01-18 TM1 Sep GrApp BAS · ie bukaera badu, bi hizki horiek y batez ordeztuko dira. die dying...

TOP MARKS 1 BASQUE © B Burlington Books

THE WAY WE LEARN

GRAMMAR APPENDIX

EgituraBaiezkoa: aditzoinaren forma du (to gabeko infinitiboa),3. pertsona singularrean izan ezik, hau s edo es batezbukatzen baita. Honatx es bukaera hartzen duten aditzak:

n o, ss, sh, ch edo x batez bukatzen direnak.

do doesmiss misseswish wishestouch touchesfix fixes

n Kontsonantea + y bukaera dutenak. Kasu honetan y,i bilakatuko da es gehitu aurretik.

try tries

Ezezkoa: aditzaren aurrean do not (don’t) ezarriko dugu,baina does not (doesn’t) 3. pertsona singularra denean.

Galderazkoa: do / does + subjektua + aditzoina egituradu. Hau to do denean, aditz laguntzaile eta nagusi gisaizango dugu aldi berean.

Gogoan izan have got, to be eta aditz modalek ez dutelado laguntzailearen beharrik ezezkoetan eta galderetan.

Erabilerakn Ohikoak edo egunerokoak diren ekintzez aritzeko.

n Gertaera orokorrak eta egia zientifikoak adierazteko.

n Stative verbs deituekin (ikus hurrengo orria).

+ Ordutegi eta egitarauekin.

The train leaves at 5.30 pm. (Trena arratsaldeko 5.30ean ateratzen da.)

Maiztasun-adberbioak aditzaren aurrean kokatzen dira,baina aditza to be bada, orduan honen ondoren.

I seldom watch TV. (Gutxitan ikusten dut telebista.)Jake is always nice. (Jake beti da atsegina.)

Kontrara, maiztasun-esamoldeak esaldiaren hasieran edobukaeran doaz.

I go to the gym once a week. (Astean behin joaten naiz gimnasiora.)

How often? eta Present Simple konbinazioaz gauza batzenbatero egiten den galdetuko dugu.

How often do you play computer games?(Zenbatero jostatzen duzu ordenadorean?)

+ Tauletan agertzen direnez gaineko erabilerak adierazteko.

1unit

always, usually, occasionally, frequently, often,sometimes, rarely, seldom, never

once a month, every week, in the morning,at three o’clock, on Mondays, at night, how often?

Affirmative Negative InterrogativeI / You go I / You do not (don’t) go Do I / you go?

He / She / It goes He / She / It does not (doesn’t) go Does he / she / it go?

We / You / They go We / You / They do not (don’t) go Do we / you / they go?

PRESENT SIMPLE

Uses Examples Adverbs of frequency / Time expressions

FORM

A regular habit or routine Janet often goes to the library.

A fact Research shows that people have got different types of intelligence.

Stative verbs This cake tastes wonderful.

[1]

[2]

GRAMMAR APPENDIX


EgituraBaiezkoa: to be orainaldian + ondorengo ortografia--arauei jarraiki, ing bukaera gehituko diogun aditz batekinosatzen da. Arauak:

n Aditza e mutuaz bukatzen bada, hau desagertu egitenda; y batez bukatzen bada, ordea, hau mantenduegiten da.

ride riding study studyingn Silaba bakarreko aditza bada eta bokal batez +

kontsonante batez amaitua, azken kontsonanteabikoizten da, w edo x kasuetan salbu.

run running show showingfix fixing

n Bi silabaduna bada, lehenengoan badu azentua eta l edop batez amaitzen bada, kontsonante hau bikoizten da.

travel travelling kidnap kidnappingn Bi silabaduna bada, bigarrengoan badu azentua eta

bokala + kontsonante batez bukatzen bada,kontsonante hau bikoizten da.

begin beginningn ie bukaera badu, bi hizki horiek y batez ordeztuko dira.

die dyingEzezkoa: am / is / are aldaerei not gehituz osatzen da.

Galderazkoa: subjektua to be aditzaren aurreankokatuko da.

Erabilerakn Hitz egiteko unean zer gertatzen ari den adierazteko.

n Orainaldi zabalago batean gertatzen ari diren ekintzaluzeez hitz egiteko.

n Etorkizun hurbilean ziurtasun osoz egingo dugunaadierazteko, aldez aurretik finkatu baitugu.

+ Always adberbioarekin, kexua adierazteko. He’s always complaining.(Beti kexuka ari da.)

j STATIVE VERBSEkintzak baino gehiago egoerak adierazten dituztenez, iagehienetan Present Simple aldian erabiltzen dira.Ondorengo ezaugarriekin dute lotura:

n emozio eta sentimenduekin (dislike, hate, hope, like,love, prefer, want)

n pentsamenduarekin eta iritziarekin (believe, forget,guess, know, remember, think, understand)

n pertzepzio eta zentzumenekin (feel, hear, see, smell,sound, taste, touch)

n prezio eta neurriekin (cost, weigh, measure)

n jabetzarekin (belong, have, own)

Batzuek egoera eta ekintza adieraz ditzakete, halan, erabakunean nahiz iraunkorrean erabil daitezke. Esaterako,think aditza.

Donna thinks the book is wonderful.(Donnak liburua zoragarria dela pentsatzen / uste du.)He is thinking about going to Ireland in the summer.(Udan Irlandara joatea pentsatzen du / darabil buruan.)

See aditzak Present Continuous aldian, bizkitartean, aurrezaldetik finkaturiko etorkizuneko ekintza adierazten du.

I’m seeing the doctor this afternoon.(Gaur arratsaldean medikuarengana noa [hitzordua badutjada].)

j ADJEKTIBOAK + PREPOSIZIOATo be aditzaren ondoren maiz aurkituko ditugu jarraianpreposizioa + izena, izenordaina edo gerundioadaramatzaten adjektiboak. Adibidez:

He is afraid of dogs. (Txakurrei beldurra die.) I am worried about her. (Kezkatua nauka.)We are tired of working. (Lan egiten nekatuta gaude.)

Preposizio hau kasu bakoitzean beti bera denez,komenigarria da buruz ikastea. Begira ezazu 24. orriandagoen preposiziodun adjektiboen zerrenda.

now, right now, at the moment

today, these days, this month / year, at present

tonight, tomorrow, this afternoon, next Sunday / week / month

Affirmative Negative InterrogativeI am going I am (I’m) not going Am I going?

You are going You are not (aren’t) going Are you going?

He / She / It is going He / She / It is not (isn’t) going Is he / she / it going?

We / You / They are going We / You / They are not (aren’t) going Are we / you / they going?

PRESENT CONTINUOUS

Uses Examples Time expressions

FORM

An action which is happening now Mum is talking on the phone right now.

A temporary action Mary and I are learning Italian this year.

A definite plan for the near future I’m meeting Martin tonight.

[3]TOP MARKS 1 BASQUE © B Burlington Books

GRAMMAR APPENDIX

unit THE PERFECT DATE2

j PHRASAL VERBSPhrasal verb aditzaren + partikula bat edo biren gehiketadugu, elkarketaren ondorioz esanahi berria bereganatuduena, bi hitzok banandurik zuten harengandik desberdina.

give (eman) give in (amore eman)put (ipini) put off (atzeratu)

Hauek iragankorrak izan daitezke, adibidez, look after;iragankaitzak, adibidez, go up; edo bietara funtzionatzendutenak ere bai.

Mum is looking after my cousins today.(Ama nire lehengusuak zaintzen ari da gaur.)His marks are going up.(Beren emaitzak hobetzen ari dira.)

Look that word up in the dictionary.(Aurkitu hitz hori hiztegian.)Things are looking up for me.(Hasi dira gauzak hobetzen niretzat.)

Zenbait iragankorren kasuan aditza partikularengandikbana daiteke. Osagai zuzena izena bada, hau tartean edoesaldiaren bukaeran joango da, baina izenordaina bada,aditzaren eta partikularen artean kokatuko da beti.

Please, turn the music down. (Jaitsi musika, mesedez.)Please, turn down the music.Please, turn it down. (Jaitsi ezazu, mesedez.)

Beste batzuen kasuan ez, eta, horrenbestez, osagaizuzena beti partikularen ondoren joango da.

The police are looking into the robbery.(Polizia lapurreta ikertzen ari da.)The police are looking into it. (Polizia aztertzen ari da.)

EgituraBaiezkoa: aditz erregular baten Past Simple (lehenaldibakuna) aldia, aditzaren oinarrizko forma + ed amaieradugu. Gogoan izan bukaera hau zuzen nola gehitu:

n Aditza e mutuaz amaitzen bada, d gehituko dugu soilik.

change changed n Kontsonantez + y batez amaitzen bada, y hori i

batez ordezkatuko dugu.

try triedn Silaba bakarrekoa bada eta bokal batez + kontsonante

batez amaitzen bada, kontsonantea bikoizten da, w etax kontsonanteak salbu.

drop dropped show-showed fix-fixedn Bi silabaduna bada, azentua aurrenekoan badarama,

eta l edo p amaiera badu, azken kontsonante haubikoiztuko dugu.

travel travelled kidnap kidnappedn Bi silabaduna bada, azentua azkenekoan badarama eta

bokal batez + kontsonante batez amaitzen bada,azken kontsonantea bikoizten da.

prefer preferredAditz irregularrek ez dute ed bukaera hartzen. Liburuarenamaieran duzu ohikoenen zerrenda.

Ezezkoa: did not (didn’t) + aditzaren oinarrizkoformarekin osatzen dira pertsona guztiak.

Galderazkoa: did + subjektua + aditzoina dugu egitura.

Erabilerakn Lehenaldiko une zehatz batean gertatutako ekintzez

hitz egiteko.

+ Iraganeko ondoz ondoko ekintzak adierazteko.

When Terri arrived, a child gave her a red rose.(Terri iritsi zenean, ume batek larrosa gorri bat eman zion.)

+ Ekintza luze bat abian zegoen bitartean gertatu zenekintza laburra adierazteko (hasieran when juntagailuadaramana).

We were driving back home when the car broke down. (Etxera itzultzen ari ginela, kotxea matxuratu zen.)

+ Iraganean gauzak nola ziren kontatzeko edodeskribatzeko.

In the past, nobody had a mobile phone.(Garai batean inork ez zuen telefono mugikorrik.)

Ago denborazko esamoldea, adierazitako denbora-unearenatzean jartzen da, eta “orain dela” euskaratzen da.

They left two hours ago. (Orain dela bi ordu alde egin dute.)

yesterday, last year, two days ago, in 2004,when, then

Affirmative Negative InterrogativeI / You finished I / You did not (didn’t) finish Did I / you finish?

He / She / It finished He / She / It did not (didn’t) finish Did he / she / it finish?

We / You / They finished We / You / They did not (didn’t) finish Did we / you / they finish?

PAST SIMPLE


FORM

A completed action in the past I finished lunch late yesterday.

[4]

GRAMMAR APPENDIX


EgituraBaiezkoa: to be aditzaren lehenaldiarekin + ingamaieradun aditz batekin osatzen da. (5. orrialdeanberrikus itzazu bukaera hau gehitzeko arauak.)

Ezezkoa: was eta were aldaerei not edo n’t ezarriz soilikosatzen da.

Galderazkoa: was / were subjektuaren aurrera pasatueta azken honen ondoren ing daraman aditza ezarriko da

Erabilerakn Iraganeko une zehatz batean gertatzen ari zena

adierazteko.

n Zerbait gertatzen ari zela adierazteko, beste gauza batjazo zenean. Azkenak when eta luzeak while edo asdarama.

I was walking down the street when I met him.(Kalean behera nindoan oinez berarekin topo eginnuenean.)While they were working, she brought them some food.(Lanean ari ziren bitartean, janari pixka bat ekarri zien.)

n Iraganean aldi berean gertatzen ari ziren bi ekintza edogehiago adierazteko; and, while edo as juntagailuenbitartez lotuta doaz.

I was eating while he was telling me the news. (Jaten arinintzen, albistearen berri ematen ari zitzaidan bitartean.)

+ Always adberbioarekin iraganeko ekintza batgogaikarria zaigula adierazteko, monotonoa etaerrepikakorra delako.

They were always talking about the weather.(Eguraldiari buruz ari ziren hizketan beti.)

EgituraBaiezkoa: adizki honen (lehenaldi burutuaren) egiturahave aditz laguntzailearen lehenaldia (had) + aditznagusiaren partizipioa dugu, ed amaieraduna erregularrabada, eta irregularra bada, berriz, buruz jakin beharrekoa.(Aditz irregularren 3. zutabean begira ezazu.)

Ezezkoa: had ezeztatuko dugu not edo n’t uztartuagehituz.

Galderazkoa: subjektuaren aurrean had ezarriko dugu.

ErabilerakEkintza bat beste ekintza baten aurretik burutu zelaadierazteko. Azken hau Past Simple aditz-denboran doa.

already, by the time, after,before, until, never, just

PAST PERFECT SIMPLE

Affirmative Negative InterrogativeI / You had stopped I / You had not (hadn’t) stopped Had I / you stopped?

