· 2019. 2. 27. · CALENDARIO DE CONCIERTOS 220. ENCARGOS Y ESTRENOS DEL CNDM ÍNDICE. 4 5 ... un...
Transcript of · 2019. 2. 27. · CALENDARIO DE CONCIERTOS 220. ENCARGOS Y ESTRENOS DEL CNDM ÍNDICE. 4 5 ... un...
-
www.cndm.mcu.es
Pantone 186ccmyk 100/81/0/4
pantone: 2995C | cmyk 100/0/0/0
pantone: 370C | cmyk 50/0/100/25
pantone: 144C | cmyk 0/50/100/0
pantone: 258C | cmyk 42/84/5/1
pantone: 2935C | cmyk 100/46/0/0
pantone: 131C | cmyk 0/32/100/9
pantone:104C | cmyk 0/3/100/30
pantone: 328C | cmyk 100/0/45/32
pantone: 370C | cmyk 65/0/100/42
pantone: 208C | cmyk 0/100/36/37
Pantone 186c | cmyk 100/81/0/4
pantone: 144C | cmyk 0/50/100/0
CEN
TRO
NA
CIO
NA
L D
E D
IFU
SIÓ
N M
USI
CAL
-
4. INTRODUCCIÓN
12. VICTORIA 400
44. UNIVERSO BARROCO
62. SERIES 20/21
98. ANDALUCÍA FLAMENCA
110. JAZZ
118. CONTRAPUNTO DE VERANO
124. RETRATOS: FALLA
134. MÚSICAS HISTÓRICAS DE LEÓN / TOMÁS LUIS DE VICTORIA
138. MÚSICAS HISTÓRICAS DE LEÓN / DIÁLOGOS BARROCOS NORTE-SUR
148. STUDIUM GENERALE PALENCIA 158. ¡VIVA LA PEPA! CÁDIZ
168. CIRCUITOS
174. PREMIOS Y CONCURSOS
178. PROYECTO PEDAGÓGICO
182. ABONOS Y LOCALIDADES
212. CALENDARIO DE CONCIERTOS
220. ENCARGOS Y ESTRENOS DEL CNDM
ÍNDICE
-
4 5
El Centro Nacional de Difusión Musical, CNDM, presenta su primera temporada con ilusión y muestra sus credenciales tras el ensayo general del programa en curso. Construida sobre la base de tres pilares: la música actual o contemporánea, la pretérita o antigua y las músicas cultas de raíz popular –tales como el fl amenco o el jazz–, el nuevo centro público propone una ambiciosa programación con 117 conciertos, un simposio internacional sobre la vida y obra de Tomás Luis de Victoria y dos cursos de interpretación musical en León. El programa se ha forjado a partir de unos planteamientos estéticos muy abiertos, con el fi n de impulsar la creación, la educación y la difusión musical de manera decidida, efi caz y descentralizada, respectivamente. Entre las novedades que hay que destacar, fi gura en primer lugar la creación de un ‘Proyecto Pedagógico’, basado en la participación activa de un grupo de niños y jóvenes de las enseñanzas primaria y secundaria que trabajarán de manera coordinada durante todo el curso bajo la tutela de un compositor residente. En este primer año de andadura contamos con el entusiasmo y la experiencia del músico madrileño David del Puerto (1964). El proyecto estará coordinado por un equipo pedagógico impulsado de manera conjunta por los equipos de la Orquesta y Coro Nacionales de España y el CNDM.
Nuevas ideas para músicas nuevas
En el apartado de la música actual hay que destacar la creación de un conjunto instrumental, el Proyecto veinte21,
que estará integrado por un puñado de solistas españoles del más alto nivel interpretativo y que tendrá como objetivo esencial abrir la música actual a todo tipo de audiencias, fomentando el encuentro entre los creadores y el público, además de incentivar la formación musical, la producción artística y la proyección de las nuevas corrientes sonoras, poniendo el acento en la creación española actual en el contexto de la música global. El conjunto, que será dirigido musicalmente por el inquieto Joan Cerveró, será la formación residente del CNDM, tendrá un ciclo propio denominado “Red Chair Concerts” y estará integrado por una plantilla elástica de diecinueve instrumentistas que abarcará un repertorio tan amplio como exigente. En segundo lugar, hay que insistir en el compromiso indiscutible del CNDM con la creación actual, como se demuestra de manera clara y decidida en esta primera temporada, en la que verán la luz un total de 26 nuevas partituras, de las cuales 19 lo harán por impulso del nuevo Centro. La elección de los compositores se ha efectuado de una forma abierta y consensuada con los intérpretes, huyendo, de manera premeditada, de gustos estéticos personales o ciertas corrientes estéticas predominantes. Es posible que estos argumentos sean discutibles, incluso criticables, pero en todo ello sí hay una cosa cierta, que no es fácil encontrar en el pasado reciente un ciclo de características similares a Series 20/21 que hubiera albergado en su programa un abanico de encargos tan variado en aspectos estéticos y generacionales. Queremos enfatizar también el compromiso del CNDM para defender y difundir la
AMPLIANDO HORIZONTES
INTRODUCCIÓN INTRODUCCIÓN
-
6INTRODUCCIÓN
7INTRODUCCIÓN
recogido el testigo de las iniciativas que se pusieron en marcha desde el Centro de Músicas Históricas de León, con la fi rme voluntad de ampliarlas e irradiarlas a otros lugares de la geografía hispana. De esta refl exión han surgido las nuevas propuestas en Palencia y Cádiz, lugares apartados por completo de los circuitos musicales tradicionales y en los que aún está por descubrir un patrimonio musical tan amplio como interesante. En la antigua ciudad castellana nos ocuparemos de conmemorar y difundir una muestra musical del periodo histórico en el que se fundó el Studium Generale, embrión de la universidad española, en el año 1211, durante el reinado de Alfonso VIII. En Cádiz estaremos presentes para conmemorar las músicas que surgieron en torno a la proclamación de la Constitución de 1812 y lo haremos alrededor de un ciclo denominado ¡Viva la Pepa! que ha tomado prestados a dos músicos contemporáneos que tanto tuvieron que ver con la región andaluza y con esta hermosa ciudad gaditana, Ramón Garay (1761-1823) y Franz Joseph Haydn (1732-1809).La ciudad de León, por su parte, seguirá siendo el epicentro de la actividad histórica del CNDM. Allí se conmemora, entre los meses de septiembre y diciembre, la muerte de Tomás Luis de Victoria (1548-1611) –el insigne compositor del Siglo de Oro español que vertebra toda la programación del CNDM a lo largo de la temporada 2011/12– con un ciclo de ocho conciertos. Se organizará además un gran congreso musicológico en el mes de noviembre, en el que se reunirán algunos de los más acreditados estudiosos e investigadores internacionales para debatir, clarifi car e iluminar los aspectos más desconocidos que aún quedan por descubrir de la vida y obra del maestro abulense. Para completar este apasionante acercamiento a la fi gura del gran polifonista, se ha programado un curso de interpretación musical a cargo del reconocido director y musicólogo australiano Michael Noone, gran experto en la polifonía española. Un segundo ciclo, dedicado a la difusión
música y los músicos españoles, dentro y fuera de nuestras fronteras, aunque este empeño requiera tiempo y medios. Son dos aspectos esenciales a los que no vamos a renunciar, buscando, si fuera necesario, nuevos socios y estrechando colaboraciones institucionales y privadas. Para los amigos de las estadísticas, que los hay, en la temporada que se anuncia podremos escuchar un total de 392 obras, y dentro del ciclo Series 20/21, habrá 162, de las cuales la mitad –ochenta para ser más exactos– están fi rmadas por músicos españoles de generaciones y gustos muy diferentes. Por último, debemos señalar que 71 partituras han sido compuestas en esta primera década del siglo XXI, que es la nuestra, y que 19 de ellas serán estreno en España; entre otras, podríamos citar: las impactantes Lamentaciones nocturnas de Jeremías del singular pianista y compositor norteamericano Uri Caine (2010), el original proyecto impulsado por el violinista Gidon Kremer, que reunió en 2010 a ocho compositores para que ofrecieran su particular visión de la música de J.S. Bach a partir de las interpretaciones de Glenn Gould, o las primicias de los últimos cuartetos de maestros indiscutibles como Philippe Manoury (2010), Thomas Adès (2011) y Wolfgang Rihm (2012), que estarán servidos por los arcos de cuartetos tan emblemáticos como el Arditti o el Emerson.
Recuperaciones históricas
Las músicas históricas, que son una parte esencial de nuestro inmenso y rico patrimonio cultural, siguen siendo tan desconocidas, o más, que la música actual o contemporánea. ¿Por qué? Porque todavía, y a pesar de lo mucho que se ha avanzado en este campo en las tres últimas décadas, una gran parte de esta música todavía duerme plácidamente en reales sitios, archivos catedralicios y bibliotecas públicas y privadas de media España y casi toda Latinoamérica. La labor que tienen por delante investigadores, programadores, e intérpretes es ingente. Y el reto: apasionante. En este apartado la labor del CNDM va a ser esencial. Hemos
-
8INTRODUCCIÓN
9INTRODUCCIÓN
Festival ‘Victoria 400’
El apartado de músicas históricas se completa con un gran festival conmemorativo de los 400 años de la muerte de Tomás Luis de Victoria, sin duda, el más insigne compositor español de todos los tiempos. Se podrá seguir durante toda la temporada 2011/12 a lo largo de 30 conciertos en las sedes habituales del CNDM de León y Madrid, así como en otras ocho ciudades que se han sumado al proyecto ‘Victoria 400’, y en el que se recreará por vez primera en vivo –fuera del ámbito litúrgico o discográfi co– un corpus sustancial de la obra del gran maestro abulense que incluye siete Misas, una recreación completa de las Vísperas, los dos Oficios de difuntos (1592 y 1605), los 18 Responsorios de Semana Santa, una selección de los Motetes, publicados en 1572, Magnificats, Antífonas, Ave Marías, extractos del Officium Hebdomadae Sancte o de la polifonía navideña y algunas de sus obras transcritas en la época del compositor para voz, órgano, laúd o vihuela. Un legado imprescindible que se podrá escuchar junto a otras páginas sacras y profanas de Giovanni Pier Luigi da Palestrina (1525-1594), el maestro; Cristóbal de Morales (1500-1553), su modelo; y otros contemporáneos tales como Claudio Monteverdi, Josquin Desprez, Alonso Mudarra, Manuel de Fuenllana, Andrés de Villalar, Rodrigo Ordoñez y Juan Esquivel de Barahona, de los que escucharemos varias recuperaciones y por tanto primicias en tiempos modernos. El ciclo acoge también las infrecuentes interpretaciones expresivas que Don Manuel [de Falla] hiciera de algunas obras polifónicas de su admirado Victoria. Y por último un ciclo de canciones para voz y piano con textos de autores del Siglo de Oro español compuestas para la ocasión por cuatro compositores españoles actuales: Santiago Lanchares (1952), Alfredo Aracil (1954), César Camarero (1962) y Voro García (1970). Una visión actual en homenaje a uno de los más grandes compositores de todos los tiempos.
del barroco español en relación con el centroeuropeo, se desarrollará en la primera mitad del próximo año e incluirá un curso de interpretación barroca que dictará Eduardo López Banzo, uno de nuestros mayores agitadores musicales.
