CPI PONTECESURES, Maio, 2012
O VOCEIRO DO PIÑEIRO MANSO
CONVERSEMOS DE ECONOMÍA… A fonda crise actual copa as primeiras planas dos xornais, as tertulias radiofónicas, a televisión e mesmo se está
a converter nun tema recorrente nos bares, perruquerías, sobremesas ... Esta situación obríganos a facer un
“cursiño avanzado” sobre economía. Falamos da “prima de risco” coma se a coñecésemos de toda a vida.
Énchesenos a boca cando falamos dos
“mercados” e aínda máis cando aseguramos
saber como acabar coa crise que tanto
sufrimento está causando en moitas familias.
Neste panorama pouco esperanzador, que
inunda as nosas mentes de pesimismo,
resulta balsámico escoitar aos nenos falar
destes temas. Eles non poden escapar a estes
asuntos posto que día a día escoitan falar
deles aos adultos, nas noticias e mesmo nos
xornais, que xa comezan a manexar. Pero, a
diferenza dos adultos, contan o mundo tal e
como o ben, de forma clara e sincera; as súas
mentes están moito menos mediatizadas.
Os rapaces e rapazas de 4ºA conversaron
distendidamente co seu mestre de moitas
cuestións relacionadas con este tema . O seu
sentido crítico xa se deixa entrever e os
termos eufemísticos non teñen cabida á hora
de expresarse.
Xa que o humor é unha cualidade exclusiva do ser humano e, en moitas ocasións a única forma de tratar
verdadeiros dramas, nas páxinas 8 e 9 deixámosvos unha pequena mostra.
SECCIÓNS:
OPINIÓN 2
FESTAS E TRADICIÓNS 4
ECONOMÍA 8
CIENCIA E TÉCNICA 10
LEMBRANZAS 11
A FORXA DAS LETRAS
E AS ARTES 15
GALEGANDO 20
LITERARIA 23
DEPORTES 27
PASATEMPOS 31
OLIMPÍADAS PONTECESURES 2012
Un ano máis o entroido voltou ao noso centro para suscitar o riso entre nós, esta vez coas
alforxas cargadas de roupa de deportes, algunha dela ben provocativa… As olimpíadas foron o
tema común escollido este ano para que mestres e alumnado deixasen voar a imaxinación . O
final de festa púxoo o grupo de 4º de ESO, que non se quixo despedir de nós sen arrincarnos un
merecido aplauso pola orixinalidade da coreografía. (Máis nas páxinas 6 e 7).
DESTACAMOS:
“IMOS DE VENDIMA”,
REPORTAXE FOTOGRÁFICA
DOS NENOS E NENAS DE
EDUCACIÓN INFANTIL, QUE
APROVEITARON SETEMBRO
PARA COÑECER ESTA
ANCESTRAL TRADICIÓN. (p.
4 ) “ U N H A N O I T E
MISTERIOSA”, UN CONTO
PARA MORRER DE MEDO
FEITO POLO ALUMNADO DE
5º E 6º PARA A FESTA DO
SAMAÍN, QUE PODEMOS
ESCOITAR LIDO POR ELES
MESMOS NESTE VÍDEO
(p. 15):
OPINIÓN
2
“A QUE HORA VÉN A LÚA?” (En homenaxe ó Xabarín Club, que estivo de aniversario o 18 de abril.)
- A que hora vén a lúa? – Preguntaba o meu fillo, despois da escola, cando chovía ou ía frío, e sempre que tiña sono. Adoitaba ver o Xabarín Club, ese
programa da galega, do que a min me gustaba recitarlle o nome dos cativos que saían na pantalla polo seu aniversario. Cando vía que os seus ollos ían
cada vez máis pequeniños, eu proclamaba nomes e nomes que para min non significaban nada, pero que para o meu fillo constataban a existencia do
seu mundo de nenos na vida, na televisión. Tras unha merenda-cea volvía adurmiñarse.
Media hora máis tarde, tapábao cun cobertor azul e amarelo que a miña nai lle regalara a semana pasada, cansa de comprarlle xoguetes e ver, coas
propias mans, como se ían transformando progresivamente en anacos. Rodas, remolques ou partes de guindastres, xeringas inofensivas, gorriñas de
exploradores aparecían todos os días diante da miña porta, sen decatarme sequera. A invasión tería sido monstruosa se miña nai non lle puxera freo,
obrigando ós achegados a mercar “cousas útiles” e non demos en pezas. Quizais eu, por comodidade, tamén estiven de acordo con ela e xa me fora
acostumando a non levarlle a contraria. A imposición surtiu un efecto estético considerable. Todo estaba no seu recuncho; meu fillo substituíra a acti-
vidade dos xoguetes pola visión serena do Xabarín e, se cadra, por algunha serie máis.
Un día sorprendeume cunha afirmación que me petou nos ollos coma un ferrro na conciencia. Dixérame: - Mamá, xa non son un neno. – Como dis
iso, meu fillo?- contesteille.- Conta cunha manciña cantos anos tes e verás como aínda che chegan os dedos. – Si, mamá, pero non. Non son un neno.
Quique díxome que os nenos xogaban con xoguetes. Eu non souben que responder no momento; creo que lle dei unha contestación neutral, desas que
serven para todo e non aclaran nada, tipo “non lle fagas caso a Quique; el, que saberá?”. El miroume dende a súa inocencia e foi ver o Xabarín Club.
Comentei o caso coa miña nai. Ficou tan estrañada coma min. Non soubo que dicir. Logo mudou de conversa.
Agora, tempo no que xa meu fillo lle deu máis dunha volta ós dedos das mans, descubriu o que eu coas súas preguntas. O misterio dos xoguetes da
vida. Algunhas tardiñas de outono, agora que está lonxe, son eu a que xogo co pensamento e ata teño ganas de preguntarlle eu a el agora, “a que hora
vén a lúa?”. E imaxino que me está a responder como cando era un cativo e se contestaba a si mesmo: - Ás sete e media.
Na casa, na primavera do 2000.
CARMEN BRAGADO SOUTO
8 DE MARZO, DÍA DA MULLER TRABALLADORA
Hoxe é 8 de marzo, o Día da Muller Tra-
balladora. Volvo repetir: TRABALLA-
DORA! Hoxe recordamos esas mulleres
que se puxeron en folga para reclamar os
seus dereitos e foron queimadas cruel-
mente. Sempre que penso nisto acórdo-
me da caza de meigas. Cantas mulleres
morreron queimadas en fogueiras por
culpa do medo aos homes? Dáme vergo-
ña só de pensalo.
Dende o inicio dos tempos as mulleres
sempre foron tratadas como seres infe-
riores. O machismo é lacra do ser huma-
no dende a súa historia. Este novo pro-
gresismo que naceu despois da Segunda
Guerra Mundial que pregoa a igualdade
de dereitos de pouco serviu. A muller
segue explotada, e non só en Asia como
se pensa. Maltratos, acosos, discrimina-
ción... seguen vixentes aínda que non o
creamos. As mulleres que sofren maltra-
tos necesitan protección. Unha orde de
afastamento non serve de nada e estámo-
lo vendo. A Idade contemporánea actual
estase convertendo noutra Idade Media.
Neste tema non se pode xeneralizar moi-
to. Está claro que España non é Arabia
Saudí. Non se pode comparar, pero tam-
pouco España é Islandia. Este último
país paréceme digno de admiración.
Creo que aínda non alcanzou a igualdade
máxima pero polo menos está en proce-
so. O noso país nin iso. Vale que a per-
soa que máis postos políticos ocupa en
España é unha muller pero os ideais des-
ta señora non é que sexan moi feminis-
tas.
A televisión, ese ``gran´´ invento, encár-
gase cada día de humillalas. Cando vai
chegar o día que deixemos de ver a mu-
lleres anunciando deterxentes? Será ese
día o que se eliminen as relixións ma-
chistas? O cristianismo é un relixión pa-
triarcal como case todas. Aínda sigo es-
perando a que a Igrexa lles dea ás mulle-
res os dereitos que se merecen.
Para que quede claro, por se non o que-
dou: o 8 de marzo non se lles dedica ás
burguesas adineradas que pensan que o
feminismo é que o marido axude na casa
de vez en cando. O modelo a seguir que
todas as mulleres deberían ter son Ange-
la Davis, Simone de Beauvoir, Virginia
Wolf… e non Paris Hilton e eses perso-
naxes.
Dende aquí chamo a todas as mulleres a
que se rebelen e se manifesten polos
seus dereitos que os teñen e merécenos.
Fran Bragado Souto
4º ESO Curso 2011/2012
AUTORES E AGRADECEMENTOS -Maquetación: Patricia Antas Ramos, Jesús Teira Rois, Suso
Amboaxe García.
-Foto da cabeceira: Laura Martínez Rodríguez (2º ESO A).
-Debuxo da cabeceira: Candela Lafuente López (1º ESO)
-Destacamos e agradecemos un ano máis a laboriosa dedica-
ción de todo o profesorado que colaborou co seu grupo de
alumnos/as na redacción dos textos e na elaboración dos de-
buxos.
-Dada a redución drástica da dotación económica este ano para
as actividades do Equipo de Normalización Lingüística por
parte da Xunta de Galicia, agradecemos tamén o apoio econó-
mico a cargo do orzamento xeral do centro para esta e outras
actividades do equipo, que, de non ser así, non se poderían le-
var a cabo.
EDITORIAL
Case pasou un ano máis, lamentablemente marcado por
preocupantes novas que nos falan de crise, paro, recortes
sociais, limitación de liberdades… A educación pública tamén
ve reducidos considerablemente os seus orzamentos, feito que
preocupa a toda a comunidade educativa. Fronte a isto, os
“mercados”, eses entes aparentemente anónimos pero que de
feito teñen nomes e apelidos, aumentan as ganancias, cobran
cada vez máis protagonismo na vida pública e, o que é máis
preocupante, tamén máis poder de decisión nun sistema
político que se autocalifica como democrático. Ante este
panorama pouco esperanzador, só podemos desexar que as
novas xeracións contribúan a labrar un futuro máis xusto.
“Educar” non pode ser sinónimo de “aleccionar”, máis si de
abrir liñas de diálogo, de debate, de opinión, fomentando o
interese do alumnado polo que sucede fóra das aulas. A
imparcialidade na educación, tan cacarexada por algúns
sectores de opinión, confundida máis ben coa neutralidade ou
simplemente co silencio ante temas que se supoñen tabús,
agocha as máis das veces a malévola intención de crear unha
masa social acrítica, aletargada polo mando a distancia e a
euforia futbolística, impasible ante os ataques aos dereitos
civís e facilmente manipulable por discursos demagóxicos.
Non instruímos “man de obra” para o “mercado laboral”,
senón que pretendemos colaborar coas familias e a sociedade
en xeral para que @s máis nov@s desenvolvan as capacidades
que teñen para crear un mundo mellor para eles e para os
demais.
Suso Amboaxe
OPINIÓN
3
REFLEXIÓNS: A DESEXADA IGUALDADE DE XÉNERO A COLUMNA
Eu estou en contra das tou-
radas. A mundialmente
coñecida como Festa Na-
cional Española, que foi
como lle chamou o ditador
fascista Francisco Franco,
non é máis que un acto
cruel para que millonarios
e outros adictos ao sangue
pasen o tempo. Se non te-
ñen que facer nas súas vi-
das que se maten entre
eles, que volvan á antiga
Roma e volvan ás loitas
de gladiadores. Todos es-
tes son os que despois pre-
sumen de demócratas.
As enquisas demostran
que a maioría das persoas
que viven neste país están
en contra deste masacre
animal. Onde está a demo-
cracia da que tanto presu-
me España? As declara-
cións de Plácido Álvarez
demostran o que lle impor-
tamos aos gobernantes.
Para cando un referendo?
Por que temos que seguir
pagando ''TODOS'' esta
crueldade?
Os afeccionados á tauro-
maquia seguen empeñados
en contarnos os seus argu-
mentos estúpidos. Loitar
cunha espada contra un
touro drogado non é unha
batalla en igualdade de
condicións. E o peor ale-
gato é o de que é cultura e
arte. Como pode ser cultu-
ra asasinar…?
Este é o país no que vivi-
mos e do que nos temos
que sentir orgullosos se
non queremos que nos mi-
ren mal. O único capaz de
censurar unha película ou
un músico, pero non prohi-
bir matar.
Fran Bragado Souto
4º ESO Curso 2011/2012
Hoxe en día dise que hai igualdade entre
homes e mulleres pero non é totalmente
certo. Si que hai máis igualdade que hai uns
anos atrás, pero segue habendo algunhas
desigualdades. Pódese ver no ámbito labo-
ral, por exemplo nos salarios. En moitos
traballos os homes gañan máis que unha
muller que fai a mesma tarefa. Eu creo que
isto é inxusto. En moitos destes casos as mulleres traballan
o mesmo que os homes pero por unha razón descoñecida
cobran menos. Outro motivo polo que hai desigualdade
laboral é que a sociedade pensa que hai traballos para
homes e traballos para mulleres cando isto non debera su-
ceder. Unha muller pode facer perfectamente os chamados
traballos de homes e viceversa. Nestes casos as mulleres
que desempeñan postos habitualmente ocupados por
homes, poden sufrir agresións verbais ou físicas. En casos
moi extremos poden ser vítimas de acosos por parte dos
compañeiros de traballo. No pasado isto era moi frecuente
pero, co paso do tempo, estas desigualdades parece que van
diminuíndo. Grazas a isto as mulleres están máis cerca de
conseguir a igualdade. Noutros países por desgraza as mu-
lleres non están tendo tanta sorte.
Unha das causas destas desigualdades eu creo que é a edu-
cación da sociedade. Na casa a maioría dos rapaces ven
que o que traballa fóra é o pai e a nai queda na casa facen-
do as tarefas domésticas. Neste momento o rapaz pensa
que sempre é o pai o que gaña os cartos e a nai a que coida
dos fillos. Isto non debera ser así. Os pais teñen que expli-
carlle ao rapaz que non en todas as casas pasa iso e que ten
que aprender a valorar o traballo que se fai na casa. Así no
futuro o rapaz daralle importancia ás tarefas domésticas e
non pensará que o que traballa fóra é máis importante. Ou-
tra causa paréceme que é a televisión. En moitos debuxos
animados ou series televisivas tamén se pode ver que o
que traballa fóra é o pai. Eu creo que os debuxos tamén
terían que mostrar a igualdade do presente . Por sorte pare-
ce que cada vez máis se valoran os traballos que se fan na
casa tanto se se fan por homes ou se fan por mulleres.
En conclusión creo que as solucións pasan por educar des-
de pequenos os rapaces para que valoren as tarefas da casa
faga quen as faga, desmostrarlles que os homes e as mulle-
res son iguais en todos os ámbitos e, por último, pero non
menos importante, igualar os soldos de mulleres e homes
para que desapareza esa desigualdade.
Adrián Castiñeiras Troáns, 4º ESO
Ao respecto da discriminación
da muller, eu penso que se
avanzou moito desde aqueles
tempos nos que carecían de
moitos dos dereitos básicos
que calquera persoa debería
ter. Pero estes grandes
avances logrados poden
mellorarse máis ata alcanzar un estado de
perfecta harmonía, dun equilibrio total. Aínda
son existentes discriminacións nos ámbitos
laborais ou sociais.
Na miña opinión, penso que o que fai actuar
así a algunhas persoas é algo que hai no seu
pensamento, a maneira na que foron
educados ou a súa situación social.
Penso que España avanzou moito, pero aínda
queda un longo camiño ata alcanzar outros
países ou rexións, como por exemplo, as do
Norte de Europa ou Islandia, onde as
condicións de trato cara ás mulleres son
mellores, así como a súa implicación na
política do seu país ou a ocupación destas en
altos cargos en empresas e multinacionais.
Penso que, no noso caso, o de vivir case 40
anos nunha ditadura, atrasou, non só a
evolución cara á igualdade, senón tamén o
desenvolvemento xeral do país. Sen eses anos
de represión, España, na miña opinión, sería
un país máis moderno e desenvolto, coma o
caso de países xa nomeados antes.
Aumentou moito a cantidade de mulleres en
bos postos de traballo con respecto a antes:
hai moitas máis médicas, avogadas, mestras,
empresarias, etc, pero non é suficiente
Poderíase mellorar a situación do sexo
feminino cambiando algunhas das medidas
tomadas pola xustiza en situacións de
discriminación ou maltrato. Por exemplo,
realizando o xuízo o máis rápido posible logo
dun caso de violencia doméstica; aumentando
o número de anos de encarceramento; ou
tendo que abandonar o maltratador o
domicilio familiar, sendo o maltratado o que
quedase nel, non como agora.
Sergio Martínez Gómez, 3º ESO
Adrián, 4º ESO Sergio , 3º ESO
E que graza lles
terá ver ao meu
fillo sufrindo?
FESTAS E TRADICIÓNS
4
SETEMBRO: A VENDIMA
Neste curso 2011-2012 aos nenos/as de 4
anos do C.P.I. PONTECESURES ocorréuselles
a idea de ir vendimar.Tivemos a sorte que os
avós dunha alumna nos ensinaron como se facía,
así é que vimos as parras, os bagos coas uvas, a
prensa e como se empregaba, onde meteron o
bagazo e que de aí saía a augardente, onde se
metía o mosto para que fermentase e así obter o
viño.
Isto levounos a pensar que sería boa idea
facelo no colexio cos nenos/as. Trouxéronnos as
uvas, pisámolas e probamos o mosto. FOI TO-
DO UN ÉXITO!
Camiño da parreira Vendo as uvas.Que ricas!
Ui! Que xa case non hai! Escollemos e limpamos os bagos. Imos pisar as uvas!
Veña, que queremos traballar! Trituramos ben as uvas.
