8/18/2019 AZA Non Trauma Hemoroid
1/25
FAKULTAS KEDOKTERAN UKRIDA(UNIVERSITAS KRISTEN KRIDA WACANA)Jl. Arjuna Utara No. 6 Keon Jeru! " Ja!arta #arat
KEPANITERAAN KLINIK
STATUS ILMU BEDAHFAKULTAS KEDOKTERAN UKRIDARUMAH SAKIT UMUM BAYUKARTA
Na$a % A&ar'a Sar'na Tana Tanan NI* % ++.,-+.+,/Dr. 0e$'$'n % r. R'o Anrea12 S3. #
I. IDENTITAS PASIEN
Na$a len!a3 % Tn.N Jen'1 !ela$'n % La!'4la!'Te$3at5tanal la'r % Kara7an2 /Januar' +88 Su!u an1a % Ja7aStatu1 3er!a7'nan % *en'!a Aa$a % I1la$0e!erjaan % 0etan' 0en''!an % S*0Ala$at % Sa$'rata2 Su!aja9a2 !e:a$atan C'la$a9a4
Kulon2 Kara7an
*a1u! RS % +; Au1tu1 ,-+/
II. ANAMNESIS
D'a$'l ar'% Autoana$ne1'1 Tanal% ,- Au1tu1 ,-+/ Ja$% +.-- WI#Keluhan utama:Tera3at enjolan ' luan anu1 1eja! ,- taun 9an lalu
Riwaat Pena!it Se!a"an#:
O1 $enelu tera3at enjolan ar' luan anu1 1eja! ,- taun 9an lalu. A7aln9a
enjolan a3at '$a1u!an !e ala$ anu1 enan jar' OS2 1e!aran t'a! '1a. O1 $ena!u
enjolan 1ee1ar + u!u jar' ' 1e!'tar anu1 OS. Saat #A# aa ara 1etela !otoran !eluar
an tera1a n9er'. Sela'n 'tu O1 $ena!u t'a! tera1a atal ' 1e!'tar anu1. O1 $e$3un9a'
r'7a9at $enean 1et'a3 !al' #A#. R'7a9at 3enurunan erat aan t'a! aa. R'7a9at
3enoatan 1eelu$n9a t'a! aa. R'7a9at trau$a 1eelu$n9a t'a! aa
Riawat Pena!it Dahulu
0a1'en t'a! 3erna aa 1a!'t 9an aru1 ra7at 'na3 1eelu$n9a
Riwaat Hi$u%
1
8/18/2019 AZA Non Trauma Hemoroid
2/25
R'7a9at !ela'ran%(4) D' ru$a &' ( Rumah )a!it (4) Ru$a er1al'n
D'tolon ole (4 ) Do!ter &'( Bi$an (4 ) Du!un ( 4) La'nn9a
Riwaat Ma!anan
Fre!uen1'5ar' % entr'!ul' (4) Col't'1 (4) ISK
(4) Tuer!ulo1'1 (4) Tetanu1 (4) Vol>ulu1(4) In>a'na1' (4) Be3at't'1 (4) A1e1 at'(4) 0en9a!'t eenerat'? (4) F'1tel (@) 0ata tulan(4) Lu!a a!ar (4) O3era1' (4) Ke:ela!aan
Riwaat Kelua"#a
Hu*un#an Umu" &Tahun( +eni) KelaminKea$aan
Ke)ehatan
Pene*a*
Menin##al
Ka!e! 8 La!'4la!' *en'nal
Nene! 0ere$3uan $en'nal 4
A9a ;- La!'4la!' Seat 4
Iu ; 0ere$3uan Seat 4
Sauara + 0ere$3uan Seat 4
A$a!ah Kelua"#a ,Ke"a*at Yan# Men$e"ita:
0en9a!'t a T'a! Buunan
2
8/18/2019 AZA Non Trauma Hemoroid
3/25
Aler' -
A1$a -
Tuer!ulo1'1 -
B'3erten1'
D'aete1
Jantun -
'njal -
III. ANAMNESIS SISTEMKulit
( 4 ) #'1ul ( 4 ) Ra$ut ( 4 ) Ker'nat $ala$( 4 ) Ku!u ( 4 ) Kun'n 5 I!teru1 ( 4 ) S'ano1'1Ke%ala( 4 ) Trau$a ( 4 ) Sa!'t !e3ala( 4 ) S'n!o3 ( 4 ) N9er' 3aa 1'nu1Mata( 4 ) N9er' ( 4 ) Kun'n5'!teru1 ( 4 ) anuan 3enl'atan( 4 ) Se!ret ( 4 ) Raan ( 4 ) Ketaja$an 3enl'atan
Telin#a( 4 ) N9er' ( 4 ) T'n'tu1 ( 4 ) anuan 3enenaran( 4 ) Se!ret ( 4 ) Ke'lanan 3enenaran
Hi$un#( 4 ) R'nnorea ( 4 ) Trau$a ( 4 ) ejala 3en9u$atan( 4 ) N9er' ( 4 ) E3'1ta!1'1 ( 4 ) anuan 3en:'u$an( 4 ) Se!ret ( 4 ) #ena a1'n (?ore'n o9)
Mulut( 4 ) #''r ( 4 ) L'a( 4 ) u1' ( 4 ) *u!o1a
Ten##"!an( 4 ) N9er' tenoro!an ( 4 ) 0eruaan 1uara
Lehe"( 4 ) #enjolan ( 4 ) N9er' leer
Th"a/ &0" $an Pulm(
( 4 ) Se1a! na3a1 ( 4 ) *en' ( 4 ) N9er' aa( 4 ) #atu! ( 4 ) #atu! ara ( 4 ) #erear4ear
3
8/18/2019 AZA Non Trauma Hemoroid
4/25
A*$men &Lam*un# , U)u)(& ' ( Mual ( 4 ) *unta ( 4 ) T'nja erara( 4 ) D'are ( 4 ) Kon1t'3a1' ( 4 ) T'nja er7arna e$3ul( 4 ) N9er' e3'a1tr'u$ ( 4 ) N9er' !ol'! ( 4 ) #enjolan
Salu"an Kemih , Alat !elamin( 4 ) D'1ur'a ( 4 ) No!tur'a ( 4 ) Be$atur'a( 4 ) Be1'1tan:9 ( 4 ) Uren:9 ( 4 ) Reten1'o ur'n( 4 ) Ken:'n atu ( 4 ) Kol'!