Universos barrocos
En el Auditorio Nacional de Madrid continúa y se amplía la oferta del ciclo Universo Barroco con una nueva serie de abono de cinco conciertos líricos en la Sala Sinfónica, en la que podremos escuchar en versión de concierto tres grandes óperas europeas de los siglos XVII y XVIII: Orlando furioso de Vivaldi, Ariodante de Haendel y La reina de las hadas de Purcell; una zarzuela barroca de José de Nebra, Ifigenia en Tracia, recientemente recuperada del olvido por el CNDM, además del exitoso y laureado proyecto histórico-musical de la Dinastía Borgia (1238-1509) que por fi n se estrena en Madrid y que ha sido recreado el pasado año por ese incansable y genial músico que es Jordi Savall. Por su parte, la Sala de Cámara del Auditorio madrileño, será testigo de una nueva serie de ocho conciertos en los que habrá recuperaciones interesantes como el programa de músicas mestizas, alrededor del barroco y el fl amenco, que nos propone el audaz Fahmi Alqhai con su grupo andaluz de la Accademia del Piaccere; la ópera Amor aumenta el valor, también de Nebra, a cargo de Los Músicos de su Alteza; las sinfonías y escenas líricas de Caetano Brunetti, que interpretarán Christophe Coin y la Orquesta Barroca de Sevilla o las cantadas y villancicos del maestro de la Capilla Real, José de Torres, en los atriles del ya veterano Al Ayre Español de la mano de su fundador Eduardo López Banzo. Todo ello en convivencia con una selección de obras del repertorio barroco europeo menos conocido de nuestro público, y servido por intérpretes tan relevantes como Sigiswald Kuijken, Giovanni Antonini, Trevor Pinnock y Fabio Biondi.
-
10INTRODUCCIÓN
11INTRODUCCIÓN
El primer monográfi co del nuevo ciclo Retratos estará dedicado a Manuel de Falla, cuando se cumplen los veinte años de la creación de su archivo musical. De octubre a diciembre de 2011, en coproducción con la Orquesta y Coro Nacionales de España se sucederán en el Auditorio Nacional de Madrid, cinco conciertos –tres sinfónicos, uno coral y otro de cámara–, una exposición sobre la vida y obra del compositor y una mesa redonda en la Residencia de Estudiantes.
Coda veraniega
En fi n, querido lector, si usted consiguió llegar con interés hasta este último párrafo de la presentación de nuestra próxima temporada, estamos seguros de que usted es un potencial abonado del nuevo ciclo Contrapunto de verano, que hemos diseñado para disfrutar de la ‘música de siempre’ cuando la canícula madrileña aprieta. Y qué mejor idea que proponer al Cuarteto Casals y tres amigos –Christian Zacharias, Alois Posch y Eckart Runge– para que nos deleiten con la imprescindible integral de los Cuartetos de cuerda del vienés Franz Peter Schubert (1797-1828), acompañados de los dos magnífi cos Quintetos y salpicados por esas inmensas miniaturas que son las seis piezas para cuarteto de cuerda del otro vienés. Nos referimos a Anton Webern (1883-1954). Ambos fueron dos de los más grandes creadores vieneses, pero sus músicas están en las antípodas una de la otra, por esta razón casan tan bien cuando van juntos. Este es un primer guiño en el juego del contrapunto. El segundo –seguro que ya lo han pensado ustedes– es para desengrasar de tanto Victoria, tanto barroco y tanta música contemporánea.
Antonio MoralDirector del Centro Nacional de Difusión Musical
Músicas cultas y populares: fl amenco y jazz
Al capítulo de músicas cultas de origen popular, el CNDM le otorga una gran importancia dentro su programación global. El ciclo Andalucia Flamenca, que ya se venía desarrollando en la Sala de Cámara del Auditorio Nacional, desde 2007, continúa su andadura como ciclo independiente por segundo año consecutivo, tras la calurosa acogida que le ha dispensado el público madrileño en la actual temporada, y amplía sus horizontes con la organización de un primer concierto en la Sala Sinfónica, a cargo del gran cantaor jerezano José Mercé, ausente de los escenarios madrileños desde hace algunos años. En la Sala de Cámara se volverán a dar cita nombres punteros como los de Mayte Martín, Pansequito, Juan Carlos Romero o ese explosivo trío de mujeres raciales, integrado por La Macanita, Juana la del Pipa y Dolores Agujetas; con otros menos conocidos de la nueva generación pero que vienen empujando fuerte, como es el caso de los jóvenes guitarristas Alfredo Lagos y Dani de Morón. Y como guinda del pastel: José Domínguez ‘El Cabrero’, todo un fenómeno social del mundo del fl amenco y uno de los cantaores más demandados en los escenarios de medio mundo. Eso sí: “si Dios lo quiere y tenemos la suerte de escucharlo en Madrid”. Seguro que será un gran acontecimiento. Si se produce el milagro no se lo pierdan. Como tampoco se deben perder el concierto de otros dos grandes del jazz y del fl amenco: Dave Holland y Pepe Habichuela. Dos leyendas vivas de la música contemporánea, que se darán cita por vez primera juntos en Madrid. El feliz encuentro tendrá lugar el domingo, 13 de noviembre en la Sala Sinfónica del Auditorio Nacional y abrirá las puertas a un nuevo ciclo dedicado al jazz con tres propuestas para todos los gustos: la joven vocalista francesa China Moses, que dará mucho que hablar en el futuro, la fi gura rampante de Ambrose Akinmusire y su poderoso quinteto, y el trío americano Medeski, Martin & Wood, uno de los grupos con más solera del jazz actual.
-
VICTORIA 400
1. CANTORÍA HISPÁNICA
2. MÚSICA FICTA
3. CAMERATA LACUNENSIS / CORO DE CANTO GREGORIANO
4-5. LA COLOMBINA / SCHOLA ANTIQUA
6. THE HILLIARD ENSEMBLE
7. THE SIXTEEN
8-9-10. CANTORÍA HISPÁNICA
11-12. LA GRANDE CHAPELLE
13. CANTORÍA HISPÁNICA / CORO DE CANTO GREGORIANO
14. LA COLOMBINA
15. CORO NACIONAL DE ESPAÑA (FALLA III)
16. ANDRÉS CEA
17-18-19. MINISTRILES DE MARSIAS / SCHOLA ANTIQUA
20-21. ENSEMBLE PLUS ULTRA / SCHOLA ANTIQUA
22. CAPELLA DE MINISTRERS / CORO DE LA GENERALITAT VALENCIANA
23. ENSEMBLE PLUS ULTRA
24. CAPELLA DE MINISTRERS / CORO DE LA GENERALITAT VALENCIANA
25. CARLOS MENA / JUAN CARLOS RIVERA
26. LA GRANDE CHAPELLE
27-28. GABRIELI CONSORT
29. MÚSICA FICTA
30. LES ARTS FLORISSANTS
-
14VICTORIA 400
15VICTORIA 400
El 27 de agosto de 2011 se cumplen cuatrocientos años de la muerte en Madrid de Tomás Luis de Victoria, el compositor nacido en Ávila que llevaría a las más altas cimas la música polifónica religiosa. El Centro Nacional de Difusión Musical quiere conmemorar con una variada programación la fi gura del músico español más universal junto con Manuel de Falla. Formado en la catedral de su ciudad natal, Victoria produjo toda su obra en los dos centros del mundo católico de su época: Roma y Madrid, a caballo entre dos siglos, entre dos reinados y entre dos estilos. Toda su producción fue vocal, religiosa y en latín, pero la diversidad de géneros litúrgicos, la evolución de la técnica musical y las posibilidades interpretativas, permiten ofrecer una visión múltiple en la que se alternan las versiones corales con la voz acompañada o la transcripción instrumental; y la interpretación historicista o la reconstrucción litúrgica con la adaptación contemporánea.El aprecio por la música de Victoria ha ido en aumento constante desde que Felipe Pedrell editara la obra completa a comienzos del siglo XX. Manuel de Falla la asumió como propia, pero también las corrientes de renovación litúrgica, los coros ingleses, la discografía internacional o el movimiento de la música antigua con
su deseo de aproximarse lo más posible a la sonoridad original. Por ello, el conocimiento de su obra viene tanto de la mano de los intérpretes como de los estudiosos y analistas que se reunirán en un Congreso Internacional en León del 8 al 12 de noviembre. Musicólogos, historiadores, directores, cantantes, organistas, cantollanistas, vihuelistas y ministriles, participarán con sus saberes y aportarán novedades en todas las celebraciones del IV centenario del gran compositor castellano a lo largo del curso 2011-2012.El ciclo “Victoria 400” recorrerá algunas de las más destacadas sedes, ciudades y festivales del territorio nacional, donde se darán cita un nutrido número de conjuntos especializados en la interpretación de la música del gran polifonista del Renacimiento, en ocasiones junto al canto llano ofrecido por Schola Antiqua. Grupos españoles, que en los últimos años han destacado por el estudio y difusión de la obra de Victoria como La Grande Chapelle, Musica Ficta, La Colombina o Capella de Ministrers compartirán escenario con algunos de los ensembles más importantes y consagrados en el panorama internacional como The Sixteen, Les Arts Florissants, Ensemble Plus Ultra, The Hilliard Ensemble y Gabrieli Consort.
| y
-
16VICTORIA 400
(En coproducción con el Festival de Música Antigua y Barroca de Peñíscola)
17VICTORIA 400
(en coproducción con el Festival Internacional de Órgano Ciudad de
León con motivo de la inauguración de la XXVIII edición)
LEÓN
T. L. de Victoria: Motecta (1572)
Selección de motetes a cuatro, cinco, seis y ocho voces para diversas fi estas del año litúrgico, procedentes del primer libro publicado por Victoria en Venecia, en los que puede apreciarse la madurez del joven compositor, quien los reeditó varias veces a lo largo de su vida y los utilizó para componer algunas de sus más famosas misas posteriores. El conjunto madrileño Música Ficta y su director Raúl Mallavibarrena han profundizado en la música de Victoria a través de grabaciones y conciertos con una mirada renovadora, que nace de la combinación explosiva entre el intimismo y el drama.
MÚSICA FICTA
Ascendens Christus in altumAve Maria (a doble coro)Cum beatus IgnatiusDum complerenturVadam et circuiboQuem vidistis pastoresMagi viderunt stellaO Quam GloriosumO Magnum MysteriumQuam Pulchri suntTu es PetrusVidi SpeciosamCongratulimini mihiGaude Virgo MariaO Sacrum conviviumVere languores
RAÚL MALLAVIBARRENA, director
CATEDRAL DE LEÓN
VIERNES 16/09/11 21:00h
Victoria y la palabra
Tomás Luis de Victoria (1548-1611) no fue ajeno en su época al desarrollo de la retórica llevada a la música. En este concierto se invocan miradas a pasajes de su genial factura donde hay una relación más estrecha con el texto al que dan vida musical. Para ello se siguen las distintas temáticas religiosas que confi guran la mayor parte de su catálogo: la Pasión de Cristo, el nacimiento de Jesús y la fi gura de la Virgen María. Formado por algunos de los más destacados cantantes españoles especializados en música antigua y dirigido por el contratenor José Hernández Pastor, extraordinario conocedor del mundo del Renacimiento, el conjunto Cantoría Hispánica lleva ya más de un lustro acercándose a este repertorio.
PEÑÍSCOLA
EL FALSOBORDONE como forma de recitar un texto a varias voces:
Domine ad adiuvandum me festinam
LA PASIÓN DE CRISTO: OFFICIUM HEBDOMADAE SANCTE Unus ex discipulis suis. Eram quasi agnus innocens. Lamento: Vau. Et egressus est. O vos omnes. Vere Languores nostros. Sepulto Domino. Popule meus.
HISTORIA DE LA NATIVIDAD Anunciación: Ne timeas Maria. Adoración: O magnum mysterium. Misa O Magnum Mysterium: Sanctus. Epifanía: Magi viderunt stellam.
JOSÉ HERNÁNDEZ PASTOR, cantus y dirección
IGLESIA PARROQUIAL DE SANTA MARÍA
JUEVES 04/08/11 22:30h
CANTORÍA HISPÁNICA
(en coproducción con el Festival de Música Antigua y Barroca de Peñíscola)
-
18VICTORIA 400
19VICTORIA 400
(en colaboración con SEDEM)
T. L. de Victoria: Ad vesperas **El manuscrito inédito de Roma
Los diez salmos a cuatro voces que Victoria dejó preparados para la imprenta pero que no fueron publicados hasta 2003, son interpretados en el contexto litúrgico de la hora de vísperas, acompañados del canto gregoriano, el himno y el cántico correspondientes, y en los excepcionales marcos de dos fundaciones tan próximas a Victoria como las Descalzas Reales de Madrid y el monasterio de San José de Ávila, fundado por Santa Teresa en 1562. La Colombina y Schola Antiqua no son sólo dos de los más veteranos y mejores conjuntos europeos en su especialidad (la polifonía de cámara y el canto llano, respectivamente), sino que hace pocos años marcaron un hito con su recordada producción (recogida en disco) del Oficio de Semana Santa completo de Tomás Luis de Victoria, por lo que su afi nidad con el compositor puede considerarse ideal.
