UD 4 ESPAÑA E

GALICIA NO

SÉCULO XIX

www.historiartex.blogspot.com

www.nonmeconteshistorias.blogspot.com

CRONOLOXÍA 1

1775-1783 Guerra Independencia americana

1776 Declaración de Independencia das colonias británicas de Norteamérica

Declaración dos dereitos do home

1787 Creación da república federal de EEUU

O Estado americano redacta a Primeira Constitución escrita da historia

1789 Comezo da Revolución Francesa

1791-1792 Monarquía constitucional e parlamentaria francesa

1792 Proclamación da I República francesa

1792-1795 República Democrática francesa (convención)

1795-1799 República Burguesa francesa (Directorio)

1804 Proclamación do Imperio de Napoleón

Redacción do Código civil

1805 Batallas de Trafalgar e de Austerlitz

1808 Comeza a Guerra da Independencia Española

1814 Fin do Imperio Napoleónico

Congreso de Viena

1815 Santa Alianza

CRONOLOXÍA 2

1º CICLO DE REVOLUCIÓNS LIBERAIS EN EUROPA 1820

FIN DA DOMINACIÓN ESPAÑOLA EN AMÉRICA 1825

INDEPENDENCIA DE GRECIA 1830

2º CICLO DE REVOLUCIÓNS LIBERAIS EN EUROPA 1830

3º CICLO DE REVOLUCIÓNS LIBERAIS EN EUROPA 1848

2º IMPERIO FRANCÉS (NAPOLEÓN III) 1852

PROCLAMACIÓN DO REINO DE ITALIA 1861

PROCLAMACIÓN DO II IMPERIO ALEMÁN 1871

Máquina de Vapor (J. Watt) – 1768

Primeiro tear mecánico de vapor (E. Cartwright)– 1784

Primeiras locomotoras (R. Trevithick)-1804 (G. Stephenson)- 1825

Primeiros barcos de vapor – 1807

Primeira liña de ferrocarril – 1825 / 1830

Manifesto Comunista de K. Marx e Engels – 1848

Teléfono (Bell) – 1871

Lámpada eléctrica (Edison) – 1881

Automóbil (K. Benz) – 1885

Cinematógrafo (Lumière) – 1895

Primeiro voo en avión (Irmáns Wright) - 1903

CRONOLOXÍA 3

Reinado de Carlos IV 1788-1808

Guerra da Independencia 1808-1814

Constitución de Cádiz 1812

Reinado de Fernando VII

Trienio Liberal

Fin dominación española en América

1814-1833

1820-1823

1825

Rexencia de Mª Cristina 1833-1840

Rexencia de Espartero 1840-1843

Reinado de Isabel II

Década moderada

Bienio progresista

1843-1868

1843-1854

1854-1856

O sexenio Democrático

A Primeira República

1868-1874

1873-1874

A Restauración (Alfonso XIII-Mª Cristina H.) 1875-1898

Independencia de Cuba e Filipinas 1898

C

r

o

n

o

l

o

x

í

a

4

VOCABULARIO

BURGUESÍA, PROLETARIADO, SOCIALISMO,

ANARQUISMO, MONARQUÍA ABSOLUTA,

MONARQUÍA CONSTITUCIONAL, REPÚBLICA,

GUERRILLA, CONSTITUCIÓN,

PRONUNCIAMENTO, CARLISTAS, ISABELINOS,

BIPARTIDISMO, CACIQUE, DESAMORTIZACIÓN.

ANTIGO RÉXIME: forma de organización social (estamental), política (gobernos autoritarios

e absolutistas) e económica (agricultura de autoabastecemento e produción artesanal) dos

países europeos desde finais o século XV ata principios do século XIX.

MONARQUÍA ABSOLUTA: sistema político que se caracteriza pola

concentración de todos os poderes na persoa do rei, que só é responsable

dos seus actos ante Deus. Desenvolveuse na maioria dos estados

europeos durante os séculos XVII e XVIII.

MONARQUÍA CONSTITUCIONAL: Sistema político no que o xefe do

Estado é un rei, o seu papel é unicamente representativo, mentres que o

poder executivo reside no goberno, elixido democraticamente.