Sa"a1 $an Ott
( 4 ) R'7a9at trau$a ( 4 ) N9er' ( 4 ) #en!a!
E!)t"emita)
( 4 ) #en!a! ( 4 ) De?or$'ta1 ( 4 ) N9er' ( 4 ) S'ano1'1
BERAT BADAN#erat aan rata4rata (K) % / !#erat tert'n' (K) % ; !#erat aan 1e!aran (K) % / !Teta3 ( - ) Turun ( ) Na'! ( )
I2. STATUS 3ENERALIS
Kea$aan Umum: ta$3a! 1a!'t 1eanKe)a$a"an: Co$3o1 *ent'1Tan$a4tan$a 2ital: TD% +-586 $$B N% 86 =5$en't Suu%
8/18/2019 AZA Non Trauma Hemoroid
5/25
Au1!ulta1' % #un9' jantun I4II $urn' reuler2 allo3 (4)2 *ur$ur (4)
A*$men:In13e!1' % atar (@)2 $a11a (4)2 '3ere$' (4)2 jeja1 (4)Au1!ulta1' % #U (@) nor$o3er'1talt'!
0al3a1' % Su3el2 n9er' te!an t't'! *: #urne9 (@)2 Ro>1'n 1'n (@)2 #lu$er
1'n (@)2 e?an1 $u1!ular (@) ' !uaran !anan a7a.
Hati % t'a! teraa $e$e1ar Lim%a % t'a! teraa $e$e1ar 3in5al % t'a! teraa
0er!u1' % T'$3an' 3aa 1e$ua !uaran.Peme"i!)aan Khu)u)Oturator 1'n (@)2 01oa1 1'n (@)
Alat !elamin $an 0l! $u*u" : T'a! 'la!u!an
E!)t"emita) & len#an $an tun#!ai (Tonu1 % Nor$otonu1*a11a % Nor$al (nor$otro?')Sen' % Nor$alKe!uatan % @/ @/ Sen1or' % @ @
@/ @/ @ @
Ee$a % 4 4 C9ano1'1 % 4 4
4 4 4 4
Lain 6 lain :
Re1le!) Kanan Ki"iRe?le!1 Tenon 0o1't'? 0o1't'?
#'1e3 0o1't'? 0o1't'?
Tr'1e3 0o1't'? 0o1't'?
0atela 0o1't'? 0o1't'?
A:'le1 0o1't'? 0o1't'?
Kre$a1ter T'a!'la!u!an(neat'>e) T'a! 'la!u!an(neat'>e)Re?le!1 Kul't 0o1't'? 0o1't'?
5
8/18/2019 AZA Non Trauma Hemoroid
6/25
Re?le!1 0atolo'1 Neat'? Neat'?
2. STATUS LOKALISIn13e!1' % Ta$3a! enjolan ' 1e!el'l'n anu1 1ee1ar + u!u jar'0al3a1' % Teraa !en9al2 n9er' (")Re:tal Tou:e% T'a! 'la!u!an
2I. PEMERIKSAAN PENUN+AN3
LABORATORIUM
0e$er'!1aan Dara 3aa tanal +; Au1tu1 ,-+/
Dara Rut'n Ba1'l N'la' nor$al Satuan
Be$olo'n (B)
Leu!o1't
Be$ato!r't
LED5#SE
Tro$o1't
Er'tro1't
*CV (VER)
*CB (BER)
*CBC (KBER)
+28
+2- GLH
8/18/2019 AZA Non Trauma Hemoroid
7/25
B'tun jen'1 leu!o1't%
#a1o?'l
Eo1'no?'l
#atan5Stat
Se$en
L'$?o1't
*ono1't
Be$o1ta1'1
*a1a 3e$e!uan
*a1a 3eraraan
-
-
/
+GKH
GKH
<
;
- " +
- " <
- " /
/- " ;-
,/ " /-
, " +-
" +/
+ " 6
*en't
*en't
K'$'a Ba1'l N'la' nor$al Satuan
Fun1' 'njal
Ureu$
Kreat'n'n
Ur': a:'
lu!o1a ara1e7a!tu
Fun1' Bat'
SOT
S0T
0a!et Ele!trol't
Clor'a
Ion Kal1'u$
Kal'u$
8/18/2019 AZA Non Trauma Hemoroid
8/25
Natr'u$
2II. RESUME
O1 $enelu tera3at enjolan ar' luan anu1 1eja! ,- taun 9an lalu. A7aln9a enjolan a3at '$a1u!an !e ala$ anu1 enan jar' OS2 1e!aran t'a! '1a. O1 $ena!u
enjolan 1ee1ar + u!u jar' ' 1e!'tar anu1 OS. Saat #A# aa ara 1etela !otoran !eluar
an tera1a n9er'. Sela'n 'tu O1 $ena!u t'a! tera1a atal ' 1e!'tar anu1. O1 $e$3un9a'
r'7a9at $enean 1et'a3 !al' #A#. R'7a9at 3enurunan erat aan t'a! aa. R'7a9at
3enoatan 1eelu$n9a t'a! aa. Na?1u $a!an O1 t'a! $enurun. R'7a9at '3erten1' aa
an t'a! ter!ontrol. R'7a9at 'aete1 $ell'tu1 aa an ter!ontrol. R'7a9at trau$a
1eelu$n9a t'a! aa.
