Download - ELKARRIZKETA: JOSEBA AZKARRAGA • EKARPENAK: SAREAN … · 2017-06-23 · zentzu handirik gazteei sare sozialak ez erabiltzeko edo nola erabil behar dituzten esateak, erabilera arduratsua

hhELKARRIZKETA: JOSEBA AZKARRAGA • EKARPENAK: SAREAN ELKARTEA •EKARPENAK: KONTSEILUA • GALDEIDAZUE: IÑAKI MARTINEZ URMENETA •ORBELA ETA ARANTZA ATERPETXEAK • ATZEKO ATETIK: LIERNI ALTUBE

154hik hasi4 EURO • 2011KO URTARRILA EUSKAL HEZIKETARAKO ALDIZKARIA

PalestinaOkupazioa haurren begietatik

GAIA

aurkibidea8gaia

PALESTINAPalestinako hainbat erakunde sozial, politiko eta sindikalekadierazpen israeldar-sionista guztiei, batik bat kulturalei etaakademikoei, boikot solidarioa egiteko deia egin zuten. Haienartean zeuden Unibertsitate Irakasle eta Langileen PalestinarFederazioa eta Maisu eta Maistren Federazioa.

15elkarrizketa

JOSEBA AZKARRAGAHezkuntza, gizartea eta eraldaketa kooperatiboa liburuarenegilea da. XXI. mendeari begira gogoeta estrategikoa egin zuenGizabidea Fundazioak, hezkuntzaren alorrean orain arteko lanildoari jarraitu edo beste bide berri batzuk ireki erabakitzeko.

Argitaratzailea: XANGORIN Errekalde hiribidea, 59. Aguila eraikina, 1. solairua. 20018 DONOSTIA GIPUZKOA. Tel: 943/ 371 408 ; www.hikhasi.com; Posta Elektronikoa:[email protected]; Lege Gordailua: SS-1001/95. ISSN: 1135-4690. Erredakzioa: Joxe Mari Auzmendi, Ainhoa Azpiroz eta Arantxa Urbe. Erredakzio batzordea: Nerea Agirre, MirenGuilló, Mari Karmen Irastorza, Pello Jauregi, Aritz Larreta, Josi Oiarbide, Maite Saenz, Xabier Sarasua. Aholkulkariak: Nerea Alzola,Abel Ariznabarreta, Felix Basurko, Begoña Bilbao,Mariam Bilbatua, Aines Dufau, Luis Mari Elizalde, Lore Erriondo, Guillermo Etxeberria, Gurutze Ezkurdia, Idoia Fernandez, Xabier Isasi, Irene Lopez-Goñi, Izaskun Madariaga, KarmelePerez Urraza, Amaia Vazquez,Lontxo Oihartzabal,Fito Rodriguez eta Matilde Sainz. Administrazioa:Arantxa Goiburu. Diseinua:Graf!k. Maketazioa: Xangorin. Inprimategia: ANtzA S.A.L.Azaleko eta gaia ataleko irudiak: Ainara Gorostitzu eta Iasone Parada. Hezkuntza,Unibertsitate eta Ikerketa Sailak onetsia (2010-12-16). Kopurua:3.600 ale.

hik hasiko artikuluez edonon eta edonoiz balia zaitezke. Kasu horietan iturria aipatzea eskertuko genizuke. hik hasik ez ditu beregain hartzen bertan plazaratutako iritziak ezta bat etorri ere derrigorki haiekin.

5 editoriala

6 kronika

8 gaiaPALESTINAOKUPAZIOA HAURREN BEGIETATIK

16 elkarrizketaJOSEBA AZKARRAGA

26 ekarpenak Hizkuntzen garapena eskola errealitatean. Sareanelkartearen hausnarketa

28 esperientziakEuskararen Kontseilua. Euskararen ezagutza bermadadin, ikasgai guztietan lantzea

32 galdeidazueErotu egiten al ditugu gure seme-alabak eskolazkanpoko ekintzekin?Iñaki Martinez Urmeneta

35 berriak

40 nora joango gara?Arantza eta Orbela aterpetxeak

42 Atzeko atetikLierni Altube

www.hikhasi.com

Euskarak merezi du,hezitzaileentzat ona da eta HIK HASIk behar du.

hik hasiren harpidedun izan nahi dut, urtean 10 ale eta atera daitezkeen ale bereziak etxean jasoz

Izena 1. Deitura

Telefonoa

Posta Kodea

2. Deitura

Helbidea

Herria Herrialdea

Lantokiaren herriaLantokia

IFZ-NAN

Entitatea Sukurtsala K.D. Zenbakia

Sinadura

hik hasi Euskal heziketarako aldizkariaErrekalde hiribidea, 59 Aguila eraikina, 1. solairua

20018 DONOSTIA. GIPUZKOA Tel: 943/37 14 08 Faxa: 943/37 21 54

HARPIDETZA SARIAK (BEZ barne) 50 euro

Prezio horren barruan 10 aldizkari, ale monografikoaketa Euskal Herriko baliabidepedagogikoen gida.Horrez gain, prezio bereziakUdako Topaketetan etaargitararatzen ditugungainontzeko materialetan

hik hasik zure parte-hartzeaezinbestekoa du,harpide zaitez!50 euro urtean

Posta elektronikoa

Harpidetu eta

HIK HASI egitasmoa

bermatu

154. zenbakia. 2010eko urtarrila • hik hasi • 5

e d i t o r i a l au r t a r r i l a

PPIISSAA ffrrooggeenn hhaammaaiikkaa iirraakkuurrkkeettaa

Urtearen hondarrean PISA emai-tzak iritsi ziren. PISA 2009 frogak, mate-matikan, irakurketan eta zientzietan 4.DBHko ikasleek zuten maila neurtuzuen. Froga hori, ELGEko (EkonomiLankidetza eta Garapeneko Erakun-dea) 45 herrialdetan egin zen.

Aurreko beste bi frogen emaitzak–PISA 2003 eta PISA 2006– argitaratu zi-renean gertatu zen gisan, oraingoan erezeresan handia eman dute.

Emaitzak emaitza, aitortu beharkolitzaioke edozein kanpo neurketakhausnarketarako eskaintzen duen au-kera. Ez da ahaztu behar, eta emaitzenpare jarri beharko litzateke gainera,PISAk ikasleen errendimendua neur-tzeaz gain, ikasleengan ikaskuntza-irakaskuntza prozesuaren inguruangertatzen diren baldintzen gainekoazterketa egin nahi duela.

Emaitzen jendarteratzeari iritzi etagogoeta andanak jarraitu dio. Datuekgure ikasleek zientzien arloan duten

herrialdeetan, gehiago arduratzenomen dira irakasteko era hobetzeaz es-kaintzen dituzten edukiak aldatzeazbaino.

Badira hainbat datu zer pentsatuaematen dutenak. Esaterako, frogaraaurkeztutako Araba, Bizkaia eta Gipuz-koako 4.768 ikasleetatik % 20 inguru ezzela ari bere adinari zegokion ikastur-tea egiten, errepikatzailea zen.

PISA 2009 frogan Hego Korea izanda emaitzik altuenak lortu dituena. Izu-garrizko progresioa izan omen du, gai-nera. Ispiluaren beste aldean, ikasleakdauden aldean, ordea, beste datubatzuk daude. Emaitza onek talka egi-ten dute egunean hamaika orduz esko-lara joatea behartuta dauden ikasleenestres eta atsekabe mailarekin. HegoKorearrak, ELGEko ikaslerik onenakizateaz gain, estres maila altuena etazoriontasun gutxiena sentitzen dute-nak dira. Ez gara gu hori diogunak,emaitzek diote!

gabezia argitan utzi dute. Eta segidan e-torri dira espekulazioak. Haien artean,bada, besteak beste, gure heziguneenirakasteko erari erreparatu dionik. Gu-re irakasteko era memoristikoa eta teo-rikoa da kasurik gehienean. Alta, PISA-ren aztertzeko modua gehiago koka-tzen da tauletatik, datuetatik eta grafi-koetatik abiatuz problemen ebazpene-an. Beraz, litekeena da zientzien irakas-penen gaineko arazoa ez izatea eskain-tzen zaion ordu kopurua baizik eta ira-kasteko era.

Ildo berean, ELGEko analista denPedró-nen arabera, nazioarteko ebi-dentziek diote udalek parte hartzenduten beste gobernu ereduarekin etazentroen autonomia maila handiagoaduen testuinguru batean, emaitzakhobetuko liratekeela. Zer irakatsi etanola ebaluatu erabakitzeko autonomiahandiagoa duten lekuetan emaitzakhobeak direla, alegia.

Antza, emaitzetan gora egin duten

Emaitza hobeak lortu dituztenherrialdeek ahalegin handiagoakegiten dituzte irakasteko erakhobetzen eskaintzen diren edukiakaldatzen baino.

6 • hik hasi • 154. zenbakia. 2010eko urtarrila

EAEtik kanpoko eskolak diruzez laguntzeko eskatu du

Legebiltzarrak. Jaurlaritzak eutsiegingo dio, ordea, Seaskarekindatozen hiru urteetarako zuen

hitzarmenari, 2012 arte.Arabatik, Bizkaitik eta

Gipuzkoatik kanpo dauden“ikastetxe pribatuekin” inolako

laguntza ekonomikorik ezhitzartzeko eskatu dio

Legebiltzarrak Jaurlaritzari.Dena den, EAEtik kanpo euskara

sustatzeko bestelako ekimenakgaratzeko aukera ez du ukatzen,

betiere tokiko erakundepublikoekin egindako akordioen

bitartez. PSE-EEk eta PPk bategin zuten ekimen hori aurreraeramateko. Gainerako taldeek

aurka bozkatu zuten, UPyD izanezik, abstenitu egin baitzen.

Nafarroan, berriz, PSNrenustez, Euskararen Legea ongi

dago, eta ez da lehentasunezkogaia. Ohar baten bidez jakinarazi

duenez, “NaBai eta Batasunaeuskara inposatzeko

norgehiagoka ari dira”.

kronika

2008-2009 ikasturtea izan da aztertuden azkena. Datu horien arabera, ikas-le gutxiagok errepikatu behar izan duteikasturtea. Hala ere, ikasle hauek guz-tiek errepikatu behar izan dute: 1.DBHn (12 -13 urte) % 11,4; 2. DBHn% 13,1; 3.ean %13,7 eta 4.ean % 8,9. Ho-rrek, zera adierazten du, nafar ikasleen% 40k Derrigorrezko Bigarren Hezkun-tza, derrigorrezko ikasketa izanda,errepikatzen duela.

Datu horiek ikasketa prozesuarenporrotaren erakusgarri badira ere, ba-daude beste hainbat datu porrota iku-sarazten laguntzen dutenak. Izan ere,errepikatzen ez dutenek, ikasturteagainditzen dute, baina asko ikasgairenbat edo beste gainditu gabe hasten dirahurrengo ikasturtean. Datuetan, horre-

la litzateke: 1. DBHko ikasleen % 20,8kmaila gainditu arren, ikasgairen batgainditu gabe uzten dute. 2. DBHn% 23,6k uzten dute ikasgairen bat,3.ean 25,3k eta 4.ean % 25,5ek.

Azken urteko emaitzetara joz, hauda, 4. DBHko datuetara, % 65,7k soilikgainditzen ditu ikasgai guztiak. Horre-kin, aurreko ikasturteak kontuan hartugabe, azken ikasturtean ikasleen 2/3ere ez da pasatzen guztia gaindituta.

Lehen Hezkuntzako 5. eta 6. maila-koek arbela digitala izango dute

Nafarroa osoan, Lehen Hezkuntza-ko 5. mailako (10-11 urte) 445ikasgeletan arbela digitalak jarriak dau-de, jada. 6. mailako geletan, berriz, aur-tengo ikasturtea amaitu aurretik jartze-ko asmoa du Nafarroako Gobernuak.

Integra TIC programa 2009an hasizen 19 ikastetxetan ordenagailu era-mangarriak jarriz. Ordenagailu horie-kin ikasgelan egoten diren denboraren% 25 aritzen dira lanean. Edozein ikas-gai lantzeko erabil litezke ordenagailuhoriek, hala nola, Euskara, Atzerrikohizkuntza, Matematika, Gizartea, Zien-tzia, Gaztelania, Plastika, eta abar.

Aurtengo ikasturtean, ordenagailudigitalak banatu beharrean, arbela di-gitala ari da banatzen Nafar Gobernua.

Nafarroako ikasle

gehiagok gainditu du

4. DBH


"Euskararen eta haren kulturaren azpigarapenkulturala euskaldunen mendekotasun politikoa-ren ondorio zuzena izan da"

Ane LarrinagaDatuen arabera, Lehen

Hezkuntzako 4., 5. eta 6.mailetako ikasleen artean % 80

sare sozialetan ibiltzen da(Tuenti, Facebook, MySpace...).

Batzuen esanetan, saresozialetan ibiltzeak ez du, berez,arazorik sortzen. Azken finean,

gaztetxo horien beharretaraegokitu den Interneta da sare

soziala, ez besterik.Hala ere, irakasleen,

gurasoen eta hezitzaileen arteankezka iturri dira gaztetxoen

identitate digitala nola eraikitzenari den eta hedatzen ari den

pribatasun maila.Heziketa ikuspegitik, ez du

zentzu handirik gazteei saresozialak ez erabiltzeko edo nola

erabil behar dituzten esateak,erabilera arduratsua izaten

animatu behar ditugu. Beraienerabilerak izan ditzaketen

ondorioen gainean, onak etatxarrak, hitz egitea komeni da.

Adibidez, ohartzen al diragazteak haien argazki bat

Interneten jartzeak zer ondorioekar lezakeen? Gauza horiei

buruz aritu behar dugu.

Hizkuntza gutxituen

ofizialtasun aitortza

eskatu du euskalgintzak

Frantziako Parlamentuan hizkun-tza gutxituen gainean aurkeztu dutenlege proposamenaz gogoeta gazi-go-zoa plazaratu dute euskalgintzako jen-darte eragileek. Batetik, lege proposa-menari euskalgintzak aspalditik alda-rrikatzen duen ofizialtasun aitortza fal-ta zaiola azpimarratu dute. Horrez gain,Frantziako parlamentuko ikerketa ba-tzordeak aurkeztu duen lege proposa-mena bera nabarmendu dute. Ez da go-bernuak aurkeztu duen lege egitasmobat, diputatuek berek aurkeztu dutenproposamen bat baizik.

Lege proposamenak alde baikorraere badu. Frantzian, gaur egun euska-rak ez du inolako ezagutza ofizialik etalege proposamena onartuko balitz, no-rabide horretan egindako lehen urratsa

litzateke.Hezkuntza arloan ere alde baiko-

rrak ditu proposamenak. Besteak bes-te, erakunde publikoei eraikinak egite-ko laguntza ematea baimenduko lieke,herriek ikastolen ibilmolderako lagun-tzak ematea. Horrez gain, euskararenirakaskuntza orokortuko luke, haurguztiei euskara ikasteko eskaintza egi-nen litzaiekeelako automatikoki. Gauregun, haiek eskatu behar dute, eta gu-txieneko kopururik lortu ezean, ezindute euskaraz ikasi.

Lege proposamenak 3. artikuluanaipatzen du lurralde erakundeen eskudagoela bere eremuan dagoen hizkun-tza gutxituari estatus “babestua” ema-tea, baina ez du ofizialtasunik aipatzen,eta hizkuntzaren normalizazioa ere ez.Baikor hartu da hizkuntza erabilera tra-batzeko saioak diskriminatzailetzathartzea eta auzitara joateko aukera ja-sotzea. Arrazakeria, antisemitismoa etaxenofobia zigortzen dituen atal bereankokatu da proposamena.

Elkar hartzeko beharraAlde diren diputatu guztiek elkar

hartzea funtsezkoa da proposamenakonartzeko aukera izateko. Aukera txi-kiena izateko, Frantziako Gobernua-ren adostasuna behar du proposame-nak, bestela atzera botako da. Proposa-menari sostengua ematen, oraingoz, ezdira ageri Iparraldeko hiru diputatuak.

G A I A


PALESTINA

Okupazioa haurren begietatik

Biladi hadi!

Biladik lurra esan nahi du Palesti-nan. Hemen, berriz, Biladi Hadi-k Eus-kal Herriaren eta Palestinaren artekokultur harremanak sustatzeko sortu-tako brigada esan nahi du, brigada kul-turala.

Askapenaren eta Komite Interna-zionalisten ekimenez sortutakoa da,eta kultura eta hezkuntza mundukolagunek osatu zuten. Hala, bertsola-riek, zinegileek, musikariek, kazeta-riek, pailazoek, irakasleek, ikasleek etabeste hainbat alorretako kideek osatuzuten. Tartean ziren ere Arbizuko, Zes-toako, Alegiako eta Igorreko alkate etazinegotzi bana.