Prensamos para que saia todo o mosto.
O bagazo ferve. Os pipotes xa están cheos.
Que bo está este mosto!
FESTAS E TRADICIÓNS
5
OUTUBRO:
MAGOSTO
MAGOSTO
Ao colexio hai que volver
que xa pasou o mes de agosto
menos mal que pronto
celebraremos o magosto.
No noso bosque encantado
faremos unha fogueira
e comeremos castañas asadas
ao lado da castañeira.
Coas barrigas cheas
imos todos a xogar
á comba hai que saltar
para adelgazar.
Pola noite unha rapaza
estaba vendo caer
as follas das árbores
que pingaban ao chover.
Ana E. e Ana G. 3º A
NOVEMBRO:
SAMAÍN
SAMAÍN
Xa chega o samaín
vou saír de caza
no campo vou buscar
unha fermosa cabaza.
Preparamos moitas cabazas
para o samaín do cole
puxémolas na exposición
e quedáronnos de ole.
Decoramos os corredores
con arañas e morcegos
para ir cada día ao baño
había que pasar medo.
Para adornar as nosas casas
fixemos moitos debuxos
e para asustar á xente
puxemos caras de bruxos.
Adrián, Hugo e María 3º A
DECEMBRO: NADAL NADAL
Chegou o mes de decembro
chegou o nadal
e vai empezar
o frío e o vendaval.
Cando chegue a Noitevella
Comeremos moito marisco
e pasarémolo moi ben
vendo na tele a Risto.
O cinco de xaneiro
veñen os Reis Magos
e cruzan todo o mundo
deixando os regalos.
Xa chegaron!
Que ilusión!
Está cheo de regalos
en toda a habitación
Jon Ander, Paula e Santi 3º A
CANTOS DE REIS NO CPI DE PONTECESURES
Por estas datas era costume nas aldeas e vilas de
Galicia ir de porta en porta pedindo aguinaldo e
cantando panxoliñas, en lembranza dos antigos
cantos profanos de benvida a un novo ano e para
escorrentar o frío do inverno. Para reavivar esta
tradición, algúns dos alumnos e alumnas membros
do ENDL de 4 e 1º de ESO, fomos de aula en aula
cantando este cantar de Reis de Rinlo, con moi boa
acollida, por certo. Este ano os Reis viñan un pouco
espeluxados, supoñemos que as présas é o que
teñen...
Elaboramos unha árbore de Nadal con
tarxetas escritas polos alumnos da ESO
con citas de diversos libros lidos por eles.
O alumnado
de 3ºB
preparou esta
postal de
despedida do
2011, Ano
Internacional
dos Bosques,
e benvida ao
2012.
FESTAS E TRADICIÓNS
6
XANEIRO: DÍA DA PAZ
DÍA DA PAZ
Chegou o día da paz
nos nosos corazóns
que alegría que ilusión
hai rosas a montóns.
Que veña o respecto
moitos bicos e abrazos
que se vaia o esqueleto
queremos bicar a paz.
Que se acaben as guerras
que se acaben as escopetas
que se acaben os tanques
e que veñan as bolboretas.
Debuxamos na clase
un símbolo hippy xigante
co arco iris e a pomba
hai un amor brillante.
Brais, Julia e Yaiza 3º A
FEBREIRO: ENTROIDO
ENTROIDO
Na praza de Pontecesures
vou á tenda de disfraces
a buscar uns antefaces
para disfrazarme cos rapaces.
Ao colexio de Pontecesures
chegaron as olimpíadas
disfrazáronse de equilibristas
futbolistas e deportistas.
Ao pavillón do colexio
viñeron os animadores
para pasalo moi ben
e para ver aos nadadores.
Despois de tanto xogar
orellas e filloas
fomos a merendar
ñam, ñam, ñam.
Alex, Sandro e Uxía 3º A
COPLAS DO ENTROIDO CESUREÑO
Por aquí estamos nós
o barullo xa volveu
para anunciarnos a todos
o que este ano aconteceu.
Un novo curso comezaba
xa non podiamos ir de festa
precisabamos novos libros
cos que romper a cabeza.
Coma sempre aquí outra vez,
tiñamos ganas de festa
sobrábannos os exames
e faltábanos a orquestra.
O mellor son os amigos
todos xuntos no recreo
non facemos máis que rirnos
dos mestres que son uns lerdos.
Erguémonos ás oito e algo,
non hai ganas de falar,
así temos tanto sono
ao longo do horario escolar.
Está pobre o colexio
non hai cartos para nada
acabouse o ghasóleo
e andamos con bufanda.
Pero en algo somos ricos,
non paramos de rascarnos,
todo o mundo chora e reza
para que marchen saltando.
Alumnado de 3º de ESO
OLIMPIADAS EN PONTECESURES 2012
Os abandeirados españois de 3 anos. Os xaponeses de 4 anos A.
Os emiratos árabes de 4 anos B.
Os abandeirados ingleses de 5 anos A.
Os ximnastas de 1ºB
A ximnasia rítmica de 1ºA
Repoñendo forzas os alumnos de 2ºA
Os abandeirados de 5 anos B.
FESTAS E TRADICIÓNS
7
O ENTROIDO GALEGO
Ante o recente empeño de uniformizar tamén as festas
do entroido, converténdoas nun espectáculo similar en
calquera punto do planeta, en Galicia perviven aínda
moitas tradicións peculiares que non perderon a auten-
ticidade que tiñan tempo atrás. Fronte a un entroido
globalizado, inzado de desfiles de comparsas que com-
piten por un premio outorgado por tal ou cal concello,
onde os demais se converten en meros espectadores
case televisivos, o trasno reivindica o que a nosa festa
ten de participación popular, diferente e irreverente. Se
buscas en internet, atoparás vídeos e presentacións in-
teresantes sobre os entroidos tradicionais galegos. Un
exemplo é este que atopamos no “slideshare”: http://www.slideshare.net/jspazos7/o-entroido-1235227
Olimpiadas en Pontecesures 2012
O grupo de ximnastas de 2ºB.
Os nadadores olímpicos de 4ºA.
O ENTROIDO NO MEU
COLEXIO
Coma todos os anos polo
Entroido, no cole fixemos un festival.
Este ano dedicámolo ós Xogos
Olímpicos. Nós, os alumnos/as de 2º A,
fomos de ximnastas. Os nenos da clase
ían vestidos cunha camiseta negra con
músculos e un pantalón branco e as
nenas íamos vestidas de negro.
Cando chegamos á clase, a
mestra púxonos a todos/as unas
pegatinas (círculos brancos) na roupa e
ás nenas tamén lles puxo unha pluma de
cor verde na cabeza.
Primeiro estivemos vendo unha
película e logo, xunto cos nenos/as de 2º
B, fixemos unha merenda con orellas,
filloas … que trouxemos todos da casa.
Despois baixamos ó pavillón.
Había moita xente. Os primeiros en
desfilar foron os alumnos/as de Infantil
que ían disfrazados de abandeirados.
Despois fomos desfilando por cursos.
Os nenos fixemos os exercicios
con barras, anillas … e as nenas fixeron
uns exercicios con pelotas moi
divertidos. Pasámolo moi ben.
As actuacións dos demais cursos
gustáronnos moito. Fixémolo todos moi
ben.
Os nosos pais e nais estaban nas
bancadas véndonos e facéndonos fotos.
Máis tarde, cando rematou o
festival fomos xogar o patio e logo
marchamos para a casa.
Alumnos/as de 2º A Primaria.
Os olímpicos de 1º da E.S.O.
Os alumnos de 2º da E.S.O.
Os tenistas olímpicos de 5ºe 6º.
Os nadadores de 3ºA
A natación de 4ºB.
Bailando os alumnos de 4º da E.S.O.
Os deportistas de 5º e 6º
Alumnos de 3º B
ECONOMÍA
8
CONVERSEMOS DE ECONOMÍA COS RAPACES E RAPAZAS DE 4º A
Os alumnos de 4ºA (primaria) ofrécennos a súa particular visión da actual situación económica. (Respostas reais e literais re-
collidas nunha conversa entre o titor e os alumnos)
Imaxino que ultimamente escoitariades moito a palabra “crise”… -Siiiiiiii…
Onde? - En todos os lados.
- No periódico, na televisión….
- Os maiores falan diso todo o día.
Que credes que queren dicir cando se fala de crise? - É falta de diñeiro, agora hai moita crise.
- Con tanta crise no ano 3. 000 (se chegamos a el ) non poderiamos mer-
car nada.
- Imos morrer de fame e de sede.
E desa palabra tan rara “hipoteca”, sabedes algo?
- Si, é como unha lista do que hai que pagar.
- Noooooon!
- É o que tes que pagar cada mes para que non che quiten a casa.
- É o que lle pagas ao banco.
Sería entón unha especie de préstamo?
- Buenoooo…un préstamo é cando o banco che deixa cartos e despois
tesllos que devolver.
- Si, pero teslle que devolver o dobre.
- Tanto non!
- O banco préstache pero despois véndeche “cousas”.
E logo, que “cousas” pode vender un banco?
-Potas e tixolas para cociñar….
-Jejejejeeeee
-Tamén regalan almanaques ou televisións se metes cartos.
Sabiades que os bancos tamén poden vender produtos coma seguros?
- Ah si, hai seguros de vida.
- Que noooooon, son seguros de morte.
- Si, para cando morras pagar o funeral.
- Jajajaaaaaaaaaaa…
- A ver, hainos de vida e de morte. Tamén para pagar o cemiterio!!
- Tamén de coche.
-E da casa, por se che rouban ou cousas así.
Semella complicado isto dos bancos e da economía… Alguén mo sabe-
ría explicar?
-A ver, o banco serve para gardar os cartos. Os banqueiros gárdanche os
cartos.
-E algún tamén os colle, jejejeje.
-Si, pero se o pillan vai á cadea.
-A banca vai moi mal. Si chámase bancarrota….
-Jajajajaaa
-Que si, que se chama así…
-Iso pasa porque os ladróns entran e rouban os bancos e por iso teñen
poucos cartos na caixa forte.
-E tamén porque hai crise e a xente saca todos os cartos…
Ten algo que ver todo isto coa economía? -Eu non sei o que é a economía pero din que está a caer en picado.
-A economía son os cartos.
-Se hai pouco diñeiro a economía é baixa, se hai moito é alta.
-Aquí está baixa porque vas pedir cartos e non chos dan.
E o aforro?
-É xuntar moitos cartos pouco a pouco para poder dar cando che invitan a
un bautizo ou a unha voda…
-Jejejeeee…
-É cando metes os cartos nunha caixa para poder máis adiante mercar al-
go moi caro.
-Pero tamén é gardar cartos pouco a pouco para o futuro.
Que é unha comisión?
-Cando se xuntan unhas persoas para vender rifas e recoller cartos para
traer unha orquestra ás festas.
-Jajajajjaaaaaa
-Iso é unha comisión de festas.
Referíame a unha comisión bancaria.
-Iso a min xa non me soa.
-Que siiii, é cando che cobran por facer algo no banco.
Sóavos de algo a Unión Europea e o Euro?
-É unha unión de varios países de Europa.
-Todos teñen euros.
-Antes había pesetas! Pero hai moito, aínda non naceramos.
-Siiiii, eu teño na casa pesetas, deumas meu pai.
-Eu teño un dollar.
Hai moita xente no paro, sabedes o que é?
-É cando che pagan por non traballar.
-Jajajaaaa…
ECONOMÍA
9
-Pero páganche porque te botaron do traballo!
-Págancho só uns días.
-Varios meses!!
-Que non! Depende do tempo que leves traballando.
-Bueno, eu o que sei é que hai moito paro porque non hai traballo.
-É cando quedas sen traballo.
Ten algo que ver a política con todo isto?
-Si. Os políticos mandan e preséntanse para ser alcaldes, ministros…
-Tamén vicepresidentes e cousas así.
-Tamén o Rei.
-Pero o rei é sempre o mesmo.
-Cámbiase cando morre.
-Siii, igual que o Papa.
Credes que hai conflitos por culpa da crise?
-Si, pode haber manifestacións.
-Tamén guerras.
Por que guerras?
-Porque loitan polo poder e os outros non se deixan.
-Si, tamén porque queren destruír outra cidade.
Que é unha O.N.G.?
-É un grupo de persoas que axudan a xente necesitada.
-E tamén están nas guerras.
-Pero outras non, axudan aos de aquí.
-A ver, hai moitas, algunhas dan roupa ou comida.
-É o contrario da guerra.
-Son pacíficas.
Por último, coma expertos en economía e finanzas… Cal é a vosa re-
ceita anticrise?
-Pois estaría ben que tiraran billetes de 500 euros desde un avión.
-Boh, iso non funciona porque os billetes voarían e tamén habería pelexas
por eles.
-Que os ricos repartan entre os pobres.
-Pero así os ricos deixan de ser ricos e pasan a ser pobres!!
-Pero que non repartan todo, só un pouco!
-Hai que gastar menos cartos e mercar o que fai falta e non parvadas.
-Bo, dicides moitas burradas. O que hai que facer é que os que cobran
moito cobren menos e os que cobran pouco cobren máis. Así, polo
menos, compénsase.
E tamén que os países da Unión Europea se axuden os uns aos outros.
Pois parece que os alumnos de 4ºA teñen a solución á crise
económica que ten a medio mundo revolto.
Seguirán os nosos gobernantes os seus consellos?
Alumnado de 4º A de primaria
DENDE O MIRADOIRO
OPINIÓN.
Que o consumismo é un movemento que ten millóns de seguidores no mundo é algo que todos sabemos. Que o noso ‘’marabilloso’’ sistema económi-
co vive de que a poboación consuma e consuma é algo que tamén debería-
mos saber.
O poder dos mercados e dos bancos en calquera país capitalista é superior
ao de calquera monicreque elixido cada catro anos polos cidadáns.
Un exemplo moi claro disto é o que pasou hai anos en Estados Unidos. A
campaña electoral de George Bush foi financiada polas petroleiras ameri-
canas. Nunha caída da bolsa durante o mandato de ‘’Jorgito’’ as únicas
empresas que non sufrían perdas eran estas. Se cousas así pasan no país
máis poderoso do mundo, como non vai pasar en España?Un país que des-
pois dunha ditadura sufriu unha transición máis que sospeitosa. Pasamos
dunha ditadura fascista a outra ditadura: ‘’A Ditadura dos Mercados’’. O
goberno encargouse de condecorala poñéndolle o nome de socialdemocra-
cia. Unha socialdemocracia na que mandan burgueses imperialistas como
Emilio Botín e Francisco González.
O Movemento 15M fíxome moita ilusión xa que é raro que en España se
saia á rúa por motivos políticos. Só se vía xente cando se gañaban mun-
diais. Aínda que non comparto algúns aspectos con esta asociación como o
de ``se che dan unha labazada, pon a outra meixela´´ síntome orgulloso e
sempre contarán co meu apoio accións anticapitalistas. Como as do pobo
grego. Un pobo cansado de que lle recorten todo o social e decidiu saír á
rúa e enfrontarse, de maneira comprensible, aos culpables. O tema de
Grecia faime graza. Cando un 31 de xullo de 2006, Fidel Castro tiña que deixar a presidencia da República Socialista de Cuba ao seu irmán por
problemas de saúde, xurdiron millóns de críticas cara ao ‘’Comandante´´. Agora ao país heleno impúxoselle un goberno sen eleccións. Onde están
as críticas? Isto é democrático? Parece que só se mira o que estea en contra da clase dominante. Porque mentres Cuba, con un bloqueo terrible, se-
gue adiante tendo menos porcentaxes de pobreza que a maioría dos países de Europa e América, nos países capitalistas e socialdemocratas a xente
está afogando polas débedas. Pero mentres o BCE teña máis poder que o pobo non se vai cambiar nada.
Occidente apesta a corrupción. Só me queda soñar con que algún día tomemos o exemplo dos franceses e en todas as capitais occidentais se produ-
zan revolucións como as do maio do 68. Non sei cal é a solución para establecer unha igualdade no mundo. Só sei que lle estamos inxectando cartos
a un sistema enfermo, que o que necesita é a eutanasia. Quédome cunha frase de Carlos Fernández Liria: ’OU ACABAMOS CO CAPITALISMO OU
EL ACABA CONNOSCO’’ .
Fran Bragado Souto
4º ESO Curso 2011/2012
CIENCIA E TÉCNICA
10
MARÍA WONENBURGUER, UNHA CIENTÍFICA PIONEIRA GALEGA,
HOMENAXEADA NO II DÍA DA CIENCIA EN GALEGO
Este ano esta xornada reivindicativa dedicouse ás mulleres científicas, en especial a esta matemática nacida
en Montrove, Oleiros, o 17 de xullo de 1927. Realizou os seus primeiros estudos na Coruña, no Instituto Eu-
sebio da Guarda.
Lincenciouse en Matemáticas na Universidade de Madrid (A Complutense) en 1950.
Doutorouse cunha tese dirixida por Germán Ancochea e Tomás Rodríguez Bachiller.
Formou parte dos beneficiarios das primeiras bolsas Fullbrighd no 1953 o que lle permitiu ir á Universidade
de Yale nos Estados Unidos. De volta en España traballou no CSIC como investigadora durante tres anos.
No 1960 vai a Ontario,Canadá, onde era a única muller do Departamento de Matemáticas. En 1966 transla-
douse a Estados Unidos á Universidade de Búffalo.
En 1967 conseguiu praza definitiva na Universidade de Indiana, onde permaneceu ata 1983.
No 2007 a Unidade Muller e Ciencia crea o premio María Wonenburger para o coñecemento daquelas mulle-
res galegas con traxectorias notables no ámbito da ciencia e da tecnoloxía.
Foi investida doutora Honoris Causa pola Universidade da Coruña en 2010.