Pemeriksaan fisik
Anu1%In13e!1' % Ta$3a! enjolan ' 1e!el'l'n anu1 1ee1ar + u!u jar'0al3a1' % Teraa !en9al2 n9er' (")Re:tal Tou:e% T'a! 'la!u!an
2III. DIA3NOSIS KER+A
Be$oro' Interna rae IV
Da1ar 'ano1'1%
Tera3at enjolan ' 1e!'tar anu1 1ee1ar + u!u 1ua t'a! '1a '$a1u!an !eala$2 1aat
#A# !eluar ara 1etela !otoran2 tera1a n9er'. 0aa 3e$er'!1aan ?'1'! enjolan teraa
!en9al.
I7. DIA3NOSIS BANDIN34 Car1'no$a Anore!tal4 0rola31 re!t'
7. PENATALAKSANAANMe$i!ament)a:IVFD R'ner La!tat ,- t3$Ar'u$ ,=+ Ter?a:e? 'nj ,=+ Otto&ol 'nj +=+ a$3Tora$'n 'nj
8/18/2019 AZA Non Trauma Hemoroid
9/25
,. D'et rena 1erat
Tin$a!an:
Be$orro'e!to$' enan 1ta33ler
P)t %e"a)i:
IVFD RL ,- t3$Ter?a:e? 'nj ,=+ Otto&ol 'nj +=+ a$3Tora$'n 'nj
8/18/2019 AZA Non Trauma Hemoroid
10/25
!e1ela$atan j'7a2 teta3' a3at $en9ea!an 3era1aan 9an t'a! n9a$an. Ban9a a3a'lae$oro'
$en9ea!an !eluan atau 3en9ul't2 $a!a 'la!u!an t'na!an.
A NA T O*I R E K T U* an A NUSK anal'1 anal'1 era1al ar' 3ro!toer$ 9an $eru3a!an 'n>a'na1' e:toer$2 1ean!anre:tu$
era1al ar' entoer$. K arena 3ereaan a1al anu1 an re!tu$ 'n'2 $a!a 3enaraan2 3er1ara?an2 1erta
al'ran >ena an l'$?ee erea2 e$'!'an 3ula e3'tel 9an $enutu3'n9a. Re!tu$ 'la3'1' ole$u!o1a
lanuler u1u12 1ean!an !anal'1 anal'1 ole enoer$ 9an $eru3a!an lanjutan e3'tel erla3'1 e3en
!ul't luar. Daera ata1 re!tu$ an !anal'1 anal'1 'tana' enan 3eruaan jen'1 e3'tel. K anal'1 anal'1
an !ul't luar 1e!'tarn9a !a9a a!an 3er1ara?an 1en1or'! 1o$at'! an 3e!a teraa3ran1anan n9er'2
1ean!an $uo1a re!tu$ $e$3un9a' 3er1ara?an ototno$ an t'a! 3e!a teraa3 n9er'.Daera >ena
'ata1 ar'1 anore!tu$ $enal'r $elalu' 1'1te$ 3orta2 1ean!an 9an era1al ar' anu1'al'r!an !e
1'1te$ :a>a $elalu' :aan >ena 'l'a!a. S'1te$ l'$?ee ar' re!tu$ $enal'r!an '1'1n9a$elalu' 3e$ulu
l'$?ee 1e3anjan 3e$ulu e$oro'al'1 1u3er'or !eara !elenjar l'$?ee 3araaorta $elalu'!elenjar
l'$?ee 'l'a!a 'nterna2 1ean!an l'$?ee 9an era1al ar' !anal'1 anal1 $enal'r !eara!elenjar 'nu'nal.
K anal'1 anal'1 eru!uran 3anjan !uran le' < :$. 1u$un9a $enara !e >entro!ran'al9a'tu
!eara u$'l':u1 an $e$entu! 1uut !e or1al enan re!tu$ ala$ !eaaan '1t'raat.0aa 1aat
e?e!a1'2 1uut 'n' $enja' le' e1ar. #ata1 ata1 !anal'1 anal'1 '1eut ar'1 anore!tu$2ar'1 $u!o!uta2
l'nea 3e!t'nata2 an l'nea entata. D' aera 'n' tera3at !r'3ta anu1 an $uara !elenjar anu1
antara
10
8/18/2019 AZA Non Trauma Hemoroid
11/25
!olu$na re!tu$. In?e!1' 9an terja' '1'n' a3at $en'$ul!an a1e1 anore!tu$ 9an a3at$e$entu!
?'1tel. L e!u!an antar 1?'nter 1'r!uler a3at 'raa 'ala$ !anal'1 anal'1 1e7a!tu $ela!u!anre:tal
tou:er2 an $enunju!!an ata1 antara 1?'nter 'nterna an 1?'nter e!1terna (ar'1 B'lton).
