OINARRIZKO GAITASUNAK

2

AURKIBIDEA

1. NONDIK DATOR gaitasunA KONTZEPTUA?

2. gaitasunA: KONTZEPTURA HURBILTZEA

3. ZERGATIK HITZ EGITEN DUGU OINARRIZKO gaitasunEZ?

4. ZEINTZUK DIRA EAEko CURRICULUMEKO OINARRIZKO

gaitasunAK?

5. CURRICULUMA ETA OINARRIZKO gaitasunAK

6. OINARRIZKO gaitasunEN GARRANTZIA

CURRICULUMEAN

1. NONDIK DATOR gaitasunA KONTZEPTUA?

4

NONDIK DATOR gaitasunA KONTZEPTUA?

OINARRIZKO gaitasunEN MARKO EUROPARRA (2006/09) gauzatu arteko aldiak :

1996: DELORS txostena: Hezkuntzaren 4 oinarriak. 2000: Lisboako Kontseilu Europarraren ondoren, oinarrizko

kualifikazioen erreferentzia-esparru europar bat zehazteko prozesua hasi zen.

2002: ELGE-OECDk DeSeCo txostena prestatu zuen; PISA proben oinarria.

2005: Europako Batasunak hezkuntzarako funtsezko gaitasunak, gaitasuna giltzarriak, zehaztu zituen

2006: Europako Parlamentuak onartu zuen, gomendio gisa, estatu kideen curriculumetan oinarrizko gaitasunak txertatzea.

2006: MEC-ek gutxienezko ikaskuntzen dekretuetan sartu zituen oinarrizko gaitasunak.

2007: EAEko curriculumak oinarrizko gaitasuna txertatu eta gaitasuna orokorrak gehitu ditu.

2. gaitasunA : KONTZEPTURA HURBILTZEA

6

gaitasunA : KONTZEPTURA HURBILTZEA

DeSeCo txostena (2002)“Era egokiz eskaerei erantzuteko eta egitekoak gauzatzeko ahalmena. Sortzen da trebetasun praktikoak, ezagutzak, motibazioa, balore etikoak, jarrerak eta beste gizarte osagai eta portaera ezaugarri batzuk konbinatzen direnean. Horiek aldi berean mobilizatzen dira ekintza eragilea lortzeko”.

Europako Parlamentuak honela definitzen ditu gaitasunak (2006)

“Ezagutzen, trebetasunen, jarreren eta baloreen konbinazio integratua, testuinguruari egokituak, oinarrizko hezkuntzan dauden ikasle guztiek garapen pertsonala lortzeko, hiritar aktibo bihurtzeko eta gizartean integratzeko behar dituztenak”

7

gaitasunA: KONTZEPTURA HURBILTZEA

Perrenoud (1997)“Egoera desberdinetan eraginkortasunez jarduteko gaitasuna,

ezagutzetan oinarrituta baina horiei mugatzen ez dena” (2001)“competencia el la actitud para enfrentar eficazmente una familia

de situaciones análogas, movilizando a conciencia y de manera a la vez rápida, pertinente y creativa múltiples recursos cognitivos: saberes, capacidades, valores, actitudes...”

C. Monereo (2005)“ La competencia sería el dominio de un amplio repertorio de

estrategias en un determinado ámbito o escenario de la actividad humana...”

8

Definizio guztiek komunean honakoa dute:

• gaitasuna “egiten jakitea”n datza, hau da, ezagutza kontuan du, baina aplikatua.

• “Egiten jakin” hori zenbait testuinguru eta egoera praktikotara egokitu eta erabili ahal/behar da.

• Izaera integratua du; beraz, gaitasuna bakoitzak ezagutzak, prozedurak eta jarrerak hartzen ditu.

EZAGUTZA

APLIKATUA

INTEGRATUATESTUINGURUA

gaitasunA: KONTZEPTURA HURBILTZEA

9

gaitasunA: KONTZEPTURA HURBILTZEA

ZER Ahalmena edo trebetasuna

ZERTARAKO Zereginak edo atazak burutzeko zein askotariko egoerei aurre egiteko

NOLA Eraginkortasunez

NON Testuinguru jakin batean

ZEREN BIDEZ Horretarako, jarrerak, abileziak eta ezagutzak baliatu behar dira

NOLA aldi berean eta elkarri loturik

“Cómo aprender y enseñar competencias”liburutik egokitua

A. Zabala, L. Arnau ( 2007)

10

gaitasunA: KONTZEPTURA HURBILTZEA

Horregatik, honela defini daiteke:

gaitasuna testuinguru jakin batean , eraginkortasunez, zereginak edo atazak burutzeko zein askotariko egoerei aurre egiteko ahalmena edo trebetasuna da.