Palestinak bizi duen egoera bertatikbertara ezagutzera joan ziren guztiakhara. Hala, alorkide zituzten lagun pa-lestinarren hitzetan ezagutu zuten pales-tinarren bizitzako hainbat adierazpen.

48ko lurraldeetan eta Palestinaokupatuaren Zisjordaniako hainbatherritan izan ziren. Gazara joateko as-moa zuten, baina Israelek oraindik ezdio erantzun haien eskariari. Izan ere,Palestinako edozein lurraldetara joate-ko Israeldik pasa beharra dago, ezin-bestez.

Bulego askotan izan ziren, eta baitasukalde askotan ere. Aginte palestina-rraren eta beste hainbat erakunderen

ikuspegiaz gain, kaleko jendearenikuspegia ezagutu ahal izan zuten,beraz.

Guk, gainera, Nabuluseko uniber-tsitatean, Balatako iheslarien eremuan,Hebrongo eta Mardako eskola bisita-tzeko aukera izan genuen.

Hango haurrek oparitutako ma-rrazkiak eta irudiak bildu genituen,egunero gainditu beharreko bizimo-duaren argazki pertsonalak.

Zuekin partekatu nahi genituen.Horretarako, aireportuko mugako gal-bahea estua izaki, postaz bidali geni-tuen etxera, bidea errazago egingo zu-telakoan… Madrilen geratu dira katea-tuta, ordea.

Hala ere, esku artean duguna zue-kin partekatzea deliberatu dugu. Gureoroimenean ez ezik, zuen irudimeneanere izan daitezen.

Brigadaren asmoa Palestinako ego-era etxean ezagutaraztea da. Eta, aldiberean, Israeli boikota egiteko, herrial-de horretan inbertsiorik ez egiteko etazigortzeko kanpainan parte hartzekodeia bizkortzea.

Hartutako konpromisoei helduz,Palestinan ikusitakoa erakusteaz gain,Euskal Herriko ikastetxeetan jadanikegin diren esperientziak ekarri nahiizan ditugu orri hauetara.

G

Badira bost urte Palestina-ko 170 erakunde sozial,politiko eta sindikalek bainogehiagok adierazpenisraeldar-sionista guztiei,batik bat kulturalei eta akade-mikoei,boikot solidarioaegiteko deia egin ziela. Haienartean zeuden UnibertsitateIrakasle eta Langileen Pales-tinar Federazioa eta Maisueta Maistren Federazioa.

Israel nazioarteko legeriabetetzera edo palestinarrenkontrako zapalkuntza(jazarpena,sarraskiak,hautazko suntsipenak etaApartheid harresia,besteakbeste) amaitzera behartzekonazioarteko esku-hartze eraguztiek orain arte huts egindutela ikusita egin zuteneskaria.

Euskal Herrian jaso dadeia. Udan euskal kultura etahezkuntza munduko hainbatlagun Palestinan izan ziren,egoera bertatik bertara eza-gutu,eta boikotaren deiarenoihartzun izateko. Hik Hasiere haiekin izan zen.



Palestina

Biladi hadi! Palestinan: hezkuntza

Eztanda hotsez betetzen diraJesuralemgo uztaileko ilunaba-rrak. Lehen egunetan, Biladi Hadi!brigadako kideok tiro hotsak izan-go ote ziren pentsatu genuen.Berehala jakin genuen, ordea,eztanda haien jatorria.

Ospakizunetan ari ziren familiekjaurtitako suziriak ziren. Seme-alabekBatxilergoaren amaierako Tauyihi az-terketa gainditu izana ari ziren ospa-tzen.

Izan ere, hezkuntzak garrantziaitzela du palestinarrentzat. Eta familiekarreta handia ematen diote hezkuntza-ri familia barruan. Hala, ikasle batekikasturtea gainditzen ez badu edo ikas-ketetan larri ibili bada, haren amareneginbeharra izango da hurrengo ikas-turtean seme-alabei laguntzea; horre-tarako, egunero, denbora dedikatukodie ikasketetan laguntzeko.

Okupazioak eta Israelek palestina-rren aurka egiten dituen erasoek ez du-te asko laguntzen hezkuntza sistema-ren antolaketan. Etxeko gazteak edohaurrak ordezkatu behar baitu hildakoedo espetxeratutako palestinar bakoi-tza familia-buru lanetan. Egun, 7.000preso politiko baino gehiago daude,7,2 milioi iheslari, eta hildakoak ere as-ko dira. Palestinar familia gehienetandu ondorioa gatazkak.

Bestalde, neskak 15 urtetik aurreraezkon daitezke. Ohitura horren aurkalanean ari badira ere, oraindik asko diraoso gazte ezkontzen direnak.

Horiek guztiek eragin zuzena duteeskolan. Ondorioz, eskolako huts egi-tea handia da, batez ere BHn.

Lurralde okupatuetan muturrerai-no iristen da egoera.

Gazako egoeraGazako biztanleen erdia baino

gehiago, % 53, 18 urtez beherakoa da.2009/2010 ikasturtean 640 eskola

zeuden Gazan (383 Hamasen gober-nuak kudeatutakoak, 221 Nazio Ba-tuek kudeatutakoak eta 36 pribatuak).Horietan, 441.452 ikasle ari ziren.

NBEren eskolen % 88 eta gobernu-koen % 82 txandaka aritzen dira, ikaslekopuru handiari erantzun ahal izateko.Murrizketek eta blokeoak ezinezkoaegiten dute eskola berriak eraikitzeaedo kaltetutakoak konpontzea. Urterogora doan eskariari erantzun ahal izate-ko, Hezkuntza eta Goi Mailako Hez-kuntza Ministerioak emandako datuenarabera, 105 eskola berri eraiki behardira.

Gazako iparraldean, kaltetutako

eskoletako 9.000 ikasle, inguruko 73eskolatan kokatu zituzten. Horietatik,4.000 ikaslek jada gainezka zeuden bieskolatara joan behar izan zuten. Go-bernuaren eskoletako BHko 1.200ikasle ikasturtea hastean eskolarik ezizateko arriskuan zeuden.

Eskola horietan, ikasleen presen-tzia gero eta txikiagoa da, eta eskolaarrakasta ere txikiagotu egin da, Israe-lek egindako operazio militarrek maizeteten dutelako eskolako jarduna.2007/2008 ikasturteko lehen seihileko-an, LHko azken ikasturteko 16.000ikasletatik, soilik % 20k gainditu zituenmatematikako, zientzietako, ingelese-ko eta arabierako azterketa estandari-zatuak.

“Berun urtua” operazioak ondoriosuntsitzaileak izan ditu blokeoaren on-dorioz jada ahulduta zegoen hezkun-tza sisteman. Gutxienez 280 eskola etahaurtzaindegi kaltetu ziren. Gainera, 6


G A I A PALESTINA


eraikuntza unibertsitario suntsitu zituz-ten, eta beste 16 kaltetu.

Hezkuntza eta Goi Mailako Hez-kuntza ministerioaren arabera, erasohorien ondorioz, 164 ikasle eta 12 ira-kasle hil ziren beren eskoletan; ikaslehorietatik, 98 Gaza iparraldekoak zi-ren. Gainera, 454 ikasle eta 5 irakaslezauritu zituzten. NBEren eskoletako 86haur eta 3 irakasle erail zituzten.

Eskola adineko haurrek, horietatikmilaka familiartekoek edota etxea gal-du dutenek, trauma psikologikoak etaantsietatea pairatzen dituzte oraindik.Beraz, laguntza psiko-soziala eta jolaseta aisialdiko jarduerak behar dituzte.

Erasoaren une gorenean, gutxienez51.000 lagun NBEk Gazan dituen 44 es-kolatan babestu ziren. Horietatik,28.560 haurrak ziren. Horren ondorioz,eskola horietako gelek, saneamen-duek eta altzariek higadura saihestezi-na jasan zuten.

Eskola adinean diren haurren bos-tetik batek, gutxi gorabehera, iodo ga-betasuna pairatzen du. 9 eta 12 hilabetearteko haurren % 61,6k anemia du;haurdun dauden emakumeen artean,berriz, % 29k du anemia. Gainera, 1etik5 urtera arteko haurren % 22k A bitami-naren gabezia du.

Teilatuz teilatu eskolaraPalestinarrek, ordea, oztopoen gai-

netik eskolara iristeko bideak aurkitzendituzte. Hebron zaharraren bihotzean,israeldarrek kolonia handia eraiki zu-ten. Palestinarrek debekatuta dute ha-rako sarrera. Koloniaren inguruko etxepalestinarrak itxita daude. Eskolarakobidea itxi egin du koloniak. Harainohurbildu zen Biladi Hadi! brigada.

Eskola txikia da, NBEk emandakodiruarekin txukun margotuta dago. In-guru hartatik, han behetik, Hebrongoteilatuak ikusten dira, kolonia eta hura

babesteko arantzez jositako kontroldorreak nabarmenak dira.

Eskolako haurrek, israeldarrenkontrol puntuak igaro ezinik, teilatuzteilatu egiten dute eskola arterako bi-dea. Noizbait israeldar soldaduek bidehori balez itxiko dutela jakinik ere.

Txarrantxen beste aldeanMardako eskolako haurrei beren

herria eta familia marrazteko eskatu ge-nien. Mahai luze bat atondu genuen;han ipini genizkien Ramalan erositakomargo eta paperak. Mardan ez baitagodendarik.

Berehala hasi ziren lanean, erregu-ren beharrik gabe, neskak zein mutilak,handiak eta txikiak.

Eta txarrantxa ilarak hasi ziren pa-per zuriak betetzen. Txarrantxa ilaraamaigabeak. Izan ere, Marda eta Pales-tina txarrantxez eta murruz inguratuta-ko kartzela handia da. Txarrantxak ba-natzen ditu mundutik.

Rawda 8 bat urteko neskatxa da.Kolore marroia aukeratu zuen orriantxarrantxa margotzeko; palestinar lu-rraren kolorea du txarrantxak.

Txarrantxak banatu gintuen. Orria-ren alde batera geratu ginen gu, mun-dua. Beste aldean, arrasto sendoz, ga-raipenaren ikurra adierazten duten bihatzak marraztu zituen, irmo.

Kolore gorriaren bila zebiltzangehienak, Palestinako bandera ma-rraztu nahi ziguten.

Egun-pasa egin genuen haiekin.

Mardako kaleetan zehar ibili ziren, guretitiriteroen atzetik kalejiran. Arratsalde-an, eskolako jolastokian saioa eskainizien Porrotxek. Txarrantxak banatuta-ko munduak Palestinaren koloreak be-har dituela kantatu zuten gurekin bate-ra, mundua benetan koloretakoa izandadin.

Nabulusen, udalekuetanNabulus Bigarren Intifadan berezi-

ki zigortutako herria da. Kale estuak di-tu Alde Zaharrak, estuegiak haurrakhan jolasteko. Martirien eta presoenseme-alabek aukera dute, uztailean,hiru astez udaleku berezi batzuetanparte hartzeko.

Gogo onez hartu gintuzten han.Margoak eta paperak ikusi orduko lurre-an eseri eta marrazten hasi ziren denak.

Ibrahim ate ertzetik begira zegoen,zelati. 7 bat urteko mutikoak aita tirozhiltzen eta haurdun zegoen ama tiroka-tzen ikusi zituen hilabete batzuk lehe-nago. Ez zigun begirik kendu, ezta gukere hari.

Azkenean, Porrotxek zakuan sartzenzituen koloretako zapiak ikustera gertu-ratu zen. Najik eskua sartu eta Palestina-ko bandera atera zuenean, barre txikibat marraztu zen Ibrahimen aurpegian.

Palestina irrien beharrean dagoelaentzun genuen egun eta leku askotan.Bizitza hain zail eta krudel bihurtu du-ten herri horretan irriak eta malkoak ba-natu izanak harrotasunez bete gintuenbrigadakideok.


Palestina

2005eko udaberrian senidetuziren Marda (Zisjordania) eta Arbi-zu (Nafarroa).

Herri txikiak dira biak: Palesti-nakoak 2.000 biztanle inguru ditu,eta Euskal Herrikoak, berriz, 1.000inguru.

Mardak, ordea, Israelek okupatutaduen Zisjordaniako lurraldea izanik,kolonia bat du gainaldean, Ariel. Koka-leku horretan 18.000 kolono sionistabizi dira. Ariel da, hain zuzen, lurraldeokupatuetako kolonia sionista handie-netako bat.

Okupazioa hasi zenetik, Mardakbere lurren erdiak galdu ditu okupazio-aren apartheidaren azpiegituren on-dorioz. Gainera, berez, baliabide natu-ral asko dituen lurralde aberatsa badaere, Israelgo gobernuak kendu egindizkie.

8 metroko murru batek eta soilik ju-duentzat den errepide batek ingura-tzen du Marda. Kartzela handi bateanbizi dira, hortaz, mardarrak.

Mardan, 6 urtetik 12 urtera bitartekohaurrentzako bi eskola daude: bat nes-kentzat eta bestea mutilentzat.

Arbizuko Udalak, arlo instituziona-lean ez ezik, herritarrengan sustraitunahi du senidetzea, batez ere. Horreta-rako, hainbat esparrutan lan egitekodeia egin die arbizuarrei. Zizkerte Kul-tur Elkartearen inguruan bildu dirahainbat ekimen. Hezkuntza arloan ere,Arbizuko bi ikastetxeek, Andra Mariikastolak eta Arbizuko eskola publiko-ak, aurreko ikasturtean landu zutenPalestinako gaia ikasleen artean.

Arbizun, olibondo bat dago landa-tuta, Beriain mendiari begira, herrita-rrek palestinarrak gogora ditzaten.

Maite zaitut, Marda!Eskolako Guraso Elkarteak Pales-

tinako gaia eskolan lantzeko eskariaegin zien irakasleei.

Palestinako historiaren, hezkun-tzaren eta uraren egoeraren gainekoprestakuntza jaso ondoren, lanean hasiziren eta ikasleekin lantzeko materialaosatzeari ekin zioten.

Proiektua, batik bat, Haur Hezkun-tzako 2 eta 6 urte bitarteko haurrak bu-ruan zituztela osatu zuten. Era berean,Lehen Hezkuntzako 1. eta 2. mailako–ikasleei ere, oinarri bera erabiliz, ego-kitutako jarduerak eskaini zizkieten.Garapen Hezkuntzarako Vicente Fe-rrer Espainiako Sari Nazionaleko biga-rren saria lortu zuen proiektuak.

Proiektuaren abiapuntua ipuina da.Ipuinak uraren arazoa kontatzen du,irakasleek sortu zuten eta euskaraz,gaztelaniaz eta arabieraz dago.

Jarduerak erakargarriak izan ziren,eta, ikasleen interesa bereganatzeazgain, gurasoena ere bereganatu zuten;izan ere, oso motibatuta parte hartuzuten.

Horra prestatu zituzten jarduereta-ko batzuk:

- Ipuina: proiektuari ipuinak ema-ten dio hasiera. Ipuina irudi orrietanaurkeztu zieten ikasleei.

- Oharra etxekoentzat: Palestinarengaia lantzen hasiko zirela jakinarazteazgain, gaiarekin lotuta etxean zituzten li-buru, objektu, informazio eta antzeko-ak eskatu zizkieten.

- Sukalde lantegia: Ghraybeh-akegin zituzten, gurinezko galletatxoenantzekoak.

Palestina Euskal Herrian lantzen


G A I A Internet eta eskolaGero eta aukera gehiagoG A I A PALESTINA


- Marda herria: Mardako argazkiakproiektatu zituzten eta, gero, argazkiakatera zituzten Arbizun. Ondoren, hor-ma irudi bat osatu zuten argazki guztie-kin, collage moduan.

- Urarekiko kontzientzia hartzea:urak guretzat duen garrantzia eta zei-nen beharrezkoa zaigun aztertu zuten.Horma irudia egin zuten uraren gaine-ko datuekin. Egunero gutako bakoi-tzak gastatzen dugun ur kopurua ur bo-tila hutsekin irudikatu zuten. Amaituzutenean, gurasoak gonbidatu zituztenhorma irudia ikustera, eta landutakoa-rekin osatutako informazio orriak ba-natu zizkieten.

- Maite zaitut, maite zaitut Marda: Pi-rritx eta Porrotx pailazo taldearen Mai-te zaitut abestiaren koreografia eginzuten, eta bideoz grabatu. Abestia inge-

lesera itzulita dago, Mardako haurrekuler dezaten.

- Erakusketa: palestinar haurrekegindako eta SODePAZ GKEak utzita-ko marrazkiak eta Arbizuko eskolakohaurrek Palestinari buruz egindakoakerabiliz osatu zuten.

- Mundu osoan eskubide berberak:munduko beste herrialdeetako jende-en erretratuak eredu gisa hartuta, hau-rrek marraztutako erretratuz osatua.