<
C'n:'n 1?'nter anu1 $el'n!ar' 1?'nter anal'1 an ter'r' ar' 1?'nter 'nterna an 1?'nter
e!1terna. S'1' 3o1ter'or an lateral :'n:'n 'n' terentu! ar' ?u1' 1?'nter 'nterna2 ototlon'tu'nal2 a'an
tena ar' otot le>ator (3uore!tal'1)2 an !o$3onen $.1?'nter e!1ternu1. *.1?'nter 'nternu1 ter'r'
ar' 1eraut otot 3olo12 1ean!an $.1?'nter e!1terna ter'r' ar' 1eraut otot lur'!.
0enaraan arter'
A rter' e$oro'al'1 1u3er'or aala !elanjutan lan1un a.$e1enter'!a 'n?er'or. A rter' 'n'
$e$a' 'r' $enja' ua :aan uta$a% !'r' an !anan. Caan 9an !anan a!an er:aan!e$al'.
L eta! !et'a :aan tera!!'r 'n' $un!'n a3at $enjela1!an leta! e$oro' 1eela !anan
an 1eua
' 3ere$3at lateral !'r'.
A rter' e$oro'al'1 $e'al'1 $eru3a!an 3er:aanan anter'or a.'l'a!a 'nterna2 1ean!an
a.e$oro'al'1 'n?er'or aala :aan a.3uena 'nterna. A na1to$o1'1 antara ar:ae 3e$ulu 'n?er'or
an 1u3er'or $eru3a!an 1'r!ula1' !olateral 9an $e$3un9a' $a!na 3ent'n 3aa t'na! ea atau
1u$atan atero1!lerot'! ' aera 3er:aanan aorta an a.'l'a!a. A na1to$o1'1 ter1eut !e 3e$ulu
!olateral e$oro' 'n?er'or a3at $enja$'n 3enaraan ' !eua e!1tre$'ta1 a7a.0enaraan 3le!1u1
e$oro'al'1 $eru3a!an !olateral lua1an !a9a 1e!al' ara 1e'na 3eraraan ar'e$oro' 'nterna
$ena1'l!an ara 1ear 9an er7arna $era an u!a ara >ena 7arna !e'ruan.
0enaraan >ena
11
8/18/2019 AZA Non Trauma Hemoroid
12/25
V ena e$oro'al'1 1u3er'or era1al ar' 3le!1u1 e$oro'al'1 'nternu1 an erjalan !e ara
!ran'al !e ala$ >ena $e1enter'!a 'n?er'or an 1eteru1n9a $elalu' >ena l'enal'1 !e >ena 3orta. V ena 'n'
t'a! er!atu3 1e'na te!anan rona 3erut $enntu!an te!anan ' ala$n9a. K ar1'no$are:tu$ a3at
$en9ear 1eaa' e$olu1 >ena !e ala$ at'2 1ean!an e$olu1 1e3t': a3at$en9ea!an 3'le?le't'1.
V ena e$oro'al'1 'n?er'or $enal'r!an ara !e ala$ >ena 3uena 'nterna an !e ala$>ena 'l'a!a
'nterna an 191te$ !a>a. 0e$e1aran >ena e$oro'al'1 a3at $en'$ul!an !eluaane$oro'.
0en9aluran l'$?e
0e$ulu l'$?e ar' !anal'1 anal'1 $e$entu! 3le!1u1 alu1 9an $en9al'r!an '1'n9a$enuju !e
!elnjar l'$?e 'nu'nal2 1elanjutn9a ar' 1'n' :a'ran l'$?e teru1 $enal'r 1a$3a' !e !elanjar l'$?e 'l'a!a.
In?e!1' an tu$or ana1 ' aera anu1 a3at $ena!'at!an l'$?eaeno3at' 'nu'nal.0e$ulu l'$?e
ar' re:tu$ ' ata1 ar'1 anore!tu$ erjalan 1e'r'n enan >ena e$oro'al'1 1u3er'or an$elanjut !e
!elenjar l'$?e $e1enter'!a 'n?er'or an aorta. O3era1' ra'!al untu! era'!a1' !ar1'no$are:tu$ an anu1
'a1ar!an 3aa anato$' 1aluran l'$?e 'n'.
0er1ara?an
0er1ara?an re:tu$ ter'r' ata1 191te$ 1'$3at'! an 3ara1'$3at'!. Seraut 1'$3at'! era1al
ar' 3le!1u1 $e1enter'!u1 'n?er'or an ar' 191te$ 3ara1a!ral 9an terentu! ar' anl'on1'$3at'1 lu$al
rua1 !eua2 !et'a an !ee$3at. Un1ure 1'$3at'1 3le!1u1 'n' $enuju !ea ra 1tru!tu1 en'talan 1eraut
otot 3olo1 9an $enenal'!an e$'1' a'r $an' an eja!ula1'. 0er1ara?an 3ara1'$3at'! (ner>'er'ente1)
era1al ar' 1a:ral !eua2 !et'a an !ee$3at. Seraut 1ara? 'n' $enuju !e jar'nan ere!t'l 3en'1 an
12
8/18/2019 AZA Non Trauma Hemoroid
13/25
!l'tor'1 1erta $enenal'!an ere!1' enan :ara $enatur al'ran ara !e ala$ jar'nan 'n'.Ole !arena
'tu2 :eera 1ara? 9an terja' 3aa 7a!tu o3era1' ra'!al 3anul 1e3ert' e!1t'r3a1' ra'!alre:tu$ atau
uteru1 a3at $en9ea!an anuan ?un1' >e1'!a ur'nar'a an anuan ?un1' 1e!1ual.
