GEOGRAFIA ETA HISTORIA - DBH 1

4. GAIA

SARRERA

ATMOSFERA

EGURALDIA ETA KLIMA

LURRAREN HIGIDURAK

GEOGRAFIA ETA HISTORIA - DBH 1

4. GAIA

Atmosferaren egitura

Atmosferako lehe geruza,

lur-azalarekin kontaktuan

dagoena.

Fenomeno atmosferikoak

bertan garatzen dira

Atmosferako bigarren

geruza.

Bertan ozonoren

presentzia handia da

GEOGRAFIA ETA HISTORIA - DBH 1

4. GAIA

EGURALDIA

ETA

KLIMA

EGURALDIA:

Une jakin batean eta toki jakin

batean atmosferaren egoera

KLIMA

Toki jakin batean eta epe luzean

atmosferaren egoera

GEOGRAFIA ETA HISTORIA - DBH 1

4. GAIA

Lurraren higidurak: Udako solstizioa

Eguzkia eta Lurra

ekainean

Ekainean, eguzki-izpiak

perpendikularki heltzen

dira Kantzer tropikora.

Horren ondorioz, uda da

Ipar hemisferioan, nahiz

eta Lurra Eguzkitik

urrunago egon.

GEOGRAFIA ETA HISTORIA - DBH 1

4. GAIA

Lurraren higidurak: Neguko solstizioa

Eguzkia eta Lurra

abenduan.

Abenduan, eguzki-izpiak

perpendikularki heltzen

dira Kaprikornio tropikora.

Horrenbestez, uda da

Hego hemisferioan.

GEOGRAFIA ETA HISTORIA - DBH 1

4. GAIA

KLIMA

Tenperaturak

Prezipitazioak

GEOGRAFIA ETA HISTORIA - DBH 1

4. GAIA

Tenperatura

1. Aireak izaten duen bero

kantitatea gradutan

adierazita

2. Tenperaturak

termometroz neurtzen

dira

3. FaktoreaK

1. Latitudea

2. Kontinentaltasuna

3. Altuera

GEOGRAFIA ETA HISTORIA - DBH 1

4. GAIA

Eguzki-izpien inklinazioa

Eguzki-izpiak, leku

batean

perpendikularki

jotzen badute, leku

txiki batean bakarrik

zabaltzen dira, eta

ondorioz, leku

horretan eguzkiak

indar handia dauka

eta gehiago

berotzen du (zona

beroa). Eguzki-

izpiek inklinatuta

jotzen badute,

eguzki-energia

gehiago zabaltzen

da, eta ondorioz,

indarra galtzen dute.

GEOGRAFIA ETA HISTORIA - DBH 1

4. GAIA

Lurreko klima-zonak

GEOGRAFIA ETA HISTORIA - DBH 1

4. GAIA

Munduko ekaineko eta abenduko tenperaturen mapa

GEOGRAFIA ETA HISTORIA - DBH 1

4. GAIA

Beste faktoreak

Altuera

Itsasoarekiko distantzia

(Kontinentaltasuna)

GEOGRAFIA ETA HISTORIA - DBH 1

4. GAIA

PREZIPITAZIOAK

GEOGRAFIA ETA HISTORIA - DBH 1

4. GAIA

Munduan izaten diren prezipitazioen banaketa-mapa

GEOGRAFIA ETA HISTORIA - DBH 1

4. GAIA

Erliebeak eragindako prezipitazioak

Leku menditsuetan egiten duen euria da.

GEOGRAFIA ETA HISTORIA - DBH 1

4. GAIA

euri konbektiboak

GEOGRAFIA ETA HISTORIA - DBH 1

4. GAIA

Fronteak

GEOGRAFIA ETA HISTORIA - DBH 1

4. GAIA

GEOGRAFIA ETA HISTORIA - DBH 1

4. GAIA

Munduko klimen mapa

GEOGRAFIA ETA HISTORIA - DBH 1

4. GAIA

Landarediaren munduko mapa

GEOGRAFIA ETA HISTORIA - DBH 1

4. GAIA

Klima ekuatorialaren klimagrama

Ezaugarriak:

BBT>22º

HT=0-3º

Tenperaturak:

Altuak eta erregularrak

Eguzkiaren izpien perpendikulartasuna

Pmm

Altuak eta erregularrak

Pmm>1500mm

TAKAren eragina

Urtaro bakarra (Beroa eta hezea)