- Sentimenduen liburuxka: haurrekadierazitako sentimenduekin zerrendabat osatu zuten. Ondoren, bakoitzakPalestinako historiak sorrarazi dionsentimendua aukeratu zuen. Senti-mendua marrazki bidez adierazi zuten,gainera. Guztien marrazkiekin liburux-ka bat egin zuten.

- Olibondoari bisitaldia: ArbizukoSan Joan ermitan palestinarren omenezlandatutako olibondora joan ziren, pa-lestinar banderekin eta pankartekin.

Ammar Ammar haur palestinar bat da. Hura

protagonista duen ipuina kontatu zie-ten Arbizuko Andra Mari IkastolakoHaur Hezkuntzako haurrei.

Ammarrek, bere historiaren bidez,Palestinari buruzko informazio osoaeman zien haurrei: historia, kokapena,beren aitona-amonek zituzten etxemotak, tankeek etxeak nola erauztendituzten, kalera atera ezina, min har-tzen dutela eta abar. Ipuina luzea da,testu labur eta argazki askokoa.

Ondoren, hainbat jarduera eta fitxaegin zituzten astebetez:

- Munduko mapan kokatu: EuskalHerria eta Palestina mapan kokatu zi-tuzten. Alderaketak egin zituzten.

- Palestina hitzarekin jolastu ziren,hipotesiak eginez, irakurriz eta idatziz.

- Euskal Herria zer den, Espainia etaFrantzia aztertu zituzten, eta EuskalHerriko eta Palestinako mapak aldera-tu eta margotu zituzten.

- Palestinar hizkuntza eta idazkeraezagutu zituzten, haien alfabetoa. Hau-rrek beren izenak gure grafiaz eta ara-biar grafiaz idatzita eraman zituzten Ga-bonetako karpetetan.

- Palestinar jakiak. Hainbat produk-tu palestinar dastatu zituzten: datilak,kuskusa, olibak eta abar. Janzkera, mu-sika eta dantza ezagutu zituzten, era be-rean. Elementu horiekin guztiekin an-tzerkia egin zuten.

- Eskolarekin harremana: Amma-rrek kontatu zien eskolak suntsitzendizkietela. Orduan, etxetik jostailutxobana ekarri zuten, Mardako eskolarabidaltzeko. Gurasoek, beren aldetik,jantziak eta bestelakoak ekarri zituztenberen seme-alabek palestinarren berrieman zietenean.

DBHko ikasleek jostailutxoak bi-daltzeko paketea egiten lagundu zie-ten. Haurrek bozeramaile bat aukeratuzuten, eta Arbizuko alkatearekin hitzegitera joan ziren udaletxera. Egunhaietan ikastolan ikasitakoa adierazizioten alkateari, eta eskatu zioten pres-tatu zuten paketea Mardako eskolarabidaltzeko.

Haurrek oso gustukoa izan zutenipuina eta haren bidez, Ammarrek kon-tatu ziena, interesa agertu zuten Palesti-nan gertatzen denaren gainean eta zer-gatik gertatzen den jakin nahi izan zu-ten. Kezkaturik geratu ziren hangoegoerarekin, eta, horregatik, pakete-txoan, beraien gustukoak diren gauzaksartu zituzten, gelatik hartuta: gome-txak, margoak eta abar. Maiz eskatzenomen dute, oraindik ere, ipuina konta-tzea.


Palestina

Etxarri Aranazko (Nafarroa) ikasto-lan ikasturte guztietan gai sozialak lan-tzen dituzte, justizia sozialaren ikuspe-gitik, modu berezian. Helburu behine-na, beren testuingurutik kanpo daudenarazoez jabetzea da.

Orain arte, elikadura (anorexia, bu-limia), talde indigenak, desagertzeardauden etniak, Hirugarren Mundukoherriak (haurren esplotazioa), eta abarlandu dituzte, besteak beste. Horreta-rako, astebetez, ikastolako ikasle guz-tiak, HHtik hasi eta DBH arte, gai horre-tan murgiltzen dituzte, hainbat jardueradirela medio; Denok berdinak, denokdesberdinak kanpaina da.

Bestalde, ikasleen arteko kidetzea-ren bidez –txikien eta handien artekoharremana– lan asko egiten dute ikas-leek.

2007/2008 ikasturtean, hain zuzen,elkartasuna izan zuten kanpainaren ar-datz. Bi ideiak lotu zituzten, kidetzeaeta elkartasuna, hain zuzen ere. Gai ho-rren barruan, Marda eta Arbizu herrienarteko senidetzea hartu zuten adibidegisa.

Elkartasuna, senidetzea eta Mardaeta Arbizu arteko harremanaren gaialandu ondoren, Palestinaren gaia jorra-tzeari ekin zioten, edukiak eta jardue-rak adinari egokituz.

Ikasle gazteenekin Palestinako ko-kagunea, ohiturak, sinbologia eta abarlandu zituzten, eta gureekin alderatu zi-tuzten. Palestinako musika, ipuinak etapoesiak ezagutu zituzten.

Injustizia sozialaren adibide gisa,Handala pertsonaia aurkeztu zuten.

Denok berdinak, denok desberdinak!

Pertsonaia horrek palestinar iheslariakirudikatzen ditu. Gogoratu palestinarbiztanleen erdiak, 7,2 miloi inguru,iheslari moduan bizi direla, nahiz etaNazio Batuen Erakundeak haien gaine-ko ebazpenak eman dituen behin etaberriro, Israelek bere aldetik bestehainbestetan bete ez dituenak. Pertso-naia hori bizkarrez agertzen da, etaiheslariak itzultzen direnean emangoomen du buelta. Egoera hori hemengo-arekin alderatu zuten, Handalak zeresan nahiko ote zukeen hemen, eta ge-lan gertatzen diren egoerak adierazte-ko egokia gertatu zitzaien.

Banderen, ohituren, sinbologienkidetasuna egin zen, eta gureekin alde-ratu ziren.

Goragoko mailetan hiztegia landuzen eta kontzeptuak definitu ziren.Ikasleek zekitena bildu, okerrak zu-zendu eta, azkenik, denen artean defi-nizio egokiak osatu zituzten. Palestina-ko mapa ere aztertu zen, Palestinarenbilakaera ezagutzeko; hau da, nola hasi

zen eta nola dagoen ikusteko.Iheslari baten kontakizuna entzun

ahal izan zuten, eta DBHko 2., 3. eta 4.mailakoekin Palestinako historiarenkronologia egin zuten.

Komunikabideetan Palestinari bu-ruz agertutako prentsa artikuluak gela-ra ekarri, eta aztertu egin zituzten.

Euskaraz dakien iheslari palestinarbat ekarri zuten ikastolara. Egun oso bategin zuen ikastolan, eta bertako haurguztiekin egon zen, HHtik hasi etaDBHko mailetaraino. Txikiei palesti-narren bizitzeko moduaz, eskolei bu-ruz eta han ikasten dutenaz, grafia ara-biarraz, haiek ez dituzten bokalez etaabarrez hitz egin zien.

Handienekin, berriz, ordu arte ika-sitakoa eta prentsako artikuluetan ira-kurritakoa egiaztatu zuen.

DBHko 3. eta 4. mailetako ikasleekJuanma Sarasola idazle eta kazetariarenhitzaldi bana entzun zuten.

Kanpaina erakusketa batekin amai-tuzen; sortutako ekoizpenak izan ziren


G A I A Internet eta eskolaGero eta aukera gehiagoG A I A PALESTINA


ikusgai: azalpen testuak, mezuak, ar-gazkiak, janari dastatzea, palestinardantza eta musika, baita Askapena era-kunde internazionalistak utzitakohainbat material ere.

Ikasleek oso gustura landu zutengaia, gure eguneroko bizitzatik osourrun geratzen bazaie ere. Etxarrikoikasleek Palestinako haurrekiko lortuzuten enpatiaren ondorioz, marraz-kiak bidali zizkieten.

Etxarriko ikastolan, urtero Karrakaizeneko ikuskizuna edo jaia egiten du-te. Karraka 09an, ikastolan beren ikas-ketak amaitzera zihoazen DBHko ikas-leek Palestinari buruzko lan hunkiga-rria eskaini zuten, elkartasun kanpainaegin eta hurrengo ikasturtean, irakasle-en harridurarako eta gaiak barrua era-gin zienaren lekuko.

Askapena erakunde internaziona-listak unitate didaktiko bat prestatuzuen, Palestina eta haren egoera ar-datz zituela. Unitate horretan, hainbatjarduera, ariketa eta proiektu egiteaproposatzen da.

Unitatean hainbat kontzeptu lan-tzen dira: senidetzea, elkartasuna, so-lidaritatea, karitatea, okupazioa, ba-liabide naturalak, Palestina, estaturikgabeko herriak, Jerusalem, kulturaaniztasuna, erlijioa, arabiarrak, mu-sulmanak, islama, euskara batua, Pa-lestina historikoa, iheslariak, kokale-kuak, mundu hebrearra, mundu ju-dua, sionismoa, mundu israeldarra etaNakba, besteak beste.

Jarduera hauek proposatzen dira:- Senidetzea: Marda eta Arbizu he-

rrien arteko senidetzearen testu zatienazterketa egitea.

- Mardaren deskribapena: Arielkolonia juduaren izaera ezagutzea.

- Proiektua: argazkiekin eta gustu-ko musikarekin CD bat osatzea, etaMardako eskolara bidaltzea aurkez-pen gutun batekin.

- Palestinaren historia hurbila azter-tzea.

- Iheslariak: kanporatuen egoeraulertu eta haien lekuan jartzeko arike-tak egitea.

- Kanta palestinar bat: alderaketaBenito Lertxundiren “Nere herriko nes-katxa maite” kantarekin.

- Bazkal dezagun: falafela munduguztira hedatu den janari arabiarra da.Unitatean falafelaren errezeta ematenda, gelan egiteko.

- Ba al dakigu baserritarrez janzten?Arte Hezkuntzako atalerako proposa-tzen da jarduera hori, gure jantzi tradi-zionaletan sakondu eta jantzi palestina-rrak ezagutzea proposatzen da.

- Ipuin arabiarrak: Magreb-Saharaeta Iraneko ipuinak aurkezten dira uni-tatean bertan, euskaraz eta arabierazidatzita.

- Jarduera osagarriak: hainbat hi-tzaldi, DVDak, palestinar gaia dutenabestiak (euskaraz ugariak dira), Inter-neten gaiari buruz dauden atarien eza-gutza eta lanketa, eta abar.

- Musika aukeraketa: unitatean era-biltzeko hainbat abestiren audioakdaude grabatuta CD batean.

Palestina, elkartasunaren bidea

“Kontua ez da zelan sortu eskola ona,gizarte hezitzailea nola eraiki baizik ”

HUHEZIko irakaslea eta LANKIko ikerlaria

joseba azkarragaE L K A R R I Z K E TA


18 • hik hasi • 154.zenbakia. 2010eko urtarrila

josebaazkarraga

E

“Gizarte horrenerreprodukzio lanean

jardutea estrategiakriminal batekin

kolaboratzen jarduteaizango litzateke kasik.

Berba gogorrak dira,baina bizitzaren

oinarriak kaltetzengabiltza egunetik

egunera, eta ikuspegiaskotatik. Horregatik,sekula baino gehiago

izan beharko dudaukagun hori

gainditzera deitutakohezkuntza eredua, ez

dagoenarenerreproduzitzailea

”

Hezkuntza,gizartea eta eraldaketakooperatiboa liburuaren egilea duguJoseba Azkarraga. HUHEZIko Lankiikertegiaren eta Fagorreko GizabideaFundazioaren arteko elkarlana izan daliburua. XXI. mendeari begira gogoetaestrategikoa egin zuen GizabideaFundazioak,hezkuntzaren alorreanorain arteko lan ildoari jarraitu edobeste bide berri batzuk irekierabakitzeko. Horretarako,JosebaAzkarraga fundazioko kideari txostenbat egiteko eskatu zioten. Txostenaeztabaidatu,onartu eta,azkenean,liburu bihurtuta argitaratu dute.

Gogoeta estrategiko horrekinbatera,beste gogoeta prozesu paralelobat abiatu zuten modu batera edobestera hezkuntzari lotutako zortzilagun inguruk,Debagoiena bailaran.Horietako kide bat izan zen JosebaAzkarraga.

Bistakoa da atsegin duela gogoetaegitea. Horregatik sortu zuen JonSarasuarekin batera Lanki ikertegia,2000. urtean. HUHEZI fakultatearenbarruan dagoen eta gaur egun 14 kidedituen ikertegi honek badu gako hitzbat:autoeraketa. Eta,horren harira,mugimendu kooperatiboa,planetakoHegoaldearekin kooperazioa(ekonomia solidarioa eta hizkuntzagutxituen berreskuratzea) eta gizarteberrikuntza dira beraien lanarenardatzak.

EHUn Soziologia eta ZientziaPolitikoak ikasi ondoren,psikologiakoikasketa batzuk egin zituen,etaharreman handia eduki izan du GizartePsikologiarekin,bai prestakuntzaaldetik eta bai ikerketa aldetik. 2006andoktoratu zen Soziologian eta,ordurako,HUHEZIn hasita zegoeneskolak ematen eta ikertzen. Gauregun,han jarraitzen du,bi eremuotaneskolak ematen:hezkuntzarensoziologian eta gaur egungo gizartealdaketen arloan.

Liburuaren gaia,beraz,ez daberria harentzat. Egunero ari dahezkuntzaz,gizarte aldaketez,etorkizunaz… ikertzen,irakurtzen,gogoeta egiten,eztabaidatzen… Ongihausnartutako ideiak dira,beraz,hurrengo orrialdeetakoak.

Hezkuntza krisian dagoelaentzuten da, behin eta berriz, haneta hemen. Hala al da?

Asko berba egin da hezkuntzarenkrisiari buruz, aspertzeraino. Hezitzai-leen eta hezkuntzako profesionalen ar-tean halako neke bat ikusten dut. Hez-kuntza krisiarekin gatoz berriro. Gaine-ra, hezkuntza krisia aipatzen denean,ondoan hezkuntza erreformatzekoekimenak jarri ohi dira. Seguruenera,ez dago gizartean azken urteotan hain-beste erreforma izan duen beste arlo-rik. Eta erreforma batzuk, gainera, ezdira laguntzeko izan. Orduan, ulertzendut askorentzat aspergarria izatea be-rriro hezkuntzaren krisiari buruz hitzegitea.

Baina, bai, hezkuntza krisian dago.Ez hezkuntza bakarrik, gizarte osoabaizik. Hezkuntza krisian dago, gizartehau krisian dagoelako. Eta gizartehonek bizi duen krisia ez da edoze-lakoa. Nik uste ez dela gehiegi esateakrisi sistemikoa bizi dugula, edo zibili-zazio krisia.

Normalean, azken urteotan, krisikontzeptua krisi ekonomikoa izenda-tzeko erabili izan da, baina krisia orain-dik sakonagoa da, eta larriagoa. Krisiekologiko latza bizi dugu, eta haren er-tzik zorrotzena aldaketa klimatikoare-na izango da, segur aski. Krisi ener-getiko handia datorkigu. Izan ere, gurezibilizazio industrialaren energia nagu-sia izan dena agortze bidean jarri da,energia fosil merkeen aroa agortzearda, eta horrek ahalmen ezegonkortzai-le itzela edukiko du. Eta, gainera, horigutxi balitz, krisi sozial sekulakoa bizidugu. Inoizko alde sozialik handiene-ko munduan bizi gara. Horri guztiaribeste hainbat erants dakizkioke: bioa-


niztasunaren krisia (seigarren iraun-gitze masiboa bizi dugu); krisi demo-grafikoa (gero eta gehiago gara plane-tan); aniztasun kultural eta hizkuntzaz-koaren krisia (sekula ez dira hizkuntza-komunitateak desagertu orain desa-gertzen ari diren erritmoan); krisi sozio-kulturala (ez daukagu erreferente gar-birik, ez eta etorkizun-ikuspegi ilusio-nagarririk); elikadura krisia (elikagaieta ur eskasia); eta krisi psikikoa (de-presioa epidemia bihurtuta munduan,suizidioak gora...).

Beraz, gure mundu globalizatu haukrisi askoren bilgune moduko bat da,eta egokia da zibilizazio krisi bati buruzberba egitea. Uste dut hezkuntzaren kri-siaz hitz egin daitekeela, baina, zoomaaskoz gehiago irekiz gero, aurrekaririkez duen emergentzia globaleko egoerabizi dugu.

Egoera horren larria al da?Bauman soziologoak metafora po-

lita erabili du: gure zibilizazio hau he-gazkin erraldoi bat da, supersonikoa,azken teknologiaz eraikitakoa. Ziztubizian, abiada betean doa, eta bidaiarigoazenok konturatu gara kabinan ezdagoela piloturik.

