ELIKAGAI
Jatorrizko elikagaien eta dieta anitzean eta orekatuankontsumitzen diren elikagaien ezaugarri organoleptikoak izan behar dituzte elikagai funtzionalek, oinarrizko nutrizio-beharrak
ase behar dituzte eta, horrez gain, zientziak frogatu behar izan du, batetik, elikagai horiek osasungarriak izan
daitezkeela osasunerako edo, bestetik, gaixotasunen batizateko arriskua murriztu dezaketela
Elikagai funtzionalak Japonian sortu ziren, 80ko hamarkadan, orekarik gabeko elikadura orekatu
beharraren ondorioz
Japoniar biztanleen bizi-itxaropena luzatzeak eta horrek eragindako osasun-gastuak ekarri zuten
gobernuak beharrezkotzat jotzea herritarren osasuna hobetzeko
elikagaiak sortzea
Oliba-olioaren koipe osasungarriak, ardo beltzaren resberatrola edo arrain urdinaren omega 3 gantz azidoak
dira, esate baterako, elikagai batzuen ezaugarri funtzionalak
Dieta orekatu, askotariko eta nahikoak organismoak behar dituen nutriente guztiak
ematen ditu; beraz, elikagai funtzionalak ez dira nahitaezkoak
dietan
Elikagai funtzionalak osagarriak dira, pertsona baten elikadura-ohiturak osasungarriak ez direnean, orekarik
ez dagoenean edo nutrizioa behar bestekoa ez denean
Elikagaiak segurua izan behar du
Osasunari ekartzen dizkion onuren oinarri gisa zientzia-datuak
erabili behar dira
Elikagai gisa aurkeztu behar da
Osasunaren gaineko onura azken produktuak eragin behar du,
ez produktuaren osagai indibidualek
Elikagaiaren kontsumoak ohikoa izan behar du
Kontsumitzeko modua ondo definitu behar da
Nutrizio-konposizioak ezin du izan antzeko elikagai batzuena
baino txikiagoa
Elikadura-ohiturak hobetzen lagundu behar du
Elikagai funtzionalak bieratan lor daitezke :
Industrian eraldatzerakoan:
Osagarri bat gehitzerakoan: “omega 3rekin”, “isoflabonekin”
Osagarri bat ordezkatuz: oliba olioa gantzaseen ordez
Osagarri baten kantitatea handituz: “kaltzioa”, “bitaminak eta mineralak”,..
Osagarri bat gutxituz edo kenduz: “azukrerik gabe”, “laktosarik gabe”
Elikagaiak funtzionalak izateaohizko moduan :
Arraina omega -3rekinBarazkiak eta frutak
zuntz iturri diraEsnekiak kaltzio iturri
dira
Antioxidatzaileak gaixotasun baskularrak
izateko arriskua murrizten dute
Aminoazidoak gabezia-egoerak
saihesteko baliagarriak, kirolarientzat edo egoera berezietan
dauden pertsonentzat
FitoesterolakKolesterol mailak murrizten dituzte
Prebiotikoak Hesteetako bakterio
onuragarrien hazkundea errazten dute
Gantz-azido asegabeak
Odoleko triglizeridoen eta kolesterolaren maila
murrizten duteProbiotikoakHesteen funtzioa hobetzen dute
Zuntz dietetikoa Hesteen jarduera errazten eta
hesteetan xurgatutako kolesterola murrizten du
ELIKGAI ABERASTUAK Nutrienteren bat gehituzaie elikagai hauei, eta nutriente horrek
eragin osasungarria izan dezake gorputzean: mineralak, bitaminak, antioxidatzaileak,
gantz-azidoak, zuntza, ...
ERAGIN ZEHATZA DUTEN ELIKAGAI FUNTZIONALAK Elikagai horiek diseinatuta
daude oso efektu zehatza lortzeko, esatebaterako: diabetikoentzako dietarako,
hipertentsioa jaisteko…
ELIKAGAI PREBIOTIKOAKPrebiotikoak dira “digeri ezin daitezkeen
osagaiak eta osasunari onurak ekarliezazkioketenak, koloneko bakteria baten edo batzuen hazkundea edo/eta aktibitatea
estimulatzen baitute ausaz”
ELIKAGAI PROBIOTIKOAKProbiotikoak dituzten elikagaiak dira.
Osasunaren Munduko Erakundeak honakodefinizio hau eman du probiotikoak definitzeko:
“izaki bizidunak dira; eta zehaztutako dosiankontsumituz gero, onurak ekar liezazkiokete
osasunari"
Elikagai funtzionalen ontzietan ageri diren nutrizio-aitorpenen eta propietate osasungarrien aitorpenen etiketatzea 1924/2006 Araudiak (EE)
araupetzen du
ALEGAZIO GUZTIETARAKO HATSARRE OROKORRAK
Ez da faltsua, anbiguoa edo engainagarria izango.