Horretarako, jarrerak, abileziak eta ezagutzak, aldi berean eta elkarri loturik,

baliatu behar dira.

3. ZERGATIK HITZ EGITEN DUGU OINARRIZKO

gaitasunEZ?

12

IKASLEAK DERRIGORREZKO ESKOLALDIAN GARATUKO IKASLEAK DERRIGORREZKO ESKOLALDIAN GARATUKO DITUDITU

ZERTARAKO?

•Pertsona gisa hazteko.

•Hiritartasun aktiboa landu eta garatzeko .

•Helduarora arrakastatsu heltzeko.

•Bizitza osoan zehar etengabe ikasten jarraitzeko.

ZERGATIK HITZ EGITEN DUGU OINARRIZKO gaitasunEZ?

13Jaume Sarramona, 2007

ZERGATIK gaitasunAK ESKOLAN?

Eskolak ezin dituelako ezagutza guztiak

eman

Ezagutzaren iturri asko daudelako esparru formaletan eta ez-

formaletan

Bizitza osoan zehar ikasteko beharra

dugulako

Ikasleak ohiko bizitzarako eta lan

mundurako prestatu behar

ditugulako

ZERGATIK HITZ EGITEN DUGU OINARRIZKO gaitasunEZ?

4. ZEINTZUK DIRA EAEko

CURRICULUMEKO OINARRIZKO gaitasunAK?

15

1. Zientzia-, teknologia- eta osasun-kulturarako gaitasuna

2. Ikasten ikasteko gaitasuna3. Matematikarako gaitasuna4. Hizkuntza-komunikaziorako gaitasuna5. Informazioa tratatzeko eta teknologia

digitala erabiltzeko gaitasuna6. Gizarterako eta herritartasunerako

gaitasuna 7. Giza eta arte-kulturarako gaitasuna8. Norberaren autonomiarako eta

ekimenerako gaitasuna

EAEko CURRICULUMEKO OINARRIZKO gaitasunAK

16

KULTURA ZIENTIFIKO, TEKNOLOGIKO ETA OSASUN KULTURARAKO gaitasunA

17

KULTURA ZIENTIFIKO, TEKNOLOGIKO ETA OSASUN KULTURARAKO gaitasunA

Ingurune fisikoarekiko harremanei erreparatzen die gaitasuna honek, eta, berariaz, ingurune fisikoaren natura- alderdiei eta gizakien ekintzaren ondoriozko alderdiei. Hala, gaitasuna honek aukera ematen du gertakariak ulertzeko, gertakarien ondorioen aurreikuspenak egiteko, eta norberaren eta gainerako pertsonen eta izaki bizidunen baldintzak hobetzeko eta kontserbatzeko jarduerak egiteko. Azken finean, gaitasuna honek askotariko trebetasunak izatea eskatzen du, egokitasunez, autonomiaz eta ekimenez jarduteko bizitzako eta jakintzako askotariko eremutan (osasuna, ekoizpen-jarduera, kontsumoa, zientzia, teknologia-prozesuak, etab.), eta mundua interpretatzeko. Horrek guztiak hau eskatzen du: gertakariak jakintza zientifikoaren eremu askoren ikuspegitik aztertzeko behar diren oinarrizko kontzeptuak eta printzipioak aplikatzea.

18

IKASTEN IKASTEKO gaitasunA

19

IKASTEN IKASTEKO GAITASUNA

ikasleak ikasten ikas dezan, norberaren gaitasunen eta jakintzen jabetza, kudeaketa eta kontrola izan behar du, bere burua pertsona trebe eta eraginkortzat hartuz; orobat, ikasleak pentsamendu estrategikoa izan behar du, lankidetzan jarduteko ahalmena eta bere burua ebaluatzekoa; eta lan intelektuala egiteko teknikak eskuratu behar ditu. Hori guztia ikasketa-esperientzia kontziente eta atseginen bidez garatzen da, bai banaka, bai taldean.

20

MATEMATIKARAKO gaitasunA

21

MATEMATIKARAKO gaitasunA

gaitasuna hau zenbakiak, horien oinarrizko eragiketak, matematika-sinboloak eta matematikako adierazpen eta arrazoitze moduak erabiltzeko eta lotzeko trebetasuna da, bai informazioa sortzeko eta interpretatzeko, bai errealitateko alderdi kuantitatibo eta espazialei buruzko jakintza handitzeko, bai eguneroko bizitzako eta laneko arazoak konpontzeko.

