12_Costes

download 12_Costes

of 114

description

MUY BUENO

Transcript of 12_Costes

  • Como calcular custos e elaborar

    orzamentosM A N U A I S P R C T I C O S D A P E M E

  • NDICE DE CONTIDOS

    1. INTRODUCIN 7 1.1Obxectivosdopresentemanual 7 1.2Porqueimportantecoeceroscustosdamiaempresa? 9 1.3Quesonoscustos? 11

    2. QUE CUSTOS TEN A MIA EMPRESA E COMO PODO CLASIFICALOS? 15 2.1Clasificacindoscustospolasanatureza 15 2.2Clasificacindoscustossegundooniveldeactividade 16 2.3Clasificacindoscustosatendendoaoobxectodecusto 24 2.4Clasificacindoscustossegundocorrespondanaoprodutoouperodo 26 2.5Clasificacindoscustosporfuncins 27

    3. QUE SE CONSIDERA CUSTO DE PRODUTO? 31 3.1Queuncentrodecustoouseccin? 34 3.2Comopodorepartiroscustosdamiaempresaentrecadacentrodecusto? 35 3.3Comocalculoarendibilidadedunprodutoouservizoenbaseaoscustos? 36 3.4Queunhaunidadedecusto? 37 3.5Calessonoscustosrelevantesnatomadedecisins? 41

    4. CANTO TEMOS QUE VENDER PARA GAAR DIEIRO? 45 4.1Puntodeequilibriodaempresamonoproducto 47 4.2Puntodeequilibriodaempresamultiproducto 49 4.3Comofixoosmeusprezos? 52

    5. COMO CALCULO OS MEUS CUSTOS EMPRESARIAIS? 55 5.1Queodirectcostingousistemadecustosvariables? 56 5.2Queofullcostingousistemadecustoscompletos? 58 5.3Quesistemadeclculodecustosdeboempregar? 59

    6. QUE A CADEA DE SUBMINITRACINS E QUE AFORRO DE CUSTOS NOS PODE SUPOER UNHA BOA XESTIN DESTA? 65 6.1Queaexternalizacin? 68 6.2Comoorganizamosasnosascompras? 70

    7. QUE OUTROS FACTORES PODEN CONDICIONAR OS MEUS CUSTOS? 75 7.1Capacidadedeproducinrealeociosa 75 7.2Experiencia 77 7.3Economasdeescala 79 7.4Custodeoportunidade 80 7.5Oportunidadedecrecemento 82

    8. REDACCIN DUN ORZAMENTO PARA O NOSO CLIENTE 85 8.1Enquesediferencianorzamento,albarefactura? 88 8.2Exemplopersoaldeorzamento 91

    9. EXEMPLOS E CASOS 95 9.1Casodeorzamentoaberto 95 9.2Casodeorzamentopechado 99

    10. VARIOS 103 10.1Glosario 103 10.2Bibliografaereferenciasweb 111

  • M A N U A I S P R C T I C O S D A P E M E

    C O M O C A L C U L A R C U S T O S E E L A B O R A R O R Z A M E N T O S

    Limiar

    Os Manuaisprcticosdapeme constiten un instrumento de traballo para empresarios, tcnicos e emprendedores orientado mellora da competitividade da empresa e a travs desta, lograr o seu crecemento e consolidacin.

    O seu desenvolvemento por parte de BIC Galicia xorde como resposta necesidade de coecer os elementos clave en materias de grande importancia para unha correcta xestin empresarial, como a mercadotecnia, o uso de internet, a direccin da forza de vendas, a innovacin, a comunicacin na empresa, a xestin de tesourera, a exportacin etc.

    No proceso de elaboracin dos Manuaisprcticosdapeme quxose alcanzar ou responder a un dobre obxectivo: por unha banda, ofrecer unha informacin terica rigorosa e completa sobre o tema que se aborda en cada documento, e por outra, darlle a esta informacin unha orientacin prctica que lle facilite ao usuario a implantacin na sa empresa dos coecementos adquiridos.

    Para lograr este obxectivo incluronse exemplos ou casos prcticos en cada un dos manuais. Nestes desenvlvense un ou mis supostos sobre o tema tratado no documento, facilitando deste xeito a comprensin da informacin e a sa posterior aplicacin na actividade empresarial.

    Esta combinacin de teora e prctica un aspecto que caracteriza osManuaisprcticosdapeme, vez que os diferencia doutras publicacins similares sobre xestin empresarial.

    No portal de BICGalicia - http://www.bicgalicia.es - pdese acceder aos Manuaisprcticosdapeme en formato electrnico, nas sas versins en galego e casteln.

  • 1. Introducin

  • 7M A N U A I S P R C T I C O S D A P E M E

    C O M O C A L C U L A R C U S T O S E E L A B O R A R O R Z A M E N T O S

    1. Introducin

    1.1 Obxectivos do presente manual

    O manual Como calcular custos e elaborar orzamentos? ten como principais propsitos:

    - Coecer e comprender todos os custos.

    - Distinguir os custos fixos e variables e aprender a calcular o custo fixo unitario, o custo variable unitario e o custo total unitario.

    - Calcular o custo real dos produtos ou servizos e, de acordo con iso, fixar prezos reais e adecuados ao mercado do produto.

    - Dar unhas pautas para a elaboracin dun orzamento.

    Este manual divdese en dez captulos, nos cales, dende un punto de vista prctico, intntase dar pautas para seguir no proceso de clculo de custos e fixacin do prezo nas pequenas e medianas empresas.

    No primeiro captulo explcase o contido xeral deste manual, a importancia que ten coecer os custos e explcase que son os custos.

    No segundo captulo podemos atopar a definicin de custo, as como tipoloxas de custos.

    No terceiro captulo explcanse diferentes mtodos de reparticin de custos e rendibilidade en base a custos.

    No cuarto captulo analzase a marxe de contribucin e o punto morto.

    No quinto captulo presntanse dous mtodos para o clculo de custos empresariais, direct costing e full costing.

    No sexto captulo faise unha reflexin sobre as posibilidades de aforro de custo se realizamos unha eficiente xestin da cadea de subministracins e se se externaliza algn proceso non estratxico na nosa empresa.

    No captulo stimo indcanse os factores que van condicionar os custos, afondando nos seguintes aspectos:

    - Capacidade de producin real e ociosa.

    - Experiencia.

    - Economas de escala.

  • 8M A N U A I S P R C T I C O S D A P E M E

    C O M O C A L C U L A R C U S T O S E E L A B O R A R O R Z A M E N T O S

    - Custo de oportunidade.

    - Oportunidade de crecemento.

    No captulo oitavo presntase informacin bsica para comprender, entender e diferenciar os seguintes documentos:

    - Orzamento.

    - Albar.

    - Factura.

    No captulo noveno realzanse dous casos prcticos (orzamento pechado e aberto) de elaboracin dun orzamento, onde se repasar un importante nmero de conceptos vistos nos apartados anteriores.

    Finalmente, presntase un glosario de termos que se deben coecer na elaboracin do orzamento, as como a bibliografa utilizada na redaccin deste manual.

  • 9M A N U A I S P R C T I C O S D A P E M E

    C O M O C A L C U L A R C U S T O S E E L A B O R A R O R Z A M E N T O S

    1.2 Por que importante coecer os custos da mia empresa?

    A correcta xestin da empresa esixe coecer con exactitude cales son as relacins entre a estrutura de custos, a dimensin que debe alcanzar e o nivel de beneficios que desexamos obter. Realizar unha boa xestin esixe determinar os pares produto-mercado, e para iso teremos que responder s preguntas clave QUE? e ONDE? Coecer as relacins entre custos, volume de actividade e beneficios permitiranos integrar as respostas ao COMO? (que tecnoloxa e, xa que logo, que estrutura de custos) CANTO? (que obxectivos de vendas, producin e beneficios para obter) e CANDO? (nun determinado perodo de tempo).

    Coecer non s que pasou, senn tamn onde, cando, en que medida (canto), como e por que pasou, permite corrixir os erros do pasado e preparar unha mellor administracin do futuro.

    Por outra banda, non existen decisins empresariais que dalgunha forma non inflan nos custos dunha empresa. por iso obrigado que as decisins que hai que tomar tean a suficiente calidade, para garantir o bo desenvolvemento destas.

    Para evitar que a eficacia destas decisins non dependa unicamente da boa sorte, senn, mis ben, sexa o resultado dunha anlise das posibles consecuencias, cada decisin debe ser apoiada por tres importantes aspectos:

    1. Coecer cales son as consecuencias tcnicas da decisin.

    2. Avaliar as incidencias nos custos da empresa.

    3. Calcular o impacto no mercado que atende a empresa.

    A anlise dos custos empresariais sumamente importante, principalmente dende o punto de vista prctico, posto que o seu descoecemento pode carrexar riscos para a empresa, e, ata, como sucedeu en moitos casos, levala sa desaparicin.

    Esencialmente, coecer os custos til para realizar as seguintes tarefas:

    Servir como base para o clculo do prezo adecuado dos nosos produtos/servizos.

    Coecer que bens ou servizos producen beneficios ou perdas, e en que magnitude.

    Identificar cal a combinacin de produtos/servizos mis adecuada.

    Comparar o custo orzado co realmente xerado.

    Coecer o nivel ptimo de facturacin.

    Comparar diferentes departamentos da empresa, diferentes perodos e diferentes empresas.

    Controlar o impacto das medidas de racionalizacin realizadas.

    Desear novos produtos e servizos que satisfagan as expectativas dos clientes e, ao mesmo tempo, poidan ser producidos e entregados cun beneficio.

    Decidir sobre unha determinada lia de produtos.

    Guiar as decisins de investimento.

    Elixir entre distintos provedores.

  • 10

    M A N U A I S P R C T I C O S D A P E M E

    C O M O C A L C U L A R C U S T O S E E L A B O R A R O R Z A M E N T O S

    Negociar cos clientes o prezo, as caractersticas do produto, a calidade, as condicins de entrega e o servizo que hai que satisfacer.

    Estruturar uns procesos eficientes e eficaces de distribucin e servizos para os segmentos obxectivos de mercado e de clientes

    Servir como instrumentos de planificacin e control.

  • 11

    M A N U A I S P R C T I C O S D A P E M E

    C O M O C A L C U L A R C U S T O S E E L A B O R A R O R Z A M E N T O S

    1.3 Que son os custos?

    O concepto de custo emprgase con enorme frecuencia en todos os mbitos da vida (o custo da vida, o custo da vivenda etc.) e, sen dbida, trtase dun dos termos mis empregados na xestin empresarial. Pode facer referencia ao custo dun produto, dun investimento, de realizar unha determinada actividade etc., e o significado que recibe en cada caso non sempre ser o mesmo, como iremos vendo ao longo do presente manual.

    Conseguir un obxectivo, igual que realizar calquera actividade ou fabricar un produto, esixe sacrificar recursos. Neste sentido,poderemosdefinirocustocomoamedidaentermosmonetariosdosrecursosnecesariosparaconseguirunobxectivodeterminado. Por exemplo, fabricar un produto esixe un sacrificio que, valorado en termos monetarios, constite o seu custo de elaboracin.

