01 G Sociais 4 OD - Aula de Carmelaauladecarmela.com/wp-content/uploads/2018/10/... · 3. Os feitos...

4-1

Tema 04 A transformación do medio natural

GUÍA DIDÁCTICA

Orientacións didácticas

Solucionario

Competencias Clave - Intelixencias Múltiples

Atención á diversidade

– Actividades de Reforzo

– Actividades de Ampliación

Recursos Didácticos

– Navegamos por Tiching

Libro Dixital

Educamos en valores

4-2

xxxxxx: xxxxxxxxxxxxx


■ Iniciamos o tema da trans-formación do medio natural, a partirde:

● A fotografía do lago artificial dasPontes de García Rodríguez.

● Un texto reelaborado sobre afábrica das Pontes de GarcíaRodríguez de Xoán Babarro.

Solucións das actividades

1. Actividade persoal. A modo deexemplo:

Sería interesante que o alum-nado lembrara na resposta ahistoria historia da central tér-mica das Pontes de García Ro-dríguez, que queimaba carbóncoa intención de transformar e-sa enerxía en enerxía eléctrica.Os trazos de contaminacióndesta central eléctrica son unhadas máis salientables de todaEuropa, xa que tanto no mesmoterritorio como a moitos quiló-metros do propio concello sepodían sufrir as chuvias ácidasprovocadas pola emisión deCO2 derivadas da queima decarbón.

Poderían investigar que hai dú-as posturas bastante diferencia-das respecto á decisión de en-cher a antiga mina das Pontesde auga, debido a que hai quenteoriza que a contaminación es-tá asentada no solo, polo tantoencher a mina de auga non éunha solución.

A postura oficial do gobernoque sustenta a decisión de en-cher a mina de auga é que serexenerará o equilibrio ecolóxi-co na zona e que se poderácompensar a perda de postosde traballo ou da diminución daactividade con outro tipo de ac-tividades na zona como turismorural e actividades na auga queenche a mina.

2. Actividade persoal.

3. Os feitos acontecen no concellodas Pontes de García Rodrí-guez, concretamente na zonaonde se sitúa a central térmica.

O que ocorre é que a cheminea

INTELIXENCIA MÚLTIPLE ACTIVID. TAREFA PARA DESENVOLVER EN CADA ACTIVIDADE

Espacial 5 Elixir un fragmento de texto e facer un debuxo sobre el.

Naturalista 1 Ver a paisaxe e identificar elementos naturais e humanos.

COMPETENCIA INDICADORES TAREFAS E ACTIVIDADES

COMUNICACIÓN

LINGÜÍSTICA Comprender o significado de textos ou partes del.

Explicar o significado dunha expresión. Act. 4

MATEMÁTICAS E

BÁSICAS EN CIENCIAS

E TECNOLOXÍA

Aproximarse ao método científico observando procesos naturais e recollendo a información que proporcionan.

Observar a imaxe e recoñecer os elementos naturais e humanos que aparecen na fotografía. Act. 1

SOCIAIS E CÍVICAS Adoptar actitudes respectuosas co medio.

Deducir os beneficios da conversión dunha antiga mina de carbón nun lago. Act. 1

DIXITAL Utilizar as Tecnoloxías da Información para aprender.

Informarse sobre a historia e o resultado de encher a mina das Pontes de García Rodríguez e as especies que viven actualmente nel. Act. 2

4-3

da fábrica fai uns ruídos brus-cos de súpeto, que se expresanno texto como semellantes aofeito de esbirrar cando unhapersoa está arrefriada.

4. A cortina de gris-nube refíreseá contaminación que sae nesemomento da cheminea da cen-tral térmica, que non permitever o ceo.

A expresión "ten catarro a che-minea" refírese ao ruído queescoitan, que é semellante aesbirrar unha persoa se estáarrefriada.

Se a cheminea non deixa deesbirrar, contaminará tanto oambiente que os seres vivosnon poderán vivir.


Actividades de reforzo

1. Observa a fotografía e respon-de:

a) Que diferenzas hai entre unhapaisaxe natural e unha paisaxehumanizada?

Solución. Actividade persoal.

Actividades de ampliación

1. O alumnado deberá buscar dis-tintos tipos de paisaxes, identifi-calas cos seus noes e caracterís-ticas, recortalas e pegalas nunhacartolina. Finalmente, o trabalo ex-porase na clase.

Solución. Actividade persoal.

Educamos en valores

■ Conservar a paisaxe limpa é undeber e obriga, tanto se se tratadun espazo natural, como dun es-pazo humanizado, para poder go-zar del.

■ Charlaremos co alumnado apartir da seguinte pregunta:

− Que pasaría se todos os habi-tantes dunha cidade tirásemosun papel, un envase ou un chi-cle ao chan?

NAVEGAMOS POR TICHING

■ http://www.tiching.com/83891 – Observaremos este vídeo ata o minuto 1:36 e logo preguntarémoslle ao alumnado:

– Que nos explica este vídeo? Como é a paisaxe nun principio?

– Cales son as características da paisaxe agraria? Cando aparecen as cidades?

– Cal é a paisaxe que está formada polas cidades? E a que forman as industrias?

LIBRO DIXITAL

■ Actividades autocorrectivas que o alumnado poderá resolver individual-mente e comprobar se as solucións son correctas.

■ Actividades abertas que o alumnado poderá solucionar e o profesor ou profesora, posteriormente corrixirá.

4-4


■ Neste apartado definiremos queé unha paisaxe natural e cales sonos elementos que o constitúen.

■ A través das ilustracións, ob-servaremos como o home trans-forma unha paisaxe natural, e aconverte nunha paisaxe humani-zada.


