2012KO ALOKAIRU POLITIKARI BURUZKO EBALUAZIO...

Servicio de Estudios, Planificación y Presupuestos Azterlan,Plangintza eta Aurrekontuen Zerbitzua

Donostia – San Sebastián, 1 – Tef. 945 01 98 71 – Fax 945 01 98 55 – 01010 Vitoria-Gasteiz

2012KO ALOKAIRU POLITIKARI BURUZKO EBALUAZIO

TXOSTENA

2013ko uztaila



AURKIBIDEA

1. SARRERA ......................................................................................................... 10

2. ALOKAIRUARI BURUZKO OINARRIZKO ARAUAK ETA POLITIKAK .................... 12

2.1. Alokairuari buruzko oinarrizko arauak ..........................................................12

2.2. Alokairu-politikak EAEn..............................................................................13

2.2.1. Etxebizitzaren Gizarte Ituna.............................................................13 2.2.2. 2010-2013 Etxebizitzaren eta Hiri Berrikuntzaren Plan Zuzentzailea ......16 2.2.3. Etxebizitza Legearen proiektua.........................................................19

3. ETXEBIZITZAREN ALOKAIRU POLITIKAN PARTE HARTZEN DUTEN

AGENTEAK....................................................................................................... 21

3.1. Parte hartzen duten agenteak eta eskumenak ...............................................21

3.2. Enplegu eta Gizarte Politiketako Sailaren eginkizuna ......................................24

3.2.1. Alokairua diruz laguntzeko politika: babes publikoko etxebizitza

berriak alokairu-erregimenean sustatzea ...........................................24 3.2.2. Bizigune programa .........................................................................29 3.2.3. Alokairuko merkatuko bitartekotza-programa, ASAP............................29 3.2.4. Hipoteka-bitartekotzako zerbitzua ....................................................30

3.3. Alokairuaren zerga-tratamendua EAEn .........................................................31

4. ALOKAIRUAREN ALORREAN ABIAN JARRITAKO JARDUEREN ETA

EMANDAKO LAGUNTZEN ADIERAZLEAK........................................................... 33

4.1. Sustatu diren alokairuko babes publikoko etxebizitzak....................................33

4.1.1. Bilakaera eta sustatutako etxebizitzen tipologia ..................................33 4.1.2. Lurralde-banaketa..........................................................................37

4.2. Alokairuaren sustapena diruz laguntzeko politika ...........................................38

4.2.1. Alokairuko etxebizitzen sustapenerako laguntzak ................................38 4.2.2. Alokairuko etxebizitzak sustatzeko formalizatutako maileguak ..............40

4.3. Alokabidek kudeatutako alokairuko etxebizitzen parkea..................................40

4.4. Etxebizitza hutsak atzematea: Bizigune Programa .........................................46

4.5. Merkatu libreko etxebizitzen alokairurako bitartekotza-programa: ASAP

(Alokairu Segurua, Arrazoizko Prezioa) ........................................................50

4.6. Alokairua ordaintzeko laguntzak..................................................................50

4.6.1. Diru-sarrerak Bermatzeko eta Gizarteratzeko Euskal Sistema ...............50 4.6.2. Emantzipatzeko Oinarrizko Errenta ...................................................54 4.6.3. Diruz lagundutako alokairuko parkearen zenbatespena ........................57

5. ALOKAIRUKO PARKE PUBLIKOAREN ETA PRIBATUAREN ADIERAZLEAK .......... 58



5.1. Alokairuko etxebizitzen parkearen tamaina eta bilakaera ................................58

5.1.1. Alokairuko etxebizitzen parkea EAEn.................................................58 5.1.2. Alokairuko parkea lurralde historikoka...............................................59

5.2. Alokairuko etxebizitzen parke publikoaren tamaina eta bilakaera .....................59

5.3. Errenta babestuen eta merkatuaren bilakaera ...............................................60

6. ALOKAIRU BABESTUKO ETXEBIZITZEN BEHARRAREN ETA ESKARIAREN

ADIERAZLEAK.................................................................................................. 62

6.1. Etxebiden izena emanda dauden biztanleak: alokairuko etxebizitzen eskaria......62

6.2. Alokairuko etxebizitza bat eskatzen duten familien karakterizazioa...................65

6.2.1. Eskatutako etxebizitza mota ezaugarri soziodemografikoen arabera ......65 6.2.2. Bakarrik alokairuko etxebizitza nahi duten eskatzaileen profila..............66 6.2.3. Izena emanda dauden biztanleek alokairu-erregimenari buruz

egindako balorazioa........................................................................67

7. Alokairuko etxebizitza babestuAREN esleipenaRI BURUZKO ADIERAZLEAK .... 70

7.1. Alokairu-erregimeneko etxebizitza baten esleipendun izan diren familien

kuantifikazioa eta karakterizazioa................................................................70

7.1.1. Alokairu-erregimenean amaitutako etxebizitzen kuantifikazioa..............70 7.1.2. Etxebideren bidez alokairu-erregimenean esleitutako etxebizitzen

kuantifikazioa ................................................................................70 7.1.3. Biztanle esleipendunen karakterizazioa..............................................71 7.1.4. Biztanle esleipendunen balorazioa alokairu-erregimenari buruz eta

esleitutako etxebizitzari buruz..........................................................74 7.1.5. Alokairuko etxebizitza baten biztanle esleipendunen balorazioa,

esleipen-prozesuari eta etxebizitzaren alorreko lanari buruz .................78

8. SAILAREN ALOKAIRU POLITIKEN EBALUAZIOA............................................... 79

8.1. 2010-2013 Planaren helburuen betetze-mailaren ebaluazioa ...........................79

8.2. Alokairu Politikaren ebaluazio orokorra.........................................................82

9. GOMENDIOAK.................................................................................................. 88



TAULEN AURKIBIDEA

Orrialdea

2.1 taula Hiri Errentamenduen Legearen aldaketa garrantzitsuenak ........................12

2.2 taula Hiri-errentamenduen legea ..................................................................13

2.3 taula Etxebizitzaren Gizarte Itunean barne hartutako ekintzak, EAEko alokairuko etxebizitzen parkea zabaltzeko..............................................15

2.4 taula 2010-2013 Etxebizitzaren eta Hiri Berrikuntzaren Plan Zuzentzailearen xedea eta ardatz estrategikoak.............................................................16

2.5 taula 2010-2013 Plan Zuzentzailearen helburu kuantitatiboak...........................18

2.6 taula 2010-2013 Plan Zuzentzailearen helburu kuantitatiboen banaketa geografikoa .......................................................................................19

2.7 taula Etxebizitzaren eskubide subjektiboaren mailakako ezarpena. ....................20

3.1 taula EAEko alokairu-politikan parte hartzen duten agenteak ............................21

3.2 taula Etxebizitzak sustatzeko laguntzak arautzen dituen araudia eta alokairuaren gehieneko errentak...........................................................25

3.3 taula Errentamendu babestuko etxebizitzak sustatzeko laguntzen xehetasuna.....25

3.4 taula Babes ofizialeko etxebizitzetarako gehieneko errentak .............................26

3.5 taula Hileko kanona erregimen autonomikoko zuzkidura-bizitokiak betetzeagatik.....................................................................................26

3.6 taula Alokairuko etxebizitza babestuak eskuratzeko baldintzak..........................27

3.7 taula Alokairu-erregimenean esleitzeko baremazio-irizpideak............................28

3.8 taula Alokairuko etxebizitza babestuaren esleipena .........................................28

3.9 taula Indarrean dagoen oinarrizko araudia. Bizigune Programa .........................29

3.10 taula Hileko gehieneko errentak. Bitartekotza Programa ..................................30

3.11 taula Alokairuaren zerga-tratamendua EAEn...................................................32

4.1 taula Sustatutako alokairuko etxebizitzen xehetasuna etxebizitza motaren arabera. 2010-2012 metatua ...............................................................35

4.2 taula Eraikitzen hasitako alokairu-erregimeneko etxebizitzak motaren eta sustatzailearen arabera .......................................................................36

4.3 taula Sustatutako alokairuko etxebizitzen xehetasuna sustatzailearen arabera. 2010-2012 metatua ...............................................................37

4.4 taula Etxebizitza-eskariaren ratioa alokairuan eraikitzen hasitako etxebizitzekiko lurralde historikoka. 2010-2012 metatua ..........................38

4.5 taula Onartutako diru-laguntzak eta subsidioak, 2010-2012 .............................39

4.6 taula Alokairuko sustapenerako formalizatutako maileguak, 2010-2012 .............40

4.7 taula Alokabideren etxebizitza propioen ezaugarriak, 2012...............................42

4.8 taula Alokabidek kudeatutako etxebizitzen parkearen bilakaera, 2003-2012........43

4.9 taula Alokabidek kudeatutako etxebizitzen batez besteko azalera ......................44



4.10 taula Alokabidek kudeatutako etxebizitzen batez besteko errenta. 2012 .............44

4.11 taula Eusko Jaurlaritzaren etxebizitzak kudeatzeko Sailak Alokabideri ematen dion diru-laguntzaren bilakaera ............................................................46

4.12 taula Bizigune Programaren adierazle nagusiak lurralde historikoka, 2012 ..........48

4.13 taula Atzemandako etxebizitza bakoitzagatik Etxebizitza Sailak Bizigune Programari emandako batez besteko diru-laguntzaren zenbatespena .........50

4.14 taula ASAP programaren emaitza nagusiak 2012an .........................................50

4.15 taula Etxebizitzaren Prestazio Osagarriaren hartzaileak, 2012 ...........................52

4.16 taula Gurasobakartasunaren subsidioaren hartzaileak. 2012.............................53

4.17 taula Alokairura bideratutako Gizarte Larrialdietako Laguntzei buruzko adierazle nagusiak, 2012.....................................................................54

4.18 taula Alokairura bideratutako Gizarte Larrialdietako Laguntzen bilakaera, 2011-2012 ........................................................................................54

4.19 taula Adierazle nagusiak Emantzipatzeko Oinarrizko Errentaren Programa indarrean egon den bitartean, 2008-2012 ..............................................55

4.20 taula Emantzipatzeko Oinarrizko Errentaren hartzaileak lurralde historikoka, 2012 ................................................................................................56

4.21 taula Emantzipatzeko Oinarrizko Errentaren Programara zuzendutako zenbatekoaren zenbatespena, 2008-2012 ..............................................57

4.22 taula EAEn diruz lagundutako alokairuko parkearen zenbatespena, 2011............57

5.1 taula EAEko alokairu babestuko parkearen tamaina.........................................60

5.2 taula Merkatu libreko eta babestuko errentak lurralde historikoka .....................61

6.1 taula Etxebiden eskatutako alokairu motaren bilakaera....................................64

6.2 taula Eskatutako etxebizitza mota Etxebiden izena emanda dauden biztanleen diru-sarreren mailaren arabera. 2012.....................................66

6.3 taula Alokairu-erregimeneko etxebizitza bat eskatzen duten biztanleen ezaugarri soziodemografikoak. 2012. ....................................................67

7.1 taula Etxebizitzarekiko asetasun-maila etxebizitza eskuratzeko erregimenaren arabera........................................................................75

7.2 taula Esleipen-prozesuaren balorazio-adierazleak, etxebizitza eskuratzeko erregimenaren arabera........................................................................78

8.1 taula 2010-2013 Etxebizitzaren eta Hiri Berrikuntzaren Plan Zuzentzailearen helburu kuantitatiboen betetze-maila, hasitako alokairu-erregimeneko etxebizitzei dagokienez .......................................................................80

8.2 taula 2010-2013 Etxebizitzaren eta Hiri Berrikuntzaren Plan Zuzentzailearen baitan partikularren etxebizitzak alokairuan sustatzeko helburuen betetze-maila etxebizitza motaren arabera.............................................81

8.3 taula 2010-2013 Etxebizitzaren eta Hiri Berrikuntzaren Plan Zuzentzailearen baitan partikularren etxebizitzak alokairuan sustatzeko helburuen betetze-maila etxebizitza motaren arabera.............................................81

8.4 taula Alokairuko etxebizitzen politikaren ebaluazio-adierazleen laburpen-taula. 2012........................................................................................87



GRAFIKOEN AURKIBIDEA

Orrialdea

4.1 grafikoa Alokairu-erregimeneko etxebizitza babestuen eraikuntzaren bilakaera. Hasitakoak eta amaitutakoak. 2000-2012 .............................................33

4.2 grafikoa Eraikitzen hasitako babes publikoko etxebizitzen bilakaera etxebizitza eskuratzeko erregimenaren arabera, 1998-2012 .....................................34

4.3 grafikoa Alokairuko babes publikoko etxebizitzen sustapenaren garrantzi erlatiboa, 1998-2012 ..........................................................................34

4.4 grafikoa Eraikitzen hasitako alokairu-erregimeneko babes publikoko etxebizitzen bilakaera. 1982-2012..........................................................................35

4.5 grafikoa Sustatutako alokairuko etxebizitzen banaketa sustatzailearen arabera, 2010-2012 ........................................................................................36

4.6 grafikoa Sustatutako alokairuko etxebizitzen banaketa lurralde historikoka, 2010-2012 ........................................................................................37

4.7 grafikoa Sustatutako alokairuko babes publikoko etxebizitzen bilakaera lurralde historikoka, 2000-2012 .......................................................................38

4.8 grafikoa Alokairuaren sustapenerako laguntzen bilakaera, 2002-2012 ....................39

4.9 grafikoa Alokairuaren sustapenerako etxebizitza bakoitzeko emandako batez besteko laguntzen bilakaera, 2002-2012................................................39

4.10 grafikoa Alokabide/EASPren etxebizitza-parke propioaren garapena, 2003-2012......40

4.11 grafikoa Alokabideren etxebizitza-parkea lurralde historikoka, 2012.......................41

4.12 grafikoa Alokabideren etxebizitzak dituzten udalerri garrantzitsuenak, 2012............41

4.13 grafikoa Alokabideren etxebizitza propioen batez besteko errentaren bilakaera, 2004-2012 ........................................................................................42

4.14 grafikoa Alokabidek kudeatutako etxebizitza-parkearen bilakaera, 2003-2012 .........43

4.15 grafikoa Alokabidek kudeatutako alokairuko etxebizitza-parkearen banaketa, 2012 ................................................................................................43

4.16 grafikoa Alokabidek kudeatutako etxebizitzen maizterren batez besteko zerga-oinarri haztatua. 2012.........................................................................45

4.17 grafikoa Huts egindako esleipenen mailaren bilakaera kudeatutako etxebizitza propioekiko, 2003-2012 ......................................................................45

4.18 grafikoa Esleipenetik (1. zozketa) etxebizitza okupatu arte igarotzen den batez besteko emate-epearen bilakaera .........................................................46

4.19 grafikoa Biziguneren etxebizitza-parkearen bilakaera, 2003-2012..........................47

4.20 grafikoa Biziguneren etxebizitza-parkea lurralde historikoka, 2012 ........................47

4.21 grafikoa Biziguneren etxebizitza gehien dituzten udalerriak (2012ko abenduaren 31ko datuak) .....................................................................................48



4.22 grafikoa Bizigune Programaren bitartez alokatutako etxebizitzen batez besteko errentaren bilakaera, 2003-2012 ..........................................................49

4.23 grafikoa Biziguneren bitartez erantzundako etxebizitza-eskaria lurralde historikoka, 2012 ...............................................................................49

4.24 grafikoa Etxebizitzaren Prestazio Osagarria jasotzen duten pertsonen hileko bilakaera. 2010-2012..........................................................................51

4.25 grafikoa Etxebizitzaren Prestazio Osagarria jasotzen duten pertsonen hiruhileko bilakaera, lurralde historikoka, 2010-2012 .............................................51

4.26. grafikoa Etxebizitzaren Prestazio Osagarrira bideratutako guztizko zenbatekoaren hileko bilakaera. 2010-2012. ..........................................52

4.27 grafikoa Gurasobakartasunaren subsidioa jasotzen duten hartzaileen hileko bilakaera...........................................................................................53

4.28 grafikoa Etxebizitza alokatzeko Gizarte Larrialdietako Laguntzetan egindako guztizko gastuaren garrantzia, 2012 .....................................................53

4.29. grafikoa Emantzipatzeko Oinarrizko Errentaren hartzaileen bilakaera EAEn, 2008-2012 ........................................................................................55

4.30 grafikoa Emantzipatzeko Oinarrizko Errentaren hartzaileen banaketa lurralde historikoka, 2012 ...............................................................................55

4.31 grafikoa Emantzipatzeko Oinarrizko Errentaren hartzaileen bilakaera lurralde historikoka, 2008-2012 .......................................................................56

4.32 grafikoa Emantzipatzeko Oinarrizko Errentaren urteko eskabideak lurralde historikoka, 2008-2012 .......................................................................56

5.1 grafikoa Etxebizitza nagusien banaketa edukitze-erregimenaren arabera EAEn, 2011 ................................................................................................58

5.2. grafikoa Alokairuko etxebizitza nagusien bilakaera EAEn, 2001-2011*....................58

5.3. grafikoa Alokairuko etxebizitza nagusien banaketa lurralde historikoka, 2011..........59

5.4. grafikoa Alokairuko etxebizitza nagusien garrantzia lurralde historikoka, 2011.........59

5.5 grafikoa Alokairuko parke publikoaren kuota parke babestuaren guztizkoarekiko, 2011 .........................................................................60

5.6 grafikoa Alokairu-erregimenean eskainitako etxebizitzen hileko errenten bilakaera, 2002-2012..........................................................................61

5.7 grafikoa Etxebizitza babestuen prezioak/m2 indizeen eta errenten bilakaera (100 indizea = 2000), 2000-2010 ................................................................61

6.1 grafikoa Etxebiden erregistratutako alokairuko etxebizitza babestuaren eskariaren bilakaera, 2005-2012 ..........................................................62

6.2 grafikoa Etxebiden izena emandako pertsonek eskatutako etxebizitza motaren bilakaera, 2005-2012..........................................................................63

6.3 grafikoa Etxebiden erosketarako soilik erregistratutako etxebizitza babestuaren eskariaren bilakaera, 2005-2012 ..........................................................63

6.4 grafikoa Etxebiden eskatutako alokairuko etxebizitza mota, 2012 ..........................63

6.5 grafikoa Alokairuko etxebizitzen eskariaren banaketa lurralde historikoka. 2012. .....64

6.6 grafikoa Eskatutako etxebizitza mota lurralde historikoka. 2012. ...........................64



6.7 grafikoa Soilik alokairukoa den etxebizitza-eskariaren bilakaera lurralde historikoka, 2007-2012 .......................................................................65

6.8 grafikoa Soilik alokairukoa den etxebizitza-eskaria kolektiboaren eta bizikidetza-unitatearen kide kopuruaren arabera.....................................................65

6.9 grafikoa Eskatutako etxebizitza mota diru-sarreren mailaren arabera. 2012. ...........66

6.10 grafikoa Etxebizitza babestu gehienak alokairuan eraikitzeko neurriaren aurrean agertutako batez besteko adostasun-mailaren bilakaera, 2005-2012..........68

6.11 grafikoa Urtero ordaindu beharreko errenta diru-sarreren mailaren arabera eguneratzeko neurriarekiko batez besteko adostasun-maila lurralde historikoka eta taldearen arabera. 2012.................................................68

6.12 grafikoa Etxebidek, Eusko Jaurlaritzak eta udalek etxebizitzaren alorrean burutzen duten lanaren batez besteko balorazioa. 2012 ...........................69

7.1 grafikoa Alokairu-erregimenean amaitutako etxebizitza babestuen bilakaera EAEn. 2007-2011. ..............................................................................70

7.2 grafikoa Etxebideren bitartez esleitutako alokairu-erregimeneko etxebizitza babestuen bilakaera EAEn. 2007-2011. .................................................71

7.3 grafikoa Alokairuko etxebizitza babestuen esleipenen bilakaera etxebizitzaren tipologiaren arabera. 2007-2011. .........................................................71

7.4 grafikoa Alokairuko etxebizitza babestuen esleipenen bilakaera lurralde historikoka. 2008-2011. ......................................................................71

7.5 grafikoa Alokairuko etxebizitza babestu baten eta erosketako baten biztanle esleipendunen adinaren konparazioa .....................................................72

7.6 grafikoa Alokairuko etxebizitza babestu baten eta erosketako baten biztanle esleipendunen lan-egoeraren konparazioa..............................................72

7.7 grafikoa Alokairuko etxebizitza babestu baten eta erosketako baten biztanle esleipendunen egoera zibilaren eta familia-unitatearen tamainaren konparazioa.......................................................................................73

7.8 grafikoa Familia-unitate esleipendunaren hileko diru-sarrera garbien mailaren banaketa, etxebizitza eskuratzeko erregimenaren arabera........................74

7.9 grafikoa Biztanle esleipendunen etxebizitza-beharraren estaldura etxebizitza eskuratzeko erregimenaren arabera ......................................................74

7.10 grafikoa Alokairuko etxebizitza babestu baten esleipenarekiko asetasun-mailaren bilakaera, 2006-2013.............................................................75

7.11 grafikoa Alokairuko etxebizitza babestu baten esleipenarekiko asetasun-maila lurralde historikoka eta pertsona esleipendunaren adinaren arabera, 2012 ................................................................................................75

7.12 grafikoa Alokairuan esleitutako etxebizitzaren hainbat ezaugarrirekiko batez besteko asetasuna..............................................................................76

7.13 grafikoa Alokairuan esleitutako etxebizitzaren hainbat ezaugarrirekiko batez besteko asetasunaren rankinga ............................................................77

7.14 grafikoa Etxebidek, Eusko Jaurlaritzak eta udalek etxebizitzaren alorrean burutzen duten lanaren batez besteko balorazioa, esleipendunen etxebizitza eskuratzeko erregimenaren arabera ......................................78



10

1. SARRERA

2010eko ekitaldian onartu eta abian jarri zen 2010-2013 Etxebizitzaren eta Hiri

Berrikuntzaren Plan Zuzentzailea. Proiektu horretan zehaztu ziren etxebizitza-politika

bideratu duten ildo estrategikoak, Enplegu eta Gizarte Politiketako Sailaren azken hiru

urteetarako lehentasunak ezarri dituztenak, hain zuzen ere.

Bi funtsezko oinarri izan ditu aipatutako Plan Zuzentzaileak: alokairua sustatzea eta hiri-

birgaitze eta -eraberritzeko jarduerak indartzea. Lehen jarduera-eremuari dagokionez, EAEn

alokairu-parkearen agerpena areagotu nahi izan du Planak; izan ere, etxebizitza eskuratzeko

zailtasun handienak dituzten taldeen etxebizitza-beharrari erantzuteko formularik egokiena

baita.

Hala ere, Plan Zuzentzailea landu zenean, testuinguru sozioekonomiko zaila bizi zen eta,

horrekin batera, azken urteotan egoerak okerrera egin du. Horrela, finantzaketa lortzeko

zailtasunak areagotu egin dira eta, ondorioz, oso zaila da alokairu-erregimeneko etxebizitza

berriak sustatzea. Testuinguru berri horretan, jadanik ezinbestekoa izan zen 2011ko

helburuak aldatzea eta finantzaketa-mailako eskakizun gutxiagoko formulak lortzeko lan

egitea. Zentzu horretan, bigarren eskuko etxebizitzak merkaturatzeko jarduera-ildoak aipa

daitezke.

2012an egoera okertu izanak, gobernu-taldea ordezkatzearekin batera, Plan Zuzentzailea

2012ko abenduan amaitutzat ematera, eta 2013-2016 aldirako ildo estrategikoak eta

lehentasunak zehaztuko dituen beste plan bat 2013an zehaztera eraman du.

Dokumentu honetan, azken hiru urte hauetan (2010-2012) garatuko alokairua sustatzeko

politikari buruzko ebaluazioa egiten da, dagoeneko amaitutako 2010-2013 Etxebizitzaren eta

Hiri Berrikuntzaren Plan Zuzentzailearen esparruan.

Txostenak bederatzi kapitulu ditu, sarrera hau barne hartuta. Bigarren kapituluan,

alokairuaren alorreko oinarrizko esparru arauemailea laburbiltzen da eta EAEko alokairu-

politikei buruz hitz egiten da, halaber.

Hirugarren kapituluaren helburua da EAEko alokairu-politikan parte hartzen duten agente

guztiak kokatzea. Dagozkien eginkizun edo eskumen nagusiak deskribatzen dira eta,

Sailaren kasuan, gaur egun indarrean dituen laguntza-programak aipatzen dira, halaber.

Laugarren kapituluan, alokairuaren esparruan abian jarritako jardueren eta programen eta

Enplegu eta Gizarte Politiketako Sailak emandako laguntzen bilakaera ikus daiteke; eta,

bosgarren kapituluan, EAEko alokairuko etxebizitzen parkearen tamaina zein den jakiteko

hurbilketa bat egiten da.

Seigarren kapituluan, alokairu babestuaren eskariaren azterketa egiten da, Etxebiden

alokairu-erregimeneko etxebizitza baten eskatzaile diren biztanleen ikuspegitik, eta EAEn

garatzen den alokairu-politikari buruz eman dituzten iritziak eta balorazioak islatzen dira.

Bestalde, zazpigarren kapituluan, alokairuko etxebizitza baten esleipendun izandako



11

biztanleen karakterizazioa egiten da eta, halaber, talde horrek erakutsitako asetasun-maila

eta etxebizitza-politikaren balorazioa aztertzen da.

Amaitzeko, zortzigarren eta bederatzigarren kapituluetan, alde batetik Etxebizitzaren eta Hiri

Berrikuntzaren Plan Zuzentzaileak ezarritako helburuen betetze-maila ebaluatzen da,

koherentzia, efikazia, eraginkortasuna, asetasuna, zuzentasuna eta eragina kontuan hartuta;

eta, bestetik, Eusko Jaurlaritzako Enplegu eta Gizarte Politiketako Sailaren birgaitze-politikak

eraginkorrago egiteko gomendioak ematen dira.



12

2. ALOKAIRUARI BURUZKO OINARRIZKO ARAUAK ETA POLITIKAK

2.1. Alokairuari buruzko oinarrizko arauak

29/1994 Legeak, azaroaren 24koak, Hiri Errentamenduei buruzkoa denak, ezartzen du

etxebizitza-erabilera edo bestelako erabilera bat duten hiri-finken errentamenduaren gainean

ezar daitekeen araubide juridikoa. Lege hori oinarrizko legeria da aldeek dituzten eskubideak

eta betebeharrak arautzeko eta kontratuen baldintza orokorrak, gutxieneko epeak,

kontratuen indargabetzea eta amaiera, etab. arautzeko.

Legearen arabera, errentariak kontratuak bost urteko epera arte berritzeko betebeharra du,

betiere errentatzaileak eskatzen badio. Hala ere, 19/2009 Legeak, azaroaren 23koak,

alokairua sustatzeko eta prozesua arintzeko neurriei buruzkoa denak, aldatu egin zuen

alderdi hori, neurri batean. Horrela, kontratua ez berritzeko aukera barne hartu zen, baldin

eta errentariak edo bere lehen mailako ahaideek etxebizitza ohiko bizileku iraunkor gisa

erabiltzeko beharra badute eta berariaz adierazten bada alderdi hori errentamendu-

kontratuan.

2013ko ekainean, indarrean jarri da 4/2013 Legea, ekainaren 4koa, etxebizitzen

alokairuaren merkatua malgutzeko eta sustatzeko neurriak ezartzen dituena. Lege horrek

aldatu egiten du 29/1994 Legea, azaroaren 24koa, hiri-errentamenduei buruzkoa.

Zehazki, lege horrek murriztu egiten du nahitaezko luzapenaldia bost urtetik hiru urtera. Gainera, jabeak etxebizitza berreskuratu ahal izango du ohiko bizitegira zuzentzeko, hori kontratuan itundu behar izan gabe. Era berean, lege horrek Prozedura Zibilaren urtarrilaren 7ko 1/2000 Legearen arau batzuetan aldaketak sartzen ditu, kaleratze-prozesuetan sortzen ari diren arazoei aurre egiteko. Aipatutako Lege Aurreproiektuak ekarritako aldaketa garrantzitsuenak ikus daitezke 2.1 taulan. Bestalde, lege hori indarrean jartzearekin batera, errentatzaileak kaleratze-prozedura eskatu

ahal izango du hilabetez soilik errenta ordaintzen ez bada; eta, epaitegiak jakinarazpena

igorri ondoren, maizterrak zorra ordaindu beharko du edo alegazioak aurkeztu beharko ditu

10 egunetan.

