LEHEN HEZKUNTZA Hizkuntza Proiektua...LEHEN HEZKUNTZAko 2. ziklorako Hizkuntza Proiektua koadernoa...

LEHEN HEZKUNTZAko 2. ziklorako Hizkuntza Proiektua koadernoa Zubia Editoriala, S. L.ren eta Santillana Educación, S. L.ren Hezkuntza Argitalpenetarako Sailean Joseba Santxo Uriarteren eta Antonio Brandi Fernándezen zuzendaritzapean sortu, taxutu eta gauzaturiko talde-lana da.

EGILEAJosé Luis Alzu Goñi

EDIZIOAVicente Camacho Díaz

PROIEKTUAREN ZUZENDARITZAAinhoa Basterretxea Llona Maite López-Sáez Rodríguez-Piñero

Hizkuntza Proiektua2. zikloa

403936 _ 0001-0092.indd 1 24/04/12 10:47

403936 _ 0001-0092.indd 2 24/04/12 10:47

Hizkuntza Proiektua ................................................................... 5

1. ZerdiraHizkuntzaProiektuak?.................................................. 7

2.IkastetxekoHizkuntzaProiektua................................................ 8

3.HizkuntzaProiektuaetaLehenHezkuntzakooinarrizkogaitasunak................................................................. 9

4.BigarrenhizkuntzenetaatzerrikohizkuntzenirakaskuntzarakoHizkuntzaProiektua...................................... 9

5.HizkuntzaProiektuaetadiagnostikoarenebaluazioa.................................................................................10

6.HizkuntzaProiektuarengarapenaetaprogramazioa............................................................................10

7.HizkuntzaProiektuarenmetodologia.......................................12

8.Irakurketaarlodesberdinetan.................................................13

9.Jardueraosagarriak..................................................................13

10.HizkuntzaProiektuarengarapenarenebaluazioa..................13

Hizkuntza Proiektua .................................................................. 15

1. HizkuntzaProiektuarenoinarriak............................................. 17

2.Proiektuarenberrikuntzak......................................................... 17

3.Proiektuarenbaliogehigarria...................................................18

4.Zeharkakoprogramazioarenoinarriak....................................18

5.Proiektuaarloetanaplikatzekomoduak...................................19

6.Aurretikotrebetasunenzeharkakoprogramazioa.................. 24

Programa integratua: Hirugarren maila ................................... 27

Programa integratua: Laugarren maila .................................... 59

Aurkibidea

403936 _ 0001-0092.indd 3 24/04/12 10:47

403936 _ 0001-0092.indd 4 24/04/12 10:47

Hizkuntza Proiektua

403936 _ 0001-0092.indd 5 24/04/12 10:47

403936 _ 0001-0092.indd 6 24/04/12 10:47

1. Zer dira Hizkuntza Proiektuak? Hizkuntza Proiektuak hainbatorientabide,iradokizunetaprogramatutakojarduerarenmultzoakdira,betierehizkuntza-komunikaziorakogaitasunarenesparruan.Programaintegratzaileakdira,etacurri-culumekoarloguztietanoinarrituta,hizkuntza-abileziakhobetzerabideratutadaude.HizkuntzaProiek-tuak,orohar,ikasgaienartekoarloetajardueraguztietanHizkuntzaarlokooinarrizkohelburulinguistikoaksustatzenditu,batetik,etabestetik,ikasturtebakoitzean–kasuhonetan,LehenHezkuntzakomailabakoitzean–irakastenjardutendutenirakasleenahaleginakbateratunahiditu,ikasleekhizkuntza-gaitasunahobetomenderadezaten.Proiektuhonetan,irakasgaiguztiaketairakaskuntzakojardueraguztiaklotutadaudehelburuhorrekin;hainzuzen,helburuhorifuntsezkoadakomunikazioaeraginko-rraizateko,baitaezagutzabarneratzekoetaideiaketasentimenduakadieraztekoere.

PlanarenardatznagusiaHizkuntzaarlokoprogramazioada.Arlohorretan,hizkuntzabatenikaskun-tzarakoezagutza-etagaitasun-mailakzehaztendira,jardueraaproposakfinkatzendiraetairakasgaiaegituratzenda.Eskolakogainerakoarloetajardueretan,ahalizanezgero,Hizkuntzaarloanikasitakooinarrizkokontzeptuaketateknikakirakasgaihorietakoedukietanerabiltzensaiatukogara.Horrenbestez,zientziakoetaegunerokobizitzakobenetakoedukiaketatestuinguruesanguratsuakbaliatzendirahiz-kuntzarenerabilerariburuzhausnartzekoetaerabilerahorihobetzeko.Halaber,hizkuntzakberakberehelburualortukodu;hots,ezagutzabereganatzekoetazabaltzekobaliabideeraginkorraizatea.

BerehalaulertukoduguHizkuntzaProiektuaezdelaerabatekoberrikuntzabatedoegoerarenaraberakoerabakibat.Proiektuhonetan,irakasleaskorenikasgelanlanegitekomodubatjasotzenda;hainzuzen,irakaslehorieniritziz,bereneginkizunnagusiakomunikatzekoetahizkuntzaerabiltzekogaidirenpertsonakhezteada.Irakasleekirakasgaibakoitzarenezagutzetanegindakoaurrerapenakaztertuetaegiaztatzendituzte,etaaldiberean,hizkuntzarenerabilerazuzenaribegiratzendiote:ahozkoarenuler-menaetaadierazpenaadinbakoitzerakoegokiakizatea,motaguztietakoidatzitakotestuakulertzekomodukoakizatea,etaformarenetaortografiarenaldetikzuzenidatzitaegotea.Horihorrelaizanda,

Hizkuntza Proiektua

403936 _ 0001-0092.indd 7 24/04/12 10:47

irakasleenklaustroetanbadabehinetaberriroagertzendenzereginbat:hainbatjardueraplanifikatzendira,batetik,ikasleenulermenaetaadierazpenahobetzeko,etabestetik,Euskaraezezikbesteirakas-gaiguztietakojardueretanetaebaluazioetanerabilitakohizkuntzanegindakoakatsak–batikbat,ortografia-akatsak–zigortzekozereginerabakitzeko.Ondorioz,HizkuntzaProiektuarenhelburunagu-sibatdazuzentzeko irizpideakzehaztea,baiahozkohizkuntzanbaiidatzizkoan.

Proiektuhonek,azkenfinean,irakasleenhizkuntzariburuzkoikuspegiorokorrajasotzendu,etabestalde,programazioaetajardueraksistematizatzenditu,koherentziaetaintegrazioalortzeko.Horrela,ahaleginezeraginkorrakgainditzensaiatukogara,askotan,aldizkakoakedobat-batekoakizatenbaitira.Proiektuhauezdahizkuntzakirakastekometodologiarenaldaketabat;nolanahiere,proiektuarennolakotasunakontuanhartuta,komunikazioaetaikasleenbizipenaknabarmendukoetaoinarritzathartukodira.

2. Ikastetxeko Hizkuntza ProiektuaIkastetxeko Hizkuntza Proiektua HizkuntzaProiektuorokorrarenaplikaziobatda,etaikastetxebakoi-tzarenberezitasunetaraegokitzekoeginadago.Aplikaziohorizehazteaikastetxekopedagogia-zuzendaritzarietairakasleenklaustroaridagokie.IkastetxekoHizkuntzaProiektuahainbatetapatanegindaiteke,etaetapabakoitzakkonplexutasun-mailadesberdinaizangodu.