1. No debuxo da paisaxe naturalvemos os seguintes elementosnaturais:

1. Relevo. Na ilustración apa-recen montañas e chairas.Trátase dun val entre montañaspolo que transcorre un río.

2. Auga. Aparece en forma deneve no cumio das montañas eno río, que se ensancha for-mando unha especie de lago.

3. Vexetación. A ambos os douslados do río, composta por bos-ques de piñeiros e de abetos.Nas zonas chás aparecen o quepoderían ser carballos, salguei-ros e outro tipo de arbustos.

4. Fauna. Hai osos, cabalos, xa-barís e as súas crías, cervos,cabras montesas, raposos, pa-rrulos, un coellos, un esquío eunha ave rapaz.

2. É un lugar no que chove confrecuencia. A auga fai que sexaunha zona rica e abundante enalimento, tanto en vexetacióncomo en fauna.

3. Na seguinte ilustración vemos omesmo espazo mais intensa-mente humanizado.

1. Nas montañas. Instalouse unparque eólico, formado por muí-ños de vento e unha estaciónde esquí. Tamén vemos torreseléctricas distribuídas nas ladei-ras das montañas.

2. No río, creouse un lago ar-tificial, para realizar actividadesdeportivas e de lecer como owindsurf. Unha estrada bordeao lago e atravesa a montañamediante un túnel.

3. Na chaira. Encontramos es-pazos destinados ao gando. Zo-nas de cultivo e unha constru-


Espacial 1 Describir os elementos naturais da paisaxe natural.

3 Comparar os debuxos e enumerar os elementos das actuacións do home que se observan.


COMUNICACIÓN

LINGÜÍSTICA Utilizar correctamente o vocabu-lario específico da área.

Nomear e describir os elementos naturais do debuxo da paisaxe natural. Act. 1

MATEMÁTICAS E


E TECNOLOXÍA


Recoñecer as transformacións no medio operadas por diversos axentes.

Explicar as necesidades que responden aos elementos de cambio identificados na actividade 3. Act. 4

Nomear as modificacións da paisaxe que sufriron sobre tdodo como consecuencia do resultado da actividade humana. Act. 5

DIXITAL Interpretar información expresa-da en diferentes linguaxes textuais e gráficas.

Ler, observar as imaxes e comprender a información contida relacionada. Acts. 1 a 5

4-5

ción que podería ser unha fá-brica.

O máis destacable é a vila, a-travesada por unha estrada quecruza o río, mediante unha pon-te. Tamén se observan, viven-das, un parque infantil, unhapiscina, unha parada de auto-bús, etc.

4. Os cambios realizados na zonade montaña están en relacióncon actividades económicas,como a creación de enerxía(parque eólico) e actividades tu-rísticas (estación de esquí).

Arredor do río, creouse o lagoartificial para realizar activi-dades de lecer e deporte. Ta-mién estradas como medio detransporte.

Na chaira, encóntranse os cam-pos de cultivo creados para ali-mentarse, as vivendas para pro-texerse da intemperie, as es-tradas e pontes para despra-zarse.

5. As maiores alteracións que su-friu a paisaxe son:

– Modificouse o curso do ríopara crear o lago artificial oupresa.

– Taláronse as árbores paraconstruír a vila e estableceros campos de cultivo.


1. Contesta as seguintes pregun-tas:

a) Que é unha paisaxe natural?

b) Como cres que interveñen a au-ga e o vento na formación dun-ha paisaxe natural?

Solución. Resposta persoal.


1. Observa a ilustración e contestaa seguinte pregunta:

a) Que elemento dos que forman apaisaxe natural che parecemáis importante? Por que?



■ http://www.tiching.com/729020 – Podemos utilizar este recurso como exemplo de paisaxes humanizadas.

O enlace ofrece dúas imaxes de paisaxes que observaremos co alumnado para que poida ver as mudanzas nunha paisaxe debido á transformación humana.

Iremos comentando colectivamente os cambios acaecidos nesta paisaxe.

LIBRO DIXITAL



4-6


■ Caracterizaremos as paisaxesagrarias, identificando, a través dundebuxo, os elementos que as com-poñen.


1. No noso país o medio agrícolaestá pouco poboado porque haipoucas persoas que se dedi-quen a traballar nas actividadesagrícolas e gandeiras.

Isto débese a que o traballo docampo está moi mecanizado enon se necesitan moitas perso-as para traballar nunha explota-ción agrícola.

2. Estes son os elementos da pai-saxe agraria que aparecen nodebuxo:

1. Aldea. Onde viven as per-soas que viven do traballo docampo.

2. Campos de cultivo de seca-ño.

3. Bosque, xunto aos cultivosde secaño.

4. Invernadoiros. Neles cultí-vanse principalmente hortalizas.

5. Vacas pastando nun prado.

6. Corte para os cabalos. Lu-gar cuberto para resgardar osanimais.

7. Granxa de vacas.

8. Cabalo.

9. Estanque. Para o rego edarlles de beber aos animais.

10. Tractor. Utilízase para rea-lizar o traballo agrícola.

11. Rabaño de ovellas.

12. Campos de cultivo de re-gadío.

13. Árbores froiteiras.

3. No debuxo observamos queparte do gando está estabulado,é dicir, que se cría e alimentano interior da granxa.

Por outro lado, tamén hai va-cas pastando nun prado e unrabaño de ovellas é conducidopor un pastor.


Espacial 2 Observar o debuxo, identificar e describir os elementos agrarios.


COMUNICACIÓN

LINGÜÍSTICA Explicar estratexias, procedementos e razoamentos.

Desenvolver habilidades en expresión escrita.