/
F ISIOL OI R E K T U* an A NUS
Fun1' uta$a ar' re!tu$ an !anal'1 anal aala untu! $enantar!an $a11a ?e1e1 9an
terentu! ' te$3at 9an le' t'n' an $ela!u!an al ter1eut enan :ara ter!ontrol.Re!tu$ an
!anal'1 anal t'a! e'tu er3eran ala$ 3ro1e1 3en:ernaan2 1ela'n an9a a3at $en9era31e'!'t :a'ran.
Sela'n 'tu2 1el41el olet $u!o1a $eneluar!an $u:u1 9an er?un1' 1eaa' 3el':'n!eluarn9a $a11a
?e1e1.
0aa a$3'r 1et'a3 7a!tu re!tu$ t'a! er'1' ?e1e1. Bal 'n' 1ea'an 'a!'at!an aan9a otot
1?'nter 9an t'a! e'tu !uat 9an tera3at 3aa re:to1'$o' jun:t'on !'ra4!'ra ,-:$ ar'
anu1.
Tera3atn9a le!u!an taja$ ar' te$3at 'n' jua $e$er ta$aan 3enalan $a1u!n9a?e1e1 !e re!tu$.
A !an teta3'2 'la 1uatu era!an u1u1 $enoron ?e1e1 !e ara re!tu$2 1e:ara nor$al a1ratuntu!
e?e!a1' a!an t'$ul2 9an 't'$ul!an ole re?le= !ontra!1' ar' re!tu$ an rela!1a1' ar'otot 1?'nter.
Fe1e1 t'a! !eluar 1e:ara teru1 $eneru1 an 1e'!'t e$' 1e'!'t ar' anu1 er!at aan9a!ontra!1' ton'!
otot 1?'nter an' 'nterna an e!1terna.
De?e!a1'.
0aa 1ua1ana nor$al2 re!tu$ !o1on. 0e$'naan ?e1e1 ar' !olon 1'$o' !eala$ re!tu$
!aan4!aan 'tentu!an ole $a!an2 teruta$a 3aa a9'. #'la '1' 1'$o' $a1u! !e ala$re!tu$2
'ra1a!an ole re!tu$ an $en'$ul!an !e'n'nan e?e!a1'.
13
8/18/2019 AZA Non Trauma Hemoroid
14/25
S'!a3 aan 1e7a!tu e?e!a1'2 9a'tu 1'!a3 uu! atau jon!o!2 $e$ean 3eranan erart'.
De?e!a1' terja' a!'at re?le!1 3er'1talt': re!tu$2 'antu ole $enean2 an rela!1a1'1?'nter an'
e!1ternu1.S9arat untu! e?e!a1' nor$al 'ala 3er1ara?an 1en1'le untu! 1en1a1' '1' re:tu$ an
3er1ara?an
1?'nter anu1 untu! !ontra!1' an rela!1a1' 9an utu.
De?'n'1' Be$oro'
Be$oro' aala 3elearan an 'n?la$a1' 3e$ulu ara >ena ' aera anu1 9an era1alar'
3le!1u1 e$oro'al'1.
Be$oro' 'ea!an antara 9an 'ntern an e!1tern. Be$oro' 'ntern aala 3le!1u1
>.e$oro'al'1 1u3er'or ' ata1 ar'1 $u!o!utan an 'tutu3' ole $u!o1a. Be$oro' 'ntern'n'
$eru3a!an antalan >a1!uler ' ala$ jar'nan 1u$u!o1a 3aa re:tu$ 1eela a7a.Ser'n e$oro'
tera3at 3aa t'a 3o1'1' 3r'$er2 9a'tu !anan4e3an2 !anan4ela!an2 an !'r' lateral.
Be$oro' 9an
le' !e:'l tera3at ' antara !et'a leta! 3r'$er ter1eut.
Be$oro' e!1tern $eru3a!an 3elearan an 3enonjolan 3le!1u1 e$oro' 'n?er'or tera3at '
1eela '1tal ar'1 $u!o!utan ' ala$ jar'nan ' a7a e3'tel anu1.
K eua 3le!1u1 e$oro'2 'nternu1 an e!1ternu1 1al'n eruunan 1e:ara lonar an
$eru3a!an a7al ar' al'ran >ena 9an !e$al' er$ula ar' re:tu$ 1eela a7a an anu1.
0le!1u1e$oro' 'ntern $enal'r!an ara !e >.e$oro'al'1 1u3er'or an 1elanjutn9a !e >ena 3orta.0le!1u1
e$oro' e!1ternu1 $enal'r!an ara !e 3erearan 1'1te$'! $elelu' aera 3er'neu$ anl'3at 3aa !e
>.'l'a!a.
K L A SIF IK A SI
Se:ara !l'n'12 e$oro' 'nterna 'a' ata1 erajat%
14
8/18/2019 AZA Non Trauma Hemoroid
15/25
+. Be$oro' 'nterna erajat I. *eru3a!an e$oro' 1ta'u$ a7al. Be$oro' an9a eru3a
enjolan !e:'l 'ala$ !anal'1 anal 3aa 1aat >ena4>ena $enala$' '1ten1' !et'!a e?e!a1'.
