3.sektorea

GOGORATU!!

3.sektorea

JAKINGO ZENUKE ZERBITZU BAKOITZARI LANBIDE BAT EMATEN?

3.sektorea

ZER DA TERTZIARIZAZIOA?

BA AL DAUKA ZERIKUSIRIK ZERBITZUEKIN?

NON EMANGO DA?

3.sektorea

3.sektorea

3.sektorea

HAUSNARTU

1

2

3

4 Azaldu hiru arrazoi zerbitzuek horrenbesteko garrantzia izateko gizarte

garatuetan

3.sektorea

EKOIZLE ETA KONTSUMITZAILEEN ARTEAN SALGAIAK ETA

ZERBITZUAK EROSI ETA SALTZEAREKIN ERLAZIONATURIKO

JARDUERA EKONOMIKOEN MULTZOA.

MERKATARITZA

3.sektorea

3.sektorea FAKTORE NAGUSIAK MERKATARITZA-JARDUERAN:

1. GARRAIO SISTEMAREN GARAPENA

2. BIZTANLERIAREN DENTSITATEA

3. PERTSONEN EROSTEKO AHALMENA

1

2

3

MERKATARITZA MOTAK

Herrialdearen mugaren arabera

BARNE-MERKATARITZA

KANPO-MERKATARITZA

Salerosten den produktu kantitatearen arabera

TXIKIZKAKOA

auzoko dendak merkatuak

azoka ibiltariak Supermerkatuak

hipermerkatuak

HANDIZKAKOA

3.sektorea

3.sektorea

Herrialde guztiek, beren ordaiketak eta diru sarrerak beste herrialdeetan erosi

eta saldu dituzten produktuen arabera zehazten dituzte; eta hori ordainketa-

balantzek adierazten dute.

ORDAINKETA BALANTZAK lau balantza-mota biltzen ditu:

•Merkataritza balantza: salgaiak salduz eta erosiz sortutako gastuen eta

diru-sarreren arteko aldea.

•Zerbitzuen balantza: zerbitzuen arteko trukeek sortutako gastuen eta diru-

sarreren arteko aldea (turismoa).

•Transferentzien balantza: nazioarteari esker lortzen dituen laguntzen eta

berak ematen dituen laguntzen arteko aldea.

•Kapitalaren balantza: atzerrian eginiko inbertsioen eta beste herrialdeek

lehenengo herrialde horretan eginiko inbertsioen arteko aldea.

3.sektorea

3.sektorea

HANDIZKAKOA? TXIKIZKAKOA?

3.sektorea

HANDIZKAKOA? TXIKIZKAKOA?

3.sektorea

HANDIZKAKOA? TXIKIZKAKOA?

3.sektorea

HANDIZKAKOA? TXIKIZKAKOA?

3.sektorea

HANDIZKAKOA? TXIKIZKAKOA?

3.sektorea

HANDIZKAKOA? TXIKIZKAKOA?

HANDIZKAKOA? TXIKIZKAKOA?

3.sektorea

3.sektorea

MERKATARITZA POLITIKAK

3.sektorea

3.sektorea

MERKATURA DOAZEN PRODUKTUEN PREZIOA ESKAINTZAREN ETA ESKARIAREN LEGEAK FINKATZEN DU.