REPÚBLICA: Organización dun estado no que os cidadáns ou o

Parlamento elixen a súa máxima autoridade para un período determinado.

CONSTITUCIÓN: Lei fundamental dun estado que define os dereitos e as

liberdades básicas dos cidadáns e as formas de goberno.

PROLETARIADO: clase social que,

na sociedade capitalista, carece de

medios de produción e só dispón

da súa forza de traballo como

medio de subsistencia.

BURGUESÍA: clase social

dominante na sociedade

capitalista, que gozaba dun

estatus económico privilexiado por

ser a propietaria dos medios de

produción e que alcanzou a

prominencia política.

SOCIALISMO: doutrina

política xurdida en Europa

durante a Revolución

Industrial que propugna

unha transformación da

sociedade para lograr a

igualdade entre as persoas.

ANARQUISMO: Movemento político

estendido por Europa na segunda metade

do século XIX e principios do XX, que

rexeitaba o Estado e outras formas de

autoridade e coerción social e que

promove unha sociedade baseada

exclusivamente na cooperación voluntaria

entre as persoas.

GUERRILLA: grupo

armado que combate un

exército regular mediante

ataques rápidos e

sorpresivos.

PRONUNCIAMENTO:

levantamento militar contra

o goberno promovido por

un xefe do exército. No

século XIX en España os

pronunciamentos foron

protagonizados por

militares que querían

instaurar un réxime liberal.

Teniente Coronel Rafael del Riego junto a sus soldados

CARLISTAS: partidarios do príncipe Carlos Mª Isidro (irmán

de fernando VII), absolutistas.

ISABELINOS: partidarios de Isabel II (filla de fernando VII),

liberais.

BIPARTIDISMO: sistema político con predominio de 2

partidos que compiten ou alternan no poder.

CACIQUE: persoa que exerce unha dominación ou influencia

política abusiva nunha vila ou comarca.

DESAMORTIZACIÓN: Expropiación por parte do estado das

propiedades dos nobres, da igrexa e das terras comunais, e

a posterior venda nunha poxa pública.

O REINADO DE CARLOS IV

(1788-1808)

A FAMILIA DE CARLOS IV

POR GOYA

https://www.youtube.com/watch?v=quseErUlB4Q

A GUERRA DA INDEPENDENCIA

(1808-1814)

27 octubre,1807, Napoleón e Godoy firman o Tratado de Fontainebleau

Bayona, Francia.

Fernando VII abdica en favor de Carlos IV y este en favor de José Bonaparte

O 2 E 3 DE MAIO DE 1808: A CARGA DOS MAMELUCOS

E OS FUSILAMENTOS

Siento ardientes deseos de

perpetuar por medio del

pincel las más notables y

heroicas acciones o

escenas de nuestra

gloriosa insurrección contra

el tirano de Europa.

GOYA

AS CORTES DE CÁDIZ

(CONSTITUCIÓN DE 1812)

GRUPOS QUE FORMABAN PARTE DAS CORTES:

AS CORTES DE CÁDIZ

LIBERAIS

ILUSTRADOS

ABSOLUTISTAS

MONUMENTO

AS CORTES DE

CÁDIZ

CÁDIZ

Soberanía

Nacional

División de

poderes

Monarquía

constitucional

Liberdade,

igualdade,…

FOI COÑECIDA POPULARMENTE COMO “A

PEPA” PORQUE FOI PROCLAMADA O 19 DE

MARZO DE 1812 (FESTIVIDAD DE SAN JOSÉ).

O REINADO DE FERNANDO VII

(1814-1833)

AS REXENCIAS

(1833-1843)

O REINADO DE FERNANDO VII (1814-1833)

ETAPAS

1814-1820: Regreso a España

• Abole a Constitución de 1812

• Reinstaura a Monarquía Absoluta

1820-1823: Trienio Liberal

• Levantamento do xeneral Rafael Riego

• Monarquía Constitucional

1823-1833: Década Ominosa

• Novo período absolutista

• Independencia das Colonias americanas *

AS REXENCIAS (1833-1843)

Mª Cristina

(1833-1840)

Espartero

(1840-1843)

CARLISTAS:PARTIDARIOS DO PRÍNCIPE

CARLOS Mª ISIDRO (IRMÁN

DE FERNANDO VII) (ABSOLUTISTAS)

ISABELINOS:PARTIDARIOS DE

ISABEL (FILLA DE

FERNANDO VII)(LIBERAIS)

Estatuto Real 1834 divide a liberais entre moderados e progresistas

Guerra civil

1ª guerra carlista:

1833-1839

enfronta a

isabelinos e

carlistas

Constitución de1837

Desamortización

de Mendizábal

Expropiación por parte do

estado das propiedades dos

nobres, da igrexa e das

terras comunais, e a

posterior venda nunha poxa

pública.

