hartzailea da eta Gipuzkoako heziketajarduera guztiak (hitzaldiak, ikastaroak, unibertsitateko graduak zeingraduondokoak, lanbide heziketako eskaintza, tailerrak, irteerak...)jasotzen ditu, erabiltzaileei formatzeko, hezteko eta hazteko aukeraemanaz.

Hezi+ Ikaskuntza Sarean edozein adinetako pertsonei zuzendurikoekimenak aurki daitezke bost kategoriatan sailkatuta: 1. osasuna etaongizatea (kirola, elikadura, zainketa pertsonala, lehen sorospenak...); 2.kultura (artea, literatura, moda, dantza, ohiturak...); 3. gizartea (enpresa,hezkuntza, pertsonak, hizkuntzak...); 4. teknologia (ingeniaritza, IKTak,bideo-jokoak, informatika...); 5. zientzia eta natura (matematika,psikologia, medikuntza, kimika, ingurugiroa...).

Uneotan plataforma 204 partaidek osatzen dute, baina edonork hardezake parte plataformara heziketarekin loturiko informazioa helaraziz.Horretarako [email protected] helbidera idatzi behar da.

hizpide izango da

Ekainaren 22an hasi eta irailaren 4ra ar-

te, sormen teknologikoa garatzen la-

guntzeko hainbat tailer antolatu ditu

Kode Eskolak, 6 eta 16 urte arteko haur

eta gazteentzat. Besteak beste, ondoko

tailerrak eskainiko dituzte: irudiekin

programatzen, robotak programatzen,

minecraft programatzen, bideo-jokoak

programatzen eta sortzen, robotika ar-

duinorekin, robotak mugitzen Lego-

rekin, web orriak eta blogak sortzen

edota animazioak sortzen. Informazio

gehiagorako www. kode-eskola.com -

/udalab-ideowebgunera jo daiteke.

Sormen teknologikoa garatze-

ko xedez, Kode Eskolak hainbat

tailer eskainiko ditu udan

Hezi+ ikaskuntza sarea sortu dute: Gipuzkoan eskaintzen diren heziketako jarduera formalen nahizez-formalen berri ematen duen plataforma digitala

Hirurehun literaturako partaidetza-proiektu teknologikoak komiki digita-len lehiaketa antolatu du 10 urtetik go-rako haur eta gazteentzat. Helburua dawww.hirurehun.org webgunea erabi-liz komiki digital bat sortzea. Lanak ja-sotzeko epemuga urriaren 18an amai-tuko da. Informazio gehiago nahi iza-nez gero, webgune horretan bertan es-kura daiteke.

Komiki digitalaren lehiaketa

antolatu dute 10 urtetik gorako

haur eta gazteentzat

Hik Hasiren Udako Topaketetako hainbatikastarotan izena eman daiteke oraindik

Hik Hasiren XVI. Udako Topaketetan izena emateko epea amaitu bada ere,hainbat ikastaroan bada oraindik tokia.

DONOSTIAN: “Pikler-Loczy: haurra ukitzen dugunean”, “NIK irakastetikBERAK ikastera”, “Gizarte zientziak lantegia”, “Nerabeak eta hezkidetza”,“Haurrentzako masajea”, “Pentsamendu autonomoa eta sortzaileakomunikazio enpatikoan”, “Alfabetomotrizitatea”, “KAMISHIBAI tailerra”,“Eskola emozionala”, eta “Hezkuntza proiektuak sortzen”, .

BIZKAIAN: “Haur Hezkuntzako psikomotrizitate praktika”, “Nola saihestueta kudeatu eguneroko gatazkak”, “Entrenamentu mentalaz eta ametsakaztertuz, zoriontsu”, eta “Yoga eta kontzentrazio teknikak eskolan”.

Ikastaro horiek betetzen diren arte, matrikulazioa egiteko aukera izangoda, www.hikhasi.eus wengunearen bitartez. Ikastaro horiek uztailaren 1, 2 eta3an Donostiako EHUn, eta Ekintza ikastolan izango dira; uztailaren 6,7 eta8an berriz, Bilbon, Leioako magisterio eskolan.


hizpide izango da

Zornotzako Orue zentroak Bartzelona-ko Unibertsitateko IL3rekin kolabora-zio hitzarmena sinatu du, eta ondorioz,2015-2016 ikasturtean psikomotrizita-teko graduondokoa eskainiko du. Az-ken urteetan, psikomotrizitatean treba-tu eta espezializatutako profesionaleneskaera gero eta handiagoa dela ikusiostean, eta etorkizuneko profesionalaktrebatzea helburu hartuta, urrats berribat eman eta arlo horri dagozkion uni-bertsitateko ikasketak eskaintzea era-baki du Orue eskolak.

Informazio gehiago nahi izanez ge-ro, www.orueeskola.org helbidera jodaiteke.

Haur Hezkuntzako jardunaldiak egingo dira ekainaren 25ean Bilbon

Orue eskolak psikomotrizitate-

ko graduondokoa eskainiko du

datorren ikasturtean

Sormena ardatz hartuta, Haur Hezkun-tzako jardunaldiak egingo dira ekaina-ren 25ean Bilboko Juan Crisostomo deArriaga Musika Kontserbatorioan,9:00etatik 14:00etara, Eusko Jaurlari-tzak eta Berritzegune Nagusiak antola-tuta. Besteak beste, Marisol Anguita Lo-pezek hitzaldia emango du eta hainbattailer egingo dira bertan.

G A I A


Rosa Sensat elkarteaMende erdia hezkuntza iraultzen

Lehen planoan Irene Balaguer, atzean Maria Vinuesa eta azken planoan Francina Martí.

“Berrikuntza pedagogikoa”, bi hitz ho-riexek izan dira Kataluniako Rosa Sen-sat elkartearen lehendakariak, IreneBalaguerrek, gehien erabili dituenakHIK HASIrekin egon den tartean. Bihitz, hamaika bizipen eta ekimen gor-puzten dituztenak Balaguerrek ahos-katzean. Izan ere, klandestinitate ga-raietatik hartzen du parte Rosa Sensatelkartean. Garai hartan hezkuntza-sis-tema frankista iraultzea zuten helburu,eta ordutik hona bizi izandako aro etaberritze-prozesu guztietan berrikuntzapedagogikoa sustatzea izan da elkarte-aren izateko arrazoia. 50 urte egin di-tuzte aurten zeregin horretan, eta peda-gogia gaietan erreferentziazko elkartebilakatu da.

Sorreran, 1965a hartan, escoles coo-peratives delakoak ugaltzen ari zirenKatalunian; gurasoek eta irakasleek osatutako kooperatiba gisa antolatzenziren, Euskal Herrian ikastolek hasita-ko bidearen pareko, eta beste hezkun-tza-eredu bat sustatu nahi zuten, beste-ak beste katalana hezkuntza-sistemanintegratuz. “Berrikuntza gosea zutenguraso eta irakasle haiek, Espainiako Errepublikaren garaiko eskola hartzenzuten erreferentzia gisa, eta deserososentitzen ziren eskola frankistan”, Bala-guerren esanetan. Baina, irakasle berri-tzaileenek ere hezkuntza-eredu tradi-zionalak errepikatzen zituzten ezin-bestean eta inkontzienteki, irakasle-es-kola faxistetan ikasiak baitziren, eta,hori ikusirik, “irakasleak trebatzeko gri-na piztu zitzaien”. Une eta testuinguruhartan sortu zuten Rosa Sensat elkartea7 irakasle ekintzailek: irakasle-eskolaberritzailea izango zen, eta XX. mende-ko lehen hamarkadetako irakasle etahezitzaile ospetsuaren omenez hartuzuten Rosa Sensat izena.

Irakasle-eskola hartan, EspainiakoErrepublikaren garaian maisu-maistraizandakoen laguntza jaso zuten; eskolaberritzearekin benetan konprometitu-

tako jendea zen hori, Balaguerren esa-netan. Horrela, goizez escoles coopera-tives delakoetan irakasle zirenak, arra-tsaldeetan ikasle bilakatzen ziren RosaSensat irakasle-eskolan; Errepublikanirakasle izandako haien ikasle, hain zu-zen ere. Hasiera-hasieratik, “berrikun-tza pedagogikoa eta gure hizkuntza be-rreskuratzea eskutik joan ziren, bata ga-be bestea ez zela posible uste baike-nuen, eta gaur egun ere Rosa Sensat el-karteak ezin ditu bata eta bestea berei-zita ulertu”.

Irakasle-eskola hartan, lehen ikas-gaia honakoa izan ohi zen: “Ordu arte ikasitako guztia ez-ikastea, ahaztea”.Horretarako, askotariko gaiak lantzenzituzten, bai hizkuntzarekin zerikusiazutenak bai bestelakoak. Artearekin lo-turiko ikasgaiek bazuten tokia RosaSensat irakasle-eskolan: dantza, musi-ka, adierazpen plastikoak... lantzen zi-tuzten. Bestalde, eskola tradizionaleantestuliburuen erabilera sustatzen zengarai hartan, eta, horri aurre egiteko,Rosa Sensat-en eskola liburutegia eta ikasgelako liburutegia zituzten. Balia-bide horiekin, “ikasleek ikasgai bakoi-tzaren ikuspegi holistikoa eskuratzea”nahi zuten: liburutegietan eskura zituz-ten korronte desberdinetako autoreakirakurtzera bultzatzen zituen ikasleak,gai bakoitzaren inguruko ikuspegi ani-tzak arakatzera, eta ez testuliburuko ikuspegi bakarra; modu horretan, ikas-le bakoitza ikuspegi propioa osatzekogai izatea lortu nahi zuten.

Izan ere, “manipulazio handia” ze-goen Francoren Erregimenaren alde-tik, batik bat gizarte-zientzietan. Horre-la, historia irakasgaian, esaterako, bes-te ikuspegi bat ematen saiatzen zirenRosa Sensat irakasle-eskolan. Helbu-rua zen “espiritu kritikoa garatzea”; in-formatzen, eta informazioa kontrasta-tzen ikastea, ideia propioak sortzekogai izan zitezen. Natur zientzietan, al-diz, berrikuntzetara adi egoten saiatzen

G

Espainiako diktadurak behartuta,klandestinitatean hasi zen laneanKataluniako Rosa Sensat elkartea,1965ean, helburu argi batekin:hezkuntza-sistema berritzea, edoare gehiago, iraultzea. Hain zuzen,irakasleen formazioa izan zenberaien lehen zeregina, “irakasle-eskola faxistetan ikasitakoa ahazteko.”

Ordutik “berrikuntza pedagogikoa”eragiteko jarraitu dute lanean, eta, horretarako, formazioa izan dagerora ere beraien ardatzetakobat; horren adibide dira urteroantolatzen dituzten UdakoTopaketa mamitsuak. Horrez gain,hainbat aldizkari pedagogiko argitaratzen dute, Kataluniatik hasieta Hego Amerikaraino. Mila bazkide eta 500 boluntario bainogehiago ditu elkarteak egun. 50.urteurrenaren harira, Rosa Sensatelkarteak Bartzelonan duen egoitza bisitatu du Hik Hasik.


Berrikuntza pedagogikoa xede


Rosa Sensat elkartea

ziren Rosa Sensat-en; lehen bihotztransplantea eskolan aztertu zuten, esaterako.

Hurrengo urtean, 1966an, irakasle-en formazioarekin arduratuta, RosaSensat elkartea Udako Topaketak anto-latzen hasi zen, gaurdaino iraun dute-nak.

Lehen eraberritzeak eta klandestinitatearenitzalaHasiera urte haiek “gogorrak bezainzoragarriak” izan ziren Balaguerren-tzat. Klandestinitatearen itzala luzeazen eta pisuetan elkartzen ziren, ezku-tuan, eta ahoz aho zabaltzen zuten be-ren egitekoa eta mezua; hamarkada batbaino gehiago iraun zuen egoerak. Be-reziki gogoan dituzte 1969ko UdakoTopaketak: “Urte gogorra izan zen. Sal-buespen-egoera izendatu zuen Erregi-menak, alegia, besteak beste debeka-tuta zegoen bilerak egitea, baita kalean3 pertsona baino gehiago elkarrekin ibiltzea ere. Eta guk 1.500 pertsona ge-nituen izena emanda Udako Topakete-tan. Orduan elizaren laguntza izan ge-nuen, zehazki jesuitena. Haiek utzitako

egoitzetan egin genituen topaketak;poliziaren presioa izan zuten baina ba-bestu egin gintuzten, eta modu horre-tan egin ahal izan genituen Udako To-paketak.”

Goizean goiz hasten ziren lanean,eta arratsaldeetan eztabaida politikoakantolatzen zituzten: “Klandestinitatekopolitikariek eta sindikalistek komuni-kabideetan agertzen ez ziren istorioakkontatzen zizkiguten”. Izan ere, “peda-gogia politika da” ideia barneratu zu-ten, eta, ildo horretatik Rosa Sensat-enkonpromiso politikoa “handia, hizki la-rritan” dela gogorarazten du Irene Bala-guerrek. Horren puntu gorena 1965e-an, Eskola publiko berri baten alde ma-nifestua argitaratu zutenean iritsi zen;“hor adierazi genuen ezinezkoa zelahezkuntza-politikarik garatzea testuin-guru demokratiko bat izan ezean”.

Argitaratu zuten lehen aldizkari pe-dagogikoa ere erdi ezkutuan atera be-har izan zuten, edo hitz-jolasak erabili-ta behintzat. Perspetiva escolar izenekoaldizkaria argitaratzekoak zirela jakina-razi zioten Gobernuari; bi hitz horiekberdin-berdin idazten dira bai gaztele-

raz bai katalanez. Erregimenak baime-na eman zien argitaratzen hasteko, gaz-telerazko aldizkaria zelakoan; horie-xek ziren, ordea, gaztelerazkotzat harzitezkeen hitz bakarrak aldizkari har-tan.

Balaguerrek gogoan du urte haie-tan “herria aldatuko zuen zerbait egite-aren sentsazioa” zutela. Baina, Katalu-nian ez ezik, berrikuntza pedagogikoabeste eremuetara zabaltzeko ere eginzuten lan: “Beste herrialde edo estatu-ko eremuetan ere mugimenduak sor-tzeko lan egin genuen. Ez genuen RosaSensat-en bildu nahi Estatuko aldaketapedagogikoaren gidaritza; tokian toki-ko aldaketa mugimenduak sortzen la-gundu nahi genuen”. Balaguerrek go-goan duenez, klandestinitatean igaro-tako hamarkada luze hartan Marta Mataizan zen Rosa Sensat elkartearen ideianagusien zutabea. “Berak zuen ikuspe-gi pedagogikoa, bere ideia izan zenpraktika nahiz teoria lantzearena, baitamugimendua zabaltzearena ere gukprotagonismorik hartu gabe, besteakprotagonista izatea bultzatuz”.

Garai hartan Euskal Herriko hez-kuntza-mugimenduekin ere etengabe-ko harremana izan zuten, eta “aberas-garria” izan zen elkar-trukea. Balague-rrek bereziki gogoan du Euskal Herriansortutako “Adarra” berrikuntza peda-gogikorako mugimendua. “Lehen al-diz aniztasunaren gaia landu zuten,1981ean. Ordu arte guk ez genuen gaiaplanteatzen, eta Adarra-ren eraginez,urte hartako Udako Topaketetako gainagusia izan zen”.

50 urte hauetan sarritan berrikusibehar izan du Rosa Sensat elkarteak be-re izaera eta egitekoa, eta lehen aukera1970ean etorri zitzaion. Izan ere, urtehartan Bartzelonako Unibertsitate Au-tonomoa berriz hasi zen lanean, eta Ro-sa Sensat-eko irakasle askok han topa-

Rosa Sensat irakasle zena bere ikasle talde batekin.


G A I A Rosa Sensat elkartea

Mende erdia hezkuntza iraultzen

tu zuten lana: “Berrikusi behar izan ge-nuen gure funtzioa, baita formazioare-kin modu jarraian segitzea ere”. Eraba-ki zuten hezkuntza iraultzeko laneanjarraitzea. “Lan egiten genuen hezkun-tzaren berrikuntzaren bidez gure herri-ko errealitatea aldatzeko”, dio Balague-rrek, “inoiz ez ginen geldirik gelditu”.