Uste dut irudi ona dela non gaudenadierazteko, gure nora eza azaltzeko.Oso paradoxikoa da: alde batetik, inoizbaino gehiago dakigu, eta zientziarenarlo guztietan aurrerapauso galantakeman dira; beste aldetik, bizitzaren oi-narri direnak suntsitzen ari gara, inoizbaino azkarrago. Hau da, nola da posi-ble gero eta gehiago jakitea gure eko-sistemei buruz, atmosferari buruz, guregizarteari buruz, psikismoari buruz…,nola da posible gero eta gehiago jakiteaalderdi horiei guztiei buruz, eta datuakmetatzen ditugun abiadura berean sun-tsitzen jardutea bai ekosistemak, bai ko-munitatea, baita gure psikismoa ere?Iruditzen zait paradoxa handia dela.

Azken batean, trantsizio historikoaegin dugu. Gizarte aurrekapitalistak etaaurremodernoak “nik honekin nahi-koa dut” esan zezaketen. Bazegoennahikotasunaren nozioa, kategoriakultural hori erabilgarria zen, eta inda-

rra zuen. “Nahikoa daukat” esatetik“zenbat eta gehiago, orduan eta hobe-to” esatera pasatu ginen. Horixe iltzatuzaigu eremu psikikoan, sozialean zeinekonomikoan. Eta horren ondorioakzein diren ikusten ari gara: biosferahankaz gora jartzen ari gara, egundokoalde sozial eta ekonomikoak sortzen arigara, eta, ahitze bidean jarri dugu geurepsikismoa bera.

Hori da daukagun gizartea. Beraz,lehenengo eta behin, hezkuntzarenkrisiaz hitz egin aurretik, gure gizarteakbizi duen krisi erraldoiari buruz hitzegin behar da. Zeren hezkuntza, azkenfinean, sistema orokorrago baten ba-rruko azpisistema bat da. Horregatik,aurrena sistema orokorraren krisiazberba egin beharko genuke.

Zer eragin du krisi ekonomikoglobalak hezkuntzan?

Azken hamarkadatan egundoko al-daketak gertatu dira ekonomia globa-lean eta ordena sozioproduktiboan.Garai fordista-tayloristan era konkretubateko subjektua behar zen. Gauregun, gure mundu sozioproduktiboakbehar duen subjektua oso bestelakoada. Ez dauka zerikusirik norbanakootzan, esaneko, ez parte-hartzaile hare-kin. Gaur egun oso bestelako subjektuaeskatzen dute gure enpresa eta erakun-deek: pertsona motibatua, parte-har-tzailea, aplikatua bezain inplikatua,ekimenduna, sortzailea, autonomoa,talde lanerako jarrera eta gaitasunaduena... Iniziatiba da hitz totem berria.

Beste subjektu bat eraiki behar da.Eta egin kontu hezkuntza sistema betihor egon dela garai historiko bakoitzak

behar duen subjektua sortzeko. Ez dahorretarako soilik egon, baina funtziohori beti bete izan du.

Horregatik, eremu sozioprodukti-boan gertatutako aldaketek eragin zu-zena daukate hezkuntza prozesuetan.Zehatzago esanda, gure hezkuntza,erakundeetan gauza asko aldatzen aridira subjektu berri hori sortze aldera:curriculumak (edukiak barik, gaitasu-nak landu behar), irakasleen presta-kuntza, pedagogia aktiboen ezarpena,ebaluazio moldeak eta irizpideak, era-kundeen diseinua, familiekiko harre-mana…

Hezkuntza krisia azaltzen duenbeste arrazoirik ikusten al duzu?

XX. mendeak ikuspegi berria emandigu: konturatu gara hezkuntzari lotu-tako promesak ez direla bete. Moderni-tatearen aginduari jarraiki, hezkuntzakeraman behar zuen gizartea bide one-tik. Hezkuntza funtzio ezin garrantzi-tsuagoa betetzera zetorren, ia epikoa:Ilustrazioren espirituak zioen gizartemodernoan hezkuntzak aterako gin-tuela ezjakintasunetik, miseria materialeta moraletik, hark emango zigulaaurrerabide material eta moralerako bi-dea, ongizatea… Eta ez da hala izan,edo ez uste zen neurrian. Konturatu ga-ra gauzak askoz konplexuagoak direla,badugu modernitatearen anbibalen-tziaren berri. Zenbait kasutan (Ausch-witz), gizarterik aurreratu eta jantzie-nak egin ditu izugarrikeriarik handie-nak. Orduan, galdera sakonak sortudira: hezkuntzak bete al dezake horrengarrantzi handia duen funtziorik? Aregehiago, ez al zen hezkuntza moder-

20 •hik hasi • 154. zenbakia. 2010eko urtarrila

josebaazkarraga

E

“Eskolak argiizan behar du ezin

duela dena egin,mugatua dela. Beste

batzuek sua piztu etaestrategia piromanoa

jarraitu eta gero,eskolari eskatzen zaio

suhiltzaile lanak egitea,maisu-maistrei

eskatzen zaie guregaraiko heroiak izatea,

jada sua ikaragarriadenean

”

noa zuzen inplikatu Holokaustoan,izugarrikeria handi hartan? Garaikohezkuntza sistemak modu zuzeneanparte hartu zuen eldarnio totalitariohartan. Hor pitzadura sakona dago.Formazio askoz gehiago daukagu, bai-na horrek ez du esan nahi jakituriagehiago dugunik.

Nola ikusten duzu egungo gizarteeredua?

Ikuspegi kultural eta moraletik be-giratuz gero, gizarte homogeneoagoe-tatik gatoz. Adostasun sozial eta moralnahiko handia zuten gizarte batzueta-tik gatoz, eta, testuinguru historikohaietan, argiago zegoen zer eta zelanirakatsi. Eta, gainera, gizarte moderno-aren hastapenetan hezkuntza formalaedo eskola bera zen ezagutzaren trans-misio iturri ia bakarra.

Gaur egun, bestelako gizarteakdauzkagu, askoz ere heterogeneoago-ak, aniztasun handiagokoak, polizen-trikoak. Eta jada ez dago hain garbi zereta nola irakatsi behar litzatekeen, zerbalio transmititu behar liratekeen ho-rrelako testuinguru historikoetan. Gai-nera, teknologia berriekin, eskola eza-gutzaren igorleetako bat da, eta, behar-bada ez da garrantzitsuena. Hor baitau-de Internet eta teknologia berriak.

Ondorioz, modernitateari zego-kion eskola eredua krisian sartu da, egi-turazko krisian, ez azalekoan, geratze-ko etorri diren fenomeno batzuenaurrean baikaude.

Zer iritzi duzu eskolaren etafamiliaren arteko harremanari etabakoitzaren funtzioei buruz?

Aldaketak gertatu dira sozializazioprozesuan. Familiak bete izan dituenfuntzio klasiko eta historiko batzuk ezditu lehen bezainbeste betetzen gauregun, lehenengoz historian. Labaintzemoduko bat gertatu da. Nabarmena dagure haurrak lehenago gelditzen direlahezkuntza erakundeen esku. Horrekdakarren guztiarekin. Sozializazio kon-tratu jakin bat nolabait hautsi egin da.Oraintsu arte familia arduratzen zenhaurraren nortasunaren muina eraiki-

tzeaz, osatzeaz, eta haurrak eskolarahezigarritasun baldintza psikologikoeta material batzuekin heltzen ziren.Gaur egun, ordea, erakundeek hartubehar dute euren ardurapean, ez klasi-koa den bigarren sozializazioa soilik,baita lehenbiziko sozializazioaren zatihazkorra ere, orain arte familien eskuegon dena.

Eskolak, eta hezkuntza erakundeformalek, oro har, erronka itzela dute.Oso desafio eta ardura potoloak dauz-kate eskuartean, lehen ez zeuzkatenak:ez soilik gure haurren garapen intelek-tuala, baita emozionala, afektiboa etanortasunaren muina osatzearena ere.

Beste alde batetik, beste sozializa-zio eragile batzuk, era guztietako pan-tailek esaterako, indar aparta hartzenari dira. Eta pantaila horiek sarritan ezdaukate inolako hezkuntza diseinurik.Hau da, eskolak gehiago egin behar dujarduerarako tarte txikiagoarekin, lehia-kidegogorrak atera baitzaizkio testuin-guru historiko berrian.

Aipatutako arazoak edo krisiakkonpontzeko eskatzen zaioaskotan eskolari. Erreala al dahori eskatzea?

Ez, horrek berak krisian betikotzendu eskola, funtzioen gainkarga modu-koa zerbait bizi duelako. Aski da irratiapiztea: edozein solaskidek arazo sozialbat identifikatu, eta, berehala, horrenkonponbidea hezkuntzan dagoelaesango du. Eta pixka bat gehiago fin-duz, ez du aipatuko hezkuntza osorikhartuta, eragile guztiak aintzat hartuta(eskola, familia, hedabideak…); aitzi-tik, eskolak ardura berezia daukalaesango du, eta hainbat prozedura jarribeharko lituzkeela arazo hori bidera-tzeko.

Adibidez, har dezagun elikaduraarazo gero eta larriagoa (anorexia, buli-mia, umeen gizentasuna…). Sistemaorokor honen barruko azpisistema ba-tzuek euren funtzioa utzi egin dute.Esan nahi dut familiak berak ez dituelalehen bezala transmititzen elikadura-ren arloko jarraibide batzuk. Jatekodenborak ahitu egin dira, eta familia ba-


rruko denborak desartikulatu. Gauregun, sarri bikoteko kide biek lan egi-ten dutenez, konplexuagoa da lehengoelikadura tradizioei eustea. Etena dago.

Horrez gain, beste azpisistema ba-tek, hedabideenak, etengabeko pre-sioa egiten du, haur eta gazteen kon-tzientziak kolonizatuz edertasun iru-diekin eta gorputz-eredu perfektuekin.Hau da, gaurko haur eta gaztetxoakidealtasun handiagoarekin estutzen di-tugu egunero.

Ondorioz, elikadurari lotutako na-haste batzuk sortzen dira, eta gizartejakin batek gauzak bide horretatik ero-aten dituenean, eskolari esaten zaio:“Orain, egin zaitez zu horren kargu”.Hau da, azpisistemetako bati eskatzenzaio sistema osoaren kontraesanakkonpontzea. Piloturik gabeko hegaz-kin horren airbaga izatea, nolabait.

Konponbide guztiak hezkuntzatikdatoz, eta zehatzago esanda, eskolatik.Bide batez, beste hezkuntza eragilebatzuek, eskuak garbitzeaz gain, egu-nero egur gehiago botatzen diote suari.Konponbide zaileko egoeratan sartzengara.

Eskolak argi izan behar du ezinduela dena egin, mugatua dela. Bestebatzuek sua piztu eta estrategia piro-manoa jarraitu eta gero, eskolari eska-tzen zaio suhiltzaile lanak egitea, mai-su-maistrei eskatzen zaie gure garaikoheroiak izatea, jada sua ikaragarriadenean.

Nola ikusten dituzu irakasleakeskolaren gainkarga horrenaurrean?

Eskolaren motxila funtzioz eta zere-ginez betetzen joan den heinean, ira-kasleen estatusa behera etorri da. Badi-rudi irakasleek begirune soziala galduegin dutela. Hau da, gehiago eskatzenzaie, eta gutxiago eman (ez naiz solda-taz ari).

Gure lehengo herrietan alkateazegoen, autoritate politikoa; medikuazegoen, autoritate zientifikoa; abadeazegoen, autoritate espiritual-erlijiosoa;eta maisua edo maistra zegoen, hez-kuntza autoritatea, aurrerapenarensinboloa.

Gaur egun, estatus hori aldatu eginda. Alde batetik, gurasoek maila kultu-

ral jasoagoa dute, hezkuntza eta kultu-ra kapital handiagokoak dira, eta, on-dorioz, irakasleak ez dira lehengo auto-ritate eztabaidaezin haiek, zorionez.Baina baditu bere albo kalteak, batezere hezkuntzako gaurko profesiona-lentzat.

Beste alde batetik, bada kalean sa-rritan erabiltzen den diskurtsoa: leheneskolan kokotekoa jasoz gero, etxerajoan eta, ezer galdetu gabe, beste batgurasoek. Gurasoen eta irakasleenartean halako itun inplizitu bat zegoen,belaunaldi hitzarmena, nolabait. Itunhori hautsi egin da eta gurasoen etaseme-alaben arteko itunak sortu dira:gurasoak kontu eske joaten dira esko-lara. Eta, helduen arteko ituna hautsita,irakasleak babes gutxiagorekin senti-tzen dira gerta daitekeenaren aurrean.

Bada gehiago: irakasleek ikasleenaurrean autoritatea galdu dute, neurribatean behinik behin, arlo batzuetaneredu imitagarri izateari utzi diotelako.Adibidez, gehienetan ikasleek askozhobeto erabiltzen dituzte teknologiaberriak. Are gehiago, maiz, gaitasunhandiago dute informazio gainkargarieta testuinguru historiko honen kon-plexutasunari aurre egiteko.

Krisia orokorra da, zibilizaziokrisia aipatu duzu. Baina, zoomaitxi eta hezkuntzara mugatuta,nork hasi behar du horri bueltaematen, eta nondik?

Konplexua da oso. Baina, hasteko,zera argitu behar da: hezkuntzari buruzpentsatzen hastea geure gizarteari bu-ruz pentsatzen hastea da. Hau da, kon-tua ez da zelan sortu eskola ona, baiziketa nola eraiki gizarte hezitzailea. Izanere, hezkuntza ez da erakunde formalbati eta profesio jakin bati dagokion ze-regina (sekula ez da izan, baina oraininoiz baino gutxiago). Hori ere bada, ja-kina, baina, aldi berean, gizarte osoa-ren funtzioa da: eskolarena, familiare-na, hedabideena, herri mugimendue-na, enpresena, politikariena... Esapideafrikar batek dio haur bat heztea tribuosoaren lana dela. Oso garrantzitsuairuditzen zait hori argi edukitzea.


josebaazkarraga

E

“Gaur egunirakasle lana ez da erraza.Eskakizun psikiko handiko

lanbidea da eta, ikuspegihorretatik, ondo zaindu

beharreko alderdiakdaude.

Ildo horretatik, irakasleenesperientzia lantegiak

eraiki daitezke: gune etaune batzuk irakasleen

zaintza horretarako,desintoxikazio

emozionalerako,esperientziak

partekatzeko, bai onak etabai txarrak…”

”

Nolakoa izan beharko lukeeskolak gizarte hezitzailehorretan?

Tribu guztiak arduratu behar baduheziketaz, eskolak argitu egin behar dubere lekua eta mugak zein diren. Jakinegin behar du, baita ere, muga horiekazaltzen eta esaten: “Gu erakunde mu-gatua gara eta honaino hel gaitezke”.Eta jakin egin behar du gizarteak jar-tzen dion gainkargaren tranpa sala-tzen, tranpa baita, azken finean. Nor-malean, eskolak eta hango hezitzaile-ek, bokazioz eta misio historikoz, joe-ratxoa eduki dezakete horrelakoakesateko: “Bai, hau ere geure gain hartu-ko dugu”. Nire ustez, ordea, eskolakarrakasta izan nahi badu, ezinbestekoada une historiko honetan ondo zehaz-tea zein diren bere ahalak eta zein ez.Eta kolaborazioak serio planteatzeabeste eragile batzuekin, bai familiekin,bai hedabideekin, baita gizarteko besteeragile batzuekin ere. Konplexurik ga-be planteatzea heziketa oso gauza kon-plexua dela, denen artean egitekoa, etabestela porrota gauza segurua dela.Aspaldiko egitasmoa da, badakigu,baina inoiz baino zentzudunagoa. Izanere, ezagutzaren gizartean sekula bai-no nabarmenagoak dira bi hauek: ezdago hezkuntza efekturik ez duen gizaekintzarik (gizarteko gune guztiek hez-ten dute, modu batean edo bestean);eta bizitzan ez dago hezkuntza efektu-rik behar ez duen unerik (hori oso argiada ezagutzaren gizartean).

Nola ikusten dituzu besteeragileak. Hedabideak, esatebaterako, prest al daude ardurahori hartzeko?

Oraindik oso urruti daude hortik.Sozializazio prozesuan gero eta eraginhandiagoa dute. Bideo-jokoena, esatebaterako, une honetan industria kultu-ralaren negoziorik oparoena da, zine-magintzaren aurretik dago. Horrekadierazten digu zenbaterainoko eragi-na duen. Era berean, produktu horiekez dira diseinu pedagogiko bateanardazten, gehiegitan ez daude pentsa-tuta hezkuntzaren ikuspegitik eta ez

du-teplanteatzenzelan lortu haurraren edo gaztetxoarenhezkuntza eta hazkuntza ona (lehenta-sunak ez dira horiek, behinik behin).