    Isto quere dicir que os custos son un consumo de bens e servizos necesarios para a producin de bens e servizos. Non sern custos, senn perdas, os consumos que supoan malgastar ou que sexan debidos a unha mala xestin dos nosos procesos de producin. As, as perdas que poidan producirse de materias primas na nosa empresa non se consideran custo senn que sern contabilizadas como perdas.

    Cando os bens e servizos pasen a formar parte dos nosos procesos de producin, deixarn de existir como tales e transformaranse en novos produtos ou servizos.

    Porexemplo:

    A madeira empregada na fabricacin de mobles xa non se atopa no seu estado natural, senn que forma parte do produto final que neste caso ser un moble. A madeira foi consumida, do mesmo xeito que outros materiais (como, por exemplo, a electricidade etc.), parte da maquinaria e a man de obra empregada.

    Para medir os custos debemos ter en conta dous aspectos:

    1) Tcnico. Onde teremos en conta o consumo de unidades fsicas, tales como as horas de traballo por persoa, quilogramos de materias primas, quilovatios consumidos por unidade de tempo etc. Como podemos ver, a sa principal caracterstica que teen un carcter obxectivo.

    2) Econmico. Expresin monetaria dos consumos fsicos, que no noso caso son os euros que custan as unidades fsicas descritas anteriormente. A diferenza do concepto anterior, teen un carcter subxectivo.

    Para coecer e delimitar os custos, necesario coecer outros aspectos relacionados con eles que moitas veces confundimos cos propios custos e non teen que selo. Os mis relevantes son os seguintes:

    Desembolsos: estn relacionados cos movementos (ingresos e gastos) na nosa tesourera. Cando compramos un ben mediante un pago en dieiro estamos realizando un desembolso, e non se converte en custo ata que este se incorpore ao noso proceso produtivo.

  • 12

    M A N U A I S P R C T I C O S D A P E M E

    C O M O C A L C U L A R C U S T O S E E L A B O R A R O R Z A M E N T O S

    necesario diferenciar entre:

    - Cobro: entrada de dieiro na nosa tesourera.

    - Pago: sadas de dieiro da nosa tesourera.

    Investimento: son os bens que compramos e que utilizamos no noso sistema produtivo, pero que non se incorporan ao produto ou servizo como insumo, senn que se utilizan para a elaboracin deste. Por exemplo: a maquinaria, as ferramentas, os equipos informticos, o local onde desenvolvemos a nosa actividade etc. Estes bens imputaranse como custos por medio da amortizacin.

    Gasto: o importe dos bens adquiridos ou consumidos pola empresa. A diferenza cos custos radica en que os gastos que chamamos custos son nos que se incorre como consecuencia da producin dun determinado ben ou servizo.

    Porexemplo,songastos:

    Adquisicin da planta e o equipo (edificios, instalacins ou maquinaria), utilizacin da man de obra (devengo de salarios) ou consumo de enerxa (facturacin).

    Porexemplo,soncustos:

    As materias primas, cuxa compra supuxo un gasto, transfrmanse en custo a medida que se incorporan ao proceso produtivo, dicir, cando se consomen. O mesmo ocorre coas demais partidas de gasto.

    Amortizacin: a depreciacin que sofre un ben polo seu uso ou polo mero feito do paso do tempo. Ser medida en unidades monetarias e cargada de modo proporcional ao produto/servizo. A diferenza dos tres conceptos anteriores, si constite un custo.

    O que fai a amortizacin distribur o gasto inicial dun determinado ben de investimento entre toda a sa vida til, evitando o problema de distorsin que podera producirse nos custos se imputsemos como tales o desembolso no momento da compra dun determinado ben.

    Porexemplo:

    Temos unha mquina, da que posumos a seguinte informacin:

    Valor de compra: 15.000

    Vida til estimada: 5 anos

    Cal a amortizacin mensual?

    Amortizacin anual (30.000 5 anos) igual a: 6.000 por ano

    Amortizacin mensual (6.000 12 meses) igual a: 500 por mes

  • 2. Que custos ten a mia empresa e como podo clasificalos?

  • 15

    M A N U A I S P R C T I C O S D A P E M E

    C O M O C A L C U L A R C U S T O S E E L A B O R A R O R Z A M E N T O S

    2. Que custos ten a mia empresa e como podo clasificalos?

    2.1 Clasificacin dos custos pola sa natureza

    Podemos distinguir cinco tipos custos pola sa natureza:

    Custo dematerias primas e outros fornecementos. Son os custos dos insumos utilizados nos procesos produtivos, como son a propia materia prima, os envases, as embalaxes, os combustibles etc.

    Custodosservizosexteriores. Son os custos relacionados coas subministracins (electricidade, auga, gas etc.), alugueres, seguros e outros que nos facturan empresas externas.

    Custos de persoal. Son os relacionados co custo da man de obra, como salarios, seguros sociais, axudas de custo etc.

    Custosfinanceiros. Derivan do pago de xuros e comisins por prstamos, crditos, desconto de efectos etc.

    Custo de amortizacin. Derivan da depreciacin dun ben nun determinado perodo de tempo.

    Nota 1: tomouse como referencia, hora de clasificar os custos, a clasificacin realiza polo profesor Ignacio de Martn-Pinillos Castellanos.

  • Custo fixo

    Actividade

    euro

    s

    16

    M A N U A I S P R C T I C O S D A P E M E

    C O M O C A L C U L A R C U S T O S E E L A B O R A R O R Z A M E N T O S

    2.2 Clasificacin dos custos segundo o nivel de actividade

    Entndese como nivel de actividade o nivel de producin (en caso de producir un ben) ou o nivel de vendas (no caso dunha empresa comercial) segundo o caso.

    Segundo este criterio, podemos dividir os custos en:

    a) Custos fixos.

    b) Custos semifixos.

    c) Custos variables.

    d) Custos semivariables.

    a)Custosfixos:

    Son os que non dependen do volume de actividade e se manteen invariables independentemente do nmero de unidades que se produzan. Para un asesor, o soldo da sa secretaria ou o aluguer da sa oficina constiten custos fixos. Nun perodo considerado, tea ou non clientes, deber pagar o aluguer e o salario dos seus empregados.

    Polo xeral, os custos permanecen constantes dentro dun rango relevante de actividade.

    Grfico 1. Representacin dos custos fixos

    Porexemplo:

    Por alugar unhas instalacins pgase mensualmente a mesma cantidade, sen importar a cantidade de bens que se produzan.

  • Custo fixo unitario

    Actividade

    euro

    s

    17

    M A N U A I S P R C T I C O S D A P E M E

    C O M O C A L C U L A R C U S T O S E E L A B O R A R O R Z A M E N T O S

    Custo fixo unitario

    o custo fixo total dividido pola cantidade de produtos fabricados ou servizos brindados.

    Uncustofixounitariodecreceaoincrementaraactividade. A medida que se produce mis, o custo fixo total reprtese entre mis unidades de producin, co que o custo fixo unitario descende.

    Grfico 2. Representacin do custo fixo unitario.

    Analiticamente, o custo fixo unitario sera:

    Custo fixo unitario = custo fixo total / n. de produtos fabricados

    Como se calculan os custos fixos unitarios?

    O clculo deste ser distinto en funcin de que a empresa produza un nico produto/servizo ou produza mis dun. A continuacin pasamos a analizar cada unha das das situacins:

    1.Candoseproduceunnicoben/servizo:

    O custo fixo calcularase como a suma total de todos os gastos de estrutura (aluguer, electricidade, auga, seguros, persoal etc.) e o total de depreciacin do noso inmobilizado, durante un perodo de tempo dado.

    A cantidade resultante dividirase entre o nmero de unidades producidas durante ese mesmo perodo e dar como resultado o custo fixo unitario.

    Porexemplo:

    Somos donos dun taller txtil que produce 100 unidades de produto A ao mes. Os gastos fixos do mes son de 3.000 e a depreciacin mensual da maquinaria de 200 .

    Custo fixo unitario = 3.200/100 = 32

  • 18

    M A N U A I S P R C T I C O S D A P E M E

    C O M O C A L C U L A R C U S T O S E E L A B O R A R O R Z A M E N T O S

    2.Candoproducimosmisdunben/servizo:

    Para calcular o custo fixo unitario haber que calcular o custo unitario de cada un dos produtos.

    Porexemplo:

    Temos o mesmo taller que no exemplo anterior, pero agora cuns custos fixos de 24.000 ao mes e producimos 100 unidades do produto A en 10 das, 40 unidades de produto B en 8 das e 40 unidades de produto C en 6 das.

    Consideramos que dos 30 das, 24 son laborables.

    Resolucin:

    Custo fixo diario = 24.000/24 =1.000 diarios

    ProdutoA100

    Unidadesen10das

    Custo fixo total = 1.000 X 10 = 10.000

    Custo fixo unitario = 10.000/100 = 100

    ProdutoB

    40unidadesen8das

    Custo fixo total = 1.000 X 8 = 8.000

    Custo fixo unitario = 8.000/40 = 200

    ProdutoC

    40unidadesen6das

    Custo fixo total = 1.000 X 6 = 6.000

    Custo fixo unitario =6.000/40 =150

    Custofixomediounitario

    Custo fixo medio unitario = 100 200 + 150

    =150 3

    Custofixototal

    a suma de todos os custos fixos da empresa.

    Tipoloxadecustosfixossegundooniveldeactividade

    Dentro dos custos fixos poderemos distinguir, en funcin do nivel de actividade da empresa, os seguintes tipos de custos:

    Custosdeactividade: son os que se orixinan como consecuencia da producin de bens/servizos. Por exemplo: se pomos a funcionar a maquinaria da nosa empresa para fabricar unha unidade de materia prima, ser necesario incorrer nunha serie de custos fixos, como podera ser o da electricidade.

  • Actividade

    euro

    s

    19

    M A N U A I S P R C T I C O S D A P E M E

    C O M O C A L C U L A R C U S T O S E E L A B O R A R O R Z A M E N T O S

    Custosdeinactividadeoudeestadodeparo: son os que se orixinan na empresa cando esta non produce, como os alugueres, os xuros, os seguros etc.

    Custosdepreparacindaproducin: son os necesarios para que a empresa poida producir a sa primeira unidade de produto ou iniciar a sa actividade.

    b) Custos semifixos:

    Son os que varan ao pasar a producin dun determinado lmite e se manteen constantes ata que a producin alcanza un nivel de producin determinado.

    Denomnanse tamn variables a saltos.

    Grfico 3. Representacin dos custos semifixos.

    Porexemplo:

    Se unha empresa dispn dunha soa mquina para producir un determinado ben, o custo desa mquina (a sa amortizacin) comprtase como un custo fixo.

    Pero se a empresa crece, chegar un momento en que non sexa suficiente unha soa mquina, polo que se deber comprar algunha mis. Neste momento o custo de amortizacin aumentar en funcin do nmero de mquinas que compremos, comportndose de novo como un custo fixo ata que realicemos un novo investimento en maquinaria.

    c) Custos variables:

    Son os que varan en funcin do volume de actividade. Incremntanse cando crece o volume de actividade e son inferiores cando este dimine. As materias primas, as comisins por vendas etc. son custos variables.