3.sektorea

KANPO-MERKATARITZAREN EZAUGARRIAK

3.sektorea

KANPO-MERKATARITZAREN EZAUGARRIAK

MUGA-ZERGA ESKAINTZA ETA

ESKAERAREN LEGEA

LIBREGANBISMOA PROTEKZIONISMOA

3.sektorea

KANPO-MERKATARITZAREN EZAUGARRIAK

MERKATARITZA-BLOKEAK

MERKATARITZA ASKEKO EREMUA

Kideen arteko muga-zergarik ez

Estatu bakoitzak independentzia du

aparteko beste estatuekiko merkatal politika diseinatzeko

ADUANA-BATASUNA

Kideen arteko muga-zergarik ez

Aduana-politika bateratua dute kideek

3.sektorea

MERKATARITZA-BLOKEAK

KONTINENTEA IZENA ESANAHIA ESTATU KIDEAK

NAFTA

CARICOM

CAN

MERCOSUR

EB

COMESA

SACU

CEI

APTA

ASEAN

MUNDUKO MERKATARITZA-BLOKE EKONOMIKOAK

3.sektorea MUNDUKO MERKATARITZA-BLOKE EKONOMIKOAK

3.sektorea 3.sektorea MUNDUKO MERKATARITZA-BLOKE EKONOMIKOAK

3.sektorea MUNDUKO MERKATARITZA-BLOKE EKONOMIKOAK

3.sektorea MUNDUKO MERKATARITZA-BLOKE EKONOMIKOAK

3.sektorea

MERKATARITZA-BLOKEAK

KONTINENTEA IZENA ESANAHIA ESTATU KIDEAK

NAFTA

CARICOM

CAN

MERCOSUR

EB

COMESA

SACU

CEI

APTA

ASEAN

MUNDUKO MERKATARITZA-BLOKE EKONOMIKOAK

MUGA/ADUANA-ZERGA

POLITIKA PROTEKZIONISTA

MERKATARITZA BALANTZA

TXIKIZKAKO MERKATARITZA

BARNE MERKATARITZA

ESKAINTZA ETA

ESKAERAREN LEGEA

LEHENGAIEN

EKOIZLEA DIBISA

MONOPOLIOA

LIBREGANBISMOA

MERKATARITZA-

BLOKEA

MERCOSUR

MANUFAKTURA

HIPERMERKATUA

3.sektorea

3.sektorea

Tradizioz, Europar Batasuna, Ameriketako Estatu Batuak eta Japonia izan

dira merkataritza-eremu nagusiak

XX.mendearen amaieraz geroztik, aldaketak egon dira. ERAGILEAK:

Globalizazioa

Txinaren hazkunde ekonomikoa

2007an hasitako krisi ekonomikoa

MERKATARITZARAKO GUNE NAGUSIAK

3.sektorea

Gaur egungo merkataritza-ardatz nagusia AEB-Txina da.

Ardatz berriek garatzen ari diren herrialdeak lotzen dituzte (BRICSen eta

potentzia tradizionalen artekoa)

Garatzen ari direnen artekoa (ASIAKO DRAGOIAK)

MERKATARITZARAKO GUNE NAGUSIAK

3.sektorea

EUROPAR BATASUNA da munduko merkataritza-potentzia handiena

EBko kideen artean Alemania da sendoena

EBko kideen artean burutzen dira truke gehienak

EBtik kanpo esportazioen helmuga nagusiak:

AEBak

Txina

Errusia

Turkia

EUROPAR BATASUNAren esportazioak:

Industriak ekoizturiko manufakturak eta ekipo-ondasunak

(makinak, garraio-ekipoak) (%86a)

Nekazal produktuak (%14a)

MERKATARITZARAKO GUNE NAGUSIAK

3.sektorea

SEKTOREAK GARRANTZI HANDIA DU

BARNE-MERKATARITZA

TXIKIZKAKOA

Denda motak

Autozerbitzua

HANDIZKAKOA

KANPO-MERKATARITZA

Merkataritza-balantza

Produktuak

ESPAINIAKO MERKATARITZA

3.sektorea

SEKTOREAK GARRANTZI HANDIA DU

Landunen %16,5

BPGri %32

BARNE-MERKATARITZA

TXIKIZKAKOA

Langile gehienak

Tamaina txikiko

komertzioak

2007ko krisiaren

eragin negatiboa

Denda motak

Denda tradizionalak Autozerbitzua

supermerk

hipermerk

Merkataritza elektronikoa

Frankizia

Banku-txartelaren garrantzia

HANDIZKAKOA

KANPO-MERKATARITZA

Merkataritza-balantza

Produktuak

Esportatzen ditu elikagaiak eta

mineralak

Inportatzen ditu erregai fosilak eta ekipo-ondasunak

Balio positiboak

EBeko kideak eta Txina dira

esportatzeko estatu

nagusiak

ESPAINIAKO MERKATARITZA

GARRAIOAK 3.sektorea

3.sektorea

GARRAIOBIDEAK

Zenbat ezaguten duzu?