Explicar estratexias, procedementos e razoamentos.

Razoar porque no noso país o medio agrícola está pouco poboado. Act. 1

Describir os elementos que configuran a paisaxe agrícola. Act. 2

Razoar se toda a gandería é estabulada. Act. 3

SENTIDO DE INICIATIVA

E ESPÍRITO

EMPRENDEDOR

Estar en disposición de desenvolver aprendizaxes autónomos.

Interpretar o debuxo e recoñecer os elementos que configuran a paisaxe agraria. Acts. 1 e 2

DIXITAL Obter información de debuxos, imaxes e fotografías.

Obter información de debuxos, imaxes e fotografías.

Observar o debuxo e localizar to-dos os elementos que configuran a paisaxe agraria. Act. 2

Deducir se toda a gandería do debuxo é estabulada. Act. 3

4-7


1. Contesta as seguintes pregun-tas:

a) Que actividade económicatransformou o debuxo das pai-saxe?

b) Cales son os elementos quepertencen á paisaxe natural?

c) Por que o ser humano trans-formou a paisaxe natural?

d) En que consiste a mecaniza-ción do traballo agrícola?

e) Que outra actividade pode dar-lle vida ao medio rural? En queconsiste?

Solucións

a) A actividade económica quetransformou a paisaxe nestedebuxo é a agricultura.

b) Os elementos propios que per-tenen á paisaxe natural ori-xinaria son: o bosque e o río.

c) Resposta persoal. O ser hu-mano transformou a paisaxenatural para poder vivir nela conmáis comodidade.

Por exemplo: talou bosques pa-ra facer campos de cultivo paraobter alimentos ou para alimen-tar o gando.

d) A mecanización agrícola consis-te na utilización de máquinas etécnicas modernas nos laboresdo campo.

O obxectivo é aumentar a pro-dución e reducir os prezos devenda dos produtos agrarios.

e) Outra actividade que pode dar-lle vida ao medio rural é o turis-mo.

Este turismo rural, proporcióna-lles aos visitantes, que se esta-blecen en casas de aldea, quin-tas, granxas, etc., a posibilidadede ver como é a vida no campo.


1. Recordas se fixeches turismorural coa túa familia:

a) Onde fuches? Que tipo de ac-tividades se podían realizar?



■ http://www.tiching.com/728032 – Podemos utilizar este enlace como ampliación do tema. Este recurso preséntanos as características da paisaxe agraria en España. A presentación vai acompañada de imaxes.

A continuación pedirémoslles aos alumnos que realicen un esquema conceptual onde recolan as características principais desta paisaxe.

LIBRO DIXITAL



4-8


■ No apartado “Aprendiz de xe-ógrafo”, aprenderemos a realizar un esbozo ou debuxo esquemático dunha paisaxe a partir dunha foto-grafía.


1. Despois de observar a fotogra-fía, intentaremos memorizar e recordar os distintos planos da imaxe: primeiro plano, segundo plano, terceiro plano e cuarto plano.

2. Resposta persoal. A modo de exemplo.

En primeiro plano, están situa-dos os campos en cor castaña.

En segundo plano, hai unha franxa gris que se corresponde coa aldea.

En terceiro plano, en cor verde escura, está a vertente do val ou ladeira da montaña.

En cuarto plano, ao fondo da imaxe nun ton verde claro hai unha montaña.

3. Non se obtén a mesma informa-ción mirando a fotografía que o esbozo.

Un esbozo é un deseño básico que carece de detalles. Por esta razón destacan os elementos fundamentais e importantes da imaxe. Así pois, danos unha idea xeral sobre a paisaxe.

Unha fotografía amosa con e-xactitude e precisión todos os detalles da paisaxe. Isto permí-tenos examinar con dete-mento un elemento concreto que nos interese estudar.

4. Análise da paisaxe.

– Na fotografía vemos unha paisaxe humanizada.

Dicimos que é unha paisaxe humanizada porque o ser humano transformou o medio natural.

Observamos campos de cul-tivo, unha aldea, etc.

– Trátase dunha paisaxe agra-ria.

A actividade humana máis


Espacial 1 Observar a paisaxe e memorizar todos os elementos.

2 Facer unha descrición da paisaxe mirando o esbozo.

5 Debuxar un bosquexo da paisaxe da fotografía.


COMUNICACIÓN

LINGÜÍSTICA Desenvolver habilidades en expresión oral.

Facer unha descripción oral da paisaxe do bosquexo. Act. 2

APRENDER A

APRENDER Saber realizar traballos seguindo unhas pautas.

Debuxar un esbozo da paisaxe que aparece na imaxe seguindo os pasos indicados. Act. 5

CONCIENCIA E

EXPRESIÓNS

CULTURAIS

Por en funcionamento a iniciativa, a imaxinación e a creatividade para expresarse.

Debuxar un bosquexo da paisaxe da fotografía utilizando diferentes materiais. Act. 5



Memorizar os elementos da paisaxe que aparecen na fotografía. Act. 1

Valorar as diferenzas informativas dunha fotografía e dun bosquexo. Act. 3

4-9

visible na paisaxe é a agri-cultura. Apreciamos unha ex-tensa zona de cultivos que rodean a aldea.

– Os cinco planos da fotografía e os elementos que conte-ñen, son os seguintes:

1. Primeiro plano. Campos cultivados.

2. Segundo plano. Campos cultivados.

3. Terceiro plano. Aldea.

4. Cuarto plano. Campos cul-tivados.

5. Quinto plano. Bosque.



1. Observa a imaxe e contesta a pregunta.

a) Que elemento da imaxe non foi transformado pola acción do ser humano? A que tipo de paisaxe pertence?

