Laguntza gela

1

Animalia

Ornodunak

Dinosauro – ehiztariak

Roy Chapman Andrews esploratzaile handia izan zen.

Espedizio arriskutsuak egin zituen Gobi basamortura, orain dela milioika

urte Lurrean bizi izan ziren animalien aztarnak bilatzeko.

Eta aurkikuntza handiak egin zituen. Adibidez, dinosauroen habia bat

aurkitu zuen, eta hala, arrautzetatik jaiotzen zirela frogatu zuen.

Zer aurkikuntza egin zuen Roy Chapman Andrewsek?

Zure ustez, animalia guztiek al dituzte hezurrak?

4

Laguntza gela

2

GOGORATU IKASITAKOA

ANIMALIA ORNODUNEK hezurrezko eskeletoa dute

TALDEAK

UGAZTUNAK

HEGAZTIAK

NARRASTIAK

ANFIBIOAK

ARRAINAK

Laguntza gela

3

Ariketak

1- Animalia hauetatik zein da ornoduna? Borobildu.

2- Zein taldekoak dira animalia hauek? Lotu.

UGAZTUNA

HEGAZTIA

NARRASTIA

ANFIBIOA

ARRAINA

Laguntza gela

4

Ugaztunak

1- Nolakoak dira ugaztunak? Animalia ezagun asko ugaztunak dira. Adibidez:

txakurra katua behia zaldia

hartza lehoia kanguroa …

Ba al dakizu zer ezaugarri dituzten ugaztunek?

Ugaztunen EZAUGARRIAK

ARNASA LARRUAZALA MUGITU

Biriken bidez hartzen dute

Ilez estalita dute

Gehienak 4 hankan ibiltzen dira eta lurrean bizi dira.

4

Laguntza gela

5

Ariketak

1- Animalia hauek ugaztunak al dira?

Izenak idatzi eta lotu.

2- Irudiei begiratu eta erantzun

Bai, ugaztuna da

Ez, ez da ugaztuna

Laguntza gela

6

2- Animalia ugaztunen ugalketa

BIBIPAROAK dira

Kumeak amaren amaren ugatzetatik gorputzaren barruan esnea hartzen dute osatzen dira

Laguntza gela

7

3- Itsasoko ugaztunak

Ugaztun batzuk itsasoan bizi dira. Adibidez:

balea izurdea

4- Ugaztun hegalariak

Saguzarrak ere ugaztunak dira. Gaueko animaliak dira, intsektuak jaten dituzte eta hegoak dituzte.

Saguzarra

Laguntza gela

8

5- Primateak Primateak ere ugaztunak dira. Pertsonak, gorilak, txinpantzeak eta tximino guztiak dira primateak.

pertsonak gorila txinpantzea

tximino guztiak

Laguntza gela

9

Ariketak

1- Egin animalia ugaztunen zerrenda

Animalia ugaztunak

2- Zer dago gaizki? Borobildu eta ondo idatzi.

Ugaztunak animalia obiparoak dira. Ugaztun jaioberriek fruituak jaten dituzte. Ugaztun gehienen bi hanka dituzte. Itsasoko ugaztunek uretan hartzen dute arnasa. Txinpantzea, gorila eta sagua primateak dira.

3- Osatu eta gero margotu.

Laguntza gela

10

4- Gizakia ugaztuna al da? Zergaitik?

Arnasa hartzen duelako.

Larruazala estalita duelako.

Kumeak amaren barruan osatzen direlako.

Kume jaioberriek hartzen dutelako.

5- Zein animalia da primatea? Nola dakizu?

Laguntza gela

11

Narrastiak eta hegaztiak

1- Nolakoak dira narrastiak? Hainbat animalia narrastiak dira. Adibidez:

muskerra sugandila sugea

dortoka krokodiloa

Ba al dakizu zer ezaugarri dituzten narrastiek?

Narrastien EZAUGARRIAK

ARNASA LARRUAZALA MUGITU

Biriken bidez hartzen dute

Ezkataz estalita dute

Gehienek 4 hanka dituzte eta lurrean bizi dira.

4

Laguntza gela

12

Ariketak

1- Animalia hauek narrastiak al dira?

Izenak idatzi eta lotu.

2- Irudiei begiratu eta erantzun

Bai, narrastia da

Ez, ez da narrastia

Laguntza gela

13

NARRASTI batzuk BEREZIAK dira. Adibidez:

SUGEA

Ez du hankarik eta

arrastaka ibiltzen da.