Publicou decenas de artigos nas máis destacadas revistas internacionais dirixiu importantes teses de doutora-
mento nunha época de difícil recoñecemento para as mulleres, especialmente nas matemáticas.
Alumnado 3º ESO
Curso 2011/2012
CADERNOS DE CAMPO
Os nenas e nenas de 3º B de E.
Primaria aproveitamos a
celebración do “Día das Letras
Galegas” para mostrarvos o que
levamos aprendido neste curso
do Reino Animal e cal é o
animal que máis nos gusta a
cada un de nós.
Se compartides con nós esta
afección, preme na imaxe para
ver esta presentación que
fixemos:
CIRCUITOS ELÉCTRICOS
Os alumnos/as de 6º de EP
traballamos na materia de
Coñecemento do Medio o tema
da Electricidade e as correntes
eléctricas. Para amplialo,
fixemos uns circuítos eléctricos.
Despois de que a profe Eva nos
explicara na clase como se
facían, e nos ensinara un circuíto
feito por ela, pensamos por
grupos que tipo de circuíto
íamos facer cada un.
Unha vez decidido o que iamos
facer, comezamos o traballo.
Reunímonos fóra do Colexio e
conseguimos os seguintes
materiais: un cable conductor,
un interruptor, un receptor, un
xerador e outros materiais.
E xa con todo o necesario,
puxémonos mans á obra. Unha
vez rematados puxémoslles
nomes. Bota un vistazo, verás
que divertidos son! Preme na
imaxe para ver o vídeo que
fixemos sobre a actividade:
II DÍA DA CIENCIA EN GALEGO
O curso pasado comezabamos as clases coa posta en marcha do chamado Decreto de Plurilingüismo que por
primeira vez dende a aprobación da Lei de Normalización Lingüística vetaba o uso do galego en determina-
das materias da rama científica. Dende os ENDL queriamos mostrar o noso desacordo un ano máis con esa
medida celebrando esta xornada reivindicativa, lúdica e didáctica o 4 de novembro. Este foi o programa co
que nos sumamos ao evento na xornada deste ano dende o noso centro:
Para primaria houbo unha videoconferencia titulada : “O valor dos bosques na sociedade actual”, a cargo de
Isabel Fraga Vila, directora do Museo de Historia Natural de Santiago.
Ao longo de todo o día puidéronse realizar os experimentos de física propostos na unidade "Ciencia diverti-
da" polo CEIP Virxe da Cela, de Monfero
Para 3º e 4º de ESO houbo outra videoconferencia titulada: “A investigación xenética na práctica policial”, a
cargo de Ángel Carracedo, catedrático de medicina legal da USC. No corredor de secundaria estivo a exposi-
ción de química: “Entre moléculas”, sobre a presenza desta disciplina no noso día a día. Tamén houbo xogos
matemáticos no corredor da ESO.
LEMBRANZAS
11
MARÍA NAVARRO JAMARDO
Antes, no Miradoiro do Piñeiro Manso, en vez
de tantos xogos antigos e o tren, había un gran
piñeiro no que aniñaban os paxaros.
Miña avoa contoume que se celebraban alí
as festas: As orquestras colocábanse onde
agora sería o miradoiro; logo, baixaba unha
costa, onde sentaban os señores e señoras aos
que non lles apetecía bailar e finalmente había outra costa que remataba
nun campo onde a xente bailaba e xogaba. Agora todo iso é estrada, e no
campo edificouse o Concello e o parque municipal
SAMUEL GARCÍA CASTRO
Dende o Miradoiro do Piñeiro Manso vese todo
Cesures: dende o río Ulla ao fondo , o campo
de fútbol á esquerda, enriba do monte de Porto,
á dereita vese a parada do tren e tamén se ve
como os raís atravesan toda a vila . No centro
está a igrexa e enriba a escola . Algúns días
soleados e despexados chégase a ver a fábrica
de penso que hai no Camiño de Santiago .
ANTÍA FANDIÑO GARCÍA
O piñeiro manso está preto da escola na que
estou. Véxoo todos os días cando vou ao
colexio. Cando era pequena soía ir ata alí
acompañada dos meus pais e os meus primos.
Iamos dar unha volta por Cesures e
quedabamos alí a descansar. Tamén teño
xogado co meu irmán pequeno moitas veces, e
como sempre gañaba eu, enoxábase. Cando chegabamos, contabámoslle á
miña familia o que fixeramos e como o pasaramos. Agora xa non vou
demasiado, só de vez en cando.
LAURA HELENA VON HERTWIG BERNHARDT
Cando era pequena, meu irmán sempre me levaba ao Piñeiro Manso para
xogar co tren e cos distintos xogos. Pero o que máis me gustaba era
merendar na mesa de pedra, correr ó redor da árbore e ollar polo
miradoiro a miña casa ou o parque. Hai pouco o pai dunha amiga miña
contoume que cando ía á escola, había outra árbore, pero a causa dunha
forte tormenta, caeu.
Creo que o máis importante do Miradoiro é a árbore porque lle dá vida;
por iso está no centro.
IVÁN FERNÁNDEZ IGLESIAS
Recordo que xa ía con frecuencia ao miradoiro do
Piñeiro Manso cos meus amigos Samuel García ,
Rubén , Álex , Josy , Samuel Castro, etc. Alí
estabamos no tren de madeira falando de fútbol e
tamén andando cos móbiles. Tamén recordo que o
ano pasado o día de San Lázaro fomos ao miradoiro
e empezamos a tirar petardos (barrenos), que, por
certo, soaban moi fortes.
ALBERTO GÓMEZ DOMÍNGUEZ
Cando era pequeno, ía ao Miradoiro do Piñeiro Manso
con frecuencia. Sempre o pasabamos moi ben
contando contos, chistes etc. e estabamos alí ata que se
facía de noite.
PABLO OLIVEIRA CHENLO
Recordo que, cando era pequeno, ao saír da
escola, ía ao Piñeiro Manso xogar. Alí había
no centro unha gran árbore. Aos lados,
xogos antigos, uns bancos cunha mesa de
pedra e un tren de madeira. Antes non era
así, só había un campo cun gran piñeiro.
RAÚL TUBÍO EITOR
Cando eu era pequeno, sempre ía xogar ao
redor do Piñeiro Manso coa miña familia aos
xogos que estaban alí . Tamén algúns días,
cando ía dar un paseo coa miña nai, sempre
parabamos no Piñeiro Manso para beber e
comer algunhas lambetadas . Cando saía da
escola, sempre quería quedar cinco
minutiños no Piñeiro Manso .
SAMUEL CASTRO DIOS .
Unha vez cando xogaba ao escondite cos meus mellores
amigos: Samuel, Iván, Manuel, Rubén, Álex, Lorenzo,
Daniel, Ethan, Santi, Yoshi, Richi, Fran R., José Luís
M. e Fran B. escoitamos unha xauría de cans.
Viñéronnos detrás dende a estación ata o colexio.
Deixámolos atrás e pensamos un lugar para agocharnos
deles. Eu propuxen subir ao piñeiro manso e todos me
fixeron caso. De súpeto, Samuel e mais Rubén viron a
xauría de cans e fomos correndo ao lugar que eu
propuxen. Alí non nos viron, así que marcharon. Nós
baixamos con precaución por se se agocharan por alí. Vimos que non
estaban e fomos á pizzería Bambino onde tomamos dúas pizzas: unha
Margarida e unha Laranxa.
VERENA VIEITES FERNANDES
Acórdome de que, cando era pequena, ía cos
meus amigos algunhas veces pola tarde ou ao
acabar o cole ao tren que hai no Miradoiro.
Ten tres vagóns e unha parte onde vai o
condutor. Nós xogabamos sempre por alí, e
mentres merendabamos, xogabamos a polis e
cacos, ao pilla pilla, á pata coxa, etc.
Pasabámolo xenial alí! Nin meus amigos nin
HISTORIAS DO PIÑEIRO MANSO
Escollemos para este artigo un lugar que temos preto de
nós, tanto que a diario case non reparamos nel, pero que é
testemuña de moitas experiencias que forman parte das
nosas lembranzas: o Miradoiro do Piñeiro Manso, o espazo
que dá nome á nosa revista escolar. Os rapaces e rapazas
de 1º de ESO fixeron un exercicio de memoria para
contarnos algunhas das súas vivencias nel, ás veces mesmo
no lindeiro da fantasía ou do soño, pero que sen dúbida
conteñen algunhas pegadas da súa historia.
LEMBRANZAS
12
imos moito por alí agora. Disfrutabamos máis cando eramos máis
pequenos, porque tiñamos máis imaxinación... Agora imos algún día que
temos clase pola tarde, pero non sempre. De todas formas para min, O
PIÑEIRO MANSO foi un lugar moi especial para a nosa infancia.
ANTÍA DOMÍNGUEZ ORDÓÑEZ
Agora xa non, pero antes, cando era pequena, ía xogar coas miñas amigas
ao tren do Miradoiro, onde tamén estaban a mariola, tres en raia e outros
xogos que nos gustaban. Desde os 10 anos xa non vou tanto ao Piñeiro
Manso como ía antes, xa que teño outros pasatempos que me gustan máis.
Pero aínda así paso por alí, e, se chego antes de tempo a baloncesto, sento
na sombra que hai na mesa grazas á árbore que está ao seu lado.Tamén
espero pola miña irmá a que saia das súas actividades que ten no
pavillón.
JOSÉ LUÍS MIGUÉNS
Cando era pequeno ía todas as tardes ao
Miradoiro. Ía merendar coa miña nai e ela
traíame estes alimentos: amorodos,
plátano, etc. Subía no tren e paseaba coa
miña nai polo colexio.Ás veces viña o meu
veciño. Eu conducía e o meu veciño ía nos
vagóns cantando. Pasabámolo moi ben. Ás
veces iamos ata o parque de Cesures ou ata o parque infantil.Un día
enfadeime e pegueille unha patada á árbore. Ao día seguinte tiven unha
dor no pé esquerdo. Funlle pedir perdón, deille unha aperta e cos meus
beizos deille un bico.
RUBÉN MARTÍNEZ BARREIRO
No Miradoiro hai unha fonte. Eu, cando
teño sede, bebo nela. Cando era pequeno,
xogaba moito no tren de madeira que hai
alí. Aínda agora, os meus amigos e mais
eu, imos ao Pino Manso a sentar no tren.
Alí unha vez fixemos un botellón light.
Ben, ao final non sei se o fixeramos, non
me lembro.
FRAN REFOJO LABANDEIRA
Un día, cando tiña sete anos, ao saír do
adestramento de fútbol quedara cos meus
amigos e amigas no Miradoiro para xogar
todos xuntos. Ese día xogamos ao pilla-
pilla. A min nunca me pillaban porque
daquela era moi rápido. Despois xogamos
ao escondite e tampouco me encontraban
porque me escondia debaixo dos bancos. Por último, aos policías e os
ladróns. Cando acabamos de xogar, antes de marchar, encontramos un
can de caza moi malferido. Tiña unha pata rota e feridas na cabeza.
Levaba un colar que poñía “Sol”. Eu sabía de quen era o can: da miña tía
Marisol. Leveillo, deume as grazas e despois fun para a casa.
ETHAN POTEL GÓMEZ
Un día fun co meu pai e meu tío Jose pasear os nosos catro rottwailers.
Subimos ata o Miradoiro onde meu tío colleu unha pina e ma tirou. Nese
instante os cans saltaron pola pina e tiráronme ao chan deixándome
perdido. Meu pai riuse ás gargalladas. Eu, enfadado, tireille a el outra
pina. Os cans saltaron tamén enriba del e eu rinme. De súpeto comezou a
chover e tivemos que ir a correr para a casa. Ao chegarmos, estabamos
pingando e miña preparounos unha cunca de colacao
JOSÉ LUÍS JAMARDO BUCETA
Un día no Piñeiro Manso encontrei un
tesouro pero non de xoias ou de ouro,
senón de doces de toda clase: tabletas de
chocolate, piruletas, caramelos...
No fondo do cofre había algo moi
estraño entre tantos doces: un amorodo
dourado. Cando o collín, vin que había
unha nota que poñía: "É un amorodo único. Só aparece un de ano en ano.
Tede coidado co sabor del porque é moi doce". Cando empecei a
arrimalo aos meus beizos e a ulir o seu intenso arrecendo, non me puiden
resistir a comelo. Pero ao final non o puiden facer porque era de ouro.
CANDELA LAFUENTE LÓPEZ
O piñeiro manso é unha árbore
medianamente grande que está diante da
escola. Antes había outra moitísimo máis
alta, pero caeu por un vendaval. No lugar
onde está esta árbore, hai un miradoiro.
Dende alí pódese ver case todo Pontecesures.
A min gústame moito esa vista, pero estropéaa un pouco a Finsa. Os
rapaces de primaria pasan moito tempo alí antes de entrar á clase, pois
hai xogos antigos, como o tres en raia ou a mariola. Este sitio é moi
tranquilo: pódeste sentar nos bancos e na mesa de pedra, e mirar como se
moven as follas do piñeiro manso. Eu non paso moito tempo alí, pero
gustaríame sentar a descansar nun día soleado preto desta bonita árbore.
FRANCISCO BARBOSA VIEITES
O Piñeiro Manso é un lugar que chega ao
corazón das persoas que pasaron por alí ou
estiveron nel.
Ese sitio para min é especial, non só polas
vistas, senón porque foi onde toquei o meu
primeiro balón de fútbol cando tiña apenas
tres anos. Eu non me acordo moi ben dese momento pois era pequeno,
pero miña nai sempre mo lembra cando gañamos algún partido,
competición ou sempre que xogo ben.
SANTI GÁNDARA AGRASAR
Hai moito tempo estaba eu co meu primo
no Miradoiro xogando ao pilla-pilla.
Estabámolo pasando moi ben pero ao
pouco tempo empezou a chover.
Grazas ás grandes follas das súas pólas
puidémonos agochar para non mollarnos.
Pasou o tempo e chegaron os nosos pais
preguntándonos que estabamos a facer. Nós suxerímoslles que fosen dar
outra volta. Entón marcharon deixándonos alí uns bocadillos para
merendar. Ao rematar de comer, acabara de chover. Empezamos a xogar
a xogos populares como o escondite, o pilla... Ao cabo de media hora
chegou un grupo de cans que nos empezaron a perseguir. Nós
agochámonos nas ramas da árbore.
Os nosos pais chegaron de novo e espantáronos. Nós nese momento
estabamos moi asustados.
SELVAYA MOSQUERA CASTIÑEIRAS
Recordo que, cando era pequena, levaba ao
Miradoiro a merenda para comela e, só uns
días a semana, tomaba algunha lambetada.
Sempre debuxaba a árbore pero, por
desgraza, ao ser pequena, non me saía ben.
Algunhas amigas da miña nai tamén viñan.
De vez en cando, miña nai contábame
cousas sobre a árbore, pero non me lembro delas. Si que me lembro de
que ía sempre alí a xogar cos meus amigos. Un día uns trastes que
andaban por alí, tiraban pedras á árbore e, non sei como, unha rebotou e
deulle a un deles.
DANIEL OLIVERA GARCÍA
Acórdome como se fose onte. Ese día
acababa de vir do adestramento de fútbol
no polideportivo cando decidín esperar a
meu pai no Miradoiro. Estaba aburrido e
decidín escalar o piñeiro manso que había
alí. Intenteino moitas veces pero era
demasiado pequeno para trepar, así que
decidín facer outra cousa. Xoguei no tren que hai, imaxinando que era un
maquinista e levaba unha mercadoría de ouro moi importante. Despois
veu meu pai a recollerme pero, antes diso, prometinme que escalaría o
piñeiro e non pararía ata conseguilo.
Alumnado de 1º de ESO .
LEMBRANZAS
13
OS MELLORES MOMENTOS DO CURSO PARA
OS/AS NENOS/AS DE 5 ANOS Aquí nos quedan trece instantáneas captadas polos artistas da clase de Julia
daqueles episodios deste curso escolar que máis lles gustaron
VIAXE A CANTABRIA 2º ESO
O alumnado de 2º de ESO participou nunha
viaxe a Cantabria coorganizada polo CPI de
Pontecesures e o IES de Valga no mes de abril.
Publicamos aquí este resumo dun diario feito por
Carla, unha das participantes na excursión, e
algunhas fotos do evento.
MARTES 10-04-2012
O día da saída cara a Cantabria, a excursión tan desexada
durante o curso, amenceu chovendo. Aínda así non
permitimos que o mal tempo nos arruinase a xornada.
Mondoñedo, co Rei das tartas, Cudillero, unha fermosa vila
mariñeira, Cangas de Onís e Covadonga, co seu
impresionante santuario, foron as paradas que fixemos ao
longo do primeiro día.
Finalmente chegamos ao albergue en Entrambasaguas, onde
nos aloxamos.
MÉRCORES 11-04-2012
As visitas deste día foron Cabárceno, pola mañá, onde vimos
unha grande variedade de animais salvaxes e un espectáculo
de leóns mariños, e Santander pola tarde, onde visitamos a
Illa da Magdalena e a Praia do Sardinero.
XOVES 12-04-2012
Este día amenceu chovendo, pero neste caso foi unha sorte,
porque estaba prevista a subida aos Picos de Europa e alí
enriba había moita neve. Estivemos xogando con ela e
gozando das panorámicas impresionantes para logo ir comer
a Potes e visitar pola tarde San Vicente de la Barquera.
VENRES 13-04-2012
O triste día do regreso chegou e aproveitámolo para visitar
as Covas El Soplao, onde vimos algunhas formacións
xeolóxicas e pequenos lagos. De volta paramos en Gijón a
comer e de novo en Mondoñedo. Xa en Cesures, houbo que
despedirse do condutor e dos nosos compañeiros de Valga
cos que pasamos moi bos momentos.
