Islameko Artea

Errepasoa

Sarrera

• Islameko zibilizazioa erlijio monoteista batean oinarritua dago

• Kultura honetako zabalkuntzak Zibilizazio Islamikoa sortzera eraman zuen

• Iberiar Penintsulan Al-Andalus sortu zuten

Ezaugarriak

• Arte ikonoklasta: Jainkoaren irudia ezin dute irudikatu

• Estilizatua: naturalista da eta geometriaz betea • Mutabilitatea: gauzak efimeroak direla erakusten

du eta material pobreak erabiltzen dituzte argiko efektuak sortzeko

• Dekoratiboa:– Landareak (Ataurique)– Geometrikoak (enkajeak)– Arabeskoa (loreak eta kaligrafia)

Arkitekturako tipologia• Islameko arkitekturako eraikuntza nagusiak dira:

– Erlijiosoak:• Meskita• Madrasa• Mausoleoa

– Zibila:• Jauregia• Gaztelua• Ingeniaritza lanak• Carevanserai

Arkitektura: Ezaugarriak

• Sintesi bat da:– Bizantziarra– Koptoa– Kristaua

• Eraikuntzak ez dira altuak eta horizontalitatea azpimarratzen da

• Eraikuntza nagusia meskita da• Materialak orokorki pobreak dira: adreilua, azulejoak,

igeltso• Formak kubikoak izaten dira• Esfera erdiko kupulak• Dorre altuak (minareteak)

Arkitektura: Ezaugarriak

• Euskarriak: Zutabea eta pilarea– Fina eta estilizatuak– Berrerabilitako kapitelak– Zimazioa kapitelaren gainean

• Estalkiak: barietate handia:– Lauak (artesonatua)– Gangak eta kupulak:

• Ertz-gangak• Zulatuak• Marketeria• Mokarabeak

Arkitektura: Ezaugarriak

• Arkuak:– Motak:

• Ferra-arkua • Polilobulatua• Ferra-arku zorrotza

– Koloreen konbinaketa

• Oso dekoratua

• Hormak azulejoz beteak

Meskita

• Bizitza sozialeko gunea da• Eraikuntza karratua da, estalitako zonalde

batekin, batzuetan kupula duela• Patio baten inguruan antolatua dago• Alde batean otoitzera deitzeko dorre bat

dago: minaretea • Horma nagusia Mekari begira dago • Honen jatorria Medinako Mahomaren

etxean omen dago

Meskita

• Egitura:– Patioa edo Shan, estalkirik gabe– Qibla: Mekara begira dagoen horma– Mirhab: qiblan irekitako nitxo bat, meskitako gunerik

sakratuena– Maqsura: Mirhab aurreko zonaldea, kalifarentzat

erreserbatua– Mimbar edo pulpitua – Haram edo otoitzerako gelak– Minaretea: otoitzera deitzeko dorrea

Sahn Qibla

Mihrab

Maqsura

Minbar

Haram

Minaretea

Meskita

• Tipologia:– Gela hipostiloarekin

– Oinplano zentralekoa kupulaz

estalia

– Iwan-ekin edo inguruko eraikuntzak

(Iran)

Madrasa

• Irakaskuntzara dedikaturiko eraikuntza, bai lehen formazioa edo zientziak irakasteko

• Meskitari lotuak

• Barruan daude – Ikasgelak– Ikasleen logelak

Mausoleoa

• Pertsona garrantzitsuen hilobiak.

• Eraikuntza handiak dira

Jauregia

• Errege erresidentziak ziren

• Gela asko zituzten

• Lorategiak, patiok eta iturriak ugariak ziren.

Gazteluak

• Defentsarako prestaturiko eraikuntzak dira

• Horma sendoz inguraturik daude eta toki garaietan kokatuak defentsa errazagoa egiteko.

Caravanserai

• Bideko eraikuntza bidaiariei eta bere abereei atsedena eskaintzeko

• Karabanetako bideetan eraikiak ziren• Lehenengo solairuan patio bat dago eta abere eta merkantzietarako espazioak• Goiko solairua pertsonentzat zen.

Zubiak

• Arku zorrotzen erabilera arrunta zen

• Batzuetan estaliak dira.

Beste eraikuntzak

ObserbatorioakBazareak

Bainuak

Arte Islamikoa Espainian

• Hiru garaiak bereizten dira:

– Kalifala

– Almohade

– Nazari

Arte Islamikoa Espainian

Kordobako meskita Califal estiloko obrarik garrantzitsuena da.

Honen eraikuntza VIII. Mendean hasi zen eta 833 arte zabaldu zen.

Arte Islamikoa Espainian

Gaurko eraikuntza da Abderraman I-ak hasitako eraikuntza lehenin kristau eliza batean okupaturiko espazioan, eta honen materialak berrerabiliak izan ziren.

Ondoren Abderraman II-al eta Almanzorrek zabaldu zuten.

Arte Islamikoa Espainian

Kordobako meskitako egitura

Mihrab

QiblaSabil edo iturria

Sahu edo patioa

Minaretea

Arte Islamikoa EspainianKanpoaldea gaztelu baten antza dauka, almenaz bukaturiko ormez eta kontrahormaz indarturik. Harrizko erlaitzak erabiltzen dira aspektu sendoagoa emateko.

Arte Islamikoa Espainian

• Barne espazioak batasuneko inpresioa ematen du nabeak berdinak direlako.

• Desberdindu gabeko

espazio bat da non

horizontalitatea

dominantea den.

Arte Islamikoa Espainian

• Zutabeek fustea ildaskarik gabe dute

• Kapitelak sinplifikaturiko korintiarrak dira

• Hauen gainean zimazio dago, altuera emateko

• Arkuek kolorea konbinatzen dute

• Lehenengo ilaran ferra-arkuak daude eta bigarrenean erdi-puntuzko peraltatuak.

