Espeziak hemendik, gatz pixkat handik… Zerbait falta al zaigu! Ah, bai! Zernolako galderei erantzutea!

Sartu

Zer nahi duzu bazkaltzeko?AUKERATU!

arrautzak

Presio eltzea

jogurtaDastamena

agurra

Esperimentua egiten genuen bitartean hartutako datuak

Gertatutakoaren azalpen zientifikoa

Argazkiak

Bukaeran, egosia dagoenean bezala zegoen.Egun bat igaron eta gero, zuringoa eskuetan.Bukaeran zuringoa hartuEgun bat igaro eta gero2 ordu pasa eta gero30 minutu igaro eta gero, goitik ikusita20 minutu igaro eta gero10 minutu igaro eta geroEdalontzia estaltzeko momentuanZuringoa bota bezain laster

Beharrezko materiala

Esperimentua egiten genuen bitartean hartutako datuak

Gertatutakoaren azalpen zientifikoa

Argazkiak

ATZERA

Atzera

• Zuringoan aurkitzen diren proteina kateak elkartuta daude forma bat HARTUZ eta “Globular proteinak “ izena jasotzen dute. Arrautza frijitzean, beroak proteina kateak askatzea eta beste batzuekin elkartzea eragiten du. Aldaketa honek eragiten du begi-bistaz ikusten den kolorea eta oinarria hartzea. Prozesu hau, desnaturalizazio hitzaz ezagutua, hainbat eratara eragin daiteke:

• Berotuz, egosiaz edo frijituaz• Zuringoak irabiatuz• Produktu kimikoen bidez, adibidez, azetona.• Gainera, desnaturalizazio hau gertatzen denean ez

dago atzera bueltatzerik, hau da, arrautza edo proteina horrek ezin du hasierako erara bueltatu.

Atzera

•Hasieran, alkohola edalontzira isuri eta gero, zuringoa bota dugunean,botatako eran gelditu dela ikusi dugu, hau da, zuringoa edalontzira bota eta gelditu den formarekin iraun du. Argazkietan ikusi duzuen moduan, bertan zuringoak “mendi” itxura duela ikus daiteke alde batean. Aldiz, alkoholak horixka kolorea hartzen joan da.

Ordu erdi igaro eta gero, zapia kendu eta zuringoa hasieran zeukan era berdinean jarraitzen zuen eta alkoholak kolore horia zuen. Oso arraroa iruditu arren, zuringoa gardena izatetik txuri izatera bilakatu da, baina hori alkoholarekin nahastu bezain pronto, ez ordu erdi igaro eta gero.

•Denborarekin, zuringoa solidotu egin dela dirudi, hau da, guk zartaginean arrautza frijitu bat egiten dugun modu berean gelditu da zuringoa, edo horrela ematen du, gainera, oraindik hasierako eran dago, forma berdinarekin.

Egun bat igaro eta gero, dena berdin-berdin dago, alkohola horixka kolorekoa bilakatu da eta zuringoa “solidotu” dela dirudi, hori horrela gertatu den jakiteko, edalontzitik atera dugu eta egia da, arrautza zartagian egiten dugun moduan dago, zuringoa era berean dago, ez dago likido egoeran, ikusi, eskuan hartu daiteke eta guzti!

AURRERA

ATZERA

Funtzionamendua: Hermetikoki itxita dagoen eltze bat da. Hermetikoki itxita egotean ez dio lurrunari eltzetikan ateratzen uzten eta honen ondorioz bero gehiago dago eltzearen barruan eta horren ondorioz azkarrago egiten dira. Eltzearen barruan tenperatura 100 gradutara iristen da normalean. Presio eltzeak seguruak dira balbula baten bidez neurtzen dute presioa eta honek huts egiten badu beste segurtasun balbula bat du ez lehertzeko.

Berria

zaharra

Babarrunen saltsa lodiagoa izatearen zergatia hauxe da: eltze irekian ur gehiago lurruntzen da eta presio eltzean berriz lurrundutako uraez da bertatik ateratzen. Horren ondorioz,bukaeran, ur gutxiago duenez ,eltze irekiak, saltsa lodiagoa de eta besteak berriz ur gehiago edukitzean saltsa arinagoa du.