Intonatio: Deus in adjutoriumResponsio: Domine ad ajuvandum me (falsobordone)Antiphona: canto llano Psalmus 109: Dixit Dominus primi toni quatuor vocibus Sancta Maria succurre miseris - In festo Sanctae Mariae ad Nives (1572) Antiphona: canto llanoPsalmus 112: Laudate pueri sexti toni quatuor vocibus Quam pulchri sunt gressus tui - In Conceptione Beatae Mariae (1572)Antiphona: canto llano Psalmus 121: Laetatus sum (falsobordone)Senex puerum portabat - In Purificatione Beatae Mariae (1572) Antiphona: canto llano Psalmus126: Nisi Dominus sexti toni quatuor vocibus paribusNe timeas Maria - In Annuntiatione Beatae Mariae (1572)Antiphona: canto llano Psalmus: Lauda Jerusalem septimi toni quatuor vocibusVeni Sponsa Christi - In festis Virginum (ed. 1585) Hymnus: Ave Maris stella - De Beata Virgine (1581)Antiphona: canto llano Canticum ad B. V. M.: Magnificat secundi toni (1581)Cristóbal de Morales, 1500 – 1553: Salve Regina
LA COLOMBINA SCHOLA ANTIQUA
MADRID / ÁVILAMONASTERIO DESCALZAS REALES. MADRID*DOMINGO 25/09/11 19:00hCONVENTO DE SAN JOSÉ. ÁVILA
LUNES 26/09/11 20:00h
T. L. de Victoria: Misa Ave Regina (1600)
La misa Ave Regina a ocho voces, publicada en 1600 y basada en la antífona mariana que se cantaba en la Cuaresma (desde el día de la Purifi cación de Nuestra Señora), es interpretada dentro de la liturgia correspondiente de una misa para las fi estas de la Virgen, con algunas partes del propio de la misa en canto llano y otras obras de Victoria. Fundada en el seno de la tinerfeña Universidad de La Laguna en 1993, la Camerata Lacunensis ha frecuentado tanto el mundo de la gran polifonía renacentista como la música contemporánea o popular y hoy, bajo la dirección de Francisco Herrero, puede considerarse una de las grandes corales universitarias de España. Junto a la Camerata, el Coro de Canto Gregoriano de uno de los decanos de la musicología española: Ismael Fernánde de la Cuesta.
Introito Kyrie de la misa Ave Regina - a 8Gloria de la misa Ave Regina - a 8 Gradual Alleluia Credo de la misa Ave Regina - a 8 Offertorio Ave Regina caelorum - a 8 Sanctus de la misa Ave Regina - a 8 Benedictus de la misa Ave Regina - a 5 Beati Inmaculati - a 4 Agnus Dei de la misa Ave Regina - a 8 Communion Salve
FRANCISCO HERREROISMAEL FERNÁNDEZ DE LA CUESTA, directores
CATEDRAL DE ÁVILA
SÁBADO 24/09/11 21:00h
ÁVILA
CAMERATA LACUNENSISCORO DE CANTOGREGORIANO
(**) Transcripción y estudio de los salmos del manuscrito musical 130 de la Biblioteca Nazionale Vittorio Emmanuele de Roma: Esteban Hernández Castelló
(* en colaboración con Patrimonio Nacional)
-
20VICTORIA 400
MADRID
21VICTORIA 400
LEÓN
THE SIXTEEN
CATEDRAL DE LEÓN
SÁBADO 22/10/11 21:00h
Salve Regina - a 5Kyrie y Gloria de Misa Alma Redemptoris MaterAlma Redemptoris Mater - a 5Himno - Ave Maris StellaGaude Maria VirgoAlma Redemptoris Mater - a 8Magnificat Octavi toniCongratulamini mihiSancta MariaNe timeas MariaSanctus de Misa Alma Redemptoris MaterLitaniae Beatae Mariae
T. L. de Victoria: Misa Alma Redemptoris (1600)
La misa Alma redemptoris es una de las más brillantes obras policorales, a ocho voces en dos coros, publicada por Victoria en Madrid en 1600, con lo que se colocaba en la vanguardia de la música de su momento. Se trata de una misa parodia basada en dos antífonas compuestas por el propio Victoria sobre el mismo texto, que se cantaba al fi nal de la liturgia de completas durante el tiempo de Adviento. Todo el programa gira en torno al culto a la Virgen: misa, antífonas, cántico, himno, motetes y letanía. Fundado por Harry Christophers hace más de tres décadas, The Sixteen es uno de los conjuntos más prestigiosos de Gran Bretaña y también uno de los que más se ha esforzado en la difusión de la música de Tomás Luis de Victoria, a quien ha dedicado media docena de grabaciones, que se encuentran entre las más valoradas de su discografía.
In paradisum Victoria y Palestrina, un encuentro afortunado
Reconstrucción de una misa de réquiem con canto llano francés del siglo XVII y obras polifónicas de los dos grandes maestros de la polifonía católica de fi nales del siglo XVI y modelo para los siglos siguientes: Palestrina y Victoria. Ambos coincidieron en varias instituciones de la ciudad de Roma y apreciaron sus respectivas obras. Las obras de Victoria pertenecen al Officium defunctorum de 1605 y al poco conocido de 1592. Pocos conjuntos vocales en Europa pueden ofrecer el impresionante currículo de The Hilliard Ensemble, que en sus treinta y siete años de existencia ha mostrado siempre una coherencia y una hondura en sus planteamientos musicales absolutas. Este programa es herencia de uno de sus más impactantes discos, producido en el año 2000 por el sello alemán ECM.
T. L. de Victoria - Taedet animam meam (Offi cium Defunctorum 1605)Introit - Requiem aeternamKyrieGiovanni Pierluigi da Palestrina (c.1525 - 1594)- Domine quando venerisGradual - Requiem aeternamT.L. de Victoria - Libera me Domine (Offi cium Defunctorum 1592)Tract - Absolve DomineG. P. Palestrina - Ad Dominum cum tribularerSequence - Dies iraeG. P. Palestrina - Miserere mei DeusOffertorium - Domine Jesu ChristeT.L. de Victoria - Peccantem me quotidie (Offi cium Defunctorum 1592)SanctusBenedictusG. P. Palestrina - Heu mihi DomineAgnus DeiCommunion - Lux aeternaG. P. Palestrina - Libera me Domine
AUDITORIO NACIONAL DE MÚSICA
Sala de CámaraMIÉRCOLES 05/10/11 19:30h
THE HILLIARD ENSEMBLE HARRY CHRISTOPHERS, director
(en colaboración con el FIOCLE, con motivo de la
clausura de la XXVIII edición)
-
22VICTORIA 400
23VICTORIA 400
T. L. de Victoria: Misa Salve Regina (1592)
La misa Salve Regina es la primera misa policoral que publicó Victoria, en 1592, en un libro de misas breves de punto por letra, según declaró el propio autor. Se basa en la antífona mariana que había publicado dos décadas antes para cantarse en la hora de completas en el tiempo litúrgico posterior a la fi esta de la Trinidad. Se completa el programa con otras obras marianas de Victoria y de otro de los grandes compositores de su generación cuya obra es hoy muy poco conocida, Juan Esquivel de Barahona. La Grande Chapelle, el conjunto fundado por el inolvidable Ángel Recasens, sigue en plena forma en las manos de su hijo Albert. Preocupado siempre por el rescate de patrimonio español, Recasens se mueve con igual fortuna en la música de las grandes fi guras de renombre internacional que en la de los apenas conocidos maestros de tantas y tanto tiempo olvidadas capillas catedralicias hispánicas.
Antífona Salve Regina -a 8Misa Salve Regina: Kyrie - a 8 Misa Salve Regina: Gloria - a 8Misa Salve Regina: Credo - a 8 [Ofertorio] Antífona Sancta Maria - a 4 Misa Salve Regina: Sanctus - a 8 Misa Salve Regina: Agnus - a 8Motete Gaude Maria Virgo - a 5 Motete Senex puerum portabat - a 4 Antífona Alma Redemptoris Mater - a 5 Antífona Ave Maria - a 8
Juan Esquivel de Barahona (ca. 1563-ca. 1612)Motete Sub tuum praesidium,- a 5* Motete Benedicta tu, - a 4*
Antífona Regina coeli laetare - a 8 Salmo Nisi Dominus - a 8 Cántico Magnificat primi toni - a 8 * recuperación histórica, estreno en tiempos modernos
ALBERT RECASENS, director
LA GRANDE CHAPELLE
LEÓN / MADRIDAUDITORIO CIUDAD DE LEÓNMARTES 25/10/11 20:30h
AUDITORIO NAC. MÚSICA Sala de CámaraMIÉRCOLES 26/10/11 19:30h
CUENCA / MADRID / BILBAO
T. L. de VictoriaHimno “Christe redemptor omnium”
Santiago Lanchares (1952)“Canto de Polifemo” para barítono y piano*Texto: Fragmentos de la “Fábula de Polifemo y Galatea” de Luis de Góngora
T. L. de Victoria Motete “Vere languores nostros”
César Camarero (1962)“Pequeño teatro de otro mundo” para mezzosoprano y piano*Texto: Inicio de la obra del mismo título de Calderón de la Barca
T. L. de VictoriaMotete “Quam pulchri sunt”
Alfredo Aracil (1954)“Aliento fugitivo” para contratenor y piano*Texto: Francisco de Quevedo, selección de:-Las estafadoras-Las sacadoras-El reloj de arena-El reloj de campanilla-El reloj de sol-A Roma sepultada en sus ruinas
T. L. de VictoriaSalmo “Unus ex discipulis meis”
Voro García (1970)”Del alma” para barítono y piano*Textos: San Juan de la Cruz y Lope de Vega
T. L. de VictoriaMotete “O magnum mysterium”
TEATRO AUDITORIO DE CUENCASÁBADO 22/10/11 20:30h.MUSEO REINA SOFÍA (MNCARS) A 400LUNES 24/10/11 19:30hTEATRO ARRIAGA DE BILBAODOMINGO 30/10/11 19:00h.
CANTORÍA HISPÁNICA SERIES 20/21 JOSÉ HERNÁNDEZ PASTOR, contratenor JOSÉ ANTONIO LÓPEZ, barítono MARINA PARDO, mezzosoprano BARTOMEU JAUME, piano
© S
antia
go T
orra
lba
Victoria, una visión actual
La música de Victoria ha servido de inspiración a grandes maestros del siglo XX como Benjamin Britten o Luis de Pablo. Cuatro creadores actuales lo homenajean con sendas composiciones de canciones para voz y piano con textos de autores del Siglo de Oro, alternando con la interpretación del propio maestro del Renacimiento. El conjunto Cantoría Hispánica se presenta aquí apoyado en un original formato de trío vocal con piano. Los solistas, reconocidos de sobra en nuestro país, han mostrado siempre en sus carreras una notable versatilidad estilística.
* Encargos realizados por Festclásica en colaboración con el Centro Nacional de Difusión Musical (CNDM) y estrenados en el Festival Internacional de Música Contemporánea ENSEMS de Valencia el 12 de mayo de 2011.
-
24VICTORIA 400
25VICTORIA 400
T. L. de Victoria: Misa Ave Regina Caelorum (1600)
La antífona mariana Ave Regina –que se cantaba después de las completas desde la Purifi cación de Nuestra Señora (2 de febrero) hasta el miércoles de la Semana Santa– es la base de esta misa a ocho voces en dos coros, publicada por Victoria en 1600. Cierra el pequeño ciclo de misas parodia o de imitación sobre antífonas marianas, junto con las misas Alma Redemptoris y Salve Regina, todas ellas policorales. La Colombina, el conjunto que fundaran Josep Cabré y Josep Benet en 1990, comparece aquí en solitario, con su concepción siempre refi nada e intimista de esta música, que ha hecho suya en infi nidad de programas y grabaciones.