KROKODILOA

Larruazalaren zati gogor

batzuk dituzte, ezkataz

estalita.

DORTOKA

Oskol gogorra du

babesteko.

Dortoka batzuk itsasoan bizi

dira baina arnasa hartzeko

kanpora atera behar dira.

Laguntza gela

14

2- Narrastien ugalketa

OBIPAROAK dira

Kumeak ez dituzte arrautzaren barruan arrautzak eta kumeak osatzen dira zaintzen

ZAINDU

Laguntza gela

15

3- Nolakoak dira hegaztiak?

Hainbat animalia hegaztiak dira. Adibidez:

loroa hontza oiloa zikoina

arranoa kaioa usoa ahatea

Ba al dakizu zer ezaugarri dituzten ugaztunek?

Hegaztien EZAUGARRIAK

ARNASA LARRUAZALA MUGITU ELIKATU

Biriken bidez hartzen dute

Lumaz estalita dute

Hegoak dituzte hegan egiteko.

Mokoa erabiltzen dute jateko.

Laguntza gela

16

4- Hegaztien ugalketa

OBIPAROAK dira

Kumeak arrautzaren barruan arrautzak eta kumeak osatzen dira. zaintzen dituzte.

Laguntza gela

17

5- Hegaztiak eta dinosauroak Duela milioika urte Lurrean dinosauroak bizi ziren, baina desagertu egin ziren.

Dinosauroei buruz hainbat gauza dakizkigu:

Batzuk oso handiak ziren

Beste batzuk txikiagoak ziren.

Batzuk lumak zituzten, hegaztiek bezala.

Laguntza gela

18

Ariketak

1- Animalia hauek hegaztiak al dira?

Izenak idatzi eta lotu.

2- Ezagutzen duzu hegan egiten ez duen hegaztirik?

Bai, eta hegaztiak dira, baina ez dute hegan egiten.

Bai, hegaztia da

Ez, ez da hegaztia

Laguntza gela

19

3- Zertan dira berdinak hegaztiak eta narrastiak?

Eta zertan ezberdin?

bidez hartzen dute.

bidez hartzen dute.

estalita dute.

estalita dute.

dituzte.

dituzte.

paroak dira.

paroak dira.

HEGAZTIAK NARRASTIAK berdin ezberdin ARNASA

LARRU- AZALA

MUGI – TZEKO

UGAL- KETA

Kumeak ZAINDU

Laguntza gela

20

Arrainak eta anfibioak 1- Nolakoak dira arrainak?

Arrainak uretako animaliak dira; ezin dira uretatik kanpo bizi. Arrain batzuk ur gezatan Beste batzuk ur gazitan bizi dira. bizi dira.

amuarraina perka legatza atuna

panga zamua sardina antxoa marrazoa

Arrainen EZAUGARRIAK

ARNASA LARRUAZALA MUGITU

Zakatzen bidez hartzen dute

Ezkataz estalita dute

Hegatsak dituzte uretan mugitzeko

Laguntza gela

21

2- Arrainen ugalketa

OBIPAROAK dira

ez dituzte Kumeak kumeak zaintzen. arrautzaren barruan osatzen dira.

ZAINDU

arrainkumea

Laguntza gela

22

Emeak arrautzak

erruten ditu.

Arrainkumeak

osatzen dira.

Arrainkumeak

jaiotzen dira.

Arrainak hazi

egiten dira.

Laguntza gela

23

3- Nolakoak dira anfibioak?

Anfibioen EZAUGARRIAK

ARNASA LARRUAZALA MUGITU

Biriki eta larruazalaren bidez hartzen dute

Larruazal biluzia dute

Hankak dituzte uretan mugitzeko

4

Laguntza gela

24

4- Anfibioen ugalketa

OBIPAROAK dira

Kumeak arrautzaren barruan osatzen dira.

Zapaburu bat igel nola bihurtzen den

Emeak uretan

arrautzak erruten ditu.

Zapaburua

jaiotzen da.

Zapaburua

hazten da.

Zapaburua

aldatzen doa .

Igel bihurtzen da .

Laguntza gela

25

Ariketak

1- Galderei erantzun

2- Nor da nor? Lotu

Nola jakin duzu? Azaldu.

UHANDRE IBERIARRA anfibioa

TXARADI-SUGANDILA narrastia

Laguntza gela

26

3- Asmatu zein animalia diren

4- Osatu taula

Laguntza gela

27

5- Osatu eskema

6- Ikasi marrazkien segida bat egiten.

Laguntza gela

28

7- Orain zeuk osatu marrazkien segida.