Batzuetan,helburuatokiantokikohizketarenzenbaitalderdi–kontuanhartzekomodukoaketagaijakinbatzuk,ahozkokomunikazioa,esaterako,ikastekonolabaitekoeraginaizandezaketenak–HizkuntzaProiekturaekartzeaizangoda.Bestebatzuetan,ordea,ama-hizkuntzarenizaeradialektalarenzenbaitalderdi–kontutanhartubeharrekoak–aztertukodira.Etakasujakinbatean,konplexutasunhandiagoaduenetaarauofizialakbetebehardituenkasujakinbatean,lurraldebatekobihizkuntzaofizialakinte-gratzeaizangodahelburua;alegia,euskaraetagaztelania.Edonolaere,kasuhorietanguztietan,egiturakomunakaukeratzekolansakonaegingodaetahizkuntzabakoitzarenezaugarribereziakaztertukodira,geroarloguztietanbeharbezalaerabiltzeko.Bestelakokasubatbigarrenhizkuntzenetaatzerrikohizkuntzenikaskuntzaintegratuada(horriburuzaurreragohitzegingodugu).

Nolanahiere,ikastetxekoHizkuntzaProiektuan,hizkuntzarenirakaskuntzarakoestandarrenetapro-gramazioofizialeninterpretazioazgain,kontuanhartukodira,batetik,ikasleenbeharzehatzak,intere-saketaheldutasun-maila,etabestetik,kulturadesberdinen,komunitatesoziolinguistikoenetagizarte-kohainbattalderenestilobereizgarriak.

Azkenik,azpimarratubehardugukomenidelaikastetxekoHizkuntzaProiektuankontuanhartzeaidatzitakolanenaurkezpenarekinlotutadaudenetaformarekinzerikusiadutenzenbaitalderdi,geroirakasgaiguztietanaplikatukobaitira.Horrenbestez,irakasleakadosjarrikodiralan-koadernoei,arlokolaneietaazterketeiburuzkoaraukomunakezartzeko.

403936 _ 0001-0092.indd 8 24/04/12 10:47

Hizkuntza Proiektua

3. Hizkuntza Proiektua eta Lehen Hezkuntzako oinarrizko gaitasunakIrakasleenkezkanagusietakobatdahizkuntza-gaitasunahobetzekobaliabideguztiakerabiltzea.LehenHezkuntzakocurriculumajasotzenduenLegeDekretuakkontuanhartzenduhori,etabaliabideenera-bilerabultzatzendu.Oinarrizkogaitasuneiburuzkoataleanazaltzendacurriculumekoarloguztiaklagungarriakizanbehardirelahizkuntza-gaitasunamenderatzeko.

Dekretuhorrenarabera,Ingurunearen Ezaguera arloak «munduariburuzkohainbatinformazioematenditu,etaikasleakinformaziohoriulertuetainterpretatubehardu»;Arte Hezkuntza arloak,berriz,«sor-tzendirenkomunikaziozkohartu-emanenoparotasunarenbidez,haiekzuzentzendituztenarauenerabilerarenbidez,garatzendirenprozesuenazalpenarenbidezetaarloakberakdakarrenlexikoespezifikoarenbidez»laguntzendu;baliodemokratikoenetaherritartasunerakobalioenhezkuntzak«eztabaidarenerabilerasistematikoarenbidezlaguntzendu,arlohorretanezinbestekoprozedurabai-ta,etaentzuten,azaltzenetaarrazoitzenjakitekotrebatzeaeskatzenbaitu»;atzerriko hizkuntza batikasteak«zuzen-zuzeneanlaguntzendu,komunikatzekogaitasunhoriosatzen,aberastenetabetetzenbaituulermen-etaadierazpen-ñabarduraberrienbidez»;Matematika arloakbialderdihauetanla-guntzendu:«batetik,matematika-hizkuntzarenfuntsaohikomintzaeraraeramatenduetahurazehaz-tasunezerabiltzenerakustendu,etabestetik,arrazoibideenetaprozesuenahozkodeskribapenarekinzerikusiadutenedukiakditu.Beraz,adieraztekomoduakerrazteadahelburua,baietabesteenazal-penakentzutekobideaemateaere,etahorrekguztiaknorberarenulermena,izaerakritikoaetakomu-nikatzekotrebetasunakhobetzeadakar».

Horregatikguztiagatik,HizkuntzaProiektuakomunikazioarenarloetaikasgaienartekoalderdiguztienloturanoinarritzenda.Etaproiektuarengarapenahonenaraberakoada:zenbaterainoustedugunhitzegiten,irakurtzenetaidaztenirakasteaHizkuntzaarlokoirakaslearenardurabainoezdelaedoegu-nekounejakinbatekozereginabesterikezdela.Beraz,arloguztiaklotutaegotekoarrazoiahauxeda:hizkuntzakomunikaziozkotestuinguruetangaratzendelaetahizkuntzahorijakiteakikaskuntzaberabaldintzatzenduela.Gainera,kontuanhartubeharduguEuskarairakasgaianbarneratutakohizkuntza-abileziakbestehainbategoerataraeramandaitezkeela,etaegoerahoriekaukeraematendutelahizkuntzabizitzaerrealeanerabiltzeko.

Hortaz,HizkuntzaProiektuankontuanhartukodirahiruesparruintegratuhauek:

a.Euskaramintegiarenjardun-esparrua.b.Ikasgaienartekojarduerenjardun-esparrua.c.Jardueraosagarrienjardun-esparrua.

4. Bigarren hizkuntzen eta atzerriko hizkuntzen irakaskuntzarako Hizkuntza ProiektuaHizkuntzaProiektuaegitean,kontuanhartudaberezikizenbaithizkuntzaaldibereanirakastekoanto-lamendua.Batalehenhizkuntzada,etabesteak,berriz,bigarrenhizkuntzakedoatzerrikohizkuntzak

403936 _ 0001-0092.indd 9 24/04/12 10:47

dira.Eleaniztasun-egoerabatiburuzarigara,etaegoerahoriikastetxeaskotanerrealitatebihurtudadagoeneko.Kasugehienetan,hizkuntzabakoitzaberealdetikprogramatzenda,besteekikoinolakoloturarikgabe,hizkuntzabatenkomunikazio-gaitasunarengarapenabaliagarriaizangoezbalitzbezalagainerakohizkuntzakikastekoestrategiaketatrebetasunakjorratzeko.Egoerahoriarekonplexuagoadaikasleaetorkinabadaetaharenama-hizkuntzaeuskaraedogaztelaniaezbada.

Egoerahorietanguztietan,ezinbestekoadahizkuntzabatekozeinbestekoirakasleakadosjartzea,bakoitzakberearloanikaskuntzasustatzeko.Adosjartzekoprozesuhorretan,HizkuntzaProiektuamahaigaineratubeharkoda;lanhoribeharrezkoaizangoda,baitakonplexuaere,etahizkuntzaguztiekzeinarloguztienekarpenekzeresanhandiaizangodutehizkuntza-komunikazioarengaitasunahobetzeko.Horrenbestez,nahitaezkoaizangodaikaskuntza-egoeraketairakasgaietakomaterialakaztertzea–etabidebatez,paralelismoak,errepikapenak,ezaipatzeaketakontraesanakidentifikatzea–,etahizkuntzabatekbakarrikberegainhartzendituenalderdiakmugatzea.

Hizkuntzabakoitzarenetaikaskuntza-arlobakoitzarenespezifikotasunakonartuondoren,HizkuntzaProiektuaeraginkorraizandadin,proiektuakhizkuntzabatenirakaskuntzakohainbatalderdihartukodituoinarritzat;hots,lehenaipatutakoirakaskuntzakoetaikaskuntzakoarloguztietandaudenalderdiakedoarlohorietanaplikatzekomodukoakdirenak.

5. Hizkuntza Proiektua eta diagnostikoaren ebaluazioaEsperientziakberaketaikasleenhizkuntza-gaitasunariburuzkodiagnostikoarenebaluazioenemaitzekerakutsidutemotahorretakoproiektuakkomenigarriakdirela,etakasubatzuetan,baitapremiazkoakere.

Egungoarautegiarenarabera,ikastetxeetan,LehenHezkuntzako4.eta6.mailetanetaBigarrenHezkun-tzakozenbaitmailatanhainbatdiagnostiko-ebaluazioegingodira.Bestalde,PISAproiektukoebaluazioekgaitasunakebaluatzekoeraketaemaitzakirakurtzekomoduakzehaztuetaondoriohandiakekarridituztehizkuntzabatenirakaskuntzaplanteatzekomoduan.

