CoirósCoirós

SituaciónSituación

O municipio de Coirós atópase situado ó noroeste da O municipio de Coirós atópase situado ó noroeste da provincia de A Coruña; pertence á Comarca de Betanzos e provincia de A Coruña; pertence á Comarca de Betanzos e fai de límite entre os concellos interiores e litorais no norte fai de límite entre os concellos interiores e litorais no norte da provincia de A Coruña. O clima é suave, determinado da provincia de A Coruña. O clima é suave, determinado pola súa morfoloxía, orientación e a influencia do Océano pola súa morfoloxía, orientación e a influencia do Océano Atlántico. A súa situación entre as coordenadas xeográficas Atlántico. A súa situación entre as coordenadas xeográficas correspóndese cos 43º14´5 de latitude norte e cos 8º 9´ 7 correspóndese cos 43º14´5 de latitude norte e cos 8º 9´ 7 de lonxitude oeste.de lonxitude oeste.

LímitesLímites

Limita ó norte con Betanzos e Paderne, ó Sur con Limita ó norte con Betanzos e Paderne, ó Sur con Oza dos Ríos e Aranga, ó leste con Aranga e Irixoa Oza dos Ríos e Aranga, ó leste con Aranga e Irixoa e ó Oeste con Oza dos Ríos e está atravesado de e ó Oeste con Oza dos Ríos e está atravesado de forma lonxitudinal pola estrada N-VI de Madrid á forma lonxitudinal pola estrada N-VI de Madrid á Coruña e a autovía A-6, con entrada no municipio.Coruña e a autovía A-6, con entrada no municipio.

ClimaClima

O clima é suave, determinado O clima é suave, determinado pola súa morfoloxía, orientación e pola súa morfoloxía, orientación e a influencia do Océano Atlántico.a influencia do Océano Atlántico.

PoboaciónPoboación

Conta cunha poboación de 1677 habitantes e a extensión do municipio é de 32,8 km2, Conta cunha poboación de 1677 habitantes e a extensión do municipio é de 32,8 km2, nos que se distribúen seis parroquias: San Xulián de Coirós, Santa Mariña de Lesa, nos que se distribúen seis parroquias: San Xulián de Coirós, Santa Mariña de Lesa, Santiago de Ois, Santa María de Ois, San Salvador de Colantres e San Vicente de Armea Santiago de Ois, Santa María de Ois, San Salvador de Colantres e San Vicente de Armea e 31 entidades de poboación. Cada parroquia ten tamén outras entidades, aínda que e 31 entidades de poboación. Cada parroquia ten tamén outras entidades, aínda que ningunha delas chega ós 500 habitantes. A distribución territorial interna non se ningunha delas chega ós 500 habitantes. A distribución territorial interna non se concentra especialmente en ningunha das parroquias, podendo destacar unicamente as concentra especialmente en ningunha das parroquias, podendo destacar unicamente as de San Xulián de Coirós e Santa María de Ois. Destaca especialmente o feito de que o de San Xulián de Coirós e Santa María de Ois. Destaca especialmente o feito de que o 92,8% da poboación se agrupa en núcleos dispersos. A capital é San Xulián de Coirós.92,8% da poboación se agrupa en núcleos dispersos. A capital é San Xulián de Coirós.

Lugares de intereseLugares de interese

Dúas destas paraxes destacan excepcionalmente; Dúas destas paraxes destacan excepcionalmente; o lugar de o lugar de CheloChelo, declarada Paisaxe Pintoresca e A Espenuca, miradoiro , declarada Paisaxe Pintoresca e A Espenuca, miradoiro natural do paso do río Mandeo e de toda a zona das Mariñas.natural do paso do río Mandeo e de toda a zona das Mariñas.

Tamén é salientable o patrimonio cultural formado por varias Tamén é salientable o patrimonio cultural formado por varias igrexas románicas, unha delas con elementos góticos, as igrexas románicas, unha delas con elementos góticos, as ruínasruínas do Castelo da Mota, os petroglifos de Fonte do Oso e o do Castelo da Mota, os petroglifos de Fonte do Oso e o Castro de Flores.Castro de Flores.

Río MandeoRío Mandeo

Fermoso percorrido seguindo o derradeiro tramo do Fermoso percorrido seguindo o derradeiro tramo do río Vexo ou Fervenzas, afluente do río Mandeo. Augas río Vexo ou Fervenzas, afluente do río Mandeo. Augas e rochas mestúranse dando lugar a un paseo rodeado e rochas mestúranse dando lugar a un paseo rodeado de natureza e tranquilidade.de natureza e tranquilidade.

Os Os múltiplesmúltiples muíñosmuíños falan dun pasado no que home e falan dun pasado no que home e río compartían vida, e xuntos pasaban ledicias e río compartían vida, e xuntos pasaban ledicias e penas, festas e traballos.penas, festas e traballos.