Presio eltzean egindako babarrunak: saltsa arina Eltze irekian egindako babarrunak: saltsa lodia

1679 1682 1810 1810etik aurrera

EGIN KLIK DENBORA-ZUZENEAN GARAI HORRETARA JOATEKO

Papin, Rober Boyie fisikoaren laguntzaile ohiak, 1679ean presio eltzea asmatu zuen. Metalezko ontzi bat zen segurtasuneko balbula batekin eta tapa ajustatu batekin. Historiako lehen presio-eltzea porrot bat izan zen.

1682ko apirilak 12an, Royal Society-ko kideak oso afari elaboratua afaltzeko prest zauden, Denis Papin sukaldari-asmatzaile frantsesak egina.

Suaren temperatura aldaketak arazo gutxiago ekartzen zituen Papin seguritatezko balbulan, istripu ugari ekarri zituela. Aplikazio zientifikoetarako izan ezik, presio eltzeak 150 urtez ahaztuak izan ziren. Napoleon Bonaparte izan zen bere agerketaren arduraduna.

 1810ean, Napoleonek etsipenez ari zen janaria kontserbatzeko, eta gobernua premio bat eman zuen soluzioa aurkitzen duenaril. Nicholas Appertek irabazi zuen, Papin – en eltzea hobetuz. Ordundik aurrera, eltzeak gero eta hobeagoak dira.

Gaur egun, presio eltzeak oso famatuak dira eta lehenengo munduko ia pertsona guztiak dute bere etxean bat. Janaria prestatzeaz gain, ur-poltsa berotzeko ere erabiltzen da.

Presio eltze marka asko daude. Besteak beste, WMF, Bosch, Magefesa...

Saltsa lodiagustuko

Saltsa arinagustuko

Gazia

Gozoa

Garratza

Mingotsa

Umamia

EGIN KLIK HITZ BAKOITZEAN BERE INFORMAZIOA JAKITEKO

BUELTATU HOZKAILURA

Gazia bost zaporetatik garrantzitsuenetarikoa da eta mihiaren aurreko alboetako papiletan dastatzen da.

Gatzaren kastingaren argazkiak ikusi nahi badituzu

klik egin argazkian.

Gatza kotoian jarri

Gatza mingainetik pasa

Hemen sentitzen da gazi zaporeaAtzera

Gustu hau mingainaren atzealdean nabaritzen da. Bost gustuetatik okerrena da.

Gustu honen bidez jakin dezakegu zerbait txarradagoen, pozoindua dagoen…

ARGAZKIAK IKUSTEKO

Kafea hartu

Ahotik pasa

Hemen sentitzen da mingots zaporea

Atzera

Gozo zaporea zaporeen arteko zapore funtsezkoenetako bat da, eta gainera,mundu osoko kultur guztietan dago, beste askobezala. Mihi aurrealdean da gehien sentitzen den tokian.Karbohidrato asko dituzten janariei esaten zaie zapore gozoadutela.

Janari gozoak gure bizitzan parte artzen duten momentu handienak janarien postrean edo litxarkerietan izaten da.

Klik egin argazkiak ikusteko.

Txokolatea

Txokolatea probatzen

Hemen sentitzen da gozo zaporeaAtzera

Garratzaren zaporea mihiaren aldeen atzealdean da nabarien. Zapore hau hion batzuek detektatzen dute azidoa urarekin nahastean, gehienetan.

Klik egin argazkiak ikusteko.

Zukua atera Probatzen

Hemen sentitzen da garratz zaporea

Atzera

Gustuaren bosgarren kategoria da. Zapore gozoa, gazia, garratza eta mingotsari umamia erantsi zaio. Bere zaporea haragiarenaren antzekoa da. Tokioko Kikunae Ikeda mende hasieran beste zapore ezberdin batean pentsatu zuen: zainzurien antzekoa zen, tomatearena, gaztarena, haragiarena baina ez zuen betiko zaporeekin antzekotasunik: gazia,gozoa... Gaur egun, umamiak garrantzi handia du gure sukaldarien artean. Txinako jendeak esplikazio handiak eman ditu zapore berri honen inguruan.