ZiurgaudeHizkuntzaProiektuasistematikokiaplikatuzgero,hizkuntza-komunikazioarenfuntsezkohainbatalderditanhobekuntzahandiakizangodirela.

6. Hizkuntza Proiektuaren garapena eta programazioaEdozeinproiekturenabiapuntuabezala,HizkuntzaProiektuarenabiapuntuabeharjakinbatedohobe-tzekoaukeranabarmenbatda.Halaber,helburujakinbatzukzehaztukoditu,ahalikbaliabidegutxienerabilitalortzekomodukoak,etaelkarrilotutakohainbatjardueraplanteatukoditu,proiektuarenhelburuakziurtasunezlortzeko,etaildoberetik,emaitzenebaluazioaegitenlagundukodu.

Helburuakzehaztubainolehen,adosjarribeharduguhizkuntzarenzerfuntsezkoalderdilandunahiditugunzehazteko,etahorrela,haienhobekuntzabultzatzeko.Zalantzarikgabe,alderdihoriekfuntzionagusieietaalderdiinstrumentalerabilgarrieneiburuzkoakizanbehardute,etaeraberean,komunika-zioahobetzerabideratutaegonbehardute.

403936 _ 0001-0092.indd 10 24/04/12 10:47

Hizkuntza Proiektua

Helburu orokorra:hezkuntza-maila guztietan, ikasleek beren hizkuntza-komunikaziorako gaitasuna hobetuko dute, lehen hizkuntzaren arloan, curriculumeko beste arloetan eta programazio didaktiko osagarrietan egindako irakaspenen eta jardueren bidez.

Helburuorokorhorilortzeko,hainbathelburuespezifikozehaztukodira.Helburuespezifikohoriekhizkuntza-komunikaziorakogaitasunaosatzendutenoinarrizkoabilezieiburuzkoakizangodira,etaikas-turteetagarapen-mailaguztietarakoegokiak.Horretarako,komenidaalderdihauekkontuanhartzea:

Hizkuntzaren funtzioak dira:

a.Funtzioerreferentziala(informazio-mezuak).b. Funtziopoetikoa(olerkiaketaliteratura-hizkuntza).c. Funtzioadierazkorra(maitasunaetasentimenduak).d. Funtziodeitzailea(konbentzitzea).e. Funtziofatikoa(komunikazioahastea,jarraitzeaedoamaitzea).f. Funtziometalinguistikoa(hizkuntzariburuzkohausnarketa).

Hizkuntzaren funtzioei lotutako diskurtso motak dira:narratiboa,informatzailea,pertsuasiboa,estetikoa…

Testuaren asmoak eta sekuentziak dira:kontatzea,deskribatzea,azaltzea,arrazoitzea,iragartzea…

Testu literarioen eta ez literarioen generoak dira:albistea,ipuina,gutuna,jarraibideak,saiakera…

Oinarrizko abileziak dira:

a. Elkarrizketarakoabileziak:elkarrizketangogotsupartehartzea;galderakulertzea;koherentziazetaerrespetuzerantzutea;arretazentzutea;gaibatiburuzjarduteaedogaijakinbatiberriroekitea;erregistroegokiaerabiltzea;elkarrizketanjardutea;eztabaidatzea;simulazioetanpartehartzea…

b. Ahozkotestuenulermena:ahozkontatutakoalbistebatorokorreanulertzea;ikastetxearenesparrukoargibideakulertzea;oharraketaargibideakulertzea;testubatenbigarrenintentzioazeindenjakitea;espazioariedodenborarilotutakoargibideakulertzea…

c. Ahozkotestuaksortzea:euskarazkofonemaguztiakzuzenesatea(batezere,kontsonantemultzokonplexuak);intonazioegokia;aho-korapiloaketaolerkilaburrakikasteaetaburuzesatea;norkbereburuariburuzhitzegitea;bestepertsonarenbatnordenasmatzea,deskribapenarenbidez;ideiajakinbatiburuzbat-bateanaritzea;eskolakoikasgaibatkoherentziazetazuzenazaltzea…

d. Irakurketaetairakurmena(testujarraituaketaezjarraituak):ozenetaahopeanirakurtzea,errazetaezastiroegiedoarinegi;izenburuanetairudianoinarrituta,testuariburuzkoiragarpenakegitea;narraziobatorokorreanulertzea;narrazioarenurratsnagusiakzeindirenjakitea;testuariburuzkoiritziorokorraadieraztea;informazio-testubateninformaziogarrantzitsuazeindenjakitea;testumotakbereiztea:narrazioa,azalpena,elkarrizketa,olerkia…

403936 _ 0001-0092.indd 11 24/04/12 10:47

e. Testuidatziaksortzea:idazkeraetaaurkezpentxukuna;norkbereburuadeskribatzea;bestepertsonak

deskribatzea,animaliaketagauzakdeskribatzea;tokibatdeskribatzea,lekuariburuzkohitzakera-

biliz;egoerabatetagertaerabatdeskribatzea,denborariburuzkohitzakerabiliz;gutunpertsonal

batidazteaetabidaltzea;postaelektronikokomezuakidaztea…

f. Lexikoaerabiltzea:hitz-etorria;zehaztasuna;erregistroak;lexikoespezifikoaetafenomenolexikoak

(sinonimia,antonimia…),horiekerabiltzeakkomunikaziohobetzenbaitu;hitzenerabileraokerrak

zuzentzea;hitzbetegarriak…

g. Ortografiaetakomunikazioahobetzendutengramatika-aplikazioak:ohikoortografia;oinarrizko

ortografia-arauak;hitzegiteanetaidazteankoherentziagramatikalaizatea…

Ikasturtebakoitzerakooinarrizkohainbatedukiaukeratukodira,etaedukihoriekaldibereanlanduko

diraEuskaraarloanetabestearloetajardueraosagarrietan.Euskaraarloan,edukihorieiburuzko

hausnarketaegingodugu,hainbatestrategiaetateknikalandu,etaaplikazio-jarduerakegingoditugu.

Jakina,Euskaraarlokolanespezifikoarenhelburuaketaaplikazioakaregehiagodira,arloguztietan

euskaramoduintegratuanlantzekoaukeratutakohelburuakbaino;halaere,hainbatoinarrizkoeduki

berezikilandukodira,etaedukihoriekongimenderatzekobaliabideguztiakerabilikodira.

Gainerakoarloetajardueraosagarrietan,arlobakoitzekoedoegunerokobizitzakotestuinguruesan-

guratsuakemangodira,ikaskuntzafinkatzenjarraitzeko.

7. Hizkuntza Proiektuaren metodologia

Proposatutakometodoakurratshauekditu:

1.Lehenhizkuntzarenirakaskuntza-gaian,landukodirenhizkuntzarenoinarrizkofuntzioakaukeratzea.

2.Funtziohoriekinzerikusiadutenhelburuakantolatzeaetaprogramatzea.Helburuhoriekunitate

bakoitzerakopentsatutakohelburuenzatidira.

3.Unitatezunitate,curriculumekogainerakoarloetanetabestejardueraosagarrietan,landukodiren

funtzioakzehaztea.

4.Unitatebakoitzeanhainbatjardueraberezidiseinatzea,elkarbanatutakohelburuaklortzeko.Ikas-

learenliburuan,garrantzitsuadeladeritzogunean,hainbatjarduerajakin,ahozkoakedoidatzizkoak,

egingodira.Eraberean,gidadidaktikoanhainbatjardueraproposatzenetaazaltzendira,aukeran

eginnahiizanezgero.

Arlobakoitzekogidadidaktikoan,argiazaldukodazeindirenHizkuntzaProiektuarenprogramariburuzko

jarduerak,etaeraberean,jarduerahorieiburuzkoiradokizunakegingodira.