  • Custo variable

    Actividade

    euro

    s

    20

    M A N U A I S P R C T I C O S D A P E M E

    C O M O C A L C U L A R C U S T O S E E L A B O R A R O R Z A M E N T O S

    Grfico 4. Representacin dos custos variables

    Porexemplo:

    Se unha empresa produce mesas, a medida que elabore mis mesas necesitarase mis madeira.

    Que implicacins ten para a xestin que un custo sexa fixo ou variable?

    Dende o punto de vista financeiro, o custo variable indcanos o desembolso que hai que realizar por producir unha unidade adicional dun produto, mentres que o custo fixo implica non ter que realizar novos desembolsos para incrementar o volume de actividade. Pero, a efectos da xestin, un custo variable indcanos que debemos ser capaces de adaptar ese custo ao volume de actividade.

    Custovariableunitario

    o custo variable que se lle imputa a cada unidade de produto. Comprende a unidade de cada materia prima ou os materiais utilizados para fabricar unha unidade de produto terminado, as como a unidade de man de obra directa, a unidade de envases e embalaxes, a unidade de comisin por vendas etc.

    Analiticamente:

    Custo variable unitario = custo variable total / n. de produtos

    Os custos variables unitarios permanecen constantes co nivel de actividade. O custo total das materias primas incremntase coa actividade, pero as materias primas por unidade de producin custan basicamente o mesmo, independentemente do nivel de actividade. Por iso, o custo variable unitario constante en relacin ao volume de actividade.

  • Custo variable unitario

    Actividade

    euro

    s

    21

    M A N U A I S P R C T I C O S D A P E M E

    C O M O C A L C U L A R C U S T O S E E L A B O R A R O R Z A M E N T O S

    Grfico 5. Representacin do custo variable unitario.

    Como calculo os custos variables unitarios?

    Do mesmo xeito que no custo fixo unitario, podern darse das situacins:

    1. Cando se produce un s ben ou servizo:

    Para calcular o custo variable unitario, teremos que dividir o total dos custos variables entre o nmero de unidades de produto producido ou vendido no caso dunha empresa comercial.

    Porexemplo:

    Producimos 200 unidades dun produto A que ten asociados os seguintes custos variables:

    Custos de materiais: 1.000

    Custo de man de obra: 500

    Servizos directos de fabricacin: 300

    Resolucin:

    Total de custo variable: 1.000 + 500 + 300 = 1.800

    Custo variable unitario = 1.800 / 200 = 9

    2. Cando se produce mis dun ben ou servizo:

    Para o seu clculo dividirase o total de custos variables dun produto entre o nmero de unidades producidas deste. Este procedemento ha de repetirse produto por produto.

    Custovariabletotal

    o custo que resulta de multiplicar o custo variable unitario pola cantidade de produtos fabricados ou servizos vendidos nun perodo determinado, sexa este mensual, anual ou de calquera outra periodicidade.

  • Actividade

    euro

    s

    22

    M A N U A I S P R C T I C O S D A P E M E

    C O M O C A L C U L A R C U S T O S E E L A B O R A R O R Z A M E N T O S

    Analiticamente:

    Custo variable total = custo variable unitario x cantidade de produ-tos ou servizos producidos

    Tipoloxadoscustosvariablessegundooniveldeproducin

    Segundo a sa forma de variacin respecto ao nivel producin, os custos variables poden dividirse en:

    -Custosproporcionais: son os que varan de forma proporcional co nivel de actividade.

    Porexemplo:

    O consumo de materias primas.

    -Custosprogresivos: a diferenza dos custos proporcionais, nos custos progresivos a variabilidade mis que proporcional e o seu valor aumenta co volume de producin.

    Porexemplo:

    As horas extraordinarias van sendo mis custosas para a empresa por tramos. As, no primeiro tramo o custo da hora extraordinaria maior que o custo normal, e no segundo, ata o total das permitidas por lei, o devandito custo volve incrementarse.

    -Custosdegresivos:son os que, ante un aumento no nivel de actividade, provocan un incremento menos que proporcional no nivel de custos.

    Porexemplo:

    O custo de enerxa elctrica cando as tarifas son decrecentes, dicir, que o custo do quilovatio menor ao incrementar o consumo.

    d) Custos semivariables: son os que estn formados vez por unha banda fixa e outra variable.

    Grfico 6. Representacin dos custos semivariables.

  • 23

    M A N U A I S P R C T I C O S D A P E M E

    C O M O C A L C U L A R C U S T O S E E L A B O R A R O R Z A M E N T O S

    Porexemplo:

    Factura do telfono, comisins percibidas polos vendedores etc.

    Arbitrariedadedoscustosfixosevariables

    Os conceptos de fixo e variable non teen carcter absoluto. A clasificacin dun custo nun ou outro concepto depende do prazo considerado na anlise. A moi curto prazo todos os custos son fixos e a longo prazo case todos pasan a ser variables. E o que mis importante, a efectos de xestin debe asumirse, dende a xerencia, que a empresa debe conseguir que a longo prazo todos os seus custos sexan variables. Pola contra, a empresa desaparecer ou, canto menos, os seus custos de reconversin sern cuantiosos.

    Non sempre fcil identificar un custo como fixo ou variable. En moitas ocasins prodcense situacins intermedias. O recibo da electricidade un exemplo de custo que non estritamente variable. Nel inclense dous compoentes: unha parte fixa, formada pola cota de instalacin, e unha parte variable, en funcin dos quilovatios consumidos. o que se denomina un custo semivariable.

    Como vemos, a diferenza entre custos fixos e variables non sempre de todo clara, xa que existen algns custos que, segundo a poltica do empresario, podern ser clasificados como fixos ou variables.

    Porexemplo:

    A amortizacin dunha mquina poder ser considerada como un custo variable se consideramos que esta vai depender do uso que se faga da mquina.

    Outro exemplo podera ser o custo en publicidade, a condicin de que o relacionemos ou non co nmero de unidades vendidas.

  • 24

    M A N U A I S P R C T I C O S D A P E M E

    C O M O C A L C U L A R C U S T O S E E L A B O R A R O R Z A M E N T O S

    2.3 Clasificacin dos custos atendendo ao obxecto de custo

    A empresa consome enormes cantidades de recursos cos que consegue mltiples obxectivos. Faise indispensable poder asignar os recursos consumidos aos produtos realizados, as funcins desempeadas etc., xa que, pola contra, sera imposible coecer o custo das realizacins da empresa. Por iso, ao distinguir entre custos directos e indirectos, o noso criterio de clasificacin a identificacin ou non dun custo cun obxecto de custo que se toma como unidade de referencia.

    a)Custosdirectos: son os que poden identificarse de forma plena coa actividade que estamos desenvolvendo. A sa imputacin establcese dun modo completamente obxectivo.

    Porexemplo:

    Nunha empresa de reformas de construcin entenderanse todos os custos que estn asociados directamente coa obra. Corresponden a materiais, man de obra, equipos e maquinarias comprometidas directamente coa execucin.

    b)Custosindirectos:

    A diferenza dos anteriores, son de carcter subxectivo, dicir, necestase algn tipo de criterio subxectivo para poder asignalos.

    Porexemplo:

    A amortizacin do edificio non est asociada directamente actividade da empresa, polo que se ter que establecer algn criterio para poder imputalo a unha actividade, produto ou centro de custo da empresa. Un criterio para poder repartilo entre os diferentes centros de custo sera en funcin do nmero de m2 que ocupa cada un deles.

    Arbitrariedade dos custos directos e indirectos

    Nalgns casos pdese converter un custo indirecto en directo.

    Por exemplo:

    Se temos unha empresa con tres departamentos, o consumo de enerxa e a amortizacin da nave son custos indirectos aos departamentos. Con todo, o custo de enerxa, a diferenza da amortizacin, pode pasar a ser un custo directo establecendo contadores individuais por departamento. En todos estes casos, deber valorarse se a instalacin de instrumentos de medida por unidade de custo resulta razoable dende o punto de vista econmico. Pola contra, preferible manter este tipo de custos como comn a varias unidades.

    Que ocorrer na fbrica se non se instalan contadores individuais por departamentos?Hai que desear un criterio de reparticin que responda ao obxectivo anterior. Pode servir

    imputar os custos de enerxa en funcin das horas/mquina empregadas en cada departamento. Deste xeito, se un departamento deixa de funcionar, o custo enerxtico da empresa reducirase, aproximadamente, na cantidade imputada ao departamento en cuestin.

  • 25

    M A N U A I S P R C T I C O S D A P E M E

    C O M O C A L C U L A R C U S T O S E E L A B O R A R O R Z A M E N T O S

    Ningn custo pola sa natureza directo ou indirecto. Ser dun ou outro tipo en funcin do obxecto de custo ao que se refira. O soldo do director xeral non , en si, nin directo nin indirecto. un custo indirecto referido ao departamento A, pero un custo directo referido empresa no seu conxunto (todos os custos son directos empresa tomada como obxecto de custo).

  • 26

    M A N U A I S P R C T I C O S D A P E M E

    C O M O C A L C U L A R C U S T O S E E L A B O R A R O R Z A M E N T O S

    2.4 Clasificacin dos custos segundo correspondan ao produto ou perodo

    Pdense dividir en:

    Custodeproduto: son os que poden ser relacionados coa compra ou producin de produtos para a sa venda. Estes custos son inventariables ata o momento da sa venda.

    Custosdoperodo: a diferenza do caso anterior, non son inventariables porque se considera que se consomen no propio perodo no que se producen.

  • 27

    M A N U A I S P R C T I C O S D A P E M E

    C O M O C A L C U L A R C U S T O S E E L A B O R A R O R Z A M E N T O S

    2.5 Clasificacin dos custos por funcins

    Agruparemos os custos polas distintas actividades que se produzan na empresa. Nun primeiro momento, poderemos diferenciar os custos en das reas: unha produtiva e outra non produtiva.

    Os custos nas reas produtivas, tamn chamados custos operativos, poden descomporse sa vez en tres tipos de custo:

    1. Custo de materiais directos.

    2. Custo da man de obra directa.

    3. Custos indirectos de fabricacin.

    Os custos non produtivos, tamn chamados custos non operativos, son os que non estn englobados na fabricacin, como poden ser os gastos de administracin, de mantemento etc.

    Estes custos non produtivos poden ser clasificados sa vez coa rea coa que se relacionan (administracin, financiamento, distribucin etc.).

  • 3. Que se considera custo de produto?

  • 31

    M A N U A I S P R C T I C O S D A P E M E

    C O M O C A L C U L A R C U S T O S E E L A B O R A R O R Z A M E N T O S

    3. Que se considera custo de produto?

    A forma de medir o custo do noso produto vai variar en funcin de que a nosa empresa sexa comercial, industrial ou de servizos, debido que as caractersticas dos procesos de producin sern distintos nelas.

    Empresa comercial

    Non producen ningn tipo de produto e unicamente teen como finalidade facilitar a compra dos bens producidos por outra empresa. Por este motivo, neste tipo de empresas non se imputa o custo de producin que tea o produto, senn que imputamos como custo o prezo que nos cobrou a empresa produtora.