E así rematou a nosa viaxe!
LEMBRANZAS
14
OS MELLORES MOMENTOS DO CURSO PARA
OS/AS NENOS/AS DE 5 ANOS E agora outras trece instantáneas neste caso captadas polos artistas da clase de
Manola daquilo que lembran con máis agrado
PRIMEIRA XERACIÓN ABALAR DO CPI PONTECESURES
Os rapaces e rapazas de 6º, despois de traballar tanto dende
que chegamos ao Colexio por primeira vez, POR FIN
CHEGAMOS Á ESO!
Querémoslle dar as grazas a todos os profesores/as do CPI de
Pontecesures, por todo o que nos ensinaron dende os tres
aniños ata agora e, en especial, á profe Eva, que nos leva
aguantando dende 4º de Primaria, que aprendemos moitas
cousas con ela E A QUEREMOS MOITO!
MOITO CARIÑO E BICOS PARA TODOS
VIAXE A SALOU 4º ESO
O luns 7 de maio un grupo de 12 alumnos/as de 4º de ESO
partimos de viaxe de estudos con destino a Salou. A saída
realizámola en avión, onde algúns alumnos comprobaron o
caro que resulta almorzar nel. Xa no hotel, que compartimos
con varias excursións do IMSERSO, descansamos e
acudimos á piscina.
Durante a estancia alí visitamos Port Aventura, onde
gozamos sobre todo das atraccións de auga pola calor que ía,
e Barcelona (o Mare Magnum, as Ramblas e o Paseo de
Gracia, o Barrio Gótico, a Casa Batlló…), viaxe que fixemos
en tren, pasando por distintas localidades turísticas como
Tarragona, Castelldefels, Sitges, Altafulla… A cidade
ofreceunos unhas fermosas imaxes de edificios modernistas e
amplas avenidas polas que desfilaban milleiros de persoas de
todas as nacionalidades.
Tamén fixemos unha ruta en bicicleta por Mont-Roig, un
percorrido moi fermoso no que puidemos ver exemplos de
fauna e flora mediterránea, sobre todo unha zona moi extensa
de oliveiras.
Houbo tamén momentos de ocio distendido na praia e, pola
noite, nas discotecas de Salou. Alí coincidimos con
alumnado doutras excursións que tamén estaba participando
da viaxe de fin de estudos da ESO coma nós.
A FORXA DAS LETRAS E AS ARTES
15
O MEU AMOR BRASILEIRO
Hoxe era o día que esperaba con ledicia, era o día no cal meu avó viña
das Américas, onde pasara toda a súa vida. Tiña moitas ganas de
coñecelo en persoa. Escribiámonos cartas todas as semanas e tíñalle un
aprecio enorme, aínda que nunca o vira.
Cando estaba no aeroporto, esperando a recibilo, vin que se me
achegaba unha muller. Parecía latina e, se o meu sentido non me
fallaba, do Brasil. Cun andar algo inseguro, achegouse ao meu carón e
preguntoume como podía chegar a algún albergue. Respondín de
inmediato indicándolle a dirección, que non estaba moi lonxe de alí.
Ela mostroume un sorriso mentres me daba as grazas e alixerou o
camiñar. Era unha muller fermosa, de andar lixeiro e ollar explosivo,
pero o seu rostro mostraba o sufrimento vivido durante algunha época.
Semellaba preocupada por algo ou, mellor dito, alguén. Xireime un
momento a ver se chegaba o meu avó e, cando me voltei para
contemplala por última vez, xa non estaba, desaparecera entre a
multitude. Meu avó chegou, leveino á casa no coche. Seguía pensando
na muller aquela, algo me dicía que non a esquecería nunca.
Pasaron os días, as semanas, os meses… e non volvín a saber dela ata
pasar unha tempada. Entereime de que o seu nome era Carme e
emigrara por uns problemas económicos na súa familia. Precisaban os
cartos para que o pai dela puidera operarse e voltar a andar, pois tivera
un accidente cunha moto, por culpa dun desgraciado que viña a máis
velocidade da permitida e levárao por diante. Todo o mundo falaba
dela e eu non a sacaba da miña cabeza. Atopeima un día na rúa e
pareime a falarlle. Ela contoume todo, sei que se lembrara de min
dende o primeiro día no aeroporto. Relatoume o que lle ocorrera dende
a súa chegada a Galiza, sen esquecerse de ningún detalle. Agora
traballaba nunha tenda de roupa, preto da miña casa, polo que podería
vela con máis frecuencia. Non cobraba moito, mais alcanzáballe de
sobra para comer e vivir aquí. O que lle sobraba mandábao ao Brasil
para a operación. Mentres me contaba todo isto íalle cambiando a cara.
Nótabase que lle fora duro ter que vir para aquí e deixar á súa familia
aló. Debía botar de menos tanto o seu país natal. Tiña que ser moi
complicado. Pero ao mesmo tempo atopábase a gusto aquí, facendo
novas amizades e aprendendo a falar unha nova lingua. Eu, cada vez
que a escoitaba, perdíame entre os seus beizos, dos que saían esas
palabras cun acento tan divertido. Cada vez sentía que a quería máis e
penso que me comezaba a namorar.
Pasaban os días e cada vez sentía algo máis forte. Falamos todos os
días sen esquecernos de ningún. Ela non quería voltar xa, decidira
quedarse para sempre, pois levaba catro anos e estaba moi a gusto. Un
día confeseille o amor que sentía por ela, os dous contiñamos os
mesmos sentimentos cara ao outro, e entón comezamos a saír.
Sempre lembrarei esa data, e ben, aquí seguimos nós, xuntos, e
preparados para casar despois de 4 anos máis. Espero que cando leades
isto lembredes o noso nome ata a eternidade. Asinado: Antón.
Lara Rarís Frois 3º ESO Curso 2011/2012
QUERO MEDRAR!
Fernando tiña unha teima. Necesitaba ser máis alto, facíalle falla medrar
uns 20 cm máis ou menos.
Fernado era un neno loiro de ollos azuis, tiña 5 anos e soamente
medía 98 cm. Era o máis pequeno da súa clase, pero iso non era o que lle
preocupaba. O maior dos seus problemas era que non chegaba a alacena
para coller as chocolatinas que tanto lle gustaban. Tamén o ser pequeno
dáballe outro tipo de problemas, como as burlas dos seus compañeiros ou
incluso algún comentario dos profesores como por exemplo: ``A este ra-
paz na casa non lle deben dar moitos ``petisuis´´ porque mira que pequeno
é´´.
El estaba farto de todo iso así que ideou un plan. Este consistía en
atar unha corda aos pés e logo a mesma á correa do seu can (un``Haski
Siberiano´´) Lis, e logo facer o mesmo paso coas mans, pero en vez de
atalas a un can pensou que sería mellor atalas ao poste da luz.
Cando Lis comezou a correr, case afoga, e Fernando o único que
conseguiu foi dislocar un ombro.
Seus pais berráronlle bastante, pero non o suficiente como para
que o rapaz deixara a un lado a súa teima.
Despois de varios días ocorréuselle un novo plan, pero primeiro
decidiu que sería mellor que lle curase o ombro. O plan ocorréuselle des-
pois de ver unha apisonadora diante da súa casa. Veu como ao pasar por
enriba do asfalto o estiraba un pouco, así que pensou que, se el se poñía
debaixo da máquina, ao mellor tamén o estiraba, así que decidiu facelo.
Á mañá seguinte, Fernando ergueuse cedo. Mirou pola fiestra e,
xusto como el tiña previsto, a apisonadora estaba en marcha.
Vestiuse e almorzou o máis rápido posible, iso si sen espertar aos
seus pais. Saíu da casa e dirixiuse rapidamente á estrada onde estaba tra-
ballando a máquina. Fernando, como era tan pequeno, pasou desapercibi-
do entre a xente, polo que non lle foi moi difícil chegar ao lugar desexado.
Unha vez alí, deitouse na estrada e, xusto cando a apisonadora lle
ía pasar por enriba, a súa veciña María Xosé sacouno de alí rapidamente.
O rapaz quedou enfadado porque non lograra o seu propósito.
Cando os seus pais se enteraron do que o seu fillo fixera, quedaron
abraiados. Non sabían como podían facer para castigar aquela trasnada,
así que, antes de poñerlle o castigo, preguntáronlle por que fixera iso. El
respondeu que era para ser máis alto, xa que no colexio se burlaban del e
tamén porque non chegaba á alacena onde estaban as chocolatinas favori-
tas.
Despois dese testemuño á súa nai ocorréuselle o castigo perfecto:
``NON VOLVERÁS PROBAR ESAS CHOCOLATINAS NA TÚA VI-
DA´´.
Fernando levou unha grande decepción, ata se lle quitaron as ganas
de intentar algunha outra cousa, así que, despois daquel día, Fernando foi
coñecido como: ``FERNANDO, O NENO QUE QUERÍA MEDRAR
POR UNHA CHOCOLATINA´´.
Carla Constenla Barral
2º ESO Curso 2011/2012
UNHA NOITE MISTERIOSA
Polo Samaín os días acúrtanse e as tebras, estremecidas polos temporais de outono, vanse poboando de seres fantasmais que tecen historias de medo.
Os rapaces e rapazas de 5º e 6º curso, coa axuda de Verónica e Eva, aproveitaron o tempo das castañas e dos lumes a carón da lareira para crear este
fantástico relato escrito nun libro lupa. Estarédesvos preguntando que é iso...Explicámolo en catro pasos:
1º paso: fómonos xuntando de dous en dous e cada parella inventou unha folla. Os textos e os debuxos fixémolos todos con bolígrafos e
rotuladores negros.
2º paso: despois imprimímola nun folio transparente.
3º paso: puxemos unha cartolina de cor negra debaixo de cada folla transparente e encadernámolo.
4º fixemos unha lupa de cartón co fondo de cor branca. Cando pasamos a lupa entre o folio
transparente e a cartolina negra pódese ver o que está escrito e debuxado, porque, ao ser a lupa branca, por
onde a pasas ponse branco, e iso é o que fai que sexa tan divertido!Ti se queres podes facelo, só tes que
botarlle moita imaxinación!
Aquí podédelo escoitar lido por eles/as mesmos/as se pulsades na imaxe
O VERME DA CREATIVIDADE TAMÉN FOI LABRANDO O SEU RECANTO AO LONGO DESTE CURSO ESCOLAR.
RELATO, POESÍA, PINTURA… OCUPACIÓNS CONSCIENTEMENTE “IMPRODUTIVAS” QUE, SITUANDO A
IMAXINACIÓN, OS ANHELOS OU OS MEDOS NO CERNE DO LABOR INTELECTUAL, NOS FAN PLENAMENTE
HUMANOS, AXUDÁNDONOS A PÓRNOS NA PEL DO OUTRO E A EMOCIONARNOS CO QUE, NON TENDO
ACONTECIDO, PUIDERA SUCEDER. AQUÍ FICAN ALGUNHAS MOSTRAS ESCRITAS E PINTADAS POR
ALUMNOS E ALUMNAS DOS DISTINTOS CURSOS
A FORXA DAS LETRAS E AS ARTES
16
CINCO CONTOS PARA CINCO IMAXES
(HISTORIAS CREADAS E ILUSTRADADAS POLOS
NENOS E NENAS DE 2º A DE PRIMARIA)
O CAN E A PULGA
Érase unha vez unha pulga que non tiña casa porque era moi
pobre e foi en busca
dunha casa ao bos-
que xa que por alí
paseaban os cans.
Decidiu buscar unha
casa nun dálmata
pero estaba ocupado
por outras pulgas e
botárona. Seguiu
polo bosque e viu unha cabana pequena feita de madeira que
estaba ocupada por un chihuahua cheo de carrachos así que
fuxiu ás montañas e buscou no pelo dun lobo pero vivía nel
unha araña. Volveu ao bosque e atopou un doberman que non
estaba ocupado e viviu alí moi feliz.
Noélani Cascallar Martín, Rubén Martínez Baleirón, Nicolás Rodríguez
Iglesias, Santiago Tarrío Buján.
O ESCARAVELLO ZOMBI
Érase unha vez un escaravello furioso porque uns nenos se
burlaban del e un día o escaravello converteuse nun zombi.
Despois mordeu aos nenos e estes a toda a cidade, pero un ne-
no foi á casa do seu avó no pobo. O neno tiña unha pistola de
auga e o a
avó fixo
unha póci-
ma que se
lles botaba
aos zombis
para con-
vertelos en
persoas. A
cidade xa era igual que antes pero aínda había un neno zombi.
O avó pillouno así que todos foron felices para sempre e o
avó sorriu.
Amélie Galmarini Araujo, Marta Perez Sanchez, Lara Rodríguez Agra-
sar, Julián Serramito Esperón, Brais Sobrino Grela.
PRAIA
O parasol está na beira
da auga, xunto a area e
as mareas. Se vén a
agua, pon as lentes e,
cando chega o sol, en-
rédase na toalla. Cando
se pon o bañador, pasa
por alí o caracol. Can-
do colle a caracola, escoita o ruido das ondas. Como hai un
neno na auga o socorrista tírase na agua. Despois a nai pre-
ocupada vai á Praia. O neno salvouse e foron os dous en bici-
cross. Carla Rey Vidal, Iciar Lorenzo Gonzalez.
O CAN GORDO
Érase una vez un can que vivía nunha casa onde lle daban
moita comida pero un venres levárono ao mar e picoulle unha
medusa. Púxose un pouco gordo e foron ao veterinario para
que lle sacaran o ve-
leno. Logo marcha-
ron para a casa en
coche. Máis tarde fo-
ron a un restaurante e
déronlle unha comi-
da de can que lle da-
ba alerxia e inchá-
ronselle os ollos. Ti-
veron que ir outra
vez ao veterinario,
que lle deu un xarope, e levárono para a casa. O can deitouse
no chan e, ao despertar, atopouse moito mellor.
Natalia Potel Ferreirós, Paula Villar Caamaño, Cristina Pesado Portas,
Joel Miguéns Murillo.
O QUE FAN CATRO AMIGOS NO PATIO
Érase una vez catro amigos chamados Samuel, Nerea, Nerea,
Icía e Paula. No recreo tiñan moitas aventuras. Unha vez ato-
paron ósos de costela, roupa e un anel dun borracho no campo
ao lado do patio. Samu estaba xogando ao fútbol con Nico,
Rubén, Julián e Angel. Un deles lanzou a pelota ao cristal do
pavillón. Mi-
guel, o profe de
educación físi-
ca, berroulle.
Despois atopa-
ron un cachorri-
ño de can coxo,
leváronllo a Pa-
tri e díxolles
que quedaran
con el. Era moi
bonito e cada
vez medraba máis. Nas vacacions ían ao bosque a ver o ca-
chorriño e así remata este conto.
Paula Oliveira Bello, Icía Garcia Mosquera, Nerea Oliveira Gens, Sa-
muel Oliveira Carbia.
O LEÓN DE PEL BRANCA
Nove da mañá. As radios anuncian guerras.
A noite das amargas pistolas ameaza con volver.
¿A onde fuxiron os pianos suicidas?
Miles de corazóns tinguidos de odio
Envían paquetes cheos de calafríos vermellos.
Desespero.
¿Como chora o piano cando as súas notas non son escoitadas?
Alguén pregunta.
Non se oe resposta na habitación dos xerróns podres.
Seguen chovendo do ceo as negras entrañas do inferno.
Das covas dos países saen diaños capaces de matar.
¿Onde irá o león de pel branca?
ALUMNADO 2º ESO D
CURSO 2011/2012
A FORXA DAS LETRAS E AS ARTES
17
ASASINATO NO ESTUDIO 2000
“Non a soporto. Dende que lle deron o papel principal a ela ten unha actitude orgullosa, de
desprezo cara aos demais. Dende hai uns días a min nin me saúda. Xa me gustaría que o
final previsto para a serie que estamos gravando para a TVG se fixese realidade: acabar
estrangulada é o que se merece. A ver se así me toca a min desempeñar o papel protagonis-
ta; faríao moito mellor ca ela”.
“Andrea era moi boa persoa, pero dende que se xuntou con ese produtor volveuse moi or-
gullosa. Dende que me deixou, cambioume moito o carácter, penso que ata me obsesionei
con ela. Hai uns días intento atoparme con ela, sígoa ao traballo, espíoa mentres grava…
pero nunca lle faría nada, aínda que… ben nada. Iso é todo”.
“Mañá remata a teleserie onde traballa a mala pécora da miña irmá. Agora non teño moita
relación con ela. Dende que morreron os nosos país, non a volvín ver. O problema foi a
herdanza porque quedou mal repartida: ela a casa, o apartamento na praia e o coche, men-
tres que a min o can e os mobles antigos da avoa. Aínda que por enriba ela di que así que-
dou ben, que non me queixe. Dende que deixou a Xabier mudou de carácter. É unha orgu-
llosa pero ben, ela saberá o que fai…”.
“Non son capaz de durmir. Cada vez que me lembro da súa cara marcada polo espanto
sinto unhas ganas irrefreables de vinganza. Pobre Andrea, estrangulada co cable do seca-
dor. Quen sería capaz de cometer tal crueldade? Cando saiba quen matou a miña moza,
non serei responsable dos meus actos. Non podería borrar da memoria cando entrei no ca-
merino para avisala de que comezabamos a rodaxe e a vin sentada na cadeira, inerte”.
O inspector Souto levaba xa tres días investigando o caso da actriz estrangulada.
Eran moitos os sospeitosos, pero nada que os incriminase. Acababa de recibir as
probas do laboratorio. Había algo raro nelas que o desconcertaba: pegadas dactilares
de maquillaxe no pescozo da vítima. Que houbese pegadas de Miriam López; a ma-
quilladora habitual de Andrea, non tiña por que incriminala xa que era o normal. Pe-
ro Souto non quería descartar ningunha hipótese. Así que decidiu interrogala.
