1. 1. Egilea: Naia Ibarretxe
2. 2. AURKIBIDEAGorputzaren garapena: 1-tetik 4-raUgalketa aparatua.4-tik 7-raGiza ugalketa:7-tik 10-era
3. 3. GORPUTZAREN GARAPENAJaiotzen garanetik heldu arte gure gorputzak hainbat aldaketa izaten dauz.Etapa asko igaroten doguz eta batzuk arinago nabaritzen jakedesberdintasunak eta besteei ez hain arin, eta ez dira bardinak nesken etamutilen aldaketak.BIZITZAREN ETAPAKBizitzaren etapak:Bizitzan hainbat etapa egiten doguz: haurtzaroa, nerabezaroa, etahelduaroa eta helduaren barruan beste hiru etapa dagoz gaztaroa,helduaroa, eta zahartzaroa.Haurtzaroa: haurtzaroa 0 urtetik 12 urteraino da gutxi gora behera, askoasten gara eta gauza asko ikasten dogu adibidez irakurtzen etab.Nerabezaroa:nerabezaroa gutxi gora behera 12 urtetik 19 urtera da horaldaketak gertatzen dira bai fisikoak bai psikologoak.Helduaroa: helduaroak hiru etapa dagoz:
4. 4. Gaztaroa:25 urteko inguruan da etapa honetan erabaki asko hartzen diraadibidez beharra hasteko trebatzen zara.Helduaroa: etapa luzeena da eta eta 60 urte inguruan amaitzen da etaetapa honetan pertsona askok familia eta beharra osotzen dabe.Zahartzaroa: bizitzako azkenengo etapa da, eta familia sortuta daukazuaukeratu badozu familia sortzea.
5. 5. KARAKTERA SEXUALAKKaraktere sexualak gizonezkoen eta emakumezkoen gorputzak bereiztendabezan ezaugarri fisikoak dira, eta karaktere sexual primarioetan etasekundarioetan sailkatzen dira.KARAKTERE SEXUAL PRIMARIOAK: txikia zarenean bakarrikdesberdintzen dira neskak aluagaitik eta mutilak zakila eta barrabilekaitik.KARAKTERE SEXUAL SEKUNDARIOAK: nagusia zarenean gauzaasko gaitik desberdintzen gaitue eta horrek etapa bat dauka pubertaroadeitutakoa eta aldaketak mutiletan eta nesketan desberdina da .KARAKTERE SEXUAL SEKUNDARIOAK EMAKUMEENA: bularrakhasten dira, ilea hasten da pubisean eta besapeetan, eta aldakak zabaltzendira.
6. 6. KARAKTERE SEXUAL SEKUNDARIOAK GIZONEENA:ahotsabaxuagoa bihurtzen da, sorbaldak zabaltzen dira, gorputzadarretan,aurpegian, pubisean, eta toraxean ilea hasten jake.UGALKETA APARATUAUgalketaren bidez izaki berriak sortzen dira eta halan espezieak ez diradesagertzen. Nesken eta mutilen ugalketa aparatua ez da berdina.EMAKUMEZKOEN UGALKETA APARATUAEmakumezkoen ugalketa aparatua gorputz barruan dagozan organoezosotuta dago.Obulutegiak: bi obulutegi dagoz eta obulutegietan obuluak sortzen dira.Falopioren tronpak: Falopioren tronpak bi hodi dira bat alde bakoitzeaneta obulutegia eta umetokia lotzen dauz. Ernalketa Falopioren tronpangertatzen da normalean.Umetokia:buruz beherako madari formako da umetokia. Haurdunaldiaumetokian gertatzen da.Bagina: umetokia kanpoaldeagaz lotzen dauan hodi gihartsua da.Bulba: emakumezkoen ugalketa aparatuaren kanpoaldean dago eta ezpainizeneko azalaren tolestura batzuk osotzen dabe.