Solución.

a) O bosque, na montaña, é a zo-na onde o ser humano non in-terveu. Trátase, pois, dunha paisaxe natural, composta pola auga, o relevo, a vexetación e a fauna.


1. En que tipo de paisaxe vives; natural, urbana, industrial ou agra-ria? Como o deduces?

Fai unha fotografía da paisaxe e a continuación elabora o teu propio esbozo

ANOTACIÓNS

.....................................................

.....................................................

.....................................................

.....................................................

………………..……….……………

……………………….…………..…

………….………………………..…

…………………….………………..

.....................................................


■ http://www.tiching.com/728033 – Podemos utilizar este recurso para que o alumnado poida seguir practicando a elaboración dun esbozo dunha paisaxe a partir dunha fotografía.

É unha fotografía dunha paisaxe de montaña onde o alumnado pode identificar diferentes planos con diversos elementos.

LIBRO DIXITAL



4-10

Pgs. 22-23 ¿Qué es un plano?


■ Neste apartado identificaremosos elementos que compoñen unhapaisaxe industrial.

■ Analizaremos a localización dospolígonos industriais.


1. Os elementos da paisaxe indus-trial son os seguintes:

– Fábricas.

– Vías de comunicación, comoestradas, autopistas, rede fe-rroviaria, etc.

– Conducións.

– Espazos de servizos.

Os espazos de servizos com-prenden as oficinas das indus-trias e negocios, así como oscentros comerciais que inclúendiversos establecementos devenda detallista.

2. As causas polas que a indus-tria se trasladou desde o interiordas cidades á periferia son va-rias:

– O elevado prezo do solo nointerior das cidades.

– A facilidade de comunica-cións e transportes actuais,que chegan aos polígonosIndustriais.

3. Os polígonos industriais:

– Os polígonos industriais a-costuman situarse nas afo-ras das cidades.

– Neste espazo desenvólven-se actividades industriais demoi diversa índole.

– As vías de comunicación queobservamos no debuxo son:as estradas, o tren e taménse ve un peiraos no queaportan os barcos.

As vías de comunicación sonimportantes porque son fun-damentais para transportaras materias primas ás fábri-cas e distribuir os produtoselaborados.

– En primeiro plano, á es-querdas, vemos, xunto aopeirao, un edificio a ondechega o peixe fresco, po-


Espacial 3 Observar o debuxo e contestar as preguntas.


COMUNICACIÓN

LINGÜÍSTICA Desenvolver habilidades en comprensión lectora.

Desenvolver habilidades en expresión escrita.

Ler, comprender e asimilar a información relacionada co contido específico da área e responder as preguntas. Act. 1

Explicar as causas polas que a industria se trasladou desde o interior á periferia. Act. 2

MATEMÁTICA E


E TECNOLOXÍA

Recoñecer elementos do medio humano.

Recoñecer e describir os elementos que conforman a paisaxe industrial. Acts. 1 a 3


E ESPÍRITO

EMPRENDEDOR

Ter capacidade de pór en práctica os coñecementos adquiridos.

Responder as preguntas relacionadas coa ilustración dun polígono industrial con iniciativa propia. Act. 3


Analizar a información textual xunto coa imaxe e comprender a información en conxunto. Act. 3

4-11

dería ser unha lonxa de pei-xe, desde a que se distribúeo peixe a outros lugares.

Á dereita, encontramos a es-tación de tren.

Desde a estación de tren,cruzamos polo paso de pe-óns e, no centro das ilus-tración, encontramos un e-dificio que conta con merca-do, restaurante e aparca-mento.

No seguinte e derradeiroplano, á dereita, achamos afábrica, na que hai algúnscamións e unha excavadora.

Á esquerda, hai un espazono que hai naves onde oscamións almacenan a mer-cadoría e un recinto des-tinado a oficinas.


1. Responde a seguinte pregunta:

a) Como transforman as indus-trias unha paisaxe natural?

Solución.

a) As industrias transforman unhapaisaxe natural porque se cons-trúen fábricas e talleres paraelaborar os produtos e navespara almacenalos.

Constrúense vías de comunica-ción, estradas, autopistas, víasde ferrocarril, etc. para trans-portar as materias primas ata asfábricas e distribuír os produtos.

Constrúense tamén conduciónsde gas, electricidade, petróleo,etc., para transportar a enerxíaque necesitan as máquinas.


1. Responde a seguinte pregunta:

a) Que gran problema xera a acti-vidade industrial?

Solución.

a) O problema que xera a ac-tividade industrial é a contami-nación, pola emisión de fumes egases, e a gran cantidade deresiduos que xera.


■ http://www.tiching.com/728034 – Este recurso permítenos visualizar unha paisaxe industrial.

A continuación pedirémoslle ao alumnado que a analice e preguntaremos:

– Queelementos podedes identificar na imaxe que fagan que sexa unha paisaxe industrial? Por que?

– Onde cres que está situado?

LIBRO DIXITAL



4-12


■ Identificaremos as principais ca-racterísticas das paisaxes urbanas.

■ A través do debuxo dunha ci-dade, recoñeceremos e describire-mos os principais elementos queforman parte da paisaxe urbana.


1. Resposta persoal. A modo deexemplo.

Diferenzas entre unha aldea eunha cidade:

– Aldea nun medio rural. É unespazo máis ou menos pe-queno, onde a poboación vi-ve dedicada ao traballo a-grario.

Os elementos da paisaxeson os prados, os campos,granxas, casas de campo,camiños, etc.

– Cidade nun medio urbano.Ten uns elementos que a ca-racterizan:

Edificios nos que viven oshabitantes da cidade.