Landaretza: Ohiana

GEOGRAFIA ETA HISTORIA - DBH 1

4. GAIA

Oihanen banaketa-mapa

GEOGRAFIA ETA HISTORIA - DBH 1

4. GAIA

Oihana

GEOGRAFIA ETA HISTORIA - DBH 1

4. GAIA

Amazoniako oihana

GEOGRAFIA ETA HISTORIA - DBH 1

4. GAIA

Klima tropikalaren klimagrama

Ezaugarriak:

BBT>22º

HT>3º

Tenperaturak

Altuak urtean zehar

Eguzkiaren izpien perpendikulartasuna

Pmm

Altuak (Pmm>1500mm)

Urtaro lehorra neguan

TAKAren eragina

Bi urtaro: Lehorra eta hezea

Landaretza: Sabana

GEOGRAFIA ETA HISTORIA - DBH 1

4. GAIA

Sabanen banaketa-mapa

GEOGRAFIA ETA HISTORIA - DBH 1

4. GAIA

Sabana

GEOGRAFIA ETA HISTORIA - DBH 1

4. GAIA

Sabana

GEOGRAFIA ETA HISTORIA - DBH 1

4. GAIA

Basamortuetako klimaren

klimagrama

Ezaugarriak:

BBT>22º (Orokorrean)

HT>5º

Tenperaturak:

Altuak urtean zehar (Orokorrean)

Egunaren eta gauaren arteko diferentzia

handia

Pmm

Oso urriak (Pmm<300mm)

Antizikloien eragina

Urtaro bakarra (Lehorra eta beroa)

GEOGRAFIA ETA HISTORIA - DBH 1

4. GAIA

Basamortuen banaketa-mapa

GEOGRAFIA ETA HISTORIA - DBH 1

4. GAIA

Basamortuetako paisaiak

GEOGRAFIA ETA HISTORIA - DBH 1

4. GAIA

Paisaia epelak

1. Koniferoen basoa. 2. Urtegia. 3. Errepidea. 4. Tunela. 5. Herri bat mendiaren magalean. 6.

Nekazaritza-industria. 7. Zelai zabalak. 8. Baso bakana eta hosto erororkorrekoa. 9.

Zerrategia. 10. Zelai itxiak. 11. Hiriaren kanpoaldean dagoen industria. 12. Hirigunea. 13.

Higadura. 14. Baso mediterraneoa. 15. Turismoa. 16. Mahastia. 17. Olibadia.

GEOGRAFIA ETA HISTORIA - DBH 1

4. GAIA

Klima mediterraneoaren klimagrama

BBT>15º (Orokorrean)

HT<15º

Tenperaturak:

Udan > 22º

Negurik ez > 5º

Pmm

Urriak= 300-800mm

Udako lehortea

Landaretza:

Baso mediterranearra eta garriga

Nekazaritza:

1. Hirukote mediterranearra

1. Garia

2. Mahatsa

3. Olibondoak

2. Baratzak

GEOGRAFIA ETA HISTORIA - DBH 1

4. GAIA

Klima mediterraneoaren banaketa-mapa

GEOGRAFIA ETA HISTORIA - DBH 1

4. GAIA

Klima kontinentalaren klimagrama

BBT= 5-15º

HT >15º

Tenperaturak:

Negurik bai (< 6º)

Udarik ez (<22º)

Pmm

Urtaro lehorrik ez

Maximoak udan

Pmm>500mm

Landaretza:

Taiga eta belardiak

Abeltzantza

GEOGRAFIA ETA HISTORIA - DBH 1

4. GAIA

Klima kontinentalaren banaketa-mapa

GEOGRAFIA ETA HISTORIA - DBH 1

4. GAIA

Klima ozeanikoaren klimagrama

BBT= 5-15º

HT< 15º

Tenperaturak:

Epelak urtean zehar

Negurik ez (> 5º)

Unadirk ez (< 22º)

Pmm

Erregularrak

Pmm > 800mm

Landaretza

Hosto erorkorreko basoa

(Hariztiak, pagadiak, lizardiak…)

Belardi eta larreak

GEOGRAFIA ETA HISTORIA - DBH 1

4. GAIA

Klima ozeanikoaren banaketa-mapa

GEOGRAFIA ETA HISTORIA - DBH 1

4. GAIA

Klima txinatarraren klimagrama

BBT=15-22º

HT=15-25º

Tenperaturak:

Udarik bai (> 22º)

Negurik bai (5-10º)

Pmm

Ugariak (>800mm)