7. 7. HILEKOAGitxi gora behera hilean behin obulu bat umetokira doa eta haurdunaldirikez badago obulua kanpora doa odolarekin eta azal zati txiki batekin.GIZONEZKO UGALKETA APARATUAGizonezkoen ugalketa aparatuko organo batzuk gorputz barruan daukie etabeste batzuk kanpoaldeanTestikuluak: arrautza itxurako bi organo dira eta estaltzen dauan azalaeskroto deitzen da. Pubertaroan gizonei testikuluetan espermatozoideaksortzen hasten dira.Hodi deferenteek: testikuluak eta uretra lotzen dauzan hodi bi dira etagizonezkoen gorputz barruan dago.Semen besikulak prostateagaz batera semen jariakina ekoizten dabenguruin bi dira. Gorputzaren barrualdean dagoz.Zakila: kanpoko organo gihartsua da eta muturra zabalagoa du eta horrekglande du izena eta prepuzio izeneko azalarekin estalduta dago.Uretra: gernua eta semen jariakina eta espermatozoideen nahasturauretratik kanporatzen da.
8. 8. SEXU ZELUAKSexu zelula femeninoei eta maskulinoei gameto deitzen da.Gameto femeninoei edo obuluak hiru zati daukate nukleoa, zitoplasma etamintza.Gameto maskulinoei edo espermatozoideak hiru zati dute burua, samea,eta flageloa.
9. 9. GIZA UGALKETAGiza ugalketa sexuala da, hau da obulu bat eta espermatozoide batelkartzea da.Gizakiak bibiparoak gara amaren sabelean gagozanean eta ugaztunak eregara amaren esnea hartzen dogunean.ERNALTZEAErnaltzea emakumeen gorputzan gertatzen da eta ia beti Falopioarentronpan eta espermatozoide bat eta obulu bat alkartzea da.Obulu ernaldua zigotoa deitzen da eta zatitzen hasten da, Falopioen ormakzigotoa umetokira eroaten dau. Zigotoa umetokiaren goiko aldera itsastenda eta, haurdunaldia hasten da.HAURDUNALDIAGizakien haurdunaldia bederatzi hilabete inguru irauten dau. Zigotoagaratu egiten da eta lehenengo faseko enbrioia umeki bihurtzen da.
10. 10. Haurdunaldiaren hiru hilabeteetan izakiari enbrioia deitzen jako oraindikez daukalako gizaki itxura.Hirugarren hilabetetik aurrera enbrioiari umeki deitzen jako. Garaihorretan umekiak organo guztiak osotuta daukaz birikiak izan ezik etaumekia astez aste ume itxura hartzen doa.Izaki berria garatu daiten emakumezkoen gorputzak hainbat aldaketaitsasten dauz adibidez:Umetokian karena eta poltsa amniotikoa sartzen dira. Karena eta izakiberria zil hestearen bidez lotuta dagoz eta karenaren bidez emakumeakgizakiari behar dauzan elikagaiak eta oxigenoa ematen deutsoz. Poltsaamniotikoa likidoz beteta dago eta gizakiari tenperatura aldaketetatik etagolpetik babesten dau.
11. 11. Sabela handitu egiten da umekia ere handitzen doalako.Haurdunaldiaren amaieran bularrak esnea sortzen hasten dira umealehenengo hilabeteetan esnea edateko.ERDITZEAErditzea umekia eta karena baginatik kanporatzea oinarritzen da.Hiru fase daukaz: Poltsa amniotikoa kanporatzea, umekia kanporatzea, etaerditzearen amaiera.Poltsa amniotikoa haustea umekia guztiz garatuta dagoanean gertatzen da.Une hori heldutakoan Poltsa amniotikoan dagoan likidoa kanporatzen daeta horregaz batera bagina dilatatu egiten da umekia kanporatzeko.Umetokiaren eta abdomen muskuluen uzkurduren indarrek kanporatzendabe umekia.
12. 12. Umekia kanpoan dagoanean zil hestea ebagiten da eta zil izeneko orbanageratzen jako.Erditzearen azkenengo fasea zil hestea poltsa amniotikoa eta karenakanporatzea da.