Edificios emblemáticos, comoconcellos, igrexas, palacios,castelos, etc.

Rúas, avenidas, prazas, queforman a armazón urbana.Tamén parques, xardíns,monumentos, etc.

A cidade pódese dividir endiferentes partes: núcleo an-tigo, ensanche e periferia.

2. Os principais elementos que ca-racterizan un espazo urbanoson:

– Ter un elevado número dehabitantes, superior aos10.000.

– Presenza dunha gran can-tidade de infraestruturas, demedios de transporte e deactividades de negocio e co-merciais.

– Unha poboación que traballamaioritariamente na in-dustria ou nos servizos.

Dicimos que o espazo ur-bano é o máis humanizadode todos porque está to-talmente construído polo serhumano.


Espacial 3 Observar o debuxo da representación dunha cidade e contestar as preguntas en relación a el.


COMUNICACIÓN

LINGÜÍSTICA Explicar estratexias, procedementos e razoamentos.

Definir conceptos e vocabulario relacionado coa materia.

Razoar se viven nunha aldea ou vila e explicar as diferenzas entre unhas e outras. Act. 1

Definir que é un plano dunha cidade. Act. 4

MATEMÁTICA E


E TECNOLOXÍA




Identificar e razoar en que tipo de localidade viven. Act. 1

Indicar as características que definen un espazo urbano. Act. 2

Explicar que é o plano dunha cidade e para que se utiliza. Act. 4


Observar o debuxo, delimitar as características propias da paisaxe urbana e contestar as preguntas relacionadas coa área. Act. 3

4-13

3. Actividade persoal. A modo de exemplo.

– O centro histórico da cidade, localízase no centro da ilus-tración, dentro dos muros da cidade.

Nesta zona, hai unha igrexae tras ela un edificio cun re-loxo na súa fachada quepodería tratarse do Concello.

Xunto ao Concello hai unhaconstrución que parece serun teatro ou similar.

Se nos achegamos aos mu-ros da antiga cidade, obser-vamos que as casas estánmoi xuntas e as rúas non es-tán ben definidas.

– Os barrios periféricos encón-transe ao outro lado da anti-ga muralla da cidade.

Nestes barrios, os edificiosconstruíronse aos dous la-dos dunha avenida princi-pal. Dunha forma ordenada construíronse rúas máis am-plas.

– Estes son os elementos queestán debaixo das nosas rú-as:

1. Conducións de auga po-table e gas.

2. Conducións de sumidoi-ros.

3. Conducións de rede eléc-trica e teléfono.

4. Transportes, como o me-tropolitano e o tren.

4. O plano da cidade é unha re-presentación gráfica e a esca-la, de todos os elementos que contén, así como da súa lo-calización e emprazamento.

O plano da cidade usámolo para orientarnos e chegar ao punto onde queremos.


1. Responde estas preguntas:

a) Por que dicimos que a cidade é unha paisaxe construída?

b) En que actividades pensas que traballan os habitantes dunha cidade?



■ http://www.tiching.com/728036 – Este recurso presenta diferentes actividades para repasar o tema das paisaxes urbanizadas.

A continuación, pedirémoslle ao alumnado que realice un debuxo que represente unha paisaxe urbana. Pode ser imaxinaria ou da súa localidade. Estes traballos despois pódense expor na aula para que formen parte da decoración.

LIBRO DIXITAL



4-14


■ Analizaremos que actividadeshumanas contaminan as cidades edeterioran o medio ambiente.

■ Proporemos medidas concretaspara evitar ou paliar a contami-nación nas cidades.


1. Algunhas das actividades huma-nas que contaminan as ci-dadese o medioambiente son:

– A gran circulación de vehí-culos nas cidades supón ungran consumo de gasolina, epolo tanto, a contaminacióndo medio ambiente.

– A utilización de calefaccións eaire acondicionado que utili-zamos para quentar e arre-friar as nosas vivendas, con-some unha gran cantidade deenerxía.

– A construción de edificios, pa-ra vivendas e outros usos, enmoitas ocasións, non deixouespazo para zonas ver-des.

– Os habitantes das cidadesxeral toneladas de residuossólidos diariamente. Estes de-ben ser recollidos e recicladospara que contaminen o menosposible.

2. Estas son algunhas medidas pa-ra que as nosas cidades non es-tean tan contaminadas:

1. Circulación de vehículos: énecesario pórlle restricións aotráfico:

– Fomentando o uso do trans-porte público e que este tipode transporte sexa menoscontaminante.

– Favorecer o uso da bicicleta.

– Facilitar a adquisición de ve-hículos eléctricos.

2. Calefacción e aire acondicio-nado: débese reducir o seu con-sumo.

– IIlando ben as vivendas.

– Instalando aparellos efi-cientes que consuman poucaenerxía.


Lingüística 3 Definir coas propias palabras que é un ecobarrio.

Interpersoal 6 Facer unha listaxe de actuacións para aforrar enerxía e mellorar a calidade de vida da localidade.

Espacial 1 Explicar a partir das imaxes como a acción humana contamina as cidades e deteriora o medioambiente.


COMUNICACIÓN

LINGÜÍSTICA Coñecer e definir conceptos e vocabulario relacionado coa materia.

Definir coas propias palabras que é un ecobarrio e explicar cal é o seu propósito. Act. 3

MATEMÁTICAS E


E TECNOLOXÍA


Describir e escribir a través das imaxes como a actividade humana pode contaminar e deteriorar o medio. Act. 1

SOCIAIS E CÍVICAS Adoptar actitudes respectuosas co medio.

Adoptar actitudes respectuosas co medio.

