[Kulturwissenschaft | Sprachwissenschaft]

Übung de lingua e cultura galega: nivel inicial

Docente: Gabriel Pérez DuránE-Mail: lorientado@gmail.com

Twitter: @lorientadoBüro: 113 (ROSE) | Postfach: 86 (IÜD)

Facebook: https://www.facebook.com/GalicienZentrumBlog: http://welttheaters.wordpress.com

Descrición

Este curso está deseñado como unha introdución a futuros romanistas e lingüistas quedesexen coñecer unha lingua relacionada co hispanismo e a lusofonía e, que hoxe en día, ogalego é unha das catro linguas ofciais de España. Ademais de coñecer diversos aspectosbásicos deste idioma, dende un punto de vista comunicativo e contrastivo, tamén se faráfncapé en aspectos socioculturais e históricos que defnen este lingua e cultura no contextosociohistórico actual.

As viaxes e o Camiño de Santiago son dos feitos esenciais na evolución histórica daantiga Gallaecia, que se transformou no que hoxe coñecemento como Galicia. Estas formasde comunicación axudaron ao un intercambio de ideas e capital humano neste territorio:unha forecente literatura asentada, a peregrinaxe do Camiño, as lendas irlandesas deBreogán e a Torre de Hércules. Tanto os camiños por terra, que nos conectaba con Europa,como as rutas marítimas con América e Asia; de feito, a nova do descubrimento de Américallegou a Europa a través das costas de Galicia. Deste xeito, na cultura galega consolidáronseexpresións culturais, sociais e políticas que consolidaron unha sociedade do século XXIcunha consciencia propia do seu status.

Antes de rematar o curso, o alumnado deberá presentar na clase un pequeno traballosobre algúns dos aspectos lingüísticos e culturais tratados durante o curso como parte da súaavaliación. Tamén se animará e apoiará ao alumnado máis destacado a que participen noscursos de verán que organizan as diferentes universidades galega para profundar noscoñecementos adquiridos neste curso.

Horario: Luns de 12:00-14:00 | Aula: 317

Temario

Unidade 1

1. Situación de Galicia, entre a lusofonía, o hispanismo e o atlantismo.

2. Paisaxe, clima e orografía.

3. Comarcas, parroquias e aldeas.

4. Saúdos e despedidas.

5. Léxico: presentación persoal.

Unidade 2

1. Alfabeto e fonética.

2. O artigo.

3. O presente de indicativo.

4. Os numerais.

5. Léxico. Estados de ánimo.

6. Literatura galega da Idade Media: os comezos e a Idade Media.

Unidade 3

1. A lingua galega e os territorios onde se fala e unha breve historia externa.

2. O artigo: as contraccións.

3. Pronomes persoais de suxeito.

4. Futuro de indicativo.

5. Léxico: a idade, o estado civil, as profesións e os lugares de traballo.

6. Literatura galega do século XVI, XVII, XVIII e XIX: a Ilustración en Galicia.

Unidade 4

1. Tradicións conectadas ao outono: a vendima, a matanza e o magosto.

2. A formación do plural.

3. A acentuación.

4. Expresión dos gustos e preferencias.

5. Léxico: números e cores.

6. Literatura galega do Rexurdimento ao Romantismo alemán: Rosalía de Castro.

Unidade 5

1. Cinema e banda deseñada en Galicia: dende o cinema de correspondencia ávideocreación multimedia.

2. O xénero.

3. A expresión de tempo. As horas.

4. Días da semana, meses do ano e estacións.

5. Adverbios de tempo.

6. Léxico: nocións de tempo.

Unidade 6

1. A arquitectura galega (dende o mestre Mateo a César Portela): conexións corománico e o barroco alemá.

2. Os determinantes demostrativos.

3. Expresións e adverbios de lugar.

4. Léxico: as pezas de roupa e o corpo.

5. Literatura galega do século XIX e comezos do s. XX: a emigración e o exilio.

Unidade 7

1. As tradicións vencelladas ao Nadal (acivro, rondallas, cantos de Reis, ascomidas,...)

2. Os posesivos.

3. Léxico: accións cotiás e medios de transporte.

4. Literatura galega: comezos do século XX.

5. Confguración política de Galicia.

Unidade 9

1. As tradicións vencelladas ao San Xoán (cacharelas, esconxuros, baños defertilidade,...).

2. O pretérico e o copretérico de indicativo.

3. Léxico da casa: a cociña, o aseo e o cuarto de baño.

4. Literatura do século XX: Castelao.

5. A fotografía e as artes plásticas.

Unidade 9

1. As tradicións relacionadas cos Maios (coroas e cantigas).

2. Curros e rapa das bestas.

3. Pospretérito e antepretérito de indicativo.

4. Gastronomía galega.

5. Léxico: alimentos, peixes, mariscos e carnes.

6. Literatura actual: Méndez Ferrín, Pilar Pallares,...

Unidad 10

1. Tradicións antrondeiras (peliqueiros, cigarróns, pantallas, boteros,...).

2. Presente e pretérito de subxuntivo.

3. Literatura actual: Manuel Rivas.

4. Música galega (música clásica, folk, jazz, hip-hop, música electrónica,...).

5. Léxico: correspondencia informal.

Metodoloxía

1. Actividades introdutorias. Organización e explicación da materia: calendario,exercicios, bibliografía e ferramentas de traballo.

2. Sesións teóricas: explicacións e contextualización dos fenómenos lingüísticos eculturais de Galicia.

3. Traballos de aula. Exercicios de comprensión de ideas que requiren unhapreparación previa do alumnado.

4. Resolución de problemas e/ou exercicios. Sesións prácticas: exercicios prácticosde produción escrita e oral e revisión.