Eta, demokrazian zer?Demokrazia iritsi eta klandestinitateauztearekin batera, beste behin beren egitekoa eta izaera berrikusi zituen el-karteak: hausnarketa eta ikerketara jobehar zuten, edo berrikuntza pedago-gikoa sustatzen jarraitu? Elkartea osa-tzen zuten irakasleen batzarrean eraba-ki zuten berrikuntza pedagogikoarenbidetik jarraitzea. Bide horretatik, “zi-klikoki berplanteatzen” dute beraienjarduna, eta irakasleen beharretara adiegoten saiatzen dira, horiei erantzute-ko.

Rosa Sensat-en jarduna hazi eta he-datu baino ez da egin 50 urtetan. Gaine-ra, gaur egun maila eta diziplina guztie-tako mila irakasle-bazkide ditu RosaSensat-ek, eta 500 irakasle boluntariomoduan aritzen dira lanean elkartea-rentzat: “Hor dago gure indarra: irakas-le horiek prest daude beste irakasle ba-tzuekin elkartzeko, eztabaidatzeko,debatitzeko eta elkarrekin aurrera egi-teko”, dio Balaguerrek.

Izan ere, parte-hartzailea da RosaSensat elkartearen izaera eta egitura.Bazkide guztiek osatzen duten BatzarOrokorrak hartzen ditu erabaki garran-tzitsuenak. Urtean behin elkartzen daorgano hori eta zuzendaritza-batzorde-ak egindako proposamenetatik abiatu-ta egiten du lan; 16 kidek osatzen dutezuzendaritza-batzordea eta gehienakbazkideek aukeratutako ordezkariakdira. Ondoren, exekuzio-komisioaridagokio Batzar Orokorraren aginduak

indarrean jartzea; hain zuzen, Irene Ba-laguer da exekuzio-komisioko kidee-tako bat, Maria Vinuesa eta FrancinaMartírekin batera.

Baina, izaera parte-hartzailea non-bait nabaritzen bada, kontseiluetan da.Izan ere, bi dira Rosa Sensat-en jardun-eremuak gaur egun, argitalpenak etaformazioa, eta alor horietako egunero-koa, oinarria, kontseiluek zehazten etagauzatzen dute; kontseilu horietakobakoitza Rosa Sensat-eko bazkideeknahiz elkartearekin kolaboratzen du-ten adituek osatzen dute. Ondoren ko-ordinazio pedagogikorako batzarra ar-duratzen da kontseiluen lana batera-tzeaz eta sinergiak baliatzeaz.

Formazioari dagokionez, sorrera-ko irakasle-eskola haren filosofia go-goan, hezkuntza-etapen eta diziplinenaraberako lantaldeetan aztertzen etatrukatzen dituzte arlo bakoitzean berri-kuntza pedagogikoa eragin dezaketen

gaiak. Maria Vinuesak azaltzen due-nez, “irakasleen beharretara adi egotensaiatzen gara; argi daukagu gure azpie-gitura beraien zerbitzura jarri behar du-gula. Orain gutxi, adibidez, larunbatbatean Rosa Sensat-eko Matematiketa-ko lantaldeak antolaturiko mintegi ba-tean egon nintzen. 150 irakasle zeudenhan bilduta, larunbat goiz batean. Izanere, ikusi dugu bai Lehen Hezkuntzanbai Bigarren Hezkuntzan matematike-tan arazoak ditugula: irakasleek gabe-ziak dituzte eta formazioa behar dute.Bada, lantalde honetan hausnarketa egin dute, matematiketako irakasleenjarduna nola indartu aztertzeko. Ho-rren harira antolatu zuten mintegi hori,batik bat eztabaidatzeko eta esperien-tziak trukatzeko”.

18 lantalde daude guztira Rosa Sen-sat elkartean formazioaren alorrean;batez beste lantalde bakoitzean 15 la-gunek hartzen dute parte, Herrialde

Rosa Sensat elkarteak antolatutako jardueretako bat, aire librean, eskola irekiaren kontzeptuaren bidetik.


Rosa Sensat elkartea

Mende erdiak ez dio nekerik ekarri Rosa Sensat elkarteari, eta etorkizu-nari lanerako gogoz begiratzen diote oraindik. Hain zuzen, 50. urteurre-naren harira, “mundura begirako manifestua” egin nahi dute: “Mundurabegira, bai, baina ez mundu mailako erabakietan eragiteko esperantzaz,baizik eta mundu guztian daudelako ondo lan egiten eta pentsatzen du-ten irakasleak. Mundu guztian daude argi-guneak, itxaropena pizten du-ten errealitate txikiak, eta horietako bakoitzak jakin behar du ez dagoelabakarrik; jakin behar du, errealitate minoritario bateko kide izanagatik ere, elkarren berri badugu eta batuta bagaude, egunen batean munduaaldatuko dugula. Noiz? Auskalo! Dagoeneko ikasi dugu hainbat prozesunorbanakoaren bizitza baino luzeagoak direla, baina inportanteena danorbanako horietako bakoitza konprometitzea prozesu horren unerenbatean”, Balaguerren esanetan. Egindako hausnarketan, 3 ardatzen in-guruan irudikatu dute hurrengo urteetako jarduna.

1.Ekologia: Hezkuntza, edo irakasleek, ez dute aukerarik bere horretan ekologia baldintzatzen duten makro-erabakietan eragiteko, baina jen-dartea osatzen duten pertsonetan kontzientzia ekologikoa susta dezake-te, “gure ingurune fisikoaren eta kulturalaren artean harmonia” egon da-din. Inguruneaz hitz egitean, hizkuntzetaz eta ekologia-kulturalaz eremintzo da Rosa Sensat elkartea. 2.Desberdinkeria edo desparekotasun soziala: Aberastasuna banatzerakoan,gero eta desoreka handiagoa dago. “Hori ere ez du eskolak aldatuko”,baina hezkuntza-komunitateak lan egin behar du kontzientziak piztekoeta eskola publikoa sustatzeko, horrek bermatuko baitu hezkuntza-eskubidea. 3.Kulturak: Azken ardatz honetan, mundu mailako erabakiguneen eta errealitateen testuinguruan eskolak zer funtzio betetzen duen hausnartudute. Izan ere, makro-testuinguruaren ezaugarri nagusia aniztasuna da;eta, aniztasun horren baitan, aipaturiko desberdinkeriak daude. RosaSensat elkarteak sustatzen du komunitate bakoitzak bere testuingurupropiora egokitzen den eskola eraikitzea. Horregatik, uste dute egitura-eta antolamendu-eredu desberdinak sortuko direla, eta horiei guztiei oinarri komun sendoa emateko lan egin behar dela. “Eskolak anitza, as-kotarikoa, berritzailea, umeekin konprometitua eta parte-hartzailea izanbehar du. Izan ere, guretzat eskola eta komunitatea gauza bera dira, es-kola ezin da bere testuingurutik kanpo ulertu”. Horrenbestez, uste dutegertuko administrazioak eragin zuzena izan behar lukeela bere komuni-tateko eskola horretan, gaur egungo gure egitura administratiboek hala-korik ahalbidetzen ez badute ere.

Eta, etorkizunak zer?Katalan guztietatik etorritakoek. Lan-talde horietako batzuk Rosa Sensat be-ra baino zaharragoak dira; adibidez,haur eta gazte literaturaren lantaldea.Oro har, balorazio oso positiboa egitendute lantaldeen jardunaz, baina Biga-rren Hezkuntzan, gaikako lantaldeekondo funtzionatzen badute ere, mate-matikakoak kasu, zailtasunak dituzteBigarren Hezkuntzaren ikuspegia lan-duko duen taldea garatzeko. “Zer ger-tatzen da institutuetan? Horretaz hitz egiteko talde bat osatu nahi genuke,baina zailtasunak ditugu.” Formazioa-ren eremuan, era berean, Udako Topa-ketak dira Rosa Sensat elkartearen ekarpen nagusienetariko bat.

Elkartearen jardunaren beste zuta-be nagusietako bat argitalpenak dira. Egun 6 aldizkari argitaratzen dituzte:Infància Llatinoamericana, Infància Europea, Infància Català, Temesd’Infància, Infància Castellà eta Pers-pectiva Escolar. Hain zuzen ere Infàn-cia Català aldizkaritik bidaia pedago-gikoak antolatu izan dituzte, 30 bainogehiago Europan eta munduan barna,formaziorako modu garrantzitsua iruditzen baitzaie. Baina, krisi ekono-mikoaren eraginez, bertan behera utzidute ekimena. Horren ordez, hainbatasteburutan bidaiak egiten dituzte Ka-taluniako bertako ikastetxeak bisitatze-ko.

Eta, jardun honetan guztian, zer era-gin dute legeek eta hezkuntza-errefor-mek? Oztopo ote dira Rosa Sensat-enjardunerako? “Legea inportantea da,bai, baina Frankismoan erakutsi ge-nuen legea ez dela dena. Lege frankis-tek ez bagintuzten baldintzatu, nolageldituko gaituzte bada orain demo-kraziako legeek?”, dio Balaguerrek. Izan ere, ez baita erraza 50 urtean meta-tutako indarra eta berrikuntza-gogoagelditzea.


G A I A Rosa Sensat elkartea

Mende erdia hezkuntza iraultzen

“50 urte bete dituzula eta zeure zilbo-rrera begira jartzea... Agian zuretzat in-portantea da 50 urte egitea, baina jen-deari antzeko zaio 50 edo 30 egin ditu-zun. Beraz, ospakizunean baino gehia-go pentsatu genuen nolako ekarpenaegin behar genion gizarteari urteurre-naren harira”. Modu horretan laburbil-du du Francina Martík, Rosa Sensat-enexekuzio-batzordeko kideak, elkarte-aren mende erdia ospatzeko antolatuduten egitarauaren filosofia.

Aipatu bezala, 50. urteurrenarenharira “mundura begirako manifestua”egin nahi dute (ikus aurreko orria) etahori izango da ekarpen esanguratsue-netarikoa, baina batik bat Udako Topa-ketetan jarriko dituzte indarrak. Izan ere, “aurten topaketa bereziak eginnahi izan ditugu”, dio Martík. Hainbat i-zango dira berezitasunak; batetik, nor-malean 15 egun irauten badute, aurtenastebetera mugatu dituzte, uztailaren1etik 8ra, “edukiak kontzentratzeko”.Bigarrenik, “irekiago” egin nahi izan di-tuzte, “hein batean, nazioartekoago.Urte hauetan Europan, Latinoameri-kan... izan ditugun kolaboratzaileakgonbidatu ditugu parte-hartzera.” Ho-rregatik, jardunaldiak katalanez, gazte-laniaz eta ingelesez izango dira aurten,aldi bereko itzulpenari esker. Hiruga-rrenik, topaketak bereziak izango dirajarduera asko aire librean egingo dituz-telako, Bartzelonako Ciutadella parke-an eta inguruetan, “inguruneari irekiadagoen eskolaren ideiari jarraiki.”

Uztailaren 1ean, Mugarik gabe le-lopean, gai orokorrak landuko dituzte;hain zuzen ere, urteurrenaren harira ar-gitaratu duten manifestuan (ikus aurre-ko orria) planteatu dituzten hiru ardatz

orokorrak landuko dira: Ekologia, Des-berdinkeriak eta Kulturak. “Pedagogia-ren ikuspegi globalago batetik aritunahi dugu, ikasgeletako egunerokotikburua altxatuta”. Besteak beste, Uru-guaiko presidente Jose Mujica da etor-tzekoa, oraindik erabat baieztatu ez ba-dute ere, ekologiaz aritzera; AdrienneDiop senegaldarra, garapen eta generogaietan aditua, desberdinkeriaz arikoda; eta Philippe Meirieu pedagogofrantziarra, berriz, kulturetaz. “Hor aur-kezten ditugu gure ustez hezkuntzakmundu mailan izan behar dituen oina-rriak”, Martíren esanetan.

Uztailaren 2rako eta 3rako, berriz,hausnartzeko mahai-inguruak antola-tu dituzte, Utopia posible da lelopean. Izan ere, 2015ean “mundura begirakomanifestua” argitaratu badu Rosa Sen-sat elkarteak, duela hamar urte, 2005e-an, “Europara begirako manifestua” eman zuen argitara. Bertan, hainbat ar-datz planteatzen ziren, utopia gisa, eta,hamarkada bat geroago, ikusi nahi du-te ea ustezko utopia horietatik zein be-te diren, eta zeinek dirauten betetzeke;lorpenak esperientzia errealen bidezaurkeztuko dituzte, “utopia gisa plante-atu zena egun errealitatea dela” erakus-teko.

Uztailaren 4a, berriz, Haur Hezkun-tzari eskainiko diote, 0-6 urteko hezike-

tari hain zuzen. Azken txanpan “UdakoTopaketetako programazio tradiziona-lari” eutsiko diote, uztailaren 6an, 7aneta 8an. Ahal diren ikastaro eta tailergehienak aire librean egingo dituzte,“ordenagailu eta powerpoint-ik gabe;eskoletako mahaia, aulkia eta arbela egitura puskatu nahi genuke”. Truke-rako espazioak izenburua eman dietejarduera hauei, “esperientzien eta ja-kintzen parte-hartzea eta trukea sustatunahi baititugu”.Guztira 100 ikastaro eta1.000 tailer baino gehiago egingo dituz-te. Egitarau guztia ikusgai dagowww.rosasensat.org helbidean.

Manifestuaz eta Udako Topaketezgain, beste bi ekarpen mamitsu egingodituzte. Batetik, “XX. mendeko 20 ema-kume pedagogo” liburua ari dira pres-tatzen, “izenburua oraindik erabat ziu-rra ez den arren”. Katalunian pedago-gia arloan ekarpena egin duten 20 ema-kumeren soslaiak jasotzen ditu libu-ruak. Bestetik, www.moltesgracies-mestres.org (eskerrik asko, irakasle)webgunea sortu dute. Bertan, nahiduen orok esker-mezua idatz diezaio-ke irakasleren bati. Ekimen horren bi-dez balioa eman nahi diete maisuei etamaistrei, “irakasle anonimoen lana iku-sarazi”. Dagoeneko 500 mezu bainogehiago jaso dituzte, “gehienak ososentikorrak”.

Berrikuntzari ekinez ospatuko dute urteurrena

Rosa Sensat elkarteak azken 50 urteetan antolaturiko Udako Topaketa batzuetako irudia.


“Eskolek izugarrizko askatasuna duteFinlandian; eskolaren gain uzten duguerabakitzeko eta ekiteko ahalmen guztia”

Finlandiako Hezkuntza Nazionaleko aholkularia

leo pahkin

E L K A R R I Z K E TA


Hik Hasi-k antolatutako "Herri hezitzailea, eskola herritarra"jardunaldietan parte hartu zuen Leo Pahkin Finlandiako HezkuntzaNazionaleko aholkulariak (Juuka, Finlandia, 1966), Finlandiako hezkuntza-sistemaazaltzeko. Gertuko kudeaketa,eskolen autonomia, irakasleenprestakuntza altua eta ikasle zeingurasoek profesionalengan jartzenduten konfiantza dira, besteak beste,hango ereduaren arrakastarakogiltza. Baina bada, sistemarisostengua ematen dion beste gakobat ere: adostasun politikoerabatekoa dute; "bakoitzarenideologiaren gainetik, alderdi politikoguztiek garbi daukate Finlandiakaurrera egiteko ezinbestekoa duelahezkuntza-sistema kalitatezkoaizatea".

Munduan, daturik onenetarikoakematen ditu Finlandiako hezkuntza-sistemak. Heziketa modu arrakastatsuhorrek non du jatorria?