Propor solucións co grupo/clase para evitar o que sucede no exemplo da fotografía. Act. 2

Escribir unha lista de cinco accións que poidasmos facer para aforrar enerxía. Act. 6

4-15

3. Residuos sólidos: o máis im-portante és realizar un con-sumo responsable para non xe-rar tantos residuos.

Para isto poremos en prác-tica a chamada regra dostres R: reducir, reutilizar ereciclar

Así pois, hai que empezarpor reducir o consumo. Porexemplo, con produtos conmenos envoltorios, reducir oemprego de papel aluminio,etc.

Reutilizar. É necesario reu-tilizar as cousas. Por exem-plo utilizando botellas devidro retornable.

Reciclar os envases de vi-dro, plástico, cartón, etc.,para volver usalos con-ver-tidos noutros obxectos ounovos envases.

4. Construción de edificacións.É necesario introducir espazosverdes que melloren o aire e acalidade de vida dos habitantesdas cidades.

3. O ecobarrio é unha zona urba-na que pretende ser respectuo-sa co medio.

O seu obxectivo é combinarconstrucións e espazos verdes,aforrar enerxía e auga, xerarpoucos residuos e reciclar, e a-sí contribuir á protección da re-donda natural.

4. As actuacións que se levan acabo neste barrio son:

– Nas vivendas utilizan ener-xía solar e están ben illadaspara non desbaldir enerxía.

– Hai espazos verdes e ar-borados que axudan a re-novar o osíxeno do aire.

– Os residuos son recollidosde forma selectiva para asúa reciclaxe.

– Para os desprazamentos fa-cilítase o transporte públicoe a bicicleta.

5. Algunhas das melloras para osseus habitantes é a calidade doaire e a limpeza do barrio.



■ http://www.tiching.com/728037 – Video duns 2 minutos sobre o proxecto de creación da cidade ecolóxica na China. Podemos preguntar:

– Que é unha cidade ecolóxica? Quen quere construír este tipo de lugares?

– En que consiste? Segundo o vídeo,como se leva a cabo a recollida do lixo?

– Cres que é posible a creación deste tipo de cidades?

LIBRO DIXITAL



4-16


■ Este apartado consta de:

● Un mapa conceptual.

● Exercicios que axudarán o a-lumnado a reforzar os contidosdo tema.

● Actividades con imaxes paracomparar que axudarán o alum-nado a distinguir diferentes pai-saxes.


1. O esquema sobre “As paisaxes”resólvese do seguinte xeito:

AS PAISAXES:

poden ser,

naturais:

elementos,

1. Relevo

2. Auga

3. Vexetación

4. Fauna.

humanizadas:

poden ser,

1. Agrarios

finalidade,

− cultivar a terra

− criar gando

elementos,

− campos

− granxas

− prados

− camiños

2. Industriais

configurados por,

− actividade en fábricas

− transporte de mercadorías

− distribución e venda

Elementos,

− fábricas

− vías de comunicación

− conducións

− espazos de servizos

3. Urbanos


Espacial 4 Observar as imaxes das paisaxes e comparalas.

5 Buscar as diferenzas das paisaxes e facer un esbozo.


APRENDER A

APRENDER Integrar e organizar a información a través de mapas conceptuais.

Copiar o mapa conceptual da unidade no caderno e asimilar a información. Act. 1

MATEMÁTICAS E


E TECNOLOXÍA

Recoñecer elementos do medio natural e humano.


Copiar e completar o cadro no caderno coas características das distintas paisaxes. Act. 3

Observar as imaxes, comparalas e contestar as preguntas. Act. 4

COMUNICACIÓN

LINGÜÍSTICA Utilizar o vocabulario científico. Completar os espazos baleiros

coa información relacionada con conceptos da área. Act. 2



Comparar as fotografías das dúas paisaxes. Act. 4

Buscar as diferenzas e debuxar un esbozo das paisaxes. Act. 5

4-17

son,

− aldeas

− cidades

elementos,

− edificios

− rúas

− barrios

2. As frases completas son estas:

● As paisaxes naturais son asque non foron modificadas polohome. Os seus elementos prin-cipais son: o relevo, a auga, avexetación e a fauna.

● As paisaxes humanizadas son oresultado das actividades do serhumano na paisaxe natural.

● As paisaxes agrarias son aque-las que o ser humano transfor-mou para cultivar a terra e criargando.

● As paisaxes industriais carac-terízanse pola presenza de fá-bricas, vías de comunicación,conducións e espazos de ser-vizos.

● As vilas e as cidades son pai-saxes urbanas, moi humani-zadas porque están totalmentemodificadas.

● A contaminación é moi elevadanas cidades, que reúnen ungran número de habitantes econcentran moitas actividadeseconómicas. Para reducir a súacontaminación constrúense ba-rrios ecolóxicos.


4. Comparación das imaxes:

a) A fotografía 1, é unha pai-saxe natural. A fotografía 2 éunha paisaxe humanizada.

b) Na paisaxe 2, construíronseunha aldea, camiños, camposde cultivo.

c) A modificación da paisaxe foio resultado de actividades, co-mo a agricultura e a gan-dería.

d) Hai máis contaminación napaisaxe da aldea. As activida-des económicas provocan con-taminación.



■ http://www.tiching.com/83960 – Podemos utilizar este recurso como repaso do tema.

Nesta páxina web o alumnado encontrará unha explicación dos tipos de paisaxes naturais e humanizadas que existen.

Pedirémoslle a cada neno que escriba un resumo dos contidos explicados, que logo lle lerán ao resto da clase.

LIBRO DIXITAL



4-18


Avalío os meus logros

1. As respostas son:

● Este mapa predí o tempo enEspaña.