Ez du zalantzarik sorraraziko beste elikagai batzuen nutrizio segurtasunari
eta/edo egokitasunari buruz.
Ez du bultzatuko elikagai baten gehiegizko kontsumoa.
Ez du adieraziko, iradokiko edo ulertaraziko dieta anitz eta orekatua ez
dela nahiko nutrienteen kopuru egokiak lortzeko.
Ez die erreferentziarik egingo gorputz-funtzioen aldaketei,
kontsumitzaileak izutu edo beldurtu ez daitezen.
NUTRIZIO EDUKIEN ETA ELIKAGAIEN EZAUGARRI OSASUNTSUEN GAINEKO ADIERAZPENAK ERABILTZEKO BALDINTZAK
Honako kasuetan baino ez da baimenduko jakinarazpena:
Adierazitako substantziaren presentziak, gabeziak edo eduki murriztuak, zientzia aldetik, eraginonuragarria duela ziurtatzen denean.
Adierazpenean agertzen den substantzia kopuru esanguratsuan dagoenean eta, hori dela eta, eragin onuragarria eragin dezakeenean.
Adierazpenean agertzen den substantzia ez dagoenean edo oso kopuru txikira murriztu deneaneta, hori dela eta, eragin onuragarria eragin dezakeela frogatu denean.
Adierazpenean agertzen den substantzia gorputzak asimilatzeko moduko kopuruan agertzendenean.
Zentzuz kontsumitu daitekeen produktuak, eragin onuragarria ekartzeko, beharrezkoa den kopurua duenean (adierazpenean agertzen den substantziaren kopurua).
Erdi-mailako kontsumitzaileek adierazpena ulertu dezaketenean.Adierazpenak erreferentzia egiten dienean kontsumitzeko prest dauden elikagaiei.
ADIERAZPENAK ETA SALBUESPENAK ERABILTZEKO MURRIZKETAK
Elikagai guztietan ezin izango da adierazpenik:
% 1,2 baino alkohol graduazioa handiagoa duten edarietan EZIN da ezaugarri osasuntsuei
buruzko jakinarazpenik egin.
EZIN da pisua galtzeko erritmoari edo garrantziari buruzko aipamenik egin.
EZIN da adierazi jakinarazten den elikagaia kontsumitu ezean osasunean eragina izan dezakeela.
EZIN da banakako sendagileen edo osasun profesionalen gomendioei erreferentzia egiten dien
jakinarazpenik egin.
Elikagai batek edo elikagai kategoria batek propietate osasungarriak dituela adierazteko
beharrezkoa izango da elikagai horiek nutrizio profil zehatza izatea.
ORO HAR ONARTUTAKO
ZIENTZIAN OINARRITUTAKOAK
(13.1. art.)
“kaltzioa beharrezkoa da hezurrak egoera
onean mantentzeko”
432/2012 Araudiaren (EE)
eranskina
NUTRIZIO AITORPENAK:“azukrerik gabe”, “koipe-eduki txikia”, “D bitaminaren iturria”,“koipe monoasegabeen eduki handia”
1924/2006 Araudiaren (EE) eranskinean definitutakoak
AZKEN ALDIAN LORTUTAKO ZIENTZIA
FROGETAN OINARRITUTAKOAK
(13.5. art.)
“uretan disolbagarria den tomate
kontzentratua (I eta II) lagungarri da plaketa-
eranste arrunta mantentzeko, eta horrek odolaren zirkulazio egokia
errazten du”vKasuz kasu
baimendutakoak
GAIXOTASUN ARRISKUA
MURRIZTEA (14.1. art.)
“azukrerik gabeko txiklea lagungarria da plakako azidoak
neutraltzeko. Plakako azidoak arrisku-faktorea dira haginetako
txantxarrak sortzean”
Kasuz kasu baimendutakoak
OSASUUNAREN ETA HAURREN GARAPENA
(14.1. b art)
“fosforoa beharrezkoa da
haurren hezurrak hazteko eta garapen
arrunta lortzeko”
Kasuz kasu baimendutakoak
METABOLISMOAObesitatea, I.