De volta á súa casa, o inspector Souto non paraba de matinar no estraño comporta-
mento de Miriam López durante a entrevista. Sobre todo cando lle preguntou, como
é que o seu secador de pelo estaba no camerino de Nuria, a actriz que rivalizaba con
Andrea. Esa parecía ser a clave que resolvese o misterio. Por iso decidiu investigala
a fondo.
Interrogou aos familiares, pero non obtivo nada novo porque era unha persoa solita-
ria, que non tiña relación con ninguén. Incluso foi unha mañá ao seu apartamento
aproveitando que non estaba, pero tampouco conseguiu nada. Finalmente ocorréuse-
lle ir ao colexio onde estudara e alí si que soubo algo comprometedor: aínda conser-
vaban o seu expediente onde constaba que padecía un perigoso trastorno bipolar.
Logo de lelo, Miriam López aínda se convertía en máis sospeitosa. Alí relatábase
que de pequena no colexio se queimara facendo un experimento no laboratorio.
Dende aquela tiña unha fobia psicótica ao lume, como demostrou en posteriores su-
cesos, tamén na escola, como cando polo entroido queimaron o Meco e ela comezou
a estrangular ao rapaz que tiña o chisqueiro na man. O inspector relacionou todo isto
co que lle fixeran a Andrea e pareceulle que encaixaba. Pensou que ao mellor o se-
cador botara unha chispa e iso provocara o seu instinto asasino. Había que simular
de novo esa situación a ver que pasaba. Así que decidiu ir ao estudio, falou cunha
actriz do reparto amiga de Andrea para que actuase como coello de indias e tenderlle
unha trampa a Miriam: cambiarlle o seu secador por un defectuoso que, cando o
prendían, botaba chispas. Entón so quedaba agardar.
As 6:30 Miriam aínda non chegara ao Estudio 2000 onde se gravaba a serie. Lorena,
a amiga de Andrea, non paraba de camiñar con nerviosismo. O inspector intentaba
tranquilizala dicíndolle que varios policías a vixiaban dende varios puntos. Minutos
despois viron como Miriam aparcaba o coche. Traía un peiteado novo, tinguido de
vermello, e unhas lentes de sol amarelas. Mentres se escoitaba o toc-toc dos tacóns
polas escaleiras, Lorena intentaba disimular o seu nerviosismo pintando as unllas.
Mirouna de esguello cando entrou no camerino e díxolle:
-Chegas tarde, Miriam. Só temos 5 minutos.
-Síntoo moito. É que fun á perruquería.
-Si estás moi guapa.
-Grazas. Ben, como queres o pelo?
-Pódesmo alisar?
-Claro, onde está o secador?
-Aí, enriba da mesa.
Miriam colleu o secador, prendeuno e… saíron chispas por todos os lados que a
queimaron. Nese intre a súa cara mudou de expresión e un brillo sádico, iluminoulle
a mirada. Colleu o cable do secador pasoullo polo pescozo e foi entón cando os poli-
cías correron a socorrer a Lorena.
O inspector Souto alegrouse de ter resolto un novo caso. Colleu as chaves do coche
e, fixándose nelas pensou: “Para festexalo, poden estar ben uns pinchos de tortilla na
de Chaves”.
Alumnado de 2º ESO A
Curso 2011/2012
ASASINATO ENTRE FELINOS
-Inspector Soutullo?
-Dígame.
O inspector Soutullo detestaba que o chamaran ao móbil
mentres tomaba o café. Por iso cando recibiu a chamada do
xefe de policía, un aceno de fastidio marcou os seus beizos.
- Vai ser o responsable da investigación dun secuestro.
Acaban de chamar avisándome da desaparición da doutora
Antonia Pérez Novoa.
- Sóame esa tal Antonia. ¿Non foi a que entrevistaron onte
na TVG?
- Efectivamente. Dirixía un grupo de investigación na
facultade de Medicina da USC sobre como curar o cancro
de colon.
- Hai algunha pista, algún sospeitoso?
- Demasiados. O caso parece complicado, non lle vou
mentir. Pase pola oficina e entrégolle o dossier do caso.
Cando o inspector Soutullo tivo o informe nas mans,
decatouse de que unha tal Samanta Branco podía ser a
principal sospeitosa, porque fora a última persoa que a vira
e ademais traballaba nunha investigación similar da
Universidade da Coruña. Unha grande suma de diñeiro,
premios de recoñecemento internacional, prestixo
profesional estaban en xogo. Buscou o seu número de
teléfono e citouna para interrogala na comisaría ao día
seguinte.
Isto só demostrou que Samanta era inocente xa que tiña
unha boa coartada: o recibo da compra do súper no que
estivera o día do secuestro a esa hora exculpábaa.
Soutullo dirixiuse entón á casa da doutora Pérez a ver se
había algunha pista. Atopouse cun grande ático luminoso,
cunha decoración un tanto peculiar: as cortinas estaban
pintadas con pegadas de gatos, alfombras con forma de
gato, calendarios con imaxes de gatos, paredes cheas de
fotos de gatos, zapatillas con cabeza de gato... E de súpeto,
un miañar medio adormecido proveniente do sofá,
alertouno da presenza de nada menos que seis gatos! Entre
tanto felino, distinguiu os anacos dunha foto rota no chan
que podía dar algunha pista do que sucedera. O inspector
viu que era un mozo duns 30 anos, que tamén aparecía
noutra foto do teléfono móbil. As últimas mensaxes
recibidas eran dun tal André, todas elas desesperadas, nas
que lle rogaba que non o deixase. Entre estas había unha
mensaxe ben sospeitosa dun tal doutor López que a
ameazaba con matala se non deixaba a investigación.
Decidiu non esperar máis e interrogalo.
A comisaría da praza Grande era un remuíño de obreiros
con carretillas de cemento, sacos de cal e area. Levaba en
obras tres meses e era imposible concentrarse en tanto
rebumbio. Tras 20’ de interrogatorio, o inspector estaba
convencido de que o doutor López ocultaba algo. De
súpeto , o sospeitoso, acalorado, remangou a camisa
deixando á vista unhas rabuñaduras no antebrazo dereito.
- ¿Que lle ocorreu nese brazo? – inquiriu o inspector.
- O meu gato, que é moi agresivo – respondeu tatexando
con inseguridade.
O inspector decidiu rematar o interrogatorio e contrastar
todos os datos que obtivera, aínda que non eran moitos.
Despois de varias consultas, o máis inesperado era que o
suposto ‘’gato agresivo’’ do doutor López non existía. E o
máis esclarecedor: as análises dos restos de sangue nas
uñas dos gatos da vítima correspondían ao doutor López.
Unha semana despois, apareceu o corpo de Antonia
flotando no porto cunha bala na cabeza do mesmo calibre
cá pistola que atoparan no caixón do escritorio do doutor.
O caso estaba resolto. E os gatos? O pobre André tería que
cargar con moitos gastos de latas de comida e veterinario a
partir de agora, se quería ter algún recordo vivo da súa
moza.
Alumnado de 2º ESO D Curso 2011/2012
O RELATO POLICIAL
A FORXA DAS LETRAS E AS ARTES
18
HISTORIAS QUE NINGUÉN CRE DÍA INSÓLITO CUN HOME INSÓLITO
Estou na cama pensando unha escusa perfecta para dicirlle á miña nai
que suspendín o exame de Naturais. Son as once da noite e ela vén ás once
e media. Pénsolle dicir que un compañeiro...
-FIUUUUUUUUU... ¡PLOF..!
-¿Que foi iso?
Miro pola xanela e vexo que unha cabina telefónica, como as de Londres,
acaba de estrelarse xusto diante da miña casa. Saio para fóra con moito coi-
dado e, silenciosamente, voume acercando, cando de repente sae un home
da cabina:
-Hei, ola, e , perdón pola cabina, quizais puxen mal as coordenadas. ¿Cal é
o teu nome?-
-... ¿Quen es? -Pregúntolle.
-Oh, perdón, chámome Doc, e esta é a miña máquina do tempo.
-¡¿Que, como que máquina do tempo?!
-Si, ¿queres vela? É máis grande por dentro. - Contestoume-.
Entrei dentro da cabina e dentro había: unha piscina, dúas habitacións,
cociña, baño... Era impresionante.
Doc preguntoume que a onde quería ir, a calquera lugar do tempo e espa-
zo. Díxenlle que me sorprendera. Tamén me preguntou o meu nome e eu
respondinlle que me chamaba Mel.
Despois dunha viaxe movida duns minutos, a cabina fixo un son estraño,
e Doc díxome que estabamos perdidos, a punto de caer nun burato negro.
Pero eu non sabía o que era porque suspendera o exame de Naturais.
Para poñer a cabina en marcha, tiña que ir á sala de máquinas mentres
Doc a pilotaba. O que tiña que facer era contestar unhas cuestións, que ca-
sualmente eran as preguntas que me saíran no exame, en cuestións de minu-
tos. Pensei e pensei, cando me dei conta de que as preguntas tiñan trampa.
Puxen a resposta, ¡e era correcta! Mentres a cabina se poñía en marcha, eu
volvía con Doc.
-¡XERÓNIMOOOO..! - Gritaba Doc mentres caiamos en picado.
-¡PLOF..!
Aterramos, saímos da cabina, e dinme conta de onde estaba...
-¡¡Estou na hora de Naturais, teño un exame!!
Saín correndo para clase mentres Doc me dicía que me estaría esperando.
¡¡Fixen o exame e sabía as respostas, saquei un dez!! Volvín xunto Doc e
seguimos a viaxe no tempo e espazo xuntos.
Candela Lafuente López
1º ESO Curso 2011/2012
O MEU SOÑO Un día pola mañá espertei e
vin que me estaban a facer o
almorzó os xogadores da selec-
ción española: Fábregas o cola-
cao, Villa as galletas,
Iniesta os ovos, Xavi os cereais
e Casillas foime comprar o
pan. O que me acabara de pa-
sar resultoume moi insólito.
Entón díxenllelo aos meus
amigos pero non foi boa idea
porque me insultaron dicíndo-
me: "Cala chulito". Así que
lles dixen a todos os meus ami-
gos que viñeran comer á miña
casa. E efectivamente aí viron
que Xabi Alonso estaba facen-
do as hamburguesas e Silva
as patacas fritidas. Eu quedei
rindo da cara dos meus amigos
avergonzados, polo mal que
quedaran. Á tarde fomos todos
ao 3x3. Por mala sorte Fábre-
gas doume co balón na barriga
e empezoume a doer tanto que
espertei e deime conta de que
era todo un soño.
Ethan Potel Gómez
1º ESO Curso 2011/2012
LIBERDADE DE PAPEL E
CARTÓN
Un día a un home, metéuselle na cabe-
za facer a “Estatua da Liberdade” de
papel e cartón para logo subir e ver
todo o que ocorría na cidade. Así que
foi collendo e collendo papel ata ter o
suficiente para facer unha metade. A
outra parte faríaa de cartón.
Ó día seguinte empezou e rematou ó
cabo de dous meses traballando día e
noite. Agora a segunda parte sabía que
non había ser tan fácil como a primei-
ra, así que lle pediu axuda ao seu ir-
mán xemelgo. Entre os dous almace-
naron o cartón en menos que cantou o
galo da veciña. Empezaron ao día se-
guinte, que chovía bastante, así que
puxeron unha carpa como as do circo.
Seguiron construíndo e, cando remata-
ron, déronse conta de que esqueceran
as escaleiras para subir. Intentaron es-
calar, pero non deron. Entón colleron
un trade xigante e fixeron buratos en
forma de escaleiras.
Esa mañá espertou e deuse conta de
que estaba soñando, pero a estatua e o
seu irmán encontrábanse alí fóra.
¡¿Sería sonámbulo?!
Samuel Castro Dios
1º ESO 2011-2012
ASÍ ME VEXO: AUTORRETRATOS
DOS/AS NENOS/AS DE 3 ANOS
A FORXA DAS LETRAS E AS ARTES
19
A TRAXEDIA DO GNOMO E A SERPE
Había unha vez un gnomo que quería dominar todos os mares e todos
os océanos. Era pequeno, a súa barba era branca e longa, pola noite
iluminábanselle os ollos de vermello e tiña un garfo na man dereita
co que atacaba ao que se lle enfrontaba. A súa cor era verde, estaba
bastante fofo e tiña superpoderes.
Un día adentrouse no océano para coñecelo e poder saber todas as
riquezas que alí había. Viu peixes, golfiños, baleas e tesouros dentro
de enormes galeóns.
Navegou durante moitos días ata que quedou durmido e chocou
contra un castelo.
Espertou e entrou nel. Ao lado da porta había unha serpe mariña que
nese momento estaba durmindo. Era negra con manchas amarelas,
tiña unha crista vermella e era moi longa e velenosa. Tiña poderes e
era moi rápida cando se enfadaba e loitaba para defender o castelo.
O gnomo decatouse do perigo e entrou sixilosamente. Foi polos
corredores abrindo portas ata que chegou a unha que poñía:
“Apousentos do rei”.
-Anda! Aquí hai un rei – pensou.
Entrou e viu a un rei que era moi papón, estaba comendo pizza,
spaguetis con atún, hamburguesas e un paquete de donuts.
O rei parou de comer e dixo moi enfadado:
-E ti, quen vés sendo? De onde vés?
-Son o gnomo do xardín de Shrek e veño conquistar o océano,
ja,ja,ja,ja, ja.
O rei, alarmado, chama aos seus gardas, pero todos estaban
borrachos perdidos, agás a serpe mariña, Manolito, que chegou
rapidamente.
Empezaron a loitar facendo uso dos seus poderes e superpoderes.
O gnomo podíase converter en xigante, lanzar raios polos ollos e tiña
un peido tóxico.
A serpe lanzaba raios polas manchas amarelas e podía facer tornados
de xeo ou de lume para conxelar ou queimar aos seus inimigos.
-Aí vai un peido tóxico!!!!
-Puag! Que porcallada! Pois aí che vai un tornado de xeo!!!!
O gnomo faise grande e rompe o xeo; pega un puñetazo e lanza a
serpe moi lonxe.
O gnomo séntese vitorioso, pero a serpe venlle por detrás e mórdelle
o cu; os dous lánzanse os raios e, ao xuntarse, o castelo explota.
O gnomo sae expulsado e cae no xardín de Shrek.
Dende aquela, o gnomo non volveu facer maldades nin quixo
conquistar nada.
Alumnado de 4º B de E. Primaria
ASÍ ME VEXO: AUTORRETRATOS
DOS/AS NENOS/AS DE 3 ANOS
GALEGANDO
20
MANIFESTO GAÑADOR DO
CORRELINGUA 2012
Buscamos, buscamos, buscamos cousas que nos traian a
felicidade. Coches, pisos, prazas de garaxe, negocios... enchen
os anuncios por palabras dos xornais.
Pero nós buscamos persoas que estean orgullosas do idioma da
súa terra, que non teñan medo a falalo. Buscamos que as
fronteiras de Galiza as poña o galego. Preferimos unha persoa
do Bierzo que fale o idioma a unha de aquí que non o fale. Non
se é máis galego por vivir na Coruña se falas o idioma de
Castela. Deixade de presumir de algo que nin vós respectades.
Todos vós, os que subides fotos reivindicativas ao tuenti, nin
vos decatastes cando pechou Galicia Hoxe. O ser galego non é
ler “La Voz de Galicia” nin ver TVG. Ser galego significa que
buscaches e atopaches a túa identidade. Galiza non é
representada por unha catedral, unha muralla ou torre. A
Galiza represéntaa un idioma co que escribiron ensaios,
poemas, artigos e ata incluso anuncios por palabras.
Desexamos abrir un día o xornal e atopar anuncios coma estes:
SERVIZOS
A mellor vidente de tarot de Galiza.Máis de doce séculos de
experiencia. Especialista en: fonética, morfoloxía e léxico.
Visítanos en R/ Percebe, nº 24.
COMPARTO PISO
Búscase univeritari@ que se queira aloxar nun piso de galego-
falantes. Aviso: somos de moitas partes de Galiza e falamos
diariamente galego.
FINANZAS
Arréndase idioma. Prezo razoable e negociable, usable en
todas as formas e ámbitos. Con garantía ilimitada.
Precisas un idioma? Nós temos o que buscas. Está en boas
condicións, sinxelo de adquirir e comprender en toda a nación.
Resposta en 24 horas.
OCIO
Excítate co galego provocador do manifesto “Máis Alá”.
Mergúllate nun mar de gozo.
SEGUNDA MAN
Véndese equipo de música Vacaloura, perfecto para escoitar
Heredeiros da Crus, moi ben coidado. Prezo razoable
dependendo do galego que saibas falar.
DETECTIVES
Perdinme. Búscame. Chámome galego. Encóntrame, fálame e
gózame.
POLO TANTO,
Entra en Jujel, vaite a PISOS VENDA, merca Galiza.
Vaite a PISOS ALUGUER, aluga Galiza.
Vaite a NEGOCIOS, negocia Galiza.
Vaite a MOTOR, compra un Galicoche.
Vaite a OCIO, goza Galiza.
Vaite a NÁUTICA, padexa Galiza.
Vaite a Galiza, adora galego
Adórate, adóranos.
Se feliz: GALEGO, TODO O QUE BUSCAS
ALUMNADO DE 4º DE ESO
CURSO 2011/2012
CORRELINGUA 2012
Este ano celebráronse, como xa é tradicional, as carreiras do Correlingua en
distintas vilas e cidades galegas. Como en ocasións anteriores, previamente
organízanse os concursos de banda deseñada, vídeo, música e manifesto. Neste
último resultou gañador o texto redactado polo alumnado de 4º de ESO, que
podedes ler nesta páxina.