Para facer esta predición uti-lizáronse satélites meteorolóxi-cos e os datos das estaciónsmeteorolóxicas.

Usáronse instrumentos mete-orolóxicos porque deste xeitopódese saber en que condi-cións se encontra a atmosfera.

● Predinse precipitacións en for-ma de chuvia en Galicia, As-turias litoral de Cataluña eComunidade Valenciana; en for-ma de tormenta no País Vasco,A Rioxa e centro de Aragón; een forma de neve en todo oPireneo.

Haberá nubes en Castela eLeón, Comunidade de Madrid,Castela-A Mancha, Rexión deMurcia e nas Illas Canarias.


Naturalista 5 Comparar as fotografías dunha mesma zona en momentos distintos e contestar as preguntas.

Intrapersoal 5 Expresar opinións e puntos de vista máis persoais sobre a transformación da paisaxe.

Espacial 1 Observar un mapa meteorolóxico e responder as preguntas relacionadas co tempo en España.


COMUNICACIÓN

LINGÜÍSTICA Definir conceptos e vocabulario relacionado coa materia.

Explicar o significado de vocabu-lario relacionado coa unidade. 2.

MATEMÁTICAS E


E TECNOLOXÍA

Interpretar fenómenos e procesos naturais a partir de mapas.


Observar o mapa e interpretar a simboloxía para expresar o tem-po meteorolóxico e contestar as preguntas. Act. 1

Comparar as fotografías dunha mesma zona en distintos momen-tos e contestar as preguntas. 5.

APRENDER A

APRENDER Recoñecer que se aprendeu e que falta por aprender

Indicar se as afirmacións son verdadeiras ou falsas e modificalas se son falsas para que pasen a ser verdadeiras. Act. 3


E ESPÍRITO

EMPRENDEDOR

Saber expresar os gustos e as opinións persoais .

Expresar reflexións persoais relacionadas coa transformación da paisaxe. Act. 5

DIXITAL Interpretar información de gráficos, esquemas, táboas, mapas, etc.


Observar o mapa e interpretar a información meteorolóxica dos símbolos. Act. 1

Observar as imaxes e deducir que tipo de paisaxe son. Act. 5

4-19


Naturalista 1 Ler información sobre unha viaxe en globo, tomar decisións sobre ela en globo e responder preguntas.

2 Mencionar as características que podemos encontrar se viaxaramos en globo polo Mediterráneo.

Intrapersoal 3 Identificar oracións e imaxes sobre unha viaxe en globo.

Espacial 3 Ler oracións da viaxe en globo e indicar as correctas.


COMUNICACIÓN

LINGÜÍSTICA Desenvolver habilidades en expresión escrita.

Responder as preguntas utilizando o vocabulario adecuado. Acts. 1 e 2

MATEMÁTICAS, CIENCIAS E

TECNOLOXÍA

Identificar as características do medio natural.

Recoñecer elementos do medio natural.

Recoñecer e explicar as características da atmosfera e as súas capas. Act. 1

Observar a imaxe e describir como é a paisaxe. Act. 2

APRENDER A

APRENDER Integrar e organizar a información a través de esquemas, cadros, táboas…

Clasificar os elementos da paisa-xe da imaxe nun cadro segundo o tipo que sexan. Act. 4


E ESPÍRITO

EMPRENDEDOR

Participar de forma autónoma na planificación de actividades.

Expor de forma razoada as propias preferencias persoais.

Elixir un día para a planificación dunha excursión tendo en conta a información lida. Act. 1

Ler as oracións e identificar as que son verdadeiras e falsas e expresar preferencias. Act. 3


Interpretar a información contida na fotografía e extraer conclusións. Acts. 2 a 4

En todos os casos serán nubesalternándose con sol.

● Estas nubes e estas precipitaci-óns teñen lugar na tropos-fera.

● Non hai ningún símbolo nestemapa que nos informe nin dovento nin da temperatura.

● A humidade nas zonas conprecipitacións será elevada, enas zonas onde o día esteadespexado será baixa.

● Na Meseta o tempo será bo, xaque se alternarán nubes conclaros.

Nos Pireneos haberá precipita-cións de neve.

No Sistema Ibérico haberá tor-mentas.

Na Cordilleira Cantábrica habe-rá precipitacións.

Nas Cordilleiras Béticas irá botempo con sol.

(continúa na páxina 4-20)

4-20

(vén da páxina 4-19)

Na Depresión do Guadalquivir irá bo tempo con sol.

No archipiélago canario alternaranse as nubes con elsol, mentres que no balear irá bo tempo con sol.

Na costa Norte de Galicia haberá precipitacións.

2. As definicións son as seguintes:

● Mar: Corpo de auga salgada de menor extensión queun océano.

● Océano: Gran volume de auga salgada do planetaTerra.

● Onda: Ondas que se desprazan pola superficie daauga.

● Baixamar: Momento da marea no que a auga do marchega ao seu punto máis baixo.

● Corrente mariña: É o movemento superficial da augados océanos debido á rotación da Terra, os ventos ea situación dos continentes.

● Salinidade da auga: É a concentración de sales di-soltos na auga.

3. As frases, de arriba a abaixo e de esquerda adereita, son as seguintes:

● No seu curso baixo, os ríos ensánchanse.

● Verdadeira.

● Verdadeira.

● O Texo é o río máis longo da Península Ibérica.

● O Douro discorre pola Submeseta Norte.

● Verdadeira.

● O caudal dun río é a cantidade de auga que leva.

● Os meandros adoitan formarse no curso baixo.

● Verdadeira.

● Verdadeira.