Antiphona: Ave Regina CælorumIntroitus: Gaudeamus omnes in DominoKyrie, de la ‘Misa Ave Regina Cælorum’Gloria, de la ‘Misa Ave Regina...’Ne timeas, Maria, in Annuntiatione B. MariaeGraduale: Propter veritatem et mansuetudinemAlleluia: Assumpta est MariaGaude, Maria Virgo, de Beata VirgineCredo, de la ‘Misa Ave Regina...’Offertorium: Assumpta est MariaNigra sum, sed formosa, de Beata VirgineSanctus, de la ‘Misa Ave Regina...’Sancta Maria, succurre miseris, in S. Mariae ad NivesAgnus Dei, de la ‘Misa Ave Regina....’Communio: Optimam partem elegitAntiphona: Ave Maria, gratia plena
(concierto inauguración Congreso Internacional Tomás Luis de Victoria)
(en colaboración con la Fundación Gustavo Torner)
LA COLOMBINA
LEÓNAUDITORIO CIUDAD DE LEÓN
MARTES 08/11/11 20:30h
T. L. de Victoria: Misa de Todos los Santos (O Quam Gloriosum) (1583)
Reconstrucción litúrgica de una misa para la festividad de Todos los Santos, coincidiendo con la proximidad al 1 de noviembre. El programa cuenta con canto llano y la misa O quam gloriosum de Victoria, editada en 1583 y basada en el motete del mismo nombre, primera obra publicada por él. Misa a cuatro voces que refl eja el clásico estilo del polifonista, en sus años más fructíferos en la Ciudad Eterna en plena Contrarreforma. A la Cantoría Hispánica del joven Hernández Pastor se une aquí un coro de canto gregoriano puesto en las manos de uno de los más respetados y veteranos musicólogos españoles, Ismael Fernández de la Cuesta.
JOSÉ HERNÁNDEZ PASTOR ISMAEL FERNÁNDEZ DE LA CUESTA, directores
ESPACIO TORNER
Antigua Iglesia de San PabloSÁBADO 29/10/11 19:30h
CUENCA
CANTORÍA HISPÁNICACORO DE CANTO GREGORIANO
-
26VICTORIA 400
27VICTORIA 400
Victoria y Falla, interpretaciones expresivas
Manuel de Falla (1876-1946), discípulo del editor de la obra de Victoria, Felipe Pedrell, y él mismo hombre de profunda religiosidad, sintió una especial atracción por la música del abulense, hasta tal punto que en sus últimas décadas, tanto en España como en Argentina, adaptó algunas de sus obras para dirigirlas él mismo, con un estilo “expresivo” bien distinto de nuestras modernas interpretaciones con criterios históricos, pero con una emoción intemporal. La reconocida meticulosidad en su quehacer musical le impulsó con toda seguridad a realizar indicaciones expresivas de obras de diversos autores renacentistas españoles, incluidas también en este programa. A excepción del “ Ave María” de Victoria y el “O Pierulin” (del “L’Amfi parnasso”) de Vecchi, este último dedicado a la Capilla Clásica Polifónica de Mallorca, dirigida por J.M. Thomas, las “interpretaciones” de dichas obras con anotaciones expresivas en las partituras fueron realizadas con la intención de ser presentadas, bajo su dirección, acompañando otras obras en sendos conciertos: el primero de ellos el 11 de noviembre de 1939, en Buenos Aires, organizado por la Institución Cultural Española de Buenos Aires, y el segundo, como conmemoración del IV Centenario del nacimiento de Tomás Luis de Victoria, también previsto en Buenos Aires pero del cual no nos han llegado noticias de su celebración. Para completar de modo homogéneo el programa se presenta íntegra la misa “Vidi Speciosam” de Victoria con obras de Escobar y Vecchi. No podía faltar en el homenaje a Victoria el Coro Nacional de España que, en el cuadragésimo aniversario de su fundación y recién asumida su dirección por un especialista en la música antigua como Joan Cabero, podrá mostrar aquí su bien acreditada versatilidad.
M. de Falla / T. L. de VictoriaAve María, coro a 4 voces mixtas, (1932)O magnum mysterium (In circuncisione domini), coro a 4 voces mixtas, (1940-1942)
Tenebrae facta sunt (Responsorium V), coro a 4 voces mixtas, (1940-42)Miserere mei Deus, Salmo 50, dos coros a 4 voces mixtas (1940-42)In Festo Sancti Jacobi, coro a 5 voces mixtas (1940-42)
T. L. de VictoriaKyrie de la Misa Vidi Speciosam
M. de Falla / T. L. de VictoriaGloria de la Misa Vidi Speciosam (1940-42)
T. L. de VictoriaCredo de la Misa Vidi SpeciosamSanctus de la Misa Vidi Speciosam
M. de Falla / T. L. de VictoriaBenedictus de la Misa Vidi Speciosam (1940-42)
T. L. de VictoriaAgnus Dei de la Misa Vidi Speciosam
M. de Falla/Cristóbal de Morales (1500-1553)Emendemus in melius (1939)
M. de Falla/ Juan del Encina (1468-1529)“Qué es de ti desconsolado”, Romance de Granada (1939)
M. de Falla/ J. D. EncinaTan buen ganadico (1939)
M. de Falla/ Pedro de Escobar (c. 1465-1535)¡Ora, sus! (1939)
M. de Falla/Francisco Guerrero (1528-1599)Prado verde y florido, Madrigal (1939)
M. de Falla/Orazio Vecchi (1550-1605)“O Pierulin dou´estu?”, primer madrigal de la Comedia Harmonica, L’Amfiparnasso (1934)
O. VecchiAl bel tuoi capella, MadrigalTiridola, non dormire, serenata a 6
JOAN CABERO, director
MADRIDAUDITORIO NACIONAL DE MÚSICA
Sala de CámaraJUEVES 10/11/11 19:30h
CORO NACIONAL DE ESPAÑA FALLA III
© J
osé
Mar
ía P
érez
Pra
dera
-
28VICTORIA 400
29VICTORIA 400
T. L. de Victoria: Misa Pro Victoria (1600)
La misa Pro Victoria es considerada la obra más mundana de un compositor que solamente escribió música religiosa. Está basada en la chanson francesa La Guerre de Clément Janequin, por lo que pertenece al género de las misas de batalla. Es la única obra de Victoria a nueve voces y tanto el estilo de la obra, como su edición en 1600 y los testimonios del propio autor, sugieren una interpretación vocal acompañada de órgano y de instrumentos tocados por ministriles. El concierto ofrece una reconstrucción litúrgica de la misa, con las partes del propio en canto llano, y otras obras para la entrada, salida o elevación. Schola Antiqua, el extraordinario conjunto de Juan Carlos Asensio, se asocia aquí con un grupo no demasiado veterano, pero que se ha mostrado ya como el más prestigioso y refi nado en su especialidad. Ministriles de Marsias ha asumido en efecto la interpretación del repertorio que los conjuntos de ministriles tenían a su cargo en los templos españoles del Renacimiento con una pasión y una profundidad arrolladoras.
Proprium Misae: Canto llano hispano del s. XVI (Cantorales del Real Monasterio de El Escorial)
Ordinarium Misae: Tomás Luis de Victoria Misa Pro Victoria a 9. y órgano en dos coros(Misae, Magnifi cat, Motecta, Psalmi et alia… Madrid, Typographia Regia, 1600)
Procesión de Entrada de Ministriles, Coro y Canto llano
Ensalada (Sebastián Aguilera de Heredia, 1561-1627)
Introito: Salve sancta parens (canto llano) Kyrie eleison (Misa Pro Victoria)Gloria in excelsis Deo (Misa pro Victoria)Epístola (canto llano)Gradual: Benedicta et venerabilis (canto llano)
Motete: Quae est ista a 6. (T. L. de Victoria)Alleluia: Post partum Virgo (canto llano)Credo in unum Deum (Misa pro Victoria)Ofertorio: Ave Maria (canto llano)Prefacio (canto llano) + Sanctus (Misa pro Victoria)
Elevación: Vadam et circuibo civitatem (Tomaso Ludovico de Vittoria, glosado por
G. Battista Bovicelli, Milán, 1594)
Agnus Dei (Misa Pro Victoria)Comunión: Beata viscera (canto llano) Ave María a 8 (T. L. de Victoria)Tiento sobre la batalla de Morales (Correa de Arauxo, 1584-1654)
Te Deum laudamus a 4 (Tomás Luis de Victoria)Procesión de Salida de Ministriles, Coro y Canto llano
PACO RUBIO JUAN CARLOS ASENSIO,
directores
MINISTRILES DE MARSIAS
SCHOLA ANTIQUA
LEÓN / SAN SEBASTIÁN / MADRIDAUDITORIO CIUDAD DE LEÓN VIERNES 18/11/11 20:30h
TEATRO VICTORIA EUGENIA* LUNES 21/11/11 20:00h
AUDITORIO NACIONAL DE MÚSICA Sala de Cámara
MARTES 22/11/11 19:30h
T. L. de Victoria, entre Roma y Madrid
Victoria fue el primer gran polifonista que profesionalmente fue organista. Sin embargo, no se conoce ni hay referencia a ninguna obra compuesta por él para el órgano. Algunas de sus obras vocales fueron transcritas en notación para órgano y así se difundieron por el centro y norte de Europa. El programa se completa con un panorama de la música para órgano italiana y española de autores próximos a Victoria. Jerezano de nacimiento, pero residente en Sevilla, Andrés Cea es no sólo uno de nuestros más internacionales organistas, sino también uno de los que mejor conoce el patrimonio instrumental español y el repertorio para él concebido.
(concierto clausura Congreso Internacional Tomás Luis de Victoria)
* en coproducción con Cultura Musical y Donostia Kultura
T. L. de Victoria Vidi speciosam ascendentem (BSB Mus.ms.263)
Paolo Quaglatti (ca. 1555-1628)Ricercata XV Ricercata XII
Girolamo Frescobaldi (1583-1643)Capriccio sopra La Sol Fa Re Mi
Giovanni Pierluigi da Palestrina (1525-1594)Ricercata del quarto tono Ricercar (Thesaurum absconditum) Ricercata del quinto tono
Antonio Cifra (1584-1629)Canzon quinta
T. L. de VictoriaArdens est cor meum (Tablatura de Peplin)
Antonio de Cabezón (1510-1566)Tiento de segundo tonoAncor che col partire (Rore)Tiento de quinto tono
Hernando de Cabezón (1543-1603)Dulce memoria (Sandrin)
Sebastián Aguilera de Heredia (1565-1627)Ensalada
LEÓNIGLESIA SANTA MARINA LA REAL DE LEÓN
VIERNES 11/11/11 21:00h
ANDRÉS CEA, órgano
-
30VICTORIA 400
31VICTORIA 400
T. L. de Victoria: Canticum Nativitatis Domini
Victoria cultivó todos los géneros y las temáticas religiosas. Aunque modernamente se haya valorado sobre todo su música de difuntos o para la Semana Santa, otras temáticas también gozaron de aceptación y así el rey Joao IV de Portugal decía que “todo lo alegre le sale bien, porque esto es conforme a su natural”. Por ello se ofrece en este programa toda una serie de motetes y antífonas relacionados con la concepción, el nacimiento y la epifanía de Cristo. Fundado en 1987 por Carles Magraner, la Capella de Ministrers es uno de los conjuntos más versátiles del actual panorama español de la música antigua: de la música del medievo a la del Clasicismo, el grupo ha destacado siempre por su capacidad para adaptarse a estilos y atmósferas expresivas diferentes. El Coro de la Generalitat Valenciana, convertido en uno de los más alabados de España, es asiduo colaborador.