O luns 16 de abril celebrouse no Instituto Rosalía de Castro de Santiago o acto de
presentación do Correlingua 2012 e a entrega dos distintos premios de banda
deseñada, manifesto e vídeo. Os organizadores e entidades colaboradoras
presentes no acto louvaron a calidade dos traballos presentados, entre eles o
manifesto gañador presentado polo noso alumnado.
VOUME A FUME
DE CAROZO!
LISCA LIXEIRO!
CASE BOTO OS
FÍGADOS!
OS DITOSDO TRASNO Camiñando ao noso pé polos corredores, pendurado das trabes do centro ou diluído na
trasparencia dos vidros cando quere quentarse ao sol nas frías mañás de xaneiro, vive
entre nós este trasno falangueiro. Chegou ao colexio cando este aínda era un terreo
ermo no que non paraban os enlouquecidos ventos do outono. Logo coouse co seu
fardel de sons entre as paredes de tixolo acabadas de levantar e xa non quixo marchar
de aquí. Aprendeu axiña o noso idioma e, colleulle tanto agarimo, que o que máis lle
gusta é perder o tempo debruzado no peitoril das xanelas escoitando falar a rapazada,
para logo repetir os ditos dela.
A TI FÁLTACHE UN FERVOR!
GALEGANDO
21
FACENDO GRAFFITI
O mércores 28 de marzo tivemos entre nós a dous grandes artistas do graffiti: Marcos e Javier, do colectivo artístico-musical "Dios que te crew".
Impartiron un obradoiro de catro horas, que se plasmou nun graffiti á entrada do colexio. Recolle unha idea madurada entre algúns alumnos/as
membros do ENDL do noso CPI, que ao longo de varias reunións fomos pensando unha idea para promocionar o galego no centro. Partimos de que a
vaca é un animal significativo de Galiza, para Castelao símbolo da paz, así que pensamos que estaría ben asociar esa idea a que o galego vale para
expresar todas as nosas inquietudes, sexan cales sexan, e que debemos estar orgullos@s del. Tod@s @s que iniciaron a proposta participaron na
actividade, baixo a supervisión dos dous artistas que impartían o taller. O talento de Javier e Marcos quedou xa claro dende o principio, cando nos
amosaron un bosquexo de como vían eles a idea. E o resultado foi tamén moi positivo, sobre todo polo interese que amosaron tod@s @s
participantes. Nestas series de fotografías intentamos expoñer como foi o proceso.
VIAXE A ALLARIZ
O 16 de marzo varios alumnos de 4º de ESO fomos a unha excursión a Allariz. A viaxe saíunos de balde porque foi o premio por gañar o concurso de
manifesto do Correlingua. A primeira parada que fixemos foi Santa Mariña de Augas Santas, unha aldea onde hai un conxunto ben conservado de
casas tradicionais. Unha veciña chamada Visitación
levounos a ver a igrexa da aldea e contounos a
lenda da santa que ten que ver coa orixe do nome
do lugar. Naquela aldea xuntámonos co alumnado
doutro colexio que quedou finalista no concurso e
tamén tiña como premio a viaxe. Aos rapaces
fómolos coñecendo pouco a pouco .
Logo fomos comer ao ecoespazo do Rexo. Esta
escola silvopastoril é un proxecto do Concello de
Allariz e a Fundación Ramón González Ferreiro. O
seu obxectivo é recuperar as zonas rurais, evitando
a súa despoboación, poñendo en valor os recursos
agrogandeiros da zona. O proxecto inclúe a planta
de biomasa (Allarluz), na cal se queima matorral
procedente de fincas abandonadas, para a produción
de enerxía eléctrica. Así queren evitar os incendios
e preparar fincas, que doutro xeito non producirían,
para aproveitamentos gandeiros.
Nesta granxa dispoñen dun rabaño de ovella latxa,
que son as únicas en muxido de Galicia. Alí un
monitor explicounos como facían para muxir as
ovellas, e ata tivemos a oportunidade de coller no
colo as máis novas. Logo, fomos ver o queixo que
producían, que é o único de leite de ovella de
Galicia. Ao acabar a visita, fomos a Radio Allariz onde vimos como se gravaban os programas.
Cando rematamos leváronnos ó lugar onde iamos durmir. Era un albergue relixioso! Dixéronnos onde tiñamos que durmir e ao pouco tempo algúns
fomos á piscina. Cando chegamos, fomos cear e logo vimos a película “A lingua das bolboretas”, cuxos exteriores foron filmados en Allariz.
Durmimos toda a noite oito horas máis ou menos...
Pola mañá Suso espertounos ás oito e media para ducharnos e baixar a almorzar. Logo un guía levounos por todo o casco histórico da vila,
mostrándonos restos da muralla, igrexas, conventos e a historia de Allariz. Tamén fomos visitar o Muíño do Burato, o do Xoguete e o do Coiro
Á hora de xantar volvemos ao lugar onde durmimos. E cando rematamos xa era hora de marchar. Despedímonos dos nosos novos compañeiros. Foi
una experiencia moi agradable!
Alicia Silva Pardal e Eva Gerpe Limeres, 4º ESO Curso 2011/2012
GALEGANDO
22
Hai moitos milleiros de anos Pontecesures non
era así. Nin edificios, nin estradas, nin fábricas...
Era tan só un pequeno castro neste outeiro
de San Xulián de Requeixo.
Amorodo, veiga, croio… son palabras ga-
legas que proveñen das linguas que se fa-
laban entón.
Esta ponte é un vestixio da presenza romana
na nosa zona.
Hai uns dous mil anos os romanos ocuparon
este territorio e bautizárono como Cesures polo
desnivel que había no terreo.
A partir do século
V os pobos
xermánicos
(primeiro suevos
e logo visigodos)
chegan a Galicia
pero seguiuse fa-
lando latín. De
todas formas, o
topónimo Extra-
mundi e algunhas
palabras máis
proveñen destas
linguas.
Tamén os árabes nos deixaron algunhas palabras: Laranxa,
aceite, limón, espinacas, azucre...
Hai moi-
tas lin-
guas
que
proceden
do latín,
entre
elas
o galego.
Arredor do século IX, o latín de Galicia
xa cambiara tanto ...
… que xa se pode considerar
que é
GALEGO-PORTUGUÉS
Alumnado de 2º ESO
Curso 2011/2012
FOTODOCUMENTO: AS ORIXES DO GALEGO
LITERARIA
23
UN POETA EXEMPLAR E COMPROMETIDO
Notas biográficas
O 6 de xaneiro de 2012 cumpríronse 100 anos do nacemento dun dos
mel lores poetas galegos, Celso Emil io Ferrei ro,
e ese mesmo día, coma homenaxe, poñíase en
marcha un blogue dedicado á poesía en galego:
www.escollaselectivas.blogaliza.org. Todo é pouco para un poeta de
dimensións cívicas extraordinarias e cuxos versos coñeceron unha
enorme repercusión e impregnaron a voz doutros poetas dos anos 60 e
70 do século XX, e que teñen hoxe, cando zoa o vento da crise do sis-
tema capitalista, plena vixencia.
Naceu en Celanova no seo dunha familia vencellada ás Irmandades da
Fala, ás que pertencía seu pai, e, como el mesmo recoñeceu, tiveron
unha gran importancia na súa formación a sensibilidade, o sentimento
de xustiza, de liberdade e dignidade que lle transmitía súa nai.
Sempre se amosou coma un poeta comprometido. En 1934, con Pepe Velo, funda en Celanova a Federa-
ción das Mocidades Galeguistas. A súa traxectoria verase alterada polo golpe de estado franquista; ao seu
pesar, viuse mobilizado polo exército franquista e enviado á fronte de Asturias. Pasa unha longa estadía
no hospital de Luarca, en 1938, cando coñece a Moraima, que sería desde entón a súa inseparable compa-
ñeira.
O celanovense foi un permanente activista cultural: na década dos 50, con Sabino Torres e Cuña Novás,
dirixe a colección poética “Benito Soto”, unha das primeiras experiencias culturais da Galicia de posgue-
rra. O soño sulagado (1954/1955) é o seu primeiro poemario realmente importante. Logo viría, en 1962, a
que moitos consideran a súa obra máis emblemática, Longa noite de pedra, (reeditada en versión bilingüe
en 1967), cuxos poemas serían musicados por Voces Ceives ou Amancio Prada, entre outros, o que con-
tribuiu a darlle unha enorme dimensión simbólica. De feito, o título da obra é a perfecta metáfora do que
representou a ditadura franquista. O seu compromiso reafírmase coa súa participación na fundación da
Unión do Pobo Galego (1964) no merendeiro da Rocha, en Compostela.
En 1966, unha mestura de cuestións políticas e económicas lévao a aceptar un traballo en “la Hermandad
Gallega” de Caracas (Venezuela). Pero o que se atopou aí foi decepcionante. Esa decepción impregna o
seu novo poemario, Viaxe ao país dos ananos (1968), onde o poeta denuncia a deriva social da emigra-
ción galega, reaccionaria e paradoxalmente antigalega. Esta denuncia supuxo para o poeta unha dura épo-
ca de ataques, insultos e unha persecución xeral, ao mesmo tempo que perdía o seu traballo na
“Hermandad”. Nesa mesma liña de denuncia sitúanse Cantigas de escarnio e maldecir (1968), Terra de
Ningures (1969) e Paco Pixiñas (1970).
En 1973 decide voltar e instálase en Madrid onde traballa como redactor de Tribuna Médica. Convértese
na capital nun dinamizador da cultura galega, acadando que penetre na capital do Estado. En 1975, publi-
ca Onde o mundo se chama Celanova e en 1978 sae o seu último libro en prosa, A taberna do galo.
Cando ninguén o agardaba, durante as súas vacacións, o 31 de agosto de 1979, o poeta morre en Vigo.
Versos de emoción e acción
Celso Emilio ábrese ao mundo que o envolve. Non pecha os ollos. Ábreos e
enchóupase del. Por iso, consciente dos males do seu tempo combina emoción
e acción de forma admirable nos seus versos. Versos actuais. O sistema capita-
lista segue a reproducir as mesmas situacións de explotación e desigualdade.
Denunciar este sistema é unha responsabilidade moral para o poeta.
Só podemos convidarvos a que leades as súas obras. Aquí, vai unha pequena
escolleita dalgúns dos seus numerosos versos:
Agora tomo o sol. Pero até agora/ traballei cincoenta anos sin sosego./ Comín
o pan suando día a día/ nun labourar arreo./Gastei o tempo co xornal dos sába-
dos,/ pasou a primavera, veu o inverno./ Dinlle ao patrón a frol do meu esfor-
zo/ i a miña mocedade. Nada teño./ O patrón está rico á miña conta,/ eu, á súa,
estou vello./ Ben pensado o patrón todo mo debe./ Eu non lle debo/nin xique-
ra/ iste sol que agora tomo./ Mentres o tomo, espero.
(‘Monólogo do vello traballador’, Longa noite de pedra)
Xabier Ron
O mundo do futuro
non nos pertence,
o mundo pasado
no desván envellece.
Ó presente me ateño,
a poesía é un arma,
disparemos.
(Onde o mundo se chama Celnanova)
A poesía vive
na temporalidá,
é unha cousa de hoxe,
é un ouxeto humán,
auga, sono, roseira,
rúa, fenestra, man,
vento na noite fonda.
Conversa familiar
(Onde o mundo se chama Celanova)
Vede estas maus de ventos e solpores,
vede como latexan.
Son os froitos acedos
dunha antiga colleita
de medo e de soidá. Sobre min choven
as soidades amargas das estrelas.
(‘Ollaime ben’, O soño sulagado)
Quero morrer eiquí (cando me chegue
a hora da viaxe que me agarda).
Eiquí niste silencio
de pobas arroladas,
niste vento que dorme nos piñeiros
un profundo sono de arelanzas.
(‘Eiquí será’, Longa noite de pedra)
Wall Street, Wall Street
lameiro luminoso
...
Hoxe acadou o mercado de valores
unha gañancia sólida
...
O mesmo día e hora, máis ou menos,
efeutivos de forzas xudiciás
procederon con mai moi pouco branda
a desahuciar cincoenta e seis familias
con débedas de alugueres, por fortuna
xente probe de escaso impedimento
que non dificultou o seu transporte
ó bairro Vilalatas, rente ó río,
alí onde Caracas
convoca as súas cloacas
(“Crónica bursátil”, Antipoemas, 1972)
O teito é de pedra.
De pedra son os muros
i as tebras.
De pedra o chan
i as reixas.
As portas,
as cadeas,
o aire,
as fenestras,
as olladas,
son de pedra.
Os corazós dos homes
que ao lonxe espreitan,
feitos están
tamén
de pedra.
I eu, morrendo
nesta longa noite
de pedra.
(Longa noite de pedra)
ESPECIAL CELSO EMILIO FERREIRO
POLO CENTENARIO DO SEU NACEMENTO
LITERARIA
24
ESPECIAL CELSO EMILIO FERREIRO
POLO CENTENARIO DO SEU NACEMENTO
Un procura a verdade
por tódolos camiños, baixo as pedras,
nas raigames escuras das olladas,
máis alá das escumes e os solpores.
Busco a verdade en tí, rexa poesía
dos homes que laboran,
tacto real das cousas
que están e son, anque ninguén as vexa.
Home total,
que vas e ves sen sombra polas rúas
e tes a túa verdade nos curutos
do mundo, no profundo da historia,
na experiencia dun día calisquera,
e non ves os paxaros nin as nubes
nin as lonxícoas maus do vento dondo
que acariñan o mundo dende sempre.
Investiga a verdade do teu tempo
i alcontrarás a túa poesía.
O POEMA ESCOLLIDO E INTERPRETADO POR
PABLO POTEL MARIÑO
Neste poema, podemos ver una clara definición do que é a poesía social. Nela
queda retratada a realidade. A verdade. Porque a poesía social destapa as mentiras.
Como di o poema, un procura a verdade por tódolos camiños; mais o problema
vén, cando nos fan crer cousas irreais. Cando nos fan crer que o mundo é xusto,
que non existen cousas tan malas coma a fame, ou a suma pobreza. Entón chega a
poesía social, que significa unha crítica á situación que se está vivindo, una crítica
ás inxustizas, una loita pola igualdade, una loita polo equilibrio. E como non, Celso
Emilio facía esta crítica a través desta manifestación literaria. Vivindo o
franquismo, vivindo a guerra do
Vietnam; e tamén, aínda que non pareza
un gran conflito, toda a fame e a
pobreza que trouxo consigo a Guerra
Civil, durante e despois desta. Este tipo
de poesía cobra unha gran relevancia,
xa que expresa, dende a voz da xente, o
descontento coa realidade. Porque
cando un pobo non está contento coa
situación que vive, tense que saber. O
silencio non fai máis que prolongar ese
mal, ou incluso empeoralo. Por que?
Porque se non farán contigo o que
queren. A protesta é necesaria. É
necesaria para lograr o cambio a mellor.
Un pobo non debe resignarse a aceptar
vivir nun lugar creado por alguén que
non se preocupa por esa xente, ou que
simplemente busca o seu propio
beneficio. Nese momento en que os
habitantes dalgún lugar se senten
sometidos, ou nunha situación inxusta,
deben protestar. Protestar polos seus
dereitos e a situación que realmente
merece. Aí é onde nace a poesía social.
Co gallo do centenario do nacemento de Celso Emilio Ferreiro estanse a celebrar este ano actos de divulgación e
recoñecemento da obra do poeta celanovés. Dende as aulas de Literatura Galega de 4º de ESO, dado que a súa obra forma
parte do temario deste curso, propuxemos un exercicio de reflexión: seleccionamos un poema que capte o noso interese,
partimos da lectura, a comprensión e o comentario deste poema para logo calibrar a vixencia da súa mensaxe moitos anos
despois de seren escritasas súas palabras. Aquí deixamos os traballos presentados por dous alumnos de 4º: Pablo Potel Mariño
A REFLEXIÓN DE PABLO POTEL MARIÑO: AS PALABRAS DE CEF HOXE EN DÍA
A día de hoxe a poesía social segue existindo, xa que aínda non vivimos nun mundo no que aínda non sexa
necesaria. O que si que é certo é que houbo una evolución da crítica social. Por dicilo así, tomou múltiples
formas e cores. Hoxe existe a crítica social en forma de música, poesía , periodismo, fotografía… Por
exemplo, as recentes e polémicas filtracións de Wikileaks. Esta asociación sacou á luz documentos que
probaban en altos cargos ou grandes entidades feitos realmente vergonzosos, como podían ser imaxes de
cárceres inhumanas en Afganistán en plena guerra, por
exemplo. Estas filtracións, realmente, o único que fixeron
foron sacar á luz trapos sucios de gobernos, entidades
coma a ONU, etc. En fin, que desvelaron a verdade, e á
vez, ofrecían una crítica a eses feitos e a esa situación. É
dicir, crítica social pura e dura.
Polo tanto, a crítica social tamén está presente na
fotografía e máis nos debuxos e caricaturas. Moitas veces
satíricas imaxes cheas de ironía, aínda que outras, tamén
imaxes duras, que calan na nosa mente e nos fan reflexionar. Pero á fin e ao cabo, ambas
manifestacións artísticas teñen a mesma intención: a crítica á sociedade.
LITERARIA
25
ESPECIAL CELSO EMILIO FERREIRO
POLO CENTENARIO DO SEU NACEMENTO
O bravo cóndor andino
pregunta por seu irmán.*1
Triste yanqui zugapovos,
Lurpio, voraz Tío Sam, *2
dime qué foi, qué fixeche
do arriscado capitán.