Mª Cristina

(1833-1840)

Xeneral, liberal e progresista,

que asumiu a rexencia entre

1840 e 1843 ata a maioría de

idade de Isabel II.

Xeneral Baldomero

Espartero

Espartero

(1840-1843)

O REINADO DE ISABEL II

(1843-1868)

1843-1854

DÉCADA MODERADA

1854-1856

O BIENIO PROGRESISTA

1856-1868

ÚLTIMOS ANOS

O SEXENIO DEMOCRÁTICO

(1868-1874)

SUBLEVACIÓN DE 1868

OBXECTIVOS

SUPERAR A CRISE

ECONÓMICA

DEMOCRATIZAR A VIDA POLÍTICA

SECTORES POLÍTICOS

QUE PARTICIPARON

PROGRESISTAS E

REPUBLICANOS

O GOBIERNO PROVISIONAL DA GLORIOSA

A MAIORÍA SON OS DO PACTO DE OSTENDE

CONSTITUCIÓN DE 1869

AMADEO I DE SABOIA

1871-1873

A PRIMEIRA REPÚBLICA

(1873-1874)

Primeira Guerra

Carlista (1833–1840)

Segunda Guerra

Carlista (1846–1849)

Intentona carlista:

«Ortegada» (1860)

Terceira Guerra

Carlista (1872–1876)

Caricatura del Carlismo con sus ideales y

personajes principales por la revista

sátirica La Flaca del siglo XIX.

OS CATRO

PRESIDENTES

DA REPÚBLICA

(1873-1874)

O SISTEMA POLÍTICO DA RESTAURACIÓN

A CRISE DE 1898

A RESTAURACIÓN (1875-.....)

Alfonso XII (1875-1885) e

a Rexencia de María

Cristina de Habsburgo (1885-1902)

Abarcou o reinado de Alfonso XII (1875-

1885) e a Rexencia de María Cristina de Habsburgo (1885-1902)

Carácter liberal pero non democráticoDeseñado por Cánovas del CastilloDous únicos partidos alternándose no

goberno: Quenda pacífica, bipartidismo manipulación das eleccións mediante fraude electoral (pucheirazo) e caciquismo

O SISTEMA POLÍTICO DA RESTAURACIÓN

(SISTEMA CANOVISTA)

Diferentes forzas que se opoñían

ao sistema canovista:

Republicanos

Nacionalistas (PNV)

Movemento obreiro (PSOE, UXT)

Problemas de funcionamento político

da Restauración

Atraso da agricultura e da industria

téxtil

Guerras coloniais (Cuba: 1895-1898;

e Filipinas: 1896-1898) e guerra

hispano-norteamericana e as súas

consecuencias (crise económica,

política e cultural)

CAUSAS DA CRISE DE 1898

A INTERVENCIÓN DE EEUU: AFUNDIMENTO DO

USS MAINE, 1898

RNE

Lectura: La excusa del acorazado Maine, pax. 155. Menudas

historias de la historia. Nieves Concostrina.

Perdas económicas e humanas que afectaron as

clases máis humildes

Agravamento da crise do réxime da restauración

Crise cultural e de indentidade, aparición do

rexeneracionismo

Consecuencias do conflito:

ESQUEMA SOBRE AS 5 CONSTITUCIÓNS ESPAÑOLAS DO SÉCULO XIX:

HTTP://WWW.UCHBUD.ES/MATERIALES/CONSTIT.PDF

Ano 1812

Cádiz

1837 1845 1869 1876

Xefe estado Fernando VII

Rafael Riego

Mª Cristina

Isabel II

Isabel II Amadeo I de

Saboia

Alfonso XII

Contexto

histórico

1812-18141820 -1823

(1836 -1837)