He / She / It had stopped He / She / It had not (hadn’t) stopped Had he / she / it stopped?

We / You / They had stopped We / You / They had not (hadn’t) stopped Had we / you / they stopped?


A completed action which took place The rain had stopped before I left.before another action in the past By the time she arrived, he had already gone home.

FORM

last night / week / year,at nine o’clock

when, and, while, as

Affirmative Negative InterrogativeI was writing I was not (wasn’t) writing Was I writing?

You were writing You were not (weren’t) writing Were you writing?

He / She / It was writing He / She / It was not (wasn’t) writing Was he / she / it writing?

We / You / They were writing We / You / They were not (weren’t) writing Were we / you / they writing?

PAST CONTINUOUS


FORM

An incomplete action in progress At 10 o’clock last night, I was writing an e-mail to at a specific time in the past my friend Rose.

An incomplete action He was watching that famous TV show when I called.interrupted by another action

Two incomplete actions in progress Last year I was teaching English while I was studyingat the same time in the past at university.


GRAMMAR APPENDIX

j IZENAK OSATZEKO ATZIZKIAKAtzizkiak hitz batzuei gehitzen dizkiegun bukaerak dira,horrela, beste hitz berri batzuk sortzeko. Aditzetatikizenak osatzeko atzizkien artean ment, tion / sion eta er / or ditugu.

agree (hitzartu) agreement (hitzarmen)invite (gonbidatu) invitation (gonbidapen)conclude (ondorioztatu) conclusion (ondorio)run (korrika egin) runner (korrikalari)sail (nabigatu) sailor (nabigatzaile)They finally reached an agreement.(Azkenean hitzarmena lortu zuten.)

Izenak osatzeko beste atzizki batzuk ity, ship, ness etaence / ance dira; hauek adjektiboei, aditzei edota besteizen batzuei erants diezazkiekegu.

personal (pertsonal) personality (nortasun)friend (lagun) friendship (adiskidetasun)happy (zoriontsu) happiness (zoriontasun)intelligent (adimentsu) intelligence (adimen)appear (agertu) appearance (itxura)Personality is more important than appearance. (Nortasuna itxura baino garrantzitsuagoa da.)

j GERUNDIOA ETA INFINITIBOA

GerundioaIngelesez ing bukaera duen adizkia da, ez aditz-denborairaunkorretan erabiltzen dena, izenaren funtzioa betetzenduena baizik. Ondorengo kasuetan ikusiko dugu:

■ Zenbait aditzen osagai zuzen gisa:

continue like / dislike prefer enjoy love / hate recommend finish miss suggestHe loves sending Valentine’s cards.(San Balentin eguneko postalak bidaltzea ikaragarrigustatzen zaio.)

■ Preposizioen ondoren.

You can ask for advice by writing a letter.(Aholkua eska dezakezu gutun bat bidaliz.)

■ Honako aditz-forma hauen ondoren:

can’t help can’t stand would mind / don’t mind be used to / get used to (ikus 119. orrialdea.)feel likeit’s no uselook forward toShe doesn’t mind expressing her feelings.(Ez zaio axola bere sentimenduak agertzea.)

■ Perpauseko subjektu bezala, ekintzei buruz eraorokorrean ari garenean.

Finding solutions to some problems is not easy.(Ez da erraza arazo batzuei konponbidea aurkitzea.)

Infinitiboa Aurretik to daraman adizkia dugu. Honela erabiltzen da:

■ Ondorengoak bezalako aditzen atzetik:

agree expect promiseappear / seem hope refusechoose learn wantdecide plan wishRomeo and Juliet planned to get married secretly.(Romeok eta Julietak ezkutuan ezkontzeko asmoa zuten.)

■ Zenbait adjektibo eta adberbioren ondoren.

We are happy to help you.(Atseginez lagunduko dizugu.)He ran too slowly to win the race.(Lasterketa irabazteko makalegi egin zuen korrika.)

■ Advise, invite, tell, warn, teach edo persuade bezalakoaditzen zeharkako osagarriaren ondoren.He persuaded me to join the club.(Elkarteko kide egiteko konbentzitu ninduen.)

Pertzepzio aditz batzuek (hear, feel, see ...) eta makenahiz let aditzek to gabeko infinitiboa daramate.

I saw Eric leave the office.(Bulegotik ateratzen ikusi nuen Erik.)Their parents make them clean their rooms.(Gurasoek euren gelak garbiarazten dizkiete.)

Gerundioz eta infinitiboz jarraituriko aditzakAditz batzuek gerundioko nola infinitiboko adizkia hardezakete ondoren, esanahia batere aldatzen ez delarik,adibidez, begin, propose, forbid, intend eta start.

They started to answer / answering the letters. (Gutunak erantzuten hasi ziren.)

Stop, remember eta forget aditzek, aldiz, esanguradesberdinak dituzte, ondoren aditz-forma bat ala besteadaramaten.

Stop + gerundioa zerbait egiteari utzi esan nahi du.

Bob stopped going out with Gina. (Bobek Ginarekin ibiltzeari utzi zion.)

Stop + infinitiboa ekintza bat eten beste gauza bategiten hasteko esan nahi du.

Can we stop to have some coffee?(Geldi al gaitezke kafe bat hartzeko?)

Remember + gerundioa iraganeko ekintzekin lotua dago.

I remember giving them their tickets.(Gogoratzen naiz txartelak eman nizkiela.)

Remember + infinitiboa etorkizuneko ekintzekin lotuadago.

Remember to call Jane before you go. (Gogoratu alde egin aurretik Janeri deitzea.)

Forget + gerundioa iraganean egindako zerbait ahaztuegin zaigula adierazten du.

We forgot meeting the writer of the book.(Ahaztu egin zitzaigun liburuaren egilea ezagutu genuela.)

Forget + infinitiboa zerbait egitea ahaztu zaigulaadierazten du.

He always forgets to bring the keys. (Beti ahazten zaio giltzak ekartzea.)

[6]

GRAMMAR APPENDIX


unit HAVE YOU HEARD?3

EgituraBaiezkoa: Present Perfect Simple (orainaldi burutua)aditz-denbora have aditzarekin, laguntzaile gisa, + aditzbaten partizipioarekin osatzen da.

Ezezkoa: not edo n’t forma uztartua gehitzen zaio have / has aldaerari.

Galderazkoa: subjektuaren aurrera mugituko dugu haveedo has.

Erabilerak■ Iraganean hasi eta oraingo unean jarraitzen duten

ekintzez hitz egiteko. Horregatik, batzuetan aditz--denbora hau itzultzerakoan orainaldia hautatzen da.

■ Burututako ekintzei buruz hitz egiteko, beti ere oraingounean begi bistako ondorioak dituzten ekintzak izanik.

+ Ekintza gertatu berria dela adierazteko. Kasu honetanjust erabiltzen da have eta partizipioaren artean.

The plane has just taken off. (Hegazkina aireratu berri da.)

How long? ekintzak zenbat denbora iraun duengaldetzeko erabiltzen da.

How long have you studied for the test?(Zenbat denbora aritu zara azteketarako ikasten?)

Eta ekintzak oraingo unean jarraitzen duenean, hasizenetik hona zenbat denbora igaro den galdetzeko.

How long have you lived here?(Zenbat denbora da hemen bizi zarela?)

For preposizioak ekintzak zenbat denbora iraun duenazaltzen du eta since preposizioak ekintza hasi zenekoune zehatza adierazten du. Bata bezala bestea askoerabiltzen dira Present Perfect Simple aldiarekin.

I have taken pictures of famous actors for two years.(Bi urte daramatzat antzezle ospetsuei argazkiak ateratzen.)This book has been famous since the film had itspremiere. (Liburu hau ospetsua da pelikula lehen aldizeman zutenez geroztik.)

j LEHENALDI BAKUNAREN / ORAINALDIBURUTUAREN ARTEKO ALDEA

Hauxe da desberdintasun nagusia: Past Simple aditz--denborak iraganeko une zehatz batean jazotakoaadierazten du, eta Present Perfect Simple aldiak, berriz,ekintza denbora-tarte batean kokatzen du.

I put an advert in the newspaper last Monday, but no onehas phoned yet.(Iragarki bat jarri nuen joan den astelehenean egunkarian,baina inork ez du oraindik deitu.)

j ADITZAK + PREPOSIZIOAAditz batzuek preposizio berbera hartzen dute ondoren.

agree with (-kin ados egon)concentrate on (-n kontzentratu)listen to (entzun)

Baina beste batzuek preposizio bat baino gehiago harditzakete. Adibidez:

Arrive at leku batera “iritsi” adiera du, leku hau beti erehiri bat edo herrialde bat ez delarik, bi kasu hauetanarrive in erabiltzen baita. Gogoan izan aditz honekininoiz ezin dela to preposizioa erabili.

She has already arrived at the office.(Bulegora iritsi da jada.)He arrived in Cartagena on Sunday morning.(Igande goizean iritsi zen Cartagenara.)They arrived in Venezuela at 3.00 am.(Goizeko hiruretan iritsi ziren Venezuelara.)

Talk about “zerbaiti buruz hitz egin” esan nahi du etatalk to / with “pertsona batekin hitz egin”.

We talked about our teachers.(Gure irakasleei buruz hitz egin genuen.)The reporters want to talk to / with Bruce Willis.(Kazetariek Bruce Willisekin hitz egin nahi dute.)

An action that began in the past and I have lived in London for two years.continues until the present How long have you been here?

An action that took place at an We have recently moved house.undetermined time in the past and I’ve already had dinner. has importance in the present

ever, never, yet, just, already,recently, lately, how long ...?,since, for

Affirmative Negative InterrogativeI / You have lived I / You have not (haven’t) lived Have I / you lived?

He / She / It has lived He / She / It has not (hasn’t) lived Has he / she / it lived?

We / You / They have lived We / You / They have not (haven’t) lived Have we / you / they lived?

FORM


PRESENT PERFECT SIMPLE


GRAMMAR APPENDIX

unit WHO WE ARE4

Hear of “-ri buruz zerbait entzun” esan nahi du eta hearabout “zerbait jakin” itzul daiteke.

I’ve never heard of him.(Ez dut inoiz hari buruzko ezer entzun.)Have you heard about her new boyfriend?(Jakin al duzu mutil-lagun berri bat duela?)

Think aditza about eta of preposizioekin erabiltzen da,eta kasu bietan “uste izan, iritzi” edo “ buruan izan,pentsatu” adiera du,testuinguruaren arabera.

What do you think about / of the Talk magazine?(Zer deritzozu Talk aldizkariari?)The snaparazzi thought of taking a photo of him.(Snaparazziak hari argazki bat ateratzea pentsatu zuen.)

Ikus ezazu liburuaren amaieran 24. orrialdean datorrenpreposiziodun aditzen zerrenda.

j USED TO / WOULDIraganean behin baino gehiagotan, baina gaur egungertatzen ez diren ekintzak deskribatzen dituzte bi formahauek. Horregatik arrunta da esaldian maiztasun--adberbioak eta esamoldeak agertzea.

When I was a child, we used to go to the country everyweekend.(Umea nintzela, mendira joaten ginen asteburuero.)When I was a child, we would often go to the country.(Umea nintzela, mendira joaten ginen maiz.)

Used to, halaber, iraganeko egoerei buruz hitz egitekoere erabiltzen da; kasu honetan, ordea, ezin da woulderabili.

Brad Pitt and Jennifer Aniston used to be married.(Brad Pitt eta Jennifer Ariston ezkonduta egon ziren.)

Aurreko adibidean ikus dezakezun bezala, used toegoerak deskribatzeko erabiltzen denean, ez duguohiturazko -t(z)en amaiera daramala itzultzen, aditzburutu gisa baizik.

I used to think that Rob was a good person.(Pertsona ona zela uste nuen Rob.)

Ezezko nahiz galderazko esaldietan did laguntzaileaerabili beharra dugu, eta, orduan, used aditzakbukaerako “d” hori galtzen du.

Hugh didn’t use to play basketball.(Hughk ez zuen saskibaloian jolasten.)Did you use to smoke?(Erretzen al zenuen?)

j BE USED TO / GET USED TOBe used to formak “ohituta egon” adiera du, aldiz, getused to forma ohitzearen prozesuarekin lotua dago. Kasubietan to partikularen atzean izena ala gerundioa doa.

Azken bi egitura hauek aurretik ikusi duzun used toegiturarengandik oso deberdinak dira, beraietan used ezbaita aditza, adjektiboa baizik. Aditzak be eta get dira,hauek jokatu eta aditz-denbora desberdinetan erabiltzendirelarik.