Torvo xeneral Barrientos,
fuciño de lubicán, *3
dime qué foi, qué fixeche
do arriscado capitán.
Duro soldado sumido
nunha noite de alquitrán,*4
dime qué foi, qué fixeche
do arriscado capitán.
Manso aborixen que morres
sen defender o teu pan,*5
dime qué foi, qué fixeche
do arriscado capitán.
Sementárono no vento
cunha chaga en cada man,
mais as mapoulas do abrente
axiña florecerán.*6
O POEMA ESCOLLIDO E INTERPRETADO POR
FRAN BRAGADO SOUTO
1– O poema empeza cunha alusión ao Cóndor que é unha ave significativa de moitos países latinoa-
mericanos. É un símbolo de identidade nacional. por exemplo, En Bolivia representa a búsqueda de
horizontes sen límites, idea que entronca perfectamente coa ideoloxía do ``Che´´ Guevara, a quen
se lle dedica este poema, xa que el se considera patriota de calquera país de Latinoamérica. Celso
Emilio Ferreiro converte en irmáns á ave e ao guerrilleiro. Con esta identificación ambos pasan a
simbolizar a loita pola liberdade de toda América Latina. O adxectivo ``bravo´´ intensifica ese de-
sexo de liberdade polo que Ernesto loitou, con valentía, nas guerrillas.
2– Segue con unha acusación a todos os culpables da morte do ``Che´´. Os primeiros responsables
son os estados Unidos (os “yanquis”). Critica a covardía e a intolerancia dos norteamericanos que se
aproveitan dos países do terceiro mundo para beneficio propio. Tío Sam é utilizado como metáfora
para criticar o capitalismo imperialista.
3– O xeneral Barrientos era o presidente de Bolivia durante o ataque para intentar derrocalo, me-
diante una revolución como a cubana, no que participou Ernesto Guevara. Cando nunha das batallas
o ``Che´´ foi ferido e capturado, Barrientos, ordenou fusilalo. Lubicán é metade lobo e metade can.
Con este adxectivo chámalle bastardo ao xeneral boliviano.
4– O soldado que asasinou ao gue-
rrileiro arxentino escureceu a noite
e entristeceuna. Os adxectivos de
escuridade empréganse para des-
cribir o terrible atentado.
5– O campesiñado boliviano que
lle deu as costas ás guerrillas revo-
lucionarias, mentres estas loitaban
para conseguir os dereitos que os
indíxenas non tiñan, tamén ten a
culpa. Os campesiños apoiaron ao
exército Ñancahuazú, exército de
Bolivia. Este país sufría una dita-
dura que mantiña aos traballadores
explotados e estes non fixeron na-
da para destruír o sistema.
6– Na última estrofa describe o
terrible final que sufriu o revolu-
cionario latinoamericano. despois
de que lle dispararan por debaixo
do pescozo para que parecera que
morrera en batalla. Cortáronlle as
mans e desfixéronse do seu cadá-
ver.
A REFLEXIÓN DE FRAN BRAGADO SOUTO: AS PALABRAS DE CEF HOXE EN DÍA
Celso Emilio Ferreiro, nos últimos dous versos, fai un canto á esperanza dicindo que o exemplo do ``Che´´ Guevara o debe-
ra tomar toda América latina. Moito se equivocou o poeta galego. Aínda que un país polo que o arxentino loitou, Cuba, se-
gue fiel aos seus principios, o resto dos países sudamericanos non seguiron os pasos de Ernesto. Venezuela, Ecuador e Boli-
via fanlle pequenas chiscadelas á súa ideoloxía pero fáltalles moito para chegar ao nivel polo que o guerrilleiro arxentino
loitou. Estes países fixéronlle varios homenaxes ao ``Che´´. Aquí, en España, en Marinaleda concretamente, tamén ten unha
homenaxe Ernesto.
Os Estados Unidos seguen atacando todos os países que non queiran ser colonias deles. Son coñecidos os intentos de asasi-
nato sobre o expresidente cubano e líder da revolución Fidel Castro. Estados Unidos dende a crise dos misís tenlle posto
un bloqueo económico a Cuba, que lle impide crecer economicamente. A disidencia na illa das Antillas segue financiada
polos EEUU. A CIA tamén financiou a invasión de Badía de Cochinos. Estados Unidos pagou aos rebeldes libios, apoia a
Israel, segue asasinando mexicanos nas fronteiras…
SE QUERES INDAGAR MÁIS NA POESÍA DE CELSO EMILIO FERREIRO, PODES ACCEDER Á PÁXINA OFICIAL DA
SÚA FUNDACIÓN , ONDE TES ACCESO TAMÉN A VERSIÓNS MUSICADAS DA SÚA OBRA E OUTROS
DOCUMENTOS SONOROS: http://celsoemilioferreiro.org
LITERARIA
26
CENTÓNS Os rapaces e rapazas de 5º e 6º descubrimos que despois da visita de Rosalía Morlán nós tamén podemos ser poetas. Como nos gustou tanto o seu
libro fixemos uns centóns a partir del. E estaredes pensando... que é iso dun centón? Pois ben, un centón é facer un poema escollendo versos doutros
poemas, só hai que ter en conta que non se poden poñer dous versos seguidos do mesmo poema. É moi divertido, vós probade e xa veredes...
Aí van algúns exemplos dos centóns que fixemos a partir de A Coitada Lúa, esperamos que vos gusten!!
Unha, dúas e tres
cantan as ondas do mar,
para que os nenos non choren.
Imos xogar.
Imos imaxinar
as letras do teu nome,
imos pintar de mil cores o ceo
e iso vexo en nubes de algodón.
O espertar é un canto
e a lúa agora é un dragón
vístese de festa para namorar.
De súpeto
dixéronme que escollera
por ser noite de San Xoán
de Galicia un lugar
este é e vale máis.
SERGIO, PEDRO, FABIO E
JORGE
Unha, dúas e tres
busco e busco e non o vexo
e os nenos dormen
enche a noite.
Esta noite soñei
garda o meu segredo, lúa
canta saudade calada
que quere durmir o neno.
Hai un rebumbio no ceo
marcha medo,
unha pomba, unha andoriña
que é o meu amigo.
JENNY, LUCÍA, DIEGO E
ÁLVARO
Imos xogar
cun sorriso na cara
co olor da rosa
e un sol lacazán.
Que sol tan preguiceiro
onde a noite era día
xa era hora de espertar
e levar alí ós demais.
Non me chegan as horas
para namorar,
aínda non o vexo
e quere casar.
SARA VÁZQUEZ, SARA
DOMÍNGUEZ, ÁNGEL E UZIEL
De camiño ve unha ra,
agora é un dragón
que sol tan lacazán
na véspera de San Xoán,
pola que tanto esperan
son as estrelas que brincan
cun sorriso na cara.
De súpeto,
imos pintar de mil cores o ceo.
Brinca a escuma,
con olor a rosa
ri o sol.
Hai festa no ceo
na súa gaiola branca
porque María espertou.
ESTHER, LOIS, RUBÉN E
VÍCTOR
VISITA DE ROSALÍA MORLÁN
No segundo trimestre 5º e 6º lemos un libro de poesía que se titula A
coitada Lúa e veunos visitar a súa autora, Rosalía Morlán.
Ao comezo contounos cousas da súa vida, de cando comezou a escri-
bir poesía, onde vivía, ás cousas que lle tiña medo, as cousas que lle
gustaban, ...
Tamén nos respondeu algunhas preguntas que lle fixemos sobre o
libro ou sobre ela.
Despois invitounos a recitar algúns dos seus poemas; nós cremos que
lle fixo moita ilusión que os soubésemos de memoria e ver a tantos
nenos e nenas co seu libro na man.
Ela tamén nos sorprendeu a nós léndonos algúns dos seus novos poe-
mas do libro Estrelas de Azucre que será publicado proximamente.
Pero esta non foi a única sorpresa, tamén trouxo uns agasallos para a
nosa biblioteca, unha lúa e un libro cunha dedicatoria para o colexio.
Finalmente pedímoslle que nos asinase os libros, e así o fixo cun
gran entusiasmo para cada un de nós!
Se pulsades enriba da foto, accederedes a unha presentación que lem-
bra algúns momentos da súa visita:
VALENTÍN PAZ ANDRADE,
HOMENAXEADO NAS LETRAS GALEGAS
2012
Un ano máis, arredor do día 17 de maio,
sucédense os actos institucionais para
divulgar a obra dun escritor galego, seguindo
unha tradición que se iniciou o mesmo día do
ano 1963, coincidindo coa publicación do
libro Cantares gallegos, de Rosalía de Castro.
A elección da RAG recaeu este ano neste
escritor pontevedrés nacido en 1898.
Ao longo dos oitenta e nove anos da súa vida,
tivo un papel destacado tanto no ámbito
político, económico e cultural de tres etapas
ben distintas da historia galega:
Primeiramente, nos anos 20, puxo en marcha
o diario Galicia, clausurado durante a
ditadura de Primo de Rivera. Coa proclamación da da 2ª República (1931-
1936), participou activamente na defensa do Estatuto de Autonomía ao
carón doutros membros destacados do Partido Galeguista como Castelao e
Alexandre Bóveda .
Cando se inicia o tráxico período da ditadura franquista, foi represaliado,
sendo desterrado á montaña ourensá. Desta experiencia nacen os seus
primeiros versos, publicados no 1955 en Buenos Aires baixo o título de
Canto matricial. Así mesmo desenvolveu un intenso labor ensaístico e
empresarial arredor do sector pesqueiro, que deu lugar á creación de
Pescanova, empresa da que foi promotor. Outros proxectos empresariais
seus desta etapa, como a creación do Banco Industrial Galego, non
callaron, finalmente, pola oposición das autoridades franquistas.
Tras a morte de Franco en 1975, iníciase a transición democrática e Paz
Andrade cobra protagonismo de novo como representante galego nas
comisións negociadoras que sentaron as bases do modelo autonómico
actual.
En resumo, unha personalidade polifacética que participou de forma
destacada na literatura (poesía e ensaio), a política, o xornalismo e o
mundo empresarial do século pasado.
Paralelamente aos actos institucionais, dende outros organismos ou
colectivos sociais, este Día das Letras Galegas ten en Paz Andrade un
referente para demandar unha maior presenza do galego no ámbito da
empresa.
DEPORTES
27
P.: ¿Por que decidiu xogar ,
houbo alguén que o animara a
facelo ?
R.: Eu xogaba ao fútbol de
pequeno. O balonces to
gustábame velo, pero non o
coñecía ben. Un mestre de
Educación Física díxome que
quizais tiña que cambiar de
deporte . Non sei se é que era
moi malo ao fútbol, pero como
era tan grande animoume a
xogar ao baloncesto .
P.: ¿ Decidiu marchar da súa
terra natal para xogar ? Foi dura
esa decisión ?
R.: Non moito , porque
p r i m e i r o x a e s t i v e r a
competindo fóra da casa , entón
era máis fácil e, segundo, que
eu xa tiña pensado, se non era por deporte , marchar ; ou sexa que non foi
duro .
P.: ¿ A que idade comezou a xogar ?
R.: Aos dezaseis anos, moi tarde . Xogaba ao fútbol antes, como xa
dixen .
P.: ¿ En que equipos españois xogou ?
R.: Ben , comecei no equipo que era o Unicaja , pero non cheguei a xogar
partidos oficialmente con eles, só partidos non oficiais . Despois no
Atlético de Madrid , no Cajasur de Córdoba , no equipo de Alicant , o
equipo CB de Marbella , Algeciras , no BBC de aquí de Vilagarcía , no
Peleteiro de Santiago , no Xuven de Cambados e no Río Ulla xoguei
tres partidiños hai uns anos .
P.: ¿ A que idade se retirou do xogo para adicarse a adestrar ?
R.: Practicamente me tiveron que retirar, xa que tiven una segunda
operación de xeonllo e… foi aos 39 anos . Aí xa decidín deixar de xogar .
P.: ¿ Cal foi o primeiro equipo que adestrou ?
R.: O CB Marbella .
P.: ¿ Que lle fixo vir a Cesures a adestrar ?
R.: Pedían un técnico de baloncesto e foi un pouco por iso.
P.: ¿ Gustaríalle voltar á súa terra natal ?
R.: En realidade non , porque xa non teño a ninguén alí . Meus pais son
galegos , a miña familia está aquí ….
P.: ¿ Se se fora , cre que botaría de menos isto ?
R.: Si , porque cando naceu a miña Paula , funme por un contrato dun par
de anos e ao final, que cheguei a estar preto de 3 anos e medio , xa
botaba de menos isto . Xa hai moitos anos que estou aquí , acostumeime
deseguida a isto . De feito toda a miña familia está aquí , meus irmáns ,
meus curmáns , meus tíos , meus sobriños … Non teño a ninguén aló , eu
creo que me sentiría máis raro alí que aquí .
P.: ¿ Que valoración fai dos distintos equipos deste club ?
R.: Eu estou moi ledo , a verdade . As nenas cadetes a verdade é que
están adestrando moi ben e con moi bos resultados ao final . Porque ás
veces non ocorre , pero este ano estano conseguindo .
Dos nenos cadetes o mesmo : menos un partido , gañaron o resto , que
está moi ben . E os xuvenís deste ano , teño que dicir que é una sorpresa
positiva . Tiña algunas dúbidas, era un plantel curto, o ano pasado algún
fallara pero este ano non están fallando nada e, a pesar de gañar moi
poucos partidos , só un , realmente estou moi orgulloso deles .
Por último os benxamíns , que son outros rapaces que tamén levo
porque é o segundo ano e tamén estou ledo coa evolución que
presentaron .
P.: ¿ Que obxectivos ten como adestrador deste club ?
R.: Primeiro formalos , sexa dentro da pista ou fóra , iso é o primeiro .
Máis aló dos resultados , o primeiro é que coñezan o deporte , que se
divirtan e, se despois podemos competir, mellor . Que ao final é o que
estamos facendo , despois dos anos empezamos a competir.
Carla Vicente Pesado, Naiara Naveira Agrasar e Lara Rarís Frois
3º ESO Curso 2011/2012
ENTREVISTA: ANTONIO PEDRIDO, ADESTRADOR DO CLUB DE BALONCESTO
RÍO ULLA.
Un dos principais adestradores do Club Baloncesto Río Ulla ( equipo de baloncesto de Pontecesures ) chámase Antonio e é de
orixe uruguaio . Deixou a súa terra natal para vir a España , lugar no que exerceu como xogador e como adestrador de
baloncesto .
O CLUB DE BALONCESTO RÍO ULLA:
UNHA PEQUENA HISTORIA
O club de baloncesto Río Ulla foi creado por Manuel Amenedo e
Xosé Ramón Martínez, mestres do colexio de Pontecesures, en 1985.
Cando o Concello de Pontecesures non subvencionou o club, este
trasladouse a Padrón durante un breve tempo, por uns catro anos.
A primeira equipación coa que se xogou estaba promocionada por
Librería Sar, da que era dono outro profesor do centro, aínda que
tamén se xogou con outra cedida polo Bar Muelle. O primeiro chándal
foi promocionado pola empresa Extrugasa.
Na actualidade o director do club é José Rodríguez Fructuoso. Nel hai
distintos equipos: pre-benxamín, benxamín e alevín, que son mixtos;
infantil, equipo feminino; cadetes, do que hai equipo feminino e
masculino e, finalmente, júnior e sénior, que son ambos masculinos.
O club participa nunha liga con outros equipos da zona de Arousa.
Agora estanse xogando os cruces contra os líderes das demais zonas
para ver quen ascende á Liga Galega.
Sergio Martínez Gómez, Lara Rarís Frois e Samuel González Refojo,
xogadores do Club de baloncesto Río Ulla.
DEPORTES
28
AS MASCOTAS DOS XOGOS
OLÍMPICOS E PARALÍMPICOS
DE LONDRES 2012
O avó George (Xurxo en galego) vive en
Bolton, unha cidade cerca de Manchester, no norte
de Inglaterra. George traballa nunha fábrica de me-
tais. O avó está no seu último día de traballo. Vaise
xubilar! Os compañeiros da fábrica fanlle unha pe-
quena festa de despedida. Dun dos tubos que se
usará na construción do estadio olímpico de Lon-
dres caen dúas gotas de metal. George cólleas e
gárdaas. Volve á súa casa en bicicleta. Pola noite,
como non é quen de durmir, levántase, vai ao seu
taller e failles dúas figuriñas aos seus netos. Ao día
seguinte os nenos están moi ledos cos agasallos do
seu avó.
Coa axuda máxica da luz do Arco da Vella
as figuriñas cobran vida. Os nenos deciden chamar-
lles Wenlock e Mandeville. Lamentablemente, as
mascotas teñen que marcharse. Viaxarán no Arco
da Vella por todo o mundo, coñecerán un montón
de xente e farán un montón de amigos cos que fala-
rán das Olimpíadas e Paraolimpíadas ata que apare-
zan de novo , en Londres, na ceremonia de apertura
dos Xogos Olímpicos (Wenlock, o 27 de xullo de
2012) e dos Xogos Paralímpicos (Mandeville, o 29
de agosto de 2012)
Os Xogos Olímpicos terán lugar en Londres
desde o 27 de xullo ao 12 de agosto.
Os Xogos Paralímpicos terán lugar en Lon-
dres desde o 29 de agosto ata o 9 de setembro.
Londres é a primeira cidade do mundo na
que se celebran os xogos olímpicos por terceira vez.
A primeira foi no ano 1908, a segunda en 1948, e a
terceira no 2012.
Traballo realizado pol@s alumn@s de 1º B
UN CONTO TOLO…
Cada un de nós collemos ao chou un papeliño que contiña unha palabra relacionada coas OLIMPÍADAS,
e logo, por orde de lista, fomos creando o noso conto tolo, empregando a nosa palabra e intentando crear
unha historia…
(Eliana): Érase unha vez uns alumnos/as de 1ºA do CPI Pontecesures que decidiron facer un Entroido adicado aos xogos olímpicos.