60 urte inguru dauzka gaur egunezagutzen dugun Finlandiako hez-kuntza-ereduak. Aurrez, elizaren egi-tekoak ziren pertsonen alfabetatzeaeta heziketa. Gero, pixkanaka, esko-lek hartu zuten eginkizun hori, eta,1950eko hamarraldian, lehen herri-eskolak sortu ziren, hiru oinarri nagu-sirekin: eskolak eduki eta ezagutza akademikoak eskaini behar ditu; es-kulanak eta bestelako sorkuntza-la-nak egiteko tokia izan behar du, etapertsona osoak hezi behar ditu, ikas-leen barne-bizitzari garrantzia ema-nez. Hiru ezaugarri horiek eskolarenzutabe nagusi izaten jarraitzen dutegaur egun ere.

Orain 60 urte jarritako zimenduak aridira fruituak ematen.

Bai, PISA eta horrelako probek ar-gi erakusten dute Finlandiako hez-kuntzaren arrakasta. Oro har, herrita-rren hezkuntza-maila eta eskolatze-tasa altua da. Helduen artean, gutxie-nez herenak unibertsitateko mailagainditu du. Europa osoko tasarik altuena da. Zailtasunak dituzten ikas-leei laguntzeko, estrategia zehatzakdiseinatu ditugu, eta, horren ondo-rioz, ikasturtea errepikatzen duten ikasleak % 2 dira soilik. Europakoehunekorik baxuena da. Gainera, ia-ia ikasle guztiek amaitzen dute Oina-rrizko Hezkuntza: porrota % 0,3koa

soilik da. Eta Oinarrizko Hezkuntza amaitutakoan, % 96k jarraitzen du ikasten.

Nolakoa da Finlandiako hezkuntza-sistemaren eskema orokorra?

Finlandiarrak sinpleak gara, etasinpletasuna gustatzen zaigu. Hez-kuntza-sistemaren egitura ere hala-koxea da, sinplea. Eskolatzea, berez,ez da nahitaezkoa; nahitaezkoa ikas-tea da. Oso gutxi, baina badira etxeanikasten duten ikasleak ere. Orain arte,6 edo 7 urterekin hasten ziren eskolanhaurrak, nahieran. Izan ere, HaurHezkuntzako maila bat zegoen 6 ur-tekoentzat, aukerakoa. Hurrengo udazkenetik aurrera, berriz, nahita-ezkoa izango da. Ikasturte horren on-doren, haurrak 7 urte betetzen dituenurtean, Oinarrizko Hezkuntzari eki-ten diote. Baina adin hori atzeratzekoaukera ere badago, garrantzitsuenaeskolan hasterako haurra helduta-sun-puntu batera iristea baita.

Oinarrizko Hezkuntzak bederatziurte irauten du, eta, hori amaitzean, ikasleak hautu bat egin behar du Lan-bide Heziketaren eta institutuaren ar-tean. Hala ere, bederatzi urteak igaro-ta, ikasleak nahi izanez gero, beste ur-tebete egin dezake Oinarrizko Hez-kuntzan. Oraindik zer egin nahi du-ten ez dakiten ikasleei zuzentzen zaiebereziki. Nota hobetu nahi duten ikasleek ere tarteko ikasturte hori egin ohi dute.

Aukeratzen dituzten ikasketa moteidagokienez, zein dira datuak?

Gaur egun, gutxi gorabehera ikas-leen erdiek Lanbide Heziketa hauta-tzen dute, eta beste erdiek hemengoBatxilergoaren baliokide diren ikas-ketak. Baina, azkenaldian, gora doaLanbide Heziketa aukeratzen dute-nen kopurua. Gurasoek nahiago duteseme-alabak Batxilergora joatea etagoi-mailako ikasketekin jarraitzea,baina ikasleek eurek ez, haiek nahia-go dute Lanbide Heziketa. Eta, gaine-

18• hik hasi• 199.zenbakia. 2015eko ekaina

ra, Lan-bide Heziketahautatzeak ez du esan nahi ikasketakhorrekin amaituko direnik; LanbideHeziketa amaitutakoan, ikasleak au-kera dauka bai unibertsitatera eta baigoi-mailako eskola teknikoetara joa-teko. Izan ere, Finlandiako hezkun-tza-sistema osoak malgutasun handiadu edozein unetan hautatutakoa al-datzeko eta ikasleak bere interesen arabera jokatzeko.

Eskola bat sortzeko orduan, zer izatenduzue kontuan?

Betidanik, gure helburuetako bateskola herritarrengandik hurbil ego-tea izan da. Eskolak ezin du ikasleen-gandik urrun egon. Adibidez, egin di-ren azterketek diotenez, familiek eu-ren bizilekua aukeratzean kontuan izaten duten faktoreetako bat haur-tzaindegia eta eskola hurbil izatea da.Gainerakoan, Finlandian udalek erabakitzen dute zenbat eskola jarri e-ta non. Udalean erabakitzen da haurbakoitza zein eskolatara joango denere. Egia da familiek ere eskola hautadezaketela, baina gurasoek gertuenduten eskola hautatzen dute ia beti,eskola gehienak antzekoak direlako,hau da, desberdintasun txikiak dau-delako eskolen artean eta ia guztietanbermatzen delako kalitatezko hezi -keta.

Eskola guztiak publikoak, kalitatezkoaketa doakoak dira Finlandian?

Finlandian dauden 2.800 eskole-tatik 50 dira pribatuak. Komunitateerlijiosoekin edo pedagogia-eredu

zehatzekin dute zerikusia. Baina,proiektua aurkezten badute eta onar-tzen bazaie, eskola publikoen antze-ko baldintzak izaten dituzte haiek ere.

Gobernua eta udala arduratzendira eskola guztiei kalitatezko hez-kuntza eskaini ahal izateko baliabide-ak emateaz. Arazoak dituzten esko-lak edota hain emaitza onak ematenez dituztenak baztertu edo ezabatubeharrean, hezkuntzaren kalitateahobetu ahal izateko laguntza eskain-tzen zaie.

Horrenbestez, ikasleentzat nahizhaien familientzat heziketa doakoada. Eskola ez dute ordaintzen, ezta es-kolarako materiala, jangela eta ga-rraioa ere. Hala ere, ikasle bakoitzekogastatzen den diru-kopurua baxua-goa da Europako beste herrialde ba-tzuetan baino.

Hortaz, ikasle guztien aukera-berdintasuna bermatzen duzue, besteherrialde batzuek baino diru gutxiagogastatuz.

Guk argi dugu dirua ezin dela oz-topo izan inorentzat, eta Finlandiakohezkuntza-sisteman dabiltzan haurguztiek aukera berberak izan behardituztela euren ikaskuntza-proze-suan aurrera egiteko. Horretarakobeharrezko baliabide ekonomikoakbideratzen ditugun arren, argi eraku-tsi dugu hezkuntzan inbertitzen dendiruak ez daukala zerikusi zuzenik emaitzekin. Hor dauzkagu PISAren emaitzak: bidezkoak dira, ikaslegehienek lortzen dituzte goi-mailakopuntuazioak, eta oso ikasle gutxik emaitza kaxkarrak. Argi dago gehie-nek baino emaitza hobeak lortzen di-tuela Finlandiak, ikasle bakoitzekobeste herrialde askok baino diru gu-txiago inbertitzen duen arren. Gakoada nola inbertitzen den diru hori.

Erreferentziazko pertsona eta kideentaldea dira Finlandian irakaskuntzarenerdigunean jartzen dituzuenelementuetako bi.

leopahkin

E

“Gurasoekgertuen duten eskolahautatzen dute ia beti,desberdintasun txikiak

daudelako eskolenartean eta guztietanbermatzen delako

kalitatezkoheziketa

”“Eskolatiktelefonoak erabat

kentzea bainoegokiagoa da, ziur asko,

ikasketa-prozesurakonola aprobetxatu

pentsatzea

”


Bai, guk uste dugu pertsonak, au-rrera egingo badu, funtsean, bi oinarrisendo eduki behar dituela. Batetik, al-damenean harengan konfiantza etauste ona izango duen pertsona bat be-har du; normalki, helduren bat izatenda, izan daiteke gurasoetako bat, ira-kaslea edota kiroleko entrenatzaileanahiz astialdiko begiralea. Bestetik, ikasleak talde bateko partaide izate-ko eta sentitzeko beharra du. Horre-gatik, garrantzi handia ematen zaioeskolan ikaslea taldekide sentitzekomoduko jarduerak antolatzeari. Adi-bidez, ikasle talde batek norbaiti kalteegiten badio eta baztertzen hasten ba-da, argi dugu arazoa ez dela bazterke-ta egiten edota jasaten ari diren horie-na bakarrik, guztiona baizik. Hori dakontuan izaten dugun lehen printzi-pioa. Horrexegatik, gure ustez, esko-la da era horretako gizarte-arazoei au-rre egiteko gune aproposena.

Zertan oinarritzen da finlandiareskoletako didaktika?

Ikasteko modurik egokiena aur-kitzeko orduan, guk bi ezaugarri iza-ten ditugu kontuan: batetik, ikasleakdagoeneko zer dakien; eta, bestetik, ikasleari egiten zaion proposamenaorekatua ote den. Izan ere, ikasleari eginkizun zailegia ematen bazaio, es-tutu egiten da, eta, aldiz, eginkizunaerrazegia baldin bada, aspergarria eregerta liteke. Beraz, irakaslearen egin-kizuna da zailtasun-maila egokiko eginkizunak eskaintzea, ez zailegiak,ez errazegiak. Eta, jakina, ikasle ba-koitzari egokituak izatea, ikasle guz-tiak desberdinak baitira. Gainditzekomoduko erronkak proposatzea da egokiena. Ikasleak zailtasuna proba-tzen du, baina gainditzen duenean eta emaitza ona lortzen duenean sen-titzen duen asebetetzea ikaragarriada, eta horrek ikaslea motibatu egitendu. Hurrengoan, segur aski, erronkaberriei aurre egiteko gogoz egongoda. Horrek sentsazio ona eragingodio. Ikasleak egunero horrelako dosi

egoki bat jasotzen badu eta hori ohi-tura bihurtzen bada, esan dezakegu ikasketa-prozesua ondo doala.

Zer jokabide hartu duzue teknologiaberrien aurrean?

Gurean, adibidez, telefono mugi-korren erabilera aspaldi hasi zen ezta-baidagai bihurtzen, eta, horren aurre-an, zer egin erabaki behar izan ge-nuen. Gaur egun, esan daiteke telefo-no adimentsuak ez direla soilik tresnaedo jostailu gazteentzat; aitzitik,haien lagun bihurtu dira. Horrexega-tik, eskolatik telefonoak erabat ken-duko bagenitu, segur aski akats bat egiten ariko ginateke. Hori baino egokiagoa da, ziur asko, ikasketa-

prozesurako nola aprobetxatu pen-tsatzea.

Mugikor adimentsua eskolan nolaerabili adierazteko adibiderik emandezakezu?

Adibidez, gorputz-hezkuntzan,naturan orientatzeko jarduerak egite-rakoan. Ikasleak basora joaten dira, eta, basoan, “altxorraren bila” jolase-an egiten den antzera, puntu batzukaurkitu behar dituzte, eta dokumen-tazio-lana egin behar dute. Gero, ikasleek proba fisikoak jaso beharre-an, nahikoa dute aurkitu beharrekopuntuen argazkiak ateratzea eta pro-ban zehar nola ibili diren mugikor bi-dez dokumentatzea.

20• hik hasi• 199.zenbakia. 2015eko ekaina

de batetik, helburu eta eduki nagu-siak finkatzen ditugu; eta, bestetik, ikasleei eman beharreko laguntzareninguruko jarraibide batzuk eskain-tzen ditugu, bai eta ebaluaziorako irizpideak ere. Izan ere, ez daukaguazterketa orokorrik, kanpotik esko-lak kontrolatu ahal izateko.

Ebaluazio jarraituan eta ikasketa-prozesuan jartzen duzue arreta, hortaz,emaitzetan baino gehiago.

Finlandiako hezkuntza-sisteman,garrantzia ematen diogu ebaluazio ja-rraituari, bestela, irakaskuntza guztiaazterketa bakarrera bideratzen baita.Azken batean, guretzat garrantzitsue-na ez da zer ikasi duten, hau da, edu-kia, baizik eta ikasketa-prozesua be-ra. Beste era batera esanda, fokua ezdugu “zer” irakastean jartzen, baiziketa “nola” irakastean. Ikasleak moti-batuta dagoenean ikasten du, eta az-terketek ikasle batzuengan motiba-zio apur bat eragiten dute; baina, ikas-le gehienen kasuan, motibazioa bestenonbaitetik dator. Beraz, esan daite-ke Finlandiako hezkuntza-sistema-ren bereizgarrietako bat prozesuanzentratzea dela, eta ez edukietan etaemaitzetan.

Irakasleak zentroak aukeratzen ditueladiozu; baina, era berean, irakasleek ereaskatasun handia dute, ezta? Haiengansinesten da?

Bai, eta horren erakusle da, adibi-dez, guk inolako ikuskaritzarik ez iza-tea. Ez daukagu ikuskaririk eskoleta-ra joateko eta irakasleen lana ikuska-tzeko. Konfiantza handia, ia erabate-koa, jartzen dugu irakasleengan. Ho-rrek ez du esan nahi irakasleak edo-zer gauza egin dezakeenik. Askatasu-na ematen diegun moduan, erantzu-kizuna ere eskatzen diegu. Izan ere, ikasgela bakoitzean 20 “ikuskari” edogehiago daude, eta, gustura ez ba-daude, esan egingo dute, etxean gu-rasoei edo eskolan bertan irakasleeiesango digute.

Ikaslearenautonomia ere oso kontuan izatenduzue.

Badira autonomia-gaitasun ikara-garria daukaten ikasleak, eta badira oso autonomia maila txikia dutenak.Autonomia maila txikia daukanak etengabe eskatzen du irakaslearen edo norbaiten presentzia eta lagun-tza. Ikasle mota horientzat, egokia izan daiteke irakaslearengan zentra-tutako ikasketa metodoa. Baina, jaki-na, autonomia maila altua daukaten ikasleentzat, irakaslea zentroan ego-tea kaltegarria ere izan daiteke. Ho-rientzat, bestelako moduak bilatu be-har dira, askatasun handia utziz etabakarka nahiz talde-lanean aritzekobideak irekiz. 70eko hamarralditikhona, azterketa asko egin dira, eta ar-gi geratu da zeinen garrantzitsua denikasle bakoitzaren autonomia mailahorretara egokitzea.

Eta, horretarako guztirako, zentrobakoitzari autonomia eta botereaematen dizkiozue.

Eskolek izugarrizko askatasunadute Finlandian. Eskolaren gain uz-ten dugu erabakitzeko eta ekiteko ahalmen guztia. Batetik, eskola ba-koitzak bere hezkuntza-proiektua egiten du; bestetik, eskola bakoitzakaukeratzen ditu bere zentroko irakas-leak. Hala ere, gidalerro batzuk ema-ten ditu administrazioak. Nik lan egi-ten dudan tokian, Hezkuntza Kon-tseilu Nazionalean, zuzendaritzarenlana da eskolei esparru orientagarribat eskaintzea. Kontseilu horretan, al-

leopahkin

E

“Ez daukaguikuskaririk eskoletarajoateko eta irakasleen

lana ikuskatzeko.Konfiantza handia, ia

erabateko, jartzen duguirakasleengan

”“Eskola ez badagizartearen aldaketetara

egokitzen, eskolaerrealitatetik bereizita

geratzeko arriskua dago

”


Guretzat, oso garrantzitsua da ira-kasleez fidatzea. Ez aritzea atzetikpresioa egiten eta eskua gehiegi sar-tzen. Eta konfiantzarena ez da hez-kuntza-arloan soilik gertatzen; aitzi-tik, finlandiar kulturan oso errotutadagoen ezaugarri bat da.

Irakasleen puntako prestakuntzarenondorioz ere ezaguna da Finlandia.