Era berean, jabeei segurtasun handiagoa emateko etxebizitza errentan ematean izan

litezkeen arriskuen inguruan, informazioa emango zaie. Horretarako, errentak ez

ordaintzearekin lotutako epai irmoen erregistroa sortuko da, eta zordunaren izena bertan

egongo da gehienez sei urtez.

2.1 taula Hiri Errentamenduen Legearen aldaketa garrantzitsuenak

29/1994 LEGEAREN NEURRIAK 4/2013 LEGEAREN NEURRIAK ERRENTA EGUNERATZEA ETA LEHENTASUNEZ ESKURATZEA



13

Errenta eguneratzea KPIarekin. Aldeek errentaren eguneratzea hitzartu ahal izango dute

Errentatzaileak lehentasunez eskuratzeko eskubide ukaezina, 5 urtetik beherako iraupena duten kontratuetan.

Aldeek maizterrak lehentasunez eskuratzeko eskubideari uko egiteko aukera hitzartu ahal izango dute. Hitzarmenik egiten ez bada, eskubideak indarrean jarraituko du.

KONTRATUAREN IRAUPENA Nahitaezko luzapenaren epea: 5 urte. Nahitaezko luzapenaren epea: 3 urte. Luzapen esangabearen epea: 3 urte. Luzapen esangabearen epea: 1 urte.

ERRENTATZAILEAK ATZERA EGITEKO DUEN ESKUBIDEA 5 urtetik gorako iraupena duten kontratuetan, maizterrak 5 urte igaro ondoren atzera egiteko eskubidea du, betiere 2 hilabete aurretik jakinarazten badu. Kontratuak 5 urtetik beherako iraupena badu, hitzartutako kalte-ordaina ordaindu eta atzera egin dezake.

Maizterrak edozein unetan atzera egiteko aukera du, betiere hilabete lehenago jakinarazten badu, kontratuak edozein iraupen duela.

JABEAK ETXEBIZITZA BERRESKURATZEKO DUEN ESKUBIDEA Jabeak etxebizitza ohiko bizileku gisa erabiltzeko berreskura dezake (berak edo lehen mailako senideek erabiltzeko), betiere kontratuan hitzartuta badago.

Jabeak bere etxebizitza berreskuratu ahal izango du, kontratuan hitzartu ez bada ere, 2 hilabete lehenago jakinarazten badu, betiere bere edo bere lehen mailako senideen ohiko bizileku gisa erabiltzeko bada.

JABETZA ERREGISTROAN INSKRIBATZEA Etxebizitza alokatu bat erosten duen pertsonak maizterra mantendu behar du 5 urteko epean, errentamendu-kontratua Erregistroan inskribatuta egon ala ez. 5 urteak igarotzean, Erregistroan inskribatuta badago bakarrik du betebeharra.

Etxebizitza alokatu bat erosten duen pertsonak maizterra mantendu beharko du, Jabetza Erregistroan inskribatuta dauden errentamenduen kasuan bakarrik.

Iturria: 1994ko Hiri Errentamenduen Legea eta Etxebizitzen Alokairuaren Merkatua Malgutzeko eta Sustatzeko Neurrien 4/2013 Legea. Sustapen Ministerioa.

2.2 taula Hiri-errentamenduen legea

Estatuko araudia

• 29/1994 Legeak, azaroaren 24koak, Hiri Errentamenduei buruzkoa denak, ezartzen du etxebizitza-erabilera edo bestelako erabilera bat duten hiri-finken errentamenduaren gainean ezar daitekeen araubide juridikoa. (282. BOE, 1994ko azaroaren 25ekoa).

• 19/2009 Legea, azaroaren 23koa, alokairua sustatzeko eta prozesua arintzeko neurriei eta eraikinen eraginkortasun energetikoari buruzkoa dena. (283. BOE, 2009ko azaroaren 24koa).

• 4/2013 Legea, ekainaren 4koa, etxebizitzen alokairuaren merkatua malgutzeko eta sustatzeko neurriak ezartzen dituena. (134. BOE, 2013ko ekainaren 5ekoa).

• 297/1995 Errege Dekretua, otsailaren 23koa, Hiri Errentamenduen kontratuak Erregistroan inskribatzeko beharrari buruzkoa (64/1996 BOE).

• 1/2013 Legea, maiatzaren 14koa, hipoteka-zordunen babesa, zorraren berregituraketa eta alokairu soziala indartzeko neurriak ezartzen dituena (116. BOE, 2013ko maiatzaren 15ekoa).

2.2. Alokairu-politikak EAEn

2.2.1. Etxebizitzaren Gizarte Ituna

2010eko ekainaren 16an Etxebizitza Sailak gizarte-itun bat sinatu zuen estreinakoz

sektorearekin lotutako 75 talde baino gehiagorekin; besteak beste, ekonomia- eta finantza-

erakundeekin, auzokideen elkarteekin, adineko pertsonen elkarteekin, kontsumitzaile-

elkarteekin, familia ugarien elkarteekin, etab.

Datozen 15 urteetarako helburu nagusiak Eusko Jaurlaritzako Etxebizitza Sailburuordetzak

gidatutako prozesu parte-hartzaile baten bitartez garatu ziren. Etxebizitzaren Gizarte

Itunaren, eta, beraz, etxebizitza-politiken lehentasun bat alokairuaren erregimena sustatzea

zen.



14

Zehazkiago, Gizarte Itunaren erronka bat zen etxebizitza babestuen parkea zabaltzea eta,

era berean, alokairu-erregimeneko etxebizitzen proportzioa areagotzea. 2025. urtera begira,

alokairu-erregimeneko etxebizitzen parke publiko askia osatu nahi zen eta sustatutako

eraikuntza publikoen % 50 alokairukoak izatea lortu zen.

Itunaren bidez, etxebizitza bat eskuratzeko aukerak hobetu nahi dira eta, horretarako,

etxebizitza babestuaren tipologiak sustatu behar dira, baina garrantzi berezia eman behar

zaio alokairu-erregimenari, etxebizitza bat eskuratzeko modalitate horrek abantaila

ekonomiko, sozial eta laneko ugari eskaintzen baititu. Dena den, gaur egungo testuingurua

ikusita, alokairuaren parkea pixkanaka zabaldu beharko litzateke, baldintza ekonomikoek

ahalbidetu ahala. Gizarte Itunaren arabera, alokairua sustatzeko politika erakargarri bat

lortu behar da, eskaintza eta eskaria bat etortzeko beharrezkoa den pentsamendu-aldaketa

ahalbidetzeko; izan ere, erosketaren eta alokairuaren erregimenek elkarrekin osagarri izan

behar dute epe laburrera eta ertainera.

Itunaren helburuen artean, 15 urteren buruan 90.000 familiari etxebizitza bat eskuratzeko

aukera ematea lortu nahi zen: familia horietatik 40.000k alokairu-erregimeneko etxebizitza

bat eskuratuko zuketen. Horretarako, 2025era bitartean bete beharreko 87 ekintza

proposatzen ditu Itunak. Ekintza horietatik 17 babes publikoko etxebizitzak alokairu-

erregimenean sustatzeko ekintzak dira, baita etxebizitza libreen parkean alokairua

sustatzeko eta errentamenduaren kudeaketa hobetzeko ekintzak ere.

EAEko alokairuko etxebizitzen parkea zabaltzeko neurri garrantzitsuenak ikus daitezke 2.3

taulan.



15

2.3 taula Etxebizitzaren Gizarte Itunean barne hartutako ekintzak, EAEko alokairuko etxebizitzen parkea zabaltzeko

19. ekintza. Zuzkidura-bizitokien eta alokairuko etxebizitzen sustapena indartzea eta egoera bakoitzean sortzen diren etxebizitza-beharrei erantzuteko irudi berriak sortzea. 20. ekintza. Alokairu babestua sustatzeko eta proiektuak garatzeko kontratu-irudi berriak sustatzeko finantzaketa publikoa aztertzea. 21. ekintza. Lankidetza publiko-pribatua sustatzea alokairuko etxebizitza babestuak eraikitzeko eta ustiatzeko. 22. ekintza. Alokairuko etxebizitzen sustapenean kooperatiben sektorea sustatzeko mekanismoak ezartzea. 23. ekintza. Etxebizitza hutsak merkaturatzea, erabiliak zein berriak, jadanik badauden programen bitartez (Bizigune) edo unean uneko behar eta ezaugarrietarako egokiak diren bitarteko berriak sortuz. 24. ekintza. Etxebizitza birgaituak alokairu babestuko etxebizitzen merkatuan sartzeko programak ezartzea. 25. ekintza. Adineko pertsonek etxebizitzak lagatzeko programa bat sortzea, etxebizitza horiek alokairuko etxebizitzen merkatuan sartzeko, kasuan-kasuan beharren araberako zuzkidura-etxebizitza baten truke. 26. ekintza. Alokairuko etxebizitzak sustatzeko baliabide ekonomikoak sortzera bideratutako neurriak abian jartzea; adibidez: azalera-eskubidean eraikitako etxebizitzen lurzorua saltzea. Lurzoruaren salmenta egitean, dagokion hipoteka-bermean eta etxebizitzekiko lehentasunean kalterik sortuko ez duten neurriak hartuko dira. Lurzoruaren salmenta egitean, dagokion hipoteka-bermean eta etxebizitzekiko lehentasunean kalterik sortuko ez duten neurriak hartuko dira. Aldi berean, etxebizitzak babes publikoko etxebizitza gisa sailkatuko dira, izaera iraunkorrarekin. Horri esker, alde batetik, etxebizitzen parke publikoari egonkortasuna emango zaio, aldi baterako sailkapena duten etxebizitzak merkatutik irtetea ekiditen baita, eta, bestetik, parke publikoa areagotu egingo da, sailkapena galdu duten eta sistematik kanpo geratzen diren etxebizitzak sartuko baitira aipatutako parke publikoan. 27. ekintza. Aldiro berrikustea maizterrek alokairuko etxebizitzen parke publikoan egoteko baldintzak betetzen ote dituzten. 28. ekintza. Alokairu-kontratuetan bitartekotza publikoa egiteko aukera aztertzea. Xede horrekin, alokairuko etxebizitzen poltsak sortuko dira, bermeak eta kudeaketa-laguntzak ezarriko dira, jabearentzat (arrisku anitzetarako asegurua, ez-ordaintzeei aurre egiteko asegurua, kontratuak izapidetzea, birgaitzeko laguntzak izapidetzea, doako bitartekotza) eta maizterrarentzat (polizak dohainik izapidetzea, bitartekotza, kontratu-bermea, merkatukoak baino prezio merkeagoak). 29. ekintza. Alokairurako abal publikoen sistema bat aztertzea, modu horretara, errentatzaileari berme eta segurtasun juridikoa ematearren, nahitaezko fidantzaz gain bestelako berme gehigarririk ez eskatzea ziurtatzeko. 62. ekintza. Alokairua bultzatzeko ekimenak sustatzea eta horietan parte hartzea. 72. ekintza. Batera lan egitea babes publikoko etxebizitzak sustatzeko eta erosteko, etxebizitzak alokatzeko eta birgaitzeko, eta alokairu pribatuaren esparruan bitartekotza publikoa egiteko laguntzak eta programak hedatzeko. 74. ekintza. Aldundiekin batera, alokairuaren aldeko zerga-neurriak aztertzea, alokairua eskuratzen lagunduko duen elementu gisa, eta aldundiekin lankidetza sustatzea, alokatutako etxebizitzen parkea kontrolatzeko. 79. ekintza. Lankidetza publiko-pribaturako mekanismoak ezartzea alokairuko etxebizitzen eraikinak egiteko, adibidez, jabari publikoko emakida zuzkidura-bizitokien kasuan, parke publiko iraunkor bat sortzeko. 80. ekintza. Alokairu publikoko parkea kudeatzeko modu berriak ezartzea, sektore pribatuarekin batera. 81. ekintza. Agente pribatuekin akordioak sustatzea beren lurzoruak eta etxebizitzak merkaturatzeko. Xede horrekin, hitzarmenak egingo dira, etxebizitzak sustatu eta alokairu babestuaren merkatuan sartzeko.



16

2.2.2. 2010-2013 Etxebizitzaren eta Hiri Berrikuntzaren Plan Zuzentzailea1

Eusko Jaurlaritzak EAEko 2010-2013 Etxebizitzaren eta Hiri Berrikuntzaren Plan Zuzentzaile

berria onartu zuen 2010ean. Plan horren eta aurrekoen arteko desberdintasun nagusia,

lehen esan den moduan, azkena Etxebizitzaren Gizarte Itunaren babespean landu dela da.

Esanak esan, Plan Zuzentzaileak Etxebizitzaren Gizarte Itunak bere baitan hartutako

konpromisoak bere egiten ditu.

Plan Zuzentzailearen helburuak bi lehentasun estrategikoak jasotzen zituen: alokairuko

etxebizitzen parke iraunkor bat sortzea, gero eta zabalagoa den gizarte-eskariari

erantzuteko, alde batetik, eta, bestetik, birgaitzea eta hiri-eraberritzea sustatzea, ikuspegi

integratu batetik.

5 ardatz estrategiko, 17 jarduera-ildo eta 70 ekintzaren inguruan egituratuta zegoen Plana;

berori zen plangintza-bitarteko nagusia eta berak zehazten zituen 2010-2013 aldirako

lehentasunak1.

2.4 taula 2010-2013 Etxebizitzaren eta Hiri Berrikuntzaren Plan Zuzentzailearen xedea eta ardatz estrategikoak.

XEDEA Etxebizitza bat eskuratzeko zailtasun handienak dituztenen etxebizitza-beharrari erantzutea. Horretarako, alokairuko etxebizitzen parkea zabaldu egingo da eta hazkunde iraunkorragoa sustatuko da, gaur egungo bizitegi-parkea birgaitzeko eta eraberritzeko neurriak sustatuz. Ildo horretan, funtsezkoa da erakundeen laguntza eta lankidetza publiko-pribatua lortzea.

ARDATZ ESTRATEGIKOAK 1. ardatza: etxebizitza eskuratzen laguntzea, eta, horretarako, baliabideak alokairura bideratzea lehentasunez. 2. ardatza: hiri-birgaitzerako eta -eraberritzerako politika berri bat birformulatzea. 3. ardatza: lurzorua kudeatzeko politika aktibo bat sustatzea. 4. ardatza: Baliabideak eta bitartekoak etxebizitza-politikari laguntzeko optimizatzea. 5. ardatza: Etxebizitza-politikaren gobernantza berri baterantz hurbiltzea. Iturria: 2010-2013 Etxebizitzaren eta Hiri Berrikuntzaren Plan Zuzentzailea

Planaren 1. ardatzak alokairu-politika zuen xede. Horretarako, hiru jarduera-ildo ezarri eta

19 ekintza bereizi zituen. Horietatik 10 alokairu-erregimena sustatzeko berariaz landutako

ekintzak ziren.

1. “Babes publikoko etxebizitza berriaren sustapena indartzea, alokairuko etxebizitzei

lehentasuna emanez. Babes publikoko 20.000 etxebizitza berri sustatuko dira eta

horietatik % 40 alokairu-erregimenean”. 2011n, 18.000 etxebizitza berrira jaitsi zen

helburua, izan ere, Plana abian jarri eta lehen urtean, Eusko Jaurlaritzak argi ikusi

zuen zailtasun handiak zeudela alokairu-erregimeneko etxebizitza babestu berrien

sustapenak garatzeko, baita zuzkidura-bizitokien sustapenak garatzeko ere

(3.500eko helburutik 1.500eko helburura pasatu zen), ez baitzegoen etxebizitzak

eraikitzeko banku-krediturik. Horregatik, etxebizitza erabili gehiago merkaturatzera

zuzendu du bere lana. Ikus 2.5 taula.

1 Plan Zuzentzaile hau 2012ko abenduan eman da amaitutzat.



17

2. “Partikularren etxebizitzen eskaintza alokairu-erregimenean sustatzea”, Bizigune

programaren eta alokairuko merkaturako bitartekotza-programa (ASAP) berriaren

bitartez. Zuzkidura-bizitokien kopurua murriztean, etxebizitza erabili gehiago

merkaturatu beharko dira Planak irauten duen bitartean. Zehazkiago, 5.000tik

6.000ra pasatuko dira Bizigune Programaren esparruan, eta 2.000tik 3.000ra, berriz,

ASAP Programaren esparruan.

3. “Eskumeneko administrazioei alokairuaren tratamendua hobetzeko zerga-erreformak

proposatzea”. EAEn alokairuko etxebizitzen merkatua zabaltzeko neurriak abian

jartzeko proposamenak egingo dira; izan ere, orain arteko zerga-sistemak gehiago

lagundu dio erosketari alokairuari baino.



18

2.5 taula 2010-2013 Plan Zuzentzailearen helburu kuantitatiboak

ETXEBIZITZA BERRIAK SUSTATZEKO JARDUERAK 2010 2011 2012 2013

GUZTIRA 2010-2013

HASIERAKO HELBURUA

K

Etxebizitza motaren arabera ZB 100 400 500 500 1.500 3.500 Alokairuko etxebizitza soziala 550 1.050 1.100 1.000 3.700 3.700 Alokairuko etxebizitza babestuak eta itunduak

100 200 300 300 900 900

Alokairua guztira 750 1.650 1.900 1.800 6.100 8.100 Saltzeko etxebizitza babestuak eta itunduak

2.300 2.100 2.300 2.300 9.000 9.000

Erosteko aukera duten alokairuko etxebizitza babestuak

100 200 300 400 1.000 1.000

Saltzeko etxebizitza tasatu autonomikoak

100 100 100 100 400 400

Saltzeko udal-etxebizitza tasatuak 200 400 450 450 1.500 1.500 Saltzeko etxebizitzak guztira 2.700 2.800 3.150 3.250 11.900 11.900

Sustatzailearen arabera Saila 500 1.000 1.000 900 3.400 2.500 Visesa 1.400 1.400 1.400 1.400 5.600 8.500 Udalak eta udal-sozietateak 450 450 650 650 2.200 2.200 Pribatuak 1.100 1.600 2.000 2.100 6.800 6.800

SUSTAPEN BERRIAREN HELBURUA GUZTIRA

3.450 4.450 5.050 5.050 18.000 20.000

ETXEBIZITZAREN ALORREKO HAINBAT JARDUERA

Etxebizitza hutsak merkaturatzea* 4.750 4.833 5.417 6.000 6.000 5.000 Alokairurako bitartekotza-programa berria 0 300 1.100 1.600 3.000 2.000 Emantzipatzeko Oinarrizko Errenta gazteen alokairurako*

6.021 6.646 7.321 8.000 8.000 8.000

Etxebizitza babestutzat kalifikatutako lokalak

0 150 250 450 850 850

Etxebizitza erabili librearen erosketa landa-eremuetan eta BIE-etan

0 250 450 650 1.350 1.350

B&E prozesuetan sortutako etxebizitza berriak

0 600 1.000 1.200 2.800 2.800

HAINBAT JARDUERA GUZTIRA* 10.771 12.779 15.538 17.900 22.000 20.000 BIRGAITZE JARDUERAK

Birgaitze integratua 200 400 800 1.000 2.400 2.400 Birgaitze isolatua 18.000 17.000 16.500 16.600 68.100 68.100 Birgaitze-eragiketak guztira 18.200 17.400 17.300 17.600 70.500 70.500

LURZORU JARDUERAK Lurzoru-jarduerak guztira 3.200 4.700 5.800 5.800 19.500 19.500

2010-2013 PLANAREN ERAGIKETAK GUZTIRA*

35.621 39.329 43.688 46.350 130.000

130.000

• Bizigune Programaren helburuak eta urte bakoitzari dagokion Emantzipatzeko Oinarrizko Errenta metagarriak dira.

• Grisez ageri diren kopuruak 2011n aldatu dira. • Plana 2012ko abenduan eman zen amaitutzat.

Iturria: Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila. Eusko Jaurlaritza.

Bestalde, 2010-2013 Etxebizitzaren eta Hiri Berrikuntzaren Plan Zuzentzaileak lurralde-oreka

bilatzen zuen. Zentzu horretan, etxebizitza-behar handieneko eremu geografikoak

azpimarratzen zituen, orain arteko desorekak arintzen laguntzeko. Izan ere, Arabak

bereganatu zuen eskaintza babestuaren zatirik handiena.



19

2.6 taula 2010-2013 Plan Zuzentzailearen helburu kuantitatiboen banaketa geografikoa

2010-2013 GUZTIZKO HELBURUAK

KOP. %

ALOKAIRUA SUSTATZEA Araba 1.000 16,9 Bizkaia 3.000 49,4 Gipuzkoa 2.100 33,7 GUZTIRA 6.100 100,0

ETXEBIZITZA HUTSAK ETA ALOKAIRURAKO BITARTEKOTZA PROGRAMA BERRIA Araba 1.500 16,4 Bizkaia 4.500 50,0 Gipuzkoa 3.000 33,6 GUZTIRA 9.000 100,0

Plana 2012ko abenduan eman da amaitutzat. Iturria: Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila. Eusko Jaurlaritza.

2.2.3. Etxebizitza Legearen proiektua2

2012ko maiatzean onartu zuen Gobernu Kontseiluak Etxebizitza Legearen Proiektua; baina,

Legebiltzarrak onartzeko zain dago, lege bihurtzeko.

Legean etxebizitza edukitzeko Eskubide Subjektiboa aitortzen zen. Bertan jasotako

definizioaren arabera, "Euskadiko Autonomia Erkidegoko udalerri batean administrazio-

auzotasuna duen pertsona orok du etxebizitza duin, egoki eta iresgarri bat edukitzeko

eskubidea”. Helburu hori betetzeko, Eusko Jaurlaritzak eta lurralde-administrazio publikoek

beren baliabideak alokairu-erregimeneko etxebizitzak sustatzera eta zailtasun gehien

dituzten taldeei laguntzera bideratu beharko lituzkete lehentasunez.

Etxebizitza bat edukitzeko eskubidea betetzeko, etxebizitza bat eskuratzeko aukerak

ahalbidetu zitezkeen (alokairu-erregimenean lehentasunez), eta hori ezinezkoa bada,

prestazio ekonomiko bat eman zitekeen. Etxebizitza babestu bat, bitartekotza-programa

bateko etxebizitza libre bat edo zuzkidura-bizitoki bat izan zitekeen.

Eskubide hori lortzeko, baldintza hauek bete behar ziren:

• Etxebizitza edo bizitoki egoki bat ez edukitzea. Etxebizitza egokia ez izateko

arrazoiak juridikoak, bizigarritasunarekin erlazionatutakoak, tamaina, gaitasun

ekonomikoa etab. izan daitezke.

• Etxebizitzen Eskatzaileen Erregistroan (Etxebiden) izena emanda egotea, baina

alokairu-erregimenean bakarrik, eta arauz ezarriko den gutxieneko

antzinatasunarekin.

• Urteko diru-sarrerak arauz ezarriko diren mugen barruan sartzen direla ziurtatzea.

Etxebizitzaren Eskubide Subjektiboa mailaka aplikatuko zitekeen, honako egoera hauek

bereizita:



20

• Legea indarrean sartu eta lehen urte naturalean, hiru kide edo gehiagoko bizikidetza-

unitateek eskubidea edukiko lukete, baldin eta urteko hamabost mila euroko diru-

sarrerak gainditzen ez bazituzten eta erregistro ofizialean lau urte edo gehiagoko

antzinatasunarekin alokairuko etxebizitza baten eskatzaile gisa izena emanda

baleude.

• Legea indarrean sartu eta bigarren urte naturalean, eskubidea edukiko lukete,

aurreko atalean aurreikusitakoez gain, bi kideko bizikidetza-unitateek, baldin eta

urteko hamabi mila eurotik beherako diru-sarrerak bazituzten eta dagokien erregistro

ofizialean lau urte edo gehiagoko antzinatasunarekin alokairuko etxebizitza baten

eskatzaile gisa izena emanda bazeuden.

• Legea indarrean sartu eta hirugarren urte naturaletik aurrera, eta xedapen honen

aurreko bi ataletan aurreikusitakoez gain, eskubidea edukiko lukete kide bateko

bizikidetza-unitateek, baldin eta urteko bederatzi mila eurotik beherako diru-sarrerak

bazituzten eta dagokien erregistro ofizialean lau urte edo gehiagoko

antzinatasunarekin alokairuko etxebizitza baten eskatzaile gisa izena emanda

bazeuden.

2.7 taula Etxebizitzaren eskubide subjektiboaren mailakako ezarpena.

Baldintzak Lehen urtea Bigarren urtea Hirugarren urtetik aurrera

Lehen urtean aurreikusitakoak eta:

Aurreko bi urteetan aurreikusitakoak eta:

Bizikidetza-unitatearen kide kop.

Hiru kide edo gehiago Bi kide

Kide bat Sarrerak <15.000 € urtean <12.000 € urtean <9.000 € urtean Eskatzaileen Erregistroko izen-ematea

>4 urte Alokairuko etxebizitzaren eskaera



Hiru baldintzak batera bete behar dira. Iturria: Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila. Eusko Jaurlaritza.

Bestalde, Lege-proiektuak zuzkidura-bizitokien irudia indartzen du. Izan ere, gizartean aldi

baterako sortzen diren beharrei erantzuteko oso egokiak direla azpimarratzen da bertan,

hala nola gazteak emantzipatzeko, banandu diren pertsonentzat edo etorkinentzat.

Nolanahi ere, aurretik adierazi bezala, Eusko Legebiltzarrak sartzen dituen aldaketen eta,

hala hala badagokio, behin betiko onarpenaren zain egon beharko da haren azken hedadura

ebaluatzeko.

2 Proposatutako Etxebizitzaren Legea une hauetan Eusko Legebiltzarrean dago eztabaidatzeko.



21

3. ETXEBIZITZAREN ALOKAIRU POLITIKAN PARTE HARTZEN DUTEN

AGENTEAK

3.1. Parte hartzen duten agenteak eta eskumenak

Etxebizitzaren Gizarte Itunarekin 2025. urterako 40.000 familiak alokairu-erregimeneko

etxebizitza bat eskuratzea lortu nahi zuten. Azken helburua zen sustatutako eraikuntza

publikoen % 50 alokairu-erregimenekoak izatea. Etxebizitzaren eta Hiri Berrikuntzaren Plan

Zuzentzaileari dagokionez, aurreko kapituluan adierazi bezala, 15.100 familiari lagundu nahi

zitzaien alokairu-erregimeneko etxebizitza bat eskuratzen (6.100 etxebizitza berri eta 9.000

etxebizitza erabili). Dena den, helburu hori betetzeko, agente askok parte hartu behar dute,

ezinbestean, eta batera eta koordinatuta lan egin behar dute helburu komun bat lortzeko.

Ikus 3.1 taula.

3.1 taula EAEko alokairu-politikan parte hartzen duten agenteak

ALOKAIRU POLITIKAN PARTE HARTZEN DUTEN AGENTEAK

ETXEBIDE, babes publikoko etxebizitzakesleitzeko euskal zerbitzua

AEKSP / ALOKABIDE, Alokairuko EtxebizitzakKudeatzeko Sozietate Publikoa

EUSKO JAURLARITZAKO ETXEBIZITZA SAILA

BIZILAGUN, Jabetza Horizontalaren eta HiriErrentamenduen alorreko Bitartekaritza etaKontziliazio Zerbitzu Publikoa

UDAL SOZIETATEAK ETA UDALAK

ESKUMEN/ERANTZUKIZUN GARRANTZITSUENAK

• Alokairuko etxebizitza babestuen eskaria jasotzea.• Alokairuko babes publikoko etxebizitzak esleitzea.

• Alokairu babestuko etxebizitzen parke propioa sortzea.• Parke propioko, Bizigune Programaren parkeko, Etxebizitza Sailarenetxebizitzen parkeko eta hainbat Udalen etxebizitzen parkekoerrentamendu babestuko etxebizitzak kudeatzea.• Bizigune etxebizitza hutsen programa kudeatzea.

• Eusko Jaurlaritzaren alokairu-politika definitzea, planifikatzea etaebaluatzea.• Alokairua sustatzeko laguntzak eta programak garatzea.

• Hiri Errentamenduen Legearekin erlazionatutako gaiei buruzkoinformazioa ematen du.• Errentamendu-kontratuetarako bermeak bilatzen ditu: oniritzia, kontratuen erregistroa eta fidantzen gordailua.

• Alokairuko etxebizitza babestuak sustatzea.• Arreta eskaintzea udalerriko etxebizitza babestuaren eskariari etaesleipenari.• Alokairuko etxebizitza babestuen parke propioa kudeatzea.

AGENTE PRIBATUAK• Alokairuko etxebizitzak eraikitzea.• Alokairuko etxebizitza babestuak sustatzea.• Alokairu pribatuaren parkean bitartekaritza• ….