5. Participación en diversos proxectos relacionados coas TIC: as primeiras palabras,elaboración de artigos para a Galipedia ou a Wikipedia alemá sobre temáticasrelacionados con Galicia ou Alemaña, artigos xornalísticos, entrevistas gravadas,Obradoiros de tradución, publicacións en formato p o s t dos Referate ouHausarbeiten, microprogramas de radio.

6. Eventos docentes e divulgativos. Asistencia a conferencias, seminarios, películasou outras actividades relacionadas cos contidos da materia.

Avaliación

1. 25% de asistencia y participación activa (tarefas para facer en casa [miniresumose investigación]).

2. 25% por Referrate.

3. 25% por Hausarbeit.

4. 25% a la asistencia a eventos relacionados por el Centro de Estudos Galegos(CEG).

5. Outra posibilidade de avaliación (50%). Participación en diversos proxectosrelacionados coas TIC: as primeiras palabras, elaboración de artigos para aGalipedia ou a Wikipedia alemá sobre temáticas relacionados con Galicia ouAlemaña, artigos xornalísticos, entrevistas gravadas, Obradoiros de tradución,publicacións en formato post dos Referate ou Hausarbeiten, microprogramas deradio.

Bibliografía básica

Álvarez, Rosario & Xosé Xove (2002): Gramática da lingua galega. Vigo: Galaxia.

Real Academia Galega (2003): Normas morfolóxicas do idioma galego. Santiago deCompostela: ILG/RAG. [Disponible en línea la edición de 2012:http://www.realacademiagalega.org/documents/10157/62f973c5-a315-48e8-a899-6bdd22910381]

Santamarina, Antón & Manuel González (dirs.) (2004): Vocabulario ortográfco da linguagalega (VOLGa). Santiago de Compostela: RAG/ILG. [Disponible enwww.realacademiagalega.org/volga].

Freixeiro Mato, Xosé Ramón (2001): Manual de Gramática Galega. Vigo: A Nosa Terra.

Hermida, Carme (2004): Gramática Práctica (Morfosintaxe). Santiago de Compostela: SoteloBlanco.

Regueira, X. L. (2005): ¨Estándar oral”, en Álvarez, R. & H. Monteagudo (eds.): Normalingüística e variación. Santiago de Compostela: Consello da Cultura. 69-95.

Regueira, X.L. (coord.) (2010): Diccionario de pronuncia da lingua galega. ILG / RAG. Parala consulta: http://ilg.usc.es/pronuncia/

Rodríguez Río, X.A. (1998): “O tratamento dos préstamos na norma léxica dogalego”, Verba, 25. Santiago de Compostela: Universidade.

Santamarina, A. (2004): “Criterios de elaboración”, en M. González & A. Santamarina(dirs.): Vocabulario ortográfco da lingua galega (VOLGa). A Coruña: Real AcademiaGalega-Instituto da Lingua Galega. 11-47.

Diccionarios de lingua galega

Carballeira Anllo, X. Mª. (coord.) (2000): Gran diccionario Xerais da lingua. Vigo: EdiciónsXerais.

Domínguez Dono, X., A. Rajó Pazó & B. Varándas González (coords.) (2004): Dicionariode galego. Vigo: Ir Indo. [Disponible en línea www.egu.es ].

Dosil, B. & X. Riveiro (2004): Dicionario de ortografía da lingua galega. A Coruña:GaliNova.

Fernández Salgado, B. (dir.) (2004): Dicionario de usos e difcultades da lingua galega. Vigo:Galaxia.

García González C. & M. González González (dirs.) (2004): Dicionario castelán-galego daReal Academia Galega. A Coruña: Real Academia Galega / Fundación Pedro Barrié dela Maza, D.L.

González, M. & A. Santamarina (dirs.) (2004): Vocabulario da lingua galega (VOLGa), ACoruña: Real Academia Galega-Instituto da Lingua Galega.

Hermida, A. (2005): Manual de conxugación verbal da lingua galega. Vigo: Galaxia-Ed. doCumio.

López Taboada, C. & Soto Arias, Mª R. (2008): Dicionario de fraseoloxía galega. Vigo:Xerais.

Navaza Blanco, G. (coord.) (1990) Diccionario Xerais castelán-galego de usos, frases esinónimos. Vigo: Edicións Xerais.

Noia Campos, C. & al. (1997): Diccionario de sinónimos da lingua galega. Vigo : Galaxia.

Pena, X.R. (2001): Diccionario Cumio de Expresións e frases feitas. Castelán-Galego. Vigo:Edicións do Cumio.

RAG/ILG (2012): Dicionario da Real Academia Galega. Vigo: Xerais-Galaxia.

Seminario de Lingüística Informática (UVigo): Diccionario de dicionarios. Corpuslexicográfco da lingua galega: http://sli.uvigo.es/ddd/

Xove Ferreiro, X. (coord.) (2005): Novo dicionario da lingua galega. Santiago deCompostela: Obradoiro-Santillana.

Recursos en Internet [na clase proporcionarase unha listaxe completa]

Real Academia Galega: http://www.realacademiagalega.org/recursos

Consello da Cultura Galega: http://www.consellodacultura.org/mediateca/

Instituto da Lingua Galega (ILG): http://ilg.usc.es

Observatorio da Lingua Galega: http://www.observatoriodalinguagalega.com/

Seminario de Lingüística Informática (Universidade de Vigo): http://sli.uvigo.es/

Recursos lingüísticos de la Xunta de Galicia: http://www.xunta.es/linguagalega/dicionarios_e_lexicos

Servicios de normalización lingüística de las tres universidades gallegas:http://www.usc.es/gl/servizos/snl/; http://www.udc.es/snl/; http://anl.uvigo.es