Irakasleen prestakuntza uniber-tsitatean egiten da, eta 5 urte irautendu oinarrizkoak; irakasle espezializa-tuenak (irakasgaietakoak), 6 urte. Ateratzen direnean, gutxienez maste-rra egina izaten dute. 1979tik dago ezarrita irakasleen prestakuntza mai-lak altua izan behar duela. Beraz, due-la 30 urtetik baino gehiagotik ari diraFinlandiako unibertsitateetan irakas-leak goi mailako prestakuntza jaso-tzen. Eta, orain, erabaki egokia izanzela ikusi da, gaur egun oraindik eremaisu-maistrena estatus eta prestigiohandia duen lanbidea baita Finlan-dian. Ikasleek ere konfiantza handiajartzen dute irakasleengan. Konfian-tza daukate irakasleek hezkuntza egokia eta ona emango dietela. Ho-rrek gobernutik irakasleei askatasunaematea errazten du. Badakigu lanaondo egiten dutela eta hezkuntza ka-litatezkoa izango dela.

Finlandiarren % 6ren lehen hizkuntzasuediera denez, finlandiera nahizsuediera, biak hartzen dituzue ama-hizkuntzatzat, eta ikasleek eskoletanbiak ikasten dituzte.

Suediera ama-hizkuntza dutenakgutxiengoa izan arren, eskubide guz-tiak dauzkate bermatuta Haur Hez-kuntzatik hasi eta unibertsitate maila-raino. Suomiera edo finlandiera ikas-ten dute, bigarren ama-hizkuntzamodura. Baina alderantziz ere berdingertatzen da, suomieradun finlandiarguztiek ikasten dute suediera biga-rren hizkuntza modura, guretzat fun-tsezkoa baita suediera jakitea, eskan-dinaviar herrialdeen komunitateko

parte izateko. Azken batean, Finlan-dia herrialde elebiduna da; baina, bihizkuntza horiez gain, hirugarren hiz-kuntza ere ikasten dute ikasleek. Nor-malean ingelesa izan ohi da, baina izan liteke besteren bat ere.

Hizkuntzen ikaskuntzari ez ezik,elebitasunari ere garrantzia handiaematen diozue, beraz.

Ikerketa askok erakutsi dute ira-kaskuntza elebidunak —eta ez elebi-tasunaz, baizik eta hirueletasunazhitz egin beharko litzateke gure ka-suan— ikaskuntza-prozesua eta mai-la hobetzen dituela. Guretzat, hiz-kuntzak ikastea oso-oso garrantzi-tsua da. Suomiera da gure identitatea-ren oinarri. Baina gu hiztun gutxi ga-ra, eta, gainera, ingurukoekin zeriku-si gutxi duen hizkuntza da gurea. Ho-rrexegatik, beste herrialdeekin harre-manean egoteko, ezinbestekoa zaigubeste hizkuntzak ikastea.

Eskolak beste erronka bat ere baduFinlandian: lan-arloa.

Mundua azkar ari da aldatzen, etalehen balio zuten gaitasunek orain ezdute balio beharbada. Beraz, eskolakaldaketa horietara egokitzen asmatubehar du. Horrek esan nahi du ba-tzuetan kristalezko bola batekin be-zala lan egin behar dugula: etorkizu-neko lan-ildo berri horiek nondik jo-an daitezkeen asmatzen saiatu behardugu, eta horren arabera moldatu behar dugu eskolaren norabidea. Ge-ro lanposturik egongo ez bada, ez dumerezi ildo horretan indar gehiegi jar-tzea.

Eskola gizarteko premietaraegokitzearen aldekoa zara, beraz.

Eskola ez bada gizartearen alda-ketetara egokitzen, eskola errealitate-tik bereizita geratzeko arriskua dago.Hori oso kaltegarria izan liteke, esko-lan bizi dutena eta kalean bizi dutenabi gauza desberdin direla kontura-tzen baitira ikasleak.

22• hik hasi • 199.zenbakia. 2015eko ekaina

leopahkin

E

“Finlandian,haurrek eta gazteekordu asko ematendituzte helduen

presentziarik gabeberen artean jolasean,hizketan edo ekinean,

eta elkarrengandikikasten dute

”

Eskolabarruko antolamendura jauzi eginez,espazioari eta denborari garrantziahandia ematen diezue.

Bai, izan ere, sormenaren gaineanikerketak egiten dituzten adituek dio-te sormena bultzatzeko bi oinarri be-har direla: batetik, lekua, eta, bestetik,denbora. Espazioari dagokionez, sor-menari lekua egingo badiogu, horrekesan nahi du ezin dugula elkarren gai-nean egon. Denborari dagokionez,berriz, kontuan izan behar da ikaslebakoitza desberdina dela, eta, beraz,denbora-tarte desberdina behar due-la gauza bera egiteko. Hortaz, eskola-ren helburua zein den galdetu behargenuke: elkarren berdinak diren per-tsonak lortzea, edo desberdintasunaeta aniztasuna bultzatuko dituen hez-kuntza-sistema egitea. Eta, gizarte ho-bea lortu nahi badugu, iruditzen zaitbigarren aukeraren alde egin behardugula.

Gaur egungo gizartearenezaugarrietako bat ziurgabetasuna da,eta horrek ere zaildu egiten dueskolaren egitekoa. Nola kudeatzenduzue hori Finlandian?

Hainbat faktorek zailtasunak sor-tzen dituzte eskolaren eta gizartearenarteko harremanean. Horietako bat ikasleek bizi duten ziurgabetasunada: etorkizuna nolakoa izango den ezbadakit, zer ikasiko dut? Zer egingodut? Beste faktore bat gaur egungo ikasleen denbora-falta da, eskolazgain, denbora eskatzen duten bestezeregin asko baitituzte: kirola, den-

bora librea, sareko jolasak… Eta, az-kenik, norbanakoaren eta taldearenarteko harreman horretan, gero etagehiago jotzen dugu indibidualismo-ra, eta horrek ere arazoak sortzen di-tu. “Zer naiz ni?” edo “zer presio jasa-ten dut gizartetik?”; horrelako auziekere zaildu egiten dute egoera; edo,gutxienez, duela 10-15 urte baino gai-tzagoa da gazteen egoera gaur egun.Horren erakusleetako bat gazteen egonezina da. Eta, jakina, pertsonabarrutik ondo ez badago, bakean ezbadago, ia alferrik da hezkuntzaz edoedukiez hitz egitea. Horregatik, kan-poko faktore horiek guztiek ikaslea-rengan duten eragina ere kontuan izaten dugu.

Beraz, eskolaz kanpoko ikasleenbizitzak pisua du ikasgelan.

Batetik, konturatu gara eskola ezdela haurrentzako ikasleku nagusia.Beste toki horietan, agian ez dute ika-siko guk eskolan irakasten dieguna,baina oso gauza garrantzitsuak dirahaiek bizitzan aurrera egin dezaten.Hortaz, eskolaz kanpoko jardun ho-rretatik, eskolara eramateko jarraibi-deak har ditzakegu, garrantzitsua izan baitaiteke hori ere, ikasleek eu-ren gaitasunak garatzeko.

Finlandian, haurrek eta gazteekordu asko ematen dituzte helduenpresentziarik gabe beren artean jola-sean, hizketan edo ekinean, eta elka-rrengandik ikasten dute. Hortaz, gureerronkak zera izan behar luke: zer egin dezakegu ikasketa modu horieskolara ekartzeko? Ateratzen dugunondorioetako bat zera da: ez da ko-meni gelan ikasleak mailaren eta adi-naren arabera sailkatzea; hobe da de-nak batera interakzioan aritzea. Adi-naren edo mailaren araberako sailka-tze mota hori desagerraraztea litzate-ke helburua. Adinen araberako se-gregazio hori jadanik zaharkituta ge-ratzen ari da, eta iraganeko sistema-tzat jo dezakegu.

“1979an,hezkuntza Finlandiakofuntzionamenduarenerdigunean jartzea

erabaki zen, eta erabakihark indarrean dirau

oraindik

”


Zer egin daiteke eskolan giro egokiasortzeko?

Gure ustez, oso garrantzitsua da ikas leak bera ere taldeko kide onar-tua dela sentitzea, eta, era berean, ga-rrantzitsua da norbera ere gai izateabesteak onartzeko. Zentzu horretan,ikasleek benetako pertsona direlasentitu behar dute. Ezin ditugu gau-zak balira bezala tratatu, ezta bezeromodura ere. Hein batean, sinplea da: etxean bezala sentitu behar dute.

Eskolan etxean bezala sentitzea…, ezdu samurra ematen.

Goazen Finlandiako etxeetara, etabegira dezagun zer dagoen han: lan-dareak daude, alfonbrak daude, lan-parak daude, apaingarriak daude…Finlandian, oinetakoak atarian uztenditugu etxera sartu aurretik, eta berdinegiten dugu eskoletan ere. Baina, aldiberean, eskolaren forma eta estetikatradizionaletatik urruntzea eta berriaksortzea ere bada helburua.

Espazio fisikoaren antolaketari begira,egia da herrixken antza dutelaFinlandiako eskolek?

Bai, herri txikien gisara daude an-tolatuta. Areto handiak eta txikiak uz-tartzen dira. Erdialdean, guztiek par-tekatzen dituzten espazioak daude:jantokia, denbora librerako gune-ak… Herriko plazaren funtzioa bete-tzen du. Helburua adin guztietako ikasleen topaleku izatea da, nagusieneta txikienen arteko topaleku. Kasuaskotan, gainera, beirazko pareta gar-denak daude espazio horien artean,geletatik plaza ikusteko eta alderan-tziz.

Horrez gain, eskola bada auzokoedo herriko biztanleen topaleku ere.Zenbait zentro berritan, ikasgelezgain, jatetxea, liburutegia, kiroldegia,antzokia… ere eraiki dituzte. Ikasleezgain, beste herritarrek ere erabiltzendituzte horiek. Komunitatera irekiadago eskola, eta komunitateak esko-lan parte hartzen du. Nolabaiteko gi-

zarte-zentroen funtzioa betetzen du-te, eta eskolako ordutegiaz kanpo ereerabili egiten dira.

Aipatu duzun guztia posible izan dadin,adostasun politikoa ere beharrezkoaizango da.

1979an, hezkuntza Finlandiakofuntzionamenduaren erdigunean jar-tzea hitzartu zen, eta erabaki hark in-darrean dirau oraindik. Gure sistemapolitikoa oso zabala da. Hauteskun-deak dira laster; baina, orain arte, go-bernua sei alderdik osatu dute; lege-biltzarra, berriz, bederatzi alderdik.Jakina da bakoitzak bere ideologiaduela, baina hezkuntza-gaietan ados-tasun-maila handia daukagu. Alderdipolitiko guztiek garbi daukate Finlan-diak aurrera egiteko ezinbestekoaduela hezkuntza-sistema kalitatez-koa izatea. Finlandian, eskola ez dagobeste erakundeen gainetik, ez azpi-tik, guztien erdian dago.•

LOMCEri ez,Euskal Herrian gure hezkuntza eraiki

LOMCEren aurrean intsumiso deklara-tzea erabaki dute Kataluniako 300 fami-lia baino gehiagok. Belen Tascón-ek,Xarxa de Escoles Insubmises-eko (Es-kola Intsumituen Sarea) kideak, azaldudu zergatik eta zertarako egin diren in-tsumiso, Hezkuntza Plataformen Topa-guneak gonbidatuta Durangon emani-ko hitzaldian. Tascónen hitzetan, “ba-daude obeditu ezin diren legeak, mal-tzurrak direlako, eta lege horiek deso-beditu egin behar dira. LOMCErekin, ze-hazki, lerro gorria zeharkatu dute eta‘honaino iritsi gara’ esan dugu guraso-ok, ez gaude prest lege horri men egite-ko”. Hain zuzen ere maiatz honetan izandute lehen pultsu garrantzitsua admi-nistrazioarekin: Lehen Hezkuntzako 3.mailako ikasleek diagnostiko-probak e-gin behar zituzten egunetan, gurasoekez dituzte euren seme-alabak eskolaraeraman, azterketari planto eginez.

Baina, LOMCEk ez ezik, 2010etikhona hezkuntzan izandako murrizke-tek ere bultzatu zituzten gurasoak Xar-xa-n antolatzera. Izan ere, 2010-2014 ar-tean, hezkuntzara bideraturiko aurre-

“Badaude obeditu ezin diren legeak, maltzurrakdirelako, eta lege horiek desobeditu egin behardira; LOMCEk lerro gorria zeharkatu du”

Belen Tascón, Kataluniako Xarxa de Escoles Insubmises mugimenduko kidea

kontua “ia laurdenean” jaitsi zen Kata-lunian. Eta aurrekontuarekin batera, ikastetxe bakoitzaren baliabideak: ira-kasle gutxiago dituzte ikasgai berberakemateko, psikopedagogoak hilean pa-re bat arratsaldez etortzen dira orain,haur hezkuntzako teknikariak desa-gertu egin dira...

Eta, panorama horren erdian,2013an Bartzelonako Unibertsitate Au-tonomoko irakasle batek LOMCE zerzen azaltzeko hitzaldia eman zien Tas-cóni eta beste hainbat gurasori Bartze-lonako Grazia auzoko beraien ikaste-txe publikoan: “Legea serio zihola etagure seme-alaben heziketan ondoriooso maltzurrak izan zitzakeela ikusi ge-nuen, zer eta jasaten ari ginen murriz-keta guztien erdian. LOMCE Ibex 35,OPD eta Apezpiku-kontseiluaren neu-rrira eginda dagoela ohartu ginen”.

Hori ikusirik, Grazia auzoko gaine-rako eskolekin harremanetan jarri etahainbat ikastetxetan itxialdia egitekoantolatu ziren. “Familiak oso errotutagaude auzoan eta mugimendu handiadago. Itxialdian, gainera, gure arteangiro oso ona sortu zen, eta sarea osa-tzen hasi ginen gurasoen eta ikastetxe-en artean. 15M mugimenduaren harirahezkuntza gaien inguruan sortu zirenBatzar horiekin ere jarri ginen harrema-netan, baita AMPA edo Ikasleen Gura-soen Elkartearekin ere. Horiek aholku-laritza juridikoa eskaini ziguten eta

24 •hik hasi • 199. zenbakia. 2015eko ekaina


erresistentzia aktiboaren eskuliburu bateman ziguten. Baina guk pauso bat ha-rago joan nahi genuen: intsumiso dekla-ratu ginen.” Horrela, 2014ko maiatzeanaurkeztu zuten Xarxa de Escoles Insub-mises-eko (Eskola Intsumituen Sarea).

Ekintzak ikusgarriak eta eraginko-rrak izateko sareak indartsua eta jende-tsua izan behar zuela ikusirik, lehen ze-regina Xarxa-ra indarrak batu zitzake-ten ikastetxeekin eta gurasoekin hitz egitea izan da. Baliabiderik ez zutenez,ahoz ahokoa eta sare-sozialak izan diraberaien mezua zabaltzeko bide nagu-siak.

Informazio nahasia ikastetxeetanIkastetxe eta guraso askoren artean, or-dea, “desinformazio handia” aurkitudute, eta horretan Generalitat-eko Hez-kuntza Kontseiluak zerikusi handia izanduela uste dute. “Katalunian dialektikahandia egon da 2002an onartu zen Kata-luniako Hezkuntza Legearen eta Espai-niako Gobernuak indarrean jarri duenLOMCE legearen aurrean. Gure kulturaeta hizkuntzaren aurkako eraso gisaaurkeztu du LOMCE Generalitat-ak, etahorretan denok ados gaude. Baina lege-

ak baditu beste ondorio maltzur batzukere”.

Izan ere, batetik katalanak hezkun-tzako komunikazio-hizkuntza edo lin-gua francagisa duen pisua galduko lu-ke LOMCErekin, eta “hori oso larria da,katalana elkarbizitzarako tresna osogarrantzitsua baita Katalunian.” Baina,“LOMCEren beste ondorio maltzurrak”ere oso gogoan dituzte; besteak beste,erlijio ikasgaiak hartu duen pisua, gura-soek hezkuntza-komunitatean parte-hartzea ahalbidetzen duten eskola-kontseiluen desagertzea, sormena sus-tatzen duten hainbat ikasgai kendu iza-na... Eta, Tascónen iritziz, Generalitat-ak ez die aurre egin LOMCEren gainera-ko neurri horiei, “eta, gainera esan duez dela ezer gertatzen, lasai egoteko, ezdela ezer aldatuko”. Tasconen ustez,hori “ez da egia eta, gainera, nahasme-na sortu du guraso eta irakasleen arte-an”.