ENPLEGU ETA GIZARTE GAIETAKO SAILA• Gizarte-prestazio ekonomikoak ematea: Diru-sarrerak BermatzekoErrenta, Etxebizitzaren Prestazio Osagarria eta Gizarte LarrialdietakoLaguntzak.

Enplegu eta Gizarte Politiketako Sailean, Etxebizitza Sailburuordetza, Gizarte Politiketako

Sailburuordetza eta Enplegu eta Lan Sailburuordetza biltzen dira. Etxebizitza

Sailburuordetzari dagokionez, bere zeregin nagusia da datozen lau urteetan alokairuaren

alorrean garatuko diren helburu estrategikoak eta neurri zehatzak zehaztea eta, zentzu

horretan, 2013-2016 Etxebizitzaren Plan Zuzentzaile berria da (egun lantzen ari dira)

plangintza estrategikorako bitarteko nagusia.



22

Baliabideak lehentasunez alokairura bideratuz, etxebizitza bat eskuratzeko aukerak hobetu

nahian, Etxebizitza Sailburuordetzaren jarduera alokairuko etxebizitza babestu berrien

sustapenera zuzentzen du, zuzenean sustatuz edo alokairua diruz laguntzeko politiken

bitartez; eta, bestetik, partikularren etxebizitzak errentamenduan eskaintzeko lan egitera

zuzentzen du bere jarduera, Bizigune Programaren eta etxebizitzen alokairurako ASAP

bitartekotza-programa berriaren bitartez.

Bestalde, alokairu-politikari dagokionez, Etxebizitza Sailburuordetzaren beraren baitan barne

hartzen diren bi bitarteko azpimarratu behar dira: Etxebide eta Bizilagun.

Babes Publikoko Etxebizitzak Esleitzeko Euskal Zerbitzua da Etxebide eta EAEko babes

publikoko etxebizitzen sustapenen gehiengoa barne hartzen du. Zeregin bikoitza du

Etxebidek. Alde batetik, alokairuko babes publikoko etxebizitzen eskaria jasotzea, Eusko

Jaurlaritzaren Etxebizitzaren Eskatzaileen Erregistroaren bitartez eta, bestetik, alokairuko

babes publikoko etxebizitzak esleitzea.

Alokairu libreko etxebizitzen merkatuari dagokionez, 2009an, Eusko Jaurlaritzako Etxebizitza

Sailak Jabetza Horizontalaren eta Hiri Errentamenduen alorreko Bitartekotza eta

Kontziliaziorako Zerbitzu Publikoa, Bizilagun, sortu zuen, Hiri Jabetzaren Ganberek, gaur

egun desagertuta daudenek, lehen betetzen zituzten eginkizunak betetzeko.

Jabetza horizontalarekin eta jabekideen elkarteekin lotutako gaiei buruzko informazio

ematen du zerbitzu horrek, bai eta eraikinen kontserbazioari eta birgaitzeari buruzkoa eta

hiri-errentamenduen legeari buruzkoa ere. Arreta unibertsala eskaintzen du eta bermeak

lortzen ditu errentamendu-kontratuetarako (oniritzia eta kontratuen erregistroa, eta

fidantzen gordailua) eta jabekideen elkarteetan gertatzen diren arazoetan bitartekotza- eta

kontziliazio-lanak betetzen saiatzen da, etorkizunean izan daitezkeen gatazkak ekiditeko.

Alokairu babestuaren kudeaketari dagokionez, 2011ko uztailean Alokabide zerbitzua publiko

bihurtu eta EAKZParekin (Alokairuko Etxebizitzak Kudeatzeko Sozietate Publikoarekin) bat

egin du; eta, ondorioz, egitura bakunagoa osatu da. 2000. urtean Alokabide zerbitzua sortu

zen eta bera arduratu da etxebizitza-parke propio bat osatzeaz eta, besteak beste, Eusko

Jaurlaritzaren etxebizitzen parke publikoa kudeatzeaz. Bestalde, 2007an sortu zen EAKZP,

Bizigune Programa kudeatzeko eta bigarren eta ondorengo eskualdatzeetan BOE-en

salerosketa kontrolatzeko helburuarekin. Gaur egun, Alokabideren barruan garatzen dira

EAKZParen eginkizunak.

Bestalde, Gizarte Politiketako Sailburuordetza arduratzen da merkatu libreko alokairuko

etxebizitza batean bizi diren familien diru-laguntza sozialez. Laguntza horien baitan sartzen

da, alde batetik, Etxebizitzaren Prestazio Osagarria (EPO). Aldian behingo prestazio

ekonomiko bat da, Diru-sarrerak Bermatzeko Errentaren osagarria, eta ohiko etxebizitzaren

edo bizilekuaren gastuak estaltzeko ematen da.

Bestalde, Gizarte Larrialdietako Laguntzak (GLL) aldirokoak ez diren prestazio ekonomikoak

dira eta duintasunez bizitzeko beharrezkoak diren aparteko berariazko gastuak (horien



23

artean alokairuaren gastuak) estaltzeko baliabide nahikoa ez duten pertsonentzat dira. Ezin

dute GLLa jaso jada EPOa jasotzen dutenek.

Udalerriei dagokienez, etxebizitzaren udal-sozietateak azpimarratu behar dira. Etxebizitzaren

eta Lurzoruaren Sustatzaileen Euskal Elkarteko (AVS Euskadi) kide dira guztiak, eta

elkartearen barruan daude, halaber, Eusko Jaurlaritzaren bi sozietate publikoak eta zeharka

partaidetutako beste bat (Visesa, Alokabide eta Orubide), eta udal-sozietate hauek:

Ensanche 21, Bilboko Udal Etxebizitzak, Donostiako Etxegintza, Irunvi eta Sestao Berri (era

berean, Eusko Jaurlaritzaren % 50eko partaidetza duena).

Bestalde, Udal askotan lan handia ari dira egiten alokairuko etxebizitza babestuak sustatzeko

edo zuzkidura-bizitokiak eraikitzeko. Besteak beste, Bilboko Udal Etxebizitzak sozietatea

azpimarratu behar da. Alokairu-erregimeneko 4.000 etxebizitza inguruko parkea du, eta

2014ra begira alokairu babestuko 5.000 etxebizitza edukitzera iritsi nahi du. Donostiako

Etxegintzak, bestalde, mila etxebizitza inguruk osatutako alokairu babestuko etxebizitzen

parkea du.

Adierazitako guztiaz gain, udal-mailan alokairua sustatzeko ekimen gehiago garatu dira.

Adibide moduan, Bilboko “Udal Etxebizitzak Gazte Solidarioentzat” ekimena aipa daiteke.

Ekimen horren bitartez, EHUko graduatu ondoko ikasleei alokairu merkeak eskaintzen zaizkie

udal-etxebizitza bat eskuratzeko, lan komunitarioak egiteko konpromiso solidario baten

truke.

Donostiako Udalak ere badu Etxebizitzak Alokatzeko Udal Programa bat. Alokabide

izenarekin ere ezagutzen da eta etxebizitzen alokairua erraztu nahi du hirian. Xede

horretarako, bitartekotza-lanak egiten ditu merkatukoak baino prezio baxuagoetan alokatu

nahi duen herritarraren eta bere etxea alokatu nahi duen pertsonaren artean. Programa

horrek jabeei errenten aseguru bat eskaintzen die dohainik, alokairurako eta birgaitzerako

diru-laguntzei buruzko informazioa ematen du eta etorkizuneko maizterrei merkatukoak

baino errenta baxuagoko etxebizitzak eskaintzen dizkie.

Gasteizen, 2004an Vitalquiler proiektua abiarazi zuen Caja Vital Kutxa-k, Gasteizen bertan

18 eta 35 urte arteko gazteentzako arrazoizko prezioko alokairuko etxebizitzak eskaintzeko.

Egun, Caja Vital Kutxak (Kutxabank) alokairuko 1.000 baino zertxobait gehiago etxebizitza

ditu Gasteizen (Adania higiezinen enpresaren jabetzakoak); batez beste, hileko 375 euroko

errentakoak. Errenta horiek Kutxabanken Gizartekintzari esker dira posible; izan ere, urtero

1,5 milioi euro bideratzen baititu programa hori finantzatzera3.

Bestalde, etxebizitza librearen alokairu-merkatuan bitartekotza-programa (ASAP)

kudeatzeko asmoz, bitartekotzako agente laguntzaileen sare bat eratu da. Zehazki, guztira

16 agentek eman dute izena programan. Agente horietako asko higiezinen jabetzako agente

(HJA) dira, eta artekari gisa jardun ohi dute merkatu librean jabeen eta maizterren artean,

eta Etxebizitzaren Gizarte Ituna sinatu duten eta EAEn alokairuko etxebizitzaren eraikuntzaz

arduratzen diren arloko hainbat agenteren artean.

3 Kutxabanken Gizartekintzan duela gutxi izandako murrizketek arriskuan jartzen dituzte diru-laguntza horiek.



24

3.2. Enplegu eta Gizarte Politiketako Sailaren eginkizuna

Etxebizitzaren arloan, alokairu-erregimenari erreparatuz, Enplegu eta Gizarte Politiketako

Sailaren azken helburua da alokairuko etxebizitza babestuaren parke iraunkorraren tamaina

areagotzea. Helburu horrekin, hainbat jardun aurreikusi ditu Sailak, funtsezko bi mugarritan

oinarrituta: alokairuko etxebizitza babestua bultzatzea eta alokairuko etxebizitza erabilien

parkea errenta eskuragarrietan abian jartzera zuzendutako neurriak sustatzea (ASAP

programan, egun, errentak hileko 650 €-koa izan daitezke Donostian, eta hileko 600 €-koak

Bilbon eta Gasteizen).

Alokairuko etxebizitza berrien sustapenari dagokionez, Sailak bi aukera ditu, halaber: agente

sustatzaile izatea, edo beste agente sustatzaile batzuengana jotzea, alokairua diruz

laguntzeko politiken bitartez.

Etxebizitza erabilien parkeko etxebizitzak merkaturatzeko, Sailak Bizigune Programa eta

alokairurako bitartekotza-programa berria (ASAP) baliatzen ditu.

3.2.1. Alokairua diruz laguntzeko politika: babes publikoko etxebizitza berriak alokairu-erregimenean sustatzea

a) Sustapenerako laguntzak eta gehieneko errentak

Enplegu eta Gizarte Politiketako Sailak diru-laguntzak, mailegu kualifikatuak eta interes-

tasen subsidiazioa eskaintzen ditu alokairu-erregimeneko etxebizitza babestuak sustatzeko.

Laguntza horien xehetasunak 3.3 taulan ikus daitezke.

2010eko azaroaren 3ko Aginduak, babes ofizialeko etxebizitzen gehieneko prezioak zehazten

dituenak, errentamenduko babes ofizialeko etxebizitzen gehieneko errenta arautzen du.

Etxebizitzen titularren diru-sarreren arabera ezartzen dira errentak, gehieneko salmenta-

prezioaren gaineko ehuneko baten bitartez.

Aurreko paragrafoan aipatu dugun araudi berriak murriztu egin ditu diru-sarrera baxueneko

bizikidetza-unitateei aplikatu beharreko ehunekoak, familia horiek alokairua lortzeko egin

behar duten finantza-ahalegina arintzeko.

Horrez gainera, araudi berriak lehen aldiz arautzen du erregimen autonomikoko zuzkidura-

bizitokien maizterrek hilero ordaindu behar duten kanona. Kanon hori ezartzeko, kontuan

hartzen dira, halaber, bizikidetza-unitatearen diru-sarrerak eta zuzkidura-bizitokiaren logela

kopurua.



25

3.2 taula Etxebizitzak sustatzeko laguntzak arautzen dituen araudia eta alokairuaren gehieneko errentak

BOEa sustatzeko eta alokairua bultzatzeko laguntzak

• Agindua, 2008ko azaroaren 7koa, Etxebizitza eta Gizarte Gaietako sailburuarena, babes publikoko etxebizitzak sustatzeko laguntzei eta alokairua bultzatzeko neurriei buruzkoa. (222. EHAA, 2008ko azaroaren 19a).

• 268/2011 Dekretua, abenduaren 20koa, kreditu-erakundeen eta Euskal Autonomia Erkidegoko Administrazioaren arteko finantza-lankidetzari buruzkoa, etxebizitzaren eta lurzoruaren arloan. (247. EHAA, 2011ko abenduaren 30ekoa).

3.3 taula Errentamendu babestuko etxebizitzak sustatzeko laguntzen xehetasuna

● Etxebizitzak sustatzea ondoren alokairu babestuan jartzeko edo errentamendu babestuan jarriko dituen hirugarren bati saltzeko.

● Gutxieneko epea: 15 edo 50 urte. Epe horrek irauten duen bitartean ezin izango da etxebizitzaren erabilera aldatu.

MAILEGU KUALIFIKATUA

Gehieneko kopurua: Etxebizitza eta eranskinen gehieneko salmenta-prezioaren % 100, diru-laguntzak kenduta (kendu gabe etxebizitza sozialen kasuan). Amortizazio-epea: 20 urte, eta aukerako beste 4 urteko gabealdia, errentamendu babestuak gutxienez 15 urte irauten dituenean; 30 urte, eta aukerako beste 4 urteko gabealdia, errentamendu babestuak gutxienez 50 urte irauten dituenean. Interes-tasa: gutxienekoa (E + % 0,7); gehienekoa (E + % 1,5).

Bankuko deskontuak obra-ziurtapenetan: Maileguaren pareko gehieneko kopurua eta gehienez 4 urteko iraupena. Eraikuntza-lanak amaitzean hipoteka-maileguaren formalizazioa.

Interes-tasaren laguntza: Etxebizitza sozialak sustatzea, etxebizitza erregimen orokorreko errentarekin errentamendu babestura bideratzeko hirugarrenei eskualdatzeko: lagundutako % 0ko interes-tasa gehienez ere 20 urteko epean. Etxebizitzen errentamendua sustatzeko, 15 urteko gutxieneko epea, etxebizitza sozialen errenten truke, edo erregimen orokorreko BOE-en errenten % 75 gainditzen ez duten errenten truke: lagundutako % 1eko interes-tasa gehienez ere 20 urteko epean.

DIRU LAGUNTZAK

Urbanizazio-kostuak: Kostuen % 100 arte. Laguntza teknikoko kostuak: Guztizko kostuaren % 100 arte (eraikuntza-proiektua eta urbanizazio-proiektua idaztea, zuzendaritza eta obra-ikuskapena). Bi kontzeptuen muga 3.000 euro/etxebizitza izango da gehienez ere (5.500 etxebizitzako ARIen kasuan)

ERRENTAMENDURAKO PIZGARRIAK

Etxebizitzak sustatzea errentamendu babestuan eskaintzeko. Erregimen orokorreko BOEren errentak. Gutxieneko epea: 15 urte eta 10.000 euroko laguntza etxebizitza bakoitzeko. Gutxieneko epea: 50 urte eta 20.000 euroko laguntza etxebizitza bakoitzeko. Etxebizitzak sustatzea errentamendu babestuan eskaintzeko. Erregimen bereziko BOEren errentak edo erregimen orokorreko BOEren % 75 gainditzen ez dutenak. Gutxieneko epea: 15 urte eta 18.000 euroko laguntza etxebizitza bakoitzeko. Gutxieneko epea: 50 urte eta 40.000 euroko laguntza etxebizitza bakoitzeko. Etxebizitza sozialak sustatzea, hirugarren bati eskualdatu eta errentamendu babestuan jartzeko, erregimen bereziko BOEren errentekin, eta gutxienez 15 urteko epean: 24.000 euroko laguntza etxebizitza bakoitzeko.



26

3.4 taula Babes ofizialeko etxebizitzetarako gehieneko errentak

gehieneko salmenta-prezioaren gaineko %

Etxebizitza sozialak

Bizikidetza-unitatearen diru-sarrerak*

Sustapen publikoa Sustapen pribatua

AE JO AE JO 3.000 € arte 2,50 2,27 1,88 1,71 3.001 eta 9.000 euro bitartean 3,50 3,18 2,63 2,39 9.001 eta 15.000 euro bitartean 4,50 4,09 3,40 3,08 15.001 eta 18.000 euro bitartean 5,20 4,73 3,91 3,56 18.000 eta 22.000 euro bitartean 6,00 5,45 4,50 4,10 22.001 eta 25.000 euro bitartean 7,20 6,60 5,45 4,96 25.001 eta 28.000 euro bitartean 8,25 7,50 6,20 5,64 28.001 eta 35.000 euro bitartean 10,60 9,64 8,00 7,25 35.000 euro baino gehiago 11,80 10,73 8,88 8,07

Bizikidetza-unitatearen diru-sarrerak

Erregimen orokorra

Azalera-eskubidea Jabetza osoa 15.000 € arte 2,50 2,27 15.001 eta 21.000 euro bitartean 3,20 2,91 21.001 eta 25.100 euro bitartean 4,00 3,64 25.101 eta 30.000 euro bitartean 4,70 4,27 30.001 eta 35.000 euro bitartean 5,20 4,73 35.000 euro baino gehiago 5,70 5,18

Bizikidetza-unitatearen diru-sarrerak

Erregimen tasatu autonomikoa

Azalera-eskubidea Jabetza osoa 12.000 eta 18.000 euro bitartean 2,00 1,82 18.001 eta 21.000 euro bitartean 2,40 2,18 21.001 eta 27.000 euro bitartean 3,20 2,91 27.001 eta 35.000 euro bitartean 3,50 3,18 35.000 euro baino gehiago 3,75 3,41 2011ko irailaren 14ko Aginduak aldatu egiten ditu babes ofizialeko etxebizitza bat eskuratzeko urteko diru-sarrera haztatuen gehieneko mugak: 35.000 €-tik 39.000 €-ra zabaltzen da erosketa-erregimeneko etxebizitza bat eskuratzeko gehieneko muga, eta 22.000 €-tik 25.000 €-ra, berriz, errentamendu babestuko etxebizitza bat eskuratzekoa. AE: Azalera-eskubidea. JO: Jabetza osoa. Iturria: 2010eko azaroaren 3ko Agindua. Eusko Jaurlaritza.

3.5 taula Hileko kanona erregimen autonomikoko zuzkidura-bizitokiak betetzeagatik

Bizikidetza-unitatearen diru-sarrerak Hileko kanona (eurotan)

ZB 1 logela ZB 2 logela 15.000 € arte 150 180 15.001 eta 21.000 euro bitartean 200 240 21.001 eta 25.100 euro bitartean 250 300 25.101 eta 35.000 euro bitartean 300 360 35.000 euro baino gehiago 350 420 Bizitokiak garajea badu: 60 € gehiago. Iturria: 2010eko azaroaren 3ko Agindua. Eusko Jaurlaritza.



27

b) Alokairuko etxebizitza babestuak eskuratzeko baldintzak

Etxebizitza babestu bat eskuratu nahi duen edonork bete beharreko lehen baldintza da

ETXEBIDEn, etxebizitza babestuaren eskatzaileen erregistroan, izena emanda egotea. 3.6.

taulan ikus daitezke alokairuko etxebizitza babestuaren eskatzaileek bete beharreko

baldintzak. Diru-sarrerei dagokienez, 2011ko irailean Sailak agindu berri bat onartu zuela

esan behar da. Agindu berri horren arabera, etxebizitza babestu bat eskuratu ahal izateko

diru-sarrera haztatuen gehieneko mugak zabaldu egiten dira:

• Etxebizitza sozialen kasuan, urteko 22.000 euro gordinetik 25.000 euro gordinera.

• Erregimen orokorretako BOE-etan eta zuzkidura-bizitokietan, urteko 35.000 euro

gordinetik 39.000 euro gordinera.

• Etxebizitza tasatu autonomikoetan, urteko 45.500 eurotik 50.000 eurora.

3.6 taula Alokairuko etxebizitza babestuak eskuratzeko baldintzak

ETXEBIDEn etxebizitza babestuaren eskatzaile gisa izena emanda egotea. Adinez nagusia izatea edo emantzipatuta bizitzea. Etxebizitzaren beharra: etxebizitza eskatzen den unean, bizikidetza-unitatea osatzen duten kideek ezin dute beren jabetzako etxebizitzarik eduki (eskaria egiten denetik bi urte atzera eginda), eta salerosketaren eskritura publikoa egin bitartean edo errentamenduaren kontratua sinatu bitartean, horixe izango da errespetatu beharreko baldintza. Salbuespenak: Gutxieneko izigarritasun-baldintzak betetzen ez dituen etxebizitza (317/2002 Dekretuaren arabera); Banandu, dibortziatu edo bikotea hautsi ondoren, familia-etxebizitza beste bikotekidearen bizitoki izateko esleitu bada, edo bikotekide bakoitzak gehienez 75.000 euro bereganatu baditu hipoteka-kargak ordaindu ondoren. 70 urte edo gehiagoko pertsonak, irisgarritasun-baldintzak betetzen ez dituen eraikin bateko etxebizitza baten jabe direnak. Bizikidetza-unitateak, kide bat 15 m2 erabilgarri/pertsona ratioa baino txikiagoa duen azalerako etxebizitza baten titularra denean. Jaraunspen edo dohaintza bidezko etxebizitza baten titularkidetasuna, betiere ehunekoak ez badu % 50 gainditzen eta partaidetza-balioak 75.000 euroko kantitatea gainditzen ez badu, behin hipoteka-kargak ordaindu eta gero. Bizikidetza-unitateko kide batek mugikortasun mugatu iraunkorra duela ziurtatzea eta eraikinak irisgarritasun-baldintzak ez betetzea eta igogailurik ez edukitzea (68/2000 Dekretua) eta etxebizitza berriak guztiak edukitzea. Etorkizuneko titular bat gutxienez EAEn erroldatuta egotea, aplikatu beharreko araudiak ezarritako gutxieneko antzinatasuna errespetatuz. Sarrerak. Diru-sarrera konputagarriak kalkulatzeko orduan, bizikidetza-unitateko kideak eta babes ofizialeko etxebizitzaren titularkideak diren pertsona guztien sarrerak hartuko dira kontuan. erregimen bereziko babes ofizialeko etxebizitzak alokatzeko (etxebizitza soziala): 3.000-39.000 euro bitartean; erregimen orokorreko babes ofizialeko etxebizitzak eta zuzkidura-bizitokiak alokatzeko: 3.000-39.000 euro bitartean; etxebizitza tasatu autonomikoak erosteko eta alokatzeko: 12.000-a.50.000 euro bitartean. Sarreren haztapena: SH=ZO*N*A ZO: PFEZ aitorpenaren zerga-oinarria (laneko etekinak: ZO + hobariak) N: kide kopuruaren araberako koefiziente haztatzailea (1= 1,00; 2=0,95; 3 = 0,90; 4 = 0,85; 5 = 0,75; 6 = 0,65; 7 = 0,55; 8 edo gehiago = 0,50). A: % 20 ematen duen kide kopuruaren araberako koefiziente haztatzailea (1 = 1,00; 2 = 0,90; 3 edo + = 0,85). Aurreko bi urteetan babes ofizialeko etxebizitza baten esleipenduna ez izatea. Hala ere, babes ofizialeko errentamenduko etxebizitza baten onuradunek beren jabetzako edo azalera-eskubideko babes ofizialeko etxebizitza bat eskuratzeko eskubidea dute. Iturria: Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila. Eusko Jaurlaritza.



28

c) Babes publikoko etxebizitzak alokairu-erregimenean esleitzeko prozedura

Enplegu eta Gizarte Politiketako Sailak, 2012an, babes publikoko etxebizitzetarako izena

emateko eta horiek esleitzeko sistema aldatu du. Izan ere, 2012ko urriaren 15eko

Aginduan4, babes publikoko etxebizitza baten eskatzaile gisa izena emateko unean erosketa-

erregimenaren eta alokairu-erregimenaren artean aukeratzeko beharra gaineratzen da. Hala,

tratamendu bereizia ematen zaie bi kolektiboei. Izan ere, orain baremazio-sistema bat

erabiltzen da alokairu-erregimeneko etxebizitzak esleitzeko; erosketa-erregimeneko

esleipenetan, berriz, zozketari eutsi zaio.

Baremazio-sisteman, ondoko baremazio-irizpideak kontuan hartzen dira, lehentasun-

hurrenkeran: izen-ematearen antzinatasuna eskatzaileen erregistroan, bizikidetza-unitateko

kideen kopurua, diru-sarrerak, erroldatzea eta etxebizitzaren behar berezia.

3.7 taula Alokairu-erregimenean esleitzeko baremazio-irizpideak

ALDAGAIA IRIZPIDEA GEHIENEKO PUNTUAZIOA*

1. Antzinatasuna 5 puntu urteko 40 puntu 2. Bizikidetza-unitatearen kide kop. 5 puntu kideko 30 puntu 3. Diru-sarrerak 3.000 € - 9.000 € 20 puntu

9.001 € - 15.000 € 15 puntu 15.001 € - 25.000 € 10 puntu 25.001 – 30.000 € 5 puntu

20 puntu

4. Erroldatzea 10 puntu udalerrian 5 puntu eremu funtzionalean

10 puntu

5. Etxebizitza-behar berezia 10 puntu barne hartzen deneko kolektibo bakoitzerako

30 puntu

*Berdinketak ebazteko, eskaerak Etxebizitza Eskatzaileen Erregistroan sartzeko data kontuan izango da. Iturria: AGINDUA, 2012ko urriaren 15ekoa, Etxebizitza, Herri Lan eta Garraioetako sailburuarena, etxebizitza-

eskatzaileen erregistroari eta babes ofizialeko etxebizitzak nahiz araubide autonomikoko zuzkidura-bizitokiak esleitzeko prozedurei buruzkoa; eta 2012ko abenduaren 12ko Agindua, lehenengoaren akatsak zuzentzen dituena.

3.8 taula Alokairuko etxebizitza babestuaren esleipena

Alokairuko etxebizitza babestuaren esleipena5

• 2012ko abenduaren 12o Agindua, Etxebizitza, Herri Lan eta Garraioetako sailburuaren 2012ko urriaren 15eko Agindua zuzentzen duena. Horren bidez, honako agindu honen akatsak zuzentzen dira: “AGINDUA, 2012ko urriaren 15ekoa, Etxebizitza, Herri Lan eta Garraioetako sailburuarena, etxebizitza-eskatzaileen erregistroari eta babes ofizialeko etxebizitzak nahiz araubide autonomikoko zuzkidura-bizitokiak esleitzeko prozedurei buruzkoa”.

4 Eta 2012ko abenduaren 12ko Agindua, 2012ko urriaren 15eko Aginduaren akatsak zuzentzen dituena. .



29

3.2.2. Bizigune programa

Alokairu-erregimeneko etxebizitza bat eskuratzen laguntzeko bigarren jarduera-ildoa partikularren etxebizitza hutsak antzeman eta alokairuko etxebizitzen merkatuan arrazoizko prezioen truke eskaintzean datza, eta, horretarako, Bizigune Programa deitutakoa baliatzen du Sailak. 2003an jarri zen martxan Bizigune Programa, EAEn hutsik zeuden etxebizitzen parkea

merkaturatzeko. Programa horri esker, hutsik dauden etxebizitzen jabeek etxebizitza horiek

Alokabideren esku uzten dituzte —Eusko Jaurlaritzako Enplegu eta Gizarte Politiketako

Sailaren alokairua sustatzeko sozietatea da Alokabide—, hileko 600 euro gainditzen ez dituen

errentarako6. Horren truke, Eusko Jaurlaritzak errenta puntualki ordainduko zaiola ziurtatzen

dio jabeari, bai eta kontratua amaitzean etxebizitza baldintza egokietan itzuliko zaiola ere.

Era berean, Saila arduratzen da maizterrarekin egin beharreko izapideez.

Era berean, Alokabidek Etxebide – Etxebizitzaren Euskal Zerbitzuan izena emandako

pertsonaren edo bizikidetza-unitatearen esku jartzen du etxebizitza. Errentatzaileak alokairu

bat ordaintzen du, familiaren hileko diru-sarreren % 30ekoa, hain zuen; eta Enplegu eta

Gizarte Politiketako Sailak ordaintzen du errenta horren eta jabeari ordaindu beharrekoaren

arteko aldea.

3.9 taula Indarrean dagoen oinarrizko araudia. Bizigune Programa

Etxebizitza Hutsen Bizigune Programa

• 316/2002 Dekretua, abenduaren 30ekoa eta “Etxebizitza Hutsen Programa” sustatzen duena, bere erregimen juridikoa ezartzen duena eta kudeaketa “Euskadiko Etxebizitza eta Lurra, EA" sozietateari egozten diona. (Visesa). (249. EHAA, 2002ko abenduaren 31koa).

