Unidade 1: O universo e a Terra Parte 2: O Sistema solar

CPI Virxe da Cela – Monfero 1º ESO

Sistemas planetarios: O sistema solar

Moitas estrelas teñen ao seu redor outros corpos de natureza diversa (planetas,

satélites, asteroides, cometas…). Estes

conxuntos chámanse sistemas solares.

O SISTEMA SOLAR

O Sistema Solar é o conxunto de planetas, planetas ananos, satélites, asteroides e cometas que orbitan de forma regular en torno o Sol

Distancias sistema solar

O sistema solar exténdese ao longo de 16.000 millóns de quilómetros

As distancias exprésanse en unidade astronómica (u.a.) que é a distancia media entre a Terra e o Sol (150 millóns de quilómetros)

O SISTEMA SOLAR

Está formado por:

- unha estrela mediana: o Sol

-8 planetas e 166 satélites coñecidos

- Planetas ananos como Plutón

- Un cinto de asteroides

- Cometas, procedentes das zonas mais exteriores do cinto de Kuiper ou da nube de Oort

O SISTEMA SOLAR

A maioría da masa do Sistema Solar atópase na estrela central, o Sol (99,85%)

O Sol

É unha estrela mediana (diámetro 1.400.000 km)

A súa temperatura superficial é de 5.500 ºC.

Se compón, aproximadamente, dun 75% de hidróxeno, un 25% de helio, e un pequeno porcentaxe de osíxeno, carbono, ferro e outros elementos.

No núcleo solar, onde prodúcese a fusión nuclear, a temperatura é duns 15 millóns de graos centígrados.

O Sol xira sobre sí mesmo en sentido contrario ao das agullas do reloxo e tarda de 25 a 30 días en dar unha volta completa.

O SOL

Situación Sol

Nun brazo da Vía Láctea (chamado de Orión) sitúase o Sol co seu sistema planetario xirando o seu redor

O Sol desprázase xunto a galaxia, xirando arredor do seu centro pola rotación da galaxia, e xirando sobre si mesmo

Tamaño Sol

● O Sol é unha estrela de tamaño medio

Tipos de estrelas(O Sol é unha estrela de tamaño medio)

Antes de esgotar a súa enerxía e converterse nunha débil anana branca pasará a ser

unha xigante vermella engulindo os planetas rochosos

máis cercanos

protoestrela

Anana branca

Xigante vermella

Evolución do Sol

O Sol formouse fai 5000 millóns de anos

Crese que seguirá emitindo enerxía durante 4500 millóns de anos máis.

O Sol transformado en Xigante vermella

Emisións ao espazo● Enerxía en forma de luz, calor e radiación

● O vento solar: emisión de partículas

O campo magnético da Terra desvía as partículas emitidas polo Sol posibilitando a vida na Terra

Os planetas

● Astros de forma máis ou menos esférica que xiran ao redor dunha estrela que os ilumina. Por iso, vémolos brillar

Movementos planetas

Tipos planetas sistema solar

Planetas gasosos ou xigantes

Planetas terrestres ou rochosos

O SISTEMA SOLARÓrbitas a escala dos planetas interiores

O SISTEMA SOLARÓrbitas a escala dos planetas exteriores(Fíxate na órbita de Plutón ¿é un planeta igual cos outros?)

Os satélites

Astros esféricos ou non que xiran ao redor dos planetas e, xunto con eles, ao redor da estrela. Tampouco producen luz véndose porque

reflicten a luz da estrela

Son os planetas mais próximos o Sol.

Son pequenos e rochosos no seu aspecto externo

Tamén chámaseslle planetas terrestres. Son:

PLANETAS INTERIORES

É o planeta que está máis preto do Sol, a uns 58 millons de kilómetros polo que ten altas temperaturas

É máis pequeno ca Terra polo que a súa gravidade é pequena comparada coa terrestre.

A pouca gravidade e as altas temperaturas fixeron que non teña atmosfera ao escapar os gases cara o espazo

Ao non ter atmosfera os asteroides chegan sen desintegrarse á súa superficie polo ten moitos cráteres, como a Lúa.

. Non ten lúas

Qué planeta é?

Fotografía tomada en 1974 polo Mariner 10, a primeira sonda espacial que estudió este

planeta en detalle.