GARRAIOAK

3.sektorea

3.sektorea

GARRAIO-SAREA

3.sektorea

GARRAIO-SAREA

•Garraio-sarea eraginkorra izateko beharrezkoa da:

•Sare trinkoa izatea

•Nodo guztien arteko komunikazioa egokia

izatea

•Irisgarritasun ona izatea

•Denbora eta gastuak murrizteko gaur egungo joerak

nodoen arteko loturak ugaritzea bilatzen du, garraiobide

ezberdinak lotzeko eta. INTERMODALITATEA

3.sektorea

GARRAIO-SAREA

3.sektorea

GARRAIO-SAREA

3.sektorea

GARRAIO-SAREA

3.sektorea

GARRAIO-SAREA

3.sektorea

GARRAIO-SAREA

INTERMODALITATEA BIDAIARIEKIN

3.sektorea

GARRAIO-SAREA

INTERMODALITATEA MERKANTZIEKIN/ SALGAIKEIN

3.sektorea

GARRAIOAK

edukiaren arabera jabego eta erabileraren arabera mugitzen diren ingurunearen arabera

3.sektorea

edukiaren arabera jabego eta erabileraren arabera mugitzen diren

ingurunearen arabera

merkantzia

garraiobideak

bidaiari

garraiobideak

banakakoak kolektiboak

publikoak pribatuak

lehorrekoak

itsasokoak ibaikoak

airekoak

errepidekoa trenbidekoa

uretakoak

3.sektorea

GARRAIOAK

GARRAIOAK

LEHORREKOAK ITSASOKOAK AIREKOAK

3.sektorea

GARRAIOAK ERABILPEN NAGUSIA ALDEKO ARGUDIOAK KONTRAKO

ARGUDIOAK

ERREPIDEKO GARRAIOAK

TRENBIDEAK

ITSASONTZIAK

HEGAZKINAK

3.sektorea

KOTXEAK, KAMIOIAK, AUTOBUSAK,

TRENAK, TRANBIAK, GASBIDEAK, …

3.sektorea

LURREKO GARRAIOAK

Oleoducto de Alaska: El oleoducto de Alaska atraviesa 1.270 kilómetros de naturaleza salvaje desde la costa ártica hasta el golfo de Alaska, y transporta hasta dos millones de barriles de petróleo al día.

3.sektorea

LURREKO GARRAIOAK

ERREPIDEKO GARRAIOA

3.sektorea

LURREKO GARRAIOAK

3.sektorea

sistema erradiala

3.sektorea ERREPIDE SAREA

TRENBIDEKO GARRAIOA

(TRANBIA, HURBILEKOA, IBILBIDE LUZEKOA, AHT)

3.sektorea

LURREKO GARRAIOAK

3.sektorea

LURREKO GARRAIOAK

3.sektorea

MANTXAKO KANALA ZEHARKATZEKO UR AZPIKO EGITURA: EUROTUNELA

3.sektorea

MANTXAKO KANALA ZEHARKATZEKO UR AZPIKO EGITURA: EUROTUNELA

3.sektorea

MANTXAKO KANALA ZEHARKATZEKO UR AZPIKO EGITURA: EUROTUNELA

3.sektorea

2015rako Europako hiri nagusiak

AHT-en bidez elkartzeko diseinua

3.sektorea

3.sektorea

ABIADURA HANDIKO TRENA

3.sektorea

EUSKAL ERREPIDE NAGUSIAK

ERREPIDEA IZENA ABIAPUNTUA eta HELMUGA

N-1

AP-8

A-8

AP-1

A-12

AP-15

1.Euskal ezaugarri fisikoak ez dira lehorreko garraioetarako egokienak, zergatik?