• 100/2004 Dekretua, 2004ko ekainaren 1ekoa, «Etxebizitza Hutsaren Programa» sustatu eta bultzatzen duen, programa horren araubide juridikoa ezartzen duen eta «Vivienda y Suelo de Euskadi S.A./Euskadiko Etxebizitza eta Lurra, SA» (VISESA) Baltzu Publikoari programa kudeatzeko ardura ematen dion 316/2002 Dekretua aldatzeari buruzkoa. (VISESA).(110. EHAA, 200ko ekainaren 11koa).

• 61/2009 Dekretua, martxoaren 10ekoa, eta “Etxebizitza Hutsen Programa” sustatzen duen, bere erregimen juridikoa ezartzen duen eta kudeaketa “Euskadiko Etxebizitza eta Lurra, EA" sozietateari egozten dion eta abenduaren 30ekoa den 316/2002 Dekretua hirugarren aldiz aldatzen duena (59. EHAA, 2009ko martxoaren 26koa).

• 2003ko apirilaren 22ko Agindua, Etxebizitza eta Gizarte Gaietako sailburuarena, “Etxebizitza hutsen programako” etxebizitzak lagatzeko baldintzei eta esleipen-prozedurari buruzkoa (96. EHAA, 2003ko maiatzaren 19koa).

• 2004ko azaroaren 26ko Agindua, Etxebizitza eta Gizarte Gaietako sailburuarena, “Etxebizitza hutsen programako” etxebizitzak lagatzeko baldintzei eta esleipen-prozedurari buruzko Agindua aldatzen duena (239. EHAA, 2004ko abenduaren 16koa).

• Agindua, 2009ko azaroaren 4koa, Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio sailburuarena, «Etxebizitza Hutsaren Programaren» lagapen-baldintzei eta esleipen-prozedurari buruzko Aginduaren hirugarren aldaketa egiteko dena (222. EHAA, 2009ko azaroaren 23koa).

3.2.3. Alokairuko merkatuko bitartekotza-programa, ASAP

Etxebizitza eta Hiri Eraberritzea Bideratzeko Planak EAEko alokairuko etxebizitzen parkea

zabaltzeko formula berriak bilatzeko beharra planteatu zuen. Alokairuko etxebizitzen

merkaturako bitartekotza-programa berri bat behar zen: errentatzailei eta maizterrei

bermeak eskaini behar zitzaizkien; baina, aldi berean, Bizigune Programak administrazioari

zekarkion gastua murriztu nahi zen.

6 2013tik aurrera, Bizigune programan sartzen diren edo etxebizitza berritzen duten jabeei ordaindu beharreko gehieneko errenta hileko 450 eurotan ezarriko da.



30

43/2012 Dekretua, martxoaren 27koa eta ASAP – Merkatu Libreko Etxebizitzen Alokairurako

Bitartekotza Programa sortzen duena. Programa horren bitartez, hutsik dituzten etxebizitzak

alokairuan jartzen dituzten jabeek bermeak jasotzen dituzte, aseguru-poliza gisa, ez-

ordaintzeak, akatsak eta laguntza juridikoa estaltzeko. Berme horien truke, Enplegu eta

Gizarte Politiketako Sailak alokairuaren gehieneko errentak finkatzen ditu eta merkatuko

errentak baino baxuagoak izango direla ziurtatzen du.

Halaber, Programa hau sortzeko Bitartekotzan laguntzeko Agente Laguntzaileen Sare bat

sortu behar da. Zentzu horretan, sarean sartuko diren pertsonek baldintza batzuk bete

beharko dituzte, homologazioa lortzeko.

2012an, guztira 16 agente laguntzaile homologatu dira, ondoko lurralde-banaketaren

arabera: 9 Gipuzkoan, 5 Bizkaian, 1 Araban eta hiru lurralde historikoetan presentzia duen

azken agente bat.

Programan parte hartu nahi duten errentatzaileek izena emanda egon behar dute

Etxebideren Eskatzaileen Erregistroan, alokairuko etxebizitza baten eskatzaile gisa, eta

urteko 7.000-39.000 euro haztatuko diru-sarrerak eduki behar dituzte. Horrez gain,

etxebizitzen errentek ez dute gaindituko urteko diru-sarrera haztatuen % 30.

3.10 taula Hileko gehieneko errentak. Bitartekotza Programa

Zona Hileko gehieneko errentak (euro/hil)

Donostia 650 Bilbo / Gasteiz 600 A taldea (hiriburuak kanpo) 550 B taldea 475 Gainerako udalerriak 400

Iturria: 43/2012 Dekretua, martxoaren 27koa eta ASAP – Merkatu Libreko Etxebizitzen Alokairurako Bitartekotza Programa (Alokairu Segurua, Arrazoizko Prezioa) sortzen duena. Ikus lege-testua.

3.2.4. Hipoteka-bitartekotzako zerbitzua

Azken urteotan gertatu den familien gehiegizko zorpetzearen jatorria da prezio

neurrigabeetan etxebizitza nagusia eskuratzeko finantzaketa erraz lortu izana. Hala, familia

askok hipoteka-kreditua lortu zuten, eta, denbora igaro ahala eta etxebizitzen prezioetan

izandako beheranzko bilakaeragatik, kreditu horrek hipotekatutako etxearen balioa ere

gainditu du.

Familiako kide batek edo guztiek lana galtzearekin batera heldu dira zailtasunak. Hala,

ezinezkoa da hartutako zorra ordaintzea eta, banku-erakundeak, hainbat neurri hartu

ondoren (adibidez, amortizazio-epea luzatzea), hipotekak exekutatzen hasiak dira.

Gizarte-drama hori geldiarazteko asmoz, Familien Gehiegizko Zorpetzeari Aurre Egiten

Laguntzeko Zerbitzua eratu zen. Zerbitzu horretan, Kontsumo, Justizia eta Etxebizitzako

sailek parte hartzen dute. Kontsumo Sailak hipoteka-transakzioen inguruko informazio- eta

aholkularitza-zerbitzua eskaintzen du, Justizia Sailak hipoteka-bitartekotzako zerbitzua

eskaintzen du eta Etxebizitza Sailak, berriz, ezohiko kasuetan dihardu, alokairuko etxebizitza

eskuratzen laguntzeko.



31

Izan ere, lehengo Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Sailak konpromisoa hartu zuen

alokairuko etxebizitza babestu bat emateko gizarte-bazterketako arrisku larrian dauden

pertsona eta familiei, hipoteka-exekuzioaren ondorioz ohiko bizitokia galtzeagatik.

Gizarte-bazterketako arrisku larria ez dagoen kasuetan, familiek puntuazio bat lortzen dute

etxebizitza-behar berezia duen kolektibo gisa; eta, finantza-hitzarmenaren babespean

emandako BOE-etan, Sailak etxebizitzak erosten ditu eta jabea askatu egiten du

erakundearekiko zorretik.

Etxebideren araudi berriak7 (2012ko urrian onartu zen) kaleratzeen ondorioz eragindakoei

estaldura eskaintzen die:

• Haien egoera etxebizitzarik ez edukitzearen egoerarekin parekatzea.

• Ohiko alokairu-prozeduretan lehentasuna ematea.

• Prozedura orokorretik salbuestea, bazterketa-arrisku larriaren kasuan.

• Kaleratzearen ondorioz, alokairuko etxebizitza zuzenean esleitzea.

3.3. Alokairuaren zerga-tratamendua EAEn

Hiru lurralde historikoetako foru-ogasunen eskumenekoa da zerga-politika. Gaur egun,

Euskal Autonomia Erkidegoan alokairuaren kuoten % 20 arte murriztu daiteke, urteko 1.600

euroko gehieneko kopuruaren gainean. Ehuneko hori % 25era zabaltzen da, urteko 2.000

euroko mugarekin, zergadunek 35 urte ez badituzte.

Modu berean, zerga-hobariak ezarri dira errentariaren higiezin-kapitalaren

errendimendurako, eta erregimen berezi bat ezarri da etxebizitzen errentamenduan

diharduten erakundeentzat, 3.10 taulan deskribatzen den moduan.

7 Agindua, 2012ko urriaren 15ekoa, Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio sailburuarena, etxebizitza-eskatzaileen erregistroari eta babes ofizialeko etxebizitzak nahiz araubide autonomikoko zuzkidura-bizitokiak esleitzeko prozedurei buruzkoa.



32

3.11 taula Alokairuaren zerga-tratamendua EAEn

PFEZ Murrizketak ohiko bizilekuaren errentamenduagatik

% 20 arteko murrizketa, 1.600 € arte.

35 urtetik beherako zergadunak eta familia ugariak*: % 25, gehienez 2.000 € arte.

Aitorpen bateratuan ez da muga bikoizten.

*Arabak alokairuaren murrizketen erregimen orokorraren salbuespenen artean sartzen ditu ezgaitasun iraunkor oso, absolutu edo handiko pertsonak.

PFEZ Errentaria - Higiezin-kapitalaren errendimendua

Higiezinen errentamenduetatik lortzen diren errendimenduak higiezin-kapitalaren errendimendutzat jotzen dira, betiere errentamendua ez bada jarduera ekonomiko gisa egiten.

Errendimendu garbia = (errendimendu osoa – gastu kengarriak)

o Errendimendu osoa = errentariak jasotako errenten guztizkoa.

o Gastu kengarriak: % 20ko hobaria errendimendu osoen gainean + etxebizitza eskuratu, birgaitu edo hobetzeagatik lortutako finantzaketaren interesak.

o Errendimendu garbiak ezin du negatiboa izan.

ARABAN eta BIZKAIAN, errendimendu garbiak 2 urtetik gorako epe batean sortzen badira, errendimendu osotzat zenbatzen da dagokion zenbatekoaren % 60; 5 urtetik gorako epean sortzen badira, edo arauz modu irregularrean lortu direla adierazten den errendimenduen kasuan, % 50 zenbatzen da.

ARABAN etxebizitzatik lortutako higiezin-kapitalaren errendimenduak aitortzen diren lehen aldian % 25eko hobaria lortzen da.

Etxebizitzen errentamenduan jarduten duten erakundeen erregimen berezia

Jarduera nagusitzat etxebizitzen errentamendua duten sozietateak, betiere:

o errentamendura zuzendutako etxebizitzen % 90ek 110 m²-tik gorako azalera ez badute eta

o gutxienez 10 etxebizitza alokatuko badira.

% 90eko hobaria, etxebizitzaren errentamenduarekin eta errentamenduan egindako bitartekotzarekin lotutako errentei dagokien kuota osoan.

Hobaria aplikatuko zaie, halaber, erakundearen etxebizitzak saltzearen ondoriozko errentei, betiere gutxienez 10 urtez alokatuta egon badira.

Sozietateen Zerga arautzen duen araudian aurreikusitako gainerako hobariak egin eta gero aplikatuko da aipatutako hobaria.

Errentamenduaren ondorioz hobaritu beharreko errenta osatzen dute lortutako diru-sarrera osoak, diru-sarrera berria lortzeko zuzenean erlazionatuta egon diren gastuak kenduta, eta sortutako gastuen zati proportzionalak.

Iturria: Euskal Autonomia Erkidegoko foru-ogasunak.



33

4. ALOKAIRUAREN ALORREAN ABIAN JARRITAKO JARDUEREN ETA

EMANDAKO LAGUNTZEN ADIERAZLEAK

4.1. Sustatu diren alokairuko babes publikoko etxebizitzak

4.1.1. Bilakaera eta sustatutako etxebizitzen tipologia

Alokairu-erregimeneko etxebizitzen sustapenak salerosketarenak baino finantza-eskakizun

gogorragokoak ditu; hortaz, egoera gogorretan, eta gaur egungo krisialdia halakoa da, are

zailagoa da errentamendu babestuko etxebizitzen sustapen berriak abian jartzea. Gauzak

horrela, 2012an alokairuko 111 etxebizitza berri eraiki ahal izan zaio soilik.

Azken 30 urteetan eraikitzen hasitako alokairuko etxebizitza babestuen azterketa egiten

bada, 2007. eta 2008. urteak agertzen dira emaitza onenak dituzten urte gisa, eta urte

horietan, halaber, maximo historikoak erregistratu zituen salerosketa-erregimenak, hain

zuzen ere, krisialdi ekonomikoa eta finantzarioa hasi aurreko urteetan. Urte batzuk geroago,

hamarkadaren hasierako kopuruen parekoak dira kopuruak.

2012an eraikitzen hasitako alokairu-erregimeneko 111 etxebizitzei dagokienez, 91

zuzkidura-bizitokiak dira eta 20 etxebizitza sozialak. Guztiak Sailak berak jarri ditu martxan.

4.1 grafikoa Alokairu-erregimeneko etxebizitza babestuen eraikuntzaren bilakaera. Hasitakoak eta amaitutakoak. 2000-2012

1.290

682638 604

1.097 1.1811.431

687

1.812

1.559

1.090

47364 409

255

502

1.117

191969

732

2.276

111176

780454

952

0

500

1.000

1.500

2.000

2.500

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

etxe

bizi

tza

kop.

Amaitutakoa k Hasitakoak


Egoera honetan, ez da ahaztu behar salerosketa-erregimeneko eraikuntza ere kaltetua izan

dela. Hala, atzerapen nabaria antzeman da aurreko bi urteetan hasitako bolumenarekiko.

Hori bai, alokairu-erregimeneko eraikuntzaren nabarmen gainetik dago oraindik ere.

Izan ere, alokairu-erregimeneko eraikuntza, 2012. urtean, EAEn guztira hasitako babes

publikoko etxebizitzen % 5 besterik ez da. Plan Zuzentzailearen lehen bi ekitaldietan,

alokairu babestuaren % 19ko eta % 17ko kuotara iritsi ahal izan zen; baina, errentamendu



34

babestuak 2008an izan zuen une gorena, hasietako etxebizitzen herenak alokairu-

erregimenean esleitu zirenean, hain zuzen ere.

4.2 grafikoa Eraikitzen hasitako babes publikoko etxebizitzen bilakaera etxebizitza eskuratzeko erregimenaren arabera, 1998-2012

2.6603.565

2.135

3.680 3.9575.444

3.9733.225

4.652 5.4983.983

3.0204.014 3.760

256 61638 604

1.097 1.181454 687

1.8122.276

176952 780

111

2.3091.431

01.0002.0003.0004.0005.0006.000

1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

etxe

bizi

tza

kop.

Erosketa Alokairua


4.3 grafikoa Alokairuko babes publikoko etxebizitzen sustapenaren garrantzi erlatiboa, 1998-2012

8,81,7

23,014,1

21,7 17,810,3

30,7

12,9

24,8

36,4

5,5

19,2 17,2

4,9

0

10

20

30

40

50

1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

alok

airu

aren

%


Azken hogeita hamar urteetan eraikitzen hasitako alokairu-erregimeneko babes publikoko

etxebizitzen bilakaera erakusten du 4.4 grafikoak. Horren arabera, etxebizitza gehienen

eraikuntza batik bat azken hamarkadan hasi dela ikus daiteke, eta gehieneko balioak 2007an

(1.812 etxebizitza) eta 2008an (2.276 etxebizitza) erregistratu direla.



35

4.4 grafikoa Eraikitzen hasitako alokairu-erregimeneko babes publikoko etxebizitzen bilakaera. 1982-2012

282362318472

30

606

14125661

638604 454

1.431

687

1.812

2.276

176

952780

111

1.1811.097

0

500

1.000

1.500

2.000

2.500

1982

1983

1984

1985

1986

1987

1988

1989

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

etxe

bizi

tza

kop.

al

okai

ruan


Hiru ekitaldiak (2010-2012) batera aztertuz gero, alokairu-erregimeneko eraikuntzari

dagokionez, guztira 1.843 etxebizitza hasi dira eta horietako gehien-gehienak etxebizitza

sozialaren tipologiari dagozkio (% 66, 1.217 etxebizitza). Bestalde, alokairuko BOE-ei

dagokienez, guztira 425 etxebizitza hasi dira (guztizkoaren % 23); eta, azkenik, guztira 201

zuzkidura-bizitoki abian jarri dira (guztizkoaren % 11).

Lurralde-banaketa hau da: Bizkaian alokairuko etxebizitzen % 40 hasi da, Gipuzkoan % 31

eta Araban gainerako % 29a. Nolanahi ere, tipologien araberako azterketan bestelako

banaketak ageri dira. Izan ere, etxebizitza sozialak eta zuzkidura-bizitokiak Araban daude

nagusiki (lehenengoen % 37 eta bigarrenen % 45 biltzen ditu), eta alokairuko BOE

etxebizitzak, berriz, Bizkaian eraiki dira batik bat (guztizkoaren % 72). Ikus 4.1 taula.

4.1 taula Sustatutako alokairuko etxebizitzen xehetasuna etxebizitza motaren arabera. 2010-2012 metatua

(etxebizitza kop.)

Etxebizitza soziala Zuzkidura-bizitokiak

Alokairuko BOE GUZTIRA

KOP. % KOP. % KOP. % KOP. % Araba 451 37,0 91 45,3 0 -- 542 29,4 Bizkaia 371 30,5 57 28,3 307 72,2 735 39,9 Gipuzkoa 395 32,5 53 26,4 118 27,8 566 30,7 GUZTIRA 1.217 100,0 201 100,0 425 100,0 1.843 100,0 Iturria: Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila. Eusko Jaurlaritza.

Lehen adierazi bezala, 2012an hasitako 111 etxebizitzak Sailak berak sustatu ditu. Hiru

ekitaldiak batera aztertuz gero antzeman daitezkeenez, beste agente batzuek parte hartu

badute ere, errentamendu babestuko erregimeneko etxebizitzen eraikuntza, batez ere,

Sailaren eta VISESA sozietate publikoen esku egon da.

Zehazki, VISESA alokairu babestuko etxebizitzen % 43 eraikitzen hasi da, Saila % 43,

agente pribatuak % 12 eta udalak gainerako % 8a. Etxebizitzen tipologiari dagokionez, ez da



36

ahaztu behar Saila, VISESArekin batera, etxebizitza sozialean eta zuzkidura-bizitokietan

oinarritu dela; eta gainerako agenteek, berriz, alokairu-erregimeneko BOEa besterik ez

dutela abian jarri.

4.2 taula Eraikitzen hasitako alokairu-erregimeneko etxebizitzak motaren eta sustatzailearen arabera

Batez bestekoa

2002-2005

Batez best. 2006-2009

2010 2011 2012 Eraikitzen hasitako

etxebizitza kop. Guztir

a % Guztir

a % Guzt

ira % Guzt

ira % Guztir

a %

Guztira 1.031 100,0 1.238 100,0 952 100,0 780 100,0 111 100,0 Etxebizitza soziala 750 77,7 480 38,8 822 86,3 375 48,1 20 18,0 Saila 214 24 122 9,9 396 41,6 53 6,8 20 18,0 VISESA 460 46,2 343 27,7 426 44,7 322 41,2 0 0,0 Gainerako agenteak 76 7,6 15 1,2 0 0,0 0 0,0 0 0,0

Zuzkidura-bizitokiak 0 0 147 11,9 0 0,0 110 14,1 91 82,0 Saila 0 0 31 2,5 0 0,0 110 14,1 91 82,0 Gainerako agenteak 116 9,4 0 0,0 0 0,0 0 0,0

BOE 282 22,3 586 47,3 130 13,7 295 37,8 0 0,0 Saila 0 0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 VISESA 0 0 230 18,6 0 0,0 48 6,2 0 0,0 Gainerako agenteak 282 22,3 356 28,7 130 13,7 247 31,6 0 0,0

Udal-etxebizitza tasatuak 0 0,0 25 2,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0 Gainerako agenteak 0 0,0 25 2,0 0 0,0 0 0,0 0 0,0

Iturria: Eraikitzen hasitako etxebizitzen estatistika. Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila. Eusko Jaurlaritza.

4.5 grafikoa Sustatutako alokairuko etxebizitzen banaketa sustatzailearen arabera, 2010-2012

2010-2012 METATUA

Pribatuak% 12,3

Udalak% 8,1Visesa

% 43,2

Saila% 36,4

Iturria: Eraikitzen hasitako etxebizitzen estatistika. Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila. Eusko Jaurlaritza.



37

4.3 taula Sustatutako alokairuko etxebizitzen xehetasuna sustatzailearen arabera. 2010-2012 metatua

(etxebizitza kop.)

Etxebizitza soziala

Zuzkidura-bizitokiak

Alokairuko BOE GUZTIRA

KOP. % KOP. % KOP. % KOP. % Saila 469 38,5 201 100,0 0 0, 670 36,4 VISESA 748 61,5 0 0,0 48 11,3 796 43,2 Udalak 0 0,0 0 0,0 150 35,3 150 8,1 Pribatuak 0 0,0 0 0,0 227 53,4 227 12,3 Guztira 1.217 100,0 201 100,0 425 100,0 1.843 100,0 Iturria: Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila. Eusko Jaurlaritza.

4.1.2. Lurralde-banaketa

Azterketa 2012ko azken ekitaldian oinarrituta egiaztatu denez, eraikuntzaren % 82 Arabako lurraldean bildu da (91 zuzkidura-bizitoki), eta gainerako % 18a Gipuzkoan (20 etxebizitza sozial). Hiru ekitaldiak (2010-2012) batera aztertuz gero, banaketa honako hau da: Bizkaian % 40 biltzen da, Gipuzkoan % 31 eta Araban gainerako % 29a.

4.6 grafikoa Sustatutako alokairuko etxebizitzen banaketa lurralde historikoka, 2010-2012

2012 2010-2012 METATUA

Gipuzkoa% 18,0

Araba% 82,0

Gipuzkoa% 30,7

Bizkaia% 39,9

Araba% 29,4


Errentamendu babestuko erregimeneko etxebizitzaren eskaerak goranzko joera nabaria izan

du azken urteotan. Alokairu-erregimeneko etxebizitza baten eskatzaileak guztira 66.459 izan

dira 2012n: azken hiru urteetan hasitako etxebizitza bakoitzeko 36,1eko ratioa. Ratio hori

are eta handiagoa da Bizkaian, bertan etxebizitza bakoitzeko 50 eskatzaile baitaude; Araban,

berriz, estaldura-indizea nabarmen altuagoa da, ratioa hasitako etxebizitza bakoitzeko 16

eskatzailera murrizten baita bertan. Gipuzkoa erdibidean dago: 38 eskatzaile hasitako

etxebizitza bakoitzeko.



38

4.4 taula Etxebizitza-eskariaren ratioa alokairuan eraikitzen hasitako etxebizitzekiko lurralde historikoka. 2010-2012 metatua

Eraikitzen hasitako alokairuko etxebizitza

kop.

Alokairuan erregistratutako eskaria

Eskatzaileen ratioa eraikitzen hasitako

etxebizitza bakoitzeko

Araba 542 8.525 15,7 Bizkaia 735 36.545 49,7 Gipuzkoa 566 21.389 37,8 Guztira 1.843 66.459 36,1


4.7 grafikoa Sustatutako alokairuko babes publikoko etxebizitzen bilakaera lurralde historikoka, 2000-2012

0

200

400

600

800

1.000

1.200

etxe

bizi

tza

kop.

Araba

Bizkaia

Gipuzkoa

Araba 90 336 598 649 42 1098 0 591 532 0 262 189 91

Bizkaia 237 143 393 235 127 145 438 225 821 0 330 405 0

Gipuzkoa 311 125 106 297 285 188 249 996 923 176 360 186 20

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012


4.2. Alokairuaren sustapena diruz laguntzeko politika

4.2.1. Alokairuko etxebizitzen sustapenerako laguntzak

Sailaren helburu nagusietakoa da alokairuko etxebizitza babestuaren parke iraunkorra

areagotzea. Horretarako, Sailak, agente sustatzaile gisa jarduteaz gainera, beste agente

batzuei laguntzak emanda sustapena bultza dezake. Atal honetan jarduera-ildo horren

azterketa egiten da, kontuan hartuta diru-laguntza, subsidio eta mailegu gisa Sailak ematen

dituen laguntzak, alokairuaren sustapena diruz laguntzeko jarraitzen duen politikaren

esparruan.

2012an, alokairuaren sustapenerako onartutako diru-laguntzen guztizkoa 19 milioi euro da.

2010-2012ko hiru urteak batera kontuan hartuta, alokairuak jasotako diru-laguntzak 40

miloi euro ingurukoak dira.

Bestalde, 2012an onartutako maileguei dagozkien subsidioak 14 milioi euro baino zertxobait

gehiago dira; eta, hiru urteak batera hartuta, 27 milioi euro inguru dira.

Bilakaerari dagokionez, nabarmendu beharra dago azken urtean alokairu-erregimeneko

sustapenerako laguntzek izan duten igoera. Nolanahi ere, esan beharra dago laguntza

horiek, batik bat, errentamendu babestuan jartzeko etxebizitza eskuratzera zuzenduta

daudela, eta ez hainbeste alokairu-erregimeneko etxebizitza berria sustatzera.



39

4.5 taula Onartutako diru-laguntzak eta subsidioak, 2010-2012

ALOKAIRURAKO LAGUNTZAK (eurotan) Jardun kop.

Diru-laguntzak Subsidioak LAGUNTZAK GUZTIRA

Etxebizitzen alokairua 2010 666 17.131.000 11.872.821 29.003.821 2011 96 2.892.000 651.300 3.543.300 2012 398 9.414.000 10.048.751 19.462.751

GUZTIRA 2010-2012 1.160 29.437.000 22.572.872 52.009.872

ZB alokairua (zuzkidura-bizitokiak)

2010 32 160.000 0 160.000 2011 21 285.000 290.817 575.817 2012 240 9.600.000 4.052.924 13.652.924

GUZTIRA 2010-2012 293 10.045.000 4.343.741 14.388.741 LANDA eremuko alokairua

2010 3 198.000 0 198.000 2011 0 0 0 0 2012 0 0 0 0

GUZTIRA 2010-20012 3 198.000 0 198.000 ALOKAIRUA GUZTIRA

2010 701 17.489.000 11.872.821 29.361.821 2011 117 3.177.000 942.117 4.119.117 2012 638 19.014.000 14.101.675 33.115.675

GUZTIRA 2010-2012 1.456 39.680.000 26.916.613 66.596.613 Iturria: Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila. Eusko Jaurlaritza.

4.8 grafikoa Alokairuaren sustapenerako laguntzen bilakaera, 2002-2012

010.000.00020.000.00030.000.00040.000.00050.000.00060.000.00070.000.00080.000.000

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Euro

tan

Diru-laguntzak Subsidioak


4.9 grafikoa Alokairuaren sustapenerako etxebizitza bakoitzeko emandako batez besteko laguntzen bilakaera, 2002-2012

9.207 14.466 8.489 11.806 11.927 11.01926.073 27.251 24.949 27.154 29.80217.388 16.117 20.159 12.810 24.013 34.98436.027 21.632 16.937 8.052

22.10326.595 30.583 28.648 24.61635.940

46.00362.100

48.883 41.886 35.20651.905

0

20.000

40.000

60.000

80.000

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Euro

tan

Diru-laguntza Subsidioa Guztira




40

4.2.2. Alokairuko etxebizitzak sustatzeko formalizatutako maileguak

Bestalde, kreditu-erakundeen eta Euskal Autonomia Erkidegoko Administrazioaren arteko

finantza-hitzarmenaren esparruan, 2012an guztira 19,2 milioi euroko kopurura iritsi dira

alokairu-erregimeneko etxebizitzak sustatzeko emandako mailegu kualifikatuak.

Hiru ekitaldiak batera hartuta, formalizatutako maileguak guztira 94,6 milioi euro izan dira.

Guztizko horretatik, % 60 (56,4 milioi euro) errentamendu babestuan jartzeko etxebizitzak

eskuratzera zuzendu da, % 34 (32,2 milioi euro) alokairu-erregimeneko etxebizitza berriak

sustatzera, eta gainerako % 6a (6 milioi euro) zuzkidura-bizitokiak sustatzera.

4.6 taula Alokairuko sustapenerako formalizatutako maileguak, 2010-2012

Milaka eurotan 2010 2011 2012 Guztira 2010-

2012

Etxebizitza berriak alokairuan sustatzea

21.588 10.589 -- 32.177

Zuzkidura-bizitokiak 6.057 -- - 6.057 Errentamendu babestua eskuratzea

34.858 2.353 19.184 56.395

Guztira 62.503 12.942 19.184 94.629 Iturria: Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila. Eusko Jaurlaritza.