Ave Maria - a 4O Regem caeliIn Festo Natalis Domini. Paribus vocibus – a 4Congratulamini mihiDe Beata Virgini – a 5Alma redemptoris mater - a 8Quam pulchri suntIn Conceptione Beatae Mariae - a 4Magi viderunt stellamIn Epiphania Domini – a 4Ne timeas MariaIn Annuntiatione Beatae Mariae – InstrumentalEcce Dominus VenietIn Adventu Domini - a 5Quem vidistis, pastores?In festo Nativitatis Domini - a 6Hostis Herodes impieDe Epiphania - a 4O magnum mysteriumIn Die Circumcisionis Domini – A 4Gaude Maria VirgoDe Beata Virgine – a 5Ave Maria - a 8
(en coproducción con el Festival de
Música Antigua de Úbeda y Baeza)
CAPELLA DE MINISTRERS CORO DE LA GENERALITAT
VALENCIANA
ÚBEDAIGLESIA DE SANTA MARÍA
DE LOS REALES ALCÁZARESSÁBADO 03/12/11 20:30h
T. L. de Victoria: Officium Defunctorum (1605)
Como capellán que fue de la emperatriz María de Austria, Victoria escribió esta monumental obra a seis voces para las exequias madrileñas de su señora, muerta en las Descalzas Reales en 1603. Dos años después editó la obra en lujoso libro en partitura que servirá para hacer una interpretación lo más aproximada a las prácticas de la época por la disposición de los cantores en torno a un facistol y la alternancia con un grupo de cantores especializados en el canto llano.El musicólogo australiano Michael Noone y su Ensemble Plus Ultra se han especializado en la música del Renacimiento español, sobre todo, en la de Victoria, a la que llevan años dedicando una importante colección discográfi ca, a menudo con la colaboración de Schola Antiqua en el repertorio del canto llano.
Introitus: Requiem aeternam Kyrie Oratio Epistola Graduale: Requiem aeternam Tractus: absolve, Domine Sequentia: Dies irae Evangelium Offertorium: Domine Jesu Christe Prefatio Sanctus Benedictus Pater noster Agnus Dei Communio: Lux aeterna Postcommunio Motectum: Versa est in luctum Absolutio: Libera me, Domine
MICHAEL NOONE JUAN CARLOS ASENSIO, directores
LEÓN / MADRID AUDITORIO CIUDAD DE LEÓN MIÉRCOLES 30/11/11 20:30h AUDITORIO NAC. MÚSICA Sala de CámaraJUEVES 01/12/11 19:30h
ENSEMBLE PLUS ULTRA SCHOLA ANTIQUA CARLES MAGRANER FRANCESC PERALES, directores
-
32VICTORIA 400
33VICTORIA 400
LEÓNAUDITORIO CIUDAD DE LEÓN
VERNES 16/12/11 20:30h
Ave Maria - a 4 O Regem caeli, In Festo Natalis Domini. Paribus vocibus - a 4 Congratulamini mihi, De Beata Virgini - a 5 Alma redemptoris mater - a 8 Quam pulchri sunt, In Conceptione Beatae Mariae - a 4 Magi viderunt stellam, In Epiphania Domini - a 4Ne timeas Maria, In Annuntiatione Beatae Mariae – InstrumentalEcce Dominus Veniet, In Adventu Domini - a 5 Quem vidistis, pastores? In festo Nativitatis Domini - a 6Hostis Herodes impie, De Epiphania - a 4 O magnum mysterium, In Die Circumcisionis Domini - a 4 Gaude Maria Virgo, De Beata Virgine - a 5Ave Maria - a 8
T. L. de Victoria: Canticum Nativitatis Domini
Victoria cultivó todos los géneros y las temáticas religiosas. Aunque modernamente se haya valorado sobre todo su música de difuntos o para la Semana Santa, otras temáticas también gozaron de aceptación y así el rey Joao IV de Portugal decía que “todo lo alegre le sale bien, porque esto es conforme a su natural”. Por ello se ofrece en este programa toda una serie de motetes y antífonas relacionados con la concepción, el nacimiento y la epifanía de Cristo.
T. L. de Victoria: Magnificat Proclama mi alma (1581)
Con casi cuarenta obras dedicadas a la Virgen, la temática mariana se convierte en una de las más cultivadas por Victoria a lo largo de toda su vida, con libros dedicados exclusivamente a su culto, entre ellos uno de magnifi cats, Cantica Beatae Virginis, publicado en Roma en 1581. Pero además del cántico mariano por excelencia, himnos, motetes y misas para las fi estas de la Virgen constituyen el conjunto más representativo de los distintos géneros y las distintas etapas del compositor. La pasión de Michael Noone por la música del Renacimiento
español lo trajo hasta nuestro país, donde se ha convertido en un reputado especialista. Para interpretar esta música, que estudió en profundidad en El Escorial o Toledo, Noone fundó en 2001 el Ensemble Plus Ultra, con el que en los últimos años ha profundizado especialmente en la obra de Victoria.
(en coproducción con el Festival de Música Antigua de Úbeda y Beaza)
Ave maris stella - a 4 Gaude Maria Virgo -a 5 Magnificat quarti toni -a 4 Ne timeas Maria -a 4 Ave Regina -a 8 Magnificat Septimi toni -a 5 Misa Ave Regina -a 8 Nigra sum sed formosa -a 6 Regina caeli laetare -a 8
MICHAEL NOONE, director
ÚBEDASACRA CAPILLA DE EL SALVADOR
LUNES 05/12/11 20:30h
ENSEMBLE PLUS ULTRA
CAPELLA DE MINISTRERS CORO DE LA GENERALITAT
VALENCIANACARLES MAGRANER FRANCESC PERALES, directores
-
34VICTORIA 400
35VICTORIA 400
(en coproducción con el Festival Internacional de
Música Pórtico de Zamora)
T. L. de Victoria: Misa Salve Regina (1592)
La misa Salve Regina es la primera misa policoral que publicó Victoria, en 1592, en un libro de misas breves de punto por letra, según declaró el propio autor. Se basa en la antífona mariana que había publicado dos décadas antes para cantarse en la hora de completas en el tiempo litúrgico posterior a la fi esta de la Trinidad. Se completa el programa con otras obras marianas de Victoria y estrenos en tiempos modernos de dos maestros activos en la catedral de Zamora en tiempos de T.L. de Victoria, Andrés de Villalar (ca.1530-1593) y Rodrigo Ordóñez (ca. 1530-ca.1591). Una vez más, La Grande Chapelle hará honor a su prestigio combinando la música de Victoria con la de compositores españoles poco conocidos, continuando así con una tarea de décadas que en los últimos años se está viendo especialmente refl ejada en el mundo de la discografía.
Antífona Salve Regina - a 8Misa Salve Regina: Kyrie - a 8 Misa Salve Regina: Gloria - a 8Misa Salve Regina: Credo - a 8 [Ofertorio] Antífona Sancta Maria - a 4 Misa Salve Regina: Sanctus - a 8 Misa Salve Regina: Agnus - a 8Motete Gaude Maria Virgo - a 5 Motete Senex puerum portabat - a 4 Antífona Alma Redemptoris Mater - a 5 Antífona Ave Maria - a 8
Andrés de Villalar (ca. 1530-1593)Regina coeli, - a 4 *Ave maris stella (Sumens illud ave), - a 4*
Rodrigo Ordóñez (ca. 1530-ca.1591)Obra estreno*
Antífona Regina coeli laetare - a 8 Salmo Nisi Dominus - a 8 Cántico Magnificat primi toni - a 8
ALBERT RECASENS, director
LA GRANDE CHAPELLE
ZAMORAIGLESIA DE SAN CIPRIANO
VIERNES 23/03/12 20:30h
T. L. de Victoria: Et Jesum (1538-1611)
La obra de Victoria, como la de muchos polifonistas, fue difundida en su propia época en adaptaciones instrumentales, bien para instrumento solo, bien para una voz e instrumento. El laúd y la vihuela fueron los instrumentos preferidos; pero mientras que ningún vihuelista español adaptó obras de Victoria, sí lo hicieron laudistas holandeses o ingleses. El resultado es la música de Victoria, pero con una sonoridad muy diferente. Dos de los más prestigiosos solistas españoles, el contratenor vitoriano Carlos Mena y el laudista sevillano Juan Carlos Rivera, hicieron una selección de estas obras, añadieron otras en arreglos propios, las grabaron hace años para un disco impactante y hoy las retoman en este recital.
T. L. de Victoria / AnónimoAlma redemptoris Mater (British Library. Lond., 1611)
Pedro Escobar (c. 1465–1535) /Alonso Mudarra (c.1510-1580)
Clamabat autem mulier (Tres libros de música en cifra para vihuela. Sevilla, 1546)
T.L. de Victoria /AnónimoSenex puerum portabat (British Library. Lond., 1611)
T.L. de Victoria / J.C.RiveraIste Sanctus (Roma, 1585)
T.L. de Victoria / A. Denss ( 1584-1603)Domine non sum dignus (Florilegium. Colonia, 1594)
A. de MudarraTriste estava el rey David (Tres libros de música en cifra para vihuela. Sevilla, 1546)
Enriquez de Valderrabano (1500-1557)Fantasia sobre un pleni de contrapunto (Silva de sirenas. Valladolid, 1547)
T.L. de Victoria /AnónimoEt Jesum (British Library. Londres, 1611)
Cristóbal de Morales (1500-1553) / Manuel de Fuenllana (1500-1579)
Benedictus de la Misa Mille regretz (Orphenica Lyira. Sevilla, 1554)
Josquin Desprez (c. 1450-1521) /Luis de Narváez (c. 1500-1560)
Mille regretz (Los seys libros del Delphin de música de cifra para tañer vihuela. Valladolid, 1538)
C. de Morales / M. de FuenllanaAgnus Dei de la Misa Mille regretz (Orphenica Lyra. Sevilla, 1554)
A. MudarraA la muerte de la serenísima Princesa Doña Maria (Tres libros de música en cifra para vihuela. Sevilla, 1546)
T.L. de Victoria /J.C. RiveraO Magnum Mysterium (Venecia, 1572)
T.L. de Victoria / AnónimoNe timeas Maria (British Library. Londres, 1611)
T.L. de Victoria / J.C. RiveraCrucifixus de la misa “Quam pulchri sunt” (Roma, 1583)
T.L. de Victoria / AnónimoSalve Regina (British Library. Londres, 1611)
MADRIDAUDITORIO NACIONAL DE MÚSICA
Sala de CámaraMARTES 21/02/12 19:30h
CARLOS MENA, contratenor JUAN CARLOS RIVERA, laúd y vihuela
© Susana Vera
* Recuperación histórica, estreno en tiempos modernos
-
36VICTORIA 400
37VICTORIA 400
MADRID
MÚSICA FICTA
AUDITORIO NACIONAL DE MÚSICA
Sala de CámaraMARTES 03/04/12 19:30h
RAÚL MALLAVIBARRENA, director
JUEVES SANTO1. Amicus meus2. Judas mercator pessimus3. Unus ex discipulis meis4. Eram quasi agnus5. Una hora6. Seniores populi
VIERNES SANTO7. Tamquam ad latronem8. Tenebrae factae sunt9. Animam meam dilectam10. Tradiderunt me11. Jesum tradidit impius12. Caligaverunt oculi mei
SÁBADO SANTO13. Recessit pastor noster14. O vos omnes15. Ecce quomodo moritur16. Astiterunt reges17. Aestimatus sum18. Sepulto Domino
T. L. de Victoria: Responsorios de Tinieblas
Para Samuel Rubio el conjunto de los dieciocho responsorios para los maitines de Jueves, Viernes y Sábado santos constituyen “la piedra más preciosa y de mayor valor” y “el cuadro que se destaca a distancia por su acusado relieve e intenso colorido” dentro del retablo que es el Officium Hebdomadae Sanctae publicado en 1585. Son obras breves, pero de la mayor intensidad al expresar las dramáticas palabras que resumen la pasión, muerte y sepultura de Cristo. Música Ficta y Raúl Mallavibarrena han entendido estas piezas como auténticos dramas de carácter casi teatral y con ellas han triunfado en el disco y en los más diversos escenarios.