403936 _ 0001-0092.indd 12 24/04/12 10:47

Hizkuntza Proiektua

8. Irakurketa arlo desberdinetanHizkuntzaProiektukoproposamenakareeraginkorragoakizangodirairakurketarakoetairakurtzenlaguntzekoprogrametanmoduintegratuansartzenbadira,etaprogramahoriekprogramatutako irakurgaiakbadituzteirizpidehauenarabera:testuarenhedadura,zailtasuna,irakurgaimotaketagaiak.

Batzuetan,aipatutakoirizpidehorienaraberaaukeratutakoirakurgaiaklandukodira,etabestebatzu-etan,ordea,dibulgaziozkoliburuak.Azkenhorienkasuan,liburuhoriekirakurrita,ezagutzaareagotuetaikasgelako liburutegiaosatukodugu.

9. Jarduera osagarriakHizkuntza-komunikaziorakogaitasunakhobetzerabideratutakolan-unitatealantzeko,komenidajarduera-eremuakzabaltzea,etahorretarako,hedabideenbaliabideakerabilikoditugu.Ahozkoarenulermenahobetzeko,komenidairratiaetatelebistaerabiltzea,batikbat,etairakurmenalantzeko,berriz,egunkariaketagureegunerokobizitzanerabiliohidituguntestuezjarraituak.Horrezgain,bes-tehainbatbaliabideereerabilikoditugu;besteakbeste,bideoak,multimedia-materiala,filmak,abes-tiak,iragarkiaketaelkarrizketak.Eraberean,ezduguahaztubeharzeinengarrantzitsuadenkomunikazio-teknologiaberriakerabiltzea,proposatutakohelburuhorieklortzeko.

Azkenik,gogoratubeharduguzer-nolakogarrantziaduen,hezkuntzaaldetik,irakasleakhizkuntzaongierabiltzeak;batikbat,ikasgelansortzendenenpatiagatiketaikasleenganeraginhandiaizatenduelakokanpo-ikurrakerabiltzeak–esaterako,hamabostaldibatekohelburuariburuzkoesloganedoesaerabatsortzea,kartelaketaoharrakjartzeaetaabar–.Horiguztiabaliagarriaizangodaikasgelangurehelburuaklortzenlagundukodigungiroasortzeko.

10. Hizkuntza Proiektuaren garapenaren ebaluazioaIkasturteaamaituetagero,ezinbestekoadaHizkuntzaProiektuarengarapenaebaluatzea.Hauekdira,hortaz,kontuanhartubeharditugunoinarrizkoalderdiak:

•Integrazio-helburujakinakongiaukeratzea.

•Programaarloetajardueraosagarriguztietanzenbaterainointegratudenikustea.

•Landidaktikoanizandakoakatsakbaloratzea.

•Emaitzakegiaztatzea.

403936 _ 0001-0092.indd 13 24/04/12 10:47

403936 _ 0001-0092.indd 14 24/04/12 10:47

Hizkuntza Proiektua

403936 _ 0001-0092.indd 15 24/04/12 10:47

403936 _ 0001-0092.indd 16 24/04/12 10:47

Hizkuntza Proiektua

1. Hizkuntza Proiektuaren oinarriakHizkuntza Proiektua arestianazaldutakoguztiaaplikatzekomoduzehatzbatda:gureikasliburuakerabiltzendituztenirakasleeieskaintzendiegunbaliabidedidaktikobatda,ikastetxeanetabestehainbatheziketa-esparrutanhizkuntza-komunikaziorakogaitasunahobetzenlaguntzeko,arloguztienartekolankoordinatuarenbitartez,bigarrenhizkuntzakbarne.Jakintzaren Bideak argitalpen-proiektukoliburuaketamaterialakhartzendituoinarritzat,etaproiektubatdenaldetik,emaitzajakinbatlortzekohelburuadu.Emaitzahorilortzeko,hainbathelburuzehaztudira,plangintzazehatzbategin,etaerantzunakebaluatzekohainbatjardueraetairizpideprestatu.Proiektuhauezdacurriculumekoikasketa-programengainetikdagoenprogramabat,baiziketaguretestuetanlantzenditugunprogrametanerabatintegra-tutakoprogramabat.Proiektuhonenbidez,gurehelburuada,arloguztietanetamodueraginkorbatean,hizkuntzarenerabilerasustatzea,ahozkoetaidatzizkokomunikaziorakobaliabideadenaldetik,baietapentsamendua,emozioaketajokabideaantolatzekoetaautoerregulatzekobaliabideadenaldetikere.

2. Proiektuaren berrikuntzakGureargitaletxea,edozeinikasgaitan,betiarduratuizandaikasleenhizkuntza-komunikaziorakogaita-sunahobetzekobaliabideakemateaz;hots,ikasleakongiadierazdaitezen,zuzenetaargihitzegindezaten,zehaztasunezgalderakeginetaerantzunakemanditzaten,zuzenidatzdezaten,ortografia-akatsikeginezdezaten,lexikozuzenaerabildezatenetaabar.Horrenbestez,HizkuntzaProiektuhauezdaguztizberria.

403936 _ 0001-0092.indd 17 24/04/12 10:47

Nolanahiere,proiektuhonetan,lanaantolatzekomoduintegratuaberriada:arloguztietakoirakasle-entzateginadago,bigarrenhizkuntzenetaatzerrikohizkuntzenarloakbarne,etalanabideratzekomoduzehatzbatproposatzendu,baitaguztientzakozeharkakoplangintzabatere.Funtsean,proiektuhauikasleenhizkuntza-komunikaziorakogaitasunariburuzkonazioartekoebaluaketekemandakoorien-tabideeietagurecurriculumeandaudenhainbatadierazlerierantzutekobaliabidebatda;hainzuzenere,curriculumhorretan,ikaskuntza-arloakhizkuntza-komunikaziorakogaitasunahobetzekozertandirenlagungarriakdeskribatzenda.

3. Proiektuaren balio gehigarriaJakintzaren BideakHizkuntzaProiektuagaratzeakezdituerabatekokonponbideakekarriko,bainanolabaitekobaliogehigarriadu:

•Irakasleenjarduerakbateratzea,ikaskuntzakoalderdirikgarrantzitsuenadenaldetik.

•Ikasleakohartzea,Euskaraarloanezezik,gainerakoarloetanereedukiakbezaingarrantzitsuadelahizkuntzaerabiltzekomodua,geroedukihoriekulertzekoetaadierazteko.

•Hizkuntzaaldetik,arloguztietarakohelburuberberaproposatzea;horrek,zalantzarikgabe,ikaskuntzafinkatzeaekarrikodu,etaondorioz,ikaslebakoitzarenhizkuntza-komunikaziorakogaitasunahobetukoda.

•Irakasleguztienahaleginaksistematizatzeaetakoordinatzea,horrela,arlohonetan,haienlanaerra-zagoaetaeraginkorragoaizangobaita.

4. Zeharkako programazioaren oinarriakProiektuaren,helburuenetajarduerenplangintzaegitean,gurehelburuaizandaarloguztietaraetairakasleenjardueretaramoldatzekomodukoprogramazio-irizpidebatbilatzea.Horretarako,ezinbeste-koaizandaalderdilinguistikojakinbatbilatzea,lehenhizkuntzanaurkeztenetalantzendenaeta,aldiberean,gainerakoarloguztietannaturaltasunezgaratzekomodukoadena.Proiektuakezaugarriinte-gratzailehoriizandezan,hainbatprogramazio-irizpideaztertuditugu,geroeraginkorrenaaukeratzeko:

•Hizkuntza-funtzioetan oinarritutakoprogramazioa.Lehenhizkuntzenarloangaratzenda.Nolanahiere,arloguztietan–batikbat,funtzioinformatzaileakgarrantziadutenetan–aplikatuzgero,etengabeerrepikatukolitzateke,etaondorioz,irakasgaiarengaietannekezaplikatukolitzateke.