4.3. Alokabidek kudeatutako alokairuko etxebizitzen parkea

a) Alokabideren alokairuko etxebizitzen parke propioa

Alokabideren parke propioa, 2012ko abenduaren 31n, 3.070 etxebizitzakoa da. Hala, azken

urtean gehitu egin da berriro. Zehazki, parkea % 15 hazi da aurreko urtean erregistratutako

bolumenarekiko. 2012an, % 91koa izan zen betetze-maila, eta % 9 igarobidean zegoen, hau

da, maizterrei esleitzeko prozesuan.

4.10 grafikoa Alokabide/EASPren etxebizitza-parke propioaren garapena, 2003-2012

230 482 643 703

3.070

2.452 2.677

1.364 1.6651.979

0500

1.0001.5002.0002.5003.0003.500

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

etxe

bizit

za k

op.

Eskuragarri dauden etxebizitzak

Urte bakoitzeko abenduaren 31ko datuak Iturria: Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila. Eusko Jaurlaritza.

Lurralde-banaketari dagokionez, ez da ahaztu behar etxebizitza gehienak Araban daudela,

guztizko parkearen % 70 biltzen baitu (2.169 etxebizitza). Gainera, gehienak Gasteizen



41

daude: guztira 2.089 etxebizitza. Aitzitik, beste bi euskal hiriburuei dagokienez, Donostiak

190 etxebizitza eta Bilbok 155 etxebizitza besterik ez dituzte.

Lurralde historikoen multzoa kontuan izanda, Gipuzkoan % 19 (571 etxebizitza) biltzen da,

eta Bizkaian gainerako % 11 (330 etxebizitza).

4.11 grafikoa Alokabideren etxebizitza-parkea lurralde historikoka, 2012

Bizkaia330% 11

Gipuzkoa571% 19

Araba2.169% 70

* 2012ko abenduaren 31ko datuak. Iturria: Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila. Eusko Jaurlaritza.

4.12 grafikoa Alokabideren etxebizitzak dituzten udalerri garrantzitsuenak, 2012

190 155 95

2.089

80 72 600300600900

1.2001.5001.8002.1002.400

Gasteiz Donostia Bilbao Arrasate Muskiz Hernani Andoain

etxe

bizit

za k

op.


Parkearen ezaugarriei dagokienez, etxebizitza gehienek bi edo hiru gela dituztela ikusi da.

Hala, etxebizitzen erdiek hiru gela dituzte eta % 43k bi gela dute. Etxebizitzen batez besteko

tamaina 72,8 m²-koa bada ere, etxebizitza gehienak ez daude batezbesteko horren

inguruan. Izan ere, etxebizitza handiago (% 34 80 eta 90 m² artean) eta txikiago (% 24 60

eta 70 m² artean) gehiago daudela antzeman da.

Alokairuko errentei erreparatuz, batez besteko errenta hileko 241 €-koa da. Kasu horretan,

errenta gehienek batez bestekoaren inguruko balioak jasotzen dituzte. Izan ere, % 42k

hileko 200 eta 300 € bitarteko errenta dute.



42

4.7 taula Alokabideren etxebizitza propioen ezaugarriak, 2012

bertikalaren %

Gela kop. Bat 5,6 Bi 43,1 Hiru 50,2 Lau 1,1 Guztira 100,0 Etxebizitzaren azalera erabilgarria 40-50 2,0 50-60 10,1 60-70 23,8 70-80 18,6 80-90 34,3 90 baino gehiago 11,1 Guztira 100,0 Batez besteko azalera (m2) 72,8 Alokairuaren batez besteko errenta 0-100 3,3 100-200 33,7 200-300 42,4 300-400 13,8 400-500 3,7 500-600 2,0 600-700 0,9 700-800 0,1 Guztira 100,0 Hileko batez besteko errenta (eurotan)

241,2


4.13 grafikoa Alokabideren etxebizitza propioen batez besteko errentaren bilakaera, 2004-2012

220,9 214,8 224,8 239,1 243,7 241,2241,5 250,5 244,2

050

100150200250300

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Bate

z be

stek

o er

rent

a

*Urte bakoitzeko abenduaren 31ko datuak. Iturria: Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila. Eusko Jaurlaritza.

b) Alokabidek kudeatutako etxebizitzen parkea

Alokabidek, bere etxebizitza-parke propioaz gainera, Sailaren beraren etxebizitzak,

Biziguneren etxebizitzak, eta udal batzuen eta HARRI, SL sozietatearen alokairuko parkea

kudeatzeko ardura du.

2012an, Alokabidek guztira 11.073 etxebizitza kudeatu ditu, 2011an kudeatutakoa (10.172

etxebizitza) baino % 9 gehiago; hortaz, azken urteetan hasitako goranzko joerari eutsi dio.



43

4.14 grafikoa Alokabidek kudeatutako etxebizitza-parkearen bilakaera, 2003-2012

230 4822.043

4.663

6.5928.013

8.858 9.33911.073

10.172

0

2.000

4.000

6.000

8.000

10.000

12.000

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

etxe

bizi

tza

kop.


Guztizko horretatik, Alokabideren parke propioaren 3.070 etxebizitzez gain —kudeatutako

guztizkoaren % 28—, Bizigune programaren bitartez alokairuan eskainitako 5.150

etxebizitza erabili (% 47) kudeatu dira, eta Eusko Jaurlaritzaren 2.697 etxebizitza

(guztizkoaren % 24) eta udalen 156 etxebizitza (guztizkoaren % 1,4) kudeatu dira.

Eusko Jaurlaritzaren eta udalen etxebizitzek okupazio-maila handia dute (% 92 eta % 91,

hurrenez hurren); HARRI sozietatearen etxebizitzek, ordea, guztizkoaren % 64ko okupazioa

dute.

4.15 grafikoa Alokabidek kudeatutako alokairuko etxebizitza-parkearen banaketa, 2012

Udalak% 1,4 Alokabide

% 27,7

Eusko Jaurlaritza% 24,4

Bizigune% 46,5


4.8 taula Alokabidek kudeatutako etxebizitzen parkearen bilakaera, 2003-2012

Etxebizitza kop. 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Alokabideren etxebizitzak 643 703 1.364 1.670 1.984 2.452 2.677 3.070 Eusko Jaurlaritzaren etxebizitzak

0 1.435 1.973 2.179 2.231 2.257 2.577 2.697

Biziguneren etxebizitzak 1.400 2.431 3.144 4.053 4.510 4.573 4.840 5.150 Udalen etxebizitzak 0 94 111 111 133 57 78 156 Etxebizitzak guztira 2.043 4.663 6.592 8.013 8.858 9.339 10.172 11.073 * Urte bakoitzeko abenduaren 31ko datuak. Iturria: Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila. Eusko Jaurlaritza.

Etxebizitzen batez besteko tamaina ondoko hauen artean dago: batez beste, Urnietako

Udalari dagozkion 74,4 m² eta Hernaniko Udalari dagozkion 57,2 m². Bestalde, Eusko



44

Jaurlaritzaren etxebizitzen batez besteko azalera 67 m²-koa da, eta Alokabiderenak, berriz,

72,8 m²-koak, lehen adierazi bezala.

4.9 taula Alokabidek kudeatutako etxebizitzen batez besteko azalera

Batez besteko azalera (m2)

Urnietako Udala 74,36 Alokabide, SA 72,76 Azpeitiko Udala 70,90 Lekeitioko Udala 69,42 Eusko Jaurlaritza 67,01 Usurbilgo Udala 64,56 HARRI 1, SL 63,33 Zarauzko Udala 61,08 Hernaniko Udala 57,21 * 2012ko abenduaren 31ko datuak. Iturria: Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila. Eusko Jaurlaritza

Etxebizitzen batez besteko errentarekin lotuta, ikus daitekeenez, batezbesteko nabarmen

baxuagoa dago Eusko Jaurlaritzaren etxebizitzen artean (196 €/hil); Lekeitioko Udalak,

berriz, errenta altuena du (334 €/hil). Bestalde, Alokabideren etxebizitza propioen

batezbestekoa tarteko puntu batean dago (241 €/hil). Ikus 4.10 taula.

4.10 taula Alokabidek kudeatutako etxebizitzen batez besteko errenta. 2012

Batez besteko errenta (euro/hil)

Lekeitioko Udala 333,73 HARRI 1, SL 327,52 Hernaniko Udala 312,73 Azpeitiko Udala 279,66 Urnietako Udala 278,54 Alokabide, SA 241,20 Zarauzko Udala 235,22 Usurbilgo Udala 200,93 Eusko Jaurlaritza 196,29 * 2012ko abenduaren 31ko datuak. Iturria: Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila. Eusko Jaurlaritza.

Azkenik, Alokabidek kudeatutako etxebizitza-parkea okupatzen duten pertsonen zerga-

oinarriak alde handiak ditu etxebizitzen jabea den agentea kontuan izanda. Hala,

nabarmendu egiten da Hernaniko Udalaren etxebizitzen maizterren artean erregistratutako

batezbestekoa (21.961 €). Zarauzko Udalean, berriz, etxebizitzen errentarien batez besteko

diru-sarrerak 8.247 €-koak dira.

Hernaniren kasuari dagokionez, erantsi beharra dago etxebizitza horietan jasotzen dela

errentarik altuena (313 €/hil); baina, batez besteko tamaina txikiena dutela (57 m²).

Bestalde, Alokabideren etxebizitza propioak okupatzen dituzten maizterren kolektiboari

dagokion batez besteko zerga-oinarri haztatua 12.667 € da; Eusko Jaurlaritzaren

etxebizitzen maizterren kasuan zertxobait altuagoa da (13.849 €).



45

4.16 grafikoa Alokabidek kudeatutako etxebizitzen maizterren batez besteko zerga-oinarri haztatua. 2012

18.389

13.921

13.849

13.674

13.237

12.667

10.989

21.961

8.247

0 6.000 12.000 18.000 24.000

Hernaniko Udala

Lekeitioko Udala

HARRI 1, SL

Eusko Jaurlaritza

Azpeitiko Udala

Urnietako Udala

Alokabide, SA

Usurbilgo Udala

Zarauzko Udala

Zerga-oinarri haztatua


c) Kudeaketa-jarduera propioari buruzko datuak

Parketaren kudeaketaren berezko jarduerari dagokionez, esan beharra dago Alokabidek

aurre egin beharreko arazo nagusietako batek huts egindako esleipenekin zerikusia duela;

hots: hainbat arrazoi direla eta (esleipendunek beste etxebizitza bat dute, ezin dira aurkitu

edo etxebizitzari berariaz uko egiten diote), esleitu ezin izan diren etxebizitzak.

Hala, 2012an guztira 517 esleipenetan huts egin da; hau da, Alokabidek kudeatutako

etxebizitzen parke osoaren % 17tan. Datuei buruzko azterketak erakusten du huts egindako

esleipenek behera egin dutela, bai zenbaki absolutuetan, bai guztira kudeatutako etxebizitzei

dagokienez.

4.17 grafikoa Huts egindako esleipenen mailaren bilakaera kudeatutako etxebizitza propioekiko, 2003-2012

0200400600800

1000

020406080100

Uko kop. 22 224 168 427 605 402 578 831 631 517

kudeatutako etxebizitzengaineko %

9,6 46,5 26,1 60,7 44,4 24,1 29,2 33,9 23,6 16,8

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Urte bakoitzeko abenduaren 31ko datuak. Iturria: Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila. Eusko Jaurlaritza.



46

Etxebizitza esleitzen denetik (Etxebideren lehen zozketa) hura okupatu arte batez beste

igarotako emate-epeari dagokionez, esan beharra dago, azken hiru urteetan antzemandako

beheranzko bilakaeraren ondoren, 2012an beste gehikuntza bat antzeman dela batez

besteko epe horretan: 20,4 hilabetera igo da batez beste.

4.18 grafikoa Esleipenetik (1. zozketa) etxebizitza okupatu arte igarotzen den batez besteko emate-epearen bilakaera

20,028,5

34,7 33,0 29,622,2

12,720,4

43,4

0

10

20

30

40

50

2003 2004 2005 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Hila

bete

ak

Iturria: Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila. Eusko Jaurlaritza

d) Alokabidek kudeaketarako jasotako laguntzak

Amaitzeko, Enplegu eta Gizarte Politiketako Sailak Alokabideri Eusko Jaurlaritzaren

etxebizitzak kudeatzeagatik diru-laguntza bat ematen diola aipatu behar da. 2012an, 2 milioi

euro inguruko diru-laguntza eman zion, hau da, urteko 738 euroko batez besteko diru-

laguntza etxebizitza bakoitzagatik.

4.11 taula Eusko Jaurlaritzaren etxebizitzak kudeatzeko Sailak Alokabideri ematen dion diru-laguntzaren bilakaera

Sailaren diru-laguntza Sailaren etxebizitzak Batez besteko diru-laguntza

kudeaketagatik

2006 487.140,33 1.435 339,5 2007 935.747,13 1.973 474,3 2008 1.318.740,57 2.179 605,2 2009 1.756.871,87 2.231 787,5 2010 1.701.962,47 2.257 754,1 2011 1.900.000,00 2.577 737,3 2012 1.989.336,57 2.697 737,6


4.4. Etxebizitza hutsak atzematea: Bizigune Programa

Etxebizitza berria alokairu-erregimenean sustatzea alokairuko parke babestua areagotzeko

modu bat da; baina, Sailak baditu beste jarduera-ildo batzuk helburu hori lortzeko.

Horietako bat Bizigune Programa da. Horri esker, hutsik zeuden etxebizitza ugari

berreskuratu eta alokairuaren merkatuan jarri dira arrazoizko errentetan.

Bizigune Programak atzemandako etxebizitzen bolumenak areagotzen jarraitu du, guztira

5.102 etxebizitzara iritsi arte 2012ko abenduaren 31n. Bolumen horrek % 6ko gehikuntza

dakar 2011n jasotako bolumenarekiko. EAEko etxebizitzaren behar eta eskariari buruzko



47

inkestatik abiatuta egindako zenbatespenari erreparatuz gero, Biziguneren parkea EAEko

alokairu-erregimeneko etxebizitza nagusi guztien % 9 da.

4.19 grafikoa Biziguneren etxebizitza-parkearen bilakaera, 2003-2012

5311.132 1.400

2.4313.219

4.0534.557 4.741 4.802 5.102

0

2.000

4.000

6.000

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

esku

raga

rri d

aude

n et

xebi

zitz

en k

op.

Urte bakoitzeko abenduaren 31ko datuak. Iturria: Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila. Eusko Jaurlaritza.

Biziguneren etxebizitza-parkea Bizkaiko lurraldeko udalerrietan kokatzen da batez ere; izan

ere, Bizkaiak parke osoaren % 59 biltzen baitu (3.007 etxebizitza). Gipuzkoak guztira 1.210

etxebizitza ditu (guztikoaren % 24), eta Arabak 885 etxebizitza (parkearen % 17).

Etxebizitza kopuru handieneko udalerriak dira: Bilbo (890 etxebizitza), Gasteiz (739

etxebizitza) eta Barakaldo (382 etxebizitza). Bestalde, Gipuzkoako hiriburuak guztira 117

etxebizitza ditu Bizigune Programan.

4.20 grafikoa Biziguneren etxebizitza-parkea lurralde historikoka, 2012

Gipuzkoa1.210% 23,7Bizkaia

3.007% 58,9

Araba885

% 17,3




48

4.21 grafikoa Biziguneren etxebizitza gehien dituzten udalerriak (2012ko abenduaren 31ko datuak)

84939499111117136146148

382

739890

0

200

400

600

800

1000B

ilb

ao

Gaste

iz

Bara

kald

o

San

turt

zi

Basau

ri

Du

ran

go

Do

no

sti

a

Po

rtu

gale

te

Sesta

o

Getx

o

Eib

ar

Iru

n

etxe

bizi

tza

kop.


2012ko abenduaren 31n, 4.661 etxebizitzak zuten indarreko alokairu-kontratua; hau da,

guztizkoaren % 91. Gainerako % 9a, berriz, maizterra esleitzeko zain zegoen.

Alokairuko errentari dagokionez, 2012an, maizterrek ordaindutako batez besteko errenta

hileko 297 eurokoa izan zen, eta jabeek hilean jasotako batez bestekoa 570 eurora iritsi zen.

Bi kopuru horien arteko aldea bere gain hartu du Enplegu eta Gizarte Politiketako Sailak,

diru-laguntza moduan.

4.12 taula Bizigune Programaren adierazle nagusiak lurralde historikoka, 2012

Araba Bizkaia Gipuzkoa EAE

Programaren guztizko parkea Atzemandako etxebizitza kop. 885 3.007 1.210 5.102 alokairuko etxebizitza nagusien %* 7,7 10,7 8,1 9,3 Indarrean dauden alokairu-kontratuak Alokairu-kontratuen kop. 780 2.771 1.110 4.661 Atzemandako etxebizitzen % betetako etxebizitzekiko

88,1 92,2 91,7 91,4

Alokairu-kontratuen ratioa Biziguneko eskariarekiko (%)

14,8 12,4 9,3 11,8

Alokairu-errenta Jabeen alokairu-errenta** 601,6 601,3 581,9 569,7 Maizterren alokairu-errenta 279,5 299,3 304,3 297,2 Maizterren errentaren % jabeen errentarekiko 46, 49,8 52,3 52,2

• EAEko etxebizitzaren behar eta eskariari buruzko Inkestaren arabera kalkulatutako alokairu-parkearekiko zenbatetsia.

• **Kontuan hartu behar da, gaur egun gehieneko muga hileko 600 €-koa bada ere, aurretik 750 €-koa zela.




49

4.22 grafikoa Bizigune Programaren bitartez alokatutako etxebizitzen batez besteko errentaren bilakaera, 2003-2012

555,0 557,7 578,3 547,8 560,7 579,3 579,9 580,3 569,7

246,4 254,1 253,0 265,7 274,4 289,3 293,0 304,7 302,9 297,2

597,5

0100200300400500600700

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Jabearen errenta Maizterraren errenta


Alokairu-kontratuen kopurua lurralde bakoitzean Etxebiden izena emandako Bizigune

Programaren eskariarekin lotzen duen estaldura-indizeari erreparatuz gero egiaztatzen

denez, Araban estaldura-maila altuena dago (14,8 kontratu ehun eskatzaileko). Bizkaian,

berriz, ratioa % 12,4koa da, eta Gipuzkoan % 9,3ra arte jaisten da.

4.23 grafikoa Biziguneren bitartez erantzundako etxebizitza-eskaria lurralde historikoka, 2012

9,311,812,4

14,8

0

5

10

15

20


% k

ontr

atua

k B

izig

unek

oes

karia

ren

gain

ean


Bestalde, Enplegu eta Gizarte Politiketako Sailak 2012an Bizigune Programarako emandako

guztizko diru-laguntza 23,02 milioi euro izan da. Atzemandako etxebizitza bakoitzeko

emandako batez besteko diru-laguntza 4.512 euro da; hau da, aurreko urtekoa baino % 6

txikiagoa.



50

4.13 taula Atzemandako etxebizitza bakoitzagatik Etxebizitza Sailak Bizigune Programari emandako batez besteko diru-laguntzaren zenbatespena

Atzemandako etxebizitzak

Sailaren diru-laguntza (milioi

eurotan)

Sailaren batez besteko diru-laguntza

etxebizitza bakoitzeko (eurotan)

2003 531 2,0 3.766,5 2004 1.132 4,5 3.975,3 2005 1.908 8,0 4.192,9 2006 2.605 10,0 3.838,8 2007 3.446 14,38 4.173,0 2008 4.215 21,59 5.122,2 2009 4.557 21,19 4.650,0 2010 4.741 22,29 4.701,5 2011 4.802 23,15 4.820,9 2012 5.102 23,02 4.511,7


4.5. Merkatu libreko etxebizitzen alokairurako bitartekotza-programa: ASAP (Alokairu Segurua, Arrazoizko Prezioa)

Bizigune Programaren aurrekontu-mugak zirela eta, Enplegu eta Gizarte Politiketako Sailak

formula berriak bilatzen hasi behar izan zuen partikularren etxebizitzak alokairu-merkatuan

arrazoizko prezioetan sartzea errazteko. Hala, 43/2012 Dekretua onartu zen, martxoaren

27koa, ASAP – Merkatu Libreko Etxebizitzen Alokairurako Bitartekotza Programa sortzen

duena.

Programa horrek jabeei berme-sistema bat eskaintzen die eta gehieneko alokairu-errentak

ezartzen ditu. Era berean, bitartekotzako agente laguntzaileen sare bat eratu da. Zehazki,

Dekretua EHAAn argitaratu zenetik, guztira 16 agente laguntzailek eman dute izena: 9

Gipuzkoan, 5 Bizkaian, 1 Araban eta hiru lurralde historikoetan diharduen beste bat.

Aldi horretan, 56 etxebizitza inskribatu dira, 110 erreserba egin dira eta, guztizko horretatik,

3 errentamendu-kontratu sinatu dira.

4.14 taula ASAP programaren emaitza nagusiak 2012an

• Izena emandako agente laguntzaileak 16 (Gipuzkoa: 9; Bizkaia: 5; Araba: 1. A/B/G:1) • Inskribatutako etxebizitzak 56 • Egindako erreserbak 110 • Sinatutako errentamendu-kontratuak 3


4.6. Alokairua ordaintzeko laguntzak

4.6.1. Diru-sarrerak Bermatzeko eta Gizarteratzeko Euskal Sistema

18/2008 Legeak, abenduaren 23koak, diru-sarreren bermeari eta gizarteratzeari buruzkoa

denak, Diru-sarrerak Bermatzeko eta Gizarteratzeko Euskal Sistemaren gain jartzen du

prestazio ekonomikoak emateko ardura, bi kategoriatan bereizita: zuzenbidezko prestazio

ekonomikoak (Diru-sarrerak Bermatzeko Errenta eta Etxebizitzaren Prestazio Osagarria), eta

eman daitezkeen diru-laguntzak (Gizarte Larrialdietako Laguntzak).



51

a) Etxebizitzaren Prestazio Osagarria

Etxebizitzaren Prestazio Osagarria aldian behingo prestazio ekonomiko bat da, Diru-sarrerak

Bermatzeko Errentaren osagarria, eta ohiko bizileku den etxebizitzaren alokairuaren gastuak

estaltzeko ematen da. Zuzenbidezko prestazio bat da, hau da, baldintzak betetzen dituzten

pertsona guztiek eska dezakete. Oro har, hileko 250 eurokoa da gehieneko kopurua, nahiz

eta bi seme-alaba adingabe edo gehiago dituzten familien kasuan, edo kideren batek lan-

errentak dituen familien kasuan, hileko 320 eurora zabaltzen den kopurua.

2012ko abenduan, 21.886 pertsonak jaso zuten EPOa. Azken urtean igoera nabarmena izan

da (% +19 2011ko abenduarekiko); nahiz eta, azken hiruhilekoan beheranzko joera arina

izan den (ikus 4.24 grafikoa).

4.24 grafikoa Etxebizitzaren Prestazio Osagarria jasotzen duten pertsonen hileko bilakaera. 2010-2012.

13 .19 016 .12 6

18 .3 2 3

2 1.8 8 6

04.0008.000

12.00016.00020.00024.000

mar- 10 jun- 10 sep - 10 d ic- 10 mar- 11 jun- 11 sep - 11 d ic- 11 mar- 12 jun- 12 sep - 12 d ic- 12

hart

zaile

kop

.


Banaketa geografikoari erreparatuta, Etxebizitzaren Prestazio Osagarria jasotzen duten

pertsonen metaketa handia egon da Bizkaian: guztizkoaren % 60 (13.042 hartzaile).

Bestalde, Gipuzkoak eta Arabak guztizkoaren % 22 (4.836 hartzaile) eta % 18 (4.008

hartzaile) hartzen dute, hurrenez hurren.

4.25 grafikoa Etxebizitzaren Prestazio Osagarria jasotzen duten pertsonen hiruhileko bilakaera, lurralde historikoka, 2010-2012

02.0004.0006.0008.000

10.00012.00014.000

Har

tzai

le k

op.

Araba 2.953 3.301 3.404 3.298 3.353 3.512 3.605 3.866 3.814 4.031 4.240 4.008

Bizkaia 7.539 8.132 8.679 9.710 10.062 9.917 10.111 10.286 12.285 12.666 13.344 13.042

Gipuzkoa 2.698 2.998 2.724 3.118 2.857 3.672 3.616 4.171 4.259 4.544 4.779 4.836

2010 mar

2010 eka

2010 ira

2010 abe

2011 mar

2011 eka

2011 ira

2011 abe

2012 mar

2012 eka

2012 ira

2012 abe




52

2012an, prestazio osagarrietara guztira 71,2 milioi euro zuzendu ziren (64,9 milioi euro

2011n). Zenbatekoa kontuan izanda, lurralde-banaketari dagokionez, era berean, Bizkaiak

bereganatu du guztizko diru-laguntzaren zatirik handiena: % 61 (43,8 milioi euro).

Gipuzkoako hartzaileek 14,3 milioi euro jaso dituzte guztira (guztizkoaren % 20), eta 13,1

milioi euro jaso dituzte Arabako hartzaileek (guztizkoaren % 18).

4.15 taula Etxebizitzaren Prestazio Osagarriaren hartzaileak, 2012

Hartzaile kop. (hileko batez bestekoa 2012)

Guztizko kopurua 2012 (eurotan)

Araba 4.041 13.112.162 Bizkaia 12.651 43.769.286 Gipuzkoa 4.541 14.329.500 EAE 21.233 71.210.948


4.26. grafikoa Etxebizitzaren Prestazio Osagarrira bideratutako guztizko zenbatekoaren hileko bilakaera. 2010-2012.

4.10

94.

009

4.19

44.

187

4.16

64.

534

4.51

34.

581

5.17

15.

126

5.21

65.

301

4.95

95.

062

4.94

65.

015

4.82

45.

474

6.07

55.

256

5.46

55.

637

6.02

45.

795

5.29

85.

347

5.78

06.

398

6.25

15.

980

6.34

06.

331

6.02

97.31

8

01.0002.0003.0004.0005.0006.0007.0008.000

mar-10 mai-10 uzt-10 ira-10 aza-10 urt-11 mar-11 mai-11 uzt-11 ira-11 aza-11 urt-12 mar-12 mai-12 uzt-12 ira-12 aza-12Zenb

atek

oa (m

ilaka

eur

otan

)


b) Gurasobakartasunaren subsidioa

Diru-sarrerak Bermatzeko Errenta jasotzen duten pertsonek gurasobakartasunaren subsidioa

jaso dezakete. Hain zuzen, Diru-sarrerak Bermatzeko Errentaren % 6,4ko laguntza da.

2012a ixtean, guztira gurasobakartasunaren subsidioa jasotzen duten 7.557 hartzaile daude.

2012an, hartzaileen hileko batez bestekoa 7.756 da, honako lurralde-banaketa honekin:

Bizkaiak guztizkoaren % 61 biltzen du, Gipuzkoak % 24 eta Arabak gainerako % 14a.

2012an, subsidioetara guztira 4,5 milioi euro bideratu ziren.



53

4.27 grafikoa Gurasobakartasunaren subsidioa jasotzen duten hartzaileen hileko bilakaera

6.96

3

6.87

7

6.82

5

7.00

2

7.35

6

7.46

6

7.46

4

7.45

9

7.45

0

7.67

4

7.64

6

7.68

9

7.79

6

7.86

8

7.94

1

8.02

2

7.99

3

7.80

5

7.63

5

7.55

7

6.96

4

6.77

7

7.19

5

0

3.000

6.000

9.000

ots-11

mar-11

api-11

mai-11

eka-10

uzt-11

abu-11

ira-11

urr-11

abu-11

abe-11

urt-12

ots-12

mar-12

api-12

mai-12

eka-12

uzt-12

abu-12

abu-12

urr-12

aza-12

abe-12

Har

tzai

le k

op.


4.16 taula Gurasobakartasunaren subsidioaren hartzaileak. 2012

Hartzaile kop. (hileko batez bestekoa 2012)

Guztizko kopurua 2012 (eurotan)

Araba 1.102 645.095 Bizkaia 4.764 2.813.362 Gipuzkoa 1.890 1.079.356 EAE 7.756 4.537.813


c) Gizarte Larrialdietako laguntzak

Gizarte Larrialdietako Laguntzak ez dira aldian behingo prestazioak. Berariazko gastu arrunt

edo aparteko batzuk ordaintzeko prestazioak dira. Laguntza horiek Etxebizitzaren Prestazio

Osagarriarekin bateragarriak dira.

2012an, Enplegu eta Gizarte Politiketako Sailak guztira 4.819 Gizarte Larrialdietako Laguntza

eman zituen, guztira 4,8 milioi euroko kopuruagatik. Eusko Jaurlaritzak Gizarte

Larrialdietako Laguntzenengatik duen gastuaren % 28ra iristen dira.