Memento Mori
La música de difuntos de Cristóbal de Morales gozó de tanto éxito que continuó cantándose a lo largo de todo el siglo XVI y fue modelo para otros compositores que abordaron el mismo género. Sonó en los funerales de Carlos V y de Felipe II, y en algunas catedrales sirvió como música para las misas de réquiem hasta el siglo XVIII. En su larga carrera, cercana a cumplir las tres décadas, Gabrieli Consort se ha movido con absoluta propiedad en un repertorio amplísimo, que incluye la mejor música del Renacimiento español, como confi rman sus grabaciones dedicadas a Victoria, Morales y otros compositores españoles de su tiempo.
Cristóbal de Morales (c. 1500-1553)Réquiem (1544)
Officium defunctorum: InvitatoriumAntífona “Circumdederunt me”Salmo 94: “Venite, Exultemus Domino”Missa pro Defunctis (1544) Introitus: “Requiem aeternam” Kyrie Oratio – Dominus vobiscum Epistola Graduale: “Requiem aeternam” Tractus: “Absolve, Domine” Sequentia: “Dies irae” Evangelium Offertorium: “Domine Jesu Christe” Prefatio Sanctus Benedictus Pater noster Agnus Dei Communio: “Lux aeterna” Postcommunio
(en coproducción con el Festival Internacional de Música Pórtico de Zamora)
PAUL MCCREESH, director
IGLESIA DE SAN CIPRIANO, ZAMORA
SÁBADO 24/03/12 20:30hAUDITORIO NAC. MÚSICA Sala de CámaraDOMINGO 25/03/12 19:30h
ZAMORA / MADRID
GABRIELI CONSORT
-
38VICTORIA 400
39VICTORIA 400
LEÓN
La música profana en tiempos de Victoria
Al contrario que muchos de sus contemporáneos, como Palestrina, Lasso o Guerrero, Victoria nunca puso música a un texto profano. Pero su relación musical con el mundo del madrigal italiano, en su
momento de mayor esplendor, es evidente. Entre todos los madrigalistas brillaba un joven compositor que llevaría el género a su culminación y daría un giro radical a la historia de la música: Claudio Monteverdi. Les Arts Florissants, el mítico grupo que fundara William Christie hace más de tres décadas, llega dirigido por uno de los tenores más prestigiosos de la música antigua, Paul Agnew, para poner al ciclo el contrapunto profano con uno de los compositores que, en los inicios del grupo, hicieron su fama y su prestigio internacionales.
C. MonteverdiTercer libro de madrigales (1592)
PAUL AGNEW, director
AUDITORIO NACIONAL DE MÚSICA
Sala de CámaraMIÉRCOLES 16/05/12 19:30h
MADRID
LES ARTS FLORISSANTS
CONGRESO INTERNACIONAL «TOMÁS LUIS DE VICTORIA»
IV Centenario de la muerte de Tomás Luis de Victoria
León, Hostal Parador de San Marcos del 8 al 12 de Noviembre de 2011
Para conmemorar el IV Centenario de la muerte de Victoria, el Centro Nacional de Difusión Musical, Acción Cultural Española, el Instituto Complutense de Ciencias Musicales y la Universidad Complutense han organizado el Congreso Internacional “Tomás Luis de Victoria” con el fi n de que los principales especialistas en el compositor presenten sus últimas investigaciones, abriéndose también a la presentación de comunicaciones libres en torno a la vida y obra de Victoria y la música de su tiempo.
MARTES 08/11/11
10:00-11:00 Recepción y acreditación11:00-11:30 Presentaciones institucionales11:30-12:30 Ponencia inauguralAlfonso de Vicente (Conservatorio Profesional de Música Amaniel de Madrid, España): Victoria, anteayer mismo. Las aproximaciones de Higinio Anglés y Samuel Rubio.12:30-13:30 Vino español
16:30-17:15Juan Ruiz Jiménez (IES Granada, España): Creación del canon de polifonía sacra en las instituciones religiosas de la corona de Castilla, 1550-162517:15-18:00Soterraña Aguirre (Universidad de Valladolid, España): Entre Roma y España (1583-1586): textos y contextos de Tomás Luis de Victoria18:00-18:30 Debate y descanso18:30-19:30 Comunicaciones libres 1ª sesión
-
40VICTORIA 400
41VICTORIA 400
LEÓN
MIÉRCOLES 09/11/11
Interpretando la música de Tomás Luis de Victoria
9:30-10:15Andrés Cea Galán (Conservatorio Superior de Música de Sevilla, España): Cantar Victoria al órgano: documentos, música y praxis
10:15-11:00Todd Borgerding (Colby College, Maine, EE.UU.): Victoria and improvisation11:00-11:45Juan Carlos Asensio (Escuela Superior de Música de Cataluña, Barcelona, España): Liturgia y canto llano en la obra de Tomás Luis de Victoria11:45-12:15 Café
12:15-14:15Mesa redonda: Andrés Cea Galán, Todd Borgerding, Juan Carlos Asensio, Alfonso de Vicente, Soterraña AguirreModerador: Michael Noone
16:30-17:15Noel O’Regan (University of Edinburgh, Escocia, Reino Unido): “How can we sing the Lord’s song in a strange land?” Victoria’s psalm settings composed for Rome17:15-18:00T. Frank Kennedy (Boston College, Massachusetts, EE.UU): Jesuits and Music during the time of Victoria18:00-18:30 Debate y descanso18:30-19:30 Comunicaciones libres 2ª sesión
JUEVES 10/11/11
Aproximaciones analíticas a la obra de Tomás Luis de Victoria
9:30-10:15Stephen Rice (University of Southampton, Inglaterra): Aspects of Dissonance Treatment in Victoria’s Five-Part Sacred Music10:15-11:00Gerardo Arriaga (Universidad Complutense de Madrid, España): Notas sobre modalidad en la música de Victoria y sus relaciones con la modalidad contemporánea de los instrumentos de cuerda pulsada y mástil11:00-11:45Miguel A. Roig-Francolí (University of Cincinnati, Ohio, EE.UU.): Estructuras tonales en los motetes, Magnificats y salmos de Tomás Luis de Victoria: apuntes sobre la madurez del sistema modal polifónico del siglo XVI11:45-12:15 Café12:15-14:15Mesa redonda: Noel O’Regan, T. Frank Kennedy, Stephen Rice, Gerardo Arriaga, Miguel A. Roig-FrancolíModerador: Manuel del Sol
16:30-17:15John Griffi ths (University of Melbourne, Australia): La proporcionalidad arquitectónica en el espacio musical en la obra de Victoria y sus contemporáneos17:15-18:00Christiane Wiesenfeldt (Universität Münster, Alemania): «Homine hispano» or «Uomo universale»? Victoria’s Mass Books and the Case of Artistic Identity in Late 16th Century18:00-18:30 Debate y descanso18:30-19:30 Comunicaciones libres 3ª sesión
-
42VICTORIA 400
43VICTORIA 400
LEÓN
VIERNES 11/11/11
Fuentes y difusión de las obras de Tomás Luis de Victoria en su tiempo
9:30-10:15Iain Fenlon (King’s College, Cambridge, Inglaterra): From Print to Public: the production and dissemination of Victoria’s Music10:15-11:00Michael Noone (Boston College, Massachusetts, EE.UU.): Victoria en la catedral de Toledo: fuentes, documentación, inventarios11:00-11:45Martin Ham (University of Surrey, Guildford, Inglaterra): Victoria as self-editor: changing texts and their implications11:45-12:15 Café12:15-14:15Mesa redonda: John Griffi ths, Christiane Wiesenfeldt, Iain Fenlon, Michael Noone, Martin HamModerador: Juan Ruiz Jiménez
16:30-17:15Owen Rees (Queen’s College, Oxford, Inglaterra): Victoria’s Officium Defunctorum (1605) in context17:15-18:00Manuel del Sol (Universidad Complutense de Madrid, España): Lamentaciones en la época de Tomás Luis de Victoria18:00-18:30 Debate y descanso18:30-19:30 Comunicaciones libres 4ª sesión
SÁBADO 12/11/11
Recepción de la obra de Tomás Luis de Victoria en nuestro tiempo
9:30-10:15Tess Knighton (Institución Milá i Fontanals, Barcelona, España): La música de Victoria y la tradición coral inglesa.10.15-11.00Cristina Urchueguía (Universität Bern, Suiza): Victoria en el Cecilianismo alemán11.00-11.45Nancho Álvarez (Universidad de Málaga, España): tomasluisdevictoria.org11.45-12.15 Café12.15-14.15Mesa redonda: Owen Rees, Manuel del Sol, Tess Knighton, Cristina Urchueguía, Nancho ÁlvarezModerador: John Griffi ths 16.30-17.00Elena Torres (Universidad Complutense de Madrid, España): Tomás Luis de Victoria reinventado por Manuel de Falla: homenajes, recreaciones y versiones expresivas17.00-17.30Javier Suárez-Pajares (Universidad Complutense de Madrid, España): Victoriana de Pablo Sorozábal17.30-18.00Germán Gan Quesada (Universidad Autónoma de Barcelona, España): Victoria, notre contemporain? Tomás Luis de Victoria en la creación musical española actual18.00-19.30 Coloquio y clausura
CURSO DE INTERPRETACIÓN POLIFÓNICA
28 y 29 de noviembre de 2011
Michael Noone
Curso de interpretación de obras de Tomás Luis de Victoria y polifonía de la época. Curso destinado a estudiantes de música, docentes y profesionales.Plazo de inscripción: del 1 de octubre al 28 de noviembre de 2011
Coproducen:
-
AUDITORIO NACIONAL DE MÚSICA Sala Sinfónica
Ópera +
1. ENSEMBLE MATHEUS. Orlando Furioso
2. CAPELLA REIAL DE CATALUNYA. La dinastía Borgia
3. EL CONCIERTO ESPAÑOL. Ifigenia en Tracia
4. IL COMPLESSO BAROCCO. Ariodante
5. GABRIELI CONSORT & PLAYERS. La reina de las hadas
UNIVERSO BARROCO
-
46UNIVERSO BARROCO
47UNIVERSO BARROCO
Decir ‘barroco’ es decir ‘teatro’. Así que, como no podía ser de otro modo, un ciclo que lleva por título genérico Universo Barroco está marcado por lo teatral. Lo teatral desde el punto de vista más restrictivo, que representan los espectáculos operísticos, pero también en un sentido laxo, por la naturaleza dramática (o narrativa) de algunos programas incluidos y por la misma voluntad de contraste entre contrarios que une cada cita individual en un armazón común.La gran ópera italiana estará representada por dos de las más importantes fi guras de la primera mitad del XVIII, Vivaldi y Haendel. Si el sajón es hace tiempo un puntal básico de las programaciones de los grandes teatros de ópera, y Ariodante, uno de sus títulos más atractivos, el veneciano se ha benefi ciado en los últimos años del rescate de su producción lírica: Orlando furioso, basado en el mismo sujeto literario que la obra haendeliana, empieza a ser bien conocido. Pero también hay que colocar del lado de la ópera italiana el primer acto de Amor aumenta el valor, la participación de José de Nebra en una obra colectiva estrenada con motivo de las bodas en Lisboa del futuro Fernando VI con la infanta portuguesa María Bárbara de Braganza. Nebra dobla su presencia con una zarzuela,
Ifigenia en Tracia, y un género de teatro musical típico de la Inglaterra de la segunda mitad del XVII, la semiópera, se integra en la programación en su forma más refi nada, de la mano del gran Henry Purcell.La Historia de la Navidad de Heinrich Schütz o las cantatas y villancicos del madrileño José de Torres tienen desde luego componentes teatrales, y una narración de carácter dramático trama entre sí las piezas con las que Savall ha construido su programa en torno a la familia Borgia. El ciclo ofrece también un experimento original, que llegará recién estrenado del Festival de Granada: es el trabajo que Fahmi Alqhai y el cantaor Arcángel han preparado buscando raíces comunes entre ritmos barrocos y palos fl amencos. Los programas puramente instrumentales no escapan tampoco de la dialéctica teatral: se contrastan en ellos los estilos nacionales, músicas del norte y del sur de Europa, el repertorio de conjunto, recién creado, del siglo XVII y su forma ya evolucionada en el XVIII, que culmina con el Clasicismo de Haydn, Boccherini y Brunetti. Realidad y fi cción. Este Universo Barroco se sustenta en realidad en un juego de espejos y de disfraces donde, como en el mejor teatro, no todo es siempre lo que aparenta.