(Hugo): As nenas bailaron coas cintas.
(Carmen): Menos mal que non había chama olímpica, porque senón o profe Pepe ía queimar o cu e ía saír correndo no medio do festival.
(Brais C.): Os demais cursos do colexio tamén fixeron moitos deportes: natación, tenis,
fútbol, rugby…
(Martín): As olimpiadas do noso cole foron “guais”, oxalá puidésemos saltar outra vez
dende o trampolín…
(Xoana): Todos nós e a nosa profe Berena convertémonos nos mellores ximnastas do
mundo.
(Brais F.): Por iso gañamos moitas medallas: unha de bronce, dúas de prata e dez de
ouro.
(Raúl): Convertémonos en campións: CAMPIÓNS, CAMPIÓNS, OE, OE, OE!
(Ánxela): E demos moitos saltos de alegría, coma os que deron os nenos no trampolín.
(Uxio): As nenas de 1ºB bailaron cos aros, daban ganas de coller os aros e bailar o “tuki-
tuki”…
(Mª Carmen): Corremos tanto polo pavillón que pareciamos atletas correndo a maratón.
(Mateo): Quixemos nadar na piscina invisible coma os nadadores de 3º e 4º.
(Adriana): E como este é un conto tolo rermatamos como tiñamos que ter comezado...
cos abandeirados de infantil.
Esperamos que vos gustasen as nosas frases “atoladas” e colorín colorado, este conto
está rematado... e colorín colorete, pola cheminea sae un fogueteeeeee!
Alumnas /os 1ºA Primaria
A HISTORIA DE WENLOCK, A MASCOTA DOS XOGOS OLÍMPICOS
DE LONDRES 2012
Hai moito tempo nunha pequena vila de Inglaterra chamada Much
Wenlock (cerca da cidade de Birmingham) vivía o Doutor William
Penny Brookes. A este doutor gustáballe moito que nas escolas
houbese clases de educación física, que se fixese deporte, que os
nenos e nenas poidesen adestrar. O doutor Brookes organizaba
competicións deportivas e xogos entre os colexios de Wenlock.
Un señor moi importante naquela época, o barón Pierre de Couber-
tin foi invitado aos xogos de Wenlock. Ao barón gustoulle moito
a idea dos xogos, e utilizou o seu poder para crear o Comité Olím-
pico Internacional e para que en 1896 se celebrasen os primeiros
Xogos Olímpicos Modernos en Atenas (Grecia)
Traballo realizado pol@s alumn@s de 1º B
A HISTORIA DE MANDEVILLE, A MASCOTA DOS XOGOS PARALÍM-
PICOS DE LONDRES 2012
En 1944 o doutor Ludwig Guttmann empezou a traballar no Hospital de Stoke- Man-
deville (unha pequena vila cerca de Londres) El soñaba que os seus enfermos curaban cando
facían exercicio físico.
Empezou a organizar xogos de tiro con arco, dardos, tenis de mesa e billar. Nestes
xogos participaban os enfermos con discapacidades físicas do hospital. Máis adiante organi-
zou partidos de polo (deporte típico británico onde os xogadores,
montados a cabalo, teñen que meter goles cunha pelota de plásti-
co ou de madeira) e de baloncesto en cadeira de rodas.
O mesmo día da cerimonia de inauguración das Olimpía-
das en 1948 en Londres, o doutor Guttmann organizou unha com-
petición de tiro con arco en Stoke- Mandeville. O doutor soñaba
cuns xogos olímpicos para a xente con problemas físicos.
En 1960 celebráronse en Roma os novenos Xogos de Sto-
ke-Mandeville, xusto despois das Olimpíadas dese mesmo ano.
Estes xogos son considerados os primeiros xogos paralímpicos.
Participaron 400 atletas de 23 países diferentes con discapacida-
des.
Traballo realizado pol@s alumn@s de 1º B Primaria
DEPORTES
29
O SOÑO QUE ALGÚN DÍA SE FARÁ REALIDADE
Nunha vila da provincia de Pontevedra chamada Pontecesures vivía o avó Suso.
Suso traballaba nunha fábrica de madeira. Era o seu último día de traballo. Estaba triste
porque ía botar de menos a fábrica onde pasara media vida e tamén ía botar de menos aos
seus compañeiros) de traballo. Pero Suso estaba contento porque tería máis tempo para es-
tar cos seus netos.
Suso tiña un neto e unha neta. O neto chamábase Leo e a neta chamábase Liria. Os
compañeiros) de Suso fixéronlle unha festa e un agasallo sorpresa para dicirlle que tamén
eles o botarían de menos. Antes de saír da fábrica, o avó Suso colleu dous tacos de madeira
para facerlles dúas figuriñas a Leo e a Liria. Meteu os tacos na súa carteira e foi á festa.
Pola noite, Suso non podía durmir e baixou ao seu taller. Alí empezou a facer as figu-
riñas. Ao día seguinte, cando Leo e Liria espertaron, atoparon dúas caixas forradas en papel
de regalo aos pés das súas camas.
Leo e Liria estaban sorprendidos.
Que habería nas caixas? Quen as
deixaría alí? Leo e Liria non po-
dían esperar e foron buscar ao
seu avó para preguntarlle se esas
caixas eran para eles, e se as po-
dían abrir. O avó Suso díxolles
que eran unhas figuriñas de ma-
deira que el lles fixera. Díxolles tamén que tiñan todo o día para xogar con elas e para
pensar dous nomes para as figuriñas.
Despois de cear, Leo, Liria e Suso sentáronse a carón da cheminea. Liria púxolle á súa
figuriña Estrela, e Leo chamoulle Álex.
Aquela noite, Leo soñou que Estrela e Álex viaxando polo mundo fixéranse amigos das
mascotas dos xogos olímpicos e paraolímpicos de Londres 2012: Wenlock e Mandevi-
lle, e soñou tamén que todos xuntos disfrutaran das olimpíadas e paraolimpíadas en
Londres. Leo soña con que algún día, estes xogos se celebren en Pontecesures.
Este soño é compartido por todos os nenos e nenas de 1º B Primaria.
PASATEMPOS .
Elaborados polos alumn@s de 2ºB
Encrucillado 1 Encrucillado 2
DEPORTES
30
VIAXE A ANDORRA
A organización desta actividade didáctica pretendeu dar unha opción
máis ao alumnado deste centro, pertence ao bloque de contidos de
Actividades na Natureza e figura na programación do departamento
de Educación Física. Dende dito departamento intentamos sacar
adiante esta actividade, xa que cremos firmemente nela e en todo o
que pode aportar ao alumnado que participe tanto a nivel motor
coma a nivel socio-afectivo, colaborando no seu desenvolvemento
coma persoas.
Esta actividade consistiu nunha semana de estancia na estación de
esquí de Pal-Arinsal no Principado de Andorra, onde os alumnos/as
se iniciaron nas habilidades específicas relacionadas co mundo do
esquí, ou perfeccionáronnas, segundo o caso, á parte doutras
actividades de inverno paralelas que se desenvolveron no entorno,
nunha estación coas máximas garantías en todos os aspectos.
Entre outros cúmprense os seguintes obxectivos:
Xerais:
Aumentar a oferta de actividades do centro.
Lograr que a actividade forme parte da vida do mesmo.
Posibilitar ao alumnado o coñecemento de actividades deportivas en
contacto co medio natural.
Crear unha afección ou unha posibilidade de ocio san entre os nosos
alumnos/as.
Específicos:
Coñecer datos xerais sobre a orixe e os tipos de esquí que existen.
Coñecer o material básico e necesario para a práctica deste deporte.
Coñecer o funcionamiento xeral dunha estación de esquí.
Iniciarse ou perfeccionar as habilidades básicas do esquí.
Aprender a utilizar os remontes con soltura.
Iniciarse nos aspectos técnicos específicos do esquí alpino.
Desenvolver un comportamento grupal ordenado e sobre todo,
educado.
Cooperar e colaborar cos compañeiros dentro e fóra das pistas.
Valorar o deporte na natureza coma unha actividade de ocio seria e
tanto ou máis divertida ca outras.
Desenvolver actitudes de respeto ao medio ambiente e sensibilizar na
necesidade de non contaminar para preservar os espazos naturais.
Felipe Buceta
SOLUCIÓNS AOS PASATEMPOS DA PÁXINA 29.
Encrucillado 1 Encrucillado 2
PASATEMPOS
31
Pasatempos
Feitos polos alumnos e alumnas de 2ºB
SEMÁFORO,PONTE, PINO MANSO,
POBO, PORTO,VILA,TREN
A C B E G P L P P M
S E M A F O R O R O
P O L L O R S N L C
P L A Y A T O T L A
V I L A H O F E Q I
P I N O M A N S O H
Z U E P O P G L T O
F T S O P H S Q T A
B D G B W T O R X F
C T R O N H T R E N
SOPA DE LETRAS—PONTECESURES
SOPA DE LETRAS - COLEXIO
ASCENSORES, MESTRAS, HORARIO,
PORTAS, PATIO, PIZARRA.
A S C E N S O R E S
A C M R S X O P G M
U K E Z L I P P F T
B S S L R W I O A A
H I T A M N Z R B I
F L R B H P A T I O
I O A O U W R A F C
H F S P E O R S Ñ C
T P M O N D A G J Q
F U T B O L I C O C
B U R U G B Y I M O
P A P Z C T N N Z R
L I L K S A T T V D
M R R O A O O A W A
T H Y A N Y O S L S
E T O W G C O N T F
N N W C W Ü E U G M
I E X X K U I S S Ñ
S U P Q I E S S T N
W D R I Z I Y X M O
N A T A C I O N M O
SOPA DE LETRAS—OLIMPIADAS
FUTBOL, RUGBY, CINTAS, CORDAS, BA-
LONCESTO, PIRAGÜISMO, TENIS, HOC-
KEY, NATACIÓN
SOPA DE LETRAS -
PONTECESURES
PINO MANSO, TREN, POBO, PONTE,
PORTO, ULLA.
P I N O M Ñ N R
O E G K A M Z T
B R S U N T P R
O V I S S A E E
L U M K O W F N
N H I N L M O D
P O N T E T R N
R P U P O R T O
S V X L G H P O
U L L A R T E N
Solucións
SOPA DE LETRAS - OLIMPIADAS.
BALONCESTO, PELOTAS, VOLEIVOL, XABALINA, PATI-
NAXE, CICLISMO, TENIS, CORDAS, CINTAS, NATACION.
C U S I D L O P E D I A T R I
A O S O N N A T A C I O N C O
O E R O S O A R I M O S K A M
C R I D R E C N N S P C L S C
M O S C A D T T C M Q B E I A
S O X P Z A A X G C C X C R A
T E N I S H P A T I N A X E E
O E A L O S A B G C K S E I S
L K S P G P Q A E L A S C D Z
V O L E I V O L C I K A V O C
M N C L R I A I E S A Z X N R
Ñ O Q O J S T N C M W F Z O P
O P S T C H G A V O C R O N O
O S O A C A M A C E M E T R O
P N V S O B A L O N C E S T O
Encrucillado 3
Encrucillado 3
Encrucillado 4
Encrucillado 4
Encrucillado 5
Encrucillado 5
ENTREVISTA A ANTÓN “TORRONCHO”,
MEMBRO DO GRUPO GALEGO “RUXE-RUXE” Ruxe-Ruxe é un grupo galego de Aríns que fusiona dende rock, punk, música tradicional e folk ata ska e que leva en
actividade dende 1996. O grupo compóñeno actualmente, tras varios cambios de compoñentes ao longo dos anos, Xan
Pericán, Xaco Barona, Miguel Duarte, Vituco Neira, Alex Sevilla e Antón Torroncho. Durante estes 16 anos, Ruxe-
Ruxe lanzou xa oito albums de estudio e presentou, na compañía de Medomedá, o último disco o pasado 31 marzo, na
sala Capitol (Santiago de Compostela). O álbum (chamado “Máis cancións sobre toxos, cardos e silveiras”) conta
coa colaboración de moitos artistas galegos, como Xavier Díaz (Berrogüetto), Dios Ke Te Crew, Roi Maceda
(Quempallou), Bocixa (Zenzar) e Esteban (Skacha). No evento, demostrouse una vez máis que os grupos galegos se-
guen cobrando relevancia, xa que as entradas acabáronse, e incluso se chegou a superar lixeiramente o aforo das 800
persoas (feito de especial relevancia, xa que incluso outros grupos internacionais non chegaron a encher a mesma
sala). Hoxe, temos a sorte de poder entrevistar a Antón Torroncho, o baixista de Ruxe-Ruxe dende o ano 2006. Se pin-
chas na imaxe do seu último disco, poderás ver un resumo do concerto deste grupo na Sala Capitol
-A produción musical do voso grupo está orientada cara ós concertos ou máis ben aos discos de estudio?
-Nós buscamos sempre os concertos. O medio natural dos músicos é o directo, xa que é máis divertido e natural. O que ocorre é que ti, para poder dar
concertos, necesitas un motivo á vez que promoción; e o xeito de obter ambas cousas son os dis-
cos. Realmente, ti, cando sacas un álbum, falo para poder dar máis concertos e ter publicidade.
-A día de hoxe, en plena crise, diminuíu o número de concertos? Cres que os eventos musicais
deberían estar máis promocionados dende as entidades públicas?
-A situación actual, do panorama musical é bastante precaria. Tódolos días escoitamos falar de
recortes, e un dos campos onde máis se recortou foi en cultura. Cada vez hai menos concertos e
festivais. Os festivais que conseguen manterse, non con pouco esforzo, son os autoxestionados, xa
que o resto acostumáranse a vivir de subvencións e, polo que agora, sen ese apoio económico, non
se poden celebrar.
-Pensas que o idioma no que compoñedes condiciona a posibilidade de éxito do voso grupo?
-Non, para nada. O idioma condiciónate se ti queres. Nós compoñemos e tocamos en galego, por-
que para nós é máis propio e natural. Falamos en galego todos os días e entre nós, polo que nos
sentimos máis identificados con este idioma. Como se di, “Os galegos falamos cantando”, e que mellor maneira de facelo que dese xeito, creando mú-
sica. O problema é que os medios nos traen grupos de fóra, estranxeiros, e á maioría da xente confórmase co que lle dan, porque lle gusta, sen darse
conda da enorme cantidade e calidade de bandas galegas que existen agora mesmo.
-Que opinas acerca da SGAE, os dereitos de autor, a descarga gratuíta de música…?
-Eu compro discos porque me gusta telos, pero como vemos todos, a xente o que fai é descargarse a música e compartila entre eles. Eu creo que os
dereitos de autor ás veces son necesarios, porque non está ben que alguén use o meu traballo, coma se fose del. Pero por outra banda, a min non me
importa que a xente se descargue a música. O beneficio económico realmente non vén dos albums, senón dos concertos. Como antes dicía, os álbums
son para publicitarte. Se ti te descargas a miña música, e despois lla pasas a outro amigo, que irá facendo o mesmo, despois todos iredes ao meu con-
certo, onde ides pagar una entrada e demais… Estades creando demanda da nosa música, que realmente é o que buscamos: que exista demanda e que
veña xente aos concertos. Logo, no tema da SGAE, a min pareceume que todo isto que pasou hai pouco era excesivo, semellaba que estaban levando
todo demasiado ao extremo. Por sorte, agora cambiou o presidente, e penso que con Antón Reixa á cabeza da asociación cambiará a situación a me-
llor.
-Existe o tópico de que o panorama musical galego está encasillado na música folk?
-Non, discrepo completamente. O panorama músical galego é inmensamente amplo, e existen moitos, pero que moitos grupos que están sonando moi
ben, e cunha diversidade de estilos musicais enorme tamén. O que si que é certo é que a maioría das veces, en festas dos concellos e este tipo de even-
tos, promociónase bastante a música tradicional, bastante folk…
-Consideras o grupo un traballo ou unha afición?
-A banda para nós non deixa de ser un hobby. Vivir da música actualmente é moi difícil, e os cartos que sacamos son para manter o grupo, non para
manternos nós. Logo, cada un ten as súas actividades, traballos ou o que sexa para gañar un soldo. Simplemente, Ruxe-Ruxe somos un grupo de ami-
gos, aos que nos gusta componer e tocar. O que pasa é que nos gusta facer ben as cousas, e traballamos moito para facer boa música á vez que sacar o
grupo adiante.
Pablo Potel Mariño4º ESO
MÚSICA EN PONTECESURES: Sin Plomo 98
Sin Plomo 98 somos un grupo de rock, alternativo, indie e ata ska. Tocamos varios estilos,
froito dos distintos gustos de cada un de nós, o que aporta á nosa música distintos toques e nos
saca da monotonía. Agora mesmo, a banda está formada por catro adolescentes de entre 15 e
16 anos: Alexandre Iglesias (guitarra rítmica e voz), Martín Rodríguez (guitarra solista), Ru-
bén (batería) e Pablo Potel (baixo). O grupo tan só existe dende hai dous anos. Adicámonos a
versionar cancións, aínda que dende este ano estamos xa compoñendo cancións propias. En-
saiamos no colexio de Dodro, xa que todos os componentes son de alí menos eu, o baixista.
Contamos coa axuda de Antón Torroncho para componer, montar as cancións… É una gran
sorte, xa que tanto os seus coñecementos musicais coma a súa experiencia nos serven de moito
á hora de organizarnos. En verán, teremos un concerto no concello de Dodro, e dende entón,
gustaríanos poder actuar algo máis; coma en bares, outros concellos, etc.
Pablo Potel Mariño 4º ESO