Famous actors are used to the paparazzi.(Antzezle ospetsuak ohituta daude paparazzietara.)She is used to going to the gym every afternoon.(Arratsaldero gimnasiora joaten ohitua dago.)He is getting used to his new routine.(Ohitzen ari da bere errutina berrira.)I cannot get used to living in such a noisy street.(Ezin naiz ohitu halako kale zaratatsuan bizitzen.)

this evening, later, next month,soon, at eleven o’clock, in anhour, tomorrow, in a few weeks,on the 8th of May, in the future

Affirmative Negative InterrogativeI / You will work I / You will not (won’t) work Will I / you work?

He / She / It will work He / She / It will not (won’t) work Will he / she / it work?

We / You / They will work We / You / They will not (won’t) work Will we / you / they work?

FUTURE SIMPLE


FORM

A prediction The government won’t allow this type of experiment.

A timetable Dr Brown will see his patients at 5.00.

A spontaneous decision There is no meat left, so I will have fish for lunch.

[8]

GRAMMAR APPENDIX


EgituraBaiezkoa: etorkizuneko forma hau osatzeko willlaguntzailea aditzaren oinarrizko formaren aurrean kokatubehar dugu, baina ingeles mintzatuan ohikoenasubjektuarekin uztartzea da eta orduan will laguntzailea“l” bakar bezala ahoskatuko da.

Ezezkoa: not gehitzen zaio will laguntzaileari, baina bihitzon forma laburtua won’t dugu.

Galderazkoa: will eta subjektuaren arteko hurrenkeratrukatuko dugu.

Erabilerakn Etorkizuneko ekintzen berri emateko edo iragarpenak

egiteko.

n Finkatutako ordutegi bati buruz hitz egiteko.

n Bat-bateko erabakiak adierazteko, hots, hitz egiten arigaren unean hartutako erabakiak adierazteko.

EgituraBaiezkoa: to be aditzaren orainaldiarekin + going to+ beste aditz baten oinarrizko formarekin osatzen da. “-t(z)era joan” itzul dezakegu.

Ezezkoa: to be ezeztea besterik ez da.

Galderazkoa: subjektuaren aurrean to be aditzaezartzearekin aski dugu.

Erabilerakn Etorkizun hurbilerako ditugun asmoei, erabakiei eta

planei buruz hitz egiteko.

n Gertatzeko zorian dagoen zerbait adierazteko, aztarnakbegi bistakoak baitira.

j PRESENT CONTINUOUS ETORKIZUN ZENTZUAREKIN

Maiz orainaldi hau eta be going to egituraduna berdinerabiltzen dira, etorkizun hurbilean gertatuko denaadierazteko. Desberdintzen dituen gauza bakarra hauxeda, Present Continuous aldia gehiago erabiltzen delafinkaturiko egitasmo pertsonalekin.

The scientist is receiving / going to receive a prize thisafternoon. (Gaur arratsaldean sari bat jasoko duzientzialariak / jasotzera doa zientzialaria.)I’m seeing the doctor tomorrow. (Bihar medikuarengana noa [hitzordua eskatuta dut].)

Normala den bezala, erabilera honetan perpausaketorkizunarekin, eta ez orainaldiarekin, loturiko denbora--esamolderen bat eramango du.

this evening, later, next month,soon, at eleven o’clock, in an hour,tomorrow, in a few weeks, on the8th of May

BE GOING TO

Affirmative Negative InterrogativeI am going to work I am not going to work Am I going to work?

You are going to work You are not (aren’t) going to work Are you going to work?

He / She / It is going to work He / She / It is not (isn’t) going to work Is he / she / it going to work?

We / You / They are going to work We / You / They are not (aren’t) going to work Are we / you / they going to work?

A planned action for the future The newspaper is going to publish the results of the experiment next week.

An action that is about to happen Be careful! The dog is going to bite you.

FORM


by this time next week, by ten o’clock,by the end of ..., by then, by August, in two months

Affirmative Negative InterrogativeI / You will have finished I / You will not (won’t) have finished Will I / you have finished?

He / She / It will have finished He / She / It will not (won’t) have finished Will he / she / it have finished?

We / You / They will have finished We / You / They will not (won’t) have finished Will we / you / they have finished?

FUTURE PERFECT


FORM

A completed action at Patients will have finished their treatment a certain future time in two months.


GRAMMAR APPENDIX

EgituraBaiezkoa: will have + aditz nagusiaren partizipioarekineratzen da.

Ezezkoa: will partikulari not gehitzea besterik ez da,baina forma uztartua won’t, dugu hitz egiterakoanformarik ohikoena.

Galderazkoa: will eta subjektuaren arteko hurrenkeratrukatzen da.

Erabilerakn Etorkizuneko une zehatz batean ekintza amaituta

egongo dela adierazteko.

EgituraBaiezkoa: to be aditzaren etorkizuna + aditza ingamaierarekin.

Ezezkoa: not gehituko diogu will partikulari (won’t).

Galderazkoa: will ezarriko dugu subjektuaren aurrean.

Erabilerakn Aditz-denbora hau etorkizuneko une zehatz batean zer

gertatzen ariko den adierazteko erabiltzen da.

j ITENTSITATE-ADBERBIOAKZenbait adjektiborekin edo beste adberbio batzuekinerabiltzen dira, hauen esangura ñabartzeko, hau da,indarra areagotzeko edo gutxiagotzeko.

not at all (batere ez)slightly (pixka bat)a bit (pixka bat) fairly (nahiko)pretty (nahiko)rather (dezente)quite (oso, dezente)very (oso)really (egiazki, benetan)totally (guztiz) I’m not at all hungry.(Ez naiz batere gose.) Cloning dogs is rather complicated.(Txakurrak klonatzea dezente zaila da.)She speaks very slowly. (Oso makal hitz egiten du.)

j VERB COLLOCATIONSAditz batzuek beti berauekin erlazionaturiko hitz edoesamolde finko batzuk daramatzate atzean, eta elkartehori da collocation deitzen dena.

lose interest (interesa galdu)gain experience (esperientzia hartu)

Take, make eta do dira horren hiru adibide tipiko,zenbait hitz (decision bezalako salbuespenen bat kenduta)batarekin ala bestearekin bakarrik erabil baitaitezke.

take a shower (dutxatu)take place (ospatu)take a break (atseden hartu)take part (parte hartu)take for granted (ziurtzat jo)make / take a decision (erabaki bat hartu)make an impression (tankera [ona / txarra] hartu)make a mistake (akatsa egin)make a suggestion (zerbait iradoki)do homework (etxerako lanak egin)do (your) best (ahalegin guztiak egin)do business (negozioak egin)do a favour (mesede bat egin)do the washing-up (ontziak garbitu)do the right thing (zuzen jokatu)do well (ondo joan / ibili)Young scientists are taking part in the investigation.(Zientzialari gazteak ikerketan parte hartzen ari dira.)We must make a decision about this.(Honi buruz erabaki bat hartu beharra dugu.)I’ll do my best to finish the project tonight. (Ahalegin guztiak egingo ditut proiektua gaur gaueanbukatzeko.)

An action in progress at At this time tomorrow, Jack and Brian a certain future time will be training.

FUTURE CONTINUOUS

FORM

Affirmative Negative InterrogativeI / You will be working I / You will not (won’t) be working Will I / you be working?

He / She / It will be working He / She / It will not (won’t) be working Will he / she / it be working?

We / You / They will be working We / You / They will not (won’t) be working Will we / you / they be working?

at this time tomorrow, at this time next ...,on Thursday, in the next decades


[10]

GRAMMAR APPENDIX


unit AGAINST ALL ODDS5

Erlatibozko izenordain edo adberbio batez hasten direnmenpeko perpausak dira, eta bi motatakoak daude:defining (murrizgarriak) eta non-defining (ez--murrizgarriak).

Defining Relative ClausesMurrizgarriek aurrekariari buruzko ezinbesteko informazioaematen digute. Hauek izan ezean perpausaren esanahiaosatu gabe geldituko litzateke, horregatik doaz esaldinagusiari lotuta, berauen artean komarik gabe. Erlatibozkoizenordainak who, which, that eta whose dira, baina kendaitezke subjektu-funtzioa betetzen ez badute.

n Who (-n) pertsonei buruz aritzeko soilik.

He is the doctor (who) I saw on TV.(Bera da telebistan ikusi nuen sendagilea.)

n Which (-n) gauzekin bakarrik erabiltzen da.

I watched the documentary (which) you recommended.(Zuk gomendatutako dokumentala ikusi nuen.)

n That (-n) aurrekaria pertsona edo gauza deneanerabiltzen da.

Summer is the season (that) he likes the most.(Uda da gehien gustatzen zaion urtaroa.)

n Whose (zeinen) inoiz ez du subjektu-lanik egiten,beraz, ezin da ez kendu, ez thaten bitartez ordeztu.Euskaratzekoan, gainera, beste egitura batzuetara jodezakegu.

This is a book whose author is unknown.(Egile ezezaguna duen liburua da hau.)

When eta where erlatibozko adberbioek ere izen batdute aurrekaritzat.

n When denbora bati lotua dago (-eneko, -n). Haukendu edo bere ordez that erabil dezakegu.

I’ll never forget the year (when / that) there were manyfires in the city. (Inoiz ez dut ahaztuko hirian sute askoegon zireneko urtea.)

n Where lekuaren adierazlea da (non, -n), inoiz ez dakentzen eta ezin da bere ordez that erabili.

I visited the area where the earthquake occurred.(Lurrikara gertatu zen eremua bisitatu nuen.)

Erlatibozko hitzaren aurrean preposizioa joango balitz,ohikoena kentzea da eta preposizioa bukaeran kokatzea.

Animal behaviour is a topic scientists are interested in.(Animalien jokaera zientzialarien intereseko gaia da.)I saw the car crash everyone is talking about.(Mundu osoaren ahotan dagoen kotxe-istripua ikusi nuen nik.)

Non-defining Relative ClausesEz-murrizgarriek aurrekariari buruzko informaziogehigarria soilik ematen digute. Hauek gabe ere, perpausnagusiak erabateko zentzua du, eta, horregatik, komaartean doaz.

Jack, who always helps people, has worked for severalorganisations.(Jack, zeina beti jendeari laguntzen ari den, erakundedesberdinetarako jardun da lanean.)

Who, which, whose, when eta where erabiliz eratzendira, baina inoiz ez thatekin. Halaber, inoiz ezin daerlatibozko partikula kendu.

Peter, who is a journalist, has written some articles about tornadoes.(Peterrek, kazetaria denak, tornadoei buruzko artikulubatzuk idatzi ditu.)Hurricanes, which are common in the Caribbean, cankill many people.(Urakanek, zeinak Karibean arruntak diren, jende asko hildezakete.)

Esaldi ez-murrizgarriak oso jasoak dira estiloz, ingelesmintzatuan askoz gehiago erabiltzen dira murrizgarriak.

ERLATIBOZKO PERPAUSAK

that cannot replace who or which My brother, who lives in San Francisco, isn’t afraid of earthquakes.Elephants, which are very heavy, can live for many years.

Uses Examples

DEFINING RELATIVE CLAUSES

who / that refer to people I talked to a man who / that survived the earthquake.

which / that refer to objects The medicines which / that we’re using are from the Red Cross.

when refers to a moment in time It was in 2005 when Hurricane Katrina hit New Orleans.

where refers to a particular place Japan is a country where earthquakes are very common.

whose refers to possession He’s the boy whose mother saved many people’s lives.

Uses Examples

NON-DEFINING RELATIVE CLAUSES


GRAMMAR APPENDIX

j WANT + INFINITIBOA WANT + OBJEKTUA + INFINITIBOA

Want + infinitiboaWant aditzaren osagarri zuzena den eta aldi berean bereosagarriak ere badituen infinitiboak zerbait egiteko desioaadierazten du. Infinitibo horren subjektuak eta wantaditzarenak bat bera izan behar du.

Joe wants to forget the disaster. (Joek hondamena ahaztu nahi du.)

Want + objektua + infinitiboaEgitura honekin beste norbaitek zerbait egin dezan desioaadieraziko dugu.

The president wants the people to be in safe areas.(Jendea eremu seguruetan egon dadin nahi dulehendakariak.)

Ingelesez want aditzaren osagarri zuzena izenordainadenean, objektu-forman ipini beharko dugu, ez baitaegiaz subjektutzat jotzen, objektutzat baizik.