    Identificar as funcins da empresa ser fundamental para poder coecer os custos que teen asociados. Estas funcins son as seguintes:

    1) Comprarosbens, que despois imos vender, co que incorreremos nuns custos de compra, que na sa maiora consistirn na adquisicin de mercanca e en transportes, aduanas e outros gastos que poida ter asociados o produto.

    2) Manter os bens, ata que estes sexan vendidos, levar asociado unha serie de custos de almacenaxe.

    3) Venderosbens. Algns custos asociados s vendas son os do persoal de vendas, o aluguer do local etc.

    4) Administrar todasasdemaisactividades, o que implicar os custos de persoal necesarios para desenvolver estas actividades e outro tipo de custos como a amortizacin de equipos para a realizacin do seu traballo.

    5) Financiar. Case toda operacin de financiamento ten asociado algn tipo de custo que pode vir dado en forma de xuros, comisins etc.

  • Existenciasiniciais Compras Existenciasfinais

    CustoM.V.

    Investimentosdemateriasprimas

    Investimentosenmateriaprima,mandeobradirectaeoutrosgastosdefabricacin

    Investimentosenmateriaprima,mandeobradirecta,outrosgastosdefabricacinegastosdealmacenamento

    Investimentosenmateriasprimas,mandeobradirecta,outrosgastosdefabricacin,gastosdealmacenamentoegastosdevenda

    STOCKDEM.P. STOCKDEM.P. STOCKDEM.P. CLIENTES

    INVE

    STIMEN

    TOS

    + -

    32

    M A N U A I S P R C T I C O S D A P E M E

    C O M O C A L C U L A R C U S T O S E E L A B O R A R O R Z A M E N T O S

    Grfico 7. Custo da mercanca vendida nunha empresa comercial

    Empresa industrial

    a empresa que ten por finalidade elaborar produtos para a venda que ofrece ao consumidor final ou a outras empresas. Este tipo de empresas ter os mesmos custos que as empresas comerciais, aos que hai que sumarlles ademais nos que se incorre no proceso de fabricacin.

    O custo do produto nunha empresa industrial vir dado da suma dos custos de materia prima consumida mis os de transformacin necesarios para convertelo nun produto terminado.

    Grfico 8. Proceso temporal para a consecucin dun produto terminado.

  • 33

    M A N U A I S P R C T I C O S D A P E M E

    C O M O C A L C U L A R C U S T O S E E L A B O R A R O R Z A M E N T O S

    Empresa de servizos

    A diferenza das das anteriores, este tipo de empresas non ofrece un servizo tanxible, pero, dende o punto de vista de identificacin de custos, non presentan grandes diverxencias coas anteriores, xa que hora de producir un determinado servizo teen asociados custos administrativos, de venda ou financeiros. A maior diferenza que os servizos non son inventariables, polo que non implican custos que teen asociados as existencias nos outros dous casos.

  • 34

    M A N U A I S P R C T I C O S D A P E M E

    C O M O C A L C U L A R C U S T O S E E L A B O R A R O R Z A M E N T O S

    3.1 Que un centro de custo ou seccin?

    Un centro de custo ou seccin non mis que un lugar onde se desenvolven as mesmas actividades. As, podemos ter diferentes centros de custo na nosa empresa por exemplo:

    Centro de fornecemento.

    Centro de transformacin (fabricacin).

    Centro de comercializacin.

    Centro de administracin.

    A divisin que fagamos na nosa empresa sobre os diferentes centros de custo deber cumprir, polo menos, os seguintes requisitos:

    1) Debe ser representativo dunha ou mis actividades que desenvolvamos na nosa empresa.

    2) Debe ofrecer algn resultado medible con algn tipo de unidade (m2, Kg, horas etc.).

    3) Debe ter algn tipo de responsable que poida controlar os custos que se producen nel.

    4) Deben ser obxectivos e evitar, na medida do posible, a subxectividade hora de imputar os custos.

    5) Debe ser fcil de controlar e non se deben realizar excesivas divisins en centros de custo que alteren a informacin ou dificulten o seu acceso.

    Cada un destes centros ter asociados os custos necesarios para desenvolver a actividade que estean destinados. Basicamente, poderemos distinguir dous tipos de centros de custos:

    CENTROSPRODUTIVOS: son os centros que participan directamente no ciclo de elaboracin, por onde discorre fisicamente o portador de custo (por exemplo, fiar unha peza de roupa).

    CENTRODESERVIZOS: o centro que ten misins de apoio aos centros produtivos sen que por el pase fisicamente o portador de custo (por exemplo, mantemento ou deseo nunha peza de roupa).

    Dividir a nosa empresa en centros de custos debe axudarnos a mellorar o control dos consumos e rendementos de cada centro, e as detectar con maior facilidade os problemas ou ineficiencias que poidan xurdir. Mellorarase con iso a eficiencia das actividades que se desenvolvan en cada departamento.

  • 35

    M A N U A I S P R C T I C O S D A P E M E

    C O M O C A L C U L A R C U S T O S E E L A B O R A R O R Z A M E N T O S

    3.2 Como podo repartir os custos da mia empresa entre cada centro de custo?

    hora de repartir os custos entre cada centro de custos, imputaremos os directos que sexan propios de cada seccin, como poden ser o de persoal, a amortizacin dos equipos utilizados nela etc.

    O problema xorde hora de repartir os custos indirectos entre os diferentes centros de custos da empresa, polo que deberemos realizar accins que nos faciliten a sa medida. Unha das mis utilizadas establecer unidades de custo (m2, kg, horas etc.) como unidade de medida de producin en cada seccin e para cargar os custos indirectos en funcin dos artigos ou ordes de fabricacin que pasan por elas.

    Porexemplo:

    Poderase imputar o custo de electricidade nunha seccin en funcin do nmero de quilovatios consumidos.

    Deberanse elixir as unidades de custo que sexan mis adecuadas para cada seccin, buscando que a medicin destas en cada unha delas se faga do modo mis homoxneo posible.

    En principio, definiremos unha unidade de custo diferente para cada seccin co obxectivo de poder medir as producins de artigos diferentes, expresndoas nunha unidade comn, de maneira que a seccin se faga o mis homoxnea posible.

  • 36

    M A N U A I S P R C T I C O S D A P E M E

    C O M O C A L C U L A R C U S T O S E E L A B O R A R O R Z A M E N T O S

    3.3 Como calculo a rendibilidade dun produto ou servizo en base aos custos?

    Unha das nosas maiores obsesins como empresarios poder coecer a marxe de ganancia de cada un dos nosos produtos, para poder xestionar e tomar as decisins mis adecuadas para o bo funcionamento da nosa empresa, debido a que, deste xeito, podemos centrar esforzos nos produtos que nos sexan mis rendibles.

    Podemos dicir que cada un dos produtos/servizos que fabricamos ou vendemos na nosa empresa un portador de custo. Isto significa que, a medida que o produto pasa polas diferentes fases de fabricacin, ao compralo ou ao desenvolver un servizo, vanse cargando custos ata que se recuperan coa venda.

    Identificar algn dos custos que se engaden ao produto ou servizo resulta moi fcil, como o caso das materias primas. Outros, en cambio, non son tan fciles de imputar, como na enerxa, onde moitas veces non est clara a cantidade de consumo de enerxa que hai que imputar a cada produto. Pero se dividimos a nosa empresa en centros de custos, esta tarefa resulta moito mis sinxela, xa que coeceremos por que centros pasou, cantas horas requiriu a sa elaboracin en cada un deses centros, e, polo tanto, saberemos o consumo de enerxa por centro e hora.

    Algns conceptos de custo, como a materia prima, poden asignarse facilmente ao portador de custo. Outros, como son a enerxa, son mis difciles de asignar a cada portador. No entanto, se coecemos por que centros pasou, cantas horas requiren as elaboracins de que foi obxecto en cada un destes centros e o consumo de enerxa por centro e hora, a cuestin simplifcase.

    No referente reparticin dos gastos dos centros de servizo, como pode ser o departamento de administracin da propia empresa, unha opcin sera repartir os custos proporcionalmente entre os diferentes centros. Anda que esta opcin non sempre a mis correcta, simplifica moito o traballo no caso de que non teamos medios para imputalos doutro xeito.

  • 37

    M A N U A I S P R C T I C O S D A P E M E

    C O M O C A L C U L A R C U S T O S E E L A B O R A R O R Z A M E N T O S

    3.4 Que unha unidade de custo?

    A unidade de custo ou de obra, como xa vimos, unha unidade de medida que nos permite:

    Medir os custos da producin dos diferentes produtos/servizos que elabora cada centro de custo. Xa que logo, fai homoxnea a producin de produtos/servizos moi diferentes.

    Medir a ocupacin que produce cada produto ou orde de fabricacin, dicir, o tempo durante o cal un artigo ou orde de fabricacin estivo na seccin ou estivo utilizando a maquinaria e medios produtivos da seccin.

    Imputar o custo de seccin aos produtos/servizos elaborados durante un perodo. Para imputar os custos correspondentes a cada produto/servizo, sguese normalmente o seguinte proceso:

    1.- Escllese a unidade de custo que sexa mis idnea para cada centro. A continuacin presentamos algns exemplos de unidades de custo:

    Ho = hora operario

    Hm = hora mquina

    Hmm = hora mquina en marcha

    Quilogramo

    Unidade

    Ducia

    Porcentaxe de facturacin

    Para seleccionar a unidade de custo mis adecuada, deberemos fixarnos en cales son os custos mis predominantes en cada centro de custo. As, por exemplo, nunha seccin onde os gastos de obra sexan os principais, a unidade de custos mis adecuada ser a hora de traballo da man de obra directa. Ou, por exemplo, se o noso centro de custos un almacn, probablemente o custo predominante estea relacionado coas existencias almacenadas, polo que unha posible unidade de obra ser as unidades almacenadas. No caso de que os custos predominantes sexan os relacionados coa utilizacin da mquina, a unidade de obra sera hora de funcionamento da mquina.

    Unha vez definida a unidade de custo poderemos:

    2.- Calcular o custo/unidade.

    3.- Avaliar o nmero de unidades requiridas para efectuar as elaboracins necesarias a cada portador de custo en cada centro de custo.

    4.- Poderemos calcular o custo de cada portador utilizando os conceptos anteriores mediante a seguinte operacin matemtica:

    Custodoportador=custo/unidadexn.deunidades

    Un elemento que nos pode ser til para trasladar a informacin de cada centro de custo e facilitar a sa anlise sera realizar un escandallodecusto (desagregacin do custo dun produto) nun modelo como o seguinte:

  • 38

    M A N U A I S P R C T I C O S D A P E M E

    C O M O C A L C U L A R C U S T O S E E L A B O R A R O R Z A M E N T O S

    Grfico 9. Exemplo de modelo de escandallo de custos para unha peza de vestir:

    Artigo Data:

    Custos directos

    Euros Unidadedecusto

    Desperdicios Euros/peza

    1.Consumodemateriasprimas

    2.Accesorios

    3.Manufacturasexternas

    4.Manufacturasinternas

    Cortar

    Deformar

    Quendas

    Decapar

    Totaldecustosdirectos

    Custos indirectos % s/facturacin

    Administracin

    Comisins

    Transporte

    Outros

    Totaldecustosindirectos

    Unha vez trasladados todos os datos ao modelo, seranos fcil calcular o custo total por unidade producida, que non sera mis que realizar a seguinte a suma:

    Custo total = total de custos directos + total de custos indirectos

  • 39

    M A N U A I S P R C T I C O S D A P E M E

    C O M O C A L C U L A R C U S T O S E E L A B O R A R O R Z A M E N T O S

    A continuacin realizamos un exemplo de escandallo de custos para facilitar a comprensin deste modelo.