Hemen sentitzen daumami zaporea

Atzera

Jogurta egiteko orduan, esnea hauts-esnearekin nahas daiteke. Askok egiten dute. Badakizue zertarako?

Hauts-esneak egiten duena hauxe da:

Lehenik, jogurta solidoagoa egiten du.Eta azkenik, mamitze prozesua azkartu egiten du.

AURRERA

Jogurtak bakterioak ditu; ezinbestekoak eta onak, gainera! Zein dira? Zer funtzio dute?

Lactobacillus bulgaricus eta Streptococcus thermophilus dira jogurtetan aurki ditzakegun bakterioak.

Hauen funtzioa mamitzea da hartziduraren bidez.

Bakterioek egiten dutena da esneak duen laktosa, galaktosan eraldatzen dute. Hau errazagoa da liseritzeko eta gainera ez du alergiarik sortzen. Horregatik esaten da jogurta liserigarriagoa dela

Zer da laktosa?

LAKTOSALaktosa esnearen azukrea da, glukosaz eta galaktosaz osatutako disakaridoa. Bi monosakarido horiek lotzerakoan ur molekula bat askatzen da.Laktosa da ugaztunen esneetako gluzidorik garrantzitsuena, %4-5 artean agertuz emeen esnean. Bere formula gordina C12H22O11 da, eta bere pisu molekularra 342,30 g/mol.Laktosa ongi digeritzeko gizakiak laktasa entzima behar du. Entzima horrek laktosa hidrolizatzen du, glukosa eta galaktosa sortuz; bi monosakarido horien zurgapena heste meharraren mukosan gertatzen da. Laktasaren gabeziak laktosarekiko intolerantzia izeneko gaitza sortzen du, zenbait tokitan (Asian, adibidez) oso zabaldua dena.

ATZERA

Supermerkatuetan jogurt mota ezberdinak daude. Azken urteetan asko zabaldu dira bifidus-ak dituztenak. Zer berezitasun dute?

Jogurta naturalari Bifidobacterium bifidus bakterioa eransten zaielako dira ezberdinak.

Jogurta egiten

Azkenik sukaldean egin dugun gure jogurta tapatu eta 6 orduz utzi beharko dugu toki epel batean eta hondoren hozkailura sartuko dugu 4 orduz.

Azkenik sukaldean egin dugun gure jogurta tapatu eta 6 orduz utzi beharko dugu toki epel batean eta hondoren hozkailura sartuko dugu 4 orduz.

Ondo ondo nahastu egin beharko dugu gure koilara txikiarekin esnea eta jogurta ondo nahasteko.Sutik atera eta hondoren jogurta bote batera pixka bat bota egin beharko dugu.

Argazki honetan bezala esne kea botatzen hari denean sutik kendu egin beharko dugu.

Baina esnea berotzeko materialarik garrantzitsuena esnea da!!!!!!! Eta hortxe daukagu argazkia esnea botatzen burduntzira

Pausu honekin asten gera esnea berotzen eta nola ez hori egiteko argazkian ikusten dugun materiala beharko dugu eta horren izena burduntzia da

Hondoren, bigarren pausoa jogurta koilarakada txiki bat botatzea ontzi bakoitzean

Lehen pausua jogurta irekitzea da Hemen ditugu gure jogurta egiteko behar diren material guztia:

Esnea , 2 ontzi, jogurt natural bat, zapia eta nola ez bira emateko koilara txikia

Dagoeneko udaberriaren erdialdean gaude eta azkenean udaberria bukatuko den bezela datorren apirilaren 30ean zernolako olinpiadak amaituko dira etaAxularreko partaideak eskerrak eman nahi dikizuegu guztiagatik eta honekin batera agur fresko bat beroa badator eta!

BUKATU