Mercurio

Vista de Mercurio en contraste sobre o Sol

•O tamaño e a densidade deste planeta son semellantes aos da Terra.

•Ten unha atmosfera moi densa composta por dióxido de carbono e nubes formadas por gotitas de ácido sulfúrico.

•Esta atmosfera tan densa fai que teña un alto efecto invernadoiro sendo a súa temperatura moi alta de media 480º C

•Xira en sentido contrario ao resto dos planetas.

•Non ten satélites

Qué planeta é?

Venus

Vista de Venus sobre o Sol

• É o planeta que garda maior parecido có noso: a súa superficie lembra os desertos pedregosos da Terra.

• A súa delgada capa atmosférica é irrespirable porque está formada por un 95% de dióxido de carbono.

• Posúe o maior volcan do sistema planetario: o Monte Olimpo de 12000 m de altitude

• Posúe 2 lúas (Fobos e Deimos)

Qué planeta é?

Marte

Cambios no clima

Restos de erosión pola auga

O monte Olimpo é o maior volcan do Sistema Solar

Sonda Viking en Marte: 1975 - 1980

A superficie de Marte aparece erosionada tal vez pola existencia de auga líquida no pasado

Sonda Curiosity en Marte: 2011- 2015

Corpos de kilómetros a centos de kilómetros.

A súa forza de gravidade non é o suficientemente grande para facelos esféricos.

Suponse que son os restos dun planeta situado entre Marte e Xúpiter

Logo sigue o Cinto de Asteroides, entre Marte e Xúpiter

Imaxe de ciencia ficción do Cinto de Asteroides

Versión Científica del Cinto de Asteroides

800 millóns de 800 millóns de kilómetroskilómetros

Millóns deMillóns de asteroides … asteroides …

Separados millóns de Separados millóns de kilómetros entre síkilómetros entre sí

Son os planetas máis lonxanos ao Sol, localizados a partir do cinto de asteroides.Son grandes e están formados por gas.Posúen numerosos satélites de características similares aos planetas rochososTamén chámaseslle planetas xovianos. Son:

OS PLANETAS EXTERIORES

• É o máis grande de todos os planetas do Sistema Solar

• Está formado por un 90% de hidróxeno e un 10% de helio

• Conten por sí só o 71% de toda a materia planetaria do sistema solar.

• Ten catro grandes lúas rochosas e outras doce máis pequenas.

Qué planeta é?

Xúpiter

Impacto dun asteroide na superficie de Xúpiter (por sorte non chegou á Terra)

• Á vista está que é “o señor dos aneis”

• É un planeta moi frío

• Ten dezanove satélites coñecidos.

Qué planeta é?

Saturno

Aneis de saturno: formados por materia (po, xeo, restos de rochas) que xiran o seu redor

O sistema planetario de Saturno

• É un planeta gasoso, formado por hidróxeno, helio e metano.

• O seu eixe de rotación está moi inclinado debido, posiblemente, a un choque contra algún corpo de grandes dimensións.

• Ten cinco lúas coñecidas.

• O teu peso neste planeta sería 1’17 veces o da Terra.

O seu nome é…

Urano

• É un planeta gasoso, formado por hidróxeno, helio e metano.

• A súa temperatura superficial é moi fría xa que está moi lonxe do Sol.

• Ten dúas lúas coñecidas.

• O teu peso neste planeta sería 1’18 veces o da Terra.

O seu nome é…

Neptuno

Outros corpos do sistema solar

• Antigamente era o corpo planetario menos coñecido do Sistema Solar debido a que é o máis pequeño e o que está máis lonxe.

• Se pensa que posúe un núcleo rochoso e unha superficie cuberta de xeo.

• A súa órbita é moi excéntrica.

• O teu peso neste planeta sería 0’025 veces o da Terra có que, de un salto, te elevarías 40 veces máis que aquí.

O seu nome é…

Plutón

Planeta Plutón

1930 O descubre Clyde Tombaugh: Placa fotográfica na que aparece Plutón

ÓRBITA EXCÉNTRICA DE PLUTÓN

Órbita excéntrica de Plutón

Órbita de Plutón en distinto plano

Plutón e Charón (satélite)

TAMAÑO DE Plutón e o seu satélite comparado con USA

Simulación vista dende sonda Voyager de Plutón con Charón e o Sol ao fondo

Pero podemos considerar Plutón un planeta?