,. Be$oro' 'nterna erajat II. Be$oro' eru3a enjolan 9an le' e1ar2 9an t'a! an9a
$enonjol !e ala$ !anal'1 anal2 ta3' jua turun !eara luan anu1. #enjolan 'n' $un:ul
!eluar !et'!a 3ener'ta $enejan2 ta3' 1e:ara 13ontan $a1u! !e$al' !eala$ !anal'1 anal
'la 3ro1e1 e?e!a1' tela 1ele1a'.
8/18/2019 AZA Non Trauma Hemoroid
16/25
1ara? 3aa !ul't $eru3a!an re1e3tor n9er'.
,. Be$oro' e!1terna !ron'!. D'1eut jua 1!'n ta2 eru3a 1atu atau le' l'3atan !ul't anu19an
ter'r' ar' jar'nan 3en9a$un an 1e'!'t 3e$ulu ara.E T IOL OI
0en9ea 3elearan 3le!1u1 e$oro'al'1 'a' $enja' ,2 9a'tu% Be$oro' a!'at o1tru!1'
oran': 3aa al'ran >ena e$oro'al'1 1u3er'or. Conton9a 3aa 1'ro1'1 e3at'12 tro$u1>ena 3orta2
tu$or 'ntraao$en (tu$or o>ar'u$2 tu$or re:tu$). Be$oro' ''o3at'! tan3a o1tru!1'oran': al'ran
>ena. Fa!tor4?a!tor 9an $un!'n er3eran aala !eturunan5ere'ter (ala$ al 'n' 9an$enurun
aala !ele$aan 'n'n 3e$ulu an u!an e$oro'n9a)2 anato$' (>ena ' aera$e1enter'u$
t'a! $e$3un9a' !atu3 1e'a ara $ua !e$al'2 $en9ea!an $en'n!atn9a te!anan' 3le!1u1
e$oro'al'1)2 3e!erjaan (oran 9an 3e!erjaann9a an9a! er'r' !arena a9a ra>'ta1' a!an
$e$3enaru' t'$uln9a e$oro')2 te!anan 'ntraao$en 9an $en'n!at 1e:ara !ron'1($'1al%
$enean2 atu! !ron'1).
*A NIF E ST A SI K L INIS
*an'?e1ta1' !l'n'1 ar' e$oro' a3at eru3a%
+. 0eraraan 3aa 7a!tu e?e!a1'.
0eraraan a3at terja' 3aa rae +4. 0eraraan $eru3a!an 3enentu ut$a e$oro' 3aarae +. 0eraraan 3aa e$oro' eruunan enan 3ro1e1 $enejan. In' $enja'
3e$ea
enan 3eraraan 9an 'a!'at!an ole al la'n. 0aa 3a1'en e$oro' ara !eluar 'la 3a1'en
$enejan an erent' 'la 3a1'en erent' $enejan2 1ean!an 3eraraan !arena 1eala'n
t'a! $en'!ut' 3ola ter1eut. Dara 9an !eluar aala ara 1ear 9an t'a! er:a$3ur ?e1e1.
16
8/18/2019 AZA Non Trauma Hemoroid
17/25
8
0eraraan a3at $enete1 ta3' a3at jua $enal'r era1. Sea uta$a 3eraraan aalatrau$a
?e1e1 9an !era1. 0eraraan 9an erulan4ulan $en'$ul!an ane$'a. C'r' !a1 aan9aara
1ear 3aa !erta1 to'let2 ?e1e12 atau a'r ala$ to'let. Dara a3at $enete1 !eluar ar' anu1
eera3a 1aat 1etela e?e!a1'.
,. 0rola31 1uatu $a11a 3aa 7a!tu e?e!a1'.
#enjolan atau 3rola31 terja' 3aa rae ,4. #enjolan a!an ta$3a! ta3' 'la 'raa a!an
$en'lan. Bal 'n' '!arena!an 3aa 1aat 3eraaan jar' a!an $ene!an >a1a 1e'na ara>a1a
a!an $enal'r.2 a!'atn9a enjolan $enja' !e$3'1. #enjolan an9a a!an teraa a3a'la tela
terja' tro$u1. #enjolan teraa !era1. *a11a 'n' $ula4$ula a3at !e$al' la' 1e:ara13ontan
1e1ua e?e!a1'2 teta3' !e$u'an aru1 '$a1u!!an 1e:ara $anual2 an a!'rn9a t'a! a3at
'$a1u!!an la'.
8/18/2019 AZA Non Trauma Hemoroid
18/25
A na$ne1a
A na$ne1'1 aru1 '!a't!an enan ?a!tor o1t'3a1'2 e?e!a1' 9an !era12 9a$
$e$utu!an te!anan 'ntra ao$'nal $en'n' ( $enejan )2 3a1'en 1er'n uu!
erja$4ja$ ' WC2 an a3at '1erta' ra1a n9er' 'la terja' 3eraanan. 0e$er'!1aan
u$u$ t'a! ole 'aa'!an !arena !eaaan 'n' a3at '1ea!an ole 3en9a!'t la'n
1e3ert' 1'nro$ '3erten1' 3ortal. Be$oro' e!1terna a3at 'l'at enan 'n13e!1'
a3ala' 'la terja' tro$o1'1. #'la e$oro' 'nterna $enala$' 3rola312 $a!a tonjolan
9an 'tutu3' e3'tel 3ena1'l $u1'n a!an a3at 'l'at a3a'la 3ener'ta '$'nta
$enejan
,. In13e!1'
Be$oro' erajat I 'a1an9a t'a! $en9ea!an 1uatu !eluan ' re'on anal 9an a3at
'tea!!an enan 'n13e!1' 1aja. 0aa e$oro' erajat II t'a! tera3at enjolan $u!o1a9an
!eluar $elalu' anu12 a!an teta3' a'an e$oro' 9an tertutu3 !ul't a3at !el'atan 1eaa'
3e$en!a!an 9an jela1 ' < 3o1'1' uta$a2 !anan e3an2 !anan ela!an2 an !'r' lateral.