22

HIZKUNTZA KOMUNIKAZIORAKO gaitasunA

23

HIZKUNTZA KOMUNIKAZIORAKO gaitasunA

gaitasuna honen funtsa hizkuntzaren erabilera da, bai ahozkoa zein idatzizkoa, bai errealitatea adierazi, interpretatu eta hura ulertzeko egindakoa, bai jakintza eraikitzeko eta komunikatzeko egindakoa, bai eta pentsamoldea, emozioak eta jarrerak antolatu eta norberak erregulatzeko egindakoa.

24

INFORMAZIOA TRATATZEKO ETA TEKNOLOGIA DIGITALA ERABILTZEKO gaitasunA

25

INFORMAZIOA TRATATZEKO ETA TEKNOLOGIA DIGITALA ERABILTZEKO gaitasunA

Informazioa bilatzean, lortzean, prozesatzean, komunikatzean eta informazio hori jakitate bilakatzean datza gaitasuna hau. gaitasuna honek eskatutako trebetasunen artean daude, besteak beste, informazioa eskuratzekoa, hura tratatu eta informazio-euskarrietara transmititzekoa, eta informazioaren eta komunikazioaren teknologiak informatzeko, ikasteko eta komunikatzeko erabiltzekoa.

26

GIZARTERAKO ETA HERRITARTASUNERAKO gaitasunA

27

GIZARTERAKO ETA HERRITARTASUNERAKO gaitasunA

gaitasuna honek aukera emango dio ikasleari zer gizarte-errealitate bizi duen ulertzeko, lankidetza-jarduerak egiteko, bizikidetza lantzeko, eta herritartasun demokratikoa gizarte plural batean erabiltzeko. Halaber, gizartea hobetzen laguntzeko konpromisoa hartzeko aukera emango dio. gaitasuna honek askotariko jakintzak eta trebetasun konplexuak biltzen ditu, beharrezkoak direnak ikasleak gizartean parte har dezan, erabakiak har ditzan, egoera jakinetan nola jokatu hauta dezan eta egindako hautuen ardura har dezan.

28

KULTURA HUMANISTIKO ETA ARTISTIKORAKO gaitasunA

29

KULTURA HUMANISTIKO ETA ARTISTIKORAKO gaitasunA

Giza eta arte-kulturarako gaitasunak berekin dakar kultura- eta arte-adierazpenak ezagutzeko, ulertzeko, balioesteko eta ikuspegi kritikoz baloratzeko gaitasuna. Ikasleak gozatzeko eta bere burua aberasteko erabili behar ditu adierazpen horiek, eta herrien ondare-elementutzat jo. gaitasuna honek kultura artekotasunaren ikuspegia hartuko du, eta lehentasuna emango dio euskal kulturaren arte- eta kultura-adierazpenei. Hau ulertuko da euskal kulturatzat: oinordetzan jasotako kultura jatorrizkoaren, euskal kulturak propiotzat hartu dituen kulturen eta egungo euskal herritarren kulturaren emaitza.

30

NORBERAREN AUTONOMIARAKO ETA EKIMENERAKO gaitasunA

31

NORBERAREN AUTONOMIARAKO ETA EKIMENERAKO gaitasunA

gaitasuna honek eskatzen du, alde batetik, elkarrekin lotutako zenbait balio eta jarrera pertsonalen kontzientzia izatea eta horiek aplikatzea. Hona balio eta jarrerok: ardura; irmotasuna; nork bere burua ezagutzea eta auto-estimua izatea; sormena; autokritika; kontrol emozionala; hautatzeko, arriskuak kalkulatzeko eta arazoei aurre egiteko ahalmena izatea; eta berehala asebetetzeko premia atzeratzeko, akatsetatik ikasteko eta arriskuak hartzeko ahalmena izatea.