1837 -18451854-1856

1845-1868 1869 -1873 1876-1923

(1930-1931)

Ideoloxía Progresista Progresista Moderada Progresista Conservadora

Soberanía Nacional Nacional CompartidaCortes e Raíña

Nacional Compartida Cortes e Rei

Sufraxio Universal masculino indirecto

Censitario Censitario restrinxido

Universal masculino

CensitarioA partir de

1890 universal masculino

REFORMA AGRARIA E

INDUSTRIALIZACIÓN

DISOLVER O RÉXIME SEÑORIAL

A DESAMORTIZACIÓN

Expropiación por parte

do estado das

propiedades dos nobres,

da igrexa e das terras

comunais, ea posterior

venda nunha poxa

pública.Mendizábal Madoz

FACTORES QUE DIFICULTARON A EXTENSIÓN DA INDUSTRIALIZACIÓN

A inexistencia dun mercado interior que permitise absorber a produción industrial.

A falta de capital para investir debido á escasa rendibilidade da agricultura.

A falta dunha rede de transportes e comunicacións que facilitase os

intercambios.

Os poucos investimentos por parte da burguesía terratenente

A escaseza de recursos enerxéticos.

Sectores nos que se produciu un maior desenvolvemento industrial e zonas nas que

se concentraba

Siderurxia vasca

Industria téxtil catalá (industria algodoeira)

Construción do ferrocarril

Minaría (Asturias, Málaga, Almería e País Vasco)

1848: primeira liña na Península Ibérica: Barcelona-Mataró

1851-1855: expansión da rede e creación dunha industria ferroviaria

1855: primeira “Lei Xeneral de Ferrocarrís

http://www.antena3.com/especiales/noticias/en-un-mes-de/octubre/inaugura-

primera-linea-tren-peninsula-barcelona-mataro_2011092000114.html

CAMBIO E CONTINUIDADE NA

SOCIEDADE ESPAÑOLA

NOVOS GRUPOS SOCIAIS

• BURGUESÍA INDUSTRIAL (en Cataluña e País Vasco)

• PROLETARIADO INDUSTRIAL (Barcelona, Bilbaoou Málaga)

O MOVEMENTO OBREIRO

• ANARQUISMO (anarcosindicalistaCNT) (anarcocomunista)

• MARXISMO PSOE/UXT (PabloIglesias)

A redacción do tema: O movemento obreiro en España

(https://www.youtube.com/watch?v=wkxR9Tqa9Fg). Mínimo 10 liñas:

• División do reino de Galicia en 4 provincias

• Reforma de Xavier de Burgos (1833)

• Gobernador Civil

REFORMAS DO ESTADO LIBERAL (REXENCIA MARÍA CRISTINA E REINADO ISABEL II)

• Batalla de Elviña (1809)

• Batalla de Pontesampaio (1809)GUERRA DE

INDEPENDENCIA

• Díaz Porlier (1815)

• Comandante Solís (1846)

• Mártires de Carral

PRONUNCIAMENTOS LIBERAIS

• Provincialismo

• Rexionalismo (Manuel Murgía e Alfredo Brañas)GALEGUISMO

GALICIA NO SÉCULO XIX

EMIGRACIÓN GALEGA NO SÉCULO XIX.

Os destinos de emigración galega no século XVIII foron: Portugal, Andalucía, Castela, Cuba e Arxentina.

Na segunda metade do século a emigración dirixiuseprincipalmente a estes últimos destinos de ultramar.

CARACTERÍSTICAS DA DESAMORTIZACIÓN EN

GALICIA.

A desamortización en

Galicia non afectou ás

formas de posesión da

terra.

Non converteu os

campesiños en

propietarios das terras xa

que o que se vendeu non

foron terras libres senón

que se transferiron rendas

forais.

Tampouco modificou o

tamaño das explotacións.

CULTURA E ARTE NA ESPAÑA DO

SÉCULO XIX

O 2 E 3 DE MAIO DE 1808: A CARGA DOS MAMELUCOS

E OS FUSILAMENTOS

Siento ardientes deseos de

perpetuar por medio del

pincel las más notables y

heroicas acciones o

escenas de nuestra

gloriosa insurrección contra

el tirano de Europa.