Diagnostiko-probekin hori beragertatu dela uste du Tascónek. Izan ere,Kataluniako 2002ko Hezkuntza Lege-ak aurreikusten zituen diagnostiko-probak Lehen Hezkuntzako 4. eta 5.mailetan, baina, Tascónen esanetan,

“ez dute zerikusirik LOMCEk proposa-tzen dituen probekin, Generalitatak us-te hori bultzatu badu ere”. Izan ere, orain arteko proba ez zen berdina ikas-tetxe guztientzat, eta, beraz, ikastetxebakoitza bere proiektu pedagogikoa-ren neurrira ebaluatu zitekeen; orain,aldiz, proba berdina gainditu beharkodute haur guztiek, eta Tascónentzat ho-rrek ez du zerikusirik orain arte egitenzen diagnostikoarekin. “Gure haurreneskolan proiektuka antolatuta egitendute lan, eta, haur bakoitzaren garape-naren inguruko ebaluazioak etengabe-ak izan arren, haurra ez da jabetzen ebaluatua izaten ari denik; orain bada-ezpada erakutsi egin behar izan dietetest bat nola erantzuten den.” Alde ho-rretatik, diagnostiko-probek “hezkun-tza-eredu desberdinak neutralizatzea”ekarriko duela uste du. Gainera, “8 ur-terekin jada ikasle onak eta txarrak be-reizten hastea maltzurra” iruditzen zaioTascóni.

Gauzak horrela, Tascónek “postu-reoa” leporatu zion Generalitatari: “Pu-blikoki esaten dute LOMCEren kontradaudela, baina gero bete-betean jarridute indarrean. Bazuten aukera Katalu-

Xarxa taldeko kideek LH 3ko diagnostiko-proben aurka sortu duten karteletako bat. Xarxa de Escoles Insubmises

niako Hezkuntza Legea aldatuz LOM-CEren ondorioak eta kalteak arintzeko,edo LOMCE bera errekurritzeko, bainaez dute horrelakorik egin. Apustu batdela uste dugu, gure politikarien ohikoleloa baita ‘Madriletik etorri da’ esan etaardura gainetik kentzea.”

Gainera, Kataluniako HezkuntzaLegearen arabera, proben emaitzak ikastetxe bakoitzarentzat ziren, zer ho-betu eta zer indartu aztertzeko, baina orain LOMCErekin, emaitzak publiko egingo dira. Murrizketen testuinguruanikastetxeak baliabideak lortzeko elka-rren artean borrokan ari direnean, Tas-cónek ez du uste onuragarria denik emaitzak publiko egitea: “Inork ez duargazkian gaizki gelditu nahi, matriku-lazioetan eragina izan dezakeelako eta,ondorioz, baita ikastetxe horrek izangodituen baliabideetan ere. Zenbait ira-kaslek arriskuan ikus ditzakete beraienpostuak, eta beldur horretaz baliatzenda administrazioa”.

Gurasoen gidaritzaHain zuzen ere zuzendaritzak eta ira-kasleek, batik bat ikastetxe publikoe-tan, administrazioaren zigorren belduregon daitezkeenez, Tascónek garran-tzitsutzat jo zuen gurasoek hartzeaLOMCEren aurkako mugimenduen gi-daritza, beti ere ikastetxeekin eta irakas-le-klaustroen “konplizitatea” bilatuz. Eta, diagnostiko-probak egiteko orduairitsi denean izan dute eskema hori gau-zatzeko aukera: “Familiak izan behardugu haurrak eramaten ez ditugunakeskola diagnostiko-probak egingo di-ren egunetan. Ikastetxeak proba egu-nak antolatu eta egin egin behar ditu, etagurasoon erabakia izan behar da hau-rrak egun horretan eskolara ez erama-tea. Modu horretan, eskolari ezin dio eragin, gurasoon ekintza izan baita”. Izan ere, ikastetxeek Generalitataren al-detik “mehatxuak” jaso dituztela dioTascone-k, “gaztelerazko lerroa ireki-tzera behartuko dituztela esanez, edolan askorekin eraikitako proiektu peda-gogikoa bertan behera utzi beharko du-

tela mehatxu eginez”. Gurasoak, aldiz, Generalitataren

mehatxuetatik libre daudela uste duTascónek: “Zer egin diezagukete, ba-da? Gure haurrei espedientean puntubat kendu diagnostiko proba ez egitea-gatik? Hori egiten badute, aurrez aurreaurkituko gaituzte, LOMCE legeak ezbaitu horrelakorik aurreikusten. Baina,dena dela, uste dugu hori dela gerta da-kiguken txarrena. Aholkulari juridiko-ek gomendatu digute “familia arra-zoiak” aurkezteko haurra eskolara ez eramateko argudio gisa, eta, kasu ho-rretan, ez omen da beharrezkoa beste-lako azalpenik ematea.”

Bada, gauzak horrela, diagnostiko-proben aurrean plantoa egin dutemaiatzean zehar Xarxa-ko hainbat es-koletan. Tasconen seme-alaben esko-lan, esaterako, zuzendaritzak jakinara-zi zien maiatzaren 11n, 12an eta 13an egingo zirela LH 3ko diagnostiko-pro-bak, eta, aurrez jakinda, antolatzekoaukera izan dute. Hainbat gurasok la-nean opor-egunak hartu zituzten, tarte-an Tascón berak, eta maiatzaren 11n, esaterako, bere semearen gelako 25 ikasleak hartu eta museora joan zirenTascón eta beste hainbat guraso. Ma-rrazketa, dantza, eta beste hainbat es-presio artistiko landu dituzte haurrekprobak egiten egon behar zuten egu-netan, gurasoekin.

Beste hainbat eskolatan, ordea, zu-zendaritzak ez die gurasoei jakinarazinoiz egingo dituzten probak; beste ikastetxe batzuk, berriz, 15 egunetan

zehar egingo dituzte probak, egunerozati bat. Kasu horietan, zailago izan du-te plantoa egiteko antolatzea. “Edozeingurasok ezin ditu 15 eguneko oporrakhartu haurrekin etxean gelditzeko; ka-su horietan, behintzat saiatu dira egunbatean edo bestean zerbait antolatzen,eta lortu dute behintzat haurrek probaosorik ez egitea”.

Intsumisioa ez da mugatzen diag-nostiko probei egindako plantora, de-na dela; bestelako proposamen zeha-tzak ere badituzte. Besteak beste, esko-letako komunikazio-hizkuntza katala-na izaten jarraitzea eskatzen dute, etahorren aldeko ekintza ugari egin dute.Horrekin batera, eskatu dute eskola-kontseiluak mantzentzea, horiek baiti-ra hezkuntza-komunitatean gurasoenparte-hartzea bermatzen duten organobakarrak. Hori gauzatzeko intsumisio-ekintza zehatza proposatu dute: ikaste-txeetako zuzendaritzei eskatu dietekontseilu horiek indarrean mantentze-ko, eta aintzat hartzeko eta betetzekobertan erabakitzen dena.

Familiek zer?Mobilizazio orokorrez harago, zer egindezakete familiek beren aldetik egoerahonen aurrean? Xarxa sareko kideekeskaera zehatzak egin dizkiete familie:haurrak ez matrikulatzeko erlijio ira-kasgaian, ezta gaztelaniazko ereduanere; eta, bereziki, diagnostiko-probakdiren egunetan haurra ez eramateko ikastetxera. Izan ere, “LOMCE da lerrogorria, ez dugu zeharkatuko”.•



0-3. Hezitzaileenformazioa

Tailerren garrantzia / Ana Araujo, Iruñeko Egunsenti haur-eskola

“Bizitza osoa” darama hezitzaile lane-tan Ana Arujok, 33 urte inguru, eta iahasieratik Loris Malaguzzi pedagogoitaliarraren filosofiaren harira garatu-tako proiektu pedagogiko baten bai-tan egin du lan; izan ere, bera laneanhasi eta gutxira Malaguzzi Iruñean izan zen, eta harrezkero hainbat bisitaegin ditu Araujok berak Italiara. Mala-guzziren ikasgaiei jarraituz, tailerrakdituzte sortuak Iruñeko Egunsenti

haur-eskolan, eta horien funtziona-mendua azaldu du Araujok Hik Hasi-ren formazio-zikloaren baitan Elizon-don egin duten saioan.

Proposamenetik sormeneraZeregin zehatzak baino, “proposa-menak” eramaten ditu Araujok Egun-sentin duten tailerrera; bikote peda-gogikoka lan egiten dutenez, aukera

dute haurrak banatu eta talde txikie-tan aritzeko tailerretan. Araujok au-rrez prestatu duen material jakin bateman edo jolas bat proposatzen diehaurrei, eta hortik aurrera “haurreknola interpretatzen duten eta zer ate-rako den... haurren esku dago. Asko-tan ez da ateratzen zuk aurreikustenduzuna, baina ulertu eta, batez ere, onartu egin behar duzu”. Izan ere,gainerakoan “fitxak egiten jarraitzeabezala litzateke, guk gidatua eta hel-buru jakin batzuen baitan; bakarrik fi-txak erabili beharrean, material atse-ginagoak erabilita”. Beraz, aukera anitzak ematen dituzten proposame-nak egitea gomendatzen du Araujok,“ez gauza jakin bat egiteko, gauza di-ferenteak egin ahal izateko proposa-menak baizik”.

Modu horretan, joku sinbolikoa,sormena eta haurraren autonomialantzen dituzte, eta, bide horretan, tai-lerretan erabiliko dituzten materialenaukeraketak garrantzia handia du A-raujorentzat. “Eskola zertarako da?Besteak beste, autonomia lortzeko

“Proposamen bat eramaten dugu tailerrera, eta hortikaurrera gertatuko dena haurraren esku gelditzen da”

Ana Araujo.

Hik Hasiren formazio-zikloko saioetako batElizondon egin dute maiatzean, eta, bertan,Iruñeko Egunsenti haur-eskolan tailerretanegiten duten lana azaldu du Ana Arajok, Egunsentiko hezitzaileak. Bere esanetan,tailerrak ez dira espazio isolatuak haur-eskolaren baitan, “proiektu pedagogiko orokorrago baten baitan” ulertu behar direnespazioak baizik; hain zuzen ere, Loris Malaguzzi pedagogo italiarraren filosofiakalor honetan egindako ekarpena nabar-mendu zuen. Tailerretara “proposamenak”eraman behar dira, Araujoren eanetan, ez ariketa zehatzak. Bestalde, tailerreko lanaeraginkorra izateko eta hobetzeko, dokumentazio-lana nola egiten duten azaldu zuen.


eta harremanak errazteko. Eta hori dainportanteena, harremanak eta gor-putza ezagutzea. Eta materialek ho-rretan lagundu behar dute”, bere esa-netan. Gauzak horrela, harea, egurraedo buztina bezalako material orga-nikoak erabiltzen dituzte, hainbat for-matan. Dena dela, bestelako materia-lek ere badute tokirik. Esaterako, patioan pneumatiko handiak daude,eta haurrek mila erabilera ematendiete, baita Araujoren ikasgelan dau-den burnizko kate txikiek ere.

Organikoak edo ez, haurrei emandako material eta objektu ho-riek ez dute funtzio edo zeregin jakinbat, haurrak berak eman behar dio erabilera bat objektu edo material ho-rri, nahieran: “Ez dakizu zeinen ongijolasten duten, eta zer gauza politak eta desberdinak egiten dituzten”.

Bestalde, goputza ezagutzeko bi-detik, tailerra ez dago pentsatua “ese-rita egoteko”. Izan ere, Araujoren ara-bera, ezin da gorputza egiten ari direnekintzatik aparte utzi: haurrek ez dutemargotzen eskuarekin; margotzean,gorputz guztia erabiltzen dute. “Ezindugu pentsatu egongo direla eserita,geldirik, eta eskua mugituz margotu-ko dutela. Txikitan, zerbait ezagutze-ko gorputzetik pasa behar da”.

Argiarekin jolaseanTailer orokorraz aparte, badute besteespazio berezi bat Egunsentin: argi-tailerra. Zapi zuri bat dago tailerrarenerdian, eta alde batean proiektorebat. Hezitzaileak proiektorearen bi-dez kolore eta forma anitzak sortzenditu gelan, txikien gozamenerako.

“Ikasgai desberdinak lantzeko” erabiltzen dute argi-tailerra, “besteakbeste fisika kontutxo batzuk”, baina ikasgaia baino, bizipena da Araujo-rentzat garrantzitsuena: “Haur batzukkolorearekin eta formarekin bakarrikgelditzen dira; zapi zuriaren alde ba-

tera eta bestera ibiltzen dira, gustura,beste ondoriorik atera gabe, soilik es-perimentatzen. Baina badaude oso-oso urruti iristen diren haurrak ere”.Hain zuzen ere, zapian ikusten zituenformak eta koloreak proiektoreanpausatutako objektuak sortzen zitue-la jabetu zen haurretako bat, eta Anakoraindik gogoan du haurraren harri-dura eta lorpen aurpegia. “Une horizoragarri izan zen. Zapian ikustenzuen objektu bat, baina proiektorerahurbildu eta objektu bera eskuekin uki zezakeela ohartu zen. Begira gel-ditu zaitzadan esanez bezala, ‘Ana, u-lertu dut zer gertatzen den hemen’. Biurterekin iritsi zen kontzeptu horreta-raino”.

Dokumentazio-lana, ondorioak atera eta proposamenak hobetzekoMalaguzzik utzitako ikasgaien bide-tik, tailerretan gertaturiko guztia do-mentatu egiten dute Egunsenti haur-eskolan, batik bat argazki bidez. Eta,ondoren, patxada momentu bat hartueta argazkiek erakusten dutenari erreparatzen diote: “Dokumentatudugunaren interpretazio lan bat egi-ten dugu. Gertatu denari zentzu bat eman behar diozu, bestela airean gel-ditzen da dena.” Beraz, interpretazioa“funtsezko gaia” da Araujorentzat.

Ariketa horren bidez, beti ere tai-lerrera eramandako proposamena eta aukeratutako materialak ebalua-tzen dituzte, baina “inolaz ere ez hau-rra bera”. Bestalde, “onartu behar du-zu zurea interpretazio subjektiboadela”, eta, horrenbestez, Araujori osogarrantzitsua iruditzen zaio bikotepedagogikoka egitea lan, bietako ba-koitzak egindako interpretazioare-kin tailerrean gertatutakoaren argaz-ki osatuagoa egiteko.

Interpretazio-ariketari esker, ho-betu beharreko puntuak identifika-tzen dituzte, eta hurrengo proposa-mena osatzerakoan erabiltzen duteinformazio hori.

Tailerra, proiektuaren parteDena dela, Araujok azpimarratu due-nez, ezin da tailer bat bere horretansortu, oinarrian ez badago ildo bere-tik doan proiektu pedagogiko sendobat. Bere hitzetan, “tailerra proiektubaten baitan dago. Ez da aparteko es-pazio bat, eta lotuta dago umeez, fa-miliez, eskolaz... duzun ikuspegiare-kin. Tailerrean ikasten duzuna ez dagela horretan gelditen, ondoren es-kolako beste espazioetara ere erama-ten duzu ”. Beraz, zertarako tailerra?“Gauzak hobeto ikusteko eta ikasteko”. •

Ana Araujo, Hik Hasiren formazio-zikloaren baitan Elizondon emaniko saioan.


e k a r p e n a k

onaren aldeko prebentzioa eta susta-pena” deiturikoa da; hain zuen ere, il-do horretan dago plangintzaren haziaeta jatorria.

Bazterketari aurrea hartzeaxedeHaurrak eta nerabeak baztertzeko arriskua sortzen duten egoerei eta ba-besgabe egon daitezkeen egoerei au-rrea hartzea du helburu nagusi lan-il-do horrek; azken finean, gazteen on-gizatea bermatzea. Bestela esanda, “bestearen intimitatea uka-tzen, zikintzen edo barregarri uztenduten egoerak” saihestu nahi dituzte.