Do you want me to phone for help?(Laguntza eske dei dezadan nahi al duzu?)

j PHRASAL VERBS: ESANAHI ANITZEKOAKBatzuetan phrasal verb berak esanahi bat baino gehiagoditu, go eta get aditzen kasuan bezala.

go down (jaitsi - gustatu, harrera ona izan)go on (jarraitu - gertatu)get on (ongi moldatu - [autobus, tren edo hegazkinbatera] igo)get into (interesatu / -n sartu, -ko kide egin)get up (igo - ohetik altxatu)The storm went on for several hours. (Ekaitzak orduak iraun zituen.)People knew something strange was going on andstarted to run. (Jendeak bazekien zerbait arraroagertatzen ari zela eta korrika hasi zen.)

unit WOMEN AND SPORT6

Modal Examples Uses

MODALAK

can Mary can run very fast. Ability Can I call you tonight? RequestWomen’s sports can be exciting to watch. Possibility

be able to Her brother is able to skate very well. Ability

can’t You can’t be 40 years old, you look much younger! Certainty that something is impossible

could She could run fast when she was a child. Past ability Could you help me with the suitcases? Polite requestYou could exercise and eat healthier food. Polite suggestionIt could be dangerous for women to compete with men. Possibility

may It may rain tomorrow. PossibilityMay I join this team? Polite request

might She might win the gold medal in the competition. Possibility

would Would you open the window, please? Formal requestWould you like something to drink? Offer

must You must train hard for the match. ObligationShe’s got a great job. She must be very happy. Certainty that something is true

have to I have to buy the tickets today. Obligation, necessity

need to You need to practise harder. Obligation, necessity

needn’t You needn’t bring anything to the party. Lack of obligation

don’t have to I don’t have to get up early tomorrow. Lack of obligation

mustn’t You mustn’t exceed the speed limit. Prohibition

should You should try and get on well with your siblings. Advice / opinion

ought to You ought to warm up before training. Advice / opinion

[12]

GRAMMAR APPENDIX


may / mightPosibilitatea adierazten dute (might aditzak urriagoa).Subjektua daramate biek, euskaraz, aldiz, formainpertsonaletara jotzen dugu (baliteke, daitekeena da,gerta liteke, etab.).May, halaber, eskaerak era jasoan egiteko erabiltzen da.

wouldZerbait era jasoan eskatzeko edo eskaintzeko erabiltzen da.

must / have toObligazioa eta beharra adierazten dute, baina mustorainaldian erabiltzen da eta have to gainontzeko aditz--denboretan. Autoritatea duten pertsonek must erabiltzendute, have to, aldiz, edozeinek erabiltzen du, norbaitekzer egin behar duen adierazteko.

You must take the pills twice a day.(Egunean bitan hartu behar dituzu pilulak.)I have to take the pills twice a day.(Egunean bitan hartu behar ditut pilulak.)

Must, era berean, ondorio logikoak adierazteko ereerabiltzen da (antza, nonbait).

need to / needn’tNeed to ez da modala, jokatu egiten baita eta dolaguntzailearen beharra du ezezko eta galderetarako.Obligazioa eta beharra adierazten ditu, have to aditzakbezala.

Ian needs to talk to you. (Ianek zurekin hitz egin beharra du.)

Needn’t, kontrara, modala da, eta ezezkoan bakarrikerabiltzen da, zerbait egiteko obligaziorik edo beharrik ezdagoela azaltzeko (don’t have to formak bezala).

She needn’t come. (Ez dauka etorri beharrik.)

mustn’t / don’t have toMustn’t formak debekua adierazten du. Don’t have toformak, aitzitik, “ez eduki zertan” edo “beharrik ez”adiera du, bestela esanda, obligazio eta beharrik eza,needn’t formak bezalaxe.

should / ought toAholkua adierazten dute biek, baina should askoz gehiagoerabiltzen da. Ought to kasik ez da erabiltzen ezezko etagalderetan.

j MODALAKn Aldagaitzak dira, horrenbestez, forma bera dute

singularrean nola pluralean.

n Ez dute do laguntzailearen beharrik ezezko etagalderazko formak osatzeko.

n Jarraian aditzoinak daramatzate beti.

n Ez dute infinitiborik, partizipiorik, etorkizunik, ingamaieradun formarik, ez eta aditz-denbora elkarturik ere.

Be able to eta have to aditzek ez dituzte ezaugarrihoriek guztiak; bai, ordea, aditz modalen erabilera batzuk(gaitasuna, obligazioa, etab.).

can / be able to / can’tCan modala ondorengoetarako erabiltzen da:

n Trebetasuna / gaitasuna adierazteko orainaldian (jakin).

n Eskaerak egiteko, baimena eman eta eskatzeko.

n Posibilitatea azaltzeko (ahal izan).

+ Iradokizunak egiteko.

You can try and join a women’s football club.(Emakumezkoen futbol-talde batean sartzen saia zaitezke.)

Can’t formak, erabilera hauez gain, ezezko eran bestebatzuk ere baditu:

n Zerbait ezinezkoa den ziurtasuna.

+ Debekua.

Today, women still can’t play in male teams. (Egun, emakumeek oraindik ezin dute gizonezkoentaldeetan jokatu.)

Be able to aditzak gaitasuna adierazten du, can aditzakbezala, eta honek ez dituen aditz-denbora guztietanerabiltzen da.

I haven’t been able to finish my homework yet.(Oraindik ezin izan ditut etxerako lanak bukatu.)

couldn Trebetasuna adierazten du lehenaldian.

n Can aditzarekin baino modu jasoagoan zerbaiteskatzeko.

n Iradokizunak egiteko.

n Can aditzarekin baino posibilitate urriagoa adierazteko

MODAL BURUTUAKModal Perfect Examples Uses

must have Linda has arrived late. She must have been in a traffic jam. Certainty that something was true

may / might have She may / might have taken the wrong bus. A guess about a past action

could have You could have asked the doctor before taking Ability to have done somethingthat medicine. but in fact did not

couldn’t have He couldn’t have gone to the concert because he was Certainty that something diddoing a test. not happen

would have I would have gone to the party, but I was too busy. Willingness to have done something but in fact could not

should / ought to have You should / ought to have warned me earlier. Criticism or regret after an event

shouldn’t have He shouldn’t have forgotten about her birthday. Criticism after an event

needn’t have You needn’t have brought anything to my party. An unnecessary action in the past


GRAMMAR APPENDIX

must have + partizipioaGertatutako ekintza batekiko ustea azaltzeko erabiltzen da.

may / might have + partizipioaGertatutako zerbaiti buruz iragarpenak egiteko erabiltzenda.

could have + partizipioaIraganean zerbait egin zitekeen arren, azkenean ez zelaegin adierazten du.

couldn’t have + partizipioaZerbait gertatu izana ezinezkoa dela adierazteko.

would have + partizipioa Iraganean zerbait egin nahi izan zela, baina kanpokobaldintzak medio, egiterik egon ez zela adierazten du.

should / ought to have + partizipioaBi forma hauekin iraganean gertatutako zerbaiti buruzkexua edo espero genuena gertatu ez delako pena adierazdezakegu.

The match should / ought to have been very exciting.(Partidak oso interesgarria izateko itxura zuen.)

shouldn’t have + partizipioaIraganeko gertakizun bati buruzko iritzi kritikoa adieraztendu, ez zuela gertatu behar adieraziz.

needn’t have + partizipioaEgin zena egin beharrik ez zegoela adierazten du.

j ADJEKTIBOAK OSATZEKO ATZIZKIAKAditzei ed eta ing atzizkiak gehitzean adjektiboak sortzendira. Ed bukaeradunek norbait nola sentitzen dendeskribatzen dute; ing amaieradunek, berriz, pertsona horihorrela zerk sentiarazten duen.

amaze (harritu) amazed (harriturik)amazing (harrigarri)

bore (aspertu) bored (asperturik)boring (aspergarri)

embarrass (lotsatu) embarrassed (lotsaturik)embarrassing (lotsagarri)

interest (interesatu) interested (interesaturik)interesting (interesgarri)

shock (hunkitu) shocked (hunkiturik)shocking (hunkigarri)

Izen batzuek ful eta less atzizkiak hartzen dituzte eta honekadjektiboen esanahia argitzen laguntzen digu, ful atzizkiak“-rekin” esan nahi baitu eta less atzizkiak “gabe”.

care (ardura) careful (arduratsu)careless (arduragabe)

harm (kalte) harmful (kaltegarri)harmless (kalterik gabeko)

pain (min) painful (mingarri)painless (minik gabeko)

use (erabilpen) useful (erabilgarri)useless (alferrikako)

EBeste batzuek, aitzitik, atzizki bakarra onartzen dute.Adibidez, peaceful eta homeless aurki ditzakegu, baina*peaceless eta *homeful bezalakorik ez.

Hauez gain, izen eta aditz batzuei ous, al, able eta iveatzizkiak gehitzean, adjektibo gehiago lor ditzakegu.

danger (arrisku) dangerous (arriskutsu)nation (nazio) national (nazional)predict (aurresan) predictable (aurresan daitekeen)attract (erakarri) attractive (erakargarri)

unit PEOPLE AND PRODUCTS7

if would If we had enough money, we would buy a new car.unless could / might You could / might learn more this year if you studied harder.

if would have If I had phoned my parents, they wouldn’t have been worried.+ Past Perfect

unless could / might have He could / might have visited her if he had known she was ill.

if Future Simple If you are left-handed, you will face many disadvantages. + Present Simple You will meet a lot of people if you travel abroad.

unless may / might If she is free tomorrow, she may / might attend the concert too. imperative Search on the Internet if you want to buy some special products.

SECOND CONDITIONAL

+ base form

THIRD CONDITIONAL

+ past participle

BALDINTZAZKO PERPAUSAK

Conditional clause Result clause Examples

+ Past Simple

FIRST CONDITIONAL

[14]

GRAMMAR APPENDIX


Baldintzazko esaldiak esaldi konposatuak dira, if daramaneta baldintza adierazten duen perpaus batez osatuak, aldebatetik, eta ondoriozko ekintza edo emaitza adieraztenduen perpaus nagusiaz, bestetik. Hiru eratakoak dira.

Baldintzazko lehenaHonela eratzen da: if + Present Simple baldintzazkoperpausan eta will partikuladun etorkizuna ondorioan.Baldintza betetzen bada, zer gertatuko den adierazten du.

If I finish the project soon, I will go to the cinema with you.(Lana laster bukatzen badut, zinemara joango naiz.)

Ez dio axola zer hurrenkeratan kokatzen diren ondorioaeta baldintza, baina baldintza badoa lehenik, bi perpausenartean koma idatziko dugu.

Etorkizuna erabiltzeaz gain, may eta might modalekinedo aginterarekin ere adieraz dezakegu ondorioa.

If the library is open, I may / might borrow a book.(Liburutegia zabalik badago, badaiteke / baliteke liburubat ateratzea.)If you see Jack, say hello to him.(Jack ikusten baduzu, agur ezazu.)

Ezezko eran erabiltzeko Present Simple aldian doan aditzaezezta dezakegu edo baiezko eran utzi, baina unlessjuntagailuarekin eman behar diogu hasiera (ez ba... /ezean), if not erabiltzearen pareko dena.

He won’t believe anything unless we prove it is true.(Ez du ezer sinestuko, egia dela frogatzen ez badugu.)

Baldintzazko bigarrenaHonela eratzen da: if + Past Simple baldintzan etabaldintza bakuna (would + aditzoina) ondorioan.Orainaldiarekin loturiko baldintza hipotetikoak adieraztenditu, hau da, gertatzeko aukera gutxi dutenak.

If you talked to him, he would understand the situation.(Berarekin hitz egingo bazenu, ulertuko luke egoera.)

Euskaraz baldintzazko perpauseko aditza ba--aurrizkiarekin doa eta ez ingelesez bezala lehenaldian.

Menpeko perpauseko aditza to be denean, wereerabiltzen da singularreko nola pluraleko pertsonaguztiekin.

If that camera weren’t so expensive, I would buy it.(Kamera hori hain garestia ez balitz, erosi egingo nuke.)

Eta aholkuak ematen ari garenean, I izenordainarekin betiwere erabiltzen da.

If I were you, I would ask my parents for permission.(Nik zure tokian, gurasoei eskatuko nieke baimena.)

Baldintzazko bigarrenaren aldaera ohikoenak could etamight modalak dira, baina hauek biek hipotesiaburutzeko aukera are urriagoa dela adierazten dute.Euskaraz “agian, behar bada, gerta liteke” eta antzekoakerabil ditzakegu itzultzerakoan.

If I wrote a good composition, I could / might improvemy mark.(Idazlan on bat idatziko banu, agian nire nota hobetukonuke.)

Baldintzazko hirugarrenaHonela eratzen da: if + Past Perfect baldintzan eta wouldhave + partizipioa ondorioan. Kasu honetan ez dabaldintza bat adierazten, ezinezkoa den zerbait baizik,iraganari lotua baitago, beraz, hipotesia burutu ezina da.

You would have learnt to play the guitar sooner if youhad taken classes. (Lehenago ikasiko zenukeen gitarra jotzen, klaseetarajoan izan bazina.)

Egitura honen aldaerak perpaus nagusian could have etamight have + partizipioa hautatuz osatzen dira.

If we had bought the tickets on time, we could / mighthave gone to the cinema.(Sarrerak garaiz erosi izan bagenitu, agian zinemarajoango ginatekeen.)

j DENBORAZKO PERPAUSAKEtorkizunarekin lotuta daudenak baldintzazko lehenengoakbezala eratzen dira: Present Simple aldia menpekoperpausan eta will laguntzailedun etorkizuna perpausnagusian. Aldatzen dena juntagailuak dira, eta kasuhonetan when, as soon as eta antzekoak erabiltzen dira.