RelevoRelevo

A característica máis sobresaliente do relevo de Coirós radica A característica máis sobresaliente do relevo de Coirós radica nos grandes desniveis do terreo. Dende a aldea de Anta, no nos grandes desniveis do terreo. Dende a aldea de Anta, no alto da alto da Costa do SalCosta do Sal, onde se rexistran 499 metros de , onde se rexistran 499 metros de altitude, ou dende o monte Felga cos seus 512 metros, altitude, ou dende o monte Felga cos seus 512 metros, precipítase o terreo ata o curso do río Mandeo. Nesta franxa precipítase o terreo ata o curso do río Mandeo. Nesta franxa estreita e accidentada de 32,9 quilómetros cadrados estreita e accidentada de 32,9 quilómetros cadrados distribúese unha poboación repartida en seis parroquias. distribúese unha poboación repartida en seis parroquias. Abundan as zonas de monte e as ribeiras que impiden o Abundan as zonas de monte e as ribeiras que impiden o asentamento humano. asentamento humano.

EconomíaEconomía

A poboación adícase, principalmente, A poboación adícase, principalmente, aos labores aos labores agrícolasagrícolas e e gandeiros.gandeiros.    

Historia (1)Historia (1)

Coirós foi lugar de asentamentos humanos dende tempos moi Coirós foi lugar de asentamentos humanos dende tempos moi remotos. Hai indicios da existencia de pobos precristiáns con remotos. Hai indicios da existencia de pobos precristiáns con cultos pagáns en 'Spelunca', a actual cultos pagáns en 'Spelunca', a actual A EspenucaA Espenuca. Alí tivo a . Alí tivo a cultura castrexa o seu expoñente, xunto con Flores, onde se cultura castrexa o seu expoñente, xunto con Flores, onde se atopou en 1915 un fermoso torque de ouro que hoxe en día se atopou en 1915 un fermoso torque de ouro que hoxe en día se pode contemplar no Museo Arqueolóxico da Coruña. Coa chegada pode contemplar no Museo Arqueolóxico da Coruña. Coa chegada do cristianismo edificouse un cenobio na Espenuca, cristianizando do cristianismo edificouse un cenobio na Espenuca, cristianizando o lugar. Coa invasión dos suevos, no século V, o cenobio quedou o lugar. Coa invasión dos suevos, no século V, o cenobio quedou destruído. Tamén se fala do castelo da Espenuca e das igrexasdestruído. Tamén se fala do castelo da Espenuca e das igrexas do do concello, como a de Santa María de Oís, rematada no ano 1183.concello, como a de Santa María de Oís, rematada no ano 1183.

Historia (2)Historia (2)

De épocas prehistóricas hai descubrimentos da cultura De épocas prehistóricas hai descubrimentos da cultura castrexa con vestixios de muíños de man e lápidas con castrexa con vestixios de muíños de man e lápidas con inscricións xeométricas entre as que destaca unha cruz inscricións xeométricas entre as que destaca unha cruz esvástica. Igualmente no esvástica. Igualmente no monte Felgamonte Felga dise que estivo a dise que estivo a fortaleza de 'Castrum Leaccium', pero aínda non apareceu fortaleza de 'Castrum Leaccium', pero aínda non apareceu ningún resto desta suposta edificación. No ano 1836 ningún resto desta suposta edificación. No ano 1836 algunha das doce parroquias do concello de Muniferral algunha das doce parroquias do concello de Muniferral pasa a formar parte do novo municipio de Coirós. pasa a formar parte do novo municipio de Coirós. Posteriormente, no ano 1842 pretendeuse que este Posteriormente, no ano 1842 pretendeuse que este concello se integrase no de Betanzos pero esta pretensión concello se integrase no de Betanzos pero esta pretensión non saíu a diantenon saíu a diante

Festas do poboFestas do pobo

Coirós celebra as festas patronais en honor a san Xiao o 7 de Coirós celebra as festas patronais en honor a san Xiao o 7 de xaneiro e xa en febreiro, o día 3, é o san Brais de Caresma, en xaneiro e xa en febreiro, o día 3, é o san Brais de Caresma, en Santiago de Oís, santo que cura os males da gorxa.Santiago de Oís, santo que cura os males da gorxa.Tamén honran aos seus patróns as parroquias de Santa Mariña Tamén honran aos seus patróns as parroquias de Santa Mariña de Lesa, o 18 de xullo; Santiago de Oís, o 25 de xullo; Collantres de Lesa, o 18 de xullo; Santiago de Oís, o 25 de xullo; Collantres o 6 de agosto; e Santa María de Oís o 15 de agosto.o 6 de agosto; e Santa María de Oís o 15 de agosto.Os tres domingos despois da Pascua faise en Santa María de Oís Os tres domingos despois da Pascua faise en Santa María de Oís a romaría de Frai Pedro Mazás. Ademais en Coirós, o 8 de a romaría de Frai Pedro Mazás. Ademais en Coirós, o 8 de setembro, celébrase a romaría dos Remedios en Santa Aia da setembro, celébrase a romaría dos Remedios en Santa Aia da Espenuca.Espenuca.