2008an, bazterketa-egoera jasa-ten ari ziren haur eta gazte multzoa ze-goela detektatu zuen udaleko GizarteEkintza Sailak, eta orduan jarri zuenabian lan-ildo hori. Berehala ikusi zu-ten egoerari aurre egiteko udaleko gi-zarte-gaietako gainerako sailen inpli-kazioa behar zutela ezinbestean, eta,horretarako, “Sailen arteko lan-ma-haia” osatu zuten.

Harrezkero, lanean jarraitu dumahai horrek, Haur eta Nerabeen Es-kubideak Bermatzeko Planaren ba-rruan gaur egun, eta hamabosteanbehin elkartzen dira. “Elkarlanean etademokrazia parte-hartzailearen filo-sofian” oinarritzen da haien metodo-logia, Pasaiako migrazio-teknikariMarian Suarezek azaldu duenez.

Baina, haur eta nerabeen ongiza-

Hik Hasiren XX. urteurrenaren hariraantolaturiko II. Herri Hezitzaile, eskolaherritarra jardunaldietan, ekarpenmamitsua egin zuen Pasaiako Uda-lak: Haur eta Nerabeen EskubideakBermatzeko Plana eta hori garatzekometodologia aurkeztu zituen.2008an, herrian baztertuta eta babe-sik gabe egon zitezkeen haurrak etanerabeak bazirela jabeturik, egoerahorri aurre egiteko lanean hasi zen udala, eta, hortik abiatuta, plangintzaoso bat garatu du haurren eta nerabe-en eskubideak betetzen direla ber-matzeko.

Hiru ildo nagusitan oinarritzen daplangintza, eta horietako bakoitzakbere helburuak eta ekintza-plana di-tu. Ildo horietatik lehenengoa “Tratu

PASAIAKO HAUR ETA NERABEEN ESKUBIDEAK BERMATZEKO PLANA

Haurren ongizatea, herritar guztiekpartekatzen duten erantzukizuna

2008an, Pasaiako zenbait adingabebaztertuta zeudela ikusi, eta eskuhartzea erabaki zuen PasaiakoUdalaren Gizarte Ekintza Sailak.Laster, udaleko gainerako sailakinplikatu ziren arazoari erantzute-ko; gerora, baita herriko hainbateragile ere, eta herri guztia bustidu, azkenean, haurren eta nerabe-en eskubideen aferak. Izan ere, arazo zehatz bati erantzuten hasi zen ekimen bakan hura, gaur egun, PasaiakoHaur eta Nerabeen EskubideakBermatzeko Plana bilakatu da.

tea bermatzea herritar guztien arduradela sinetsirik, herritar guztiak inpli-katu nahi izan dituzte lan-ildo horre-tan. Horregatik, hainbat sentsibiliza-zio-kanpaina eta -ekintza egin dituz-te, ardura publikoaz gain ardura so-ziala ere sustatzeko.

Elkarteekin elkarlaneanZehazki gaiarekiko ardura sozialasustatzeko filosofiarekin bete-beteanbat eginez, “Haur eta gazteekin lan egiten duten elkarteak biziberritzea”da plangintzaren bigarren lan-ildoa.Izan ere, elkarte horiek hamaika jar-duera eskaintzen dizkiete haurrei etagaztetxoei eskolaz kanpoko aisialdi-rako, eta, udalaren esanetan,eragilegarrantzitsuak dira haurren sozializa-zio-prozesuan.

Elkarte horietako askok, ordea,zailtasunak dituzte boluntario-lana-rekin jarraituko duten begiraleen be-launaldi berriak aurkitzeko eta, bere-ziki, Pasaiako haur eta nerabeen hiz-kuntza-eskubideak errespetatuko di-tuzten begirale euskaldunak aurki-tzeko. Finantzaketa lortzeko arazo-ek, berriz, jarduera-eskaintza murriz-tera behartzen dituzte.

Elkarte horiek biziberritzea beha-rrezkoa zela ikusirik, Elkarteen Gu-nea sortu zuen udalak 2008an. Kirola-rekin, aisialdiarekin eta kulturarekinloturiko 17 elkartek hartzen dute par-te gune horretan, udaleko hainbat sai-

letako ordezkariekin batera. Hiru hi-lean behin elkartzen dira gaur egun,besteak beste, udalak laguntza emandien begiraleen prestakuntza indar-tzeko eta begirale berriak lortzeko,horiek euskaldunak direla bermatu-ta. Horrez gain, haur eta nerabeentzaterakargarria izango den eskaintza osatzen laguntzen die.

Aukera berdinak guztientzatPlanaren hirugarren eta azken lan-il-doa “Adingabekoen harrera egokiasustatzea, jatorria dena delakoa iza-nik ere” deiturikoa da. Izan ere, HikHasiren jardunaldian azaldu zutenez,Pasaiako portuak migrazio ugari era-karri du, azken hamarkadetan berezi-ki. Hasiera batean, bai Galiziatik baiPortugaldik iritsi ziren etorkin gehie-nak, baina etorkinen jatorria nabar-men zabaldu da, eta gaur egun Pa-saian 33 hizkuntza erabiltzen direlakalkulatzen dute. Egoera horretan,“elkarbizitza erronka handia da, batikbat erantzukizun publikorako”, etahorregatik sartu dute plangintzan hi-rugarren ildo hori. Herrira hainbat ja-torritako adingabeak iristen dira, etaguztiei eman nahi diete harrera ego-kia, “gure hizkuntza eta kultura eza-gut ditzaten, eta, era berean, beraienhizkuntza- eta kultura-aberastasunaaintzat hartzen direla senti dezaten.”Eskolaz kanpoko guneak ere sortu di-tuzte, jolasaren bidez gainerako hau-rrekin harremanetan jar daitezen.

Hau guztia bideratzeko, “Hez-kuntza Gunea” deituriko batzarrasortu du udalak. Gune horretan, udal-ordezkariak Pasaiako ikastetxeetakoordezkariekin biltzen dira bi hileanbehin, eta, besteak beste, haur eta ne-rabeen eskubideen gaia eskoletanlantzea eta horiek beraien curriculu-metan txertatzea lortu dute.


Lan-ildo horren azken helburua“Pasaiako gazteek, eskubideak ez ezik, etorkizunean aukera berdinak izatea” litzateke. Horretarako, herri-tarrak “aniztasunaren aberastasunazjabetzeko eta aniztasunean bizitzeaguztiontzat positiboa dela agerian uzteko”, hainbat sentsibilizazio-jarduera egin dute herrian.

Balio-hezitzaileak zabalduzErrespetua, elkartasuna, bizikidetza,partaidetza eta antzeko balio hezi-tzaileak haur eta gazteekin lan egitenduten guztiek barnera ditzaten eta udaletako lerro estrategiko guztietanaintzat har daitezen, ildo horiek guz-tiak plan bakarrean bateratu ditu uda-lak, Haur eta Nerabeen EskubideakBermatzeko Planean, hain zuzen ere.

Filosofia horren ildotik eta aurrezaipaturiko gune guztiez gain, UdalZerbitzu Gunea ere sortu du udalak.Gune horretan 10 udal-zerbitzuk har-tzen dute parte, haurrekin eta nerabe-ekin lan egiten dutenak guztiak, udal-liburutegia, musika-eskola, kirolde-gia, gazte-lekua edo ludoteka, kasu.Hilean behin elkartzen da gune hau,gainerakoak baino sarriago, berrienadelako eta oraindik abiada hartzen

ari direlako. Besteak beste, udal-begi-raleen prestakuntzan jarri dituzte in-darrak, eta, hala, haurrak eta nerabe-ak babesgabe daudenean nola jokatuirakatsi diete, esaterako.

Horrela, bada, elkarlanerako es-pazioak eta erabakiguneak sortu dira,bai udalaren baitan, bai udalaren etaeragileen artean, haur eta nerabeeneskubideen afera “guztion ardura”delako.

Protagonistek protagonismoahartzea faltaOrain arte eginiko bidearekin eta lor-penekin gustura dauden arren, “za-lantzak, zailtasunak eta erronkak” ezzaizkie falta, udaleko euskara-tekni-kari Jaione Urruzolaren esanetan: gi-zarte-sarea sendotzea eta hedatzea;euskara erdigunean jartzea, edo “aniztasunaren inguruko begiradazabaltzea”, besteak beste. Hala ere, erronka nagusia “haur eta nerabeenparte-hartzea areagotzea” da, Urru-zolak aitortu duenez: “eta, parte-har-tzea esaten dugunean, haurrek iritziaematea, proposamenak egitea, era-bakiak hartzea eta horiek gauzatzekoardurak hartzea esan nahi dugu.”•

Lehen begiratuan eskola arrunt batdirudi Amara Berri zentroak, Donos-tiako Ferrerias kalean, Anoetako es-tadioaren ondoan dagoenak. 1.270 ikasleko ikastetxe publiko bat da,ohiko ikasgelak ditu, ondo egituratu-tako ordutegia… Barrura sartzean,ordea, berehala deitzen du arreta lanegiteko moduak: adin diferenteetakohaurrak elkarrekin daude; umeak eu-ren kasa ari dira lanean —bakarka edo taldean—, bakoitza berea egiteneta ez guztiak gauza berbera; ikasge-lak hainbat testuingurutan daude ba-natuta; haurrek bakoitzak bere erritmoari jarraituz dihardute beroie-


e k a r p e n a k

tan lanean; eta irakaslea bat gehiagoda taldean, erreferentziazko lagun-tzailea.

Ikasleen arteko desberdintasunaeta aniztasuna oinarri hartuta, ikasle-ek ikertzea, saiakuntzak egitea eta be-rritzea dute xede. Baina horretan ereez da gainontzeko eskoletatik des-berdintzen. Izan ere, Amara Berrikooinarrizko filosofia ikastetxe gehie-nen antzekoa da. Ferreriaseko zen-troko ikasketaburu Maribi Goros-mendik eta Amara Berri metodolo-giarekin lan egiten duten ikastetxeensareko koordinatzaile Elena Gerre-rok azaltzen duten moduan, euren gi-dalerroak “ez dira beste munduko-ak”, baizik eta eskola aktiboa defini-

AMARA BERRI

Unean uneko erronkei erantzuteko prestatzen dituzte haurrak; orainaldirako, eta ez etorkizunerako35 urte baino gehiagoko ibilbideabadu ere, berritzaile eta eredugarriizaten jarraitzen du Amara Berrisistemak. 1979an Loli Anaut buruzuen irakasle-taldeak sortutakohezkuntza-egitasmoa eraldatzaileada. Uneotan Bizkaia, Gipuzkoa etaArabako 19 ikastetxetan dago martxan. Adin-nahasketa, bizitzaerreala oinarri duten testuinguruak,haurren interesen araberako ekintzak eta maila ezberdinetan lan egiteko aukera ematen dutenjarduerak dira, besteak beste, Ama Berri hezkuntza-ereduarenarrakastaren gakoak.

tzen duten berberak dira, “eta edo-nork esango luke printzipio horien al-de dagoela”. Haien esanetan, AmaraBerri beste ereduetatik desberdin-tzen duena teoria hori praktikara era-mateko modua da: “Alderdi metodo-logikoetan egiten dugu azpimarra, eta ez gara hitz hutsetan geratzen”.Haur bakoitzak bere bidea egiteari ematen diote garrantzia, indibiduali-zazio prozesuan arreta handia jartzendute, eta horrek eguneroko praktikaneragina du: adin nahasketa, jarduerairekiak, maila diferenteetan lan egite-ko aukera, testuinguru sozialak sor-tzea, haurrei askatasuna ematea…“Praktika horiek ez dira kasualitatea,baizik eta filosofia oso baten isla”.

Ezkerretik hasita, Elena Gerrero Amara Berri sistemarekin lan egiten duten ikastetxeenkoordinatzailea; Maribi Gorosmendi, Amara Berri zentroko ikasketa-burua; eta KarlosGaraialde, Amara Berri zentroko zuzendaria ageri dira argazkian.

Amara Berri ez da proiektuka lanegiten duen sistema bat. Hori bainogehiago da: haurren eguneroko bizi-tzarekin zerikusi zuzena duten tes-tuinguru egonkorrak dituzte, eta hau-rrek testuinguru bakoitzetik behin etaberriz igarotzeko aukera dute, tes-tuinguru horretatik atera dezaketenjakintza guztia ateratzeko. Amara Be-rri sistemaz edo ereduaz hitz egitendute arduradunek. 70eko hamarraldiamaieran Loli Anautek gidatutako ira-kasle talde batek martxan jarri zuenhezkuntza-egitasmoa da. Erabat be-rritzailea garai hartarako. DonostiakoAmara Berri auzoan erein zuen haziaeta uneotan Gipuzkoa, Bizkaia eta Arabako 19 ikastetxek osatzen duteAmara Berri ereduarekin laneandiharduten ikastetxeen sarea. BertanHaur Hezkuntzako eta Lehen Hez-kuntzako zentroak dituzte.

Amara Berri sisteman dihardutenzentro guztiek modu berberean uler-tzen dute euren lan pedagogikoa: ikaslea da hezkuntza komunitatea-ren jardunaren zentroa eta haur ba-koitzaren garapen harmoniko eta gla-bala helburua. Ikasleen egoera emo-zionala eta soziala oso kontuan izandute, bai baitakite klabeak direla be-ren garapen prozesurako. Eta zentzuhorretan, eskola haurrak bizi diren in-gurune gisa ulertzen dute, “bizi direnheinean ikasten baitute haurrek”.

Ikasleen beharrei, interesei eta

ikasketa moduei erantzutea da Ama-ra Berriko metodologiaren printzipionagusia. Ez dituzte haurrak etorkizu-nerako prestatzen, baizik eta orainal-dian dituzten erronkei aurre egiten la-gunduko dieten estrategiak eskain-tzen dizkiete. Eta horrek guztiak me-todologian eta eguneroko praktikandu isla. Hain zuzen ere, horretxekdesberdintzen du Amara Berri egitas-moa eskola-eredu tradizionaletatik.

Adinak nahasianBaina zein dira metodologia berritzai-le horren gakoak? Horietako bat adinnahasketa da. Zikloka funtzionatzendute Amara Berrin. Hala, LH1 etaLH2ko ikasleek elkarrekin lan egitendute, baita LH3 eta LH4koek nahizLH5 eta Lh6koek ere. Hasiera-hasie-ratik Amara Berri sistemaren barruan

aplikatu duten ezaugarrietako bat izan da adin nahasketarena eta hain-bat arrazoi ematen dituzte praktikahori defendatzeko. Haurrek ziklokogazteenak direnean zaharragoen erreferentzia dute; zaharrenak dire-nean, berriz, gazteagoei lagun die-zaiekete. Gorosmendi eta Gerrerorenustez, bi egoera horiek aproposak di-ra haurrek euren ikasketa-prozesuagara dezaten: “Nagusiagoengandik ikasteak ez gaitu harritzen; bai, ordea,gazteagoekin ikasteko modua eduki-tzeak. Baina kontuan izan behar du-gu dakigun hori beste bati azaltzekogai garenean gertatzen dela benetakoikaskuntza. Zerbait hitzez jartzen du-gunean eta horren kontzientzia har-tzen duguenean, asko ikasten dugu.Eta gela berean gazteagoekin egote-ak horretarako aukera ematen digu”.


txokoetako bik pisu handiagoa izatendute irakaslearentzat eta esku-hartzehandiagoa eskatzen diote, baina bestebietan ikasleak modu autonomoagoanjarduten dira”. Txoko edo testuingurubakoitzean hainbat jarduera izaten di-tuzte egingarri eta jarduera bakoitzakbere lan-metodo zehatza izan ohi du.Gainera, testuinguru eta jarduera ho-riek berberak izaten dira ziklo osoanzehar, eta beraz, ikasleek eginkizun be-ra behin baino gehiagotan egiteko au-kera izaten dute: “Ikaskuntza-proze-suan zehar haurra aldatuz doa, edukigehiagoren jabe eginez eta hainbat gai-tasun bereganatuz. Beraz, bizitzan ze-har, behin baino gehiagotan txoko ber-beretik pasatzeko aukera izateak tes-tuinguru horretatik atera dezakeen zu-ku guztia ateratzeko parada eskaintzendio umeari”.