Laguntzen lurralde-banaketari erreparatuta, Bizkaikoak dira 2.110 hartzaile (guztizkoaren %

44), Gipuzkoakoak dira 1.639 hartzaile (% 34) eta Araban 1.070 hartzaile daude

(guztizkoaren % 22). Hartzaile bakoitzaren batez besteko laguntza 991 eurokoa da, Arabako

hartzaileek jasotako 1.009 €-ren eta bizkaitarrek jasotako 946 €-ren artean.

4.28 grafikoa Etxebizitza alokatzeko Gizarte Larrialdietako Laguntzetan egindako guztizko gastuaren garrantzia, 2012

GLL gainerakoa% 72,1

Etxebizitza-alokairua% 27,9




54

4.17 taula Alokairura bideratutako Gizarte Larrialdietako Laguntzei buruzko adierazle nagusiak, 2012

Laguntza kop. Kopurua (eurotan) Batez besteko zenbatekoa laguntzako

(eurotan)

Araba 1.070 1.012.428 946,2 Bizkaia 2.110 2.128.629 1.008,8 Gipuzkoa 1.639 1.634.121 997,0 EAE 4.819 4.775.178 990,9 Iturria: Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila. Eusko Jaurlaritza.

Bilakaerari dagokionez, gehikuntza nabaria ikusi da hartzaileen bolumenean. Hala, 2011ko

3.543 onuradunetik 2012ko 4.819ra pasatu da; hau da, % 36ko gehikuntza izan da.

4.18 taula Alokairura bideratutako Gizarte Larrialdietako Laguntzen bilakaera, 2011-2012

2011 2012

Laguntza kop. 3.543 4.819 Zenbatekoa (M€) 3,69 4,78 Batez besteko zenbatekoa (€)

1.041 991


4.6.2. Emantzipatzeko Oinarrizko Errenta

Emantzipatzeko Oinarrizko Errenta programa 2008an jarri zen abian. Zuzeneko laguntzen

multzo bat da, alokairu-erregimeneko etxebizitza bat eskuratu duten 22 eta 30 urte arteko

gazteei zuzendutakoa, baldin eta urteko 22.000 €-tik gorako diru-sarrerarik ez badute.

Hasiera batean, alokairuaren errenta ordaintzeko, hilean 210 euroko diru-laguntza bat

ematen zen (2.520 euro urtean); 120 euro abala osatzeko gastuetarako ziren, eta 600

euroko mailegu bat zegoen, interesik gabea, fidantzarako.

Laguntza 2011ko abenduaren 31n ezabatu bazen ere, une horretara arte hura eskatu

zutenek diru-laguntzari eutsi ahal izan diote 2012an. Edonola ere, 2012ko uztailean,

laguntza hileko 147 €-ra murriztu zen; eta oraindik laguntza hori kobratzen ari diren gazteei

kentzea aurreikusita dago. Izan ere, etxebizitzen alokairuaren merkatua malgutzeko eta

sustatzeko neurriak ezartzen dituen 4/2013 Lege berriak, bigarren xedapen gehigarrian,

laguntza horiek ezabatzen baititu.

2008-2012 bost urteetan, guztira 19.868 eskabide izapidetu dira eta 16.355 pertsonari eman

zaie alokairua ordaintzeko laguntza; hau da, aurkeztutako eskabideen % 82k lortu dute.

Era berean, 1.749 abal osatzeko gastuak diruz lagundu dira eta 2.665 fidantzetarako

maileguak eman dira.



55

4.19 taula Adierazle nagusiak Emantzipatzeko Oinarrizko Errentaren Programa indarrean egon den bitartean, 2008-2012


Alta emandako eskabide kop. 3.885 9.064 6.919 19.868 Hartzaile kop. 3.264 7.504 5.587 16.355 hartzaileen % eskabideekiko 84,0 82,8 80,7 82,3 Eskatutako abal kop. 293 790 1.321 2.404 Emandako abal kop. 231 562 956 1.749 Emandako abalen % eskatutakoekiko 78,8 71,1 72,4 72,8 Eskatutako fidantza kop. 539 1.772 1.151 3.462 Emandako fidantza kop. 445 1.387 833 2.665 Emandako fidantzen % eskatutakoekiko 82,6 78,3 72,4 77,0 Iturria: Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila. Eusko Jaurlaritza.

Azken ekitaldiari erreparatuta, 2012ko abenduan, Emantzipatzeko Oinarrizko Errentaren

guztira 3.997 hartzaile egon dira. Balio hori 2011ko abenduan jasotakoarena baino

nabarmen baxuagoa da, laguntza ezabatu ondoren. Emantzipatzeko Oinarrizko Errentaren

onuradunak, batera hartuta, honela banatzen dira lurralde historikoka: % 48 Bizkaian, % 31

Gipuzkoan eta % 21 Araban.

4.29. grafikoa Emantzipatzeko Oinarrizko Errentaren hartzaileen bilakaera EAEn, 2008-2012

3.9974.9396.021 6.560 6.576

0

2.000

4.000

6.000

8.000

IV-08 IV-09 IV-10 IV-11 IV-12

Har

tzai

le k

op.


4.30 grafikoa Emantzipatzeko Oinarrizko Errentaren hartzaileen banaketa lurralde historikoka, 2012

Gipuzkoa1.237% 30,9

Bizkaia1.918% 48,0

Araba842

% 21,1


22 eta 30 urte arteko familiaburua duten etxeen multzoari erreparatuta zenbatespena eginez

gero, 2012ko abenduaren 31n, familia horien % 10 inguru Emantzipatzeko Oinarrizko

Errentaren hartzaile dela kalkulatu da. Ratio hori zertxobait altuagoa da Araban: pertsona

gazteek osatutako familien % 12ra iristen da.



56

4.20 taula Emantzipatzeko Oinarrizko Errentaren hartzaileak lurralde historikoka, 2012


Hartzaile kop. 842 1.918 1.237 3.997 22-30 urteko familiekiko ratioa (%)* 12,0 9,5 8,5 9,6 * Ratioa kalkulatzeko, 2006ko Inkesta Demografikoko familiak hartu dira kontuan. Iturria: Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila. Eusko Jaurlaritza.

4.31 grafikoa Emantzipatzeko Oinarrizko Errentaren hartzaileen bilakaera lurralde historikoka, 2008-2012

854 1.018 1.294 1.348 842

2.3302.950 3.109 3.043

1.9181.755 2.053 2.157 2.1851.237

4.9396.021 6.560 6.576

3.997

0

2.000

4.000

6.000

8.000

IV-08 IV-09 IV-10 IV-11 IV-12



Alta emandako eskariei dagokienez, 2008-2011 aldian, beheranzko joera antzeman zen, eta

azken urtean nabarmen jaitsi dira, 2011ko abenduan laguntza ezabatzearen ondorioz.

4.32 grafikoa Emantzipatzeko Oinarrizko Errentaren urteko eskabideak lurralde historikoka, 2008-2012

1.268 747 864 845161

3.1482.239 1.929 1.509

239

2.4951.564 1.279

196

6.911

4.550 4.072 3.739

5961.385

0

2.000

4.000

6.000

8.000

2008 2009 2010 2011 2012

Urt

eko

eska

tzai

le k

op.



Emantzipatzeko Oinarrizko Errentaren Programaren bitartez alokairua ordaintzeko emandako

laguntzak 8,56 milioi ingurura iritsi dira 2012an.



57

4.21 taula Emantzipatzeko Oinarrizko Errentaren Programara zuzendutako zenbatekoaren zenbatespena, 2008-2012

Eurotan Araba Bizkaia Gipuzkoa EAE

2008* 947.520 2.634.660 1.991.430 5.573.610 2009 2.323.440 6.690.600 4.905.180 13.919.220 2010 3.083.850 7.806.960 5.510.610 16.401.420 2011 3.396.960 7.668.360 5.506.200 16.571.520 2012** 1.803.564 4.108.356 2.649.654 8.561.574

• 2008ko ekitaldian, laguntzak urteko azken bi hiruhilekoetan emandako laguntzak dira. • 2012ko uztailean, diru-laguntza hileko 210 €-tik hileko 147 €-ra jaitsi da.


4.6.3. Diruz lagundutako alokairuko parkearen zenbatespena

Alokairua ordaintzera bideratutako laguntzen guztizkoa kontuan hartuta kalkula daiteke diruz

lagundutako alokairuko parkearen bolumena. Horrela, aztertutako hiru laguntza kategorien

hartzaileak batuta (hots: etxebizitzaren prestazio osagarria, gizarte-larrialdietako laguntzak

eta emantzipatzeko oinarrizko errenta), guztira 30.702 hartzaile daude.

Eusko Jaurlaritzak egindako Etxebizitzaren Behar eta Eskariari buruzko Inkesta hartuta,

EAEko alokairuko etxebizitzen parkea 54.600 etxebizitza ingurukoa dela kalkulatu da. Bi

zenbatespenen arteko loturak emaitza hau erakusten du: EAEko alokairuko parkearen %

56k, gutxi gorabehera, diru-laguntzaren bat du alokairua ordaintzeko.

Laguntza horietara bideratutako guztizko zenbatekoa, gurasobakartasunaren subsidioarekin

batera, 89,1 milioi eurora iritsi da 2012an. Kontuan hartu behar da Etxebizitzaren Prestazio

Osagarriaren hartzaileek Diru-sarrerak Bermatzeko Errenta ere jasotzen dutela.

4.22 taula EAEn diruz lagundutako alokairuko parkearen zenbatespena, 2011

Hartzaileak/Laguntzak % alokairuko guztizko

parkearekiko

Guztizko gastua (eurotan)

Emantzipatzeko Oinarrizko Errenta

3.997 7,3 8.561.574

Etxebizitzaren Prestazio Osagarria

21.886 40,0 71.210.948

Gurasobakartasunaren subsidioa* 7.557 13,9 4.537.813 Gizarte-larrialdietako laguntzak 4.819 8,8 4.775.178 Guztira 30.702 56,1 89.085.513

* Gurasobakartasunaren subsidioaren hartzaileak Etxebizitzaren Prestazio Osagarriaren barruan daude. Iturria: Eusko Jaurlaritza.



58

5. ALOKAIRUKO PARKE PUBLIKOAREN ETA PRIBATUAREN ADIERAZLEAK

5.1. Alokairuko etxebizitzen parkearen tamaina eta bilakaera

5.1.1. Alokairuko etxebizitzen parkea EAEn

Atal honetan, EAEko alokairuko etxebizitzen parkearen tamainaren zenbatespena egin nahi

da, eta horretarako, Eusko Jaurlaritzako Enplegu eta Gizarte Politiketako Sailak euskal

familien artean egiten duen Etxebizitzaren Behar eta Eskariari buruzko Inkestako

informazioa erabili da.

Datu horiek kontuan izanda, alokairu-erregimeneko etxebizitza nagusien parkean 54.640

etxebizitza daude, hau da, EAEko etxebizitza nagusien parkearen % 6,4.

5.1 grafikoa Etxebizitza nagusien banaketa edukitze-erregimenaren arabera EAEn, 2011

Jabetza776.880% 91,5

Alokairua54.641% 6,4

Bestelako egoera17.572% 2,1

Iturria: Euskal familien Etxebizitzaren Behar eta Eskariari buruzko Inkesta. 2011.

5.2. grafikoa Alokairuko etxebizitza nagusien bilakaera EAEn, 2001-2011*

5,75,1 4,7

5,74,6

5,4 5,2 5,3

8,1 8,5

6,4

0

2

4

6

8

10

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011Alo

kairu

ko e

txeb

iziz

a na

gusi

en %

*2009: Inkestaren metodologian aldaketa bat egin zen. Iturria: Euskal familien Etxebizitzaren Behar eta Eskariari buruzko Inkesta. 2011.



59

5.1.2. Alokairuko parkea lurralde historikoka

Alokairuko parkeak lurralde historikoka duen banaketari dagokionez, Bizkaiak bereganatu du

guztizkoaren % 52, guztira 28.225 etxebizitzarekin. Bestalde, Gipuzkoan kokatu da

guztizkoaren % 22 (14.957 etxebizitza), eta Araban gainerako % 21a (11.459 etxebizitza).

Alokairu-erregimenaren eragina nabarmen handiagoa da Araban (etxebizitza nagusien guztizko parkearen % 9). Eragin hori, ordea, % 6ra murrizten da Bizkaian, eta % 5,5era Gipuzkoan.

5.3. grafikoa Alokairuko etxebizitza nagusien banaketa lurralde historikoka, 2011

Araba11.459% 21,0

Bizkaia28.225% 51,7

Gipuzkoa14.957% 27,4


5.4. grafikoa Alokairuko etxebizitza nagusien garrantzia lurralde historikoka, 2011

9,1

6,2 6,45,5

0

2

4

6

8

10


alok

airu

ko e

txeb

izitz

a na

gusi

aren

%


5.2. Alokairuko etxebizitzen parke publikoaren tamaina eta bilakaera

Alokairu-erregimeneko etxebizitzen parke publikoa EAEko babes publikoko etxebizitzen

parke osoaren % 25 da. Zehazki, alokairu babestuko parkea 18.445 etxebizitzakoa da

2012ko abenduaren 31n, eta parke osoa, berriz, 74.019 unitatekoa da.

Alokairuko parke babestuaren (18.445 etxebizitza) eta EAEko alokairuko parke osoaren

(54.641 etxebizitza) arteko erlazioak alokairu babestuaren % 37ko kuota ematen du.



60

5.1 taula EAEko alokairu babestuko parkearen tamaina

Alokairu babestuko parkea*

Etxebizitza babestuen parkea

Alokairuko parkearen kuota (%)

2001 740 36.029 2,1 2005 7.660 49.679 15,4 2010 19.595 63.103 31,1 2011 20.513 70.067 29,3

2012* 18.445 74.019 24,9 * Kopuru horietan, etxebizitza sozial guztiak, alokairuko BOEak eta Biziguneren etxebizitzak sartzen dira. Ez dago sartuta Bilboko Udal Etxebizitzak kudeatutako etxebizitza libreen parkea.


5.5 grafikoa Alokairuko parke publikoaren kuota parke babestuaren guztizkoarekiko, 2011

Etxebizitza babestuaren gainerakoa

% 75,1Alokairu babestua

% 24,9


5.3. Errenta babestuen eta merkatuaren bilakaera

Segmentu babestuaren errenta-maila merkatu librekoan antzemandakoa baino askoz ere

baxuagoa da. Hala, babes publikoko etxebizitzen batezbestekoa hileko 345 €-koa da, eta

etxebizitza libreen batezbestekoa, berriz, hileko 856 €-koa.

Bilakaerari erreparatuta, bestelako joerak ikusten dira. Izan ere, merkatu librearen batez

besteko errentak % 4,5 atzera egin du 2011rekiko, eta errenta babestuak, ordea, % 24 gora

egin du aldi berean. Gehikuntza horretan, gogoan izan behar da etxebizitza tipologia

bakoitzaren eragina (BOE/soziala) azken prezioaren osaeran.



61

5.6 grafikoa Alokairu-erregimenean eskainitako etxebizitzen hileko errenten bilakaera, 2002-2012

529 565 594 634 690 693 724807 820 890 969 909 904 896 856

144 155 185 187 203 277 257 278 263 194 205 227 205 279 345

0

200

400

600

800

1000

1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Euro

/hil

Alokairu librea Alokairu babestua

(*) Urte bakoitzeko errenten urteko batez bestekoa. Iturria: Higiezinen eskaintzari buruzko inkesta. Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila. Eusko Jaurlaritza.

Merkatuko errenten arteko aldeak txikiagotu egin dira azken urtean hiru lurralde

historikoetan. Hala eta guztiz, Gipuzkoako batezbestekoak (878 €/hil) eta Bizkaikoak (866

€/hil) nabarmen altuagoak dira Araban baino (790 €/hil).

5.2 taula Merkatu libreko eta babestuko errentak lurralde historikoka

Batez besteko errenta (€/hilean) (*)

Etxebizitza librea Etxebizitza babestua

Araba 790,3 292,5 Bizkaia 865,8 372,1 Gipuzkoa 879,7 291,9 EAE 856,0 345,1 Iturria: Higiezinen eskaintzari buruzko inkesta. Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila. Eusko Jaurlaritza.

Azkenik, salgai jarritako merkatu babestuko etxebizitzen prezioen bilakaera eta errenta babestuak indizeen arabera alderatzen badira ikus daitekeenez, hazkundea askoz ere nabarmenagoa izan da salmenta-erregimeneko etxebizitzen merkatuan. Hain zuzen, 100 indize gisa 2000. urtea hartzen badugu, 211 puntukoa da etxebizitza babestuen prezioak/m2 indizearen hazkunde metatua, eta errenta babestuen indizea 187 puntutan dago. Salgai dauden etxebizitzen prezioa gehiago igo bada ere, azken urteotan, bi merkatuen artean hurbilketa handia egon dela ikusi da, 5.7 grafikoan argiro antzeman daitezkeenez.

5.7 grafikoa Etxebizitza babestuen prezioak/m2 indizeen eta errenten bilakaera (100 indizea = 2000), 2000-2010

145165 171 176 183

196 197 204 211

139151 143

151

187

120100

109129

110102

100

150

111123111105

100

130

160

190

220

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Indi

zea:

200

0 =

100

Prezioak/m² Errentak

Iturria: Higiezinen eskaintzari buruzko inkesta. Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila. Eusko Jaurlaritza.



62

6. ALOKAIRU BABESTUKO ETXEBIZITZEN BEHARRAREN ETA ESKARIAREN

ADIERAZLEAK

6.1. Etxebiden izena emanda dauden biztanleak: alokairuko etxebizitzen eskaria

Etxebideren etxebizitza-eskatzaileen erregistroan, 2012 ixtean, etxebizitza babestuaren

guztira 84.780 eskatzaile zeuden. Alokairu-erregimeneko etxebizitza baten eskatzaileak

66.459 ziren; hau da, guztizkoaren % 78. Dena den, eskariaren zati batek erosteko nahiz

alokatzeko etxebizitza eskatu zuen, bereizi gabe (29.512 espediente). Hortaz, alokairuari

soilik dagokionez, 36.947 eskabide izan ziren; hau da, Etxebideko eskari osoaren % 44.

Ildo horretatik, gogoan izan behar da 2013tik aurrera, 2012an onartutako araudi berriak

galarazi egiten duela etxebizitza erosteko nahiz alokatzeko bereizi gabe eskatzea. Hori dela

eta, etxebizitza-eskatzaileek bi edukitze-erregimenetako bat hautatu beharko dute.

Erregistroaren lehen eguneratzean, bi erregimenetako eskatzaile guztiak erosketako

eskatzaile soilik izatera pasatu dira. Nolanahi ere, alokairua hautatzen dutenek euren eskari-

espedientean aldaketa egin ahal izango dute.

6.1 grafikoa Etxebiden erregistratutako alokairuko etxebizitza babestuaren eskariaren bilakaera, 2005-2012

010.00020.00030.00040.00050.00060.00070.000

Espe

dien

te k

op.

Alokairua guztira 46.092 48.695 52.412 55.245 59.859 60.581 63.268 66.459

Alokairua eta erosketa 29.175 28.581 32.266 34.370 36.356 33.886 31.007 29.512

Alokairua soilik 16.917 20.114 20.146 20.875 23.503 26.695 32.261 36.947

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Iturria: Etxebide. Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila, Eusko Jaurlaritza.

Bilakaerari dagokionez, nabarmentzekoa da alokairu-erregimeneko etxebizitza-eskariaren

gehikuntza handia. Hipoteka-kredituak eskuratzeko izugarrizko zailtasunak eta lanaren

inguruko ziurgabetasunak finantza-eskakizun txikiagoak eta mugikortasun handiagoa

dakartzaten edukitze-erregimenerantz bultzatu dituzte eskatzaileak.

6.2 grafikoa aztertuz gero, alokairuaren goranzko joera hori antzeman daitezke: azken zazpi

urteetan, alderantzikatu egin da alokairukoa soilik den eskariaren eta erosketakoa soilik den

eskariaren arteko proportzioa. Izan ere, etxebizitzaren jabetza eskuratzeko prest dauden

eskatzaileen bolumena nabarmen murriztu da (ikus 6.3 grafikoa). Horren isla da erosketa-

erregimeneko etxebizitza babestuen esleipenetan ukoak areagotu izana.



63

6.2 grafikoa Etxebiden izena emandako pertsonek eskatutako etxebizitza motaren bilakaera, 2005-2012

42,5 39,9 38,0 35,0 30,3 25,0 21,6

36,5 33,7 37,0 38,5 39,5 39,0 36,8 34,8

23,7 23,1 23,4 25,5 30,7 38,2 43,6

42,4

21,1

0%20%40%60%80%

100%

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Espe

dien

te k

op.

Erosketa soilik Bereizi gabe Alokairua soilik

Iturria: Etxebide, Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila. Eusko Jaurlaritza.

6.3 grafikoa Etxebiden erosketarako soilik erregistratutako etxebizitza babestuaren eskariaren bilakaera, 2005-2012

33.918 36.000 34.831 33.931 32.22526.315

18.32121.108

0

9.000

18.000

27.000

36.000

45.000

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Espe

dien

te k

op.

Iturria: Etxebide. Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila. Eusko Jaurlaritza.

Alokairu-erregimenari erreparatuz, etxebizitza sozialarekiko (56.366 eskatzaile) eta

alokairuko BOEarekiko (54.855 eskatzaile) hobespena ikusten da. Bizigune programan

sartutako etxebizitzek eta zuzkidura-bizitokiek, ordea, onarpen txikiagoa dute, 39.577 eta

16.277 eskatzaile, hurrenez hurren.

Araudi berriak alderdi hori ere aldatu du. Izan ere, 2013tik aurrera, ezin izango da

etxebizitza tipologiarik hautatu. Alokairu-erregimeneko etxebizitza baten eskatzaileak

adierazitako tipologietako edozein aukeratu ahal izango du.

6.4 grafikoa Etxebiden eskatutako alokairuko etxebizitza mota, 2012

16.277

56.366

39.57754.855

010.00020.00030.00040.00050.00060.000

Bizigune Programa Etxebizitza sozialarenalokairua

BOE alokairua Zuzkidura-bizitokiak

Espe

dien

te k

op.




64

6.1 taula Etxebiden eskatutako alokairu motaren bilakaera

% eskatzaileen guztizkoarekiko

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Gizarte lag. alokairua 44,6 48,1 48,6 49,3 50,9 58,0 63,2 66,5 BOE alokatzea 26,7 38,4 43,8 48,7 53,1 59,2 63,0 64,7 Bizigune alokairua 25,6 29,4 29,7 31,0 33,3 40,4 44,0 46,7 Alokairua guztira 57,6 57,5 60,1 62,0 65,0 69,7 75,0 78,4 Iturria: Etxebide. Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila. Eusko Jaurlaritza.

Alokairuko etxebizitzen eskariaren banaketa honelakoa da lurralde historikoen arabera:

Bizkaiak guztizkoaren % 55 biltzen du (36.545 eskatzaile), Gipuzkoak % 32 (21.389

eskatzaile) eta Arabak gainerako % 13a (8.525 eskatzaile). Baina, daturik deigarriena da

guztizko eskariaren gainean alokairu-erregimeneko eskatzaileen ehuneko handia Araban:

eskatzaile guztien % 79k alokairu-erregimeneko etxebizitza besterik ez du nahi. Proportzio

hori % 44ra jaisten da Bizkaian, eta % 31ra Gipuzkoako eskatzaileen artean.

6.5 grafikoa Alokairuko etxebizitzen eskariaren banaketa lurralde historikoka. 2012.

Gipuzkoa21.389% 32,2

Bizkaia36.545% 55,0

Araba8.525

% 12,8


6.6 grafikoa Eskatutako etxebizitza mota lurralde historikoka. 2012.

22,6 23,7 21,611,1

33,5 45,134,8

43,9 31,2 43,6

10,3

78,6

0%

20%

40%

60%

80%

100%


Espe

dien

te k

op.





65

6.7 grafikoa Soilik alokairukoa den etxebizitza-eskariaren bilakaera lurralde historikoka, 2007-2012

26,3 26,4 28,443,9

18,5 18,5 20,0 26,6 31,2

78,6

66,339,9

25,724,7 28,733,8 39,8

22,50,0

20,0

40,0

60,0

80,0

100,0

2007 2008 2009 2010 2011 2012

espe

dien

te g

uztie

n ga

inek

o %

Araba Bizkaia Gipuzkoa


6.2. Alokairuko etxebizitza bat eskatzen duten familien karakterizazioa

6.2.1. Eskatutako etxebizitza mota ezaugarri soziodemografikoen arabera

Kolektibo bakoitza erreparatuz, ikusten da familia gurasobakar gehienek alokairua hautatzen

dutela. Izan ere, % 74k errentamendu babestua besterik ez dute eskuratu nahi. Aldiz,

pertsona gazteagoek eta etxebizitza-eskatzaile gisa izena emanda lau urte baino gehiago

daramatenek neurri txikiagoan eskatzen dute alokairua (% 36k eta % 39k, hurrenez

hurren).

Familia-unitateko kideen kopuruari dagokionez, datuek agerian uzten dute familia-unitateko

kideen kopurua areagotzen den heinean alokairu-erregimenarekiko interesak gora egiten

duela. Zehazki, pertsona bakarreko familien artean errentamendu-eskaria % 37koa da eta,

bost kide edo gehiago dituzten familietan, berriz, alokairu-eskaria familien % 70eraino

igotzen da.

6.8 grafikoa Soilik alokairukoa den etxebizitza-eskaria kolektiboaren eta bizikidetza-unitatearen kide kopuruaren arabera

SOILIK ALOKAIRUKOA DEN ESKARIA KOLEKTIBOAREN ARABERA

35,843,6

28,5

58,373,9

57,5

0

20

40

60

80

Familiagurasobakarra

Mugimen-ezin. Gainerako kupoak 35 urtetik beherakoak Izen-ematea > 4 urte GUZTIRA

kole

ktib

o os

oare

n ga

inek

o %

SOILIK ALOKAIRUKOA DEN ESKARIA BIZIKIDETZA UNITATEAREN KIDE KOPURUAREN ARABERA

69,661,8

43,636,8

51,8

0

20

40

60

80

Bost edo gehiago Hiru edo lau Bi Bat GUZTIRA

tald

e os

oare

kiko

%

Iturria: Etxebide. Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila, Eusko Jaurlaritza.



66

6.2 taula Eskatutako etxebizitza mota Etxebiden izena emanda dauden biztanleen diru-sarreren mailaren arabera. 2012

Horizontalaren % Erosketa soilik Alokairua soilik

Alokairua eta erosketa

GUZTIRA

Sarrera-mailak Eskatutako diru-sarrerak ziurtatu gabe 5,7 79,2 15,0 100,0 3.000 euro baino gutxiago 6,7 76,6 16,8 100,0 >=3.000 eta < 9.000 euro 8,6 69,1 22,3 100,0 >=9.000 eta < 12.000 euro 14,0 52,6 33,4 100,0 >=12.000 eta <=25.000 euro 28,1 25,5 46,4 100,0 > 25.000 eta <= 32.000 euro 39,6 10,4 50,0 100,0 > 32.000 eta <= 39.000 euro 45,8 6,8 47,4 100,0 > 39.000 eta <= 50.000 euro 51,2 5,2 43,6 100,0 Guztira 21,6 43,6 34,8 100,0


Azkenik, diru-sarreren mailari erreparatuz, alokairu-eskaria jaitsi egiten da diru-sarrerak eta,

ondorioz, etxebizitza bat jabetzan eskuratzeko ahalmena areagotzen diren heinean. Hala,

urteko 25.000 eurotik gorako diru-sarrerak dituzten familiek jabetza bakarrik aukeratzen

dute kasuen % 43tan. Aldiz, soilik alokairuaren aldeko hautua eskatzaileen % 9k egiten du.

Dena den, urteko 12.000 eurora iristen ez den kolektiboaren baitan, % 66k alokairu-

erregimeneko etxebizitza soilik aukeratzen du.

6.9 grafikoa Eskatutako etxebizitza mota diru-sarreren mailaren arabera. 2012.

28,142,824,4

46,448,4

25,58,7

9,8

65,8

% 0

% 20

% 40

% 60

% 80

% 100

<12.000 euro 12.000-25.000 euro >25.000 euro

%



6.2.2. Bakarrik alokairuko etxebizitza nahi duten eskatzaileen profila

Atal honetan, errentamendu-erregimeneko etxebizitza bat soilik eskatzen duen kolektiboari

buruzko azterketari erreparatzen zaio. Guztizko eskariaren % 44 da; hau da, 36.947

etxebizitza-eskatzaile.