    Exemplodeclculodeescandallodecustos:

    A seora Juana unha empresaria de confeccins e dedcase fabricacin de camisas. Pediunos que lle calculemos o seu escandallo de custos para as camisas en base seguinte informacin:

    Producinmensual= 100 camisas.

    GASTOSENMATERIAIS

    Tea................................180 (equivalentes a 40 m)

    Fo................................... 3 (8 carretes de fo)

    Botns............................. 70 (2 caixas de botns)

    Empaquetados................... 50 (1 caixa de empaquetados)

    Estimou que un 5 % da materia prima se perde ou se estraga durante o proceso de producin.

    CUSTOSDEPRODUCIN

    Partimos do suposto de que o nico custo de producin a man de obra, xa que a maquinaria utilizada no proceso xa est totalmente amortizada. Juana, que a nica traballadora, investiu 160 horas en fabricar as 100 camisas.

    Cortar................................ 500 (Emprega o 26,32% das horas).

    Deformar............................ 700 (Emprega o 36,84% das horas).

    Quendas............................. 300 (Emprega o 15,79% das horas).

    Decapar...............................400 (Emprega o 21,05% das horas).

    A empresa non externalizada ningn proceso de producin, polo que non ten ningn tipo de manufactura externa.

    CUSTOSINDIRECTOS

    Custos de estrutura..................... 1.000

    Comisins s/vendas........................500

    Transporte...................................100

    Outros.........................................50

    Estimou que un 70 % dos custos indirectos se destina producin de camisas.

  • 40

    M A N U A I S P R C T I C O S D A P E M E

    C O M O C A L C U L A R C U S T O S E E L A B O R A R O R Z A M E N T O S

    Resolucin:

    Artigo Data

    Custos directos

    Euros Unidadedecusto

    Desperdicios Euros/camisa

    1.Consumodemateriasprimas

    Tea 180 40 m 18 1,8

    Fo 3 8 carretes 0,3 0,03

    Botns 70 2 caixas 7 0,70

    Empaquetados 50 1 caixa 5 0,5

    Totaldeconsumodemateriasprimas

    303 3,03

    2.Accesorios

    3.Manufacturasexternas

    4.Manufacturasinternas Horas traballo Euros/camisa

    Cortar 500 42,11 horas 5

    Deformar 700 58,95 horas 7

    Quendas 300 25,26 horas 3

    Decapar 400 33,68 horas 4

    Totaldemanufacturasinternas 1.900 160 horas 19

    Totaldecustosdirectos 22,03

    Custos indirectos euros Euros/camisa

    Administracin 700 7

    Comisins 350 3,5

    Transporte 70 0,7

    Outros 35 0,35

    Totaldecustosindirectos 1.155 11,55

    Custostotais 3.358 33,58

  • 41

    M A N U A I S P R C T I C O S D A P E M E

    C O M O C A L C U L A R C U S T O S E E L A B O R A R O R Z A M E N T O S

    3.5 Cales son os custos relevantes na toma de decisins?

    Os custos relevantes son os que cambian de acordo coa decisin que se tome. Cocense tamn co nome de custos diferenciais.

    Porexemplo:

    Se na nosa empresa recibimos un pedido inesperado e existe capacidade ociosa (a nosa capacidade produtiva non est sendo utilizada nun 100 %), os nicos custos que cambiaran son os relacionados coa producin deste novo pedido, como seran as materias primas, enerxa, custos de transporte e calquera outro tipo de gasto utilizado na elaboracin deste produto. En cambio, outro tipo de custos, como poden ser a depreciacin da nave, o seguro do local etc., non varan con este novo pedido.

    Os custos relevantes no exemplo anterior sern os primeiros (custos de producin), mentres que os segundos (depreciacin, seguros etc.) son irrelevantes para a toma de decisins.

    O atributo de relevancia non dun custo en particular, senn que o mesmo custo pode ser relevante en determinadas circunstancias e irrelevante noutras. Por exemplo, considerando a mesma empresa do caso anterior, se unha compaa de seguros nos realiza unha oferta econmica por asegurar as nosas instalacins e os nosos medios de transporte, o custo dos dous seguros convrtese en relevante, mentres que se, por exemplo, a nova oferta incluse o custo das nosas existencias, este sera irrelevante porque non se solicitou.

    Os custos irrelevantes son os que permanecen inmutables sen importar o curso de accin elixido, dicir, son os que non resultan afectados polas accins da xerencia. Tamn se coecen como custos afundidos, custos somerxidos ou custos pasados que resultan irrevogables como o caso da depreciacin dun equipo.

    A identificacin dos custos relevantes non s nos serve para facilitar a informacin para a toma de decisins, senn que ten que ser un instrumento utilizado para aumentar a eficiencia das nosas empresas.

    Podemos ver como a identificacin dos custos relevantes nos axuda na toma de decisins co seguinte exemplo:

  • 42

    M A N U A I S P R C T I C O S D A P E M E

    C O M O C A L C U L A R C U S T O S E E L A B O R A R O R Z A M E N T O S

    Exemplo1.

    Supoamos unha empresa que ten unha determinada mquina que adquiriu orixinalmente por 600.000 , a cal se amortizou na sa totalidade. A empresa baralla das opcins sobre ese activo:

    a) Vendela cun valor 60.000

    b) Efectuar investimentos por 10.000 para actualizala e poela a funcionar e vendela en 75.000 .

    Neste caso, cal seria o custo relevante e cal o ingreso relevante?

    O custo orixinal da mquina non un custo relevante porque histrico. En cambio, os investimentos por 10.000 para a mellora da mquina si sern un custo relevante, xa que a nosa decisin sobre se vender por 60.000 hoxe ou esperar a realizar as correspondentes melloras na mquina vai depender de se posible asumir ou non ese custo.

    Cal sera o ingreso relevante?

    O ingreso relevante neste caso vai ser 75.000 , porque por este prezo a empresa obtera unha maior ganancia que co prezo de 65.000 .

  • 4. Canto temos que vender para gaar dieiro?

  • INGRESOS

    CUSTOSTOTAIS

    BENEFICIOS

    Q*VOLUMEDAACTIVIDAE

    CUSTOSEINGRE

    SOS

    CUSTOSFIXOS

    45

    M A N U A I S P R C T I C O S D A P E M E

    C O M O C A L C U L A R C U S T O S E E L A B O R A R O R Z A M E N T O S

    4. Canto temos que vender para gaar dieiro?

    Para facilitar a comprensin e o clculo do punto de equilibrio, que non mis que o que deber vender a nosa empresa para non gaar nin perder dieiro, tomaremos como exemplo unha nova empresa, un taller de confeccin, promovida por unha empresaria chamada Juana. Ela deber observar como evolucionan os custos en que incorrer a sa empresa e os beneficios que obter en funcin do volume de actividade que desexe lograr, dicir, en funcin do nmero de camisas que desexe producir e vender.

    Para isto ser necesario construr a funcin de custos do seu taller en relacin ao volume de actividade, por exemplo, para o primeiro ano de actividade. Estaremos contribundo a dar resposta pregunta de: que dimensin adoptar?

    Os custos nos que incorrer o taller poderiamos clasificalos en dous grandes grupos: fixos e variables (conceptos definidos no punto 2.2).

    Unha vez temos clara esta distincin, estaremos en condicins de representar a estrutura de custos da empresa para cada nivel de actividade como se observa no seguinte grfico.

    Grfico 10. Representacin do punto de equilibrio

  • MARXEDECONTRIBUCIN

    BENEFICIOS

    Q*

    C.M.C.

    CUSTOSFIXOS

    VOLUMEDAACTIVIDADE

    46

    M A N U A I S P R C T I C O S D A P E M E

    C O M O C A L C U L A R C U S T O S E E L A B O R A R O R Z A M E N T O S

    Unha vez que coezamos cales son os custos totais da empresa (custos fixos + custos variables) e os comparemos cos ingresos que obtivemos polas vendas, poderemos saber cal o nivel de actividade necesario para que os ingresos igualen a totalidade dos custos. Necesitamos coecer por que valor de euros teremos que vender o noso produto (nun ano) para empezar a obter beneficios. Neste sentido, podemos dicir que o punto de equilibrio unha medida simple do risco que asume a explotacin do noso negocio.

    Para o clculo do punto de equilibrio ser necesario definir o concepto de marxe de contribucin que non mis que a diferenza entre os ingresos das vendas e os custos variables.

    Unha vez definido este concepto, podemos afirmar que o punto de equilibrio se dar para o nivel de actividade, que chamaremos Q*, no que se igualen a marxe de contribucin obtida pola empresa (como diferenza entre os ingresos por vendas e os custos variables) e os custos de estrutura que soporta (os variables xa foron imputados aos produtos e deducidos dos ingresos ao calcular a marxe de contribucin). Podemos, pois, expresar graficamente o punto de equilibrio como segue:

    Grfico 11. Representacin da marxe de contribucin

    ComopoderiamosobterQ*(n.decamisas)paraaempresadeJuana?

    Comezaremos calculndoo supoendo que fabrica un nico produto: camisas.

  • 47

    M A N U A I S P R C T I C O S D A P E M E

    C O M O C A L C U L A R C U S T O S E E L A B O R A R O R Z A M E N T O S

    4.1 Punto de equilibrio da empresa monoproducto

    Polo visto no apartado anterior sabemos que, se queremos alcanzar o punto de equilibrio, os ingresos teen que ser iguais aos custos totais, debido a que no punto de equilibrio se obtn un beneficio cero, dicir, que a empresa non gana nin perde dieiro.

    Por iso teremos que calcular tanto os ingresos como os custos totais da nosa empresa. Os ingresos obtense multiplicando o nmero de unidades producidas (Q*) polo prezo de venda (P). Analiticamente:

    I=QXP

    Os custos totais sern as suma dos custos fixos (CF) mis os custos variables ou, o que o mesmo, sern a suma dos custos fixos mis os custos variables unitarios multiplicados polo nmero de unidades producidas. Analiticamente:

    CT=CF+(CVuXQ)

    Agora xa podemos relacionar matematicamente custos, volume de actividade e beneficio, que a diferenza entre os ingresos menos os custos totais. Analiticamente:

    Beneficio=QXP{CF+(CVuXQ)}

    Para obter un beneficio igual a cero, teremos que o nmero de unidades producidas debe cumprir que:

    0=Q*(P-CV)-CFDe onde

    *Q(P-CPU)=CFPolo tanto:

    Q*=CF

    "Marxedecontribucin

    unitariaP-CVu

    Co que o punto de que equilibrio expresado en unidades de produto quedara do seguinte modo:

    Puntodeequilibrio=Custofixo

    Marxedecontribucinunitario

  • 48

    M A N U A I S P R C T I C O S D A P E M E

    C O M O C A L C U L A R C U S T O S E E L A B O R A R O R Z A M E N T O S

    Para o caso concreto do noso taller de confeccin que elabora un nico produto, camisas, os seus custos fixos poderan alcanzar o primeiro ano de actividade a cifra de 24.000 euros. O custo variable de producir unha camisa (tea, botns, fo etc.) estimarase en 4 euros. En base a todo o anterior e tendo en conta que o mercado podera pagar ata 5 euros por cada unha, o nmero mnimo de camisas que teriamos que vender ascendera a:

    Q*=24.000(5-4)=24.000camisasSupoendo uns ingresos de:

    I=24.000X5=120.000eurosTamn sera de grande interese poder calcular cal ser o volume de actividade necesario

    para alcanzar un beneficio determinado. Para a seora Juana, un beneficio aceptable, unha vez cobrado o seu soldo anual, sera de 5.000 euros e gustaralle saber cantas camisas tera que vender para obter ese beneficio.