-
48UNIVERSO BARROCO
MADRID
49UNIVERSO BARROCO
JORDI SAVALL, directorMONTSERRAT FIGUERAS,
canto y cítaraJEAN-CHRISTOPHE SPINOSI, director
La dinastia Borgia (ca. 1238-1509) Iglesia y Poder en el RenacimientoLos caminos hacia el poder: orígenes y expansión de una dinastía
El último gran proyecto histórico-musical de Jordi Savall está dedicado a los Borgia, la polémica familia valenciana que dio al mundo papas de dudosa moral, briosos militares, altivos déspotas y santos. En su formato libro-disco, el trabajo ha recibido multitud de premios, entre los que el Icma de Cannes y el Grammy son sólo los dos más populares. Con la Capella Reial de Catalunya, Hespèrion XXI y su estilo riguroso, exuberante, audaz y vitalista, Savall presenta con Dinastía Borgia un apasionante paseo por varios siglos de la más refi nada creación musical vinculada a los reinos de la Corona de Aragón.
CAPELLA REIAL DE CATALUNYA
HESPÈRION XXI
MADRIDAUDITORIO NACIONAL DE MÚSICA
Sala SinfónicaJUEVES 17/11/11 19:30h
Antonio Vivaldi (1678 – 1741)Orlando Furioso, ópera en tres actos con libreto de Grazio Braccioli (1727)
En los últimos años, la fi gura del veneciano Antonio Vivaldi, ligada durante décadas a la brillantez de sus conciertos instrumentales, se ha enriquecido con la progresiva recuperación de su impresionante legado lírico. De entre las decenas de óperas que han salido a la luz en este tiempo, Orlando furioso, estrenada en 1727 y basada en un episodio del celebérrimo poema caballeresco homónimo de Ludovico Ariosto, es de las más difundidas, entre otras cosas gracias a la tarea de Jean-Christophe Spinosi y su Ensemble Matheus, que la han paseado por media Europa con éxito siempre renovado.
AUDITORIO NACIONAL DE MÚSICA
Sala SinfónicaDOMINGO 30/10/11 18:00h
ENSEMBLE MATHEUS
Orlando: a determinarAlcina: Renata Pokupic, soprano Bradamante: Delphine Galou, contralto Medoro: Daniela Pini, mezzosoprano Astolfo: Ricardo Novaro, barítono Ruggiero: David DQ Lee, contratenor Angelica: Verónica Cangemi, soprano
-
50UNIVERSO BARROCO
MADRID
51UNIVERSO BARROCO
MADRID
Georg Friedrich Haendel (1685-1759): Ariodante, ópera en tres actos (1735)
Ariodante: Joyce DiDonato, mezzosoprano Ginevra: Karina Gauvin, soprano Polinesso: Marie-Nicole Lemieux, contralto Dalinda: Sabina Puértolas, soprano Rey de Escocia: Matthew Brook, bajo-barítono Lurcanio: Nicholas Phan, tenor Odoardo: Anicio Zorzi, tenor
En enero de 1735 el Teatro Covent Garden de Londres se abría por primera vez a la ópera con una de las creaciones más espectaculares de Haendel, Ariodante, convertida hoy en obra predilecta de miles de melómanos en todo el mundo. El veterano Alan Curtis, haendeliano de pro, la trae al frente de su Complesso Barocco y de un reparto de campanillas, que incluye a la mezzo estadounidense Joyce DiDonato, a las canadienses Karina Gauvin y Marie-Nicole Lemieux, cantantes versátiles que han destacado muy especialmente, aunque no sólo, en variados desempeños barrocos.
IL COMPLESSO BAROCCOALAN CURTIS, director
AUDITORIO NACIONAL DE MÚSICA
Sala SinfónicaDOMINGO 04/03/12 18:00h
José de Nebra (1702-1768): Ifigenia en Tracia, zarzuela en dos actos con libreto de Nicolás González Martínez (1747)
Ifi genia: Marta Almajano, sopranoOrestes: María Espada, sopranoDircea y Mochila: Raquel Andueza, sopranoPolidoro: Soledad Cardoso, sopranoCofi eta: Marta Infante, mezzosoprano
Para obsequio de la deydad, nunca es culto la crueldad, y Iphigenia en Tracia, ése es el título completo de la zarzuela que, con libreto de Nicolás González Martínez, estrenó José de Nebra en 1747, ya al servicio del recién entronizado Fernando VI. La partitura que, siguiendo la tradición del género, mezcla lo hablado con lo cantado, nace en realidad de una feliz conjunción de elementos autóctonos y foráneos. Emilio Moreno y El Concierto Español la han rescatado y grabado hace bien poco y vuelven ahora a ofrecerla con el soberbio elenco con el que fue registrada: Andueza, Espada, Almajano, Infante, Cardoso.
EMILIO MORENO, director
AUDITORIO NACIONAL DE MÚSICA
Sala SinfónicaLUNES 13/02/12 19:30h
EL CONCIERTO ESPAÑOL
-
52UNIVERSO BARROCO
MADRID
Henry Purcell (1659-1695): La reina de las hadas, semiópera en cuatro actos (1682)
Aunque stricto sensu, Henry Purcell compuso una sola ópera (la deliciosa Dido y Eneas), aquel que en su tiempo fuera saludado como el Orfeo británico es posiblemente el más grande compositor teatral nacido nunca en las islas. Se cuentan por decenas las aportaciones de Purcell a comedias y dramas de su época y son cuatro las semióperas –esa genuina combinación inglesa de teatro hablado y música–, en las que colaboró. La reina de las hadas, basada en Shakespeare, es acaso la más famosa de todas y Paul McCreesh, uno de los más brillantes conocedores y difusores de la música de su compatriota.
PAUL MCCREESH, director
AUDITORIO NACIONAL DE MÚSICA
Sala SinfónicaMIÉRCOLES 20/06/12 19:30h
GABRIELI CONSORT & PLAYERS
AUDITORIO NACIONAL DE MÚSICA Sala de Cámara
1. ACCADEMIA DEL PIACERE / ARCÁNGEL
2. LA PETITE BANDE
3. LOS MÚSICOS DE SU ALTEZA
4. IL GIARDINO ARMONICO
5. TREVOR PINNOCK
6. ORQUESTA BARROCA DE SEVILLA
7. EUROPA GALANTE
8. AL AYRE ESPAÑOL
UNIVERSO BARROCO
-
54UNIVERSO BARROCO
MADRID
55UNIVERSO BARROCO
MADRIDAUDITORIO NACIONAL DE MÚSICA
Sala de CámaraMARTES 20/12/11 19:30h
SIGISWALD KUIJKEN, director
LA PETITE BANDE
Heinrich Schütz: Historia de la Navidad
Fundada a principios de los 70 por Gustav Leonhardt y puesta casi enseguida en las manos de uno de los pioneros del violín barroco, el belga Sigiswald Kuijken, La Petite Bande es hoy ya un conjunto absolutamente mítico, que lleva casi cuarenta años moviéndose con solvente versatilidad por un amplísimo repertorio que ha incluido las grandes obras corales del repertorio barroco, como la bellísima Historia de la Navidad de Heinrich Schütz, nombre capital de la música alemana, en torno al que se confi gura un programa que incluye también obras instrumentales de sus contemporáneos Becker y Förster.
Kaspar Förster (1616-1673)Sonata a 7 (c. 1652)
Heinrich Schütz (1585-1672)Mi alma ensalza al Señor, SWV 494 (1671) En las montañas se ha escuchado un grito, SWV 39 (1648)
Dietrich Becker (1623-1679)Sonata a 5 (1668)
H. SchützHe aquí que el Ángel del Señor se apareció en sueños a José, SWV 403 (1650) Magnificat, SWV 468 (1664)
H. SchützHistoria del Nacimiento de Jesucristo, SWV 435 (1664)
Las idas y las vueltas: músicas mestizas
Al frente de su aclamada Accademia del Piacere, el formidable violagambista sevillano Fahmi Alqhai une sus esfuerzos al cantaor Arcángel para crear un espectáculo original y fascinante, cuyo objetivo último es la búsqueda de raíces comunes entre la música barroca y el complejo universo de lo jondo. Chaconas, guarachas, jácaras, canarios y otros modelos armónicos y rítmicos, nacidos en buena medida del fértil mestizaje generado en tierras americanas tras la conquista, se contrastarán así con tanguillos, alegrías, bulerías y fandangos en un rastreo por sus conexiones y sus desencuentros.
Las tierras & las raícesImprovisación sobre La Spagna TonáRomance del Rey MoroLas morillas de JaénMúsicas mestizasMarionasFandangosMilonga & La vidalita de Pepe MarchenaSiguiriyaLas danzasCanarios & Alegrías de CádizXácaras & BuleríasFolíasGuaracha & Guajira
AUDITORIO NACIONAL DE MÚSICA
Sala de CámaraMIÉRCOLES 19/10/11 19:30h
FAHMI ALQHAI, viola da gamba y dirección
ACCADEMIA DEL PIACERE ARCÁNGEL, cantaor
-
56UNIVERSO BARROCO
MADRID
57UNIVERSO BARROCO
MADRID
Chalumeaux
Puntal básico de la revolución historicista en Italia, Il Giardino Armonico lleva años asentado en España como conjunto residente del Centro Cultural Miguel Delibes de Valladolid. En este programa, el grupo que dirige Giovanni Antonini se centra en cuatro de los grandes maestros del tardobarroco, prestando especial atención a dos instrumentos no muy frecuentados en la música del período, el arpa y, sobre todo, el chalumeau, especie de híbrido entre la fl auta dulce y los modelos más antiguos de clarinete, de sonoridad muy sugerente.
Georg Philipp Telemann (1681-1767)Suite en la menor para flauta, cuerda y bajo continuo
J.S. BachPreludio y Fuga de la Suite BWV 997 para arpa y laúd
G. P. TelemannSonata en fa mayor para dos chalumeaux, violines y b.c.
G. P. TelemannConcierto en re menor para dos chalumeaux, cuerda y b.c.
G. F. Haendel (1685-1759)Concierto en si b mayor op.4 n.6 para arpa, dos flatas, cuerda y b.c.
Antonio VivaldiConcierto en do mayor RV 444 para flautino, cuerda y b.c.
GIOVANNI ANTONINI, fl autino, chalumeaux y dirección
IL GIARDINO ARMONICO
AUDITORIO NACIONAL DE MÚSICA
Sala de CámaraMIÉRCOLES 01/02/12 19:30h
José de NebraAmor aumenta el valor (1728), Dramma armónica en tres actos con libreto de José de Cañizares
Horacio: Olalla Alemán, sopranoClelia: María Eugenia Boix, sopranoPorsena: Marta Infante, mezzosopranoLibio: Agnieszka Grzywacz, sopranoPorcia: Soledad Cardoso, sopranoCalfurnia: Ana María Otxoa, sopranoMimo: Íñigo Casalí, tenor
Para una boda Real
Amor aumenta el valor fue el título de una ópera en tres actos estrenada en Lisboa en 1728 con motivo de la boda entre el futuro Fernando VI de España y María Bárbara de Braganza. Obra de colaboración, el primer acto llevaba la fi rma del aragonés José de Nebra, quien mostró su amplio conocimiento del estilo italiano, que fusionó con apreciable soltura con el español en una pieza repleta de bellísimas arias. Al frente de Los Músicos de Su Alteza, uno de nuestros más reputados conjuntos barrocos, Luis Antonio González la ofrecerá dentro de este ciclo después de haberla registrado con notable éxito para el sello francés Alpha.