Nork esan beharko lieke eurenproduktuek ikuspegi hezitzaileaeduki beharko luketela?

Denok eduki beharko genuke ze-resana. Edonola ere, familien aldetikeskaerek oso zorrotzak izan beharkolukete. Azken batean, familiak diraindustria kultural horren eta haurren ar-teko bitartekariak. Familiek erosten di-tuzte. Familiek badakite haur bakoi-tzak gelan Internet, telebista eta eraguztietako pantailak dituela, eta horieneragin eta erabilera egokia zein den ja-kin behar lukete. Hortaz, familia bakoi-tzak horren inguruko hausnarketaserioa egin beharko luke.

Familien aldetik presionatuta senti-tzeaz gain, ikuspegi politikotik ere pre-sionatu egin beharko litzateke indus-tria kultural hori. Uste dut politikarenbidetik pauso batzuk eman beharko li-ratekeela, hori guztia beste modu bate-ra arautzeko. Baina hortxe dago guremunduak bizi duen arazoetako bat: ne-gozio mundua arautzeko politikarenezintasuna.

Material eta hedabide alternatiboak(asmo hezitzailedunak) sortzea litzate-ke beste egiteko bat.

Familiak ardura batzuk eskolarenesku utzi dituela esan duzu lehen.Zer-nolako funtzioa eduki beharkoluke familiak eskolan, gizartehezitzaile batean?

Familiak eginkizun batzuk berres-kuratu beharko lituzkeela iruditzenzait. Horretarako, baldintza batzuk sor-tu beharko dira, noski. Ez ditugu beste


herrialde batzuetan dituzten baldin-tzak haurrak zaintzeko. Esadazu gizar-te batek haurren hazkuntzarako zeinbaldintza sortzen dituen, eta esango di-zut gizarte hori ona den, ez den horrenona edo txarra den. Ikuspegi horreta-tik, gure gizartea gizarte atzeratua da,eta atzera egin duena. Oso modu kriti-koan begiratu behar genioke gure ego-erari. Kezkatzekoa da lau hilabetekohaur bat haur eskolan aparkatzea eta iaegun osoa igarotzea hezkuntza era-kunde batean, nahiz eta erakunde ho-riek gero eta hobeto diseinatuta egon.Ia-ia ez dago diseinu on posiblerik horriganoraz erantzuteko. Erabil ditzagunhaur eskolak modu arrazional eta zen-tzuzkoan.

Dena dela, ezin da orokortu, ezin daesan familiak seme-alaben heziketazez direla arduratzen. Denetik dago.

Irakasleen prestakuntzan ikustenal duzu aldaketa edoberrikuntzaren beharrik?

Alde batetik, ohiko prestakuntzadago, hots, gaur egun irakasle ona iza-teko zer gaitasun eduki behar lirateke-en: psikologia ebolutiboaz jakin behar-ko luke, gertaera politiko modura uler-tu beharko luke hezkuntza, irakastekoeta ikasteko prozesuetan prestatu be-harko luke, alderdi metodologiko etadidaktikoetan ere bai, eta abar luze bat.Horixe da gaur egungo ikasketekeskaintzen dutena, hain zuzen, nahizalderdi soziologikoz eta politikozherren samar ikusten ditudan.

Baina, bestetik, beste era batekoprestakuntza edo zaintza behar da: ira-kasleen zaintza integrala, nolabait.Segur aski, bere burua zaintzen ez duenerakunde batek, lantzean behin berebarrua bokazioz busti eta orekatzen ezduen irakasleak, ezingo du ongi zaindubeste inor. Hori hartzen dugu premi-satzat.

Denok dakigu gaur egun irakaslelana ez dela erraza. Eskakizun psikikohandiko lanbidea da eta, ikuspegihorretatik, ondo zaindu beharrekoalderdiak daude.

Ildo horretatik, irakasleen espe-

rientzia lantegiak eraiki daitezke: guneeta une batzuk irakasleen zaintza ho-rretarako, desintoxikazio emozionale-rako, esperientziak partekatzeko, baionak eta bai txarrak…

Nahiz eta pedagogia esperientzia-lak indarra izan, irakaslearen irudiakfuntsezko izaten jarraitzen du, etagarrantzi handia du figura horren zain-tza emozionalak, psikikoak eta afekti-boak. Uste dut garrantzitsua dela, pres-takuntza teorikoaz aparte, era horreta-ko zaintza integrala, eta nik ez dut ikus-ten horrelakorik gaur egun.

Nerabeak zaintzeari eta heztearigarrantzi handia ematen diozu.

Bai, subjektuaren eraikuntzan fun-tsezko bi une daude bizitzan: bizitzakolehen urteak eta nerabezaroa.

Gaur egun, ikuspegi psikikotik, as-koz zorrotzagoa den gizartean bizi ga-ra. Identitatea norberak banaka eraikibehar duen zerbait da, ez emanda dato-rrena, garai batean bezala. Horrez gain,bada idealtasunaren etengabeko trans-misio mediatikoa ere: edertasuna, esta-tusa, arrakasta, boterea, distira egoi-koa… Norbere niaren eraikuntza disti-ratsura animatzen gaituzte egunero.Uste dut ikuspegi horretatik tentsio psi-kiko altua eragiten duen gizartean bizigarela. Iruditzen zait gizarte horrek bes-te garai batzuetan baino gehiago eska-tzen duela, baina gutxiago eman. Hauda, zerekin egin dute topo gure gazte-ek? Krisian dagoen gizartearekin, nor-bere identitatea eta bizi-proiektua erai-kitzeko krisian dauden osagaiekin:lana krisian dago, ideologia moderno-

ak krisian daude, ongizate estatua kri-sian dago, familia krisian dago, hez-kuntza krisian dago… Zer ez dago,gaur egun, eraldakuntza prozesuanedo, gutxi-asko, nolabaiteko kinkan?

Beraz, gazteek desinstituzionaliza-zio prozesuan dagoen gizarte batekinegin dute topo. Hori kontuan hartuta,uste dut ez dela erraza gazte izatea gaur.Ikuspegi materialetik esne-mamitaneduki ditugu, baina ikuspegi psikoso-zialetik hauskorragoak dira; askoz es-kaera handiagoei aurre egin behar dieeta identitatea eraikitzeko material pre-karioagoak ditu belaunaldi horrek.

Egoera hauskor horretan, gazteekhiru irtenbide faltsu hauta ditzaketenortasuna eraikitzeko lanetan (baitanagusiek ere):

1. Infantilizazioa: batzuek biktimapapera hartzen dute, kulpak inori eran-tsiz; konplexutasunari aurre ez egitekomodu bat da.

2. Segurtasuna emango dieten taldeitxietan gotortu daitezke (tribu hirita-rrak, esaterako).

3. Identitatea eraikitzen ahalegin-tzen dira, horretarako objektu komer-tzialak erabiliz. Merkatuak zuzenduta-ko txotxongilo bihurtzen dira.

Eskolak nerabezaroari arreta bere-zia eskaini behar lioke, eta identitatea-ren eraikuntza modu finean zaindu(beste batzuekin batera). Bestela, mer-katuak egingo du. Gaur merkatuak zu-zentzen du, hegemonia handiz, gazte-ek daukaten autonomia gosea eta nita-suna eraikitzeko beharra. Kolonizatzehori gero eta goiztiarragoa eta masiboa-goa da, gainera.

josebaazkarraga

E

“Tribu guztiakarduratu behar badu

heziketaz, eskolakargitu egin behar du

bere lekua eta mugakzein diren. Jakin egin

behar du, baita ere,muga horiek azaltzen

eta esaten:“Gu erakunde mugatua

gara eta honaino helgaitezke”.

Eta jakin egin behar dugizarteak jartzen dion

gainkargaren tranpasalatzen, tranpa baita,azken finean

”

Zer egin dezake eskolak?Esate baterako, konpromiso sozia-

la landu, konpromiso sozialean hezigazteak. Hau da, bizi-ibilbide zentzu-dunak erakutsi, edo konpromiso sozia-lean ardaztu diren bizi-ibilbide batzukerakutsi, eredu modura. Kontsumis-moa, ospea, niaren gorespena… diraeredu hegemonikoak; bada, eredu he-gemoniko horien aurkakoak direnbeste batzuk aktibatu: ikusarazi bizitzaaskoz aberatsagoa dela besteekikokonexioan eraikitzen denean, baitakonpromiso sozialaren bidetik eraiki-tzen denean ere… Debagoienan GazteEskola sortu dugu asmo horrekin,besteak beste. Ohiko egozentrismomaterialistatik eraiki ez diren eredu ba-tzuk eskaini beharko lirateke, besteirudi erakargarri batzuk, eredu zentzu-dunak (zentzuz hornitzen gaituztelakohitzaren bi adieratan: esanahiez etanorabidez).

Etorkizuneko eskola horrek zerizan behar du, erreproduzitzaileaala eraldatzailea?

Hezkuntza, oro har, eta eskola, ze-hatzago esanda, ez litzateke ardaztubehar daukaguna erreproduzitzekolanean, inoiz baino argiago ikusten dahori.

Segur aski hori izango da hezkun-tza krisiaren beste ertz bat: une hone-tan, sistema honen erreproduzitzaileari da batez ere, eta egokitzapenak izu-garrizko indarra eskuratu du. Eskola,neurri handi batean, horregatik dagohain asaldatuta, etengabe aldatzen ariden gizarte horretara egokitzeko ur-gentzia eta mandatu historikoari meneginez ari delako. Egokitu, egokitu,egokitu, hain exijentea den kanpomundu horretarako jendea prestatu.Ostera, iruditzen zait fase historikohonetan apalduta gelditu dela aldeeraldatzailea, emantzipatzailea, huma-nizatzailea.

Kontua da, etorkizunari begira,oreka hori aldatu egin beharko genu-keela denon artean, hasieran esanda-koagatik: gure garapen ereduak etorki-zunik eskaintzen ez badigu, biziaren

mantenurako hain kaltegarria bada, gi-zarte horren erreprodukzio lanean jar-dutea estrategia kriminal batekin kola-boratzen jardutea izango litzateke ka-sik. Berba gogorrak dira, baina bizitza-ren oinarriak kaltetzen gabiltza egune-tik egunera, eta ikuspegi askotatik. Ho-rregatik, sekula baino gehiago izan be-harko du daukagun hori gainditzeradeitutako hezkuntza eredua.

Horrez gain, argi dago gizarte ho-rren azpisistemetako bat dela hezkun-tza, eta gizarte horren beharrizaneierantzuteko dago, neurri handi batean.Baina azpisistema horrek badu berelogika propioa, batzuetan gizartearenlogika orokorrarekin bat ez datorrena.Gizartearen zerbitzura egoteaz gain,autodeterminatzeko gaitasuna izangoduen norbanakoa eta komunitatea sor-tzean datza kontua, eta sarriegi bi zere-gin horiek ez datoz bat. Eta hor, jakinegin beharko luke bere logika propiohori defendatzen, eta baita gotortzenere, nahiz bat ez etorri ekonomia glo-balak edo gizarteak behar duenarekin.

Jada badakigu irakasle onaez dela ezagutzaren transmisioaongi egiten duena soilik; ez etaesperientzia egokiak diseina-tzen dakiena ere, haurrak etagazteak ulermenera irits daite-zen. Batez ere, oinarriko bizihautuak egiten laguntzen duenada, nire ustez, irakasle ona. EtaArizmendiarrieta horrelako tipobat izan omen zen.



Eleaniztasuna, etorkizunari begiradugun erronka

Jardunaldiaren lehen zatian, “Elea-niztasuna: Zergatik? Noiz? Nola?”izenburupean, SAREAN Elkartekotalde-dinamizatzaileak hainbat aditu-ren iritzien eta ikerketen bilduma aur-keztu du.

Ondoren, ekitaldiaren zatirik ga-rrantzitsuena egin da, hau da, lan talde-en jarduna. Jardun horretan, Topakete-tako partaideek, Hezkuntza Sailak eginduen proposamena eta eskola publi-koetan dugun egoera aztertzeko auke-ra izan dute; era berean, eleaniztasuna-ren bidetik aurrera egiteko iradokizu-nak egin dituzte. Hona hemen eztabai-dan azpimarratu diren puntu nagusiak :

• Denok onartzen dugu etorkizu-neko gizartean beharrezkoa izangodela eleaniztuna izatea. Beraz, EskolaPublikoak ikasle eleaniztunak izatekoprestakuntza egin behar du, eta helbu-rua lortzeko bideak sakon aztertu on-doren erabakiak hartu behar ditu.

•Behar-beharrezkoa da eskola pu-blikoetako errealitate askotarikoa kon-tuan hartuko duten ikerketa gehiagoegitea.

• Eskolan eleaniztasuna bultzatze-ko irakasle eleaniztunak behar ditugu.Gaurko irakasleak prestatzeaz gain,irakasle eskoletan kontuan hartu behardute etorkizuneko irakasleen presta-kuntzan gaitasun hori lortu behar dela.

• Herritar eleaniztunak lortzea ezda eskolaren lana bakarrik; komunika-bideen zeregina, administrazioen el-karlana eta familien inplikazioa osaga-

rriak eta guztiz garrantzitsuak dira. • Hezkuntza Sailak egin duen pro-

posamenaren inguruan ondoko iri-tziak jaso dira:

- Ez dira aldez aurretik ikastetxeakkontuan izan, eta proposamena heldudenean ez da astirik egon aztertzeko,zalantzak argitzeko eta planifikatzeko.

- Proiektuan parte hartzeko baldin-tzen alorrean:

* Ikastetxeetako maila berekoikasle guztiak sartzeko aukera ez izateaez da egoki ikusi, ikasleen arteko des-berdintasun arriskutsuak sor daitezke-elako.

* Proiektuaren jarraipena ziur-tatzeko, beharrezkoa da irakasleeniraunkortasuna, baina baldintza horigure ikastetxeetan sarritan betetzen ezdenez, ezinbestekoa da egoera horri ir-tenbidea topatzea.

* Ikastetxe bakoitzaren hiz-kuntz egoerari hobeto erantzuteko,egokiago ikusten da denboraren bana-ketan malgutasunez jokatzea.

- LHko 4. mailan arloren bat atzerri-ko hizkuntzan emateak sortzen dituenzalantzak:

* Ikasle askorentzat euskaraikasteko aukera bakarra eskola da.

* Egindako ebaluazioetanagerian geratu da zailtasunak daudelaeuskarazko maila ona lortzeko.

* Ikastetxe askotan, euskarahobetzeko duten beharra ikusirik, ezda egoki ikusten euskara orduak mu-rriztea eta gaztelaniazko orduak gehi-tzea, ondo ezagutzen baitute hizkuntzahori.

Hizkuntzen garapena eskolako errealitateanSAREAN Elkartearen hausnarketa

Gaur egungo gizartean, gero etagarrantzi handiagoa hartzen arida hizkuntzen ingurukoeztabaida. Atzerriko hizkuntzan(ingelesa gehienetan) dugungaitasuna oso txikia dela esatenda, eta Europako Parlamentuakematen dituen aholkuei jarraituta,Hezkuntza Administrazioak,ikasleek ingeles arloan dutengaitasuna hobetzeko asmoz,proposamen bat egin dieikastetxeei. Argi esan behar da ikastetxepublikoetan denok gaudelahizkuntz gaitasunak hobetzearenalde, bai atzerriko hizkuntzanbaita ditugun bi hizkuntzaofizialetan ere, eta aspalditik arigara hori lortzeko gogoeta egiten,prestatzen eta hobetzeko espe-rientziak egiten. Oso eremugarrantzitsua dela iruditzenzaigu, eta, horregatik, uste duguhizkuntz gaitasunak hobetzekohautatzen dugun erakhausnarketa sakonaren ondorioizan behar duela, ikastetxekoerrealitatean oinarrituta beti.Prozesu horretan nolabaitlaguntzeko, SAREAN Elkarteakmahai gainera ekarri du gaiaXXIX. jardunaldietan.

e k a r p e n a k

Eleaniztasuna eskoletan, arrazoipedagogikoetan oinarritutakoerabakia

XXIX. jardunaldietako partaideek,kalitatezko eleaniztasunaren bila, es-kaera hau egiten diete Hezkuntza Saile-ko arduradunei:

Beste hizkuntzak bultzatzeaz gain,euskararen normalizazioaren alde be-netako apustua egin dezatela, eta ho-rretarako behar diren baliabideak era-bil ditzatela:

- Ikerketak egin.- Euskararen erabilera bultzatu.- Ikastetxeetan hiru hizkuntzen gai-

tasunak hobetzeko dauden esperien-tzia onak ezagutu, indartu eta zabaltze-ko lana egin.