Maximoa udan oso markatua

Urtaro lehorrik ez

Landaretza

Baso mistoa

GEOGRAFIA ETA HISTORIA - DBH 1

4. GAIA

GEOGRAFIA ETA HISTORIA - DBH 1

4. GAIA

Klima Hotzak

Polar Ozeanikoa

Polar kontinentala

GEOGRAFIA ETA HISTORIA - DBH 1

4. GAIA

Polar ozeanikoa

BBT < 6º

HT > 20º

Tenperaturak oso baxuak urtean

zeharbaina lau hilabetetan gutxienez

0tik gorakoak

Pmm erregularrak

Ez dago hilabete idorrik

Landaretza: Tundra

GEOGRAFIA ETA HISTORIA - DBH 1

4. GAIA

Polar Kontinentala

BBT < 0

HT > 20º

Tenperaturak oso hotzak, hilabete

guztiak 0 azpikoak direlarik.

Pmm oso urriak

Landaretza: Ez dago. Izotz

iraunkorrak

GEOGRAFIA ETA HISTORIA - DBH 1

4. GAIA

GEOGRAFIA ETA HISTORIA - DBH 1

4. GAIA

Goi-mendiko klimaren

klimagrama

GEOGRAFIA ETA HISTORIA - DBH 1

4. GAIA

Goi-mendiak

GEOGRAFIA ETA HISTORIA - DBH 1

4. GAIA

Goi-mendiko klima duen paisaia

1. Laiotza. 2. Egutera. 3. Horma malkartsuak. 4. Glaziarra. 5. Harritzak. 6. Koniferoen

basoa. 7. Hosto erorkorreko basoa. 8. Belardia. 9. Soroak. 10. Abere-ustiategia. 11.

Zerrategia. 12. Eski-estazioa. 13. Urtegia. 14. Zentral hidroelektrikoa.

GEOGRAFIA ETA HISTORIA - DBH 1

4. GAIA

Zona beroko eta zona epeleko mendi banaren landaredi-kliseriea

GEOGRAFIA ETA HISTORIA - DBH 1

4. GAIA

GEOGRAFIA ETA HISTORIA - DBH 1

4. GAIA

Klimagrama (2)

• Kakuluak:

– Tenperaturak:

• BBT= t1+t2+...t12/12

• HT: Hilabete berotsuena-hilabete hotzena

• Uda: Bai/Ez (Hilabete beroena>22º)

• Negua: Bai/Ez (Hilabete hotzena<6º)

– Prezipitazioak:

• Pmm=Pmm1+Pmm2+...Pmm12

• Hilabete lehorra:Bai baldin eta P<2T

• Maximoa (Urtaroa)

• Minimoa: (Urtaroa)

GEOGRAFIA ETA HISTORIA - DBH 1

4. GAIA

Komentarioa

1. pausoa: Zonalde klimatikoaZer hartu behar dugu kontutan? BBT

• Baldin eta BBT>22º orduan klima beroa da

• BBT>6º eta <22º Klima epela

• BBT<6º Klima hotza

2. pausoa:Behin jakinda zer zonaldekoa den, zerrendatu behar ditugu zonalde

bakoitzeko barietateak:

• Beroa: Ekuatoriala, Tropikala, Basamortua

• Epela: Mediterranearra, Txinatarra, Kontinentala eta Ozeaniarra

• Hotza: Polarra, Menditarra (Basamortu hotza)

GEOGRAFIA ETA HISTORIA - DBH 1

4. GAIA

3.pausoa: Klima identifikatu

• Beroa:– Ekuatoriala: Ez du urtaro lehorrik

– Tropikala: Neguko lehortea

– Basamortu: Ia hilabete guztiak lehorrak

• Epela– Mediterranearra: Udako lehortea

– Ozeaniarra:

• Hezea (pmm>800mm)

• HT txikia (HT<15º)

• Urtaro lehorrik ez (bi hilabete baino gehiago)

– Kontinentala

• Pmm>500mm

• HT>15º

• Benetako negua

– Txinatarra

• Hezea (Pmm>800mm)

• HT 10-15º artean

• Udako maximoa

• Hotza– Polarra

• Hezea ala lehorra

GEOGRAFIA ETA HISTORIA - DBH 1

4. GAIA

Komentario (III)

Bukaera

• Indentifikaturiko klimaren deskribapena

• Paisajea (Klima mota horri dagokion paisajea)

GEOGRAFIA ETA HISTORIA - DBH 1

4. GAIA