GOYA

Autor: Francisco de Goya y Lucientes (1746-1828)

Cronoloxía: 1814

Estilo: Romántico

Tema: Histórico: Fusilamentos dos españois a mans dos franceses (3 de

Maio de 1808)

Contexto histórico: Inicio da Guerra da Independencia

Significado: alegato contra a guerra e os seus horrores.

• Primeira metade do século XIXCronoloxía

• Reacción pensamento ilustrado e neoclasicismo

• Alemaña, Francia, InglaterraOrixe (país)

• Histórico, paisaxe,..

• Drama, misterio, inquietude, liberdade, melancolía,…

Temas

• Prioridade dos sentimentos e da intuición por encima da razón e da lóxica

• Exaltación do subxectivismo, da liberdade, do nacionalismo, do pesimismo e da melancolía.

Trazos Característicos

• Pintura

• Literatura

• Música

Artes nas que se desenvolve

• Friedrich, Viaxeiro xunto a un mar de néboa (1818)

• Géricault, A Balsa da Medusa (1818)

• Delacroix, A liberdade guiando ao pobo (1830)

Artistas e obras destacadas

título, cronoloxía, contexto histórico, características do

estilo, tema e significado.

Dos viejos comiendo es una pintura mural pasada a lienzo

realizada entre el 1820 y el 1823, coincidiendo con los 3 años

que duro en España el trieno liberal de Rafael Riego…..

Características como la deformación de las figuras, una visión

subjetiva de la realidad y … han permitido calificar a Goya de

precursor del estilo expresionista.

Goya nos refleja una visión angustiosa de la vejez como

suprema maldición. La gula, en las bocas desdentadas de estos

monstruosos viejos, adquiere una expresión casi diabólica.

El conjunto de catorce escenas al que pertenece esta obra se ha

popularizado con el título de Pinturas Negras por el uso que en

ellas se hizo de pigmentos oscuros y negros y, asimismo, por lo

sombrío de los temas.Museo del Prado, Madrid

• Primeira metade do século XXCronoloxía

• Alemaña

• Reacción contra o carácter naturalista e positivista do impresionismo

Orixe (país)

• Paisaxes urbanos

• Escenas da vida cotiá: soidade, miseria

• Critica social Temas

• Simplicidade e primitivismo

• Distorsión formal (deformación) e cores violentas

• Expresión subxectiva e emoción

Trazos Característicos

• Pintura e escultura

• Literatura, música, arquitectura e cine.

Artes nas que se desenvolve

• Munch, O grito (1893)

• Kirchner, Potsdamer Platz (1914)

• Kandinsky, Sketch for Deluge II (1912)

Artistas e obras destacadas

• Último terzo século XIXCronoloxía

• Francia

• Impacto do novos avances técnicos e científicos: ferrocarril, fotografía, óleo en tubo, óptica.

Orixe (país)

• Paisaxe

• Escanas da vida cotiá ao aire libreTemas

• Preocupación por plasmar a luz (a impresión visual) e o instante (o momento fugaz)

• Ausencia de perspectiva

• Pincelada moi solta e rápida, cores puras e complementarias

Trazos Característicos

• Pintura e escultura

• Música e Literatura

Artes nas que se desenvolve

• Manet, O almorzo sobre a herba (1863)

• Monet, Impresión, sol nacente (1872)

• Renoir, Le Moulin de la Galette (1876)

• Degas, Clase de Danza (1874)

Artistas e obras destacadas

Arquitectura orgánica.

Mosaico e ladrillo esmaltado adornado con tiras de cerámica decorada.

Motivos vexetais.

Novos materiais: ferro forxado (presente, especialmente nas varandas das terrazas e nos balcóns) e vidro.

Fortuny. Oleo sobre tela. Estilo:RealismoCronoloxía: 1870

Unha sociedade de clases:

A escena reune a clérigos, cortesans, toreiros, que acompañan a boda do autor

DE CINE

Goya.Fragmento de la película LOS FANTASMAS

DE GOYA.

http://www.youtube.com/watch?v=UV0x-fVYedk

Goya y Las Meninas de Velázquez. GOYA EN

BURDEOS

http://www.youtube.com/watch?v=0LtsZxeUfLA