Be$oro' 9an !e:'l terleta! 'antara !et'a 3o1'1' ter1eut. Be$oro' erajat III an IV9an
e1ar a!an 1eera a3at '!enal' enan aan9a $a11a 9an $enonjol ar' luan anu1 9an
a'an la'nn9a 'tutu3' !ul't an a'an ala$n9a ole $u!o1a 9an er7arna !eunuan atau
$era.
ena 9an luna! an $ua
!ola31 1e'na t'a! a3at 'ete!1' enan 3al3a1'. Ban9a 1etela e$oro' erlan1un
eera3a la$a an tela 3rola312 1e'na jar'nan '!at $u!o1a $enala$' ?'ro1'12e$oro'
a3at 'raa.
0E*ERIK SA A N TA *#A BA N
++
18
8/18/2019 AZA Non Trauma Hemoroid
19/25
+. Re:tal tou:er (RT)
Be$oro' 'nterna 1ta'u$ a7al 'a1an9a t'a! teraa an t'a! n9er'. Be$oro' 'n' a3atteraa
'la 1ua aa tro$u1 atau ?'ro1'1. A 3a'la e$oro' 1er'n 3rola312 1ela3ut len'r a!an$eneal. Tro$o1'1 an ?'ro1'1 3aa 3eraaan teraa 3aat enan a1ar lear. Re:taltou:er
'3erlu!an
,. A nu1!o3'
D'3erlu!an untu! $en'la' e$oro' 'nterna 9an t'a! $enonjol !eluar. A no1!o3
'$a1u!!an an '3utar untu! $ena$at' !ee$3at !uaran. Be$oro' 'ntern terl'at 1eaa'
1tru!tur >a1:ular 9an $enonjol !e ala$ lu$en. J '!a 3ener'ta '$'nta untu! $enean1e'!'t2
u!uran e$oro' a!an $e$e1ar an 3enonjolan atau 3rola31 a!an le' n9ata an9a!n9a
enjolan2 erajat2 leta!2 e1arn9a2 an !eaaan la'n 1e3ert' 3ol'32 ?'11ura an'2 an tu$or ana1
aru1 '3erat'!an.
a.
19
8/18/2019 AZA Non Trauma Hemoroid
20/25
8/18/2019 AZA Non Trauma Hemoroid
21/25
8/18/2019 AZA Non Trauma Hemoroid
22/25
0ener'ta e$oro' erajat IV 9an $enala$' tro$o1'1 an !e1a!'tan eat a3at'tolon
1eera enan e$oro'e!to$'
A a , 3r'n1'3 ala$ $ela!u!an e$oro'e!to$'2 9a'tu%+. 0enan!atan 3le!1u1 an $u!o1a
,. 0enan!atan 3le!1u1 tan3a $u!o1a
Te!n'! 3enan!atan a3at 'la!u!an enan / $etoe%
+/
+. *etoe L anen4e:! (e!1'1'@ja'tan 3r'$er lon'tu'nal)
Se$ua 1a9atan ' te$3at !eluar >ar'1e1 aru1 1ejajar enan 1u$u $e$anjan ar' re!tu$.
K euntunann9a era3a an9a! >ar'1e13un a3at 'an!at. #'la 1a9atan 'n' !e$u'an 'ja't
t'a! $en'$ul!an 1teno1'1. U$u$n9a enan $etoa 'n' $u!o1a turut 'an!at er1a$a
>ar'1e1. K el'atann9a le' !a1ar2 teta3' 3en9e$uann9a le' a'!. Wa!tu untu!
$enerja!an $etoe 'n' !'ra4!'ra +/ $en't.
,. *etoe W'te4ea (e!1'1'@ja'tan 3r'$er ra'er)
Sa9atan 'la!u!an 1'r!uler2 1e'!'t jau ar' >ar'1e1 9an $enonjol. K euntunann9a 1etela
>ar'1e1 'an!at2 $u!o1a '!e$al'!an !ete$3atn9a 1e'na a1'l o3era1' !el'atan ra3'.
Teta3' enan $etoe 'n' aa9a 1tr'!tur le' e1ar2 1e'na 1eelu$ $enja' 1e$3't 1e!al'
aru1 1elalu 'la!u!an 'lata1' enan oo'e. Cara la'n aala e$oro' 'le3a1!an teta3'
$u!o1a t'a! 'uan (e!1'1' an l'a1'). Denan e$'!'an aa9a 1tr'!tur a3a ''nar'.
ar'1e1 'an!at 1e'na t'a! t'$ul re1''?.
. *etoe Feru1o
*eru3a!an $o'?'!a1' ar' $etoe *oran4*'ll'an2 enan jalan 'n1'1' tertutu3 total atau
1ea'an enan ja'tan runn'n a1orale. 0enar'!an !e$al' 'una!an untu! $e$u!a
jar'nan e$or'al. Caran9a enjolan e$oro' 'ta$3a!!an $elalu' anu1!o3' !e$u'an
'la!u!an e!1'1' an l'a1' 3aa 3o1'1' anato$': e$oro' ter1eut. *etoe 'n' 1er'n
22
8/18/2019 AZA Non Trauma Hemoroid
23/25
'una!an ' A $er'!a Ser'!at.