- Ikastetxeei autonomia eta lagun-


tza emanez, haien ezaugarrien arabera-ko Ikastetxeko Hizkuntza Proiektuagaratu.

- Irakasleen prestakuntza indartueta Irakasle Eskoletan ikasle eleaniztu-nak prestatu.

- Ahozko komunikazioak duen ga-rrantzia aitortzen laguntzeko baliabi-deak eman: talde txikiak egiteko, inge-lesez hitz egiteko irakasle laguntzai-leak...

Amaitzeko, Administrazioari bizikieskatzen diogu gai garrantzitsu honiheltzeko abiapuntu pedagogikoak era-bil ditzala.

Elkarlana, Eskola Publikoarenproiektuen oinarria

Jardunaldiak amaitzeko, Hezkun-tza Saileko ordezkariak izan genituen.

Marian Ozcariz Sailburuorde ande-reak Hezkuntza Sailak aurkeztu duenproposamenaren inguruko azalpenakeman zituen:

- Deialdiaren arrazoia.- Proiektuaren ezaugarriak.- Etorkizunerako asmoak.Sailburuorde andereak Topakete-

tako partaideek egindako hausnarke-taren ondorioak ezagutzeko interesaazaldu zuen, eta etorkizunari begiraproposamenak aztertzeko konpromi-soa hartu zuen.

Amaitzeko, Francisco Luna jaunak,ISEI-IVEIko zuzendariak, hirueletasu-na bultzatzeko proiektuaren ebalua-zioa nola egingo den azaldu zuen.

XXIX. jardunaldietan bildutako ira-kasleek argi utzi zuten eleaniztasunabultzatzeko Eskola Publikoan egin denlana, eta etorkizunari begira jarraitzekoborondate osoa dagoela adierazi zu-ten. Bide horretan, Hezkuntza Sailareneta ikastetxeen arteko elkarlana faktoregarrantzitsua da, eta SAREAN Elkarteakhorren aldeko konpromisoa hartudu.•

SAREAN elkarteak Leioako Unibertsitatean egin dituen XXIX.Topaketak.


Idazkari nagusiak, Paul Bilbaok,Kontseiluak ikasle guztiak euskalduneleaniztunak izateko egina duen pro-posamena aurkeztu zuen. Horren hel-buru nagusia, derrigorrezko irakas-kuntzak ikasle euskaldun eleaniztunaksortzea da, 16 urtekin euskaraz gutxie-nez B2 maila egiaztatzea, alegia.

Paul Bilbaok, Kontseiluak eginduen proposamenaren ardatzen berrieman zuen bere hitzaldian. Besteakbeste, zera aipatu zuen: "ikastereduakgainditzeko beharrezkoak diren erre-forma guztiak sistema bera aldatukoduen lege baten barruan kokatu behardira bazterrean utziz dekretu bidezkoerreforma arinak". Hezkuntza sistema-ren erreformaren helburuaz ere hitzegin zuen Bilbaok eta "euskaldun elea-niztunek osatutako Euskal Herria lor-tzeko bidean belaunaldi berriak eus-kalduntzea" izan behar duela aipatuzuen. Bestetik, eskolak euskalduntze-an bere funtzioa betetzen badu ere, es-

kola eta bere ingurune soziolinguisti-koaren arteko harremana ere kontuanizan behar dela adierazi zuen. Irakasle-riaren prestakuntza, gainontzeko lan-gileen paperaren inguruan, etorkineneuskalduntzeaz... ere hitz egin zuenPaulek. Azkenik, hizkuntza-politikaberriak izan beharko lituzkeen ezauga-rriak ere azaldu zituen. Ildo horretan,hizkuntza-politikak administrazio guz-tiak hartu behar lituzkeena izan behar-ko lukeela aipatu zuen, helburu eta epezehatzak izan behar dituena, baliabi-dez ongi hornitua.

Bestalde, aurten ere liburua argita-ratu du Kontseiluak eta berau aurkeztuzuen Bilbaok jardunaldian. Eskolatikabiatuta euskararen erabilera areago-tzeko zenbait programa izenburua duargitalpenak. Eta izenak dioen mo-duan, hainbat programa aurkezten di-ra, eskolatik abiatuta, baina ez soilik es-kolaren eremuan, euskararen erabileragehitzea ahalbidetuko dutenak.

Neus Sanmartí BUAko irakaslea eta Paul Bilbao Sarria Kontseiluko idazkari nagusia.

Euskararen Gizarte ErakundeenKontseiluak antolatuta hezkuntza arloko jardunaldiakegin ziren abenduaren 17anDonostiako Miramar jauregian.Euskara biziago ikastetxeetanhizkuntza-normalizaziorakoproiektuen bidez goiburupeanegin zen jardunaldian,hizkuntza-normalizaziorakohainbat proiektu aurkeztuziren. Bestalde, BartzelonakoUnibertsitate Autonomoko NeusSanmartík parte hartu zuen.Jardunaldian, ideia bat nabarmendu zen bereziki:euskararen ezagutza curriculumeko gai guztietan euskara inplementatuz etorriko da. Kontseiluko idazkari nagusi Paul Bilbaokazaldu zuenez, "ez da nahikoahizkuntza bat curriculumekoikasgai izatea hizkuntza hori eskuratzeko. Gainontzeko ikasgaiek ere kontuan hartubehar dute hizkuntzarenirakaskuntza".

e k a r p e n a k

Euskararen kontseiluaEuskararen ezagutza berma dadin beharrezkoa da euskara curriculumeko ikasgai guztietan lantzea


Bost ikastetxeren esperientziakBost ikastetxeetan garatzen ari di-

ren programen berri eman zen jardu-naldian. Elhuyar Aholkularitzaren la-guntzarekin garatzen ari dira programahoriek beste hainbat ikastetxetan. El-huyar Aholkularitzako Idoia Aldekoaketa Olatz Estensorok egin zuten horrenaurkezpena. Olatz Estensorok, duela20 urte enpresetan hizkuntza normali-zazioa lantzen hasi zirenetik hezkuntzaeremura iritsi arte egindako bidea azal-du zuen. Hainbat erakunderekin lanegin dute 2004tik, ikastetxeen espa-rruan hasi zirenetik; hala nola, EAEkoHezkuntza Sailarekin, Nafar Gobernu-ko hezkuntza atalarekin eta Euskal He-rriko Ikastolekin. Iaz, Ulibarri progra-man zeuden ikastetxeek beren hizkun-tza-proiektuak berritu behar zituztelaeta, haietako 27 ikastetxetan aholkula-ritza lanetan eta laguntzen aritu ziren.

"Gogoeta prozesua ikastetxea osa-tzen duten guztiekin batera egitea daegokiena. Guztiok elkarrekin lan egin-da, elkarrengandik ikasteko aukeradaukagu-eta. Eraldaketa-prozesua de-nez, parte hartzen dutenen jarrera alda-keta bilatzen da", azaldu zuen ElhuyarAholkularitzako Idoia Aldekoak. Eral-daketa prozesuak parte-hartzaileakizan behar direla ere aipatu zuen Alde-koak. “Pertsonen bizipenetik abiatu,baina eraikuntza kolektiboa oinarrian.Taldeak erabakitzen du egin behar denbidea bera”.

Bost ikastetxeetako esperientzienberri eman zuten, bertan zuzenean par-te hartzen ari diren ikastetxeetako kide-ek; hala nola, Altsasuko institutukoJuantxu Zabalak, Zamudioko herri-ikastetxeko Belen Melladok eta BeatrizUgartemendiak, Orioko Zaraguetaherri-ikastetxeko Marije Azkuek, Bea-saingo Andramendi ikastolako ArantzaSarriegik eta Tolosako Hirukide ikaste-txeko Joseba Antxustegietxartek etaMaite Etxaberrik.

Altsasuko institutuko Juantxu Za-balak azaldu zuenez, beraien kasuan, i-rakasle talde bat izan zen horrekin hasizena. Hasiera batean hamar lagun hasiziren baina Zabalak azaldu zuenez,"konturatu ginen soilik guk ezin genue-la gauza askorik egin. Inplikazio han-diagoa behar genuela ikusi genuen etabaita baliabideak ere". Udalaren diru-laguntza bati esker hasi ahal izan zirenhori lantzen, esan zuenez eta hari eskerjaso zuten Elhuyar-eko prestakuntza.Taldea osatu eta lanean hasi ziren on-doren.

Zamudioko herri-ikastetxeko zu-zendari Belen Melladok “Ikasi eta goza-tu euskaraz: irudimenezko bidaiak”deitzen den euren proiektua aurkeztuzuen. Proiektu hori da eskolaren moto-rra Melladok azaldu zuenez. Joan denikasturtean hasi ziren Elhuyarrekoekinlanean. Ikastetxe bereko Beatriz Ugar-temendiak azaldu zuen ikasturte ba-koitzean bi bidaia planteatzen dituztelajolas moduan, ikasleek egin ditzaten,frogak egiten joaten dira eta bide horre-tan hizkuntza zein euskal kultura lan-tzen dituzte.

Orioko Zaragueta herri-ikastetxe-ko Marije Azkuek eman zuen eurenikastetxean garatzen ari diren proiek-tuaren berri. Duela bi urte abiatutakoproiektua da beraiena. Proiektua abia-tu zutenean, eremu euskalduna izanikez zuten horren behar handia ikusten,baina gerora, berriz, egoera aldatu eginda, etorkinen etorrerarekin, eta unehonetan proiektuak duen garrantziaazpimarratu zuen. "Gaztelania dute-nen kasuan, komunikatzeko euskara-ren beharrik ez dutenez, nabaritu dugunormalizazio proiektuaren beharra".

Beasaingo Andramendi ikastolakoArantza Sarriegik azaldu zuenez, eurenikastetxean eraldaketa egitea erabakizuten, "ikasleak euskaldunak izateazgain, euskaltzaleak ere izatea da gurehelburua. Egiteko horretan irakasleekpaper garrantzitsua betetzen dutenez,hauek prestatu egin behar dira".

Tolosako Hirukide ikastetxekoMaite Etxaberrik Tolosako hiru ikaste-txe kontzertatuek bat egin zuteneanantolaketa egiteko helburuarekinabiatu zutela proiektua azaldu zuen.Joseba Antxustegietxartek hasiera ba-tean berez hasi zirela lantzen aipatuzuen, baina "lan tresna bat izan ge-nuen esku-artean eta prozesua or-duan bihurtu zitzaigun kontziente".Gainontzeko hizlariek egin zuten mo-duan, taldean lan egiteak duen ga-rrantzia nabarmendu zuen, eta bidehorretan, horizontaltasunez lan egite-aren garrantzia.

Neus SanmartíArratsaldeko saioan, Bartzelonako

Unibertsitate Autonomoko irakasleNeus Sanmartík “Konpententzia ko-munikatiboen lanketa ikastarlo guztienbidez” hitzaldia eman zuen. Ikastetxebatean garatu daitekeen esperientzia-ren adibidea eman zuen. Hizkuntzaikasketetarako tresna bat dela azalduzuen. Hizkuntzak aparteko ikasgaietanbete behar duen funtzioari dagokio-nez, ikasgai horietako hiztegia eta kon-tzeptuak lantzeaz gain, ikasgai bakoi-tzak badu bere hizkuntza tekniko bere-zitua. Hori ere landu behar da, modukoordinatuan, zentro osoko hizkuntzairizpide bateratuari jarraituta, Neusenesanetan. •

Elhuyarren aholkularitza izan duten bost ikastetxetako ordezkariak


Erotu egiten al ditugugure seme-alabakeskolaz kanpoko

ekintzekin

Central Parkeko eszena: Jessy Wiat(Diane Keaton) bi urte eskaseko alabazaintzen ari da eta aho zabalik geratzenda beste ama batzuek, bakoitzak bereagenda eskuetan duela, eskolaz kan-pokoei buruz diotena entzuterakoan:

- Zer moduz asteazkenetan gaztesinfoniarako?

- Ez, ez, Nikolek arte dramatikoaikasten du asteazkenetan.

- Benek opera eta frantsesa du as-telehenetan, xakea asteartetan... Zermoduz ostiralean, biolina eta gero,eta psikiatra baino lehen?

Beste ama bat hurbiltzen zaie etanegarrari ematen dio, “curriculum” eta“erreferentzia onenak izanik ere”, ezdutelako bere umea onartu haur hez-kuntzako eskola onenean, eta horrekluxuzko unibertsitateren batean ezinsartu izana ekarriko diolako.

Elkarrizketak honela segitzen du: - Alex arte dramatikoan daukat

matrikulatuta jaio zenetik.

Charles Shyerrek, 1987ko “BabyBoom” filmeko zuzendariak, irri egitenzuen garai haietako amerikarrek ume-en eskolaz kanpokoen agendekin zu-ten obsesioaz. Eszena berean aipatzendira duela zenbait urtetik hona gureansona handia hartu duten adimena “bi-derkatzeko” programak ere. Hurrengo

eszenan, “adimen bit” delakoarekin lo-tutako jarduera bat ikusten da, oinarrizientifikorik ez duen programa horieta-koa. Garai hartako amerikarren kezkaislatzen du filmak, noraino ailega zitez-keen euren seme-alabei heziketarikonena emate arren... Beste gauza askobezala, 1980ko hamarkadako amerika-rren kezka guregana iritsi da orain.

Esan behar da, “Euskal Herriak bereeskola” leloak dioen antzera, garai etajendarte bakoitzak bere irakaskuntzaprozesuak, bere beharrak asetzekohezkuntza sistema, bere eskola, aisial-dia eta, zenbaitetan, eskolaz kanpokobere jarduerak ere sortu dituela. Azkenfinean, aisia eta ikaskuntza motaren batlotzen dituzten jarduerak eskolaz kan-poko ekintzak dira. Gaur egun, eskolazkanpokoak sistemaren zati dira, nahizeta ez egin eskolan bertan. Begira ize-nei ere: kirolari lotuta daudenak “KirolEskolak” deitzen dira. Hori gertatzenda, orain, 2010eko Euskal Herrian, To-

galdeidazue

?IÑAKI MARTINEZ URMENETA

ESKOLAKO ORIENTATZAILEA ETA NUPEKO IRAKASLEA

Gizaki hauek, gaurkoumeak, etorkizunekopertsona solidarioak,

gizartean parte-hartzaileaktiboak, zuzenak,

emozionalkiorekatuak,

teknikokiprestatuakizatea nahi

badugu, erabakiak hartubeharko ditugu gure

eskoletan eta baita aisial-diko esparruan ere.


kion XX. mendean, Eskozian industriairaultzaren garaian, Mendigorrianegun, edo Espainian duela 50 urte.Nork ez du “El florido pensil” irakurriedo ikusi. Duela 100 urte arte Europakogizarteetako gehiengo nagusia artisau,artzain edo nekazari zen, eta horretara-ko ez zen eskolaldi luzerik behar, eztahaien osagarririk edo eskolaz kanpo-korik ere. Are gehiago: haurtzaroarenhistoria beldurgarria izan da. Duela 200urte arte inguruotan umeek bizi izanduten egoera latza izan da (eta baitagaur egun ere, munduko zonaldegehienetan). Horren harira, orain XXI.mendeko hiritarrak ditugu gure eskole-tan, eta beharko duten prestakuntzaerabaki behar dugu. Eta eskolan ikas-ten da, bai, baina aisialdiko esparruanlagunak egiten dira, nortasuna osatzenda; eragin handiko esparrua da, alegia.Gizaki hauek, gaurko umeak, etorkizu-neko pertsona solidarioak, gizarteanparte-hartzaile aktiboak, zuzenak,emozionalki orekatuak, teknikokiprestatuak izatea nahi badugu, eraba-kiak hartu beharko ditugu gure eskole-tan eta baita aisialdiko esparruan ere.

Nolako hiritarrak hezi nahi dituguXXI. menderako? Eta, ondorioz, zeineskola edo zein eskolaz kanpoko arigara eskaintzen gure ikasleei? Arlo ho-rretan galdera asko sortzen zaizkit:etorkizunean ere orain arte ezarritakolehiakortasuna izango al da neurtzekotresna? Zer ikuspegi eman eskolaz kan-pokoei? Hau da: zertarako nahi ditugu?

Gure ikasleak esperientzia didaktikoinformal batez gozatzeko? Etorkizune-an zaletasunak eta lagunak izateko?Mundu lehiakor honetan bizirauteko?Nonbaiten zainduta edukitzeko gu la-nean ari garen bitartean? Besteen gai-netik nabarmentzeko? Musika, lagunedo familiarekin gozatzeko eskainikodugu edo ogibide gisa balio izateko?Kirola egitea, osasuntsu eta pozik ego-teko edo profesional mailara iristeko?Margoketa, arteaz gozatzeko edo bes-teen gaineko abantaila izateko? Hiz-kuntzak, munduko aniztasunaz goza-tzeko edo lan aukera hobeak lortzeko?Galdera horien erantzunaren araberagauza bat edo bestea eskaini beharkogenuke eskolaz kanpokoetan. Eta, ho-rren arabera, askotariko jarduerak es-kaini beharko genizkieke: irristaketa,xakea, ingelesa, biolina, txinera, atletis-moa... Aztertu egin beharko genukezein zentzutan erantzuten dieten gaur-ko eskolaz kanpokoek aurreko galde-rei, ea gizartearen edo umeen beharreierantzuten dieten, edota ez ote dauden,oraingo gizarte konplexu honetan,beste faktore batzuk ere tartean: presaeta arrakastaren beharra, adibidez.