motako diabetesa…
DIGESTIBOAHesteen funtzioa
hobetzen da
HAZKUNTZA ETA GARAPENA
Haurdunaldia, fetua eta haur-
etapa
KARDIOBASKULARRAProfil lipidikoaren
modulazioaEGOERA FISIKOAREN
ERRENDIMENDUA ETA HOBEKUNTZA
Kirolariak
ERRENDIMENDU KOGNITIBOA ETA
MENTALAJangura eta asetasuna
OXIDATZE ESTRESAREN
AURKAKO DEFENTSAGaixotasun
kardiobaskularrak…
ELIKAGAI FUNTZIONALA OSAGARRI FUNTZIONALA OSASUNEAN ERAGIN DITZAKETEN ONURAK
ESNE ABERASTUAK
Omega-3 gantz azidoekin(EPA eta DHA)
Gaixotasun kardiobaskularrak eta minbizi motabatzuk izateko arriskua murrizten laguntzendute, eta nerbio-ehunaren garapena etabegietako funtzioak hobetu egiten dituzte.Hanturazko prozesuak murriztu ditzakete.
Azido oleikoarekin Odoleko kolesterol-kontzentrazioa eta gaixotasunkardiobaskularrak murrizten laguntzen du.
Azido folikoarekinHodi neuraleko malformazioak murriztu ditzakeeta gaixotasun kardiobaskularrak izatekoarriskua murrizten laguntzen du.
Kaltzioarekin
Hezur eta hortzetako garapenean lagunduegiten du. Nerbio-transmisioan eta giharretakomugimenduetan hartzen du parte.Osteoporosiari aurrea hartu diezaioke.
A eta D bitaminekinBegietako funtzioan eta kaltzioaren absortzioanlagundu egiten dute, hurrenez hurren.
Fosforo eta ZinkarekinHezurretako garapenean lagundu egiten duteeta sistema immunitarioa hobetzen dute.
HASTAPEN ETA JARRAIPENERAKO UMEENTZAKO ESNEA
Gantz-azidoekin0tik 3 urte bitarteko umeen garapena hobetzenlaguntzen dute.
Bitamina eta MineralekinElikagai hauek kontsumitu daitezke amakumeari bularra eman ezin dionean.
JOGURT ABERASTUAKKaltzioarekin
Hezur eta hortzetako garapenean lagundu egiten du.Nerbio-transmisioan eta giharretako mugimenduetanhartzen du parte. Osteoporosiari aurrea hartudiezaioke.
A eta D bitaminekinBegietako funtzioan eta kaltzioaren absortzioanlagundu egiten dute, hurrenez hurren.
ESNE HARTZITUAK
Omega-3 gantz-azidoekin (EPA eta DHA) eta Azido oleikoarekin
Gaixotasun kardiobaskularrak eta minbizi mota batzukizateko arriskua murrizten laguntzen dute, eta nerbio-ehunaren garapena eta begietako funtzioak hobetuegiten dituzte. Hanturazko prozesuak murriztuditzakete.
Bakteria probiotiko zehatzekin
Sistema gastrointestinalaren funtzionamendua erraztuegiten dute eta beherakoen intzidentzia zein iraupenamurriztu egiten dute. Hesteetako mikroflorarenkalitatea hobetu egiten dute.
ZUKU ABERASTUAK Bitamina eta mineralekin
A eta D bitaminak: Begietako funtzioan eta kaltzioarenabsortzioan lagundu egiten dute, hurrenez hurren.Kaltzioa: Hezur eta hortzetako garapenean lagunduegiten dute. Nerbio-transmisioan eta giharretakomugimenduetan hartzen dute parte. Osteoporosiariaurrea hartu diezaiokete. Burdina: Oxigenoa odoleanzehar garraiatzen lagundu egiten dute. Anemiakagertzea saihestu dezakete.
ZEREAL INDARTUAK Zuntz eta mineralekin
Zuntza: Koloneko minbizia izateko arriskuamurriztu egiten dute. Hesteetako mikroflorarenkalitatea hobetu egiten dute.Burdina: Oxigenoa odolean zehar garraiatzenlagundu egiten dute. Anemiak agertzea saihestudezakete.
OGI ABERASTUA Azido folikoarekinHodi neuraleko malformazioak murriztu ditzakeeta gaixotasun kardiobaskularrak izatekoarriskua murrizten laguntzen du.
ARRAUTZA ABERASTUAK Omega-3 gantz-azidoekinGaixotasun kardiobaskularrak izateko arriskuamurriztu dezakete.
MARGARINA ABERASTUAK Fitosterolekin
Odoleko kolesterol-kontzentrazio altua etagaixotasun kardiobaskularrak izateko arriskuamurrizten laguntzen dute.
GATZ IODATUA Iodoarekin
Iodoak lagundu egiten du hormona tiroideoenfabrikazioan. Hormona horiek ezinbestekoakdira garapen fisiko eta psikiko normalean etatiroidearen disfuntzioak saihesten.
Top Related