When I get home, I’ll be able to help you in the kitchen.(Etxera iristen naizenean, sukaldean lagundu ahalko dizut.)She’ll start driving as soon as she passes her drivingtest.(Gidatzen hasiko da gidatzeko azterketa gainditu bezainlaster.)

j AURRIZKIAKUn, im, in eta dis adjektibo, izen eta aditz batzuekhartzen dituzten aurrizkiak dira, aurkako hitzak sortzeko.Aurrizki hauek ezagutzeak izen berriak ulertzenlagunduko digu.

likely (gerta daitekeen) unlikely (nekez gertatuko den)possible (posible) impossible (ezinezko)polite (heziera oneko) impolite (gaizki hezitako)complete (beteta) incomplete osatu gabe)advantage (abantaila) disadvantage (desabantaila)connect (konektatu) disconnect (deskonektatu)The main disadvantage of this is the price.(Honen desabantailarik nagusiena prezioa da.)

Kontuz ibili, ordea, batzuetan un, dis, in eta im ez baitiraaurrizkiak, izenaren zatia baizik, esaterako understand,discipline, influence edo important hitzen kasuan.

Under, re, inter, over, anti, bi, pre eta multi ere askoerabiltzen diren aurrizkiak dira.

ground (lur) underground (lur azpiko)write (idatzi) rewrite (berridatzi)national (nazional) international (nazioarteko)active (gogotsu) overactive (hipergogotsu)social (sozial) antisocial (antisozial)cycle (ziklo) bicycle (bizikleta)historic (historiko) prehistoric (historiaurreko)millionaire (aberats) multimillionaire (izugarri

aberats)


GRAMMAR APPENDIX

j IZENAK + PREPOSIZIOAIzen batzuek, batez ere abstraktuek, preposizio zehatzbatzuk daramatzate atzetik eta, beti berberak direnez, ezlegoke gaizki bakoitzarekin zein erabiltzen den ikastea.24. orriaren bukaeran dagoen zerrenda ikus ezazu.

Lack of exercise has a bad effect on your health.(Ariketa fisiko gabeziak eragin txarra du zure osasunean.)

unit OUTER SPACE 8

EgituraBoz pasiboa askoz arruntagoa da ingelesez euskarazbaino, horregatik, itzultzeko garaian aditza boz aktiboanuztea hobesten da, forma inpertsonalak hautatuz edohitz-ordena aldatuz.

Baiezkoa: to be + aditzarekin + aditz nagusiarenpartizipioarekin eratzen da.

An astronaut was sent into space.(Astronauta bat bidali zuten espaziora.)

Perpaus aktibo bat pasibo bilakatuko da, ondorengourratsen ondorioz:

n Perpaus aktiboan aditz nagusiak zuen aldian ezarrikodugu to be aditza.

They sold their house last week.Their house was sold last week.(Joan den astean saldu zen haien etxea.)

n Perpaus aktiboan aditzaren ondoren doan lehenosagarria bihurtuko da subjektu, dela osagarri zuzenadela zeharkakoa. Hain zuzen ere, aldaketa hau kasikingelesak bakarrik duen ezaugarria da, euskaraz ezinbaita horrelako pasiborik osatu.

The scientist explained the theory to the students.The theory was explained to the students by the scientist.(Teoria azaldu zien ikasleei zientzialariak.)We will give Peter a present at the party.Peter will be given a present at the party.(Peterri oparia emango diogu festan.)

n Zeharkako osagarria izenordaina bada, subjektuformara pasatuko dugu.

He showed them the results of the experiment.They were shown the results of the experiment.(Saiakuntzaren emaitzak azaldu zizkien.)

n Perpaus aktiboko subjektua esaldiaren bukaerarapasatuko dugu, aurretik by preposizioa daramala. Etapertsona-izenordaina bada, dagokion izenordainobjektuaz trukatuko dugu.

Journalists have written thousands of articles.Thousands of articles have been written by journalists. (Milaka artikulu idatzi dituzte kazetariek.)He is going to win the car race.The car race is going to be won by him.(Kotxe-lasterketa irabaziko du hark.)

Tense Active Passive

Present Simple NASA studies other planets. Other planets are studied by NASA.Past Simple NASA studied other planets. Other planets were studied by NASA.Future Simple NASA will study other planets. Other planets will be studied by NASA.Modals NASA should study other planets. Other planets should be studied by NASA.Present Continuous NASA is studying other planets. Other planets are being studied by NASA.Past Continuous NASA was studying other planets. Other planets were being studied by NASA.Present Perfect Simple NASA has studied other planets. Other planets have been studied by NASA.Past Perfect Simple NASA had studied other planets. Other planets had been studied by NASA.Modal Perfects NASA must have studied other planets. Other planets must have been studied by NASA.have to NASA has to study other planets. Other planets have to be studied by NASA.be going to NASA is going to study other planets. Other planets are going to be studied by NASA.

BOZ PASIBOA

[16]

GRAMMAR APPENDIX


Aditz modalak eta be going to egitura ez dira aldatzen,hauei darraien aditza baita pasiboan jartzen dena (be +partizipioa).

The technician must operate the camera.The camera must be operated by the technician.(Kamera teknikariak erabili behar du.)They have to launch more spaceships to space.More spaceships have to be launched to space.(Espazio-ontzi gehiago jaurti behar dira espaziora.)They are going to show the new film at this cinema.The new film is going to be shown at this cinema.(Pelikula berria zinema honetan emango dute.)

Ezezkoa: to be aditzari not edo n’t gehitzea besterik ez da.

That film wasn’t directed by Spielberg.(Pelikula hori ez zen Spielbergek zuzendua izan.)

Galderazkoa: to be aditzarekin hasten dira galderak,subjektua eta partizipioa ondoren baitoaz.

Were you examined by the doctor?(Aztertu al zintuen sendagileak?)

Galderan aditz modal bat, aditz-denbora elkarturen batedo etorkizunean doanen bat badago, pasiboko parpausamodalarekin edo aditz laguntzailearekin hasiko da, bozaktiboan bezala.

Should everything in the news be believed?(Albisteetako guztia sinetsi behar al da?)Have any new planets been discovered by astronomers?(Aurkitu al dute planeta berriren bat astronomoek?)Will the job be finished by Monday?(Lana bukatuta egongo al da astelehenerako?)

Galdetzailedun galderek ere aditz laguntzailearen etasubjektuaren arteko hurrenkera aldatu egiten dute,galdetzaileak subjektu-funtzioa duenean izan ezik.

When was the first man sent to the moon?(Noiz bidali zuten lehen gizona ilargira?)Where will the film be filmed?(Non filmatuko dute pelikula?)Who will be appointed for the job?(Nor izendatuko dute lanposturako?)

Erabilerakn Aurreko adibideetan ikus dezakezun bezala, boz

aktiboa, batez ere, ekintza burutzen duen subjektuabaino garrantzitsuagoa ekintza bera dela nabarmendunahi denean erabiltzen da.

A flag was put on the moon.(Bandera bat jarri zuten ilargian.)

n Halaber, ekintza burutu duen subjektua aipatu beharrikez dagoenean, ezezaguna denean, garrantzi gutxikoaedo aipatu nahi ez denean ere, modu pasiboaerabiltzen da.

In this hotel, the rooms are cleaned every day. (Hotel honetan egunero garbitzen dituzte gelak.)

n Eta aurrekoaren ildotik, they, somebody, nobodyedo antzeko subjektua duten perpaus aktiboaksaihesteko.

Somebody has made a great discovery.A great discovery has been made.(Se ha hecho un gran descubrimiento.)

j BOTH ... AND, EITHER ... OR Y NEITHER ... NOR

Korrelazioan doazen alborakuntza juntagailuak dira.

n Both ... and egitura “bai ..., bai ...” itzul daiteke.Perpaus bietan errepikatzen den osagaiarekin du lotura.

Both my brother and I like travelling very much.(Bai nire anaiari, bai niri, asko gustatzen zaigu bidaiatzea.)I was both sad and disappointed when I was told thetruth. (Triste ezezik, nahigabetua ere gelditu nintzen egiaesan zidatenean.)

Batzuetan “ez ezik, ... ere”, “hala ..., nola ..." euskaradaiteke.

Both Peter and Mary wanted to go home.(Hala Peterrek, nola Maryk, biek joan nahi zuten etxera.)

n Either ... or ere, bi osagairi dago lotua, baina kasuhonetan, hautaketa adierazteko, bata ala bestea.Aditza ezezko eran doanean, “ez ..., ez ... ” itzuldaiteke, ezeztapena indartzeko.

You can ask either Tom or Susan to help you. (Edo Tomi, edo Susani eska diezaiokezu laguntza.)Vicky doesn’t want to travel either to Paris or Rome.(Vickyk ez du nahi bidaiatzerik ez Parisera, ez Erromara.)

Either perpausaren hasieran doanean, aditza singularreandoa.

Either Chinese food or Italian food is fine with me.(Niri berdin zait jaki txinarra edo italiarra.)

n Neither ... nor “ez ..., ez ...” itzul daiteke. Ingelesez bialdiz ezeztatu ezin denez perpaus bera, aditza betibaiezko eran joaten da.

You can neither eat nor drink in the library.(Liburutegian ezin da ez jan, ez edan.)I have got neither a computer nor an MP3.(Ez dut ez ordenagailurik, ez MP3rik.)

j HAVE / GET + SOMETHING + DONEHave eta get + izena + partizipioa, norbaiti eskatutakoekintzak adierazteko erabiltzen da.

I’m going to have / get my hair cut.. (Ilea moztera noa.[beste pertsona batek egingo du eta ez nik])

Egitura honek esanahi pasiboa du, erdian doan izenakpartizipioan doan aditzaren bitartez adierazitako ekintzajasotzen baitu. Euskaratzerakoan, ordea, boz aktiboaerabiliko dugu.

My watch broke, so I had it repaired yesterday. (Erlojua hondatu zitzaidanez, atzo konponarazi nuen.)


GRAMMAR APPENDIX

unit THE WORLD OF CRIME9

a. Reported statementsNorbaitek esan berri duena, orainaldian konta dezakegu,eta horretarako nahikoa da komatxoak kentzea,izenordain subjektua eta aditzaren pertsona aldatzea.

“I am tired.” He says that he is tired.(Nekatuta dagoela dio.)

Ohikoena, dena dela, norbaitek esana lehenaldiankontatzea da. Eta horretarako said erabiliko dugu,ondorengo aditzak atzera jauzia egingo du: PresentSimple pasa aldia Past Simple aldira pasatuko da, hau PastPerfect deiturikora, etab., eta pertsona-izenordainez gain,erakusleek, edutezkoek eta denbora nola leku--preposizioek ere aldaketak jasango dituzte.

Menpeko perpausa that juntagailuaz hasten da, bainaingeles mintzatuan isildu egiten da.

”I’ll do an investigation here next week,” the detectivesaid.The detective said (that) he would do an investigationthere the following week.(Detektibeak esan zuen ikerketa bat burutuko zuela hanhurrengo astean.)

Perpausak egia orokorra adierazten duenean, aditz--denborak ez du inolako aldaketarik jasaten.

“Crime is punished by law,” she said. She said that crime is punished by law.(Delinkuentzia legeak zigortzen duela esan zuen hark.)

Norbaitek esandakoa kontatzekoerabiltzen da, baina pertsona horrekerabilitako hitz berberak aipatu gabe.

REPORTED SPEECHTense Direct speech Reported speech

Present Simple “He works as a policeman.” She said that he worked as a policeman.Past Simple “He worked as a policeman.” She said that he had worked as a policeman.Future Simple “He will work as a policeman.” She said that he would work as a policeman.Present Continuous “He is working as a policeman.” She said that he was working as a policeman.Past Continuous “He was working as a policeman.” She said that he had been working as a policeman.Present Perfect Simple “He has worked as a policeman.” She said that he had worked as a policeman.Present Perfect Continuous “He has been working as a policeman.” She said that he had been working as a policeman.Past Perfect Simple “He had worked as a policeman.” She said that he had worked as a policeman.Past Perfect Continuous “He had been working as a policeman.” She said that he had been working as a policeman.

CHANGES IN MODALS CHANGES IN OTHER WORDS AND EXPRESSIONS

Direct speech Reported speech Direct speech Reported speech

can could

may might

must / have to must / had to

will would

now then

today that day

tonight that night

yesterday the previous day / the day before

last week the previous week / the week before

a month ago the previous month / the month before

tomorrow the following day / the day after / the next day

next week the following week / the week after

here there

this that

these those

You should have your eyes checked every year.(Urtero egin behar zenuke begietako azterketa.) The writer had / got his book published (by a publisher). (Idazleak argitaratu zuen bere liburua. [argitaletxe batekegin zuen].)