Arte Islamikoa Espainian

Bi koloretako dobelak

Erdi-puntuzko arkuak bigarren ilaran

Ferra-arkuak zutabeen gainean, eta biak euskarrietan deskantsatzen direla

Bi euskarri bat bestearen gainean pilare garai batez

Arte Islamikoa Espainian

• Parterik luxuzkoena mihrab da

• Barrualdea igeltsuz estalita dago

• Mota guztietako dekorazioak erabiltzen dira.

Arte Islamikoa Espainian

• Mihrab nerbiodun ganga batez estalia dago

• Zortzi aldeko oinarri baten gainean eraikia dago

• Nerbioak ez dira gurutzatzen erdian eta espazio libre bat uzten dute kupula gailonatu batentzako

• Jainkoaren jakinduriako sinbolo bat da

Arte Islamikoa Espainian

• Maqsura kalifarentzat mihrab aurrean erreserbaturiko espazioa da

• Lau nerbioetako gangaz estalita zegoen, mihrab bezala.

• Arku polilobulatuz mugaturik dago, bi ilaratan antolaturik, bat bestearen gainean.

• Hauen gainean ferra arkuak daude zutabe txikietan oinarriturik.

Arte Islamikoa Espainian

• Madinat al Zahra

Arte Islamikoa Espainian

• Aljaferia jauregia Taifen garaian eraiki zen (XI. mendean)

• Defentsiboa da.

Arte Islamikoa Espainian

• Almohadeen inbasio bitartean dorreak egiten ziren.

• Helburu defentsiboz egiten ziren.

Arte Islamikoa Espainian

• Eraikuntzak parte desberdinak dituzte

• Denak ziren nahiko itxiak beheko solairuetan eta irekiagoak, leihoekin, altuera handiagoetan.

• Almenak izaten zituzten.

Arte Islamikoa Espainian

• Islameko arteko azken etapa Espainian Nazari da.

• Eraikuntza nagusia Granadako Alhambra jauregia da.

• XIV. Mendean eraikitako konplexu bat da.

Arte Islamikoa Espainian

• Historian zehar parte desberdinak gehitu zitzaizkion

• Jatorrizko gunea Comares-eko patioa da• Beste parte garrantzitsuak Arrayan-en eta

Lehoien patioak dira.

Arte Islamikoa Espainian

• Alkazaba defentsarako gunea zen

• Zonalde honetako hormetan harria erabili zen

• Eraikuntzako beste parteak adreiluz egin ziren.

Arte Islamikoa Espainian

• Eraikuntzaren erdia Comares-eko jauregia da eta honetarantz irekitzen dira gela gehienak

• Arrayan-en patioaren inguruan eraikia dago

• Barrualdea dekorazio delikatuz betea dago.

Arte Islamikoa Espainian

• Nazari zutabeak marmol zurizkoak dira

• Kapitel mota desberdinez bukatzen dira

• Delikatuak eta hauskorrak dirudite.

Arte Islamikoa Espainian

• Materialak pobreak dira• Adreilua igeltsuz

estaltzen da • Marmola zutabe eta

zoruetarako uzten da• Egurra hainbat

dekorazioetan eta sabaietan erabiltzen da

• Aberastasuneko inpresioa lortzen da

Arte Islamikoa Espainian

• Natura oinarrizkoa da• Dena pentsatzen da

zentzumenak betetzeko:– Iturrietako amaierarik

gabeko hotsa– Lorategiak leihoetatik

ikusten dira

• Ura geldirik dagoenean ispilu baten funtzioa dauka, eraikuntzak bikoiztuz.

Arte Islamikoa Espainian

• Lehoien patioa zutabe dotorez inguraturik dago

• Kanpoko argia eta barruko itzala eta freskotasunaren arteko espazioa da

• Paradisuaren sinboloa da eta lehoiak zodiakoko sinboloak dira eta lau kanalak mundua ongarritzen dituzten lau ibaiak

Arte Islamikoa Espainian

• Gela batzuk mokarabez estaliak daude (Bi Ahizpen gela bezala) ahizpa

• Honen gangak kosmosaren sinboloa dira eta honen inguruak jainkoaren argia mugitzen da

• Izar baten forma gogoratzen du.

Arte Islamikoa Espainian

• Dekorazioa suntuosoa eta delikatua da

• Ataurikeak, epigrafia, enkajea, sebka edo erronboz egindako sare bat edo lobuludun arku desberdinak konbinatzen dira dekorazioetan

• Materialen ezaugarriak dira– Kolorea– Argia islatzea

Arte Islamikoa Espainian

• Mokarabeak arkuetan agertzen dira

• Gortina dotore bezala agertzen dira

• Enkajeen lana imitatzen dute.

• Mokarabeak sabaiak eta bereziki gangak dekoratzeko erabiltzen dira.

Arte Islamikoa Espainian

• Sabaietan estalki lauak gehien erabilitakoak dira

• Gela batzuk erabat dekoraturiko kupulaz estaltzen dira

• Beste toki guztietan egurra erabiltzen da.

Arte Islamikoa Espainian

• Udako jauregiak daude, El Partal bezala

• Lorategia eta honen aurrean dagoen putzua jauregia bezain inportanteak dira

• Eraikuntza sinplea da, alfiz batez mugaturiko arku handiz.

Arte Islamikoa Espainian

• Generalifeak Alhambrako beste jauregien eskema errepikatzen du.

• Ura eta itzala oinarrizko elementuak ziren atmosfera fresko bat mantentzeko.