Departamentu bat diseinatzen du-tenean bi alderdi izaten dituzte kon-tuan: batetik, legeak zer jartzen duten e-ta dekretuak zer dion, hau da, haurrekzer ikasi behar duten; eta bestetik, umeen interesak zein diren. “Adibidez,Lehen Zikloan legeak esaten badu, ma-tematikaren arloan neurriak ikasi behardirela, guk gure buruari zera galdegitendiogu: adin horretako haurrei zer gus-tatzen zaie egitea? Salerosketan ibil-tzea, etxetxotan jolastea… Hortaz, ma-tematika ardatz duen “Auzoa” izenekodepartamentuaren barruan, ponpoiaketa telarrak egiteko jarduera erreal batproposatzen diegu: horretarako zen-bat hari beharko duten kalkulatu behardute, gero erosi, ondoren josi… Gaine-ra, modu horretan, zeharka, neurriak ezezik, beste gai batzuk ere lantzen dituz-te haurrek: hizkuntza, plastika, talde-la-na… Izan ere, guk ez dugu uste arlo batbere horretan, beste gainontzeko errea-litatetik bereizita, landu daitekeenik”.

Aipatutako bi alderdi horiez gain,beste ezaugarri bati ere arreta handiajartzen diote departamentua diseina-tzerako garaian: txoko edo testuingurudenetako jarduera guztiek ikasleei mai-la ezberdinetan lan egiteko aukera e-matea. “Indibidualizazio kontzeptuaguretzat funtsezkoa da, eta bakoitzak

Horrez gain, adin nahasketa tarte-ko, ikasleek rol diferenteak esperi-mentatzeko aukera dute: ikasturtebatez gazteenak izango dira, berriak,laguntza eskatzen eta eskertzen jakinbeharko dutenak; hurrengo ikastur-tea, aldiz, helduenak izango dira, da-kitenak, besteei lagunduko diete-nak… Emozioen alderdiari dagokio-nez ere, oso garrantzitsua iruditzenzaio Gerrerori adin nahasketa, per-tsona bakoitzak rol desberdinak es-perimentatzeko parada ematen bai-tu: “Badira pertsona batzuk, ikasturteguztietan talde berberarekin joangobalira, beti patroi berberari erantzun-go lioketenak, rolak finkatu egitenbaitira. Hortaz, nagusiak izatea toka-tzen zaienean, zailtasunak izan ditza-keten haurrek, aukera dute ume gaz-teagoei laguntzeko. Ondorioz, eurenburua beste egoera batean ikustendute eta beste modu batean jokatze-ko gai direla konturatzen dira”.

Departamentuak eta txokoakTestuinguru sozial, egonkor eta osaga-rrien bidez programatzen eta antola-tzen dute eguneroko jarduna AmaraBerrin. Testuinguru horiek bizitza erre-alarekin lotura izan ohi dute, ikasleen iteresekoak izaten dira, bakoitzari bereerritmoan joatea ahalbidetzen diote etaelkarrekintza soziala sustatzen dute.Hainbat testuinguru daude departa-mentu bakoitzean. Baina zeri deitzendiete departamentua? Gai espezializa-tu baten inguruan antolatzen den gela-ri. Ziklo bakoitzean lauzpabost depar-tamentu dituzte: zientzia ardatz duena,matematika ardatz duena, hizkuntzaardatz duena, ingelesekoa edota ko-munikabideena.

Departamentu horietako bakoitzalau txokotan antolatzen dute: txoko ba-koitzak testuinguru ezberdin bat osa-tzen du. “Departamentuaren egitura, oro har, guztietan berbera da: lau txo-kotan banatzen dugu. Batetik, irudi-tzen zaigulako txoko batean elkartzenden pertsona kopuruak interakziohandia izan dezakeela; bestetik, berriz,

bere erritmoaren eta bere interesen arabera lan egiteko aukera izan behardu. Esaterako, testuliburu arrunt batekez luke horretarako aukerarik emango,baizik eta ikasle guztiak aldi berean ari-keta berbera egitera bideratuko lituz-ke”.

Gorosmendik azaldutako eran, Amara Berrin guztia dago koherentziaerreal baten arabera organizatuta. Hez-kuntza-eredua antolatzerakoan behineta berriz galdetzen diote euren burua-ri gauza bera: Nola ikasten dugu guk bi-zitzan? “Galdera horri erantzuten saia-tzen gara. Izan ere, bizitza errealean,testuinguruak motibagarriak direneanikasten dute pertsonek, eta egiten du-ten horri zentzua aurkitzen diotenean”.Konpententziekin lotzen du ideia hori:“Konpetente izatea ez da informazioaedukitzea; konpetente izatea da dau-kazun informazio hori egoera erreale-tan aplikatzeko gai izatea edo egunero-ko egoera errealei aurre egiteko erabil-tzea”.

Departamentu bakoitzeko ardura-duna irakasle bat izaten da, eta ikasleakdira departamentu batetik bestera joa-ten direnak. Irakasle hori, aldi berean, ikasle-talde baten tutorea ere bada. Ha-la ere, ziklo bakoitzeko tutoreak asteanbehin elkartu egiten dira haur bakoitza-ren jarraipena egiteko. Haurrek heldudesberdinekin egiten dute lan eta horiere oso aberasgarria iruditzen zaie Amara Berrin. “Gerta liteke haurrak to-katu zaion heldu horrekin ez konekta-tzea, edota alderantziz. Aldiz, errefe-rentziazko heldu bat baino gehiago iza-nik, ikasleek zein irakasleek aukera du-te hartu-eman egokiak egiteko”.

Jarduerak zertarako?Amara Berriko profesionalentzat fun-tsezkoa da haurren ikaskuntza esangu-ratsua izatea eta egiten duten horrek“zertarako” bat izatea. Hau da, egitendituzten jarduerek zentzua edukitzeaeta ikasleek egiten dituzten lanei irteeraematea. Horretarako komunikabideendepartamentua daukate. Haurrek eu-rek telebista, irratia, prentsa eta webgu-nea dinamizatzen dituzte, eta etenga-


10. Baliabide Pedagogikoen

GIDAGIDAn azaltzeko interesa dutenek

eska dezatela informazioa HIK HASIn

[email protected] 943 371 408

Ekainean PRESTATU, uztailean INPRIMATUeta iraileko lehenengo astean BANATU

beko jarioan egoten dira. “Hedabidee-na eskolan egiten ditugun lan guztiei ir-teera ematen dien lzerbitzu bat da. Adi-bidez, nik ipuin bat sortzen badut, geroipuin hori irrati bidez eskola guztiko en-tzuleei helarazteko aukera izango dut”,azaltzen du Gerrerok. Gela bakoitzekobi ikasle komunikabideen sailera joa-ten dira eta bi egun oso han igarotzendituzte dagokien lanean: zer kontatu,nola egituratu, zein grabazio egin, ba-liabide teknikoak nola erabili… Horiguztia erabakitzen eta egiten dute, betiere, departamentu horretako irakaslearduradunaren laguntzaz. Ikasturteanzehar ikasle bakoitza behin eta berriz igarotzen da departamentu horretatik,guztira 12 bat egun bertan eginez.

Sarearen garrantziaAmara Berri hezkuntza-ereduaren bai-tan lan egiten duten 19 ikastetxeek ha-rreman estua dute elkarrekin. Batakbestea elikatzeko konpromsioa hartuadute eta talde-lanerako etengabeko jo-era eta gogoa. Hilean behin zuzendari-tzako partaide guztiak elkartzen dira,esperientziak eta materialak trukatzendituzte, bisitak antolatzen dituzte, sare-

ko kideen arteko topaketak egiten di-tuzte… Gerrerok eta Gorosmendik az-pimarratzen duten bezala, Amara Berriarrakastan haztan joan bada, denen ar-teko elkarlanari esker izan da: “Proiek-tu komun bat dugulako egin dugu au-rrera, batak eta besteak egiten duenare-kin elkar-elikatu garelako eta elkarre-kin hobetuz bidea egin dugulako”.

Arduradunen esanetan, Amara Be-rri bizirik mantentzen duen beste ezau-garri bat da sistema irekia izatea, eta ezmetodo hertsia: “Alde batetik sareko ki-den arteko elkarreraginaren ondorioz,

eboluzionatuz goaz; baina bestetik,kanpotik ere interesatzen zaizkigun elementuak hartzen ditugu, eta horreneraginez ere, birmoldatuz doa AmaraBerri sorburuan zen sistema hura”. Ho-rretarako, etengabeko formazioa duteardatz, baina formazioa euren prakti-katik abiatuta egiten dute, ez unean- uneko “moda” pedagogikoen arabera:“Moden baitan ezin gara egon; horrekez luke koherentziarik. Guk egiten du-guna praktika baldin bada, praktika ho-ri hobetzeko modu bakarra praktikatikabiatzea da”.•


Dolua, galera, aldaketa,gabezia… zer atera dezakegu baliotsua?

Galera bizitzen ari den pertsonari,mina arindu nahian, kontsolatzekohitzak esaten dizkiogu. Adibidez,beilatokian, laurogeita zortzi urtekoama galdu duenari, doluminak ema-tearekin batera, ama hainbeste urtezosasuntsu bizi izanaren balioa agertudio lagunak.

Baina mina… mina da, eta sentituegiten dugu. Agian bular aldean, sa-belean... edo gorputz guztian. Gale-rak, erantzun emozionalarekin lotu izan den arren, badu, baita ere, di-mentsio fisikoa, kognitiboa, filosofi-koa eta jokaerazkoa.

Esaten da, dolu –mina, ERABATE-KOA dela: min psikologikoa, biologi-koa (gorputzak min du), soziala (gi-zarteak eta bere izateko erak mintzengaitu), familiarra (besteen minak minematen digu). Min ematen digu iraga-nak, min orainak eta min etorkizu-nak. Bizitzeak min ematen digu. Agu-rrak berekin du samina.

Txupetea “kendu” diogun umeariere, ez zaio erabat lasaigarri “handia

zara” esaera, kontsolamendu eta la-gun izan duen hori falta duenean.

Baserria erre zaion andreari, es-perientzia horretatik zerbait baliotsuatera dezakela esatea… ez zaigu otu-tzen. Semea edo alaba galdu duena-rentzat, ez dugu hitzik; inork ez duguhorrelakorik bizi nahi.

Dolu prozesua, prozesu minga-rria da. Krisialdia ez da izaten atsegi-

na, ezta erraza ere. Azken txanpan su-ma dezakegu berreskurapena eta onarpena. Osatzen eta sendatzen arigarenaren sentipena, bizitzarekin ja-rraituko dugula…

Zer dira dolu desautorizatuak?Demagun, hamabi urte berekin bizi izan den txakurra hil zaiola lankidea-ri. Triste dagoela eta denbora batez ezdela lanera etorriko esaten badigu…onartzen dugu?

Jaio aurretik umetxoa hil zaion emakumeari, borondate onarekin, esan zaio: “gaztea zara eta ekarrikoduzu oraindik beste bat…”

Baimendu gabeko doluak dira, ezeztatzen direnak. Horien artean umeei ezkutatzen diogun heriotzadago.

Orokorrean, geure buruari etabesteari, baimentzen ez dioguna izandaiteke honakoa: mina sentitzea.Sentsazio eta sentimendu desatsegi-nak bizitzea, hala nola, tristura, gogo-rik eza, bakardadea, hustasuna, anbi-

galdeidazue

?EDURNE SALEGI

YOGA IRAKASLEA


Maite ditugun pertsonak,animaliak, gauzak, erlazioak, etapak, gaitasunak... galtzean, guresineskeriak etabizitza bestemodu bateanantolatzeko beharra sortzen zaigu. Krisiek etaegoera traumatikoek puskatu egiten gaituzte.Desegin eta ondorengoberrantolaketak berekinditu mina eta egokitubeharra.

?

balentzia, nahasmena, frustrazioa, in-potentzia, etsipena, ezina, amo-rrua...).

Negar egitea, nola kontsideratzendugun gure kulturan? Sentimenduakbereizten ditugu emakume eta gizo-nezko izatearen arabera? Emozio ba-tzuk besteak baino onargarriagoak egiten zaizkigu?

Mina eta sentimendu desatseginakukatzeak.. desagertarazten ditu?Ukatu, gutxietsi, balioa kendu, arra-zoitu, kontsolatu, entretenitu, droga-tu… ez sentitzeko erak izan daitezke,mingarria eta desatsegina denari erre-paratzea ezezaguna egiten zaigu eta.Baina ukatzeak nekez lortzen du de-sagertaraztea. Hor daude, gorpuztu-ta, ezkutuan eragiten.

Ez gaude ohituta geure buruarisentitzeko denbora ematera, ez exiji-tzea geure buruari “ongi” egotea; ezgaude ohituta, eta azken finean ez da-kigu zer egin gauza hauekin. Pentsadezakegu ezingo dugula jasan, beti-

rako geldituko garela iluntasun ho-rretan.

Deserosoa, jasanezina zaigu, on-dokoa gaizki pasatzen ikustea. Nolalagundu diezaiokegu trantze unean,saminean?

Ikastaroan egingo dudan propo-samenetako bat honakoa da: mina eta sentimendu desatseginen fun-tzioa eta balioa zein da? Zer egin deza-ket beraiekin? Nola lagundu naiteke,nola akonpainatu, besteari ere lagunegin ahal izateko?

Bideak berekin ditu baita ere sa-murtasuna, sentiberatasuna piztea,sormena (adibidez, lagungarri den erritoa asmatu eta partekatzea)...

Hazkundea, heldutasuna, esperien-tzia, sentiberatasuna, edertasuna,gizatasuna, hurbiltasuna, ulermena,maitasuna, apaltasuna, elkartasuna,indarra, bizitza baloratzea, esker-tzea, ospatzea… bizitza bizitzea !Maite ditugun pertsonak, animaliak,gauzak, lana, erlazioak, lekuak, eta-

pak, gaitasunak edo idealak galtzenditugunean, gure sineskerak eta bizi-tza beste modu batean antolatzekobeharra sortzen zaigu. Krisiek eta


egoera traumatikoek puskatu egitengaituzte. Desegin eta ondorengo be-rrantolaketak berekin ditu mina eta egokitu beharra. Prozesuaren ondo-ren, bizipenaren ondoren, gure begi-rada tristeagoa da agian, eta jakin-tsuagoa, sakonagoa… ez hain sines-korra.

Umeekin eta gazteekin dolua lantzenUmeei erakusten dizkiegu matemati-kak, ingelesa eta gainerako jakintzak.Gaur egun, geroz eta gehiago hitz egi-ten da, adimen emozionalari buruz.Norbere emozioetaz ohartzea, adie-raztea, besteekin harremanetan sar-tzea... abileziak ere badira.

Barneko bizipenak, kanpotik ja-sotzen ditugun ezaguerak baino pre-miazkoagoak agertzen zaizkigu as-kotan. Behar dugu bizitzen ari garenaaintzat hartzea. Ipuinetan edo peliku-letan agertzen diren pertsonaiekin(umeentzako ipuinetan animaliekinere errepresentatzen dira) edo egoe-rarekin identifikatu gaitezke, eta geu-rea islatuta ikustean barnean badazerbait baretzen zaiguna. Sentimen-du eta beharrengatik esaten da, gau-

zatzea baino premiazkoagoa dutelaerrekonozimendua.

Demagun anaiaren jaiotzak ikutu-ta dagoela mutikoa. Umeek, hitzekinbaino, portaerarekin adierazten di-tuzte beren barne sentipenak. Hase-rrea izan ohi dute sarritan adierazbideumeek eta gazteek.

“Jeloskor nago, intseguritatez be-teta”, “zure maitasuna galtzeak izu-tzen nau”, “mimoak eta arreta beharditut”, “jasangaitz jartzen naizeneanere behar dut, behin ere baino gehia-go, zuen maitasuna eta ulermena”. Orokorrean, umeak ez du honela hitzegiten, nola portatzen diren errepara-tu behar dugu jakiteko nola daudenbarnetik.