Have nahiz get bereizgabe erabiltzen badira ere, getinformalagoa da eta arruntagoa ere bai ingelesmintzatuan.

I got my house painted last week.(Etxea pintatu nuen / zidaten joan den astean.)

[18]

GRAMMAR APPENDIX


Zehar estiloari sarrera ematen dioten aditz arruntenak sayeta tell dira. Azkenak to preposiziorik gabeko zeharkakoosagarria darama beti; lehenak, berriz, hots, say aditzak,aukeran du eraman ala ez, baina badaraman kasuetan,preposizio horrekin joan beharra du.

“The police caught the robber,” he said.He told us that the police had caught the robber.He said that the police had caught the robber.He said to us that the police had caught the robber.(Poliziak lapurra harrapatu zuela esan zigun hark.)

b. Reported questionsIngelesez bi motatako galderak daude:

1. Yes / No questions motakoak, hots, “bai” edo “ez”batekin erantzun daitezkeenak. Era honetako galderakzehar estilora aldatzeko ask aditza eta ondoren if edowhether partikula erabiliko dugu. Orain galderakperpaus arrunt izatera pasa direnez, ez dago subjektu--aditz arteko hurrenkera-aldaketarik, ez dago galdera--ikurrik, ez eta komatxorik.

“Did the contestant win a lot of money?” Matt asked.Matt asked if / whether the contestant had won a lot ofmoney. (Lehiakideak diru asko irabazi al zuen galdetuzuen Mattek.)“Is John at the police station?” he asked me. He asked me if / whether John was at the police station.(John polizia-etxean al zegoen galdetu zidan.)

2. Wh-questions motakoak ezin dira “bai” edo “ez”batekin erantzun. Galdetzaile batekin hasten direnakditugu hauek (what, who, where, when, why,whose, how, how long, etab.), eta zehar estilorapasatzerakoan galdetzaile hori if edo whetherpartikulen tokian kokatuko dugu. Jarraian subjektua etaaditza joango dira eta galdera-ikurra nahiz komatxoakalde batera utziko ditugu.

“What is the name of the new show?” Sue asked.Sue asked what the name of the new show was.(Programa berriak zer izen zuen galdetu zuen Suek.) “How long did the thief stay in prison?” he asked.He asked how long the thief had stayed in prison.(Lapurrak kartzelan zenbat denbora igaro zuen galdetuzuen.)

c. Reported ordersAginduak zehar estilora pasatzeko, aginteraren ordezinfinitiboa erabiliko dugu. Baina lehenik, aginduaadierazten duen aditz bat erabiliko dugu, esate baterako,tell eta order, atzean zeharkako osagarria daramala. Asketa beg aditzak ere hauta ditzakegu eskaerak adierazteko,invite gonbidapen bat egiteko edo warn norbaitiohartarazpen bat egiteko.

“Stop driving so fast.”Mum ordered me to stop driving so fast.(Amak hain azkar ez gidatzeko agindu zidan.)

Ezezko perpaus bat dugunean, not kokatuko dugu topartikularen aurrean.

“Don’t tell anybody.”He begged me not to tell anybody. (Inori ez kontatzeko erregutu zidan.)

d. Reported suggestionsAurrena subjektua eta suggest aditza ezarriko ditugu etaondoren pertsona horrek iradokitakoa adieraziko dugu.Iradokizunak bi eratara pasatzen dira zehar estilora:

n that partikularekin hasten den perpaus bat osagarrizuzentzat erabiliz, bere subjektua eta aditza onarrizkoforman dituena.

“Let’s watch the new TV show.”Tom suggested that we watch the new TV show.(Telebistako programa berria ikus genezan iradoki zuenTomek.)

n edo gerundioa erabiliz, subjekturik zehaztu gabe.

“Let’s phone the police immediately!” She suggested phoning the police immediately.(Poliziari berehala dei geniezaion iradoki zuen hark.)

j REPORTING VERBSZehar estiloari sarrera emateko gehien erabiltzen direnadizak say, tell eta ask dira, hauek mezua helaraztendigute soilik, informazio gehiago gaineratu barik. Bainahiztunaren intentzioa edo erabilitako doinua ere azaldunahi baditugu, aipatutakoez gain reporting verbs ugarierabil ditzakegu. Honatx horietako batzuk:

a baieztapenak: claim, answer, admit, announce,boast, apologise, declare, explain, inform, offer,mention, remind, reply, state, insist, complain

b galderak: enquire, request, wonder, want to know

c aginduak: order, shout, demand, warn

d erreguak: beg

e iradokizunak: advise, suggest, recommend, invite.

“I will be home late.”She reminded me that she would be home late.(Etxera berandu etorriko zela gogorarazi zidan.)“Did you arrive on time?”Dave wanted to know if I had arrived on time.(Garaiz heldu ote nintzen jakin nahi izan zuen Davek.)“Be careful!”He shouted (at) me to be careful. (Kontuz ibiltzeko oihu egin zidan.)”You should keep the robber handcuffed,” the judge said.The judge recommended the police officers to keep therobber handcuffed.(Lapurra biluztuta edukitzeko aholkatu zien polizia--agenteei epaileak.)


acceptable /LY'gCUWLVLo/ onargarri

actually /'DYWiToi/ egiaz

addicted to /L'XBYWBX WI/ -en zale / menpeko

admit /LX'lBW/ onartu

adopt /L'XFUW/ hartu; adoptatu

adult /'DXJoW/ heldu

adventure /LX'dCmWiL/ abentura

advice /LX'dOg/ aholku

alike /L'oOY/ antzeko

all dressed up /Go XpCgW 'JU/ apainki / oso dotorejantzita

all of a sudden /Go Fd L 'gJXLm/ bat-batean

amazing /L'lMhBn/ harrigarri

apart /L'UEW/ bereiz, aparte

appeal /L'UAo/ erakarri, liluratu

appearance /L'UBLpLmg/ itxura fisiko

appliance /L'UoOLmg/ etxe-tresna

approach (n) /L'UpNWi/ planteamedu, ikuspegi

approach (v) /L'UpNWi/ hurbildu

argue /'EZqI/ eztabaidatu

arrange /L'pMmXj/ antolatu, taxatu, sailkatu

as much as /Dh 'lJa Dh/ bezainbeste

at a time /DW L 'WOl/ aldi berean, jarraian

at least /DW 'oAgW/ gutxienez

as well /Dh 'rCo/ baita ere

available /L'dMoLVLo/ eskuragai

backwards /'VDYrLXh/ atzeraka

balloon /VL'oIm/ globo

beat /VAW/ irabazi, garaitu

beloved /VB'oJdBX/ maite, kuttun

blow the whistle /VoN fL 'rBgLo/ salatu

boast /VNgW/ harro agertu, harrotu

brave /VpMd/ ausart

break the law /VpMY fL 'oG/ legea hautsi

bring up /VpBn 'JU/ hazi

broadcast /'VpGXYEgW/ igorri

by word of mouth /VO rKX Fd 'lPe/ ahoz aho

campaign /YDl'UMm/ kanpaina egin, “borrokatu”

cash /YDi/ esku-diru

catch on /YDa 'Fm/ modako bihurtu, arrakasta izan

chainsaw /'aMmgG/ motozerra

chance /aEmg/ aukera

chat /aDW/ berriketan egin, hizketan ari izan

classmate /'YoEglMW/ gelakide

clear /YoBL/ argi

closely /'YoNgoi/ arretaz

come to mind /YJl WL 'lOmX/ bururatu

come true /YJl 'WpI/ egi bihurtu

concentrate /'YFmgLmWpMW/ kontzentratu

confess /YLm'cCg/ aitortu

connect /YL'mCYW/ erlazionatu, lotu

contain /YLm'WCBm/ eduki

contestant /YLm'WCgWLmW/ lehiakide

convinced /YLm'dBmgW/ konbentzitu

course /YGg/ (menu bateko) plater

craze /YpMh/ azken moda

criminal /'YpBlBmLo/ gaixtagin

customer /'YJgWLlL/ bezero

date (n) /XMW/ (maitasun) hitzordu

date (v) /XMW/ (bikote bezala) norbaitekin atera

deal with /'XALo rBf/ konpondu, moldatu

decade /'XCYMX/ hamarkada

dedicate /'XCXBYMW/ eman

delivery /XB'oBdLpi/ banaketa

design (v) /XB'hOm/ diseinatu

desperate to /'XCgULpLW WI/ -gatik / -t(z)eko etsi

despite /XB'gUOW/ nahiz eta

dessert /XB'hKW/ mahai-azkeneko, postre

determined /XB'WKlBmX/ zirt edo zarteko, seguru

develop /XB'dCoLU/ garatu

disappointment /XBgL'UQmWlLmW/ etsipen, nahigabe

discover /XB'gYJdL/ aurkitu

don’t mind /XNmW 'lOmX/ ez axola

do one’s best /XI rJmh 'VCgW/ ahal den guztia egin

drain /XpMm/ (likidoak) drainatu, atera

during /'XqHLpBn/ -en bitartean, (denbora-unitate) -z

Earth /Ke/ Lurra

effect /B'cCYW/ eragin, ondorio

effort /'CcLW/ ahalegin

embarrass /Bl'VDpLg/ lotsarazi

embarrassing /Bl'VDpLgBn/ lotsagarri

empty lot /ClUWA 'oFW/ orube, lursail huts

energetic /CmL'bCWBY/ langile, gogotsu

environment /Bm'dOpLmlLmW/ inguru, giro

evaluate /B'dDoqHMW/ ebaluatu

even though /AdLm 'fLH/ nahiz eta, arren

evidence /'CdBXLmg/ froga(k)

exchange /BYg'WiMmb/ elkarri eman, trukatu

E

D

C

B

A

WORD LIST

WORD LIST

TOP MARKS 1 BASQUE © B Burlington Books [20]

excited /BY'gOWBX/ hunkituta

expect /BY'gUCYW/ espero izan

express emotions /BYgUpCg B'lNiLmh/ emozioakazaldu

face /cMg/ aurrez aurre jarri

fail /cMo/ huts / porrot egin

fake (adj) /cCBY/ faltsu

fake (n) /cCBY/ fartsa, iruzur

fake (v) /cCBY/ iruzur egin, azpijokoa egin

fear /cR/ beldur

feel like /'cAo oOY/ gogoa izan

fidget /'cBbBW/ gelditu gabe mugitu / ezinegonik ibili

find out /cOmX 'PW/ jakin izan

fine (n) /cOm/ izun

flag /coæZ/ bandera

flash flood /'coæi coJX/ uholde

flow /coLH/ isuri, jario

fool … into thinking /cIo BmWL 'eBnYBn/ ... sinestarazizengainatu

footprint /'cHWUpBmW/ oinatz

for /cG/ (denbora-unitate ) -z

full /cHo/ oso, bete

gasp /ZEgU/ aire-bafada hartu

gather /'ZDfL/ bildu, elkartu

genes /bAmh/ geneak

get hold of /ZCW 'kNoX Fd/ eutsi

get the world to believe /ZCW fL 'rKoX WL VBoAd/munduari sinestarazi

get to know /ZCW WL 'mN/ ezagutzera iritsi

give advice /ZBd LX'dOg/ aholkatu

glamorous /'ZoDlLpLg/ luxuzko, dotore

goggles /'ZFZLoh/ betaurreko bereziak

gossip (n) /'ZFgBU/ esames, txutxumutxu

gossip (v) /'ZFgBU/ esamesaka ibili

grab /ZpDV/ eutsi, heldu

grateful /'ZpMWcLo/ esker oneko

great at /'ZpCBW FW/ -an / -t(z)en bikain

greed /ZpAX/ gutizia

greet /ZpAW/ agurtu

group /ZpIU/ talde

grow up /ZpN 'JU/ hazi

hand (v) /kæmX/ eman

handcuffed /'kDmXYJcX/ eskuburdinak ipinita

hard /kEX/ zail

hardly ever /kEXoA 'CdL/ ia inoiz ez

hardship /'kEXiBU/ zailtasun, arazo

hear /'kBL/ entzun

height /kOW/ altuera, garaiera

hide /kOX/ ezkutatu

hiding place /'kOXBn UoMg/ ezkutaleku

hoax /kNYg/ tranpa, amarru

hope /kNU/ espero izan

host /kLHgW/ anfitrioi, (telebistako) aurkezle

huge /kqIb/ erraldoi

identical /O'XCmWBYLo/ berdin-berdin

improve /Bl'UpId/ hobetu

in any case /Bm 'CmA YMg/ nolanahi dela

in demand /Bm XB'lEmX/ eskaera handiko

inconvenient /BmYLm'dAmBLmW/ desegoki, deseroso

influence /'BmcoHLmg/ eragin

insult /'BmgJoW/ irain

intimate /'BmWBlLW/ min, barru-barruko

item /'OWLl/ produktu

join /bQm/ -n sartu

juicy /'bIgi/ urtsu

just as /'bJgW Dh/ -n bezalaxe

kind /YOmX/ mota, tipo

knob /mFV/ erloju baten botoitxoa

know for sure /'mN cL 'iG/ ziurtasunez jakin

land /oDmX/ lurreratu

lap /oDU/ altzo, magal

largely /'oEboi/ neurri handi batean

last /oEgW/ azken

latest /'oMWBgW/ azken(a), berrien(a)