•Ezagutza-gaietan oinarritutakoprogramazioa.Orohar,gaihoriekIngurunearenEzagueraarlotikhartzendira.HoriegitenbaitaLehenHezkuntzakolehenziklokoproiektuorokorrean.Proiektu-metodologiarikbaliatuezean,hurrengozikloetanezdabideragarriaizango.

•Hizkuntza-abilezietanoinarritutakoprogramazioa(hitzegitea,irakurtzea,idaztea).Ohikoprozedurada:Euskaraarloanezezik,gainerakoarloguztietanmintzamena,irakurmenaetaidazmenalantzekojarduerakproposatzendira.Bainaarlobakoitzeanabileziabakoitzaikasgaiarekinlotzekoprograma-

403936 _ 0001-0092.indd 18 24/04/12 10:47

Hizkuntza Proiektua

zioaegitenbada,proiektubateratuarenjatorrizkoideiatikurrundukogara,etabikoiztasunak,gainjar-

penak,aurrerapenakedoerrepikapenaksortukodira,etaondorioz,proiektuareneraginkortasuna

murriztukolitzateke.

•Testu motetan eta testu-generoetanoinarritutakoprogramazioa.Ezduzentzuriktestumotajakinbat

derrigorrezgainerakoarloguztietanerrepikatubeharrak.

•Hainbattestuingurutanhizkuntzaren erabilera arrunteanoinarritutakoprogramazioa.Irizpidehoni

jarraitzeaerabakidugu,kontuanhartzenbaituoinarrizkoikuspegiorokorbat,proiektuarenizaera

bateratuarieustendiona,bainaaldibereanmalguadena,arlobakoitzakbereberezitasunakbalia

ditzanhizkuntza-gaitasunabereganatzeko.Ikuspegihorrenbaliointegratzaileahandiada,berezfun-

tzioetagaieiburuzkohainbatalderdidituelako,baietahizkuntza-gaitasunariedotestu-tipologiari

lotutakobestehainbatalderdiere.Helburubakoitzakomunikazio-egoerajakinbateanzehaztenda;

esaterako,Zerda?edoNorda?Galderahorietanoinarrituta,oinarrizkohizkuntza-jarduerabatpropo-

satudugu,etamailabateanedobesteangaratukodalangaiarenarabera(mintzamenaedoirakur-

menaetaidazmena).Eraberean,gainerakoarloguztietanedoberezkokomunikazio-egoeretan

naturaltasunezaplikatuahalizangoda.

5. Proiektua arloetan aplikatzeko moduak

Proiektuahainbatdokumentutanazaldutaetaantolatutadago.

1. Eduki orokorren taula.Bostzutabetan,hizkuntza-funtzioak,testumotak,testumotabakoitzaren

komunikazio-helburua,testu-ereduaketa-generoak,etaegoerabakoitzeanetatestuarenegitura

bakoitzeanerabilitakohizkuntza-elementuakaurkeztendira(1.dokumentua.21.orrialdea).

2. Lehen Hezkuntzako ikasturteen programazio orokorra.Ikasturteguztiaketahamabosteguneko

unitateguztiakaurkeztendira.Hamabostegunekounitatebakoitzean,egoeralinguistikojakinbat

aukeratuda,etahorritestumotajakinbategokitukozaio.Lehenengoikasturteetan,narrazioaneta

deskribapeneanoinarritutakoproiektugehiagodaude,etaazkenekoikasturteetan,berriz,azalpenezko

etaargudiozkotestuaklandukodirabatikbat.(2.dokumentua.22.orrialdea).

3. Unitateka antolatutako programazioa.Hamabosteguneaneginbeharrekoproiektuakzeharka

aurkeztendira,etaaldiberean,hizkuntza-egoera,hizkuntza-elementuaketatestuarenegitura,arlo

guztietakooinarrizkobetebeharrak,etahizkuntza-abileziabakoitzagainerakoarloetannolaerabiltzen

denzehaztendira.

5.1. Ikaslearen liburuan proposatutakoa eta gida didaktikoan proposatutakoaProgramazioaetaproposamengehienakirakaslearengidadidaktikoandaude.Unitatearenhelburu

orokorrasarrerakoorrialdeanazaltzenda,etaarloguztietanhelburuhoriberberada,nahizetaikasgai

bakoitzariburuzkobereizpenikereizan.Orrialdeberean,jarduerazehatzeiburuzkoproposamenaketa

haiekegitekojarraibideaklotzendira.

403936 _ 0001-0092.indd 19 24/04/12 10:47

Beste jarduera batzukProgramatutakojarduerakosatzeko,zeharkakobestehainbatjardueraosagarriegindaitezke;esaterako:

•Arloguztietan,irakurketa-kanpaina.•Ortografiahobetzekokanpaina.•Idatzitakotestuaktxukunaurkeztekokanpaina.

5.2. Proiektuaren garapena nola ebaluatuProiektuabiikuspuntuhauetanoinarritutaebaluadaiteke:

• Proiektuaren garapena ebaluatzea.Arloguztienartekoetairakasleenartekokoordinazio-lanabaloratukoda,baitaproposatutakojardueraketabestejardueraosagarribatzuknolaegindirenere.

• Ikasleen hizkuntza-gaitasuna hobetu den ebaluatzea.Horretarako,ikastetxeaneginohidirenhizkuntza-gaitasunariburuzkoebaluazioaknahikoaketaegokiakdira.

403936 _ 0001-0092.indd 20 24/04/12 10:47

Hizkuntza Proiektua

1. DOKUMENTUA. Hizkuntza-funtzioak eta -elementuak

fUNTZIOA

Erreferentziala / Informatzailea

Erreferentziala / Informatzailea /fatikoa

Erreferentziala / Informatzailea /Deitzailea

Erreferentziala / Informatzailea

fUNTZIOAREN ARABERAKO TESTU MOTA

Narratiboa.

Deskribatzailea.

Elkarrizketazkoa.

Irakasgarria.

Aurkezpenezkoa/Azalpenezkoa.

TESTUAREN HELBURUA ETA SEKUENTZIAK

Ekintzak,gertaerak,bizipenpertsonalak,abenturaketaabarkontatzea.

Objektuakedoobjektuenzatiakidentifikatzeaetaaipatzea.Nolakoakdiren,nondauden,zeregitendutenetaabaresatea.Objektuakalderatzea.Objektuakneurtzea.Formaketakoloreaknolakoakdirenadieraztea.

Elkarrizketabategiteaedoerreproduzitzea,zuzentasunazainduz.Galdetzeaetaerantzutea.

Jarraibideakazaltzea.Gomendatzea,prozedurakazaltzea,gailuakerabiltzekomoduaerakustea.Ohartaraztea.

Gaibatulertaraztea.Arrazoiaketaondorioakazaltzea.Aurrekariaketaatzekariakazaltzea.Azalpenarenordenaerakustea.

TESTU-EREDUAK ETA -GENEROAK

HIZKUNTZA-ELEMENTUAK /

EGITURA

Albistea.Anekdota.Ipuina/eleberria.Historia.Biografia.Egunkaria.Oroitzapenak.Bizipenak.Gutuna/postala.Erreportajea.

Identifikazioa.Definizioak.Pertsonen,animalienetagauzendeskribapenak.Konparazioa.Norberarenaurkezpena.Besteenaurkezpena.Zaletasunakazaltzea.Lekuendeskribapena.Denborarendeskribapena.Irudieiburuzmintzatzea.

Galderak/erantzunak.Elkarrizketa.Dramatizazioa.Hizketaldia.Galdeketa.Eztabaida.Mahai-ingurua.Ika-mika.Telefonobidezhitzegitea.

Prozesuak.Jarduera-aginduak.Errezetak.Jarraibideak.Iragarkiak.Abisuak/oharrak.Gonbidapenak.

Definizioak.Azalpenorokorrak.Azalpenzehatzak.Eskolakotestuak.Saiakerak.Artikuluak.Erreportajeak.

Zergertatuzen?Norizanda?Non?Noiz?Zergertatuzitzaizun?