Has gaitezen analisiarekin:Nafarroako Eskola Kontseiluak

ikasle nafarren jardunaldiari buruzkotxostena argitaratu du joan den urrian.Har ditzagun 6. mailakoak. Ikerketak,beste hainbat gauzaz gain, honako da-tuok jasotzen ditu: 6. mailako ikasleek,egunero, denbora hori igarotzen dute

jardueraotan: 5,7 ordu eskola ordue-tan, 1,6 etxeko lanetan, 0,4 garraioan e-ta 1,8 bazkaltzen eta jostaldietan. Oro-tara, eskolan, 9,5 ordu. Horrez gain, i-kasleen % 82,3k egiten ditu eskolazkanpokoak: % 75ek eskolatik kanpo1,1 ordu sartuz, eta % 33k eskolan ber-tan (batzuek handik kanpo eta barruanegiten baitituzte) 1,7 orduz sartuz egu-nean. Osotara, Nafarroako ikaslegehienek egunean 11 ordu inguru pa-satzen ditu antolatutako jarduerarenbat eginez. 11+10 orduko loa = 21 ordu.

Gainerako guztietarako 3 ordu di-tuzte: adibidez, jolasteko (oroitzen otegara umeek jolastu egin ohi dutela?), la-gunekin egon eta jolas egiteko (DBHkotitulurik gabe edonora goaz, ez, ordea,lagunik gabe), etxean laguntzeko(gehienek egiten dutelako, euren aitekbaino gehiago, estatistiken arabera),anai-arrebekin jolasteko, zaletasunakzaintzeko (irakurri, bekatua ez bada;gurasoekin egon telebistaren baimena-rekin; umeek badute gauza txar bat, gu-rasoak dituzte eta, are okerragoa, maizegon nahi dute haiekin), pantaila batenaurrean egoteko (kontsola, telebista,ordenagailua)...

Horrez gain, % 38 eskola partikula-rretara doaz (zer egiten dugu eskolan

?

Ikerketak, beste hainbatgauzaz gain, honakodatuok jasotzen ditu: 6.

mailako ikasle-ek (11-12 urte),egunero,denbora horiigarotzen dute

jardueraotan: 5,7 ordueskola orduetan, 1,6 etxe-ko lanetan, 0,4 garraioaneta 1,8 bazkaltzen eta jos-taldietan. Orotara, esko-lan, 9,5 ordu.


ikasleen heren batek baino gehiagokpartikularretara joateko beharra baldinbadu, 6. mailan?) Ikerketaren arabera,ikasleek dituzten ordu libreak hauexekdira: 9,7 aste barruan (1,94 eguneko)eta 13,2 asteburuetan (6,6 egunean).Zer egiten dute ordu libreetan?Telebista ikusi, musika entzun, kirolaegin, familiarekin egon, ordenadoreanibili, irakurri, mugikorrarekin ibili, mu-sika jo, aldizkariak irakurri, jokoetan jo-lastu, lagunekin ibili, irratia entzun,kontsolekin ibili, erosketak egin…denboraren arabera ordenatuta daude,denbora gehien igarotzen dutenetatikhasita.

Lehenengo ondorioa: nortzuk joa-ten dira eskolaz kanpokoetara? Ikaslegehienak joaten dira eskolaz kanpoko-etara (6. mailan, % 82). Ehuneko handiada, dudarik gabe. Baina bi gurasoeketxetik kanpo egiten badute lan, % 80akegiten du eskolaz kanpoko jarduerarenbat. Lanera joaten ez badira, kopurua%56ra jaisten da. Baliteke datu hori osozehatza ez izatea, guraso langileen etaez langileen ezaugarriak -hori gero etaaldakorragoa den arren- eta diru itu-rriak kontuan hartuta. Egia ekidinezinahauxe da: umeek nonbait egon behardute lan egiten dugun bitartean.

Nafarroan jaioek, proportzionalki,parte-hartze handiagoa dute jarduerahauetan (% 84), Amerikan (% 45), Afri-kan (% 55) edo Europan (% 47) jaioekbaino. Hau da, kanpotarrak integratze-ko tresna bat alperrik galtzen ari gara.Nire ustez, eskola inklusiboak atzerrita-rrak integratzeko aprobetxa zezakeenaukera hau, baina ez du gauzatzen, da-tuen arabera. Nafarren sare soziala abe-ratsagoa da, eta aberasteko aukeragehiago sortzen ditu.

Populazio piramideari begiratuta,askoz ere ume gutxiago daude orainazken belaunaldietan baino. Lehenaipatu bezala, ume asko ginen eta kale-an denbora asko egoten ginen. Orain,haur gutxi ditugu eta ederki zaintzen di-tugu. Gaur egungo gurasoek, beraiekizan ez duten guztia eman nahi dieteseme-alabei/ikasleei: irakasle onak,eskola onak, instalazio onak, programaonak, material onak... normala denez.Bestalde, gaurko umeenak jarduerazainduak izaten dira, eta ez ditugu begi-ralerik gabe ulertzen. Era berean, anto-latuak ere badira, euren ordutegi etabaldintzekin (lekualdatzeak, eta abar).

Bigarrena: zenbat denbora? Den-bora asko (1,1 eta 1,7 ordu bitartean).Astean egun bat libre izan nahi badute,egunero 2-3 ordu pasako dituzte esko-laz kanpokoetan. Objektiboki, askoda. Baina ez dago irtenbide errazik. Gu-rasook lan ordutegi luzeak ditugu, etanonbait egon behar dute umeek. Horihorrela, horrela jarraituz gero, “Slowmovement”-ek egiten duen apustua-ren antzeko zerbait egiten ez badugu,eskolaz kanpoko jarduerei, hots, “es-traeskolarrei”, “stresskolarrak” deitubeharko diegu.

Ez dut orain urte batzuetako datu-rik, baina pentsatzekoa da denborarenbanaketan ere aldaketak egon direla:oraingo ikasleek lehen baino denboragehiago pasatzen dute antolatutakojardueretan. Horren froga dugu aisial-diko lan eremua sortu eta handitu izana(badira ere helduentzako aisialdia an-tolatzen duten enpresak), eta garai ba-teko boluntarismoa (ezer kobratu gabeumeak zaintzea, entrenatzea) desager-

tuz doa. Halabeharrezko profesionali-zazioa, normaltasunez onartu beharre-koa, iritsi da esparru honetara. Eta ho-rrek eskolaz kanpoko jarduerak geroeta antolatuagoak direla erakusten du.Badirudi gaur egun antolatu gabeko jo-lasa lekua galtzen ari dela. “Plazan, ka-lean egotea”. Klima hotz eta hezekotxoko honetan behintzat. Halere, hauez da gaurko umeen joeraren ezauga-rria, gaurko gizartearen joeraren ezau-garria baizik. Horra hor gazteen etxa-beak eta lonjak, lehen ez zeudenak,helduon teilatupeko aisialdia elkartee-tan, jubilatuen klubak... horren adibideditugu guztiak.

Hirugarrena:non egiten dira? 6. mai-lakoen artean, % 48k eskolan bertanegiten ditu, eta % 34k kanpoan. Beraz,jarduera horiek eskolan egiten dira,baina baita kanpoan ere, horrek berakdakarren joan-etorriarekin. 1960ekohamarkadako “Baby boom” belaunal-dikoak asko ginen 1970-1980an, eta or-duan ez zegoen instalazio askorik. Jar-duerak kalean edo eskoletan egiten zi-ren, nagusiki.

Laugarrena: zer egiten dute? Kirola,ingelesa eta musika, hurrenez hurren,bai kanpoan, bai eskola barruan. Ho-netan ez da aldaketarik sumatzen, beti-danik izan diren jarduerak dira, nireamak berak ingelesa, eta nire aitak mu-sika, eskolatik kanpo ikasi baitzituztengerra aurreko Iruñea zaharrean.

Bosgarrena: eskolaz kanpokoekeskolako lanek baino bi aldiz gehiagoasebetetzen dituzte ikasleak, (% 80a, %40ren aldean). Badakit guk, irakasleok,dauzkagun baldintzak (curriculumabete beharra, saioak prestatzeko den-bora falta, administrazioak bidalitakolan neketsuak, erronka berriak agertueta horiei inolako prestakuntzarik gabeerantzun behar izatea, ratio handiak,gurasoen eskaerak...) ez direla egokiakeskola erakargarriak egiteko, baina da-tu horretan pentsatu beharra daukagu,nire ustez.

Hori horrela izanda, kontua hau da:eskolaz kanpokoek diren bezalakoakizan beharko lukete, edo beste zentzubat eman beharko genieke?

?

Eskolaz kanpokoekeskolako lanek baino bi

aldiz gehiago asetzendituzte ikasleak, (% 80a,% 40ren aldean). Badakitguk, irakasleok,

dauzkagunbaldintzak

(curriculumabete beharra,

saioak prestatzekodenbora falta,

administrazioak bidalitakolan neketsuak, erronka

berriak agertzea etaerronka horiei inolakoprestakuntzarik gabe

erantzun behar izatea,ratio handiak, gurasoen

eskaerak...) ez direlaegokiak eskola

erakargarriak egiteko,baina datu horretan

pentsatu beharra daukagu,nire ustez.


Hasteko, baldintza askoren menpegaude:

1. Eskoletako ordutegi luzeak:ikasleak goizeko 9:00etan sartu eta16:30ean ateratzen dira (7 ordu eta erdi-koak). Ikasleek bazkaltzeko behar du-ten denbora eta ondorengo jostaldiamurriztuz, lehenago atera litezke esko-latik. Azken urteetan Nafarroako zen-bait eskolatan ezarri den ordutegi ja-rraituak ez du arazo nabarmenik sortu,edo ez da ezer entzun, bederen. Zailazen Nafar Gobernuko ordutegi horiezartzeko baldintzak betetzea. Beraz,alda daiteke eskolako ordutegia lehe-nago bukatzeko, agian, lehenago sar-tuz, agian, eguerdiko aisialdia murriz-tuz, umeek arratsalde libreagoa edukidezaten.

2. Eskoletako ordutegi zorrotzak:denontzat berdinak, bai 3 urtekoentzat,bai 12 urtekoentzat. Irudimen eta mal-gutasunik gabekoak. 3 urteko umeeklo egiten dute eskolan, arratsaldekosaioa gogoz hasteko. Ezinbestekoa alda Haur Hezkuntzako 3 urteko haurrakgelan egotea arratsaldeetan? EuropakoHaur Hezkuntzako curriculum pisu-tsuena omen dugu. Behar al da halako-rik? Eskola antolaketari dagokionez,arratsaldez jai izatea ez da arazo handia.Lan jardunaldiari dagokionez, bestemaila batzuetako laguntzak antola zi-tezkeen, proiektuak sakonki prestatze-ko erabili. Ikasleak siesta behar badu,etxean egin eta gero anai-arreba nagu-sien bila joan daiteke. Eta gurasoen or-dutegia... Laugarren puntuan ekingo

diot gai horri. 3. Gizartearen ordutegiak: Holan-

dak, Alemaniak eta Belgikak dituzteEuropako lan ordu murritzenak, etaproduktibitateari dagokionez, ez dau-de okerrenen artean. Europako besteherrialde batzuekin alderatuta, gurelantegiak eta dendak oso berandu arteegoten dira irekita. Eta horrek pentsa-razten du jendea ere oso berandu arteegoten dela etxetik kanpo, umeak berelana bukatu baino askoz ere berandua-gora arte. Horrek badu bere eragina, es-kolaz kanpokoak bilatzera behartzengaituelako; eta horrez gain, etxeko la-nen gainbegiraketan ere eragiten du.Berandu ailegatzen gara etxera, eta fa-milian, elkarrekin egoteko denboramurriztu egiten da.

Alde horretatik, Espainiako Ordu-tegien Arrazionalizaziorako BatzordeNazionalak eta Madrilgo Komunitate-ko adin txikikoen defendatzaileak ate-ratako dekalogoan, besteak beste, hau-xe eskatzen zuten 2008an:

• Helduen eta umeen ordutegiaahalik eta gehien bateratzea, elkarbizi-tza bultzatuz.

• Administrazioak familiari lagun-tza handiagoa ematea (gaurko BarneProduktu Gordineko 2,7a urrun dagoEuropako batez besteko 8,2tik).

• Babes soziala hobetzea umeakzaintzeko: amatasun baimenak, doakoeskolatzea, lan banaketa malgua, fami-liarentzako laguntzak, kalitatezko zer-bitzuak...

• Eragile sozialak inplikatzea ama- tasuna ontzat har dadin.• Ordutegiak malgutzea, langilea-

ren beharren arabera. • Eskolako jardunaldian kontuan

izatea txikien erritmo biologikoak, ho-rrela, gurasoek eta umeek eskolaz kan-poko jarduerak parteka ditzaten, baitakomunitatean ere; modu horretan,ikaskuntzarekiko asetasuna, errendi-mendua eta interesa handituko dira.

• ...4. Familien ordutegiak: gurasoen

lan ordutegia. Belaunaldi honetanumeak izateko bi soldata behar dira, etaguraso gehienek hainbat orduz egitendute lan. Ez dago erraztasunik malguta-

?

Egin ditzagun eskolazkanpokoak umeen

gozamenerako. Orekaafektiboan egon

daiteke lehia-kortasunaren

gakoa,depresioa lehen

mailako eritasun bihurtuden XXI. mende honetan.

Umeak gogoz joandaitezen, horien

prestakuntzarako egokiakdirelako, entretenigarriak

direlako. Ez gurasoekzaindu ezin dituztelako,

edo gurasoek txikitan ezinizan genituelako egin.

?


sunez lan egiteko: aldi baterako lana,etxetik egitekoa, distantziak handiakdira... Gurasoek umeak nonbait utzibehar dituzte, eta nonbait hori familiaez bada -horra hor amatxi esklaboarensindromea-, eskolaz kanpokoak izandaitezke. Hona hemen zenbait aipa-men honi buruz:

- Gure lan esparruan gertatzen denzerbait da: presentziaren kultura. Jen-dea lanean egoten da nagusiak laneanari direla ikus dezan. Europako estatis-tiken arabera, espainiarrak dira laneandenbora gehien igarotzen dutenak, etaproduktibitate gutxien ateratzen dute-nak.

- Espainiarrek, gauero, Europanbaino 53 minutu gutxiago egiten dutelo. Horrek siesta egitera behartzen al di-tu?

- Maiz esaten da telebistako ordute-giak jendearena baldintzatzen duela,jendeak ikusten dituen programak osoberandu hasten direlako. Baina ez daesaten telebistako produktuak gero etagehiago kontsumitzen direla (batez ere

gazteentzakoak, hemendik gutxira gu-rasoak izango direnentzakoak) Inter-net bidez, hau da: nahi dutenean.

- Europako ekonomia bateratu ho-rretan, Espainiako ordutegia ez datorbat beste herrikoenarekin, eta horrekzailtasun handiak sortzen ditu. Gure or-dutegi sistema 1941ekoa da. Ordubetelehenago jaikitzea edo bazkariarendenbora ordu bete murriztea aski litza-teke zailtasun horiek gainditzeko. De-nok lanetik lehenago aterako ginateke-en, eta gure aisialdiak, familiak edonahi dugunak irabaziko zukeen. Ezingaitu baldintzatu ia bonbillak existitzenez zirenean ezarritako ordutegi batek.Orain nahiko bonbilla badira.

Arestian aipatutako lau baldintzahoriek gaindituko bagenitu, kalitatez-ko eskolaz kanpoko egoki batzukeskaini beharko genituzke. Eta horrihelduz, eskolaz kanpoko jarduerendiseinurako iradokizun batzuk doazhemen:

- Lehiakortasunaren mamua uxatu:beharbada ezin izango dugu jadaniklehiakorrak izan, ekialdekoen lan bal-dintzak kontuan hartuta. Beraz, eginditzagun eskolaz kanpokoak umeengozamenerako. Oreka afektiboanegon daiteke lehiakortasunaren gakoa,depresioa lehen mailako eritasunbihurtu den XXI. mende honetan.