laugh /oEc/ barre egin

law breaker /'oG VpMYL/ lege-hausle

lead /oAX/ gidatu, zuzendu

leap /oAU/ jauzi egin

leave behind /oAd VB'kOmX/ atzean utzi

legitimate /oB'bBWBlLW/ zilegizko, zentzuzko

let /oCW/ baimendu, utzi

like it or not /oOY BW G 'mFW/ gustuko izan ala ez

likelihood /'oOYoBkHX/ probabilitate, aukera

likely /'oOYoi/ gerta daitekeen

L

K

J

I

H

G

F


WORD LIST

listen /'oBgLm/ entzun

live up to /oBd 'JU WI/ bete; ez huts egin

look like /'oHY oOY/ -en antza izan

luckily /'oJYBoi/ zorionez

major /'lMbL/ garrantzitsu

majority /lL'bFpLWi/ gehiengo

make a difference /lMY L 'XBcpLmg/ axola izan,eragin

make an effort /lMY Dm 'CcLW/ saiatu, ahalegindu

manage /'lDmBb/ ahal izan, lortu

mankind /læm'YOmX/ gizateria

manual /'lDmqHCo/ eskuzko, esku-

mark /lEY/ emaitza, nota

massive /'lDgBd/ erraldoi

match (n) /læWi/ partida

matter (n) /'lDWL/ gai, kontu

matter (v) /'lDWL/ axola izan

memorise /'lClLpOh/ buruz ikasi

method /'lCeLX/ bide, metodo

minority /lO'mFpLWi/ gutxiengo

mistake /lB'gWMY/ akats

modest /'lFXBgW/ xume

moisture /'lQgaL/ hezetasun

moon /lIm/ ilargi

move /lId/ lekuz aldatu

mud /lJX/ lokatz, lohi

need /mAX/ behar

need to /'mAX WI/ behar izan

neglect /mBZ'oCYW/ kontu ez egin

neighbourhood /'mMVLkHX/ auzo

no matter /mN 'lDWL/ axola gabe

nonsense /'mFmgLmg/ lelokeria, zentzugabekeria

offence /L'cCmg/ delitu, hutsegite

on the lookout for /Fm fL 'oHYPW cG/ -en bila

operate /'FULpMW/ eragin, maneiatu

ordinary /'GXLmpi/ arrunt, normal

out of nowhere /PW Fd 'mNrCL/ ezerezetik

oven /'JdLm/ labe

painful /'UCBmcLo/ mingarri

panic /'UDmBY/ izua sortu

pass on /UEg 'Fm/ pasa, igaro, jakinarazi

pass up /UEg 'JU/ (aukera) ukatu, utzi, galdu

plastic surgery /UoDgWBY 'gKbLpi/ kirurgia plastiko

play a part /UoM L 'UEW/ rol bat antzeztu

pleased /UoAhX/ pozik (be ~:poztu)

plenty /'UoCmWi/ asko

population /UFUqH'oMiLm/ populazio

powder /'UPXL/ hauts(ak)

power cut /'UPL YJW/ argi-eten

pretend /UpB'WCmX/ plantak egin

profitable /'UpFcBWLVLo/ onuragarri

promote /UpL'lNW/ bultzatu, sustatu

proof /UpIc/ froga

prospect /'UpFgUCYW/ etorkizun, itxaropen, aukera

proudly /'UpPXoi/ harro, harroki

prove /UpId/ frogatu

purposely /'UKULgoi/ nahita, berariaz, apropos

race /pMg/ lasterketa

reach /pAa/ -ra iritsi

realise /'pRoOh/ konturatu, ohartu

really /'pBLoi/ benetan (ezinago)

reasonable /'pAhLmLVLo/ zentzuzko, bidezko

recognise /'pCYLZmOh/ ezagutu, onartu

refuse /pB'cIh/ -ri uko egin

relationship /pB'oMiLmiBU/ harreman

rely on /pB'oO Fm/ -z fidatu, aintzat hartu

remember /pB'lLlVL/ recordar, acordarse de

remind /pB'lOmX/ gogorarazi

researcher /pB'gKaL/ ikertzaile

responsible for /pB'gUFmgLVLo cG/ -en erantzule

reveal /pB'dALo/ agertu, erakutsi

risk /pBgY/ arrisku

risk your life /pBgY qG 'oOc/ bizitza arriskatu

rob /pFV/ lapurtu, (leku batean) lapurreta egin

run a business /pJm L 'VBhmLg/ negozio bat zuzendu

rush /pJi/ presatu, azkartu

safe /gMc/ seguru, onik

save /gMd/ salbatu, aurreztu

save the day /gMd fL 'XM/ estutasun batetik atera

say ... aloud /gM L'oPX/ ... ozen esan

scissors /'gBhLh/ guraizeak

scream (n) /gYpAl/ oihu

scream (v) /gYpAl/ oihu egin

see /gA/ ikusi

seem /gAl/ irudi

selfish /'gCocBi/ berekoi

S

R

P

O

N

M

WORD LIST

TOP MARKS 1 BASQUE © B Burlington Books [22]

sensational /gCm'gLBiLmLo/ harrigarri

sense of humour /gCmg Ld 'kqIlL/ umore

sensible /'gCmgLVLo/ zuhur, zentzudun

set up /'gCW JU/ eratu, sortu

shot /iFW/ argazki

show up /'iLH JU/ azaldu

sibling /'gBVoBn/ senide

sign /gOm/ sinatu

sign on /'gOm Fm/ sinatu, fitxatu, sartu

signal /'gBZmLo/ seinale

spread /gUpCX/ zabaldu, hedatu

stage /gWMb/ eskenatoki, leku

stand a chance /gWæmX L 'aEmg/ aukera izan

steal /gWAo/ (gauza bat) lapurtu

step /gWCU/ zanpatu

sting /gWBn/ iruzur, tranpa

strange /gWpMmb/ arraro, bitxi

strength /gWpCne/ indar

stunned /gWJmX/ txunditu, zur eta lur

subject (n) /'gJVbBYW/ ikasgai

subside /gJV'gOX/ arindu, jaitsi

succeed /gLY'gAX/ arrakasta izan

success /gLY'gCg/ arrakasta

sure /iG/ ziur

surprised /gL'UpOhX/ harritu

survive /gL'dOd/ bizirik atera

suspect (n) /'gJgUCYW/ susmagarri

(be) suspicious /(VA) gL'gUBiLg/ susmoa izan

sweep away /'grAU L'rCB/ herrestan eraman, eraman

take for granted /WMY cL 'ZpEmWBX/ ziurtzat jo

takeoff /'WMYFc/ aireratze

take off from / WMY 'Fc cpFl/ -tik aireratu / urrundu

take the world by storm /WMY fL rKoX VO 'gWGl/arrakasta itzala izan mundu guztian

talent /'WDoLmW/ talentu, gaitasun

talk show /'WGY iLH/ elkarrizketa-programa

team /WAl/ talde

tell the difference /WCo fL 'XBcpLmg/ bereizi

tempt /WClUW/ zirikatu

tendency /'WCmXLmgi/ joera

theory /'eBLpi/ teoria

thrill-seeking /'epBogAYBn / emozio handien bila dabilen

tin opener /'WBm NULmL/ lata-irekigailu

tool /WIo/ lanabes

top secret /WFU 'gAYpLW/ isileko, sekretu

track down /WpDY 'XPm/ miatu, aztarnari jarraitu,bilatu

train /WpMm/ prestatu

trap /WpDU/ harrapatu, atzitu

trick (v) /WpBY/ engainatu, iruzur egin

trust /WpJgW/ -engan uste osoa izan

twins /WrBmh/ gemelos/as, mellizos/as

unaware /JmL'rCL/ ez jakitun (be ~: ez jakin)

uncanny /Jm'Yæmi/ harrigarri, sinestezin

unique to /qI'mAY WI/ -ena bakarrik

unwilling /Jm'rBoBn/ mesfidati, fidagaitz

useless /'qIgoLg/ alferrikako

valuable /'dæoqHLVLo/ balio handiko, garesti

van /dDm/ furgoneta

view (v) /dqI/ aztertu, miatu

voice /dQg/ ahots

watch /rFa/ (telebista) ikusi

wave (n) /rMd/ uhin

wave (v) /rMd/ (haizeak) mugitu, uhinak izan / sortu

website /'rCVgOW/ web orria

well-liked /'rCooOYX/ maitatu, estimatu

what it takes /rFW BW 'WMYg/ beharrezkoa dena, behardena

whirlpool /'rKoUIo/ zirimola, zurrunbilo

willingness /'rBoBnmLg/ borondate, gogo, nahi

win /rBm/ irabazi

word of warning /rKX Ld 'rGmBn/ ohartarazpen,abisu

work out /rKY 'PW/ kalkulatu, jo, itxuratu

W

V

U

T

Zerrenda honetan guztiz arruntak direnak aurkituko dituzu, liburuan agertzen diren testuinguruaren arabera itzuliak.Phrasal verbs hauek multiword verbs ere deitzen dira, jarraian preposizioa, adberbioa edo biak eraman baititzakete.

ask for: eskatu

break away: banandu

break down: matxuratu, hondatu

break into: -n sartu

break off: (zerbait) zatikatu, apurtu

break out: (guda) hasi

break up: banandu, hautsi

bring up: hezi, hazi

call off: bertan behera utzi

call on: ikustera / bisitara joan

call up: telefonoz deitu

care about: -z arduratu / kezkatu

carry on: jarraitu, aurrera eraman

catch on: modan jarri, arrakasta izan

catch up on: egunean jarri

check in: ekipajea fakturatu

check out: (hotelean) ordaindu eta joan

clean up: garbitu, txukundu

come across: topo egin, ustekabean aurkitu

come apart: zatikatu, puskatu

come back: itzuli

come down: beheratu, jaitsi

come off: askatu, -z gabetu

come on!: tira! goazen!

come up with: proposatu, iradoki, norbaiti (ideia) otu

count on: -rekin kontatu

cut down: murriztu, gutxitu

cut off: moztu, bereiztu, isolatu

deal in: salerosketan aritu

deal with: -rekin tratatu, (arazoa) konpondu

dress up: apain jantzi

end up: bukatu

feel like: gogoa izan

feel up to: gai sentitu

figure out: ulertu, konturatu

fill in: (inprimakia, agiria) bete

find out: jakin, berri izan

get ahead: aurrera egin, arrakasta izan

get away: ihes egin

get away with: zigorrik gabe irtetea lortu, berearekin irten

get back: itzuli, bueltatu

get by: konpondu, moldatu

get down: jaitsi, makurtu

get hold of: -ri eutsi / heldu

get into: -n sartu / (hobby) -n zaletu

get off: (autobusetik edo trenetik) jaitsi

get on: ongi moldatu / (autobusera, trenera edo hegazkinera) igo

get out of: (zerbaitetik) libratu, -tik atera

get over: (gaixoaldia) gainditu

get together: elkartu

get up: (ohetik) jaiki / altxatu

give away: argitu, salatu

give back: itzuli, atzera eman

give in: amore eman

give out: banatu

give up: utzi, uko egin

go along: (norbait)-ekin joan / -i lagundu

go down: jaitsi / gustatu, (ideia batek) onarpena izan

go off: joan, alde egin

go on: jarraitu / gertatu, igaro

go out: atera

go through with: burutu

grow up: hezi, hazi

hang out: denbora-pasa egon

hang up: (telefonoa) eseki

hold up: altxatu / atzeratu, atxiki

keep off: (sartzea, belardia zapaltzea) debekatu / ez gerturatu,uxatu

keep on: jarraitu

leave out: ez aipatu, alde batera utzi

let down: huts egin, desengainatu

let in: sartzen utzi, pasarazi

live up to: garatu / bete

look ahead: etorkizunari begiratu

look after: zaindu

look back on: gogoratu

look for: bila ibili

look forward to: irrikatu, desira izan

look in on: norbait ikustera joan

look into: ikertu

look on: -tzat hartu

look out: kontuz ibili

look over: berrikusi, errepasatu

look through: ez ikusiarena egin, bazter utzi

look up: hobetu / (informazioa liburu batean) bilatu, bisitan joan

look up to: miretsi

make straight for: zuzen-zuzenean joan

make up: asmatu / berradiskidetu

miss out on: aukera galdu

pay back: (dirua) itzuli / mendekatu

pay for: ordaindu / zigortua izan

pay off: ordainketa kitatu / merezi izan

PHRASAL VERBS


pick out: aukeratu

pick up: lurretik jaso / altxatu norbait

put away: jaso, bere tokian jarri

put off: atzeratu, gerorako utzi

put on: jantzi

put out: (zigarroa) itzali

put up with: jasan, nozitu

ring off: (telefonoa) eseki

ring up: telefonoz deitu

run away from: -tik ihes egin

run into: topo egin

run out of: -rik gabe gelditu

run over: (kotxeak) harrapatu

serve on: kide izan

set off / out: abiatu

show up: (leku batean) agertu, aurkeztu

stand for: adierazi, irudikatu, esan nahi izan

stand out: nabarmendu

stand up: zutitu

stand up for: (norbaiten) alde agertu

stop by: (nonbaitetik) pasa

switch off: (argia) itzali

switch on: (argia) piztu

take after: antza izan

take apart: desmuntatu

take away: kendu, eraman

take back: (esandakoa) zuzendu, atzera egin

take down: apuntatu, oharrak hartu

take part in: -n parte hartu

take off: (hegazkina) aireratu / erantzi

take out: atera

take over: (karguaz) jabetu

take up: (zerbait) -etan jardun / zaletu, -i ekin

try on: (arropa) probatu

turn around: biratu

turn back: itzuli

turn down: (bolumena) jaitsi / uko egin

turn into: bihurtu

turn off: (irratia / telebista) itzali

turn on: (irratia / telebista) piztu

turn out: (argia) itzali

turn over: (orrialdeak) pasatu, (zerbait) jiratu

turn up: ozenago jarri, (bolumena) igo / iritsi, azaldu

work out: ulertu / landu / ariketa fisikoa egin

write down: idatzi, oharrak hartu

PHRASAL VERBS

ADJECTIVES + PREPOSITIONS (after to be)