2.Errepideek izenak dituzte. Laburbiltzeko, siglak erabiltzen ditugu, horietan hizki bat do bi eta zenbakiak daude. Badakizu

hizkiek zer esan nahi duten?

N-

A-

AP-

3.Hementxe dituzu euskal errepide nagusiak. Aurkitu informazioa taula hau betetzeko

EUSKAL GARRAIO-SISTEMA

3.sektorea

USTIAPENAREN TITULARRA NONDIK NORA

RENFE

FEVE

EUSKO TREN

BILBOKO METROA

BILBOKO TRANBIA

GASTEIZKO TRANBIA

4.Zure ustez, bide-zabalera ezberdinak egotea errailetan abantaila ala desabantaila da trenaren garapenerako? Zergatik?

5.Bereiztu Hego Euskal Herrian dauden konpainiak eta linea nagusiak

EUSKAL GARRAIO-SISTEMA

3.sektorea

EUSKAL GARRAIO-SISTEMA

ALDEKOAK KONTRAKOAK

6.AHT siglek zer adierazten dute?

7.”Euskal Y” deiturikoak zer ibilbide izango luke? Nondik etorriko litzateke? Nora joateko?

8.Bilatu informazioa AHT-ri buruz (interneten, etxean galdetu, egunkarietan) eta adierazi bi zutabe hauetan zeintzuk diren

aldeko eta kontrako argudioak.

9.Zeintzuk dira euskal aireportuak? Zein da horietatik garrantzitsuena?

10.Foronda “charter” hegaldietan espezializatuta dago, hau da,…….

ABIADURA HANDIKO TRENA

ALDE

KONTRA

3.sektorea

3.sektorea

ITSAS ETA IBAI GARRAIOA

3.sektorea

ITSAS ETA IBAI GARRAIOA

3.sektorea

ITSAS ETA IBAI GARRAIOA

3.sektorea

ITSAS ETA IBAI GARRAIOA

3.sektorea

ITSAS ETA IBAI GARRAIOA

3.sektorea

ITSAS ETA IBAI GARRAIOA

3.sektorea

ITSAS ETA IBAI GARRAIOA

Itsasbide nagusiak

3.sektorea

ITSAS ETA IBAI GARRAIOA

3.sektorea

AIRE GARRAIOA

3.sektorea

AIRE GARRAIOA

3.sektorea

AIRE GARRAIOA

AIREPORTU NAGUSIAK: urteko 500.000 tonatik gorako trafikoa dutenak

3.sektorea

AIRE GARRAIOA

GARRAIO SAREAK

3.sektorea

GARRAIOAK. ARIKETAK

1.Ezarri munduko mapa batean Lurreko ibai nabigagarri nagusiak:

•Ipar Amerikan: Mississippi, San Lorentzo

•Europan: Danubio, Rhin, Rodano, Elba eta Vistula

•Hego Amerikan: Amazonas, Orinoko eta Plata

•Asian: Yangzi

•Afrikan: Nilo eta Kongo

2. Itsas ibilbide nagusiak itsasarte eta kanal handietan zehar doaz; esaterako, Malaka, Ormuz

eta Gibraltargo itsasarte eta Mantxa, Suez eta Panamako kanaletan zehar. Aurkitu leku

horiek eta seinalatu aurreko mapan.

3. Urtean duten bidaiari kopuruari dagokionez, munduko aireportu garrantzitsuenak hauxek

dira. Adierazi zer herrialdetan dauden eta kokatu aurreko mapan.

•Hartsfield-Jackson (Atlanta, Georgia)………..

•O´Hare (Chicago)……….