AUDITORIO NACIONAL DE MÚSICA
Sala de CámaraJUEVES 19/01/12 19:30h
LUIS ANTONIO GONZÁLEZ, director
LOS MÚSICOS DE SU ALTEZA
-
58UNIVERSO BARROCO
MADRID
59UNIVERSO BARROCO
MADRID
Dos italianos en la corte
Pese al empuje de las nuevas generaciones, Christophe Coin sigue siendo el maestro indiscutible del violonchelo barroco. Su actividad como solista, director, profesor y como miembro del prestigioso Cuarteto Mosaïques lo han convertido además en un reconocido especialista de la música de la segunda mitad del XVIII, que es la que asumirá al frente, una vez más, de la Orquesta Barroca de Sevilla: música de Haydn (¡incluido su Concierto para violonchelo en do mayor!) y de dos maestros nacidos en Italia, pero absolutamente españolizados por su larga estancia en nuestro país: Caetano Brunetti y Luigi Boccherini.
Viajes a través de la música
Después de más de tres décadas dirigiendo a uno de los conjuntos barrocos más infl uyentes jamás creados, The English Concert, Trevor Pinnock decidió hace unos años volcarse en su carrera al teclado, y todos los afi cionados hemos ganado con ello a uno de los más refi nados clavecinistas de nuestros días. En este programa hace precisamente un soberbio ejercicio de variedad estilística al recorrer dos siglos de música europea entre los nombres más importantes de las tradiciones italiana, inglesa, alemana y española. De Cabezón a Scarlatti hay muchos mundos dentro de este mundo.
Franz Joseph Haydn (1732-1809)Obertura L`isole disabitata Hob. XVIII/9
Luigi Boccherini (1743-1805)Aria Accademica nº 2 “Se non ti moro allato”, para soprano y cuerda
Caetano Brunetti (1744-1798)Sinfonía nº 23 en fa mayor
F. J. HaydnConcierto para violonchelo en do mayor Hob VIIb/1
C. BrunettiAria: Involarmi il mio tesoro, para tiple y orquestaScena: Non so piu dovìo sia, para tiple y orquestaSinfonía nº 33 con Violoncello solo“El Maniático”
Antonio de Cabezón (1510 - 1566)Diferencias sobre el canto llano del Caballero (1578)
William Byrd (c. 1540 – 1623)The Bells (c. 1570-1590)
Thomas Tallis (1505-1585)O Ye Tender Babes (c. 1550-1570)
John Bull (c.1562 -1628)The King’s Hunt (c. 1600)
Girolamo Frescobaldi (1583-1643)Balletti 1 y 2 (1627)
Johann Sebastian BachSuite Francesa No.5 en sol mayor (c. 1725)
Georg Friedrich Haendel (1685-1759)Suite en re menor (1733)
Antonio Soler (1729–1783)Sonata (c. 1770)
Domenico Scarlatti (1685 -1757) Sonata en re mayor K 490 (c. 1740-1750)Sonata en re mayor K 491 (c. 1740-1750)Sonata en re mayor K 492 (c. 1740-1750)
AUDITORIO NACIONAL DE MÚSICA
Sala de CámaraVIERNES 30/03/12 19:30h
CHRISTOPHE COIN, violonchelo y dirección
AUDITORIO NACIONAL DE MÚSICA
Sala de CámaraLUNES 12/03/12 19:30h
ORQUESTA BARROCA
DE SEVILLATREVOR PINNOCK, clave
-
60UNIVERSO BARROCO
MADRID
61UNIVERSO BARROCO
MADRID
AL AYRE ESPAÑOL
AUDITORIO NACIONAL DE MÚSICA
Sala de CámaraVIERNES 25/05/12 19:30h
EDUARDO LÓPEZ BANZO, director
MARÍA ESPADA, sopranoCARLOS MENA, contratenor
J.S. Bach: Suite n.1 en do mayor BWV 1066Misa en sol menor BWV 235
José de Torres (c.1670-1738)Villancico al Santísimo: “Canten Afectos”Villancico de Misserere, a Jesús crucificado: “Al clamor”Villancico al Santísimo: “Perlas, luzes”Cantada al Nazimiento: “Más no puede ser” Despacio-rezitadoria-minué-graveVillancico al Santísimo: “Arpón qué gloria”
Canten Afectos
Al Ayre Español es uno de los más veteranos e internacionales conjuntos barrocos jamás creados en España. Más de veinte años lleva Eduardo López Banzo paseándolo por el mundo, si al principio muy centrado en repertorio hispánico, últimamente abierto a los grandes nombres del Barroco europeo. Este programa nace de una confrontación de ambos terrenos, pues a la obra inmortal de Bach se unen piezas paralitúrgicas (villancicos, cantadas) de José de Torres, maestro de la Capilla Real y uno de los principales responsables de la modernización de la música española a principios del XVIII.Apoteosi e Follia
Fabio Biondi y su conjunto Europa Galante formaron parte esencial de la avanzadilla de intérpretes italianos que a fi nales de los 80 renovaron radicalmente el panorama europeo de la música barroca. Convertido ya en un auténtico clásico de su instrumento, Biondi plantea ahora interesantes juegos de homenajes (el de Couperin a Corelli, cuya Follia acaso fuera también tomada como modelo por Vivaldi) y de contrastes, rompiendo una lanza por el (escaso) repertorio de sonatas para violín debido a compositores españoles, como muestran los ejemplos de Castro y Herrando.
Arcangelo Corelli (1653-1713)Sonata para violín y bajo “La Follia” en re menor
François Couperin (1668-1733)Gran sonata en trío “Le Parnasse, ou l’apothéose de Corelli” (Paris, 1724)
José Herrando (1720-1763)Sonata para violín y bajo continuo “El jardin de Aranjuez en tiempo de primavera con diversos canto de pàxaros y otros animales”
Francisco José de Castro (fl . 1695-1708)Entretenimiento armónico nº 5 en sol menor
Antonio Vivaldi (1678-1741)Sonata en re menor para dos violines y bajo “La Follia”
FABIO BIONDI, violín y dirección
AUDITORIO NACIONAL DE MÚSICA
Sala de CámaraJUEVES 03/05/12 19:30h
EUROPA GALANTE
-
AUDITORIO NACIONAL DE MÚSICA
Sala de CámaraMIÉRCOLES 13/01/12 19:30h
Thomas AdèsWolfgang RihmBela Bartók
SERIES 20/21
MADRID
ENSEMBLE DE LA ORQUESTA DE
CADAQUÉS
AUDITORIO NACIONAL DE MÚSICA
Sala de CámaraMIÉRCOLES 13/01/12 19:30h
Thomas AdèsWolfgang Rihm
Bela Bartók
SERIES 20/21
MADRID
AUDITORIO NACIONAL DE MÚSICA Sala de Cámara
1. PROYECTO VEINTE21 RED CHAIR CONCERT I / FRONTERAS I 2. NEOPERCUSIÓN HOMENAJES II 3. CUARTETO DIOTIMA PRIMICIAS II
4. IL SUONAR PARLANTE / URI CAINE FRONTERAS II
5. CUARTETO DE TOKIO
6. CUARTETO EMERSON
7. KREMERATA BALTICA FRONTERAS III
8. CUARTETO ARDITTI PRIMICIAS IV
9. ENSEMBLE DE LA ORQUESTA DE CADAQUÉS PRIMICIAS VIII
10. ENSEMBLE INTERCONTEMPORAIN
11. PHILIP GLASS ENSEMBLE FRONTERAS IV
12. GRUP INSTRUMENTAL DE VALÈNCIA HOMENAJES IV
13. KLANGFORUM WIEN
14. MICHAEL NYMAN BAND FRONTERAS V
SERIES 20/21
-
64SERIES 20/21
65SERIES 20/21
Un total de treinta conciertos conforman la temporada 2011-2012 de las Series 20/21 del Centro Nacional de Difusión Musical. Dedicada a las músicas del pasado siglo y a la creación actual, presenta diecisiete estrenos absolutos y diecinueve encargos que el Centro Nacional de Difusión Musical ha realizado a Alfredo Aracil, César Camarero, Juan José Colomer, Jacobo Durán-Loriga, Juan José Eslava, Jorge Fernández Guerra, Antón García Abril, Voro García, Santiago Lanchares, Ricardo Llorca, Christian Mason, Sonia Megías, Elena Mendoza, Héctor Parra, Alberto Posadas, Josep Soler, Mauricio Sotelo y José Luis Turina. No faltarán tampoco los estrenos en España y podremos disfrutar a lo largo de la temporada de casi una decena de primeras interpretaciones en nuestro país de obras de autores nacionales y extranjeros. Entre los grupos que desfi larán por el Auditorio Nacional y el Auditorio 400 del Museo Reina Sofía, se encuentran conjuntos de primera línea internacional como el imprescindible Ensemble Intercontemporain, la prestigiosa formación austriaca Klangforum Wien, la agrupación emblema de la composición espectral Ensemble L´Itinéraire, el joven Smash Ensemble afi ncado en Salamanca y la híbrida orquesta de cámara Britten Sinfonia, cuyo repertorio abarca desde el Renacimiento hasta el siglo XXI. Además de ellos podremos escuchar a un gran número de conjuntos nacionales ya consolidados
y de sobrada solvencia como el Grup Instrumental de València, el Plural Ensemble o Neopercusión, así como a agrupaciones de reciente creación, entre las que se encuentran Zahir Ensemble, Neo Ars Sonora o Sonor Ensemble. Igualmente, en su afán de promover el cuarteto de cuerda como uno de los principales canales de creación para la música contemporánea el CNDM contará con la presencia de las reconocidas formaciones Diotima, Arditti, Emerson, Tokio y García Abril. La temporada incluye también tres colaboraciones con la Fundación Autor, que dan continuidad a las realizadas en el pasado: dos conciertos monográfi cos, dedicados a Carlos Cruz de Castro y Joan Guinjoan, y el Premio Jóvenes Compositores 2011. Cuatro ciclos discurren de forma paralela entre la treintena de conciertos de las Series 20/21: “Fronteras”, dentro del cual podremos escuchar las propuestas de Uri Caine, la Kremerata Baltica, Philip Glass Ensemble y Michael Nyman Band; “Falla”, con un concierto consagrado al compositor español y a Claude Debussy; “Homenajes”, en donde se encuentran las sesiones monográfi cas encomendadas a Cruz de Castro y Guinjoan, y “Primicias” ciclo que albergará los estrenos absolutos del CNDM. Por último, la programación del CNDM presenta asimismo tres recitales que estarán protagonizados por Carolin Widmann y Simon Lepper, María José Montiel y Josep María Colom y Elena Gragera y Antón Cardó.
-
66SERIES 20/21
MADRID
67SERIES 20/21
MADRID
NEOPERCUSIÓNHOMENAJES I
Joan Guinjoan, 80º aniversario
El CNDM de la mano de la Fundación Autor rinde tributo al compositor catalán Joan Guinjoan, fi gura representativa de la Generación del 51, en el año en que celebra su octogésimo aniversario. Al igual que en el concierto homenaje a Carlos Cruz de Castro, el programa se ha confi gurado con el fi n de presentar varias piezas clave de la trayectoria artística del compositor, que permitan conferir un carácter variado al programa. Entre las piezas se encuentra la única obra estrictamente serial del catálogo de Guinjoan, la breve y aforística Prisma (1979); una pieza de juventud, como son los Cinco estudios para dos pianos y percusión (1968), la obra más relevante de la primera etapa del músico; una pieza para instrumento solista, Sonidos de la tierra (2007), que interpretará su dedicatario Iñaki Alberdi; o una extensa y sobresaliente composición dentro de la producción del compositor como es Flamenco (1994-95).
Un viaje de Europa a EEUU. Un viaje de ida y vuelta. Un encuentro con las ideas, una forma de pensar, de hacer. Desde la transgresora pieza de Ravel que con su monótona pero seductora construcción propuso nuevos caminos para la música presentada aquí en un singular arreglo. Músicas y músicos de infl uencias diversas, en muchos casos lat