Zerda?Nolakoada?Zerezaugarriditu?Nondago?

Zerdiozu?

Horrelaxeda.Horrelaizanbehardu.

Zerda?Zergatikdahorihorrela?Zertarakobaliodu?Nolafuntzionatzendu?Zerkeragindu?Zertarako?

403936 _ 0001-0092.indd 21 24/04/12 10:47

funtzioa

Erreferentziala / informatzailea

Deitzailea / Erreferentziala

Poetikoa / Erreferentziala / Deitzailea / Metalinguistikoa

funtzioaREn aRaBERaKo tEStu Mota

Igarlea.

Argudiozkoa.

Literarioa.

tEStuaREn HELBuRua Eta SEKuEntziaK

Aurrerago gertatuko dena aurreikustea.

Ideia bat defendatzea, arrazoiak emanez.Konbentzitzen saiatzea. Aldeko erreakzioa eragitea.

Edertasunaren bila adieraztea, mirespena edo sentimenduak eragitea.

tEStu-EREDuaK Eta -GEnERoaK

HizKuntza-ELEMEntuaK /

EGituRa

Hipotesia.Iragarpenak.Etorkizuneko ekintzak.Nahiak adieraztea.

Erreklamazioa.Arrazoitzea.Iritzia ematea.Besteen iritzia galdetzea.Konbentzitzea.Zerbait egitera bultzatzea.Kritikatzea.

Poesia.Prosa literarioa.Iragarkiak.Alegiak.

Zer gertatuko da?

Zer deritzozu?Ziur al zaude?

Nola esaten da?

unitatEa

LEHEna

Identifikatzea.Zer da? Nor da?Izena, generoa, adina…

Deskribatzea.Zer dago?Osotasun baten zatiak.

Kontatzea.Zertan ari da? Zertan ari dira?Orainaldiko kontaketa.

Deskribatzea.Nolakoa da?Deskribapen soila.

Konparatzea.Berdina al da?Sinonimoak, antzekotasunak…

BiGaRREna

Identifikatzea.Zer da? Nor da? Nolakoa da?Pertsonak, animaliak…

Irakastea.Zer egin behar da?Jarraibideak.

Deskribatzea.Nolakoa da?Ezaugarriak.

Kontatzea.Zer gertatu zen?Iraganeko egoerak.

Deskribatzea.Zer dago? Zer dira? Osotasun baten zatiak.

HiRuGaRREna LauGaRREna BoSGaRREna SEiGaRREna

Komunikatzea. Informatzea.Zer pentsatzen duzu? Zer dakizu?

Irakastea.Zer egiten da? Nola egiten da?

Azalpen orokorra ematea. Zeri buruz da? Zer esan nahi du?

Deskribapen orokorra egitea. Zer da? Nolakoa da?

Arrazoi bidez azaltzea. Zergatik diozu? Zergatik egiten duzu?

Eszena edo egoera bat kontatzea.Zer gertatzen da? Non? Zer dago?

Deskribapena oinarri harturik identifikatzea.Zer da? Nor da? Nolakoa da?

Adibideekin azaltzea. Zer esan nahi du? Zer adierazten du?

Aginduak ematea.Zer egin behar dut?

Elkarrizketan jardutea. Zuk zer deritzozu? Zuk zer egiten duzu?

Kontatzea. Zer gertatu zen? Noiz? Non?Iraganeko gertaerak.

Kontatzea.Zer gertatu zen?Esperientzia pertsonalak.

Definitzea.Zer da? Nor da?Deskribapena.

Deskribatzea.Nolakoa da? Zer ezaugarri ditu?

Eztabaidatzea.Zer deritzozu?Ikuspuntuak eta iritziak.

Kontatzea. Zer gertatu zen? Noiz? Non?Iraganeko gertaerak.

Kontatzea.Zer gertatu zen?Esperientzia pertsonalak.

Definitzea.Zer da? Nor da?Deskribapena.

Deskribatzea.Nolakoa da? Zer ezaugarri ditu?

Eztabaidatzea.Zer deritzozu?Ikuspuntuak eta iritziak.

2. DoKuMEntua. Hizkuntza Proiektuaren programazio orokorra

403936 _ 0001-0092.indd 22 04/05/12 14:29

Hizkuntza Proiektua

UNITATEA

LEHENA

Hitzegitea.Zernahiduzu?Eskaerak.

Ekintzakkontatzea.Noiz?Denbora-ordena:lehen,ondoren…

Deskribatzea.Nolakoada?Gustuaketazaletasunak.

Azaltzea.Zerbururatzenzaizu?Erantzunoriginala.Sormena.

Irakastea.Nolaegitenda?Jarraibideak.

Kontatzea.Zergertatzenda?Egoerak.

Kontatzea.Nondago?Kokapena.

Kontatzea.Zergertatuzen?Iraganekoekintzak.

Deskribatzea.Nolakoada?Deskribapenkonplexua.

Hitzegitea.Zerdiozu?Azalpenakeskatzeaetaematea.

BIGARRENA

Hitzegitea.Zernahiduzu?Nahiakadieraztea.

Azaltzea.Zergatik?Gertaerabatenarrazoiakazaltzea.

Konbentzitzea.Zergatikez…?

Aurresatea.Zeregingoduzu…?Iragarpenak.

Azaltzea.Zerdakizu?Ezagutzakazaltzea.

Kontatzea.Zergertatzenda?Orainaldikoekintzak.

Kontatzea.Zerduzu?Sentimenduak.adieraztea.

Deskribatzea.Nolakoada?Deskribapenkonplexua.

Hitzegitea.Zerderitzozu?Iritzibatadieraztea.

Azaltzea.Zertarakoda?Ideiabatazaltzea.

HIRUGARRENA LAUGARRENA BOSGARRENA SEIGARRENA

Elkarrizketanjardutea.Zeririztendiozu?Zeriruditzenzaizu?

Testuedoirudibataztertzea.Zerdago?Zerikustenduzu?

Ezagutzakazaltzea.Zertandatza?

Laburtzea.Laburtukoaldidazu?

Orainaldiankontatzea.Zeraridagertatzen?

Lehentasunakadieraztea.Atseginalduzu?Zernahiagoduzu?

Lekuakdeskribatzea.Nondago?Zerposiziotan?

Baliagarritasunaadieraztea.Zer-tarakoda?Zer-tarakobaliodu?

Osotasunarenzatiakaipatzea.Zerezkoada?Ze-rezosatutadago?

Iraganakontatzea.Zergertatuzen?Noizgertatuzen?

Nahiakadieraztea.Zerguraduzu?Zernahikozenuke?

Sentimenduakadieraztea.Nolasentitzenzara?Zergertatzenzaizu?

Limurtzea.Adosalzaude?Betetzenalzaitu?

Kantitate-etadenbora-neurriakadieraztea.Noiz?Zenbat?

Arrazoiakazal-tzea.Argumenta-tzea.Zergatik?Zertarako?

Prozesubatazaltzea.Nolagertatzenda?Nolajarraitzendu?

Kausaketaondorioakazaltzea.Zeregindu?Nolaegindu?

Konparaziobidezdeskribatzea.Zerbezalakoada?Zerenantzadu?

Lekubatdeskribatzea.Zerdago?Nondago?

Iragarpenakegitea.Zergertatukoda?

Deskribatzea.Non?Nora?Lekuak.

Interpretatzea.Zeradieraztendu?Taulaketagrafikoak.

Hitzegitea.Galderaketaerantzunak.

Irakastea.Nolaeginbeharda?Arauak.

Arrazoitzea.Zergatikdiozuhori?

Konbentzitzea.Ziuralzaude?

Aurresatea.Zergertatukoda?Hipotesiak.

Azaldu.Zergatikdahorrela?Justifikazioa.

Aurkezpenaegitea.Nolalaburbildu?

Aurkezpenaegitea.Zeriburuzkoada?

Deskribatzea.Nondik?Nora?Lekuak.

Interpretatzea.Zeradieraztendu?Taulaketagrafikoak.