•Heathrow (London)………..

•Tokio……………

•Los Angeles…………..

•Dallas/Forth Worth (Dallas)…………

•Charles de Gaulle (Paris)…………

•Frankfurt-Main (Francfort)…………..

•Beijing (Beijing)……………..

•Denver (Denver)

4.Elkartu definizio hauek:

GARRAIOA Pertsonak edo salgaiak garraiotzeko derrigorrezkoak diren

egiturak (autopistak, aireportuak, portuak,…)

GARRAIO-SISTEMA Pertsonak eta salgaiak eramateko erabiltzen den modua

GARRAIO-BALIABIDEA Pertsonak eta salgaiak leku geografiko ezberdinen artean

eramaten dituen jarduera ekonomikoa da.

GARRAIO-AZPIEGITURA Garraio-sistema bakoitzak erabiltzen dituen osagai

mugikorrak (kotxeak, trenak, hegazkinak,…)

GARRAIO-SAREA Jatorria eta helmuga konektatzen dituzten ibilbideak

5.Zer trafiko motatan da lehiakorra hegazkina? Zer nolako jarduerak sustatzen dira

aireportuetatik hurbil, eta zergatik?

6.Zeintzuk dira, zure ustez, garraio-sarean eragina duten faktoreak?

7.Munduko zein inguru lotzen dituzte itsasoko ibilbide nagusiek? Zein ingurutan daude portu

eta aiereportu nagusiak? Non gutxiago? Zein da kokapen horren zergatia

TURISMOA

3.sektorea

Jarduera ekonomikoa da eta pertsonek ohiko bizilekutik kanpo egiten duten

bidaia, egonaldiak eta jarduerak biltzen ditu. Gutxienez egun batekoa

izango da eta gehienez 365ekoa. Lanerako joateko bidaiak EZ dira sartzen.

TURISMOA

3.sektorea

TURISMO MOTAK

TURISMO MOTAK

TURISMO MOTAK

3.sektorea

3.sektorea

TURISMO-ESPAZIO NAGUSIAK

3.sektorea

3.sektorea

3.sektorea

3.sektorea

ESPAINIAKO TURISMOA

3.sektorea

3.sektorea

3.sektorea

3.sektorea

MANGA DEL MAR MENOR

3.sektorea

TURISMOA EUSKAL HERRIAN

3.sektorea

TURISMOA EUSKAL HERRIAN ARLOA LEKUA-PROBINTZIA ARRAZOIA

KOSTA

MENDIGUNEAK

EKINTZA

KULTURALAK

ONDARE HISTORIKO-

ARKEOLOGIKOA

MUSEOAK

ARKITEKTURA

JAIALDIAK

GASTRONOMIA

ARDOAREN KULTURA

1.Zein izan da azken urteotan turismo arloan bizi izandako joera?

2.Zeintzuk dira turistari eskeintzen zaizkion elementuak?

3.Pentsa ezazu atzerritarra datorrela eta gure herriaz irudi orokorra izan nahi duela. Saiatu adierazten arlo bakoitzean zein

izango litzatekeen ezagutzeko interesgarriena

4.Bilatu aurreko lekuak irudien bidez azaltzeko argazkiak

5.Pareka daitezke eukal turismoguneak eta Mediterraneokoak edo artxipielagoetakoak? Zergatik?

6.Zeintzuk izan dira azken urteotan turismoa bultzatzeko eragile nagusiak?

7.Zeintzuk izan daitezke turistak Euskal Herrira ez etortzeko egon daitezkeen arrazoiak?

3.sektorea

TURISMOA EUSKAL HERRIAN

3.sektorea TURISMOAREN ONDORIOAK

TURISMOAREN

ONDORIOAK ONURAGARRIAK KALTEGARRIAK

DEMOGRAFIKOAK

SOZIALAK

EKONOMIKOAK

INGURUMENEKOAK

3.sektorea