Guk bai, jarri diezaiokegu hitzaberen bizipenei “nirekin bakarka egon nahi duzu, umetxo gabe?” , “ezduzu nahi bera hemen egotea...”.

Ekintzak zentsuratzen ditugu(min egitea, kasu); sentimenduei, or-dea, leku egin diezaiekegu. Fantasia-ren erabilera, pentsamendu magi-koa, jolasa, marrazketa, plastilinare-kin irudikatzea, idazkera, ipuina, ilus-trazioak, olerkia, erritoa, musika, ma-sajea... lagungarri dira, sinbolizatze-ko, geure narrazioa eraikitzeko.

Gurasoen banaketa bizitzen ari di-ren umeek ere dolua, erruduntasuna,pena, besteen desberdina izatekobeldurra, ziurgabetasuna, inpoten-tzia... bizi ohi dituzte.

Irakaslea sentibera izatea, umea edo nerabea etxean bizitzen ari dena-ren aurrean, oso lagungarri izaten daikaslearentzat eta bere familiarentzat.

Irakasleek, ikasgaiaren aurretik, irudikatzeko eta barnearekin konek-tatzeko ariketak praktikatu ditzaketeberen ikasleekin. Gustuko izaten du-te umeek eta gazteek, eskatu egitendute, ikasgaian kontzentratzeko erelagungarri zaie.

Artikulu hau bukatzeko, BenitoLertxundik abesten duen kanta batenzatitxo batekin egingo dut, honeladio: “Zer axola nere inguruan ilunahertsitzen bada? Gauean kantak sor-tzen ditut, gauean kantak sortzen di-tut. Zergaitik utzi behar ote diot, zer-gatik utzi kantatzeari?” Kantuan ere...amaitzeko.

Ekintzak zentsuratzenditugu (min egitea, kasu);sentimenduei, ordea,

lekua egin diezaiekegu.Fantasiarenerabilera, pentsamendu

magikoa, jolasa, marrazketa, plastilinarekinirudikatzea, idazketa, ipuina, ilustrazioak, erritoa... lagungarri dirasinbolizatzeko, geurenarrazioa eraikitzeko.

?

*Edurne Salegik artikuluaren izen-buru bereko ikastaroa emango duHik Hasiren Udako Topaketetan, uz-tailaren 1, 2 eta 3an Donostian.


argitalpenak

Otto errinozero bat daOle Kund Kirkegaard /

Itzultzailea: Garbiñe Ugarte

SUSHI BOOKSArkatz magikoa hartuta, Topperrek errino bat marraztu du gelako parete-tan. Zer-nolako ezustekoa hartu duenmargo huts zen errinozeroa egiazkobihurtu dela ikustean! Etxean edukitze-ko animalia handi samarra da, ordea, e-ta lagunekin eta auzokoekin baterasaiatuko da konponbidea aurkitzen.•

Elsa eta paradisuaMariasun Landa /

Ilustratzailea: Elena Odriozola

GILTZAElsak 5 urte zituenean entzun zuen le-hen aldiz paradisua hitza. Zer zen gal-detu eta inork ez zion erantzunik eman.Uda batean, Elsak 10 urte zituela, damabitxi bat ezagutu zuen Elsak oporretan,eta emakume xelebre hark paradisuariburuz kontatzen ziona entzuteari ekinzion. •

OzeanoaAnouck Boisrobert / Louis Rigaud

TTARTTALOPop-up liburu ikusgarri honek itsasoaketa ozeanoak zeharkatzera daramatzairakurleak; ezustekoz beteriko bidaiabatean murgildu, eta ozeanoak gorde-tzen dituen hainbat eta hainbat altxordeskubrituko dituzte. Gainera, izadiamaiatzen eta babesten irakasten die li-buruak irakurleei. 3 urtetik gorako hau-rrentzat da.•

EguraldiaAnne-Sophie Baumann

TTARTTALOZergatik ditugu urtaroak? Zerez egindadaude hodeiak, eta zergatik batzuetaneuria botatzen dute eta besteetan txin-gorra edo elurra? Zer tresna ditugu egu-raldia aurreikusteko? Nola prestatzenda telebistan ikusten duzun eguraldi-buletina? Istorio baten moduan konta-tzeko liburua da honakoa, eta doku-mental baten moduan ikustekoa.•

Kaixo! Txomin eta Katalin garaLiesbet Slegers /

Itzultzailea: Leire Mendizabal

IBAIZABALLiburuak Txomin eta Katalinen lau isto-rio berri dakartza: baratzeko lanak, erosketak, gaileten prestaketa eta jola-sak, hain zuzen. Istorio bakoitzaren amaieran, kontakizuneko gaiekin lotu-tako jarduerak eta jolas sinbolikorakoproposamenak daude. 3 urtetik gorakohaurrentzat. •

Neuk sendatuko zaitut, tigreJanosch

PAMIELA KALANDRAKATigre txikia zelaian botata aurkituko duhartz txikiak, eta besoetan bere etxeraeramango du, zaurituta baitago. Han, bibesoak eta bi hankak bendaz estali etasalda pixka bat prestatuko dio, bainatigre txikia ez da osatuko. Hartzak,beste animalia batzuen laguntzarekin,zaindu eta sendatzen lagunduko dio,tigre txikia guztiz osatu arte. •

mendiak, San Donatori eskainiriko er-mita du tontorrean, eta hamaika ibilbi-de eskaintzen du naturaz gozatzeko.Beraz, mendizale eta naturazaleei abenturaz beteriko egonaldia eskain-tzen die kanpin ekologikoak.

Baina, inguruetan ez ezik, kanpine-an bertan ere bada zer gozaturik. Izan ere, aintzira naturalizatu bat dago kan-pinaren erdigunean, 3.000 metro koa-drotik gorako berdegune batean. Ain-tzira silize-hondarrez inguratuta dago,eta ekintza ludikoetarako erabiltzendute; hala nola, kayakean ibiltzeko.Aintziraren ondoan bi igerileku arruntdaude: 6x12 metrokoa bata, eta igerile-

ku biribil txikia bestea, haurrentzako. Eta, ekokanpin izenari izana ere

emanez, aintzirako ur-landarediak be-rak garbi mantentzen du aintzirako ura.Izan ere, iraunkortasun, bioeraikuntza,bioklimatismo eta energia berriztagarrikontzeptuak izan dituzte kontuan kan-pina eraikitzerakoan. Ildo horretatik,turismo-aukera iraunkorra eskaini nahiizan dute, kanpinaren ingurune natura-la errespetatuko duena. Ildo horretatik,erabilera komuneko espazioak eta zer-bitzu-eraikinak egurrarekin egindadaude, eta hormak lastozko fardelekinitxi dituzte, isolatzeko. Material hori erraz erabiltzekoa eta merkea da, eta in-

hik hasi-renproposamena

Arbizuko kanpin ekologikoa

Ingurune aparta zaintzeko konpromisoa

Arakil ibaiak Aralar eta Urbasa mendi-lerroen artean sortu duen korridoreandago Arbizu udalerria, Nafarroako Sa-kana haranean. Bertan, Arbizutik Una-nurako bidean, Arbizu kanpin ekologi-koa aurkituko du bisitariak. Inguruneparegabean, naturaren erdigunean es-kaintzen die ostatua ekokanpinak, etaaparteko tokia da Andia, Urbasa eta Aralar mendilerroak bisitatu nahi dituz-tenentzat. Gainera, Beriain mendiarenmagalean dago, euskal orografiakduen mendigunerik ikusgarri eta eza-gunenetariko batean: 1.493 metroko

Urbasa eta Aralar mendilerroen arteaneta Beriain mendiaren magalean, mendizaletasunaz eta naturaz gozatunahi dutenei hamaika aukera eskaintzen dizkie Arbizuko kanpin ekologikoak, Nafarroako Sakanan. Ingurune natural hori errespetatzekokonpromisoa hartu dute, gainera, eta,bioeraikuntza, bioklimatismoa eta antzeko kontzeptuak eta energia berriztagarriak hartu dituzte aintzatkanpina eraikitzerakoan. Ekologiareneta ardura sozialaren balioetan oinarriturik, prestakuntza eta hezkuntza ere helburu ditu kanpinak,eta, horretarako, hainbat ikastaro antolatzen ditu.


Mobile-homeak, modulu bioklimatikoak... askotariko aukerak daude lotarako. Arbizuko kanpina

gurunean bertan dago. Kanpoko eragi-leek lastoa kaltetu ez dezaten, kareare-kin estali dituzte hormak ondoren. Ho-rrela, espazio beroak sortu dituzte, eta,beraz, energia kontsumoa gutxitu dute,ez baita hainbeste erabili behar gelakberotzeko.

Ostatu gisa erabiltzen diren bunga-low etxetxoak ere egurrezkoak dira, eta isolamendurako material naturalakerabili edo berrerabili dira horietan ere;adibidez, artilea erabili dute, eta jeanse-tako kotoia ere berrerabili dute.

Ikastetxeentzako eskaintzak Arbizu ekokanpinak, besteak beste,prestakuntza eta hezkuntza ditu helbu-ru. Horregatik, ekoteknologia, ekoe-nergia, ekokontsumo eta ardura sozia-laren balioetan oinarriturik, ikastaroakantolatzen ditu. Batik bat profesionaleizuzentzen zaizkie, baina Lanbide Hezi-ketako ikasleak ere etorri izan dira. Ho-rrez gain, batik bat eskola txikietako ikasleak etorri ohi dira egonaldia egite-ra, 18 oheko aterpetxe txikia baitute.Eskolako haurrekin hainbat txango egiten dute inguruetan; horietako bate-an, Idiazabal gazta nola egiten den era-kusten die inguruetako artzain batek ikasleei. Eta, noski, hor dituzte aintziraeta igerilekua ere, gozamenerako.•

i

Arbizu kanpin ekologikoak mendizaletasunaz eta naturaz gozatu nahidutenei hamaika aukera eskaintzen dizkie. Gainera, ekologiaren eta ardura sozialaren balioetan oinarriturik, prestakuntza eta hezkuntza erehelburu ditu kanpinak.

Ostatu hartzeko aukerak:LURZATIAK:karabana, autokarabana, kanpadenda, furgoneta eta antze-koetarako egokiak. Denek argindarra hartzeko beren gunea dute, bai etaur-harguneak eta hustubideak ere. MODULU BIOKLIMATIKOAK: 36 metro koadro erabilgarri dituzte, etaaproposak dira 4-6 lagunentzat. 150 metro koadroko lurzatietan daude.OHATZE-GELA: ohatze edo literaz osaturiko gela edo aterpetxea ere badute, 18 lagunentzako tokia duena. MOBILE HOMEAK: 4-6 lagunentzako mobile homeak ere eskaintzen dituzte.

Partekatutako guneak:AINTZIRA NATURALIZATUA ETA IGERILEKUAK: 3.000 metro koa-droko berdegunean, aintzira naturalizatu bat dago, silize-hondarrez in-guratua eta kayakean ibiltzeko aproposa. Gainera, bi igerileku daude:6x12 metrokoa bata, eta biribil formako igerileku txikia bestea, haurren-tzat.TABERNA-JATETXEA: garagardotegi itxura du, eta birziklatutako ele-mentuekin apaindu dute. Gosariak, hamaiketakoa, ogitartekoak, asko-tariko platerak, menu begetarianoak... Sasoiko eta tokiko produktuakeskaintzen dituzte. SUPERMERKATUA: produktu ekologikoak eta bertako ekoizleen pro-duktuak eskaintzen dituzte.


31839 ARBIZUInformazioa:www.campingarbizu.comErreserbak:info”campingarbizu.comTel: 848 470 922

ARBIZUKOKANPINEKOLOGIKOA

Beriain mendiaren magalean kokatuta dago kanpina; inguruneak jarduera askotarako aukera ematen du. Arbizuko kanpina

atzeko atetik

42 • hik hasi • 199. zenbakia. 2015eko ekaina* “Badago halako kronograma zehatz bete behar bat. Umeak, ordea, bere erritmoak ditu”

Xabier Tapia

Emozioen garrantziaz jabetzen

Ume bat ez da alferra, bihurria, hipe-raktiboa, arreta-falta duena... Hots!

Duela gutxi, arreta falta eta hipe-raktibitate-nahasmendu (AFHN) os-petsuaren arrazoi genetikoak frogatuomen zituen Leon Eisenberg psikiatraestatubatuarrak oinarri zientifikorikgabeko baieztapena zela aitortu zuenhil baino zazpi hilabete lehenago, eta,sendatzeko, pastillak agindu baino a-reago, arrazoi psikosozialetan araka-tu behar zela esan zuen.

Ikasleak mugituegiak, arduraga-beak, alferrak, isilak, lotsatiak, hezi-gaitzak… direla uste dugu, eta arazo-tzat hartzen ditugu, informazio-iturribadira ere. Eskatzen eta adierazten ezdakizkiten mezuak helarazteko hiz-

UNAI MUÑOABERTSOLARIA

kuntza bat dira, bizi-errealitate des-berdinen sintomak, eta ez bakoitza-ren kode genetikoan idatzita datozenezaugarriak, ez hori bakarrik behin-tzat. Ikasleak jakintza eta gaitasunmolde berdinetara errenditu nahi dituhezkuntzak, bakoitzaren ezaugarri eta desirei entzungor eginez. Ez ditukontuan hartzen egoera pertsonalaketa emozionalak, nahiz eta oinarrizkobaldintza diren ikaslearen motibazio-rako eta garapen-aukeretarako.

Zirraren garrantziaz jabetzen hasigara, baina ez dakigu nola ekin. Ez da-kigu nola eman lekua gelan negarrari,barreari, haserreari, lehiari, autoesti-muaren lanketari, beldurrei… Ez da-kigu nola lagundu harremanetan, ezeta haien arteko gatazkak kudeatzeneta bideratzen ere. Badakit irakasleon asko dagoela eta zenbaitentzat ezdela berria idazten ari naizena. Baina,azken hamarkadetan gizartea nola al-

datu den ikusiko bagenu, eta gure ikasleek dituzten izuak, premiak, au-toestimu-arazoak, harremanetarakozailtasunak… aintzat hartuko bageni-tu, edukietan baino areago, norbera-ren garapenean jarriko genuke arretaagian, eta edukiak helburu izan ordeztresna bihurtuko.

Seguru nago: bere buruan sines-ten duenak, bere beldurrak kudea-tzeko eta gainditzeko gai denak, autoritatearekin harremanetan jar-tzen ikasten duenak, sozializatzekodituen traba eta gaitasunak ezagu-tzen dituenak, bere mugak eta ahal-menak ezagutzen dituenak… berezdu ikasteko eta garatzeko boronda-tea, berez motibatuko da metodolo-gia egoki baten aurrean, eta bere lekua topatuko du ikastetxeko siste-man. Agian, gure txikiei entzuten ika-si behar genuke irakasleok eta, bere-ziki, gurasoek.

hh

XVI. HIK HASIUdako Topaketak

Donostia. Uztailak 1, 2 eta 3Leioa. Uztailak 6, 7 eta 8

DONOSTIAN: Pikler-Loczy: haurra ukitzen dugunean NIK irakastetik BERAK ikastera w Gizarte Zientziak lantegia

Nerabeak eta hezkidetza w Haurrentzako masajea Pentsamendu autonomoa eta sortzailea

Hezkuntza proiektuak sortzenKAMISHIBAI tailerra w Eskola emozionala

Alfabetomotrizitatea

LEIOAN: Haur Hezkuntzako psikomotrizitate praktikaNola saihestu eta kudeatu eguneroko gatazkak

Entrenamentu mentalaz eta ametsak aztertuz, zoriontsu!Yoga eta kontzentrazio teknikak eskolan

Informazioa: www.hikhasi.eus edo 943 371 408

Tokia geratzen den hainbat ikastarotan izena eman liteke:

4 EURO • 2015EKO EKAINA EUSKAL …Hezkuntzan eta Oinarrizko Lanbide Heziketan hasi dira aurten,...

Documents

Transcript of 4 EURO • 2015EKO EKAINA EUSKAL …Hezkuntzan eta Oinarrizko Lanbide Heziketan hasi dira aurten,...