    Recordemos que:

    Beneficio=QXP{CF+CVu*Q}

    De onde obteremos que Q = (24.000 +5.000) / (5-4) = 29.000 camisas, que equivalera a unha facturacin de :

    I=QXP

    I = 29.000 X 5 = 145.000 euros, o cal, e unha vez pensado con calma por Juana, parece algo elevado e difcil de conseguir no seu primeiro ano de actividade.

    Debido a esta circunstancia, Juana pensa na posibilidade de conseguir un volume superior de facturacin mediante a introducin dun produto adicional (gravatas) o que lle permitira rendibilizar a sa estrutura actual (o taller, a maquinaria etc.) e, segundo ela, obter eses 5.000 euros de beneficios.

  • 49

    M A N U A I S P R C T I C O S D A P E M E

    C O M O C A L C U L A R C U S T O S E E L A B O R A R O R Z A M E N T O S

    4.2 Punto de equilibrio da empresa multiproducto

    Do visto no apartado anterior sabemos que:

    Beneficio = custos fixos totais (CF) marxe de contribucin (MC)

    Recordemos que no punto de equilibrio os beneficios son iguais a cero, polo que:

    Marxedecontribucindaempresa(MC)=custosfixostotais(CF)

    Se expresamos a marxe de contribucin como porcentaxe sobre as vendas, obteremos que:

    MC=

    CFV V

    De onde poderiamos despexar as vendas en euros:

    V*=CFMCV

    Ao ter mis dun produto, podemos expresar a marxe de contribucin da empresa como suma das marxes obtidas por cada un, ou o que o mesmo, a marxe de contribucin unitaria polo nmero de unidades que se van producir.

    Do mesmo xeito, a marxe de contribucin por euro vendido obterase como a media das marxes de contribucin relativas de cada produto do mix (porcentaxe de vendas), no que a ponderacin estar en funcin da participacin de cada produto nas vendas da empresa no perodo que se debe considerar.

    Para iso tomamos o prezo de venda de cada produto (camisas e gravatas) da empresa, restmoslle o custo variable unitario e esa marxe absoluta dividmola polo prezo de venda, co cal obtemos a marxe de contribucin sobre vendas de cada produto.

    Seguidamente, calcularemos a marxe de contribucin sobre as vendas de toda a empresa como segue:

    MC Media = Pj-CVj .mixjPj

    Que vir expresado como porcentaxe sobre as vendas, onde mixe o tanto por un das vendas que corresponde ao produto j dentro do mix de produtos da empresa.

  • 50

    M A N U A I S P R C T I C O S D A P E M E

    C O M O C A L C U L A R C U S T O S E E L A B O R A R O R Z A M E N T O S

    Deste xeito, o punto de equilibrio producirase no nivel de vendas V* (en unidades monetarias) tal que:

    V*=CF

    =CF

    Pj-CVj .mixj

    MCsobrevendas

    Pj

    E en caso de beneficios preestablecidos:

    V*=CF+B

    =CF+B

    Pj-CVj .mixj

    MCsobrevendas

    Pj

    Entendermolo mellor co noso caso:

    Camisas Gravatas

    Prezodevenda 5 2

    Custosvariablesunitarios 4 0,5

    =Marxedecontib.unitaria 1 1,5

    Sabemos que os custos fixos ascenden a 24.000 euros (xa que non variaran, en principio, coa entrada dun novo produto). En base a isto, calculamos a marxe de contribucin sobre as vendas de cada produto (en %).

    O clculo da marxe de contribucin sobre vendas realzase do seguinte modo:

    Camisas:

    Marxe de contribucin unitario das camisas =

    1= 0,20 = 20%

    Vendas 5

    Gravatas:

    Marxe de contribucin unitario das gravatas =

    1,5= 0,75 = 75%

    Vendas 2

    Camisas Gravatas

    M.contri.vendas 20 % 75%

    Mixdevendas 70 % 30%

  • 51

    M A N U A I S P R C T I C O S D A P E M E

    C O M O C A L C U L A R C U S T O S E E L A B O R A R O R Z A M E N T O S

    Juana decidiu que o mix de produtos que vai vender a empresa debe ser un 70% de camisas e un 30% de gravatas.

    A marxe de contribucin media para a empresa en conxunto ser (media ponderada):

    0,2X0,7+0,75X0,3=0,36536.5%

    Polo tanto, o punto de equilibrio situarase en:

    V*=CFmarxedecontribucinmedia=24.0000.365=65.753,42euros

    Desta cantidade, un 70% ser camisas e o resto gravatas, polo que resulta sinxelo o clculo do nmero de unidades que hai que producir de cada un destes produtos, xa que simplemente teriamos que dividir a facturacin total en euros entre o prezo medio de venda de cada un.

    En resumo,opuntodeequilibriosupnacuantificacindarelacinentreomixdeprodutosdaempresa,osobxectivosdevendasdesta,asaestruturadecustoseosbeneficiosquehaiqueobter. Dalgn modo cuantifica e contribe a definir as relacins entre as principais preguntas clave da anlise de xestin da empresa: o QUE e o ONDE, cuxas respostas identifican os produtos e a composicin do mix da empresa; o CANTO, do que se obtern os obxectivos de vendas e beneficios que se deben alcanzar, entre outros; o COMO, de onde se obter a estrutura tcnica, a tecnolxica e, derivada delas, a estrutura de custos da empresa que se traduce nunha funcin de custos.

    Trtase de optar por unha estratexia global que satisfaga todos os aspectos que se refiren s preguntas claves e que nos permitan darlle a dimensin adecuada empresa nun horizonte temporal considerado.

    Isto levaranos a responder correctamente pregunta CON QUE RECURSOS, pois permite concretar o nivel de recursos financeiros totais necesarios (entndase que responde ao volume e non sa composicin). O grfico mstranos as principais relacins entre estas preguntas dende a anlise custo volume beneficio.

    Por outra banda, vimos como a anlise do punto de equilibrio constite unha medida do risco econmico en que incorre a empresa, fixando o nivel a partir do cal o beneficio positivo. Dada unha estrutura de custos (COMO e QUEN), orienta sobre os obxectivos que hai que alcanzar (CANTO).

    A situacin desexable sera aquela na que unha empresa se atopa afastada do punto de equilibrio positivamente, de tal forma que, anda que en determinadas pocas sufra pequenos retrocesos no volume de vendas, non sexan tan acusados como para levala a incorrer en perdas.

    Unha empresa debe coecer as relacins existentes entre volume de actividade, custos e beneficios. Deste xeito poderemos responder s preguntas suscitadas ao comezo destas pxinas. Oclculodopuntodeequilibriocontribeacoecerconexactitudecomoevolucionaobeneficioenfuncindovolume. Este coecemento non tan s unha medida do risco, senn un instrumento para poder planificar as accins futuras correctamente.

  • 52

    M A N U A I S P R C T I C O S D A P E M E

    C O M O C A L C U L A R C U S T O S E E L A B O R A R O R Z A M E N T O S

    4.3 Como fixo os meus prezos?

    Moitos empresarios toman decisins sobre prezos basendoas unicamente na informacin sobre custo dos produtos.

    Os custos determinados para os produtos son custos histricos e teen dous compoentes: unha parte variable e unha parte fixa. A parte fixa determnase normalmente aplicando aos produtos un coeficiente predeterminado de custos indirectos fixos de producin, que se obtn mediante unha estimacin a priori tomando como base un orzamento e un nivel de actividade.

    Cando se parte dun nivel de actividade baixo, a porcin de custo fixo por unidade de produto vai ser mis elevada. Se esta empresa segue un procedemento de fixacin de prezos tipo custo mis, isto vai conducila a unha elevacin dos seus prezos, o que, nunha demanda sensible a estes, producir automaticamente unha diminucin das vendas da empresa. Se o ano seguinte basea o seu coeficiente de reparticin de prezos na actividade habida no exercicio pasado, como esta est diminundo, verase obrigado a incrementar de novo os prezos. Esta espiral de elevacin de prezos vai levar irremisiblemente ao desastre. Esta formulacin habitual en sectores de actividade tales como algns talleres de reparacins de autombiles, que, ao utilizar como criterio de reparticin as horas de man de obra, s veces cobran por estes conceptos importes demasiado elevados.

    Polo tanto, as decisins sobre prezos han de basearse fundamentalmente nos custos variables relevantes (custos futuros non histricos) e no mercado. Para a fixacin dos prezos, debe efectuarse unha anlise do tipo xa comentado custo-volume-beneficio.

    En certas ocasins, as decisins sobre prezos que se van aplicar a pedidos ou contratos especiais de clientes non habituais hai que basealas nunha conta de resultados elaborada medida da decisin que pretendemos tomar, e na que deberemos de prescindir dos custos histricos e ter s en conta os custos relevantes.

  • 5. Como calculo os meus custos empresariais?

  • 55

    M A N U A I S P R C T I C O S D A P E M E

    C O M O C A L C U L A R C U S T O S E E L A B O R A R O R Z A M E N T O S

    5. Como calculo os meus custos empresariais?

    Xa vimos os conceptos mis bsicos para o clculo de custos e agora trataremos explicar de que xeito podemos coecer os custos nos que incorre a empresa. As, poderemos xestionar mellor os nosos recursos, tomando decisins mis eficientes sobre o que producir, canto producir, a quen e a que prezo vender.

    Os sistemas mis empregados para o clculo de custos son dous:

    Direct costing ou sistema de custos variables

    Full costing ou sistema de custos completos

  • 56

    M A N U A I S P R C T I C O S D A P E M E

    C O M O C A L C U L A R C U S T O S E E L A B O R A R O R Z A M E N T O S

    5.1 Que o direct costing ou sistema de custos variables?

    Este mtodo basase na distincin que se establece entre custo fixo e custo variable. unmalchamadomtododoscustosdirectos,xaqueenrealidadeestamosanteomtododoscustosvariables.