● O Nervión é curto porque nace moi preto do mar.

● Verdadeira.

4. As solucións da sopa de letras son:

5. Estas imaxes poderíanse ter tomado nalgunha dascordilleiras máis altas de España, xa que seobservan picos escarpados con algún resto de neve,prados alpinos e vexetación propia das partes máisaltas das montañas.

● A paisaxe da imaxe a é natural, mentres que a daimaxe b é humanizada. Na primeira imaxe soamente

se observan elementos naturais, como as árbores, avexetación e as rochas, mentres que na segundasimaxe aparecen casas, estradas, torres eléctricas,guindastres e outros elementos.

● Modificaron a paisaxe para edificar casas e apar-tamentos, seguramente pola proximidade a unhaestación de esquí.

● Resposta persoal.

Practico competencias

1. Encontrarémonos na troposfera. Na troposfera con-céntrase a maior parte do osíxeno que respiramos edo vapor de auga. Nela teñen lugar os fenómenosatmosféricos, como as nubes, a chuvia ou o vento.

● Para viaxar en globo non é aconsellable saír en díasnos que haxa mal tempo, cando a atmosfera é máisinestable.

Se se ven nubes grises non será prudente saírporque é sinal de posibles precipitacións.

● Haberá máis presión atmosférica no chan.

Se levamos un barómetro a bordo iranos indicandoun descenso da presión a medida que gañemos al-tura.

● A medida que vaiamos subindo e voando co globoirá máis frío porque a maior altitude hai menor tem-peratura.

● Tamén notaremos moito o vento porque é maiorcanta máis altitude.

2. As respostas son as seguintes:

a) Trátase da parte baixa do río.

Axúdannos a identificar esta parte do río a proxi-midade da desembocadura e do mar, o afastamentodas montañas e a presenza de meandros.

As súas augas aprovéitanse para o regadío doscultivos das súas beiras. As súas augas poderían es-tar contaminadas porque teñen unha cor moi escurae porque nas súas proximidades se encontran al-gunhas industrias.

É un río con moi pouco caudal.

b) No primeiro plano encontramos a primeira liña domar cunha praia estreita e a desembocadura do río.Preto da desembocadura hai un cámping.

En segundo termo encontramos regadíos e algunhasedificacións diseminadas.

No terceiro plano encontramos algunhas industrias ealgunhas poboacións de tamaño pequeno.

Ao fondo obsérvanse montañas con bastante vexe-tación e algún núcleo habitado máis.

O bosquezo é unha actividade persoal.

(continúa na páxina 4-21)

V P C A S L U N B

R I U S P A M O F

G R A N I T O I A

T I R I L A D S L

P T Z A A H A O L

O A O Z V R B R A

D I A M A N T E J

L A S X E S O M D

4-21

SOLUCIÓNS (continuación)


TICHING WEBS

http://www.tiching.com/83891 http://www.youtube.com/watch?v=EsMTFmC904E

http://www.tiching.com/83960 http://www.educared.org/global/premiointernacional/finalistas/420/TIPOS_DE_PAI SAJES.htm

http://www.tiching.com/728032 https://www.youtube.com/watch?v=tvk579ALD1w

http://www.tiching.com/728033 http://imagenesanimadas.co/wp-content/uploads/2011/08/paisaxes_hermosos_del_mundo2.jpg

http://www.tiching.com/ 728034 http://www2.arquitecturaviva.com/imagenes/varios/baracaldo.jpg

http://www.tiching.com/728036 http://cplosangeles.juntaextremadura.net/web/cmedio3/paisajesurbanizados/indice.htm

http://www.tiching.com/728037 https://www.youtube.com/watch?v=YqAPDcDJ1dc&feature=player_embedded

http://www.tiching.com/729020 http://www.seap.minhap.gob.es/dmsweb/es/ministerio/delegaciones_gobierno/delegaciones/galicia/actualidad/notas_de_prensa/notas/2009/05/2009_05_12/DERIVAPANOR-MICA.jpg

(Vén da páxina 4-20)

3. As afirmacións correctas son:

1. Unha cordilleira sitúase paralela á costa.

2. Hai unha gran chaira atravesada por un río.

3. A maioría dos materiais depositados no ríoconvértense en rochas sedimentarias.

4. Un pequeno delta formouse a causa dasedimentación.

5. As ondas rompen na beira e forman unha praia.

4. A modo de exemplo a clasificación sería a seguinte:

Paisaxe natural: as montañas, as árbores, o río, omar …

Paisaxe agraria: cultivos, camiños, invernadoiros,aldeas, cámping…

Paisaxe industrial: fábricas, pontes, estradas …

Paisaxe urbana: casas, rúas …

http://cplosangeles.juntaextremadura.net/web/cmedio3/paisajesurbanizados/indice.htm

http://www.seap.minhap.gob.es/dmsweb/es/ministerio/delegaciones_gobierno/delegaciones/galicia/actualidad/notas_de_prensa/notas/2009/05/2009_05_12/DERIVAPANOR-MICA.jpg

http://www.educared.org/global/premiointernacional/finalistas/420/TIPOS_DE_PAISAJES.htm

© V

ICEN

S V

IVE

S

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

ANOTACIÓNS

© V

ICEN

S V

IVE

S

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

ANOTACIÓNS NOTES

© V

ICEN

S V

IVE

S

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

ANOTACIÓNS

01 G Sociais 4 OD - Aula de Carmelaauladecarmela.com/wp-content/uploads/2018/10/... · 3. Os feitos...

Documents

Transcript of 01 G Sociais 4 OD - Aula de Carmelaauladecarmela.com/wp-content/uploads/2018/10/... · 3. Os feitos...