Lehenik eta behin, guztizko izen-emateekin alderatuta, esan beharra dago kolektibo honen

baitan familia gurasobakarren proportzio handiagoa ikusten dela; bai eta eskatzaile gazteen

kolektiboaren ordezkaritza txikiagoa eta, batez ere, kolektibo orokorraren nagusitasuna ere

(hau da, zehaztutako kupo batean ere sartuta ez daudenak).



67

Era berean, nabarmendu beharra dago alokairua soilik eskatzen duen kolektiboaren eta bi

edukitze-erregimenak bereizi gabe hautatzen dituztenen artean. Hain zuzen, bigarren

kolektibo hori hurbilago dago erosketa eskatzen duten familien ezaugarrietatik alokairua

eskatzen dutenen ezaugarrietatik baino. Ikus 6.3 taula.

6.3 taula Alokairu-erregimeneko etxebizitza bat eskatzen duten biztanleen ezaugarri soziodemografikoak. 2012.

bertikalaren % Alokairua soilik Alokairua eta erosketa

Izena emandakoak guztira

Kolektiboa Mugimen-ezintasuna 1,0 0,5 0,8 Familia gurasobakarra 11,7 4,3 6,9 Inskripzioa > 4 urte 17,8 32,7 27,2 35 urte baino gutxiago 27,2 37,0 33,1 Gainerakoa (talde orokorra) 42,2 25,5 32,0

GUZTIRA 100,0 100,0 100,0 Bizikidetza unitatea

Bat 57,0 72,0 67,5 Bi 18,5 15,3 15,6 Hiru edo lau 19,7 11,0 13,9 Bost edo gehiago 4,7 1,8 2,9

GUZTIRA 100,0 100,0 100,0 Sarrera-mailak

Eskatutako diru-sarrerak ziurtatu gabe 37,0 8,8 20,4 3.000 euro baino gutxiago 10,1 2,8 5,7 >=3.000 eta < 9.000 euro 18,9 7,7 11,9 >=9.000 eta < 12.000 euro 9,3 7,4 7,7 >=12.000 eta <=25.000 euro 21,0 47,9 35,9 > 25.000 eta <= 32.000 euro 2,5 15,4 10,7 > 32.000 eta <= 39.000 euro 0,8 7,3 5,4 > 39.000 eta <= 50.000 euro 0,3 2,9 2,3

GUZTIRA 100,0 100,0 100,0 Iturria: Etxebide. Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila, Eusko Jaurlaritza.

6.2.3. Izena emanda dauden biztanleek alokairu-erregimenari buruz egindako balorazioa

a) Alokairua etxebizitza-politikaren bitarteko gisa

Alokairu-erregimenaren onarpen-mailak goranzko joera izan du azken urteotan. Etxebiden

izena emanda dauden etxebizitza babestuaren eskatzaile gehienen ustez, etxebizitza babestu

gehienak alokairu-erregimenean esleitu beharko lirateke. Zehazki, 0 eta 10 arteko eskalan,

7,3 puntura iristen da (6,9 puntu 2011n eta 5,4 puntu 2005ean).

Eskatutako etxebizitza motari erreparatuta, erosteko etxebizitzaren beharra dutenek

puntuazio zertxobait baxuagoa ematen dute (6,3 puntu); alokairuko etxebizitza bila dauden

gehienak, berriz, neurri horrekin ados daude (7,5 puntu).



68

6.10 grafikoa Etxebizitza babestu gehienak alokairuan eraikitzeko neurriaren aurrean agertutako batez besteko adostasun-mailaren bilakaera, 2005-2012

5,4 5,5 6,2 6,8 6,9 6,9 7,3

0

2

4

6

8

10

2005 2006 2007 2009 2010 2011 2012Bat

ez b

este

ko p

untu

azio

a (0

-10)

Iturria: Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila. Eusko Jaurlaritza. Etxebiden izena emandako biztanleei

egindako inkesta.

6.11 grafikoa Urtero ordaindu beharreko errenta diru-sarreren mailaren arabera eguneratzeko neurriarekiko batez besteko adostasun-maila lurralde historikoka eta taldearen arabera. 2012.

7,8 7,46,3 6,8 6,5

7,7

6,37,5 7,1

0

2

4

6

8

10

Araba Bizkaia Gipuzkoa 35 urtetikbehera

4antzinatasun-

urte

Gainerakokolektiboak

BPE beharra,erosketa

BPE beharra,alokairua

EAE guztira

Indi

zea

(0-1

0)

Iturria: Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila, Eusko Jaurlaritza. Etxebiden izena emandako biztanleei

egindako inkesta.

b) Etxebizitzaren esparruan egiten den lanaren balorazioa

Azkenik, Etxebiden izena emandako biztanleei egindako inkestari esker, etxebizitza

babestuaren eskatzaileei buruzko balorazioa lor daiteke, etxebizitza-politiken eta esku

hartzen duten agenteen jardunen inguruan.

Lehenik eta behin, esan beharra dago balorazioak ez direla aldatzen eskatutako etxebizitza

motaren arabera; izan ere, antzeko puntuazioak ematen baitira erosi nahi duten eta

alokairu-erregimena nahi duten eskatzaileen artean. Zehazki, Etxebidek 5,6 lortu ditu 10en

gainean; eta Eusko Jaurlaritza eta udalak, berriz, nahikoaren atarian geratzen dira (4,8 eta

4,5 puntu, hurrenez hurren).

Bestalde, adostasun-maila handia ikus daiteke etxebizitzarako eskubide subjektiboaren

onarpenarekiko (eskubide hori 2012an onartutako Etxebizitzaren Lege Proiektuan dago

jasota). Kasu horretan, alderen bat antzematen da eskatutako edukitze-erregimenari



69

dagokionez. Izan ere, erosketa-eskariaren baitan neurriak 7,2 puntu lortu ditu, eta alokairu-

eskatzaileen artean, berriz, 8 puntura iritsi da.

6.12 grafikoa Etxebidek, Eusko Jaurlaritzak eta udalek etxebizitzaren alorrean burutzen duten lanaren batez besteko balorazioa. 2012

5,64,8 4,5

5,74,8 4,5

7,28,0

0

2

4

6

8

10

Etxebide Eusko Jaurlaritza Udalak Etxebizitza-eskubide sub.

Indi

zea

(0-1

0)

BPE eskaria, alokairua BPE eskaria, erosketa

Iturria: Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila, Eusko Jaurlaritza. Etxebiden izena emandako biztanleei egindako inkesta.



70

7. ALOKAIRUKO ETXEBIZITZA BABESTUAREN ESLEIPENARI BURUZKO

ADIERAZLEAK

7.1. Alokairu-erregimeneko etxebizitza baten esleipendun izan diren familien kuantifikazioa eta karakterizazioa

7.1.1. Alokairu-erregimenean amaitutako etxebizitzen kuantifikazioa

Amaitutako etxebizitzak kontuan izanik, esleitutako etxebizitzen bilakaeraren adierazle gisa,

eta 2012ko datuei erreparatuta ikus daitekeenez, atzerapen bat dago alokairu-erregimeneko

esleipenetan, bai zenbaki absolutuetan, bai zenbaki erlatiboetan.

Zehazki, 2012an, 502 etxebizitza esleitu ziren alokairu-erregimenean; hau da, urtean

amaitutako etxebizitza babestu guztien % 13.

7.1 grafikoa Alokairu-erregimenean amaitutako etxebizitza babestuen bilakaera EAEn. 2007-2011.

AMAITUTAKO ETXEBIZITZAK

10901559

7321117

502682

23,531,2

14,6 14,720,4

13,1

0300600900

120015001800

2007 2008 2009 2010 2011 2012

Etxe

bizi

tza

kop.

0

10

20

30

40

%

etxebizitza kopurua alokairuan guztizkoaren %

Iturria: Etxebide. Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila.

7.1.2. Etxebideren bidez alokairu-erregimenean esleitutako etxebizitzen kuantifikazioa

Etxebideren bitartez egindako etxebizitza-esleipenei erreparatuz gero, beheranzko joera bera

dagoela ikusten da. 2012. urtean, Etxebideren bitartez 90 etxebizitza esleitu dira alokairu-

erregimenean (392 etxebizitza 2011n). Bolumen hori esleipen guztien % 17 da. 2011n,

ordea, alokairuak Etxebideren esleipenen % 30 bereganatu zituen.

Bestalde, azken urteetan, alokairu-erregimeneko etxebizitza sozialekiko goranzko joera ikusi

zen; esleipen gehienak metatu baitzituzten. Azken ekitaldiari dagokionez, esan beharra dago

Etxebideren bitartez alokairu-erregimenean esleitutako etxebizitza guztiak etxebizitza

sozialen modalitateari dagozkiola, eta denak (90 etxebizitza) Gipuzkoan daudela.



71

7.2 grafikoa Etxebideren bitartez esleitutako alokairu-erregimeneko etxebizitza babestuen bilakaera EAEn. 2007-2011.

348509

742

39290

391

37,7 33,123,8

51,7

29,716,8

0100200300400500600700800

2007 2008 2009 2010 2011 2012

Etxe

bizi

tza

kop.

0102030405060

%

esleipen kopurua alokairuan guztizkoaren %


7.3 grafikoa Alokairuko etxebizitza babestuen esleipenen bilakaera etxebizitzaren tipologiaren arabera. 2007-2011.

19,0 26,3

88,573,0

94,9 100,081,0 73,7

11,527,0

5,1

% 0

% 20

% 40

% 60

% 80

% 100

2007 2008 2009 2010 2011 2012

%

soziala BOE


7.4 grafikoa Alokairuko etxebizitza babestuen esleipenen bilakaera lurralde historikoka. 2008-2011.

48,972,1 62,7

41,8

35,027,9 32,3

31,9

16,1 5,0100,0

26,3

% 0% 20% 40% 60% 80

% 100

2008 2009 2010 2011 2012

%

Araba Bizkaia Gipuzkoa


7.1.3. Biztanle esleipendunen karakterizazioa

Alokairu-erregimeneko etxebizitza baten esleipendun suertatu den biztanleriaren

karakterizazioari dagokionez, erosketako etxebizitza baten onuradunekin alderatuta, esan

beharra dago bien artean profil nabarmen desberdina antzeman dela.

Hala, lehengoen batez besteko adina (34,2 urte) bigarrenena (39,6 urte) baino txikiagoa

dela ikusten da. Bestalde, egindako inkestaren emaitzei esker antzeman daitekeenez,



72

alokairu-erregimeneko biztanle esleipendunen artean langabezia-egoeran dauden pertsonen

proportzio handiagoa dago (% 35, erosketako % 13aren aldean), bai eta kontratuen indize

baxuagoa (alokairuan % 32, erosketako % 63aren aldean) eta erretiratuen presentzia

handiagoa ere (% 9, erosketako % 3aren aldean). Datu horiek agerian uzten dute

errentamendu babestuko erregimeneko etxebizitzen onuradun suertatu diren familien laneko

ezegonkortasuna.

7.5 grafikoa Alokairuko etxebizitza babestu baten eta erosketako baten biztanle esleipendunen adinaren konparazioa

15,4

25,530,4

23,9

5

24,7

37,431,4

5,41,2

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

30 urteti behera 30-34 urte 35-44 urte 45-64 urte 65 urte etagehiago

%

Alokairua Erosketa

B. BESTEKO ADINAAlokairua: 34,2 urteErosketa: 39,6 urte

Iturria: Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila, Etxebizitza babestuaren biztanle esleipendunen inkesta,

2013. .

7.6 grafikoa Alokairuko etxebizitza babestu baten eta erosketako baten biztanle esleipendunen lan-egoeraren konparazioa

7,0

31,615,3

34,7

8,7 2,76,1

63,4

13,2 13,42,8 1,1

0,010,020,030,040,050,060,070,0

Bes

tere

nko

ntur

ako

lang

ilea

Oku

patu

ako

ntra

tufin

koar

ekin

Oku

patu

a al

diba

tera

koko

ntra

tuar

ekin

Lang

abea

Erre

tirat

ua

Bes

te e

goer

aba

t

%

Alokairua Erosketa

Iturria: Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila, Etxebizitza babestuaren biztanle esleipendunen inkesta, 2013.

Bestalde, alokairu-erregimeneko etxebizitza babestu bat okupatzen duten familien tamaina

handiagoa da, batez beste, erosketako etxebizitza baten onuradun suertatu diren etxeen

batez besteko tamaina baino. Zehazki, alokairuko familia bakoitzaren batez besteko tamaina

2,4 lagunekoa da, familiako 2 lagunen aldean, erosketaren kasuan. Kontuan izan behar da

alokairu-erregimenean bizi diren familien % 39k 3 kide edo gehiago dituela. Proportzio hori,

berriz, % 20ra jaisten da erosketa-erregimenean etxebizitza duten familietan.



73

Era berean, ezkongabeen proportzio txikiagoa antzeman da alokairu-erregimeneko

etxebizitzen titularren artean (% 48, erosketako % 71ren aldean), eta aipatzekoa da

banandutako edo dibortziatutako pertsonen gorantz doan presentzia handia alokairu-

erregimeneko etxebizitza-esleipendunen kolektiboaren baitan (guztizkoaren % 13).

7.7 grafikoa Alokairuko etxebizitza babestu baten eta erosketako baten biztanle esleipendunen egoera zibilaren eta familia-unitatearen tamainaren konparazioa

FAMILI UNITATEAREN NEURRIA

38,0 35,4

22,944,3

12,312,06,210,4

16,7

1,8

% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90

% 100

Alquiler Compra

%

5 edogehiago4

3

2

EGOERA ZIBILA

48,239,1

26,1

12,72,9

70,9

0,0

20,0

40,0

60,0

80,0

Alquiler Compra

%

Ezkongabeak Ezkonduak / izatezko bikoteak Bananduak/dibortziatuak


Inkesta egin zaien familiei euren diru-sarreren mailari buruz galdetu zaie, familia-unitatearen

hileko diru-sarrera garbiei dagokienez. Emaitzei erreparatuta ikus daitezkeenez, diru-

sarreren maila nabarmen baxuagoa da alokairu-erregimeneko etxebizitzen esleipendunen

artean erosketa-erregimenekoen artean baino. Esleipendunek beraiek adierazitakoaren

arabera, lehenengoen batez besteko diru-sarrerak hileko 1.105 € dira, eta bigarrenen batez

bestekoak hileko 1.659 €.

7.8 grafikoan ikus daitekeenez, erosketa-erregimeneko etxebizitzen esleipendunen erdiek

baino gehiagok (% 51,5) gainditu egiten dute hileko 1.650 € garbiko diru-sarrera. Proportzio

hori, ordea, % 14ra jaisten da alokairu-erregimeneko esleipendunen artean. Horien

kontzentrazioa handiagoa da hileko 990 € eta 1.290 € arteko diru-sarreren tartean

(guztizkoaren % 31).

.



74

7.8 grafikoa Familia-unitate esleipendunaren hileko diru-sarrera garbien mailaren banaketa, etxebizitza eskuratzeko erregimenaren arabera

0

10

20

30

40

630 euroarte

631-720euro

721-840euro

841-990euro

991-1.140euro

1.141-1.290euro

1.291-1.410euro

1.411-1.650euro

1.651-2.160euro

2.160eurot ik gora

%

Erosketa Alokairua

Iturria: Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila, Etxebizitzaren biztanle esleipendunen inkesta, 2013.

7.1.4. Biztanle esleipendunen balorazioa alokairu-erregimenari buruz eta esleitutako etxebizitzari buruz

Inkestaren emaitzei erreparatuta, esleitutako etxebizitza lehen bizitokia da alokairu-

erregimeneko etxebizitza baten esleipendun suertatu diren unitateen % 29rentzat.

Proportzio hori % 63ra igotzen da erosketa-etxebizitza bat eskuratu duten familien kasuan.

Bestalde, esleipendun gehienek uste dute beren etxebizitza-beharrak estalita daudela, bost-

hamar urteko epean gutxienez. Zehazki, iritzi berekoa da erosketako esleipendunen % 92

eta errentamendu babestuko esleipendunen % 72.

7.9 grafikoa Biztanle esleipendunen etxebizitza-beharraren estaldura etxebizitza eskuratzeko erregimenaren arabera

Familia-unitatearen lehen etxebizitza al da? Epe laburrera (5-10 urte) etxebizitza-beharra estaltzen al du?

29,0

62,8

01020304050607080

Alokairua Salmenta

% b

aiez

koa

72,492,0

0102030405060708090

100

Alokairua Salmenta

% b

aiez

koa


Or ohar, alokairu-erregimeneko etxebizitza baten esleipendunen artean asetasun-maila altua

ikusten da (76 puntu). Gainera, adierazle horrek azken urteetan goranzko joera duela

antzeman da. Halaber, zuzeneko lotura hauteman da alokairuarekiko asetasunaren eta

esleipendunen adinaren artean. Izan ere, adinean aurrera egin ahala, etxebizitza

eskuratzeko erregimen gisa alokairuaren onarpena handiagoa da. Izan ere, adierazleak

gorabeherak ditu 30 urtetik beherakoentzako 70 punturen eta 65 urtetiko gorakoentzako 82

punturen artean.



75

7.10 grafikoa Alokairuko etxebizitza babestu baten esleipenarekiko asetasun-mailaren bilakaera, 2006-2013

58,0 59,565,7 65,3 63,6 67,9 75,7

0,010,020,030,040,050,060,070,080,0

2006 2007 2008 2009 2010 2012 2013Bat

ez b

este

ko p

untu

azio

a (0

-100

)


7.11 grafikoa Alokairuko etxebizitza babestu baten esleipenarekiko asetasun-maila lurralde historikoka eta pertsona esleipendunaren adinaren arabera, 2012

75,1 76,0 76,7 69,8 74,0 81,2 81,7 75,774,7

020406080

100

Araba Bizkaia Gipuzkoa <30 urte 30-34 urte 35-44 urte 45-64 urte 65 urte etagehiago

GUZTIRA

Bat

ez b

este

ko p

untu

azio

a (0

-100

)


Etxebizitzari dagokionez, errentamendu babestuko etxebizitza baten esleipendunak esleitu

zaien etxebizitzarekin ase daude oro har (72 puntu). Alderdi zehatz batzuk aztertuz,

etxebizitzaren tamaina eta banaketa dira hobekien baloratutako alderdiak (72 puntu), eta

ondoren daude eraikina eta ingurua (71 puntu). Aitzitik, etxebizitzaren kalitatearekin eta

ekipamenduarekin erlazionatutako alderdiak dira okerren baloratutakoak (58 puntu).

7.1 taula Etxebizitzarekiko asetasun-maila etxebizitza eskuratzeko erregimenaren arabera

(%) Alokairua Erosketa

Oso pozik 29,4 35,0 Nahiko pozik 57,7 58,4 Ez oso pozik 10,3 5,2 Poztasunik bat ere ez 1,9 0,9 ED/EE 0,7 0,5 Guztira 100,0 100,0 Batez besteko balorazioa. Indizea: 0-100 71,8 76,1




76

7.12 grafikoa Alokairuan esleitutako etxebizitzaren hainbat ezaugarrirekiko batez besteko asetasuna

57 ,6

7 2 ,0

7 0 ,7

71,163 ,6

0

2 0

4 0

6 0

8 0

10 0Tama ina e ta banake ta

Ingurune a

Era ikinaKa lita te a /prezioa

Ka lita te a e ta e kipamendua

Iturria: Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila. Etxebizitza babestuen biztanleria esleipendunari egindako

inkesta, 2013.



77

7.13 grafikoa Alokairuan esleitutako etxebizitzaren hainbat ezaugarrirekiko batez besteko asetasunaren rankinga

52,6

56,8

63,3

65,8

67,1

67,8

68,8

70,9

71,7

73,0

73,7

73,8

74,3

76,4

76,7

53,9

57,2

50,5

76,5

79,7

68,2

65,4

80,3

66,5

77,2

76,2

70,2

74,8

73,1

74,2

0 20 40 60 80 100

Isolamendua (termikoa,akustikoa)

Akabera-kalitatea

Ekipamendua(sukaldea/bainugela)

Elkarbizitza bizilagunekin

Logela kop.

Ezkaratza, eskailerak

Inguruneko bizi-kalitatea

Etxebizitzaren tamaina

Kanpoko itxura

Etxebizitzaren banaketa

Irisgarritasuna

Kokalekua (erdialdetikhurbil/urrun)

Etxebizitzaren kokapenaeraikinean

Garajearen tamaina

Trastelekuaren tamaina

Batez besteko puntuazioa (0-100 indizea) Alokairua Erosketa

Iturria: Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila. Etxebizitza babestuen biztanleria esleipendunari egindako inkesta, 2013.



78

7.1.5. Alokairuko etxebizitza baten biztanle esleipendunen balorazioa, esleipen-prozesuari eta etxebizitzaren alorreko lanari buruz

Esleipen-prozesuak puntuazio altua lortu du. Gainera, positiboagoa izan da alokairuko

etxebizitza baten esleipendunen artean (73 puntu) erosketako etxebizitza bat eskuratu

dutenen artean (69 puntu) baino. Alokairu-erregimeneko etxebizitza baten esleipendunek

okerren baloratu duten alderdia esleipen-prozesuen gardentasuna da. Ildo horretatik,

gogorarazi beharra dago araudi berriak zozketak desagerrarazi dituela alokairu-

erregimeneko etxebizitzen esleipenetan, etxebizitzak baremazio-sistema baten bidez

esleitzeko.

Emate-epeei dagokienez, alokairuko etxebizitza bat eskuratu duten pertsonen artean

asetasun-maila altua lortu da; izan ere, azken urteetan alokairu-erregimeneko etxebizitza

bat esleitzen denetik ematen den arte igarotzen den denbora murriztea lortu baita. Alderdi

hori aztertu da txosten honen 4. kapituluan (ikus 4.18 grafikoa).

7.2 taula Esleipen-prozesuaren balorazio-adierazleak, etxebizitza eskuratzeko erregimenaren arabera

Erosketa Alokairua

Esleipen-prozesuaren balorazioa Esleipen-prozesuaren batez besteko balorazioa 69,4 73,2 Esleipen-prozesuen gardentasunaren batez besteko balorazioa 62,6 69,0 Esleitutako etxebizitzari buruz jasotako informazioarekiko batez besteko asetasuna

67,8 70,8

Emate-epearekiko batez besteko asetasuna 63,3 72,0 Langileen aldetik jasotako arretarekiko batez besteko asetasuna

68,7 74,2

Eskatutako izapideekiko eta dokumentazioarekiko asetasuna 70,7 72,8 Iturria: Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila, Etxebizitza babestuaren biztanle esleipendunen inkesta, 2013.

Amaitzeko, alokairu-erregimeneko etxebizitza babestu baten esleipendun izan diren

pertsonek antzeko puntuazioak eman dizkiote etxebizitzaren alorrean Etxebide egindako

lanari (68 puntu), udalek egindakoari (68 puntu) eta Eusko Jaurlaritzak egindakoari (69

puntu). Erosketa-erregimeneko etxebizitzen onuradunek balorazio baxuagoak egin dituzte

hiru kasuetan.

7.14 grafikoa Etxebidek, Eusko Jaurlaritzak eta udalek etxebizitzaren alorrean burutzen duten lanaren batez besteko balorazioa, esleipendunen etxebizitza eskuratzeko erregimenaren arabera

68,2 69,0 67,867,959,2 58,6

0,0

20,0

40,0

60,0

80,0

100,0

Etxebide Eusko Jaurlaritza Udalak

Indi

zea

(0-1

00)

Alokairua Erosketa

Iturria: Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila, Eusko Jaurlaritza. Etxebiden izena emandako biztanleen inkesta, 2013.



79

8. SAILAREN ALOKAIRU POLITIKEN EBALUAZIOA

8.1. 2010-2013 Planaren helburuen betetze-mailaren ebaluazioa

2010-2013 Etxebizitzaren eta Hiri Berrikuntzaren Plan Zuzentzailea erreferentzia-esparrua

izan da Enplegu eta Gizarte Politiketako Sailaren etxebizitza-politiketan, eta azken hiru

urteetako jardun-lehentasunak ezarri ditu.

Ekonomia- eta finantza-egoerak zailak izugarri eragotzi du ezarritako helburuak lortzea.

Hala, 2011n helburu horien lehen aldaketa egitera behartu du eta, azkenik, Plana 2012ko

abenduan amaitutzat ematea erabaki da, 2013-2016 aldirako beste jardun-esparru bat

zehaztera pasatzeko.

Txosten honetan, Enplegu eta Gizarte Politiketako Sailak garatutako alokairu-politikak

ebaluatzen dira dagoeneko itxitako aldi honetan: 2010-2012. Azken urteotan, alokairu-

erregimena bultzatzea, birgaikuntza sustatzearekin batera, Sailaren etxebizitza-politikak izan

duen euskarri nagusietakoa izan da.

Alokairuari dagokionez, helburu nagusia izan da alokairuko etxebizitza babestuaren parke

iraunkorra zabaltzea, zailtasun gehien dituzten pertsonei etxebizitza bat eskuratzeko modua

errazteko. Xede hori gauzatzera bideratutako bi jardunbide izan ditu Sailak: alokairuko

etxebizitza babestuak sustatzea, zuzenean edo hirugarrenek sustatzeko diru-laguntzen

politiken bitartez; eta etxebizitza erabiliak alokairuko parkean sartzeko neurriak sustatzea,

arrazoizko errenta-mailatan.

Alokairu-politika egokia garatzeko topatutako eragozpen nagusia izan da sustapen berriak

eraikitzeko finantzaketarik eza, 2012an sustapenik ia ez egoteraino. Zehazki, 2012an,

alokairu-erregimeneko 111 etxebizitza besterik ezin izan da abian jarri (91 zuzkidura-bizitoki

eta 20 etxebizitza sozial). Hiru urteak batera hartuta, alokairu-erregimeneko 1.843

etxebizitza egin dira guztira (% 43ko betetze-maila).

Plan Zuzentzaileak alokairuko etxebizitza sozialari eman zion garrantzirik handiena.

Errentamendu babestuko 2.700 etxebizitza sozial abian jartzea ezarri zuen helburutzat, eta

horietatik 1.217 unitate hasi ahal izan dira, % 45eko betetze-mailara iritsita. Bestalde,

alokairuko BOE itunduak, xede askoz apalagoa izan arren (600 etxebizitza), helburuaren %

71 betetzea lortu du (hasitako 425 etxebizitza). Azkenik, zuzkidura-bizitokiek ez dute espero

zen arrakastarik lortu; neurri handi batean, udalek ez baitute hasieran uste bezainbat

lurzoru eskuragarri xede horretara zuzentzeko. Izan ere, hasitako 201 bizitokiak helburuaren

% 20 dira.

Agenteen arabera, gauzatzeei buruzko azterketak agerian uzten duenez, betetze-maila

handiena VISESAri (% 66) eta Sailari berari (% 42) dagokie, agente pribatuen (% 38) eta

udalen (helburuaren gaineko % 17) aldean.

Xehetasun geografikoari erreparatuta, Araban antzematen da portaera onena: % 77ko

betetze-mailara iritsi da, hasitako 542 etxebizitzarekin. Bestalde, Gipuzkoak % 38 lortu du



80

aurreikusitako helburuaren gainean (hasitako 566 etxebizitza), eta Bizkaiak % 35 (hasitako

735 etxebizitza).

8.1 taula 2010-2013 Etxebizitzaren eta Hiri Berrikuntzaren Plan Zuzentzailearen helburu kuantitatiboen betetze-maila, hasitako alokairu-erregimeneko etxebizitzei dagokienez

2012 2010-2012 METATUA

Guztira 2010-2013

HELBURUA

GAUZATZEAK

% HELBU

RUA

GAUZATZEAK

%

Gauzatutakoa, etxebizitza motaren arabera

ZB 1.500 500 91 18,2 1.000 201 20,1 Alokairuko etxebizitza soziala 3.700 1.100 20 1,8 2.700 1.217 45,1 Alokairuko BOE itundua 900 300 -- -- 600 425 70,8

ALOKAIRUA GUZTIRA 6.100 1.900 111 5,8 4.300 1.843 42,9 Gauzatutakoa agentearen arabera

SAILA 2.200 700 111 15,9 1.600 670 41,9 ZB 900 300 91 30,3 600 201 33,5 Alokairuko etxebizitza soziala 1.300 400 20 5,0 1.000 469 46,9 VISESA 1.700 500 -- -- 1.200 796 66,3 Etxebizitza soziala / Alokairuko BOEa

1.700 500 -- -- 1.200 796 66,3

PRIBATUAK 900 300 -- -- 600 227 37,8 Alokairuko etxebizitza itundua 900 300 -- -- 600 227 37,8 UDALAK ETA UDAL-SOZIETATEAK 1.300 400 -- -- 900 150 16,7 ZB 600 200 -- -- 400 -- Etxebizitza soziala / Alokairuko BOEa

700 200 -- -- 500 150 30,0

Gauzatutakoa, lurralde historikoka

Araba 1.000 300 91 30,3 700 542 77,4 Bizkaia 3.000 950 -- -- 2.100 735 35,0 Gipuzkoa 2.100 650 20 3,1 1.500 566 37,7

Guztira 6.100 1.900 111 5,8 4.300 1.843 42,9 Iturria: Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila.