•É moi pequeno e rochoso pero está situado no exterior do Sistema Solar onde todos os planetas son xigantes e gasosos

•A súa órbita é moi excéntrica e non está no mesmo plano que o resto dos planetas

Antes de ver que pasa con Plutón vexamos que outros corpos existen o seu redor

OS COMETAS

NÚCLEO COMETA

Son corpos formados por rochas, xeo e po procedentes do exterior do Sistema Solar (cinturón de Kuiper e a nube de Oort)

OS COMETAS

NÚCLEO COMETA HALLEY

Na década dos 1950s, Gerald Kuiper predixo que máis aló da órbita de Plutón habería un “novo” cinto de asteroides.

CINTO DE KUIPER

Pola mesma época que Kuiper, Jan Oort propuso a existencia dunha nube ainda máis externa, da cal vendrían os cometas de longo período.

NUBE DE OORT

Órbitas cometas

Proceden do exterior do sistema solar

En ocasións interaccións

gravitacionais os lanzan contra o Sol describindo órbitas

elípticas moi alongadas e

xeralmente en distinto plano cos planetas

Cola do cometa producida ao transformarse o xeo en

gas ao acercarse ao sol

O vento solar empurra a cola en cara contraria ao

sol

COMETA HALLEY e

GALAXIA DE ANDRÓMEDA

En 1992, co incremento na potencia dos telescopios, se comezaron a detectar asteroides do Cinto de Kuiper…

Cinto de

Kuiper

2005: Se decubren outras dúas lúas arredor de Plutón

Plutón é extraño como planeta:– Tamaño (é pequeno, cando está na zona dos

planetas xigantes)– Composición (é rochoso e está na zona dos

planetas gasosos)

– Órbita (é elíptica e fora do plano mentres que os outros planetas teñen órbitas case circulares e no mesmo plano)

Está ademais situado no cinturon de Kuiper onde orbitan numerosos cometas

Cinto de Kuiper (cometas)

Obxectos maiores no Cinto de Kuiper

Ata hace uns anos, Plutón era ainda o máis grande, aunque non por moito

¡O obxecto 2003 UB313 é máis grande que Plutón!

Agora xurde un problema será este o décimo planeta ou se debe reclasificar Plutón

Nótese que Plutón, clasificado como un planeta, é máis pequeno que a nosa Lúa, clasificada como un satélite.

2003 UB313 recibiu tentativamente o nome de Xena.

Xena e a súa lúa Gabrielle.

PLANETAS ANANOS

• CORPOS PLANETARIOS DE PEQUENO TAMAÑO QUE NON LIMPIARON A SÚA ÓRBITA DOUTROS CORPOS: PLUTON, CERES, ERÍS....

...no ano 2006 decídese considerar estes corpos incluído Plutón como....

ORIXE DO SISTEMA E SOLAR E OS PLANETAS1º Fai 4570 millóns de anos prodúcese a contracción dunha nebulosa pola explosión dunha supernova cercana

2º Fórmase entón un disco en cuxo interior sitúase a maioría da materia composta polo H e He existente na nebulosa. Nesta zona central fórmase un protosol no que pola forte atracción gravitatoria chocan ós seus átomos a gran velocidade e inícianse reaccións de fusión nuclear formándose unha estrela: O Sol.

3º No resto do disco emigran cara o exterior os elementos máis lixeiros que son atraídos con menos forza pola gravidade do Sol e que procedían na súa maioría da nebulosa inicial; no interior sitúanse os átomos mais pesados, aportados pola supernova, que son atraídos con maior forza pola gravidade do Sol

4º Pola atracción gravitatoria se unen nas distintas órbitas do disco os materiais existentes formando:- Na zona interna os planetas rochosos, de tamaño mais pequeno debido a que se formaron a partir dos átomos máis pesados que estaban en menor cantidade (ao ser aportados pola supernova)- Na zona externa os planetas gasosos de maior tamaño debido a que se formaron a partir dos elementos máis lixeiros e abundantes, en su maioría procedentes da nebulosa

Formación protoplanetas

Nas zonas onde a acumulación de

materia é menor non existen as condicións

de temperatura e presión suficientes non chegando a producirse

reaccións de fusión nuclear orixinando os

planetas