    Baixo este mtodo asgnanse a cada produto os seus custos variables, de modo que a diferenza entre os ingresos por vendas e os custos variables constiten a sa marxe de contribucin. As pois, sepranse o que son custos dos produtos (os variables) dos custos do perodo (os fixos). Isto as porque, unha vez se incorre nunha estrutura de custos concreta, todos os fixos, e xa que logo irreversibles, anda que a actividade non se produza, non son asignables aos produtos (existirn anda que non produzamos nada). Por iso, asgnanse ao perodo de elaboracin considerado, xa que non son de ningunha familia de produtos en particular, senn que pertencen empresa no seu conxunto durante o perodo considerado.

    A marxe de contribucin constite un compoente importante da rendibilidade, xa que esta rendibilidade vir definida polo produto desta marxe de contribucin por euro vendido e a rotacin do activo circulante implicado a ese produto. A rotacin do activo circulante defnese como a frecuencia con que un determinado activo se transforma noutro de distinta natureza. Considerando a mesma rotacin do activo circulante, na medida en que a relacin marxe de contribucin / ingresos por vendas sexa maior, estaremos ante un produto mis rendible.

    Unexemploaxudaracomprenderestesistema.

    Unha empresa produce as seguintes cantidades dos produtos da sa carteira aos seguintes prezos.

    UNIDADES PREZO

    Produto: camisas 700 8

    Produto: gravatas 400 7

    Produto: camisetas 900 1

    Os custos variables de producin son de:

    4.800 euros para as camisas

    1.000 para as gravatas

    750 para as camisetas

    Os custos fixos de Administracin e vendas supoen un total de 2.500 euros. Imos tratar de establecer a marxe de contribucin por produto e a relacin entre a marxe obtida e as vendas realizadas, para establecer unha xerarqua entre eles.

    Resolucin:

    Camisas:

    Vendas = 700 X 8 = 5.600

    Custo variable unitario = 4.800/700 = 6,86

  • 57

    M A N U A I S P R C T I C O S D A P E M E

    C O M O C A L C U L A R C U S T O S E E L A B O R A R O R Z A M E N T O S

    Marxe de contribucin = 5.600-4.800 = 800

    Marxe de contribucin unitaria = 800/700 = 1,14

    Marxe de contribucin sobre vendas = 800/5.600 = 0,1429 = 14,29 %

    Gravatas:

    Vendas = 400 X 7 = 2.800

    Custo variable unitario = 1.000/400 = 2,50

    Marxe de contribucin = 2.800 - 1.000 = 1.800

    Marxe de contribucin unitaria = 1.800/400 = 4,50

    Marxe de contribucin sobre vendas = 1.800/2.800 = 0,6429 = 64,29%

    Camisetas:

    Vendas = 900 X 1 = 900

    Custo variable unitario = 750/900 = 0,83

    Marxe de contribucin = 900 - 750 = 150

    Marxe de contribucin unitaria = 150/900 = 0,17

    Marxe de contribucin sobre vendas = 150/900 = 0,1667 = 16,67 %

    Camisas Gravatas Camisas

    Total Unitario Total Unitario Total Unitario

    Vendas 5.600 8 2.800 7 900 1

    Custosvariables 4.800 6,86 1.000 2,50 750 0,83

    Marxedecontribucin 800 1,14 1.800 4,50 150 0,17

    MARXEDECONTR.SOBREVENDAS 14,29% 64,29% 16,67%

    MARXEDECONTRIBUCINTOTAL 800 + 1.800 + 150 = 2.750

    CustosfixosdeAdmn.evendas (2.500)

    =BENEFICIO 250 euros

    Vemos que o beneficio econmico da empresa se obtn restando marxe de contribucin total os custos fixos (que non se imputan en ningn caso aos produtos).

    Neste sistema non necesario aplicar ningn criterio de distribucin s cargas de estrutura. Observamos que o produto que mis contribe en relacin coas sas vendas son as gravatas.

    Este mtodo ten das variantes dependendo da imputacin ao produto ou obxecto de todos os custos, inclundo os custos do perodo (administracin, comercial e financeiros) ou tan s os custos do proceso de producin.

  • 58

    M A N U A I S P R C T I C O S D A P E M E

    C O M O C A L C U L A R C U S T O S E E L A B O R A R O R Z A M E N T O S

    5.2 Que o full costing ou sistema de custos completos?

    o empregado pola contabilidade financeira na determinacin do custo das vendas e, xa que logo, na valoracin das existencias da empresa. O modelo determina a marxe bruta, restndolles aos ingresos por vendas de cada produto os seus custos de fabricacin: man de obra directa, custo das materias primas e outros custos indirectos de fabricacin. As se obtn o custo de vendas e a marxe bruta. Finalmente, considranse como custos do perodo os de administracin e comercializacin (sen facer diferenzas entre os fixos e variables, directos e indirectos).

    A modo de exemplo empregaremos os sistemas de direct costing e full costing para obter, respectivamente, a marxe de contribucin e a marxe bruta.

    Exemplo:

    Estamos ante unha empresa que fabrica un nico produto: camisas. O seu prezo de venda de 90 euros. Os seus custos variables de fabricacin son de 30 euros/unidade. Os custos fixos de fabricacin son 300.000 euros ao ano. Os gastos administrativos son de 200.000 euros e os gastos comerciais variables (comisins por vendas) de 50.000. A producin e venda sern de 10.000 unidades de camisas.

    FULLCOSTING:

    VENDAS.......................................................................... 900.000

    - Custo das mercancas vendidas ........................................ 600.000

    C. variable de producin ...................................300.000 C. fixos de producin ...................................... 300.000

    =MARXEBRUTA............................................................... 300.000

    -Gastosdevendaseadministracin........................................250.000

    =BENEFICIO............................................................... 50.000euros

    DIRECTCOSTING:

    VENDAS.......................................................................... 900.000

    - Custos variables ........................................................... 350.000

    C. variable de producin ...................................300.000 C. variable de comercializacin ............................ 50.000

    =MARXEDECONTRIBUCIN..................................................550.000

    -Custosfixos...................................................................500.000

    =BENEFICIO............................................................... 50.000euros

  • 59

    M A N U A I S P R C T I C O S D A P E M E

    C O M O C A L C U L A R C U S T O S E E L A B O R A R O R Z A M E N T O S

    5.3 Que sistema de clculo de custos debo empregar?

    O exemplo anterior mostra a utilidade do sistema de custos completos como auxiliar da contabilidade financeira. O direct costing presenta como principal inconveniente a subvaloracin que fai dos stocks, xa que unicamente se ten en conta a materia prima consumida e non a almacenada. En empresas como a peme galega, na que man de obra pode considerarse como un custo fixo, chegarase a consideracins moi ridculas sobre o valor dos produtos terminados. Por outra banda, canto maior o nivel tecnolxico da producin, os custos fixos e, en especial, as amortizacins adquiren maior relevancia.

    Tendo isto en conta e considerando que a contabilizacin das existencias polos seus custos variables non un principio xeralmente aceptado pola contabilidade financeira, o mis coherente valorar as existencias a partir do sistema de custos completos.

    Con todo, o direct costing o mis adecuado para a adopcin de decisins sobre producin e constite a mellor gua para a xestin dos modelos expostos, especialmente no curto prazo. A marxe de contribucin reflicte mellor que ningn outro indicador o fenmeno econmico da producin.

    Para un horizonte temporal concreto, a empresa debe distinguir entre os custos que sexamos capaces de adaptar producin e, xa que logo, reversibles, dos de carcter irreversible, que constiten os verdadeiros custos do perodo anda cando non exista producin. O direct costing permite a anlise incremental; permite tamn saber se producir unha unidade adicional dun produto cobre os seus custos variables e ademais contribe a cubrir os custos do perodo; facilita a anlise marxinal e, xa que logo, tomar as decisins adecuadas sobre producir/non producir para ese horizonte considerado. Aregradedecisinserproducirmisdoprodutoquecontribeenmaiormedidaasoportarascargasdeestruturadaempresa.

    Con todo, estender fra do horizonte temporal considerado esa regra de decisin e permanecer con carcter estructural nun nivel de actividade que non chegue a cubrir os custos totais, levar empresa a un crecemento sen rendibilidade.

    Por outra banda, o full costing ten o seu punto de quebra na gran dificultade de imputaroscustosdeestruturasunidadesdecusto. A que familia de produtos se lle imputan os custos ocasionados por un departamento de administracin sobredimensionado ou por uns inmobles innecesarios para a empresa? A mellor das imputacins posibles sera inadecuada. enormemente difcil e arbitrario asignar partes de activo fixo a cada familia de produtos. Neste sentido, o direct costing resulta preferible, pois necesita un menor reparto dos custos, abaratando tamn o sistema contable.

    En que casos o direct costing constite un fiel reflexo da rendibilidade por produtos? Ata agora vimos que se debe producir todo o que presenta unha marxe de contribucin positiva, optando polos produtos cunha maior marxe de contribucin. Esta regra de actuacin ten as sas excepcins. Supoamos que unha empresa produce dous produtos, camisas e gravatas, cuxas marxes de contribucin son as seguintes:

  • 60

    M A N U A I S P R C T I C O S D A P E M E

    C O M O C A L C U L A R C U S T O S E E L A B O R A R O R Z A M E N T O S

    Camisas Gravatas

    Prezodevenda 14 40

    Custosvariablesunitarios 8 35

    =Marxedecontrib.unitaria 6 5

    Marxedecontribucin/prezodevenda 42,86 % 12,5 %

    A partir do cadro anterior vemos que resulta preferible producir camisas. Trtase do produto que colabora en maior medida a soportar os custos fixos, tanto en termos absolutos (6 euros) como relativos (42,86%). Supoamos agora que a empresa traballa a plena capacidade. A capacidade da planta estar determinada por un recurso crtico, un recursocuxaescasezaimpideasumirmaioresniveisdeproducin. O recurso escaso , nesta ocasin, as horas/mquina dispoibles, que son 5.000 ao ano. Sabemos que cada unidade de camisas require 4 horas/mquina, por 2 horas/mquina das gravatas.

    Que debemos producir se chegan novos pedidos de camisas e gravatas? Vexamos que pasa se producimos camisas. Gaamos 6 euros, pero para producir camisas deixamos de facer 2 unidades de gravatas, coas que gaariamos 10 euros. O resultado neto de producir A 4 euros. A plena capacidade, a marxe de contribucin unitaria levaranos a erros sobre os produtos que hai que fabricar.

    Teremos que actuar do seguinte modo:

    - Identificar o recurso escaso que condiciona a capacidade da empresa.

    - Calcular a marxe de contribucin de cada produto por unidade de recurso escaso.

    As as cousas, no exemplo teremos que calcular a marxe de contribucin por hora/mquina empregada.

    Camisas Gravatas

    Marxedecontribucin 6 5

    M.decontrib./prezodevenda 42,86 % 12,5 %

    Horas/mquinanecesarias 4 2

    M.decontrib./horamquina 1,5 3

    En consecuencia, ao empregar o direct costing imprescindible ter en conta o nivel de emprego da capacidade produtiva da empresa. A baixa capacidade deben producirse todos os produtos con marxe de contribucin positiva, e preferir os que teen maior marxe de contribucin/vendas. Con todo, aplenacapacidadesernecesarioestudaramarxedecontribucinporunidadederecursoescaso.comasesepoxasenasunidadesdecapacidadedispoiblesaomellorofertante. Estas consideracins son de vital importancia para comprender a utilidade do direct costing, e sen elas sera errnea a aceptacin e xerarquizacin dos pedidos.