5. CURRICULUMA ETA OINARRIZKO gaitasunAK

33

HONEK EGITURATZEN DITU

GARATZEKO HEZKUNTZA ETAPA JAKIN BATEAN

EZAGUTZA ARLOEK DITUZTE BEHAR DIREN ERREFERENTEAK

CURRICULUMA ETA OINARRIZKO gaitasunAK

34

CURRICULUMEKO

BIDEZ

GARATUKO DITUZTE

IKASLEEK

LORTUKO DITUZTE

CURRICULUMA ETA OINARRIZKO gaitasunAK

35

Helburuen lorpen-maila baloratzeko adierazleak

CURRICULUMA ETA OINARRIZKO gaitasunAK

36

Elkarri laguntzen

diote

CURRICULUMA ETA OINARRIZKO gaitasunAK

37

CURRICULUMA ETA OINARRIZKO GAITASUNAK

Informazioa tratatzeko eta teknologia digitala erabiltzeko

gaitasuna

Hizkuntza-komunikaziorako

gaitasuna

Ikasten ikasteko gaitasuna

Matematikarako gaitasuna

Zientzia-, teknologia- eta osasun-kulturarako

gaitasuna

Gizarterako eta herritartasunerako gaitasuna

Giza eta arte-kulturarako gaitasuna

Norberaren autonomiarako eta

ekimenerako gaitasuna

Irakasgaiak

Zientzia-, teknologia- eta osasun-kulturarako

gaitasuna

Zientzia-, teknologia- eta osasun-kulturarako

gaitasuna

38

• IKASTETXEAREN FUNTZIONAMENDUA

• IKASLEEN PARTAIDETZA

• DENEK ADOSTUTAKO BARNE-FUNTZIONAMENDURAKO ARAUAK

• ERABILTZEN DIREN METODOLOGIAK

• BALIABIDE DIDAKTIKOAK

• TUTORETZA PLANGINTZA

• IKASTETXEKO LIBURUTEGIA: ERABILERA ETA ANTOLAKETA

•...

• IKASTETXEAREN FUNTZIONAMENDUA

• IKASLEEN PARTAIDETZA

• DENEK ADOSTUTAKO BARNE-FUNTZIONAMENDURAKO ARAUAK

• ERABILTZEN DIREN METODOLOGIAK

• BALIABIDE DIDAKTIKOAK

• TUTORETZA PLANGINTZA

• IKASTETXEKO LIBURUTEGIA: ERABILERA ETA ANTOLAKETA

•...

CURRICULUMA ETA OINARRIZKO GAITASUNAK

39

CURRICULUMA ETA OINARRIZKO GAITASUNAK

• Ezin dira zuzenean ebaluatu: gaitasuna bat garatzea ezin da bereizi jakintza batzuen lorpenetik.

• gaitasunek izaera dinamikoa dute, aldatu, garatu egiten dira eta.• gaitasunen garapena arloetako helburu eta ebaluaziorako irizpideen bidez egiten da.

• gaitasunak ezin dira gutxieneko ikaskuntzak izango balira bezala neurtu; hala ere, nahitaezkoak diren ikaskuntzak identifikatzen dituzte.• Ez dira independenteak, beraz, guztien artean gai komunak daude.• Ez dago erlazio unibokorik gaitasunen eta irakasgaien artean.

• Ez dira irakasgaien bidez soilik garatzen, baizik eta antolakuntza, tutoretza, eskolaz kanpoko ekintza eta abarren bidez ere bai.

• Ezin dira bereizi testuinguru soziokulturaletatik.

KONTUAN HARTU BEHARREKO ZENBAIT DATU:

6. OINARRIZKO gaitasunEN GARRANTZIA

CURRICULUMEAN

41

Ondoko helburuak ditu:

Curriculumean txertatzeak

Formalak

Mota ezberdineko ikaskuntzak integratzea

Formalak ez direnak eta informalak

Arlo edo irakasgai

ezberdinetan

Ikasleei aukera ematea Edukiekin erlazionatzeko

Behar dituzten egoera eta testuinguruetan

erabiltzeko

Ikaskuntzak integratzeko

Irakaskuntza bideratzea

Oinarrizko edukiak eta ebaluazio-irizpideak identifikatzeko aukera emanez

Irakaskuntza eta ikaskuntza prozesuetan erabakiak hartzen laguntzeko

OINARRIZKO gaitasunEN GARRANTZIA

Oinarrizko gaitasunak

42

OINARRIZKO gaitasunEN GARRANTZIA CURRICULUMEAN

1. Erreferente dira Curriculumari buruz hartu behar diren

erabaki guztietan; batez ere, metodologiari dagozkionetan.

2. Erreferente dira, halaber, Lehen Hezkuntzan zikloz

igarotzeko eta Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzan titulua

lortzeko.

3. Erreferente dira Lehen Hezkuntzako 4. mailako eta DBHko 2.

mailako diagnosi-ebaluazioetan.

43

44