Ikusi ahal izan denez, Sailak izugarrizko zailtasunak topatu ditu alokairu-erregimeneko

etxebizitzak egiteko. Hori dela eta, inoiz baino garrantzi handiagoa hartu du orain etxebizitza

erabilien parkea alokairuan jartzera bideratutako neurriak errenta babestuen mailetan

sustatzeak.

Hain zuzen, jadanik arrakasta izan duen Bizigune Programaz gain, Sailak alokairuko

merkatuko bitartekotza-programa berri bat aurkeztu du (ASAP). Bigarren programa hori

2012an jarri da abian, baina ibilbide laburra izan du oraindik; lehenik eta behin, agente

laguntzaileen sare bat konfiguratu behar izan baita. Sare horrek dagoeneko 16 agente

homologatu dituenez, aurreikusitako emaitzak 2013an iristea espero da; 2012an 3

errentamendu-kontratu besterik ez baitira sinatu. ASAP programa berria abian jartzea zaila

izaten ari da, Bizigunerekin gertatu bezala berori hedatzeko unean. Nolanahi ere, ASAP

programa berrian aldaketa garrantzitsuak egin beharko dira (ziur aski, prezioetan eta,

ziurtasun osoz, kudeaketa-sisteman), emaitzak gauzatzen eraginkortasunez lagundu dezan.



81

Bizigune programari dagokionez, datuek, beste urte batez, betetze-maila handia utzi dute

agerian. Zehazki, programak guztira 5.102 etxebizitza atzeman ditu; hau da, % 94ko

betetze-maila izan du.

Emantzipatzeko Oinarrizko Errentari dagokionean, Administrazio Zentralak programa hori

ezabatu izanaren ondorioz, ezinezkoa izan da Plan Zuzentzaileak ezarritako helburuak

betetzea. Ez da ahaztu behar, laguntza horiek, Enplegu eta Gizarte Politiketako Sailak

kudeatzen baditu ere, Sustapen Ministeriotik datozela. 2012ko abenduan, Emantzipatzeko

Oinarrizko Errentaren guztira 3.940 hartzaile gazte zeuden (helburuaren % 54).

8.2 taula 2010-2013 Etxebizitzaren eta Hiri Berrikuntzaren Plan Zuzentzailearen baitan partikularren etxebizitzak alokairuan sustatzeko helburuen betetze-maila etxebizitza motaren arabera

2010-2013

guztizko helburua

HELBURUA 2012

GAUZATZEA 2012

%

Partikularren etxebizitzak alokatzeko eskaintza sustatzea

17.000 11.779 9.045 76,8

Etxebizitza hutsak merkaturatzea (Bizigune Programa)

6.000 5.417 5.102 94,2

Bitartekotza-programa berria (ASAP Programa)

3.000 1.100 3 0,3

Emantzipatzeko Oinarrizko Errenta gazteentzako alokairurako

8.000 7.321 3.997 54,6

Programa horien urteko helburua aurreko urteak barne hartzen dituen kopuru metatua da. Iturria: Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila.

Azkenik, Bizigune Programaren bitartez atzemandako etxebizitzen azterketa geografikoari

erreparatuz, lurralde-mailako desberdintasun handiak ikus daitezke. Araban aurreikusitako

helburua bete bada ere (% 100), Bizkaian gainditu egin da (% 111) eta Gipuzkoan

atzemandako etxebizitzak Planak aurreikusitako helburuaren % 67ra bakarrik iritsi dira.

8.3 taula 2010-2013 Etxebizitzaren eta Hiri Berrikuntzaren Plan Zuzentzailearen baitan partikularren etxebizitzak alokairuan sustatzeko helburuen betetze-maila etxebizitza motaren arabera

Bizigune Programa lurralde historikoka

Helburua 2012 Gauzatzea 2012 Betetze-maila (%)

Araba 889 885 99,6 Bizkaia 2.708 3.007 111,0 Gipuzkoa 1.820 1.210 66,5

Guztira 5.417 5.102 94,2 Iturria: Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila.



82

8.2. Alokairu Politikaren ebaluazio orokorra

Atal honetan Enplegu eta Gizarte Politiketako Sailak garatutako birgaitze-politikaren

ebaluazio orokorra egiten da eta kontuan hartu dira martxan jarritako politikak,

proposatutako helburuekin lotuta: lortutako emaitzen efikazia, zuzentasuna, asetasuna eta

izandako eragina.

Zentzu horretan, ezin da ahaztu 2010-2013 Etxebizitzaren eta Hiri Berrikuntzaren Plan

Zuzentzaileak berak barne hartzen duela etxebizitza eta lurzoruaren politika publikoen

ebaluazio sakonagoa egiteko beharra. Horrenbestez, Plana bera Sailaren etxebizitza-politiken

ebaluazioa etengabe hobetzeko prozesuaren zatia dela esan daiteke.

a) Koherentzia

Enplegu eta Gizarte Politiketako Sailak garatutako jarduerak Etxebizitzaren Plan

Zuzentzailearen eta Etxebizitzaren Gizarte Itunaren helburu nagusietako bat betetzera

bideratu dira nagusiki: alokairu-erregimeneko etxebizitzen parkea zabaltzea, hain zuzen ere.

Etxebizitza berriak alokairu-erregimenean sustatzea eginkizun ia ezinezkoa bilakatu da. Izan

ere, eragiketa horietarako finantzaketarik ezak murriztu egin du etxebizitza horien

produkzioa, ia desagerrarazteraino. Edonola ere, Sailak ez du ahaztu bere etxebizitza-

politiken azken helburua. Hortaz, etxebizitza erabiliak alokairuko merkatuan jartzeko are eta

ahalegin handiagoa egiten ari da. Hala, dagoeneko ezaguna den Bizigune programa

arrakastatsuari, Sailak ASAP programa berria gehitu dio. Horren helburua da alokairu-

erregimenari bultzada bat ematea, baina Administrazioarentzako kostu txikiagoaz.

Bestalde, kontuan hartu behar da Etxebideko etxebizitza babestuaren eskarian alokairu

babestua nagusitzen dela, formula hori baita eskatzaileentzako finantza-eskakizun txikiena

duena eta, beraz, konponbide egokiena da baliabide ekonomiko txikieneko pertsonentzat.

Azkenik, nabarmendu beharra dago Saila ahaleginak egiten ari dela inbertitzaile pribatu

baten bitartez alokairu babestua bultzatzeko, lizitazio publiko bat eginda (P4000 Plana).

Formula horren arabera, inbertitzaileak Jaurlaritzari gutxienez 4.000 etxebizitza babestu

lagako lizkioke 20 urteko gutxieneko eperako. Bestalde, Eusko Jaurlaritzak etxebizitza horiek

etxebizitza-eskatzaileei berralokatuko lizkieke alokairu sozialeko errentaren truke. Esan

beharra dago proiektuak huts egin zuela finantza-merkatuaren egoeraren eta bankuen

erreskatearen ondorioz.



83

b) Efikazia

Plan Zuzentzaileak aurreikusitako helburu kuantitatiboen betetzeari erreparatuta, bestelako

emaitzak lortu dira Sailak alokairu-erregimeneko etxebizitza babestuen parkea zabaltzeko

helburuarekin garatutako bi jardun-ildoetan.

Lehen adierazi bezala, alokairua sustatzeko finantzaketa ematean ezarritako murrizketen

ondorioz, izugarri oztopatu da etxebizitza berrien produkzioa. Hain da horrela, non 20

etxebizitza sozial eta 91 zuzkidura-bizitoki besterik ezin izan diren abian jarri. 2010-2012

hiru ekitaldiak batera hartuta, alokairuko 1.843 etxebizitza hasi dira guztira (helburuarekiko

% 43ko betetze-maila).

Bestalde, Bizigune Programak oso emaitza onak lortzen jarraitu du: partikularren 5.102

etxebizitza erabili atzeman ditu, errenta babestuen truke etxebizitza horiek alokairuko

merkatuan jartzeko (helburuaren % 94).

ASAP programari dagokionez, esan beharra dago, 2012ko martxoan dekretu bidez sortu

bazen ere, etxebizitzak atzeman aurreko urrats gisa, beharrezkoa izan dela agente

laguntzaileen sare bat eratzea. Beraz, 2012rako espero ziren helburuak atzeratu egin dira.

Edonola ere, jadanik 16 agente laguntzaile homologatu dira dagoeneko eta 2012an lehen

hiru errentamendu-kontratuak sinatu dira. Programak harrera ona izan du eta jardun-ildo

horretarako emaitzak 2013. urterako espero dira (nahiz eta oso urrun dauden 2011ko

helburuen berregokitzapenean ezarritakoetatik).

Azkenik, alokairua ordaintzeko laguntzei esker, 2012n guztira 3.997 gaztek jaso dute

Emantzipatzeko Oinarrizko Errenta, etxebizitzaren alokairuaren errenta ordaintzeko. 2011ko

abenduan Sustapen Ministerioak laguntza hori ezabatu zuenez, nabarmen murriztu da

hartzaileen kopurua aurreko urtearekiko. Hortaz, ezin izan da Plan Zuzentzaileak ezarritako

helburua bete (helburuaren % 55). 2013ko bigarren seihilekorako hura guztiz

ezabatzearekin batera, desagertu egiten da indarrean izan den bitartean oso emaitza onak

izan dituen tresna. Era berean, 21.886 lagunek jaso dute etxebizitzaren prestazio osagarria

(EPO).

c) Eraginkortasuna

Atal honetan, Plan Zuzentzailea eraginkortasunaren aldetik ebaluatzen da; hau da, lortutako

emaitzak zen neurritan diren finantza-baliabideak, giza baliabideak eta baliabide materialak

egokiro erabiltzearen ondorio aztertzen da.

Alokairu-erregimeneko etxebizitza berrien eraikuntzari dagokionez, 2012an 33,12 milioi euro

bideratu ziren diru-laguntzetara eta subsidioetara, eta 19,2 milioi bideratu ziren

maileguetara, kreditu-erakundeekin egindako finantza-hitzarmenaren esparruan. 2010-2012

aldiko hiru ekitaldietan guztira 66,6 milioi euro eman dira zuzeneko laguntzetan, eta 94,6

milioi euro maileguetan. Etxebizitza bakoitzeko batez besteko laguntza 52.000 €-koa izan

zen 2012an (35.000 euro 2011n eta 41.000 euro 2010ean).



84

Bestalde, Enplegu eta Gizarte Politiketako Sailak, 2012an, guztira 23,02 M € bideratu ditu

Bizigune Programara (23,20 M € 2011n); hau da, etxebizitza bakoitzeko urteko 4.512

euroko batez besteko diru-laguntza (2011n baino % 6 gutxiago etxebizitza bakoitzeko, batez

beste).

Alokairuari diruz laguntzeko politiken kostu handia eta aurrekontu-mailako murrizketa

handiak direla eta, finantzaketa-eskakizun txikiagoko formula berriak bilatu behar dira

ezinbestean. Alokairuko etxebizitza librearen merkatuan bitartekotza-programa berria

errentamendu babestuko etxebizitzen parkea zabaltzeko helburuarekin sortu da, etxebizitza

bat eskuratzeko aukerak errazteko, betiere Administrazioaren ahalik eta baliabide gutxien

erabiliz.

Era berean, Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila 2014-2020an egitura-funtsak

programatzeko aldi berrian aplikatzekoak izango diren finantzaketa-tresna berriak ikertzen

ari da, etxebizitzaren eta hiri-garapenaren alorreko politikak finantzatzeko eskaintzen

dituzten aukerak aztertuta.

Azkenik, ez da ahaztu behar 2011n Alokabidek eta EASPek bat egin zutela; horrela,

etxebizitza-taldeko sozietatearen sarea erraztu eta eraginkortasuna areagotzeko.

d) Asetasuna

Enplegu eta Gizarte Politiketako Sailak aldiro inkestak egiten ditu etxebizitza babestuaren

eskatzaileen eta abian dauden programen esleipendunen artean, eta ezarritako

programekiko asetasun-maila zein den jakiteko balio dute inkesta horiek. Aztertutako

zenbait taldek emandako balorazioak oso erabilgarriak zaizkio Sailari, garatzen dituen

jardueren eta herritarren beharren arteko bat-etortzea ebaluatzeko balio baitiote.

Emaitzei erreparatuz, Etxebiden etxebizitza babestuaren eskatzaile gisa izena emanda

dauden pertsonen artean, eraikitako etxebizitza gehienak alokairu-erregimenekoak izateko

neurriarekiko asetasun-maila areagotzen ari dela ikus daiteke.

Eskatzaileek Etxebideri buruz egindako balorazioa 56 puntukoa da 0-100 bitarteko eskalan;

Sailak etxebizitzaren alorrean egiten duen lana, berriz, ez da nahikora iristen (48 puntu).

Edonola ere, gogobetetze-maila areagotu egiten da etxebizitza bat eskuratzeko aukerak

errealitate bihurtu ahala; izan ere, puntuazioak gora egiten du etxebizitza baten esleipendun

izan diren pertsonen artean: 68 puntu eman dizkiote Etxebideri eta 69 puntu Eusko

Jaurlaritzari.

Bestalde, errentamendu babestuko etxebizitza baten esleipendunen artean alokairu-

erregimenak duen asetasun-maila handia (76 puntu) nabarmendu behar da.



85

e) Lurralde-zuzentasuna

2010-2013 Etxebizitzaren eta Hiri Berrikuntzaren Plan Zuzentzaileak lurralde-oreka lortu

nahi izan du eta garrantzi berezia ematen die etxebizitza-behar handienak dituzten esparru

geografikoei. Hala, Araban aurreko aldietan izandako etxebizitza-metaketa handia zuzentzen

saiatu da.

Errentamendu babestuko bizitoki-eraikuntza berriari erreparatuz, esan behar da, Araban

eraikuntzaren eragina aurreko urteetan baino txikiagoa izan den arren, lurralde horretan

besterik ez dela aurreikusitako helburura hurbildu (% 77ko betetze-maila). Aldiz, bai Bizkaia,

bai Gipuzkoa planteatutako helburuen nabarmen azpitik geratu dira: % 35 eta % 38,

hurrenez hurren.

Emaitza horien azterketak agerian uzten du ahalegin handiagoa egin beharra dagoela

Gipuzkoan eta Bizkaian etxebizitzak eraikitzeko. Hala ere, esan beharra dago azken hiru

urteotan gai horretan aurrera egin dela.

Bestalde, Bizigune Programak bete egin ditu aurreikuspenak Araban (% 100) eta Bizkaian.

Lurralde horretan zabal gainditu dira aurreikusitako helburuak (% 111). Gipuzkoan, ordea,

ez da lortu espero zen atzemandako etxebizitzen bolumena (helburuaren % 67).

f) Zuzentasuna diru-sarreren arabera

Alokairu-erregimeneko etxebizitza babestuen esleipendun izan diren pertsonen batez

besteko diru-sarrerak eta alokairu-erregimeneko etxebizitza bat soilik nahi duten izena

emandako eskatzaileen batez besteko diru-sarreren antzekoak dira.

Bestalde, antzeman denez, diru-sarrera handiagoak daude erosketa- eta alokairu-

erregimenean bereizi gabe etxebizitza eskatzen duten espedienteen artean. Alokairuko

etxebizitza eskatzen dutenek erosketakoa eskatzen dutenekiko hurbilagoko profila dute.

2012an onartutako araudi berriak ezabatu egiten du bi modalitateetan bereizi gabe izena

emateko aukera. Etxebidek eskatzaileen erregistroa eguneratu du. Hala, bi erregimenak

eskatzen dituztenak erosketarako soilik izena emandako eskatzaile izatera pasatzen dira8,

alokairu-erregimeneko etxebizitzak diru-sarrera maila txikiagoko eskatzaileentzako utzita.

Gainera, ez da ahaztu behar alokairu-erregimeneko etxebizitzak jadanik ez direla zozketa

bidez egiten, horretarako baremazio-sistema bat erabiltzen baita orain; eta erabilitako

irizpideetako bat diru-sarrera maila da.

g) Eragina

Amaitzeko, atal honetan Enplegu eta Gizarte Politiketako Sailak garatutako alokairu-

politikarekin izandako eragin nagusiak aztertzen dira.

Sailaren alokairu-politiken helburu orokorra EAEko alokairu babestuko etxebizitzen parkea zabaltzea da, eta, bide batez, EAEko alokairu-kuota areagotzen laguntzea. Alokairua oso

8 Eskatutako etxebizitzaren edukitze-erregimena aldatzea galdatu ahal izango dute eskatzaileek.



86

agerpen mugatukotzat hartzen da Euskal Autonomia Erkidegoko etxebizitza nagusien parkean: % 6,4 besterik ez, ohiko bizilekuen guztizkoa kontuan hartuta (alokairuko 54.600 etxebizitza). Bestalde, 2012a ixtean, EAEko alokairu babestuko etxebizitzen parkea 18.445 unitatek osatzen zuten. Datu horiek kontuan hartuta, EAEko errentamenduko etxebizitza nagusien % 34 etxebizitza

babestuak direla ohartarazi behar da9.

Horri dagokionez, esan beharra dago jardun-ildo horretatik lan egiten jarraitu beharra

dagoela. Izan ere, kontuan izan behar da alokairu-erregimenak lagundu egiten duela

biztanleriaren mugikortasuna eta, horrenbestez, lehiakortasun ekonomikoa sustatzen.

Gainera, biztanleriaren zati handi batentzat etxebizitza eskuratzeko bide bakarra da.

Bestalde, eraikuntza berriari dagokionez, ezin dugu ahaztu finantzaketa-mailako zailtasun

handiak izanik ere, 2010-2012 aldian alokairuko 1.843 etxebizitza eraikitzen hasi direla, eta,

horri esker, eraikuntzaren sektoreari lagundu zaiola, krisialdi ekonomiko eta finantzario

sakona bizi den agertoki honetan.

Ez da ahaztu behar 2010-2012 urteetan guztira 11.926 etxebizitza babestu hasi zirela

(alokairua eta erosketa). Merkatu librean hasitako etxebizitzei dagokienez, 2012ko bigarren

seihilekoari buruzko daturik ezean, 8.955 unitate hasi ziren (2010eko urtarriletik 2012ko

ekainera bitartean).

9 Egindako zenbatespenak kontuan izanda.



87

8.4 taula Alokairuko etxebizitzen politikaren ebaluazio-adierazleen laburpen-taula. 2012

2012 GUZTIRA

2010-2012

Alokairuko etxebizitza babestuen eraikuntza (etxebizitza kop.) 111 1.843 Zuzkidura-bizitegiak 91 201 Etxebizitza sozialak 20 1.217 BOE itunduak -- 425

Bigarren eskuko etxebizitzen programak (etxebizitza kop.) Bizigune Programa (atzemandako etxebizitzak) 5.102 Bizigune Programa (alokairu-kontratuak) 4.661 ASAP programa 3

Alokairua ordaintzeko laguntzen programa (hartzaile kop.) Emantzipatzeko Oinarrizko Errenta 3.940 Etxebizitzaren Prestazio Osagarria 21.886 Gurasobakartasunaren subsidioa 7.557 Gizarte-larrialdietako laguntzak

Diruz lagundutako alokairuaren kuota (%) Alokairua ordaintzeko laguntzen programak (milioi eurotan)

Emantzipatzeko Oinarrizko Errenta Etxebizitzaren Prestazio Osagarria 71,21 Gurasobakartasunaren subsidioa 4,54 Gizarte-larrialdietako laguntzak

Alokairua sustatzeko laguntzak (milioi eurotan) Onartutako diru-laguntzak 19,01 39,68 Onartutako subsidioak 14,10 26,92 Onartutako maileguak 19,18 94,63

Sailaren diru-laguntzak alokairurako (M€) Bizigune programa 23,02 68,46 Alokabide, Eusko Jaurlaritzaren etxebizitzak kudeatzeko 1,99 5,60

Alokairuko etxebizitzen parkea Alokairuko etxebizitzen parke publikoa (etxebizitza kopurua) 18.449 Alokairuko etxebizitzen parke publikoaren kuota etxebizitza babestuen guztizkoarekiko (%)

24,9

Alokabidek kudeatutako parkea (etxebizitza kop.) 11.073 Merkatu libreko alokairuaren batez besteko errenta (eurotan) 856 Merkatu babestuko alokairuaren batez besteko errenta (eurotan) 345

Etxebiden inskribatutako etxebizitza-eskaria Etxebiden inskribatutako alokairuko etxebizitzen eskaria 66.459 Etxebiden inskribatutako bakarrik alokairuko etxebizitzen eskaria 36.947 Bakarrik alokairua nahi duten eskatzaileen proportzioa (%) 43,6

Asetasunaren adierazleak Etxebiderekiko batez besteko asetasuna. Etxebizitza babestuaren biztanle eskatzaileak (indizea: 0-10 puntu)

5,6

Etxebiderekiko batez besteko asetasuna. Alokairuko etxebizitza baten biztanle esleipendunak (indizea: 0-10 puntu)

6,8

Eusko Jaurlaritzak etxebizitzaren alorrean egiten duen lanarekiko batez besteko asetasuna. Etxebizitza babestuaren biztanle eskatzaileak (indizea: 0-10 puntu)

4,8

Eusko Jaurlaritzak etxebizitzaren alorrean egiten duen lanarekiko batez besteko asetasuna. Etxebizitza babestuaren biztanle esleipendunak (indizea: 0-10 puntu)

6,9

Esleitutako etxebizitzarekiko batez besteko asetasuna. Etxebizitza babestu baten familia maizterrak (indizea: 0-10 puntu)

7,2

Alokairuarekiko batez besteko asetasuna. Etxebizitza babestu baten familia maizterrak (indizea: 0-10 puntu)

7,6

Esleipen-prozesuaren batez besteko balorazioa. Alokairuko etxebizitza baten familia maizterrak (indizea: 0-10 puntu)

7,3

Iturria: Enplegu eta Gizarte Politiketako Saila, Eusko Jaurlaritza.



88

9. GOMENDIOAK

Bi funtsezko oinarri izan ditu 2010-2013 Etxebizitzaren eta Hiri Berrikuntzaren Plan

Zuzentzaileak: alokairu-erregimena sustatzea eta birgaitze-jarduera indartzea. Enplegu eta

Gizarte Politiketako Saila alokairuko edukitze-erregimenerantz bideratu ditu ahaleginak; izan

ere, erregimen hori komenigarriagotzat jo baitu baliabide eskasenak dituztenen etxebizitza-

beharrei erantzuteko.

Baina, egoera ez da aproposena izan, alokairu-erregimenean etxebizitza babestuak

sustatzeko finantzaketarik ezak galarazi egin baitio Sailari bere aurreikuspenak betetzea.

Hala, lehen urteetan oso zaila izan da (eta azken ekitaldian ia ezinezkoa) alokairu-

erregimenean sustapen berriak abian jartzea.

Sailaren erantzuna berehalakoa izan zen eta hasiera batean aurreikusitako helburuak aldatu

zituen, alokairuaren bultzada epe laburrean bideragarriagoak diren beste formula

batzuetarantz bideratuta; hala nola: Bizigune programa eta alokairuko merkatuan

bitartekotzan aritzeko programa berria (ASAP). Hau da, etxebizitzak eraikitzeko

ezintasunaren aurrean, helburua da partikularrei dagozkien bigarren eskuko etxebizitzak

alokairuko merkatuan jartzea.

Nabarmendu beharra dago, topatutako zailtasunak zailtasun, alokairuko eraikuntza berriaren

% 43ra iritsi ahal izan dela, eta Bizigune Programan esperotako helburuaren % 94ra. ASAP

programari dagokionez, espero baino geroago jarri da abian eta 2012an agente

laguntzaileen sarea konfiguratu da. Hortaz, esan daiteke 2013ko ekitaldian emaitzak

jasotzen hasteko oinarriak ezarri direla.

Egindako ebaluazioari esker, Etxebizitzaren Euskal Behategiak jarraian adierazten diren

gomendioak eman ahal izan ditu, datorren laurtekoan Sailaren alokairu-politiken efikazia eta

eraginkortasun handiagoa lortzeko helburuarekin:

• ALOKAIRUKO PARKEAREN GIZARTE ZEREGINA BERMATZEA. Azken urteotan,

aurrerapen handia ikusi da gai horretan. Izan ere, ez da ahaztu behar Sailak araudi

berri bat onartu duela. Horren bidez, alokairu-erregimeneko etxebizitzak baremazio-

sistemaren bitartez esleitzen dira; horrela, etxebizitza horiek behar handienak eta

baliabide eskasenak dituzten familiei zuzentzeko. Edonola ere, alokairuko parkearen

gizarte-zeregina bermatzeak Sailaren lehentasuna izan behar du betiere; are gehiago,

aurrekontu-murrizketa handien egoera honetan, Administrazioak dituen baliabide

urriak premia handieneko beharretara bidera daitezen. Alokairuko parke publikoa

azken finean gizarte-sare gisa konfiguratzeak, kaleratzeen arazoari aurre egiteko,

parke horren gizarte-zeregina are eta gehiago nabarmendu baino ez du egiten. Ildo

horretatik, etxebizitza babestuen aldizkako ikuskapenak egiten jarraitu beharra dago,

alokairu-erregimeneko etxebizitza okupatuetarako berariazko ikuskapen-planak

abiarazita.



89

• POLITIKA SEKTORIALEKIKO KOORDINAZIOA AREAGOTZEA. Etxebizitza-beharrei

eraikuntza berrien bitartez erantzuteko zailtasunak direla eta, garrantzi handiagoa

hartzen dute alokairua ordaintzeko zuzeneko diru-laguntzek. Dena den, laguntza

horien kudeaketa ez dagokio Etxebizitza Sailburuordetzari, Gizarte Politikei baizik.

Hortaz, beharrezkoa suertatzen da etxebizitzaren eta gizarte-gaien alorreko politikak

egoki koordinatzea; nahiz eta, bi alor horiek sail berean batzeak, ziur asko, koordinazio

hobea lortzen lagunduko duen.

• LURRALDE OREKA HOBETZEA. Plan Zuzentzaileak lurralde-berroreka izan du

helburu eta, neurri batean, horretan lagundu du; Arabako lurraldeak nagusitasuna

nabarmen galdu duela ikusi baita. Hala ere, arlo horretan lan handia dago egiteko.

Horregatik, datorren laurtekorako planteatu beharreko helburuen artean, Gipuzkoan

eta Bizkaian alokairu-erregimeneko babes publikoko etxebizitzen presentzia handiagoa

aurreikusi behar da.

• ASAP PROGRAMA SUSTATZEA. 2010-2013 Etxebizitzaren eta Hiri Berrikuntzaren

Plan Zuzentzaileak alokairuko merkatuan bitartekotza-programa berri bat jarri du

abian (ASAP). 2012an, agente laguntzaileen sarea konfiguratu da; baina, etxebizitza

gutxi atzeman dira oraindik eta 3 errentamendu-kontratu besterik ez dira sinatu.

Sailak programa hori bultzatu beharko luke EAEko alokairuko merkatua abian jartzeko;

berregokitzapen-neurriak hartuta kudeaketa-sisteman (betiere) eta gehieneko

prezioetan ere, programaren arrazoizko arrakasta ziurtatzeko aukera handiak izateko.

• ETXEBIZITZA ESKURATZEKO HAUTABIDEZKO FORMULA BERRIAK AZTERTZEA.

Egungo egoeran, konponbideak ekarriko dituzten formula irudimentsuak eta

berritzaileak lortu behar dira, eta gaur egungo jabetza-alokairu binomioa gainditzeko

lan egin behar da. Hautabidezko formula horiek (jabetza partekatua, aldi baterako

jabetza, kooperatiben Andel eredua, etab.), bi edukitze-erregimenen artean kokatzen

direnak, baliabide ekonomiko gutxieneko pertsonentzat etxebizitza eskuratzeko aukera

izan liteke.

2012KO ALOKAIRU POLITIKARI BURUZKO EBALUAZIO...

Documents

Transcript of 2012KO ALOKAIRU POLITIKARI BURUZKO EBALUAZIO...