    Todo o exposto parte da consideracin dun horizonte no que pode definirse que custo fixo e cal variable. Nun prazo maior ao considerado non abonda con que un produto presente unha marxe de contribucin positiva. A longo prazo, para que un produto poida ser rendible para a empresa,

  • 61

    M A N U A I S P R C T I C O S D A P E M E

    C O M O C A L C U L A R C U S T O S E E L A B O R A R O R Z A M E N T O S

    necesario que cubra todos os seus custos: os directos e todos os indirectos que haxa que imputarlle aplicando un criterio razoable de reparto. Por iso, o full costing ou modelo de custos completos, na medida en que reflictan ese ideal de imputacin de custos, son un instrumento indispensable para a anlise dos custos con carcter estrutural.

    Cando os ingresos non superan a totalidade dos custos asignables a un produto, haber que observar se se trata dunha situacin conxuntural, debida a unha recesin econmica, ou se pola contra estamos ante un problema estrutural debido, por exemplo, mala sade dun produto en fase de declive, ou a unha perda de eficiencia do noso sistema produtivo fronte competencia, ou calquera outra causa que faga pensar na necesidade de retirar ese produto ou substitulo paulatinamente por outro.

  • 6. Que a cadea de subminitracins e que aforro de custos nos pode supoer unha boa xestin desta?

  • 65

    M A N U A I S P R C T I C O S D A P E M E

    C O M O C A L C U L A R C U S T O S E E L A B O R A R O R Z A M E N T O S

    6 6. Que a cadea de subminitracins e que aforro de custos nos pode supoer unha boa xestin desta?

    Nos puntos anteriores do presente manual, identificronse os distintos tipos de custos existentes e como podiamos medilos. Neste punto analizaremos como unha boa xestin da cadea de subministracins non s pode facer que estes custos se reduzan, senn tamn coecer o seu funcionamento, o cal nos vai servir para mellorar a xestin da nosa empresa.

    Definida de forma sinxela, a cadea de subministracins engloba as actividades asociadas co movemento de bens, dende o fornecemento de materias primas ata o consumidor final.

    Unha cadea de subministracin consta de tres partes:

    Subministracin: onde, como e cando se conseguen e subministran as materias primas para o noso proceso produtivo.

    Fabricacin: o proceso polo que se convertern as materias primas que nos subministraron en produtos terminados.

    Distribucin: o proceso mediante o cal nos aseguramos que os produtos terminados chegan aos consumidores. Para iso utilizaremos unha rede de distribuidores aos almacns e aos comercios polo mido.

    Dise que a cadea de subministracins comeza cos provedores dos teus propios provedores e finaliza cando o produto terminado chega finalmente aos clientes.

    Coecer o funcionamento desta cadea e, sobre todo, saber xestionala vai ser un elemento fundamental para realizar unha planificacin adecuada da nosa empresa, tanto dende o punto de vista da xestin de subministracins, como da fabricacin e distribucin do noso produto terminado.

    Pola tanto, a xestindacadeade subministracinsaplanificacin,organizacinecontroldasdistintasactividadesquesedesenvolvendentrodapropiacadea. Estas actividades implican a xestin de diferentes fluxos:

    Fluxos monetarios

    De produtos

    De informacin

  • 66

    M A N U A I S P R C T I C O S D A P E M E

    C O M O C A L C U L A R C U S T O S E E L A B O R A R O R Z A M E N T O S

    Ten por obxectivo maximizar o valor do produto/servizo entregado ao consumidor final, vez que diminumos os custos da nosa propia empresa.

    Unha cadea de subministracins eficiente debe cumprir estas premisas:

    Entregar ao cliente o produto apropiado.

    Entregar ao cliente o produto no lugar adecuado.

    Entregar ao cliente o produto no tempo exacto.

    Entregar ao cliente o produto no prezo pactado.

    Todo o reflectido nos puntos anteriores deber realizarse ao menor custo posible.

    A cadea de subministracins incle a seleccin, compra, programacin da producin, procesamento de ordes, control de inventarios, transporte, almacenamento e servizo ao cliente. Pero, de todo isto, o mis importante que tamn incle os distintos sistemas de informacin necesarios para dirixir estas actividades.

    Se o analizamos dende o punto de vista dos custos, na propia cadea de subministracins onde poderiamos lograr os maiores beneficios, xa que os custos totais de moitas empresas, principalmente nas comerciais, chegan a ser do 75 % do orzamento total de gastos operativos da empresa.

    Isto vai facer que un bo nmero de empresas logre excelentes resultados ao reducir os custos operativos, mellorando con iso a produtividade dos seus activos e logrando unha maior flexibilidade produtiva das sas empresas. Con iso poderemos responder dun modo moito mis rpido e eficiente aos cambios que poidan producirse na demanda.

    A continuacin pasamos a describir os principios bsicos1 que debe cumprir a cadea de subministracins. O seu cumprimento ten como obxectivo coecer as necesidades dos nosos clientes para poder aumentar as a rendibilidade e con iso aumentar as posibilidades de crecemento da empresa.

    Se logramos determinar o que os clientes demandan e coordinamos os nosos esforzos en toda a cadea de subministracins para satisfacer estas demandas dun modo mis rpido, mis barato e eficiente, conseguiriamos unha importante vantaxe competitiva fronte a moitos dos nosos competidores.

    Principios dunha boa xestin da cadea de subministracins

    Principion.1.Segmentarosclientesbasendosenasnecesidadesdoservizodosdiferentesgruposeadaptaracadeadesubministracinsparaserviraomercadocunhamaiorrendibilidade.

    Unha cadea de subministracins eficiente agrupa os clientes polas sas necesidades de servizo, independentemente do sector ao que pertenzan, adecuando os servizos a cada un destes segmentos.

    1 Principios definidos pola consultora Accenture

  • 67

    M A N U A I S P R C T I C O S D A P E M E

    C O M O C A L C U L A R C U S T O S E E L A B O R A R O R Z A M E N T O S

    Principion.2.Adecuararedeloxsticaaosrequirimentosquetenoservizoerendibilidadequenospodeproporcionarcadasegmentodeclientes.

    Debemos desear a nosa rede loxstica centrndonos nos requirimentos propios deste servizo e na rendibilidade que nos pode proporcionar cada un dos segmentos que identificamos.

    Ao externalizar o servizo de loxstica a empresas especializadas nestas actividades, pdense lograr importantes aforros na nosa empresa.

    Principio n. 3. Dbese estar en todomomento atento aos sinais que nos emite omercado,adecuandoasnecesidadesdanosacadeadesubministracindemandaexistente,paralograrunhaasignacinptimaderecursos.

    Hai que planificar as vendas e operacins necesarias que debe cubrir toda a cadea, buscando o diagnstico acertado dos cambios que se estn producindo na demanda dos nosos clientes.

    Principion.4.Diferenciaronosoprodutoouservizoomispretoposibledocliente.

    Non eficiente acumular inventarios para compensar erros que teamos nos prognsticos de vendas. Debemos realizar unha correcta planificacin da nosa demanda, implementando o valor dos nosos produtos ou servizos en requirimentos que valore o cliente.

    Principion.5.Debemosmanexarestratexicamenteasfontesdesubministracin.

    Debemos traballar mis preto dos nosos provedores principais para reducir o custo de materiais e servizos que nos proporcionen. As, poderanse mellorar tanto as nosas marxes como as dos nosos provedores.

    Principio n. 6. necesario desenvolver unha estratexia tecnolxica para toda a cadea desubministracins.

    Unha das pedras angulares dunha xestin con xito da cadea de subministracins a tecnoloxa de informacin que debe soportar mltiples niveis de toma de decisins, as como prover unha clara visibilidade do fluxo de produtos, servizos, informacin e fondos.

    Principion.7.Adoptarasmedicinsdedesempeoparatodasascanles.

    O mis importante realizar medicins non soamente de tipo financeiro, senn que nos axuden a medir os niveis de servizo, tales como a rendibilidade de cada cliente, de cada tipo de operacin, da unidade de negocio e, en ltima de instancia, do pedido.

    Estes principios non son fciles de cumprir, pois requiren integrar as necesidades diverxentes da producin e as vendas, calidade e prezo, custo e servizo e as medicins cualitativas e financeiras.

    Debemos realizar dun modo mis eficiente as nosas compras, planificar mellor a producin dos nosos produtos ou servizos, debemos coecer e utilizar polticas de mercadotecnia co obxectivo de incrementar as nosas vendas, e, para rematar, debemos estar o mis preto posible do noso cliente para coecer as sas necesidades.

  • 68

    M A N U A I S P R C T I C O S D A P E M E

    C O M O C A L C U L A R C U S T O S E E L A B O R A R O R Z A M E N T O S

    6.1 Que a externalizacin?

    A externalizacin consiste en contratar e delegar a longo prazo un ou mis procesos non crticos ( dicir, non esenciais) para o negocio a un provedor mis especializado. O obxectivo poder lograr unha maior eficiencia que permita orientar os nosos esforzos s necesidades neurlxicas para o cumprimento dos obxectivos.

    A externalizacin, ata hai tempo, era considerada simplemente como un medio para reducir significativamente os custos; con todo, nos ltimos anos demostrouse que unha ferramenta til para o crecemento das empresas.

    Na actualidade a externalizacin ten como obxectivo principal a reducin dos custos directos baseados na subcontratacin de servizos que non afectan actividade principal da empresa.

    A empresa contratante lograr, en termos xerais, unha maior funcionalidade operativa a uns custos inferiores, na maiora dos casos, en virtude da economa de escala que obteen as empresas coa sa contratista.

    Estas son as razns estratxicas mis importantes para externalizar:

    1) Reducin do custo do departamento de compras: o proceso de elaboracin de ordes de compra, atencin ou solucin de problemas sobre calidade ou prazos de entrega dos produtos ou eleccin de provedores.

    2) Reducin de custos de distribucin: recepcin dos requirimentos por rea; separacin, empaque e distribucin dos artigos; actualizacin de inventarios; e transporte e manexo das mercancas transportadas tanto a nivel nacional como urbano.

    3)Reducindoscustosdealmacenamento: valor do arrendamento da rea asignada, o persoal que traballa no almacn e todos os procesos que se teen levar a cabo para almacenar e despachar a mercanca.

    4) Reducin dos custos de contabilizacin e pagos: o que se xera no departamento de contabilidade ao ter que revisar, arquivar e xerar cheques para cada un dos provedores.

    5)Reducindocustofinanceiro: custo de oportunidade do dieiro investido no inventario.

    Vantaxes de externalizar:

    Rebaixa dos custos totais dos bens e servizos adquiridos.

    Mellora da calidade do servizo obtido.

    Os traballadores poden dedicar o seu tempo ao verdadeiro obxecto do seu negocio.

    Atencin especializada, permitindo un traballo en equipo co departamento de organizacin e mtodos para mellorar ou eliminar procesos.

    Subministracin no sitio que o cliente indique.

  • 69

    M A N U A I S P R C T I C O S D A P E M E