/. #ea e!u
Be$oro' a3at 3ula 'e!u!an enan 3en'n'nan 3aa 1uu 1anat rena. #ea e!u
+6
atau ea !r'o 'n' t'a! '3a!a' 1e:ara lua1 !arena $u!o1a 9an ne!rot'! 1u!ar 'tentu!an
lua1n9a. #ea e!u 'n' le' :o:o! untu! tera3' 3al'at'? 3aa !ar1'no$a !olon 9an
'no3erale
Dala$ $ela!u!an o3era1' '3erlu!an nar!o1e 9an ala$ !arena 1?'nter an' aru1 enar4 enar
lu$3u. 0aa oran4oran tua2 3ener'ta tuer:ulo1'12 an 3en9a!'t 1aluran 3erna?a1anla'nn9a
a3at '3a!a' ane1te1' lu$al2 '$ana 3ener'tan9a teta3 1aar teta3' rela!1a1' 1?'nter a'!.
0aa e$oro'e!to$' 1elalu terja' 'n?e!1' an ee$a 3aa lu!a e!a1 1a9atan2 9ana!'rn9a
$en'$ul!an ?'ro1'1. In' terja' !arena ala$ tra!tu1 a1tro'nte1t'nal an9a! !u$ann9a.T'a!
'utu!an '$un'1a1' tetanu12 !arena $e1!'3un an9a! !u$an2 tra!tu1 a1tro'nte1t'nal u!an 3ort
entre !u$an tetanu1.
+
Da?tar 0u1ta!a
+. J on WD2 Sja$1u'a9at R. #u!u Ajar Il$u #ea. J a!arta% ECM ,--/. al 6,4/.
,. S'$a'rata2*.Be$oro'. Dala$% Suo9o A W2 !!. #u!u Ajar Il$u 0en9a!'t Dala$.
J 'l' +. E'1' /. J a!arta% 0u1at 0ener'tan De3arte$en Il$u 0en9a!'t Dala$ FK UIM ,--8.
al /;48-.
'a A .3r':e. anuan S'1te$ a1tro'nte1t'nal. 0ato?'1'olo' K on1e3 K l'n'10ro1e13ro1e1
0en9a!'t. J a!arta % 0ener't #u!u K eo!teran EC M ,--/.
. J una'' 02 Soe$a1to A S2 A $el& B. 0eraraan 3er anu$. Dala$ % K a3'ta Sele!ta
+;
23
8/18/2019 AZA Non Trauma Hemoroid
24/25
K eo!teran. *e'a A e1:ula3'u1 FK UI. +8;,. a1!uler2 '1!e$'!2 ne!ro1'1 an
a!'atn9a terja' 'n?e!1'.
R'7a9at 3erjalanan 3en9a!'t 3a1'en an 3e$er'!1aan ?'1'! $eru3a!an al 9an 3al'n
3ent'n ala$ $enea!!an 'ano1'1 a33en'1't'1. ejala a7al 9an !a12 9an $eru3a!an
ejala !la1'! a3en'1't'1 aala n9er' 1a$ar (n9er' tu$3ul) ' aera e3'a1tr'u$ ' 1e!'tar
u$'l'!u1 atau 3er'u$'l'!al'1. Dala$ 3e$er'!1aan ?'1'! a3at 'te$u!an tana 3er'ton't'1
lo!al 3aa t't'! *:urne92 an ran1anan !ontralateralM lu$er an ro>1'n 1'n .
0e$er'!1aan la'n 9an a3t $enu!un 'ano1a 9a'tu 31oa1 1'n2 oturator 1'n2 an n9er'
te!an 3aa re:tal tou:er . U3a9a $e$3ertaja$ 'ano1'1 1ua an9a! 'la!u!an2 antara
la'n enan $enuna!an 1arana 'ano1'1 3enunjan% laorator'u$ (ara2 ur'n2 CR0)2 ?oto
3olo1 ao$en2 3e$er'!1aan ar'u$4ene$a2 US an CT 1:an ao$en. D'ano1'1 jua
a3at 'antu enan 1!or'n al>arao2 o$ann2 an 1!or'n a3en'1't'1 3aa ana!.
K'ta jua 3erlu $en9'n!'r!an 'ano1a an'n2 $en:ea !o$3l'!a1' an
$enenal' a33en'1't'1 3aa !eaaan !u1u1 9a'tu 3aa ana!2 u1'a lanjut2 7an'ta a$'l2 an
3aa 3a1'en enan 'n?e!1' BIV.
#'la 'ano1a !l'n'1 1ua jela1 $a!a t'na!an 3al'n te3at aala
a33en'!to$'2a3at 'la!u!an 1e:ara o3en 1urer9 atau la3ara1:o3': a33en':to$9.
DAFTAR PUSTAKA
+. Sja$1u'ajat2 e Jon. #u!u ajar 'l$u ea. E'1' !e4
8/18/2019 AZA Non Trauma Hemoroid
25/25
. Doert92 erar *.M Wa92 La7ren:e W.Current Sur':al D'ano1'1 Treat$ent. +,t
E't'on. USA%Te *:ra7 B'll Co$3an'e1M ,--6.3.6/,4./. A:o1ta J2 Aa$1 CA2 Alar:on LB2 Ana9a DA2 A1le9 SW. Sa'1ton te=too! o? 1urer9.
+;t e't'on. Ne7 or!% El1e>'er Sauner1M ,--.
6. Tjanra2 J.J. Te a33en'= an $e:!el1 '>ert':ulu$ 'n te=too! o? 1urer9.