Hitzegitea.Galderaketaerantzunak.

Irakastea.Nolaeginbeharda?Arauak.

Arrazoitzea.Zergatikdiozuhori?

Konbentzitzea.Eginhorrela.

Aurresatea.Zergertatukoda?Hipotesiak.

Azaldu.Zergatikdahorrela?Justifikazioa.

Aurkezpenaegitea.Nolalaburbildu?

Aurkezpenaegitea.Zeriburuzkoada?

403936 _ 0001-0092.indd 23 24/04/12 10:47

6. Aurretiko trebetasunen zeharkako programazioa

ENTZUMENA

Ongientzutea.

Arretazentzutea,hitzegitenaridenaribegiratuz.

Solaskidearenhitzegitekomoduaerrespetatzea.

Entzutean,adeitsuaizatea.

Errepikatzekoeskatzea,hobetoulertzeko.

Xehetasungehiagojakitekogalderakegitea.

Jasotakoinformazioaerrepikatzekogaiizatea.

Entzutenaridenaetadakienalotzekogaiizatea.

Informaziojakinbatbukaeraraarteentzutea.

MINTZAMENA

Argiahoskatzea.

Ongiahoskatzea.

Hitzakosatzea,amaierakkendugabe.

Naturaltasunezadieraztea.

Ziurtasunezakeragindakoerrepikapenaketatoteltasunaeragoztea.

Egoerabakoitzean,tonuetaozentasunegokiazhitzegitea.

Intonazioakomunikazio-egoeraramoldatzea.

Naturaltasunezhitzegitea.

Hitzegitean,oinarrizkoarauakzaintzea.

ELKARRIZKETA

Elkarrizketabateanpartehartzekoprestizatea.

Bat-batekoelkarrizketetangogotsupartehartzea.

Hitzegitenaridenarientzutea.

Hitzegitekotxandakerrespetatzea.

Hasitakoelkarrizketabatezmoztea.

Egokitasunezetakoherentziazhitzegitea.

Besteeniritziakerrespetatzea.

Elkarrizketakogaiarieustea.

IRAKURMENA IDAZMENA

Grafiakongideskodetzea.

Silabasoilakdeskodetzeaetairakurtzea.

Silabakonplexuakdeskodetuetairakurtzea.

Hitzbatletrakaesatea,ordenazuzenean.

Puntuazio-markakdeskodetzea,etairakurtzeanaplikatzea.

Irakurtzekogogoaerakustea.

Irakurtzeanjarreraetadistantziazaintzea.

Ozenirakurtzea,abiaduraetaozentasunegokiaz.

Ozenirakurtzea,testuaridagokionintonazioarekin.

Fonemakongikodetzea.

Berezkokaligrafiazuzentasunezaplikatzea.

Idaztekogogoaizatea.

Irakurtzekomodukokaligrafiaegitea.

Puntuazioaongierabiltzea.

Hitzaketaesaldiakongibereiztenjakitea.

Testubatparagrafotanbanatzea.

Komenidirenmarjinakgordetzea.

Testubatzehatz-mehatzkopiatzea.

Narratiboa

Deskribatzailea

Elkarrizketazkoa

Irakasgarria

Azalpenezkoa

Iragarlea

Argudiozkoa

Literarioa

LEHENA BIGARRENA HIRUGARRENA LAUGARRENA BOSGARRENA SEIGARRENA

403936 _ 0001-0092.indd 24 24/04/12 10:47

Hizkuntza Proiektua

Lotura-hitzenesanahiaulertzea.

Bereburuariburuzmintzatzenaridenarekikoenpatiaerakusteaetaulerkorraizatea.

Hitzegiteanegitendirenkeinuakulertzea.

Ahozkohizketairudiekinetabestesentsaziobatzuekinlotzea.

Informaziobatean,ideiaketaadibideakbereiztea.

Elkarrizketabatean,bakoitzakzerfuntzioduenjakitea.

Testumotakbereiztea:errealistak,fikziozkoak,umorezkoak…

Testudramatizatubatentzutean,hitzegitennoraridenjakitea.

Hitzenesanahiatestuinguruarenaraberazeindenjakitea.

Bigarrenintentzioakharrapatzea.

Telefono-mezuakulertzea.

Telebistanedoirratianemandakoinformazioaulertzea.

Megafoniabidezkomezuakulertzea.

Lexikoaberatsaerabiltzea,adinbakoitzerakoegokiadena.

Hitzegitean,zentzudunaetakoherenteaizatea.

Solaskideakontuanhartuta,erregistroegokiaerabiltzea.

Hitzbetegarrienetaantzekoenerabilerakontrolatzea.

Lexikoespezifikoazehaztasunezerabiltzea.

Konbentzitzensaiatzean,ozenagoezhitzegitensaiatzea.

Lotura-hitzakedotrantsiziozkoakongierabiltzea.

Hitzegiteanegindakoakatsakzuzentzekoahaleginakegitea.

Sintaxisoilabainazuzenaerabiltzea.

Gramatikakohitzugarierabiltzea:substantiboak,adjektiboak…

Hitzegiteanadeitsuaetazuzenaizatea.

Entzutenaridenarierrespetuzhitzegitea.

Hasitakoelkarrizketabateanhitzegitekobaimenaeskatzea.

Adierazpengogaikarriakedomingarriakezerabiltzensaiatzea.

Gaijakinbatiburuzkoelkarrizketetanpartehartzea.

Elkarrizketakosolaskideekinadeitasunezkoadierazpenakerabiltzea.

Zehatzaetaargiaizateahitzegitean.

Elkarrizketahastekoetaamaitzekohitzakbeharbezalaerabiltzea.

Edonolakobereizkeria-adierazpenikezerabiltzea.

Testumotakbereiztea:azalpenezkoa,poetikoak,narratiboak,umorezkoak…

Ozenirakurtzean,silabaguztiakongiahoskatzea.

Isileanirakurtzea,silabatanzatikatugabeetaerrepikapenikegingabe.

Isileanirakurtzea,abiaduranormalean.

Irakurritakotestuarenideiaorokorraulertzea.

Testukoxehetasunakidentifikatuetazenbatzea:pertsonaiak,ideiak…

Irakurritakoaetaaurretikoezagutzalotzea.

Irakurritakotestubatetikinformazioaateratzea.

Lexikoberriatestuinguruarenbidezulertzea.

Hitzezezagunakhiztegianbilatzea.

Buruzikasitakotestuakburuzesatea.

Irakurtzekoteknikahobetzekogogoaizatea.

Irakurketa-liburuakzaintzea.

ENTZUMENA MINTZAMENA ELKARRIZKETA IRAKURMENA IDAZMENA

Idazlanbattxukunetagarbiaurkeztea.

Testubatordenatutaetaargitasunezantolatzea.

Aurretikoeskemabategitea,idaztenhasibainolehen.

Idatzitakotestuagoitikbeherazuzentzea.

Idazlanbataurkeztean,itxurazaintzea.

Irakurleakontuanhartuta,erregistrodesberdinakerabiltzea.

403936 _ 0001-0092.indd 25 24/04/12 10:47

403936 _ 0001-0092.indd 26 24/04/12 10:47

Hizkuntza ProiektuaPrograma integratua: Hirugarren maila

403936 _ 0001-0092.indd 27 24/04/12 10:47

Lehen hizkuntza Ingurunearen Ezaguera Matematika Beste arlo batzuk Egoeranolakoaden,helburuakbestearlobatzuetanezarrikodira:bigarrenhizkuntza,atzerrikohizkuntza,plastika,erlijioaetaeskolazkanpokobestejarduerabatzuk.

ENTZUMENAAurretikotrebetasunak

Norberarenizenaesatendenean,kasuegitea.

Jarduerak Galderakonartzea,etajasokodueninformazioarekinlotutakoaurretikoezagutzeietaintereseidagozkienenesanahiaulertzea.Programarenzeharkakohelburuaulertzea.