- Ordutegiak aldatzeko baldintzakjarri: gizonek etxeko lanetan edota ge-ro eta gehiago diren menpekoen zain-ketan pasatzen ditugun orduak areago-tu; lan munduan beste lanaldi eredubatzuk proposatu: etxetik egindako laneredua zabaldu, ordutegi murrizketakerraztu...

- Eskola inklusiboaren eskolaz kan-pokoak diseinatu: sendoki antolatuta-koak, askotarikoak, familia ereduenbeharrei egokitzen direnak, jatorri as-kotako ikasleei egokitzen direnak, de-nengana iristen direnak (baita herri txi-kietan bizi direnengana ere), ezintasunpsikikoa zein fisikoa duten ikasleen-gan pentsatuta egindakoak ere...

- Eskoletako ordutegi jarraitua: gu-raso lanpetuen ordutegia eta astia du-ten ikasleen ordutegia bateratzeko

uneak sortuko lirateke.- Benetan hautazkoak: umeak go-

goz joan daitezen, horien prestakun-tzarako egokiak direlako, entreteniga-rriak direlako. Ez gurasoek zaindu ezindituztelako, edo gurasoek txikitan ezinizan genituelako egin.•

BibliografiaINTERNET:http://www.horariosenespana.es/

index.php?module=inicio http://www.horariosenespana.es/

index.php?module=publicaciones&padre=2

http://www.horariosenespana.es/descargas/pdf/DECÁLOGO%20HO-RARIOS%20ESCOLARES.pdf

http://irati.pnte.cfnavarra.es/con-sejo.escolar.navarra/

http://irati.pnte.cfnavarra.es/con-sejo.escolar.navarra/attachments/I-kasleen%20eguna.pdf

LIBURUAK:Asociación para la racionalización

de los horarios españoles (ARHOE). IIICongreso nacional para racionalizarlos horarios españoles.Tarragona 2008

FILMA: “Baby boom”. Charles Shyer. 1987.

(Gaztelaniaz “Baby, tú vales mucho”)

* Atal honetan erabilitako 3 argazkiak HerriAmetsa ikastolako egutegitik hartu dira.

Bide eginean jarraitzen dugu zuen

ekarpenekin eta parte-hartze

handiagoarekin aberastu nahi dugularik.

Hik Hasi proiektua irekia

den heinean, interesa duen edonoren

parte-hartzea gustu handiz hartzen dugu.

Jar ezazu zure aletxoa euskal

hezkuntzaren

aldeko ekimen honetan.

berriakurtarrila


Richard Weyndling eskoziarra in-geleseko irakaslea izan da zortzi urtezNafarroako maisu-maestrak presta-tzen. Nafar Gobernuaren IGI irakas-kuntzarako gaitasun ikastaroetan arituda. Hau da, ingeleseko irakasleen ira-kasle izan da.

Bere ustez, TIL eredua ezartzeko ezdago baliabide nahikorik, eta D ereduahobesten du aukera guztien artean.Haren haurrek eskolan ikasi dute eus-kara, eta, berak ere euskara ikasi du.

Richarden esanetan, oinarrizkoeuskara ikasteko D ereduaren eragin-kortasuna frogatua dago. Lehen Hez-kuntza amaitzean, euskaraz komuni-katzeko gai dira haurrak. Elebidunakdira eta azkarragoak ere badira bestehizkuntza bat edo edozein ikasgai au-rrera ateratzeko. “Eskolan beste hiz-kuntza bat izatea ikasteko altxor bat da.Gainera, kultura ez galtzeko hizkun-tzak garrantzi handia du. Gurasoontza-ko ere, euskara ikasteko estimulua du-gu, gure seme-alabekin hitz egitea etaetxeko lanetan laguntzera motibatzengaitu. Nik, esaterako, euskara ikasi dut

Richard Weyndling: “TIL ereduak ez du funtzio-natuko, desilusioa hartuko dute gurasoek”

D ereduari esker”.

TIL ereduarekin kritikoa da“Nire haurrek euskara eskolan ikasi

baldin badute, irakasleen konpromiso-arengatik izan da” dio Richardek. “Ira-kasleak hemengoak dira eta hizkuntzasentitzen dute, euskaldunak dira. TIL e-reduan, ordea, ez dira ingelesa senti-menduz transmitituko duten irakasle-ak. TIL ereduko irakasleek ez dute inoizlortuko irakasle euskaldunen maila.Nik, ingelesezko irakasleen irakasleanintzenean, ikusi nuen maila igotzen a-ri zela. Izan ere, jende gazte euskaldunahasi da ingelesa ikasten, eta elebidunakdirenez, beste hizkuntza bat ikasteko e-rraztasun handiagoa dute. Baina ez du-te maila bera lortuko. Ni beraiekin aritunaiz eta badakit zer maila duten. LehenHezkuntzako irakasle batzuk ez dakiteesaldi oso bat esaten ingelesez. Eta nahidute irakasle horiek beste ikasgai ba-tzuk ematea. Engainu bat dela pentsa-tzen dut. Gaur egun, irakasleen % 10ak,eta goitik jota % 20ak, izan dezake inge-lesez irakasteko maila”.

D eredua ahultzekoNafar Gobernuak D eredu indar-

tsua saihestu nahi duela dio Richardek.“Eremu mistoko gurasook D ereduarenirudi oso ona dugu”.

“Gure seme-alaben etorkizuna osogarrantzitsua da, eta ingelesak lan arlo-an hartu duen garrantzia oso handia da.Gobernuak esaten badu ingelesa ikas-teko TIL eredua ezinbestekoa dela, gu-raso batzuek hori aukeratuko dute.Haurrek hiru hizkuntza ikasteko gaita-suna badute, eta jakingo dute arlo ba-koitzean erabili behar dutena. Bainabaldintza onak jartzen ez badituzu,haurrek ez dute hizkuntza batere ongiikasiko”.

Talde txikiak behar diraEskolan ingelesez komunikatzen

irakasteko talde txikiak behar direladio. “TIL ereduak ez du funtzionatuko,desilusioa hartuko dute gurasoek. Ezdute lortuko D ereduak euskararekinlortu duena”, gehitzen du.

Txikitatik telebista ingelesez ikusteaEuropako hainbat lurraldetan ez di-

ra marrazki bizidunak eta filmak bi-koizten. Danimarkan, Herbeheretan,Portugalen eta abarrean hizkuntza ori-ginalean, ingelesez, emititzen dituztetelebistan, eta txikitatik ohitu egiten di-ra. “Hara joaten bazara konturaten zaramaila ona lortzen dutela. Ona litzatekehemengo politikariak halako tokietarajoatea eta zer gertatzen den ikustea”.

Jira bira munduari begira


Euskal Herrian hainbat jatorritakopertsonak biltzen gara herri eta hirie-tan. Egoera berri edota berritu horrek,zalantzak, nahasteak, gatazkak... sor-tzen ditu, ezjakintasunak, aurreiritzieketa estereotipoek, jarrera arrazistak, xe-nofoboak bultzatzen dituztelarik Horidela eta, jendarte anitz horretatik etekinpositiboak ateratzeko, auzokide be-rrietara hurbiltzeko, arrazakeriarenprebentzioa lantzeko... eta finean, kul-turartekotasuna lantzearen beharrarierantzuteko, material pedagogikoaaurkeztu du Bizkaiko Urtxintxak.

Argitalpen itxura hartu duen mate-rialak, 12 herrialdetako 24 jolas, 12 tai-ler, 12 errezeta eta 12 ipuin plazaratzenditu.

Bilduman, hainbat jatorri kulturale-tako haurrek, beraien kulturak aurkez-tuko dizkigute. Hortaz, Jira Bira Mun-duari Begira argitalpenean hauexekdira agertuko zaizkigunak: Brasil, Txi-na, Ijito Herria, Sahara, Kolonbia, Filipi-nak, Euskal Herria, Bolivia, Senegal, In-dia, Errumania eta Maroko.

Baliabidea adin ezberdinetara mol-dagarria bada ere, Lehen Hezkuntzakohaurrei (6-12 urte) zuzenduta dago.

Zure helbide elektronikoan Hik Hasiri buruzko azken berriak eta hainbat albiste jaso nahi badituzu, gure buletin elektroni-koan harpidetu besterik ez duzu egin behar. www.hikhasi.com web orrian izena eman, eta etxetik mugitu gabe jasoko duzuHik Hasiren berri!

Gure buletin elektronikoa jaso nahi al duzu?

Datorren hilabeteko eztabaidarako galdera...>>> Berdina mantenduko da.

Hik hasiren web gunean dugun EZTABAIDAGUNEA paperera ekarri dugu. Hilero, web orrian jasoko ditugun iritzienlaburpena izango duzue eta baita hurrengo galdera zein izango den ezagutzeko aukera ere. Hona hemen azkeneztabaidak utzi diguna...

>>> “Irrien Lagunak Kluba” sortu berri da. Aurreko aldizkarian, euskal jendarteari zer eskaini nahi dion informatu genuen. Zeriritzi duzu Klubaren gainean? Zer ekarpen egin dezake? Zer arrisku ikusten dituzu? Zer proposamen berri egin liteke?

>Oso egokiaHasieratik jarraitu dut Klubaren sorrera eta lehen hastapena. Oso ideia ona eta egokia dela irizten dut. Halako kluba mantentzea

zaila dela jakinda, ausarta izan da horren sorrera. Egia esanda, azken aldian behintzat, ez dut haur txikientzat telebista edo irrati saio e-gokirik aurkitzen. Dagoen hutsunea Klubak bete dezakeela uste dut. Zorionik handienak nire partez. Ikerne Lopez

>Arriskuak badituEkarpen ona izan daitekeela pentsatuta ere, arrisku batzuk ikusten ditut. Niretzat Pirritx eta Porrotx oso sartuta dute gure umeek.

Leku guztietan, edozein mementotan egongo lirateke beraiei begira. Ez ekitaldietan soilik. Etxean bideoak ikusten, CDak entzuten,beraien ipuinak ikusten, panpinak... Orain klubaren muina ere Pirritx eta Porrotx dira. Ona al da halako saturazioa? Beste eredu batzukizatea ere ona dela iruditzen zait. Horregatik, erakargarriak eta lan ona egiten dutela onartuta ere, arriskua badagoela uste dut, obse-sioaren arriskua, eta hori ezin da ona izan umeentzat. Mari E.

>Arrisku onakBatzuetan arriskatu egin behar da. Irrien Lagunak Kluba arriskatzea izango da ziurrenik. Arriskua omen da hain popularrak iza-

tea eta hainbat jarraitzaile lortzea, Pirritx, Porrotx eta Marimototsen kasuan bezala. Behin baino gehiagotan entzun dut hori esaten gu-raso batzuen ahotan: “Nazka-nazka eginda nago umeek hainbeste eskatzea pailazo horiek, ez dute besterik nahi!” Zergatik ote da? I-kusi zer eredu dituzten telebistan eta abarrean, eta erantzuna ez da zaila imajinatzen.

Saturazioaren arriskua dago agian, baina betekada ederra izango da, babarrun gorri, eder eta goxoekin baino handiago balitz ere,ez litzateke txarra izango. Ni arriskatzeko prest nago, halako arrisku onekin. Maria Luisa F.

>Gustuko editorialaGustatu zait Irrien Lagunaki buruz idatzitako editoriala. Hasieran, gaia ikusi nuenean, halako aldizkari serio batentzat ez zela

egokia iruditu zitzaidan. Dena den, jakin-mina sortu zitzaidan eta engantxatu egin ninduen. Gero, editoriala irakurtzean, zentzua zue-la ohartu nintzen.

Nire ustez, edukietara joan behar da, askotan aurreiritziekin jokatzen dugu, eta editorialak badu edukia. Pentsarazi egin dit hez-kuntzaren ardura norena den edo izan beharko lukeen. Horretarako, behinik behin, balio izan dit. Markel G.

>Niri ere baiEz nuen irakurria eta zurea ikustean gogoa sartu zait. Mila esker, pista ona eman didazulako. Bai, egokia iruditu zait editoriala. As-

kotan gauza zailen eta bete ezinen bila ibiltzen gara. Gauza sinpleak, beharrezkoak eta egingarriak direnen atzetik ibili beharko ge-nuke. Irrien Lagunak proiektu sinplea da, konplexua bada ere. Ongi joatea espero dut, asko eman baitezake. Mikel I.


argitalpenak

Sara,nor zara?Marco Berrettoni / Chiara Carrer

PAMIELAÈ non è, Háblame, Parla´m, Fálame,

edo Sara, nor zara zu? Fernando Reyekeman dion izenburua. Sara autista da.Batzuetan, katua bezain ixila, bestee-tan zirkulazioa bezain burrunbatsua,eta eguraldia bezain aldakorra, eta ar-nasa bezain ikusezina, eta hostoa be-zain sentibera... hieroglifo bat dirudi,misterio bat, labirinto bat. Ez du inorenantzik. Desberdina da.•

Simon BloomMichael Reisman / Mireia Orbegozo

ELHUYARSimon, 11 urteko gaztetxoak fisikakolegeak gordetzen dituen liburu bataurkitu du etxe inguruko basoan.Formula zientifikoak eta aztikeriakdira liburuaren funtsa eta haiek nolaerabili asmatuz botere handien jabeegingo dira Simon eta bere lagunOwen eta Alyshe. Grabitatea etamarraskadura kontrolatzeko aukeraere izango dute.•

Urrezko igitaiaR. Goscinny / A. Uderzo

SALVATBakea da nagusi Asterixen herrix-

kan. Bat-batean Panoramix druidarenoihuak entzuten dira. Ala Belenos, Tu-tatis eta Belisama! Urrezko igitaia hautsiegin zaio eta galiar druiden urteroko bil-tzar nagusia ospatzeko bezperatan, gai-nera. Urrezko igitaiarekin bildutakomihurak bakarrik ditu botere magikoaketa Luteziako Amerixek egiten ditu igi-tai onenak.•

Rock kantariaren bahiketaPere Casals

EREINAntton Olanok itzuli du ingeniaria

eta ikertzaile ere baden idazle katalu-niarraren liburua. Tot, neska kantariarrakastatsuaren kontzertua gori-gorizegoen, bere ahots kraskatuak kiroljauregia betetzen zuen, jendeak bestebat, beste bat eskatzen zuen. Horrelazegoen agertokia Totek agur esan zie-nean berehala itzultzeko asmoz… Per-zebal bildumako alea. •

TronpatxoAntton Kazabon / Eider Eibar

AIZKORRITronpeo, Tronpeta, Tronboi eta

Tronpatxo hiru urteko elefante kume-ak dira eta pozik bizi dira Keniakooihan zabalean uretan eta lohitan jolas-tuz, siesta eginez... Tronpatxo kezkatu-ta dago, ordea, gehien gustatzen zaionakazia txikienari helduta ere ezin izatendu lurretik atera, tronpa motzetxoaduelako. Zerbait bururatuko zaio ara-zoa konpontzeko. •

Laminen sekretuaJuan Martin Elexpuru / Leire Urbeltz

ELKAR

Fraixkok ustekabeko dei bat jaso

du, Mario Carmani diseinatzaile italiar

famatuarena. Fraixkok idatziriko libu-

ru bati esker, Euskal Herriko laminen

berri izan du. Haien edertasun parega-

beak liluratu egin du. Ezagutu egin nahi

ditu eta bere arropak jantziz, modelo

bihurtu.•


... nora joangogara?


atzeko atetik

*

Lierni ALTUBEARKITEKTOA

“A,ze presak izaten ditugun haurrak gure intelektual ingurura erakartzeko. Tirabiraz eta bultzadaz”.

Imanol Urbieta

Euskal Herritik

Azken urteotan, hainbat aldaketa ematen ari da Kataluniako hezkuntzan. Horiguztia ezagutzeko asmoz, Bartzelonara joango gara.

EGITARAUA:- Apirilaren 27an (asteazkena). Goizean: EHtik Kataluniarako bidaia autobusez.Arratsaldean: Kataluniako hezkuntzaren egoera ezagutuko dugu: erronkak, egi-ten ari diren berrikuntzak... (Generalitat).- Apirilaren 28an (osteguna). Goiz eta arratsaldez eskoletara joango gara.- Apirilaren 29an (ostirala). Goizean: eskoletara bisitak. Arratsaldean: RosaSensat hezkuntza elkartekoekin bilera egingo dugu.- Apirilaren 30ean (larunbata). Goizean: libre. Arratsaldean: EHra itzuliko gara.

Bisitatuko ditugun eskolen ezaugarriak: Haur Eskolak (0-3 urte), HH eta LHkoeskolak, eta, aukeran, Nekazal giroko eskola bat.

Tokia mugatua denez, jende gehiagokemango balu izena, HIK HASIko harpidedunek izango lukete lehentasuna.

Kataluniara

Kataluniarabidaia pedagogikoa

Apirilaren 27tik 30era

Toki mugatuak

Informazioa eta izena ematea: www.hikhasi.com

Bartzelona