afraid of: -ren beldur

bad for: -rentzat txar

cruel to: -rekin bihozgabe

disappointed in: -z desengainatu

disappointed with: -rekin desengainatu

excited about: -rekin hunkitu

good at: -tzen / -n / -rentzat on

insulted by: -k iraindu

interested in: -n / -rekin interesatu

involved in: -n nahasi

late for: -rako berandu

pleased with: -rekin / -z pozik

proud of: -z harro

satisfied with: -rekin kontent

surprised by: -z / -rekin harritu

terrible at: -tzen / -n / -rentzat izugarri txar

NOUNS + PREPOSITIONS

apology for: -gatik barkamena

argument about: -ri buruzko / -gatikeztabaida

awareness of: -ren jakitun

disadvantage of: -ren / -ko desabantaila

effect on: -gan eragin

increase in: -ren igoera

interest in: -n interes

lack of: -rik eza

need for: -ren premia

objection to: -ri eragozpen

reason for: -t(ze)ko arrazoi

report on: -ri buruzko txosten

solution to: -ren konponbide

VERBS + PREPOSITIONS

accuse (someone) of: (norbaiti zerbait) leporatu

agree with: -rekin ados egon

apologise for: -gatik barkamena eskatu

arrive at: -ra iritsi

arrive in: (hiri edo herrialde batera) iritsi

believe in: -n sinetsi

belong to: -rena / -koa izan

boast about: (zerbaitetaz) harro ibili

concentrate on: -n kontzentratu

depend on: -ren menpe egon

hear about: (zerbaitetaz) enteratu

hear of: -ri buruz zerbait entzun

insist on: -t(z)eko behin eta berriz (dagokion aditza)

listen to: entzun

rely on: -rekin fidatu

remind (someone) of: (norbaiti) gogorarazi

succeed in: -n arrakasta izan

talk about: -ri buruz hitz egin

talk to / with: -rekin hitz egin

think about / of: -ri buruz uste izan / -n pentsatu

wait for: -ren zain egon

PREPOSITION LIST


IRREGULAR VERBS

BASE FORM (V1) PAST SIMPLE (V2) PAST PARTICIPLE (V3) EUSKARA

be /VA/ was / were /rFh/rK/ been /VAm/ izanbeat /VAW/ beat /VAW/ beaten /'VAWm/ jobecome/VB'YJl/ became /VB'YMl/ become /VB'YJl/ bihurtu, bilakatubegin /VB'ZBm/ began /VB'Zæm/ begun /VB'ZJm/ hasibend /VCmX/ bent /VCmW/ bent /VCmW/ tolestu, okertubet /VCW/ bet /VCW/ bet /VCW/ apustu eginbite /VOW/ bit /VBW/ bitten /'VBWm/ hozka eginbleed /VoAX/ bled /VoCX/ bled /VoCX/ odola jarioblow /VoLH/ blew /VoI/ blown /VoLHm/ putz eginbreak /VpMY/ broke /VpLHY/ broken /'VpLHYm/ apurtubring /VpBn/ brought /VpGW/ brought /VpGW/ ekarribuild /VBoX/ built /VBoW/ built /VBoW/ eraikiburn /VKm/ burnt / burned /VKmW/VKmX/ burnt / burned /VKmW/VKmX/ erreburst /VKgW/ burst /VKgW/ burst /VKgW/ lehertubuy /VO/ bought /VGW/ bought /VGW/ erosicatch /Yæa/ caught /YGW/ caught /YGW/ harrapatu, hartuchoose /aIh/ chose /aLHh/ chosen /'aLHhm/ aukeratucome /YJl/ came /YMl/ come /YJl/ etorricost /YFgW/ cost /YFgW/ cost /YFgW/ kostatucut /YJW/ cut /YJW/ cut /YJW/ moztudeal /XAo/ dealt /XCoW/ dealt /XCoW/ salerosi, tratuan

ibilidig /XBZ/ dug /XJZ/ dug /XJZ/ aitzurtu, zuloa

egindo /XI/ did /XBX/ done /XJm/ egindraw /XpG/ drew /XpI/ drawn /XpGm/ marraztudream /XpAl/ dreamt / dreamed /XpClW/XpAlX/ dreamt / dreamed /XpClW/XpAlX/ amets egindrink /XpBnY/ drank /XpænY/ drunk /XpJnY/ edandrive /XpOd/ drove /XpLHd/ driven /'XpBdm/ gidatueat /AW/ ate /CBW/ eaten /'AWm/ janfall /cGo/ fell /cCo/ fallen /'cGom/ erorifeed /cAX/ fed /cCX/ fed /cCX/ elikatufeel /cAo/ felt /cCoW/ felt /cCoW/ sentitufight /cOW/ fought /cGW/ fought /cGW/ borrokatufind /cOmX/ found /cPmX/ found /cPmX/ aurkitufly /coO/ flew /coI/ flown /coLHm/ hegan eginforget /cL'ZCW/ forgot /cL'ZFW/ forgotten /cL'ZFWm/ ahaztuforgive /cL'ZBd/ forgave /cL'ZMd/ forgiven /cL'ZBdm/ barkatufreeze /cpAh/ froze /cpLHh/ frozen /'cpLHhm/ izoztuget /ZCW/ got /ZFW/ got /ZFW/ lortu, jasogive /ZBd/ gave /ZMd/ given /'ZBdm/ emango /ZN/ went /rCmW/ gone /ZFm/ joangrow /ZpN/ grew /ZpI/ grown /ZpNm/ hazihang /kæn/ hung / hanged /kJn/kænX/ hung / hanged /kJn/kænX/ esekihave /kæd/ had /kæX/ had /kæX/ edukihear /kBL/ heard /kKX/ heard /kKX/ entzunhide /kOX/ hid /kBX/ hidden /'kBXm/ ezkutatuhit /kBW/ hit /kBW/ hit /kBW/ johold /kNoX/ held /kCoX/ held /kCoX/ eutsihurt /kKW/ hurt /kKW/ hurt /kKW/ zauritu, min emankeep /YAU/ kept /YCUW/ kept /YCUW/ gorde, mantenduknow /mN/ knew /mqI/ known /mNm/ jakin, ezagutulay /oCB/ laid /oCBX/ laid /oCBX/ jarri, hedatulead /oAX/ led /oCX/ led /oCX/ zuzendu, gidatulearn /oKm/ learnt / learned /oKmW/oKmX/ learnt / learned /oKmW/oKmX/ ikasi


BASE FORM (V1) PAST SIMPLE (V2) PAST PARTICIPLE (V3) EUSKARA

leave /oAd/ left /oCcW/ left /oCcW/ utzi, irtenlend /oCmX/ lent /oCmW/ lent /oCmW/ prestatulet /oCW/ let /oCW/ let /oCW/ baimena eman, utzilie /oO/ lay /oCB/ lain /oCBm/ etzanlie /oO/ (regular verb) lied /oOX/ lied /oOX/ gezurra esanlight /oOW/ lit /oBW/ lit /oBW/ piztulose /oIh/ lost /oFgW/ lost /oFgW/ galdumake /lCBY/ made /lCBX/ made /lCBX/ eginmean /lAm/ meant /lCmW/ meant /lCmW/ esan nahimeet /lAW/ met /lCW/ met /lCW/ elkar ezagutu, bildupay /UM/ paid /UMX/ paid /UMX/ ordainduput /UHW/ put /UHW/ put /UHW/ jarri, ipiniread /pAX/ read /pCX/ read /pCX/ irakurriride /pOX/ rode /pLHX/ ridden /'pBXm/ gainean ibiliring /pBn/ rang /pæn/ rung /pJn/ deiturise /pOh/ rose /pLHh/ risen /'pBhm/ jaso, altxaturun /pJm/ ran /pæm/ run /pJm/ korrika eginsay /gM/ said /gCX/ said /gCX/ esansee /gA/ saw /gG/ seen /gAm/ ikusisell /gCo/ sold /gLHoX/ sold /gLHoX/ saldusend /gCmX/ sent /gCmW/ sent /gCmW/ bidaliset /gCW/ set /gCW/ set /gCW/ ezarri, ipinisew /gN/ sewed /gNX/ sewn /gNm/ josishake /iMY/ shook /iHY/ shaken /'iMYm/ eragin, astindushine /iOm/ shone /iFm/ shone /iFm/ distiratushoot /iIW/ shot /iFW/ shot /iFW/ tiro eginshow /iLH/ showed /iLHX/ shown /iLHm/ erakutsishut /iJW/ shut /iJW/ shut /iJW/ itxising /gBn/ sang /gæn/ sung /gJn/ abestusink /gBnY/ sank /gænY/ sunk /gJnY/ hondoratusit /gBW/ sat /gæW/ sat /gæW/ eserisleep /goAU/ slept /goCUW/ slept /goCUW/ lo eginsmell /glCo/ smelt / smelled /glCoW/glCoX/ smelt / smelled /glCoW/glCoX/ usainduspeak /gUAY/ spoke /gULHY/ spoken /'gULHYm/ hitz eginspell /gUCo/ spelt /gUCoW/ spelt /gUCoW/ letreiatuspend /gUCmX/ spent /gUCmW/ spent /gUCmW/ gastatu, igarospill /gUBo/ spilt /gUBoW/ spilt /gUBoW/ isurispoil /gUQo/ spoilt / spoiled /gUQoW/gUQoX/ spoilt / spoiled /gUQoW/gUQoX/ hondatuspread /gUpCX/ spread /gUpCX/ spread /gUpCX/ igurtzi, hedatuspring /gUpBn/ sprang /gUpæn/ sprung /gUpJn/ saltatustand /gWæmX/ stood /gWHX/ stood /gWHX/ zutik egonsteal /gWAo/ stole /gWLHo/ stolen /'gWLHom/ lapurtustick /gWBY/ stuck /gWJY/ stuck /gWJY/ itsatsisting /gWBn/ stung /gWJn/ stung /gWJn/ ziztatuswear /grCL/ swore /grG/ sworn /grGm/ zin eginsweep /grAU/ swept /grCUW/ swept /grCUW/ erratzatu, garbituswim /grBl/ swam /græl/ swum /grJl/ igeri egintake /WMY/ took /WHY/ taken /'WMYm/ hartuteach /WAa/ taught /WGW/ taught /WGW/ irakatsitear /WCL/ tore /WG/ torn /WGm/ urratu, zartatutell /WCo/ told /WLHoX/ told /WLHoX/ esan, kontatu think /eBnY/ thought /eGW/ thought /eGW/ pentsatuthrow /epN/ threw /epI/ thrown /epNm/ jaurti, botaunderstand /JmXC'gWæmX/ understood /JmXC'gWHX/ understood /JmXC'gWHX/ ulertuwake up /'rMY JU/ woke up /'rLHY JU/ woken up /'rLHYm JU/ esnatuwear /rCL/ wore /rG/ worn /rGm/ jantzita eramanwin /rBm/ won /rJm/ won /rJm/ irabaziwrite /pOW/ wrote /pLHW/ written /'pBWm/ idatzi

IH-004-589 [26]

IRREGULAR VERBS


01-18 TM1 Sep GrApp BAS · ie bukaera badu, bi hizki horiek y batez ordeztuko dira. die dying...

Documents

Transcript of 01-18 TM1 Sep GrApp BAS · ie bukaera badu, bi hizki horiek y batez ordeztuko dira. die dying...