Unitateanzeharlandukodengaiaaurkeztendutenhasierakoinformazioekikointeresaadieraztea,etaulertzeainformaziohoriek.Galderaegokiakegitea.

Unitateanzeharlandukodengaiarengarrantziariburuzkoaurretikoinformazioekikointeresaadieraztea,etaulertzeainformaziohoriek.

MINTZAMENAAurretikotrebetasunak

Moduegokianerantzuteagalderapertsonalei.

Jarduerak Hasierakoirakurgaiaklantzenduengaiariedounitatekobestealderdibatzueiburuzkogaldereierantzutea.

Koherentziazerantzuteaosasunarekinetagaixotasunarekin,sendagaiekinetaabarrekinlotutakoesperientziapertsonaleiburuzkogalderei.

Unitatealanduaurrekokontzeptubatazaltzeaikaskideei.

IRAKURMENAAurretikotrebetasunak

Ozenirakurtzean,zentzuzirakurtzensaiatzea.

Jarduerak Irakurgaietakoideiaketaegoerakaurrezeskuratutakobesteezagutzabatzuekinlotzea.

Arretazirakurtzeaunitatekoedukiakaurkeztendituentestua,etaideianagusiakulertzea.

Unitatearenhasierakoproposamenairakurtzea,etaeginbeharrekolanazeindenulertzeaetaazaltzea.

IDAZMENAAurretikotrebetasunak

Idatzizgauzakbeharbezalaadieraztensaiatzea.

Jarduerak Perpausbakunakerabilizetaaurrezezarritakoeredubatenarabera,pertsonabatdeskribatzea.

Jarduereiidatzizerantzutea,perpausosoetazuzenakerabiliz.

Eragiketetakozenbakiakmoduordenatuanetazuzenidaztea.

ELKARRIZKETAAurretikotrebetasunak

Naturaltasunezpartehartzeaelkarrizketetan.

Jarduerak Udakooporraldianzeharikusiedoikasiduenzerbaitazaltzeaikaskidebati.

Osasunarekinedogaixotasunekinlotutakoprebentziozkojarrerarenbatiburuzhitzegiteaikaskideekin.

Matematikakoezagutzakegunerokobizitzanbeharbezalaerabiltzeariburuzkoeztabaidetanpartehartzea.

Hirugarren maila. 1. hamabostaldia. Osasuna

Hamabostaldirako proiektua: Komunikatzea, informatzea.Zeharkako helburua:Ezagunazaienetakomunikatzekobalioduengauzarenbatiburuzinformatzea.

Hizkuntza-egoera:Galderahaueierantzutea:Zerpentsatzenduzu?Zerdakizu?

Hizkuntza-elementuak eta testuaren egitura: Sintaktikokizuzenakdirenperpausbakunakeraikitzea.Hitzeginedoidatziaurretik,erantzunapentsatzea.

Testu mota:Aurkezpenezkoa.

403936 _ 0001-0092.indd 28 24/04/12 10:47

Programa integratua. Hirugarren maila

Norberarenizenaesatendenean,kasuegitea.

Jarduerak Galderakonartzea,etajasokodueninformazioarekinlotutakoaurretikoezagutzeietaintereseidagozkienenesanahiaulertzea.Programarenzeharkakohelburuaulertzea.

Unitateanzeharlandukodengaiaaurkeztendutenhasierakoinformazioekikointeresaadieraztea,etaulertzeainformaziohoriek.Galderaegokiakegitea.

Unitateanzeharlandukodengaiarengarrantziariburuzkoaurretikoinformazioekikointeresaadieraztea,etaulertzeainformaziohoriek.

Jarduerak Hasierakoirakurgaiaklantzenduengaiariedounitatekobestealderdibatzueiburuzkogaldereierantzutea.

Koherentziazerantzuteaosasunarekinetagaixotasunarekin,sendagaiekinetaabarrekinlotutakoesperientziapertsonaleiburuzkogalderei.

Unitatealanduaurrekokontzeptubatazaltzeaikaskideei.

Jarduerak Irakurgaietakoideiaketaegoerakaurrezeskuratutakobesteezagutzabatzuekinlotzea.

Arretazirakurtzeaunitatekoedukiakaurkeztendituentestua,etaideianagusiakulertzea.

Unitatearenhasierakoproposamenairakurtzea,etaeginbeharrekolanazeindenulertzeaetaazaltzea.

Jarduerak Perpausbakunakerabilizetaaurrezezarritakoeredubatenarabera,pertsonabatdeskribatzea.

Jarduereiidatzizerantzutea,perpausosoetazuzenakerabiliz.

Eragiketetakozenbakiakmoduordenatuanetazuzenidaztea.

Jarduerak Udakooporraldianzeharikusiedoikasiduenzerbaitazaltzeaikaskidebati.

Osasunarekinedogaixotasunekinlotutakoprebentziozkojarrerarenbatiburuzhitzegiteaikaskideekin.

Matematikakoezagutzakegunerokobizitzanbeharbezalaerabiltzeariburuzkoeztabaidetanpartehartzea.

403936 _ 0001-0092.indd 29 24/04/12 10:47

Adiegoteaetaentzutea,ulertuahalizateko.

Jarduerak Unitateanzeharemandakojarraibideakulertzea. Unitateanzeharikasketa-prozesuariburuzazaldutakojarraibideakulertzea.

Unitateanzeharerabilikodenikasketa-prozesuariburuzkojarraibideakulertzea.

Moduordenatuetaargianhitzegitensaiatzea,hitzguztiakongiahoskatuta.

Jarduerak Naturaltasunezerantzutea,jarduerajakinbatnolaeginduengaldetzenzaionean.

Elikagaibatzukegitekoprozesuariburuzdakienaazaltzea,etazehaztasunezetaordenaegokianadierazteaprozesukoekintzaguztiak.

Urratsezurratsazaltzeaeragiketaedoproblemabatebaztekoerabiliduenestrategia.

Ozenirakurtzean,testumotaridagozkionerritmoaetaabiaduraerabiltzea.

Jarduerak Testuirakasgarribatirakurtzea,etaekintza-segidabatazaltzekoerabiltzendirenoinarrizkoelementuakzeindirenjakitea.

Elikaduraosasungarriazerdenezartzekoerabilibeharrekoprozesuaulertzea.

Zenbakiakkonparatzekomoduariburuzkojarraibideakirakurtzeaetaulertzea.Problemakebaztekoerabiltzendirenurratsakgogoratzea.

Irakurtzekomodukoidazkeraizatea.

Jarduerak Urtebetetze-jaibaterakogonbitaidaztea,menuaazalduzetapartehartzekoarrazoiaknabarmenduz.

Menuosasungarribatidaztea,zenbaitjarraibidekontuanhartuta.

Idatzizazaltzeaproblemabatebaztekourratsak,etaargietagarbiidazteaazkenemaitza.

Gogotsupartehartzeaelkarrizketetan.

Jarduerak Elikadura-ohitureiburuzkobat-batekoelkarrizketetanpartehartzea:nolajatendenprestatutakojakibat,fruta,fruitulehorrak...

Elikaduraegokiaizatekobetebeharrekoportaereietaaraueiburuzkoelkarrizketabateanpartehartzea.

Ebaztekozailenakirudituzaizkioneragiketeiburuzhitzegiteaikaskideekin.

Hirugarren maila. 2. hamabostaldia. Elikadura

Hamabostaldirako proiektua: Irakastea, jarraibideak ematea.Zeharkako helburua:Prozesubatenurratsak,arauaketaerregelakulertzeaetaadieraztea.

Hizkuntza-egoera:Galderahaueierantzutea:Zeregitenda?Nolaegitenda?

Hizkuntza-elementuak eta testuaren egitura:Zerprozesumotadenadieraztea,etaprozesuhorrenhiruurratsaipatzeagutxienez,hitzegokiakerabiliz:lehendabizi,leheniketabehin,ondoren…

Testu mota:Irakasgarria.

403936 _ 0001-0092.indd 30 24/04/12 10:47